5. Ośrodki czuciowe i ruchowe mowy. Rodzaje afazji.

Na wstępie warto powiedzieć, że ośrodki związane z mową są zlokalizowane u 98% ludzi
praworęcznych i 70% ludzi leworęcznych lewej półkuli mózgu. Tylko 30% ludzi
leworęcznych może mieć zlokalizowane ośrodki mowy w prawej półkuli lub jednocześnie w
prawej i lewej półkuli. Do ośrodków mowy zaliczamy:

1)

Ośrodek ruchowy mowy

. Jest to ośrodek odpowiedzialny za prawidłową artykulację i

kontrolę mięśni zaangażowanych w wypowiadanie słów. Jego funkcją jest odpowiednie
rozkładanie napięcia między mięśniami w trakcie wypowiadania słow. Zajmuje on pole
44 i 45 a zlokalizowany jest w tylnej części zakrętu czołowego dolnego.

2)

Ośrodek czuciowy mowy

. Jest to ośrodek związany z umiejętnością odbioru mowy

słyszanej. Tzn. dzięki niemu rozumiemy mowę ojczystą i właśnie dzięki niemu
rozumiemy słownie wypowiedziane znaki graficzne. Odpowiedzialny za odróżnianie
mowy ludzkiej od innych dźwięków. Zajmuje on tylną część zakrętu skroniowego
górnego oraz zakrętu skroniowego środkowego.

3)

Ośrodek wzrokowy mowy

- jest to ośrodek zlokalizowany w zakręcie kątowym płata

potylicznego. Związany jest ze zdolnością rozpoznawania znaków pisarskich.

4)

Ośrodek rozpoznawania liczb

- W dolnym zakręcie nadbrzeżnym- związany jest z

rozpoznawaniem liczb.

5)

Ośrodek pisania

. W tylnej części zakrętu czołowego środkowego powyżej ośrodka

ruchowego mowy. Pozwala na przeniesienie mowy na papier angażując odpowiednie
mięśnie i regulując ich zmienne napięcie.

6)

Nadrzędny ośrodek mowy

– zlokalizowany na styku płata czołowego, ciemieniowego

i skroniowego. Jest to ośrodek, który wiąże mowę z myśleniem. Odpowiada za
powiązanie mowy z odpowiednimi przedmiotami. Dzięki niemu umiemy nazywać
przedmioty i wiemy, że jeden przedmiot może służyć do różnych czynności.

RODZAJE AFAZJI:

1)

AFAZJA RUCHOWA

- Związana z uszkodzeniem ośrodka ruchowego mowy. Mimo

prawidłowego funkcjonowania mięśni związanych z artykulacją chory ma ogromne
trudności z wypowiadaniem zdań. Wypowiedz przyjmuje charakter telegraficzny
odpowiedni dla dziecka w 3 roku życia.

2)

AFAZJA CZUCIOWA(SŁUCHOWA)

- Chory nie rozumie słów wypowiadanych

przez badającego. Nie ma zdolności odróżniania mowy ludzkiej od innych dźwięków,
sam pacjent mówi płynnie, lecz często stosuje wyrazy nieistniejące, czyli neologizmy.

3)

AFAZJA AMNESTYCZNA

– Związana z uszkodzeniem nadrzędnego ośrodka

mowy. Chory nie ma zdolności myślowego kojarzenia słów z przedmiotami. Chory
nie umie nazwać przyrządu, ale po podpowiedzeniu ma do tego zdolność. Dowodzi to,
że w tej afazji nie ma związku między nadrzędnym ośrodkiem mowy a pamięcią
semantyczną.

4)

AFAZJA PRZEWODZENIA

- Dochodzi do uszkodzenia pęczka łukowatego

odpowiedzialnego za przewodzenie informacji z ośrodka czuciowego do ruchowego
mowy. Chory rozumie dokładnie informacje przekazywane mu przez badającego, ale
nie umie ich powtórzyć. Co więcej chory ma problemy z prawidłowym
wypowiadaniem zdań . Ma świadomość popełnianego błędu, lecz nie może go
skorygować.

5)

AFAZJA MÓŻDŻKOWA

- Związana z uszkodzeniem móżdżku. Objawy podobne

do afazji ruchowej. Zaburzenia płynności mowy.

6)

AGRAFIA

- uszkodzenie zakrętu czołowego środkowego- upośledzenie pisania

7)

AKALKULIA

- uszkodzenie zakrętu nadbrzeżnego- upośledzenie rozpoznawania

liczb.

8)

ALEKSJA

- uszkodzenie zakrętu kątowego. Utrata zdolności czytania.