materia³ pobrano ze strony:

www.sqlmedia.pl

multimedialna platforma edukacyjna

www.sqlmedia.pl

(Wpisuje zdaj¹cy przed rozpoczêciem pracy)

PESEL ZDAJ¥CEGO

Miejsce na

naklejkê

z kodem

(Wpisuje zdaj¹cy przed
rozpoczêciem pracy)

KOD ZDAJ¥CEGO

EGZAMIN MATURALNY

Z BIOLOGII

Instrukcja dla zdaj¹cego:

1. Proszê sprawdziæ, czy arkusz egzaminacyjny zawiera wszystkie strony
Ewentualny brak nale¿y zg³osiæ przewodnicz¹cemu zespo³u
nadzoruj¹cego egzamin.

2.

Obok ka¿dego zadania podana jest maksymalna liczba

punktów, któr¹ mo¿na uzyskaæ za jego poprawne rozwi¹zanie.

3.

Nale¿y pisaæ czytelnie, tylko w kolorze niebieskim lub czarnym.

4.

B³êdne zapisy nale¿y wyraŸnie przekreœliæ. Nie wolno u¿ywaæ

korektora.

5.

W karcie odpowiedzi zamaluj ca³kowicie kratkê z liter¹

oznaczaj¹c¹ odpowiedz, np. . Jeœli siê pomylisz b³êdne

zaznaczenie obwiedŸ kó³kiem i zamaluj inn¹ odpowiedŸ.

¯yczymy powodzenia!

materia³ pobrano ze strony:

www.sqlmedia.pl

multimedialna platforma edukacyjna

www.sqlmedia.pl

POZIOM ROZSZERZONY

dysleksja

ROZWI¥ZANIA I ODPOWIEDZI

PRZYKŁADOWE ODPOWIEDZI DO ZADA

ē MATURALNYCH

Zadanie 1
Enzymy katalizują / pomagają przeprowadzaü / reakcje w organizmie.
Enzym katalizuje reakcjĊ, ale w jej trakcie nie zmienia siĊ i moĪe byü na nowo uĪyty.

Zadanie 2

a)

Odprowadzanie produktu D z miejsca reakcji spowoduje, Īe bĊdzie ona nadal zachodziła.

b)

Nastąpi przerwanie reakcji, gdyĪ zostanie zahamowany pierwszy etap.

Zadanie 3
Chloroplast.
A – stroma, zachodzi w niej faza ciemna fotosyntezy (cykl Calvina).
B – grana, zachodzi w nich faza jasna fotosyntezy (fotoliza wody).

Zadanie 4

Grupa

Sposoby przenikania

Przenikanie w stosunku do gradientu st

ĊĪeĔ

I

dyfuzja / transport bierny

zgodnie z gradientem stĊĪeĔ

II

transport aktywny

odwrotnie do gradientu stĊĪeĔ

Zadanie 5

a)

Fermentacja alkoholowa. Przeprowadzają ją niektóre bakterie, jest to ich sposób oddychania

(beztlenowego).

b)

DziĊki procesowi regeneracji NAD

+

moĪemy odzyskaü przenoĞnik wodoru, który bĊdzie wiązał

wodór powstały w procesie glikolizy, a wykorzystywany póĨniej do redukcji aldehydu octowego.

Zadanie 6
X – pirogronian
Y – NADH (zredukowany dinukleotyd nikotynoamidoadeninowy)

Zadanie 7
Chloroplasty przetwarzają energiĊ Ğwietlną w chemiczną niezbĊdną do produkcji asymilatów. Cukry,
powstające w czasie fotosyntezy, są substratem oddychania tlenowego zachodzącego w mitochondriach i
procesie spalania powstaje z nich energia (ATP) wykorzystywana do wszystkich procesów Īyciowych.

Zadanie 8

Krzywa B, poniewaĪ w warunkach Ğredniego natĊĪenia Ğwiatła intensywnoĞü asymilacji dwutlenku wĊgla
jest najwiĊksza.

Zadanie 9
A
Zadanie 10
Resorpcja zwrotna polega na odzyskiwaniu z moczu pierwotnego do krwi substancji potrzebnych
organizmowi np. glukozy, aminokwasów, wody, soli mineralnych.
Sekrecja kanalikowa to aktywne wydzielanie do kanalików nerkowych z krwi np. mocznika, sulfonamidów.

Zadanie 11
III
Zadanie 12
III
Zadanie 13

a)

Skrobia zostanie najszybciej strawiona w naczyniu B, poniewaĪ temperatura zbliĪona jest do

optymalnej dla amylazy Ğlinowej, enzymu trawiącego skrobiĊ.

b)

W naczyniu C po eksperymencie bĊdzie obecna skrobia (pozytywny test skrobiowy), poniewaĪ

amylaza Ğlinowa, która jest białkiem enzymatycznym, uległa denaturacji w wysokiej temperaturze.

Zadanie 14

a)

Wymiana gazowa.

b)

Blaszki skrzelowe – pokryte naczyniami włosowatymi i cienkim nabłonkiem umoĪliwiają wymianĊ

gazową pomiĊdzy wodą a krwią.
Pokrywy skrzelowe – ich ruchy wymuszają ruch wody, która omywając skrzela pozostawia tlen.

Zadanie 15
A – płucotchawki; narząd wymiany gazowej.
B – cewki Malphigiego; narząd wydalniczy.

Zadanie 16

Cecha

poczwarka wolna

poczwarka osłoni

Ċta

poczwarka
baryłkowata

Kształt

przypomina owada dorosłego

obły

nieforemny
i baryłkowaty

zawi

ązki skrzydeł

i odnó

Īy

wyraĨne, swobodnie wystają

!

nad powierzchniĊ

!ciała

Ğ

ciĞle przylegają

!do ciała, ich obecnoĞü!

zaznacza siĊ

!jedynie w postaci

niewyraĨnych konturów

zupełnie
niewidoczne

ruchliwo

Ğü

ruchliwa

ruchliwa

Nieruchliwa

Zadanie 17

1 – plemnie i rodnie to wytwór gametofitu, a nie sporofitu /
sporofit nie rozmnaĪa siĊ za pomocą gamet / sporofit nie
rozmnaĪa siĊ za pomocą płciowo.

2 – przedroĞle (gametofit) wytwarza rodnie i plemnie, nie
zarodniki / gametofit rozmnaĪa siĊ płciowo.

Zadanie 18

a)

Energia ta pozwala na asymilacjĊ CO

2

i produkcjĊ asymilatów (pokarmu autotrofów).

b)

DziĊki bakterią nitryfikacyjnym w glebie powstaje HNO

3

, który moĪe byü przez nie przyswajany w

przeciwieĔstwie do nieprzyswajalnego HNO

2

i szkodliwego amoniaku.

Zadanie 19
ZdolnoĞü

!kiełkowania nasion spada wraz ze wzrostem zawartoĞci!wody w tych nasionach.

Im niĪsza temperatura

!przechowywania nasion tym wiĊksza zdolnoĞü!kiełkowania.

Zadanie 20

a)

Zarówno gibereliny jak i niska temperatura powodują zakwitanie marchwi juĪ w pierwszym roku.

b)

DziĊki opryskom z giberelin moĪna uzyskaü kwiaty, owoce i nasiona roĞlin dwuletnich juĪ w

pierwszym roku wegetacji.

Zadanie 21

a)

Czy wiek ma wpływ na zdolnoĞü kiełkowania nasion.

b)

Z wiekiem nasion spada ich zdolnoĞü kiełkowania.

c)

Nasiona uĪyte w doĞwiadczeniu miały 5 lat.

Zadanie 22
W cyklu Īyciowym skrĊtnicy dominuje faza haploidalna, poniewaĪ wiĊkszą czĊĞü sezony wegetacyjnego
(wiosna i lato) roĞlina przeĪywa jako haplont.

Zadanie 23
Przyrost na gruboĞü wystąpi w łodydze A. Znajdują siĊ w niej otwarte wiązki przewodzące, zawierające
miazgĊ, która wytwarza wtórne drewno i łyko.

Zadanie 24

1 – DNA

2 – mRNA

3 – tRNA

4 – aminokwas

Zadanie 25
Miejscową

!terapiĊ!genową!wspomagającą!działanie VEGF moĪemy wykorzystaü w przypadku

andiogenyzy fizjologicznej (a), gdyĪ dziĊki temu umoĪliwimy gojenie siĊ

!ran, oraz leczenia miaĪ"Īycy

naczyĔ

!krwionoĞnych. !

W przypadku b naleĪy wprowadziü odpowiednie przeciwciała, które zapobiegną angiogenezie
patologicznej, gdyĪ dziĊki temu zapobiegniemy zwiĊkszeniu liczby naczyĔ w okolicy guza nowotworowego
i uniemoĪliwimy ułatwianie przerzutów nowotworów.

Zadanie 26

1.

a) czarny

b) brązowy

2.

PrawdopodobieĔstwo otrzymania osobnika

albinotycznego wynosi 3:1

Zadanie 27
A – prawidłowe rozróĪnianie barw
a – nierozróĪnianie kolorów

I – X

a

Y

(-)

II

– X

A

X

a

III - X

a

Y

(-)

IV - X

a

Y

(-)

O tym, Īe daltonizm jest cechą recesywną, Ğwiadczy obecnoĞü nosicieli, czyli osób posiadających mutacjĊ
lecz nie chorujących na tą chorobĊ.

Zadanie 28

Zadanie 29
B
Zadanie 30
DziĊki badaniom prenatalnym moĪna
stwierdziü, czy dziecko ma zespół Downa.
U kobiet po 35 roku Īycia zagroĪenie tą
wadą genetyczną silnie wzrasta i takie
badanie moĪe uspokoiü rodziców (gdy
wykluczymy chorobĊ), bądĨ pozwoli im
przygotowaü siĊ na trudy wychowywania
chorego dziecka (przy stwierdzeniu zespołu
Downa).

Zadanie 31
a) W populacji pokłonników pojawiają siĊ

!osobniki upodobniające do monarchów, gdyĪ dziĊki takie

ubarwieniu są „omijane” przez drapieĪniki, które biorą je za motyle trujące.
b) Pokłonniki ubarwione podobni do monarchy nie bĊdą atakowane przez drapieĪniki, w przeciwieĔstwie do
motyli z tego gatunku o ubarwieniu normalnym, które bĊdą eliminowane z populacji.
c) Pokłonniki zewnĊtrznie podobne do monarchów są z nimi mylone przez drapieĪniki i mimo, iĪ nie są
trujące nie bĊdą zjadane.

AB

Ab

aB

ab

aB AaBB AaBb aaBB aaBb
ab AaBb

Aabb

aaBb

aabb

Zadanie 32
Przed presją drapieĪnika w opisanej populacji wystąpi dobór kierunkowy przedstawiony na wykresie A, a
po pojawieniu siĊ drapieĪnika dobór rozrywający – wykres C.

Zadanie 33
Wykres B przedstawia zmiany liczebnoĞci drapieĪników, poniewaĪ liczebnoĞü ich populacji z opóĨnieniem
reaguje na zmiany liczby roĞlinoĪerców (czyli pokarmu, którym siĊ Īywią). / gdy spada liczba roĞlinoĪerców
to z opóĨnieniem spadnie równieĪ liczba drapieĪników, dla których zabraknie pokarmu.

Zadanie 34
Dwie dowolne odpowiedzi spo

Ğród: esowato wygiĊty krĊgosłup, brak chwytnej stopy, wysklepienie stopy,

dłuĪsze koĔczyny dolne niĪ górne, szeroka skrócona miednica.

Zadanie 35
Argumenty „za”:

1.

DziĊki spalarnią moĪliwe jest zmniejszenie liczby odpadów komunalnych zalegających, czĊsto

latami, na wysypiskach.

2.

W procesie spalania otrzymywana jest energia, która moĪe byü wykorzystywana np. do ogrzewania

domów mieszkalnych.

Argumenty „przeciw”:

1.

W czasie spalania Ğmieci do atmosfery uwalniane są niebezpieczne gazy toksyczne oraz toksyczne

związki chemiczne np. dioksyny.

2.

Po spaleniu pozostają odpady (popioły i Ğcieki wymagające oczyszczenia), które i tak trzeba

zagospodarowaü.