materia³ pobrano ze strony:

www.sqlmedia.pl

multimedialna platforma edukacyjna

www.sqlmedia.pl

(Wpisuje zdaj¹cy przed rozpoczêciem pracy)

PESEL ZDAJ¥CEGO

Miejsce na

naklejkê

z kodem

(Wpisuje zdaj¹cy przed
rozpoczêciem pracy)

KOD ZDAJ¥CEGO

EGZAMIN MATURALNY

Z BIOLOGII

Instrukcja dla zdaj¹cego:

1. Proszê sprawdziæ, czy arkusz egzaminacyjny zawiera wszystkie strony
Ewentualny brak nale¿y zg³osiæ przewodnicz¹cemu zespo³u
nadzoruj¹cego egzamin.

2.

Obok ka¿dego zadania podana jest maksymalna liczba

punktów, któr¹ mo¿na uzyskaæ za jego poprawne rozwi¹zanie.

3.

Nale¿y pisaæ czytelnie, tylko w kolorze niebieskim lub czarnym.

4.

B³êdne zapisy nale¿y wyraŸnie przekreœliæ. Nie wolno u¿ywaæ

korektora.

5.

W karcie odpowiedzi zamaluj ca³kowicie kratkê z liter¹

oznaczaj¹c¹ odpowiedz, np. . Jeœli siê pomylisz b³êdne

zaznaczenie obwiedŸ kó³kiem i zamaluj inn¹ odpowiedŸ.

¯yczymy powodzenia!

materia³ pobrano ze strony:

www.sqlmedia.pl

multimedialna platforma edukacyjna

www.sqlmedia.pl

POZIOM ROZSZERZONY

dysleksja

ROZWI¥ZANIA I ODPOWIEDZI

ODPOWIEDZI DO PRZYKŁADOWEGO ARKUSZA MATURALNEGO

Zadanie 1
A – włoĞniki na skórce korzenia, pobierają wodĊ z gleby.
B – aparaty szparkowe w skórce liĞcia, regulują transpiracjĊ (parowanie) wody z roĞliny.

Zadanie 2
I – transkrypcja, zachodzi w jądrze komórkowym
II – translacja, zachodzi na rybosomach / siateczce Ğródplazmatycznej szorstkiej

Zadanie 3
Tak, taka sytuacja jest moĪliwa.
Genotypy rodziny:
- rodzice: Aa, Aa
- dzieci: syn – aa, córka – Aa lub AA

Zadanie 4

a)

Genotypy krzyĪowanych osobników:

owca: X

r

X

r

baran: X

R

Y

(-)

b)

Pokolenie F

1:

- 100% samic rogatych
- 100% samców bezrogich

Zadanie 5
Zimą przewarza wymiana gazowa prowadzona /tlen pobierany jest/ przez skórĊ, latem przez płuca.

Zadanie 6
Aby przeĪyły wszystkie gatunki w akwarium powinna byü utrzymywana temperatura ok. 7,5

0

C.

W akwarium rozwijaü siĊ bĊdzie wyłącznie Paramecium jenningsi, jeĪeli utrzymamy temperaturĊ od 11-14

0

C.

Zadanie 7
E, B, A, F, C, D

Zadanie 8
A. fałsz

B. fałsz

C. prawda

D. fałsz

Zadanie 9

Do najczĊĞciej atakowane u mĊĪczyzn układów naleĪą układ oddechowy i pokarmowy.
Rak płuc u mĊĪczyzn spowodowany jest paleniem tytoniu.

A

a

A AA Aa
a

Aa

aa

X

R

Y

(-)

X

r

X

R

X

r

X

r

Y

(-)

X

r

X

R

X

r

X

r

Y

(-)

Zadanie 10










WiĊksze zapotrzebowanie na glukozĊ bĊdzie miała komórka oddychająca beztlenowo, poniewaĪ z jednej
cząsteczki glukozy otrzyma tylko 2 cząsteczki ATP, a komórka oddychająca tlenowo aĪ 38 cząsteczek ATP.
Oddychanie beztlenowe jest mniej efektywne.

Zadanie 11
Podczas porodu pierwszego dziecka dochodzi do kontaktu krwi matki o grupie Rh(-) z krwią dziecka Rh(+).
W osoczu matki powstają przeciwciała anty-Rh, które niszczą krwinki dziecka. Rzadszym przypadkiem jest
uszkodzenie łoĪyska w czasie pierwszej ciąĪy. W tej sytuacji krwinki dziecka juĪ w Īyciu płodowym maja
kontakt z osoczem matki, w którym wytwarzają siĊ przeciwciała.

Zadanie 12
I – fosforylacja oksydacyjna
II – fosforylacja autotroficzna
III – fosforylacja substratowa

Zadanie 13
I – producenci
II – reducenci
III – konsumenci I rzĊdu
IV – konsumenci II rzĊdu
Człowiek jest konsumentem II rzĊdu, czyli Īywi siĊ substancją organiczną „wyprodukowaną” przez roĞliny i
zwierzĊta roĞlinoĪerne. W procesie oddychania wydala CO

2

. Dodatkowo człowiek emituje do atmosfery CO

2

w

procesie spalania paliw i produkcji cementu, przez co zaburza obieg wĊgla w ekosystemie. Takie działanie
przyczynia siĊ do powstania efektu cieplarnianego.

Zadanie 14

Mitoza Mejoza Ani mitoza ani mejoza
A, D, F B, C, H

E, G

Zadanie 15
I – fałsz. TytoĔ naleĪy do RKD i aby zakwitnął potrzebuje nieprzerwanie 12 godzin ciemnoĞci, a na naszej
szerokoĞci geograficznej w okresie wegetacyjnym (wiosna, lato) przewaĪa faza jasna w ciągu doby.
II – prawda. Szpinak naleĪy do RDD, czyli kwitnie gdy w fotoperiodzie przewaĪa faza jasna w ciągu doby,
co ma miejsce w naszej szerokoĞci geograficznej w okresie wegetacyjnym.
III – prawda. IV –fałsz. Zakwitnie tylko szpinak (naleĪący do RDD), który nie potrzebuje długiego okresu
zaciemnienia. U tytoniu przerwanie okresu ciemnoĞci, choüby na krótka chwile, powstrzymuje kwitnienie.

Zadanie 16
W komórkach wysp trzustki wystĊpuje silnie rozwiniĊte retikulum szorstkie, na którym syntetyzowane są białka
oraz liczne aparaty Golgiego, które pełnią funkcjĊ wydzielniczą. Jest to związane z wytwarzaniem i
wydzielaniem insuliny i glukagonu – peptydowych hormonów trzustki.
Włókna miĊĞnia szkieletowego zuĪywają duĪo energii na nieustanne kurczenie siĊ i dlatego wystĊpują tam liczne
mitochondria, w których w procesie oddychania wewnątrzkomórkowego powstaje energia.
Druga pod wzglĊdem zuĪywania energii w organizmie jest tkanka nerwowa, która równieĪ zawiera wiele
mitochondriów.

Cecha

Oddychanie beztlenowe

Oddychanie tlenowe

Miejsce zachodzenia

cytoplazma

cytoplazma i mitochondriom

Substrat oddechowy

glukoza

glukoza + O

2

Produkt koĔcowy

Alkohol + CO2

CO2 + H2O

Zysk energetyczny

z 1 cząsteczki glukozy

2 cząsteczek ATP

38 cząsteczek ATP

Zadanie 17
Zdania prawdziwe: D, F.

Zadanie 18
K

M

= 0,18 – 400

Zadanie 19
Schemat przedstawia rybĊ kostnoszkieletowa słodkowodną.
Przykładowe argumenty:
Ryba nie pije wody, gdyĪ do jej wnĊtrza napływa woda z hipotonicznego roztworu, w którym Īyje.
Ryba musi aktywnie pobieraü sól, gdyĪ jest jej niewiele w otaczającej ją wodzie.
Choü nie pije ryba usuwa duĪe iloĞci moczu, gdyĪ do jej wnĊtrza wnika woda z hipotonicznego roztworu,
w którym Īyje.

Wnikanie wody do organizmu ryby spowodowane jest wiĊkszym ciĞnieniem osmotycznym w ciele ryby niĪ w
otaczającej ją wodzie.

Zadanie 20

a)

Problem badawczy: Jaki typ geotropizmu wykazują pĊdy i korzenie?

b)

Wniosek: PĊdy wykazują geotropizm ujemny, wiĊc odchylają siĊ ku górze. Korzenie geotropizm dodatni

– wychylają siĊ ku dołowi (ziemi).

Zadanie 21

a)

A – dyfuzja prosta – transportowane są małe cząsteczki, zgodnie z gradientem stĊĪeĔ, bez uĪycia energii.

B – dyfuzja wspomagana – transportowane są wiĊksze cząsteczki oraz jony, zgodnie z gradientem
stĊĪeĔ, bez uĪycia energii.
C – transport aktywny - transportowane odbywa siĊ odwrotnie do gradientu stĊĪeĔ, z udziałem energii
z ATP.

b)

Sole mineralne są transportowane w sposób aktywny.

Zadanie 22
Populacje te przeobraĪą siĊ w samodzielne gatunki, gdy izolacja trwaü bĊdzie wystarczająco długo, aby
narastające zmiany zaszły tak daleko, tak by miĊdzy osobnikami nowo powstających gatunków nie mogło juĪ
zachodziü krzyĪowanie.
Inne czynniki izolujące populacje to: i

zolacja siedliskowa, izolacja morfologiczna, izolacja sezonowa.

Zadanie 23
a) problem badawczy: Jaki jest wpływ wybranych pierwiastków na rozwój roĞlin?
b) wniosek: Fosfor, potas i azot są niezbĊdne do rozwoju roĞlin.
c) RoĞlina A pełni w doĞwiadczeniu rolĊ próby kontrolnej.

Zadanie 24
a) Przykładowy temat badaĔ: Wpływ nawozów mineralnych na wielkoĞü plonów
b) Wraz ze wzrostem dawki nawozu mineralnego roĞnie wielkoĞü plonu uzyskiwana z hektara.