„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Tadeusz Gawlik

Stosowanie

przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska
813[02].O1.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:

mgr inż. Kazimierz Lubaś
mgr inż. Stanisław Pleczar

Opracowanie redakcyjne:
mgr Tadeusz Gawlik



Konsultacja:
mgr inż. Czesław Nowak

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 813[02].O1.01.
„Stosowanie

przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz

ochrony środowiska”, zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu operator
urządzeń przemysłu szklarskiego.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1.

Wprowadzenie

3

2.

Wymagania wstępne

5

3.

Cele kształcenia

6

4.

Przykładowe scenariusze zajęć

7

5.

Ćwiczenia

11

5.1. Prawna ochrona pracy

5.1.1. Ćwiczenia

11
11

5.2. Czynniki niebezpieczne środowiska pracy, zagrożenia przez nie

powodowane i metody zapobiegania zagrożeniom

5.2.1. Ćwiczenia

13

13

5.3. Zagrożenia pożarowe, zasady ochrony przeciwpożarowej

5.3.1. Ćwiczenia

15
15

5.4. Bezpieczeństwo pracy przy urządzeniach elektrycznych

5.4.1. Ćwiczenia

17
17

5.5. Środki ochrony indywidualnej i grupowej

5.5.1. Ćwiczenia

19
19

5.6. Ergonomia i kształtowanie warunków pracy

5.6.1. Ćwiczenia

21
21

5.7. Ochrona środowiska a działalność przedsiębiorstwa

5.7.1. Ćwiczenia

23
23

5.8. Wymagania dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy w hutach szkła

5.8.1. Ćwiczenia

25
25

5.9. Wypadki podczas pracy. Postępowania na miejscu wypadku. Pierwsza

pomoc

5.9.1. Ćwiczenia

27

27

6.

Ewaluacja osiągnięć ucznia

28

7.

Literatura

43

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie operator urządzeń przemysłu
szklarskiego.

W poradniku zamieszczono:

−−−−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−−−−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

−−−−

przykładowe scenariusze zajęć,

−−−−

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-
uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−−−−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. samokształcenia
kierowanego, tekstu przewodniego.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

813[02].O1

Techniczne podstawy zawodu

813[02].O1.02

Posługiwanie si

ę

dokumentacj

ą

techniczn

ą

813[02].O1.06

Stosowanie podstawowych technik

wytwarzania cz

ęś

ci maszyn

813[02].O1.03

Stosowanie materiałów konstrukcyjnych

i narz

ę

dziowych

813[02].O1.04

Rozpoznawanie elementów maszyn

i mechanizmów

813[02].O1.01

Stosowanie przepisów bezpiecze

ń

stwa

I higieny pracy, ochrony

przeciwpo

ż

arowej oraz

ochrony

ś

rodowiska

813[02].O1.05

Analizowanie układów elektrycznych

i automatyki przemysłowej

i regulacji maszyn i urz

ą

dze

ń

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu fizjologii człowieka dotyczącymi
z funkcjonowania układów: mięśniowego, kostnego,

−

obsługiwać komputer na poziomie podstawowym,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

uczestniczyć w dyskusji, prezentacji i ochronie prezentowanego przez siebie stanowiska,

−

stosować technologię komputerową i informacyjną,

−

poczuwać się do odpowiedzialności za zdrowie i życie własne oraz innych,

−

stosować podstawowe zasady etyczne (rzetelnej pracy, punktualności, uczciwości,
odpowiedzialności),

−

współpracować w grupie,

−

rozwiązywać problemy w sposób twórczy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

-

posłużyć się przepisami prawa dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

określić podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie zapewnienia bezpiecznych
i higienicznych warunków pracy,

−

określić prawa i obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,

-

określić zagrożenia dla zdrowia na stanowiskach pracy,

-

dobrać środki ochrony indywidualnej odpowiednio do wykonywanej pracy,

-

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

-

określić wymagania dotyczące pomieszczeń pracy i pomieszczeń higieniczno-
sanitarnych,

-

przewidzieć konsekwencje naruszenia przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy podczas
wykonywania zadań zawodowych,

–

podjąć działania w przypadku zagrożenia pożarowego, zgodnie z instrukcją
przeciwpożarową,

–

zastosować podręczny sprzęt oraz środki gaśnicze, zgodnie z zasadami ochrony
przeciwpożarowej,

–

scharakteryzować systemy zabezpieczenia instalacji elektrycznych,

–

zastosować zasady bezpiecznej pracy podczas styczności z urządzeniami elektrycznymi,

-

udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy,

-

scharakteryzować substancje szkodliwe oraz odpady powstające w procesach
produkcyjnych,

-

określić wpływ odpadów produkcyjnych na środowisko przyrodnicze,

-

scharakteryzować

sposoby

utylizacji

odpadów

wytwarzanych

w

procesach

produkcyjnych,

-

zaplanować działania mające na celu ograniczenie emisji substancji szkodliwych do
ś

rodowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………….………………

Modułowy program nauczania:

Operator urządzeń przemysłu szklarskiego 813[02]

Moduł:

Techniczne podstawy zawodu 813[02].O1

Jednostka modułowa

:

Stosowanie

przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska
813[02].O1.01

Temat: Obowiązki pracodawcy i pracownika w zakresie przestrzegania przepisów bhp.

Cel ogólny: Charakterystyka wymagań bezpieczeństwa dotyczących procesów pracy.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

wymieniać obowiązki pracodawcy w zakresie przestrzegania przepisów bhp,

−

posłużyć się Kodeksem pracy, dobrać środki ochrony indywidualnej do wykonywanych
prac,

−

charakteryzować prawa i obowiązki pracownika w zakresie przestrzegania przepisów
bhp.

Metody nauczania–uczenia się:

−

metoda tekstu przewodniego,

−

dyskusja dydaktyczna.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna,

−

praca w grupach 2–3 osobowych.

Czas: 90 minut.

Środki dydaktyczne:

−

Kodeks Pacy,

−

rozporządzenie MPiPS z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp.

Przebieg zajęć:
1.

Wprowadzenie.

2.

Omówienie celów.

3.

Plan:

A. Prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy związane z bezpieczeństwem i higieną

pracy:

−

wstęp – należy wyjaśnić uczniom znaczenie Kodeksu Pracy, podać przykłady innych
aktów prawnych, wyjaśnić znaczenie bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

uczniowie otrzymują Kodeks Pracy, normy lub inne akta prawne na przykład
dzienniki ustaw,

−

uczniowie pracując indywidualnie wypisują prawa i obowiązki pracownika oraz,

−

pracując w grupie uczniowie sporządzają wspólne listy obowiązków pracodawcy
w zakresie zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.

B. Wymagania bhp dotyczące pomieszczeń pracy i pomieszczeń higieniczno-sanitarnych:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

Wstęp – należy krótko scharakteryzować uczniom pojęcie pomieszczenia pracy,

pomieszczeń higieniczno-sanitarnych.

−

uczniowie otrzymują normy dotyczące różnych pomieszczeń pracy i pomieszczeń
higieniczno-sanitarnych,

−

uczniowie pracując samodzielnie wypisują przy nazwie wskazanego pomieszczenia
wymogi odnośnie bhp,

−

pracując w grupie uczniowie sporządzają wspólną tabelę wymagań dotyczących
wskazanych przez nauczyciela pomieszczeń pracy i pomieszczeń higieniczno-
sanitarnych.

W trakcie tworzenia tabeli nauczyciel zwraca uwagę uczniom na funkcje i zadania

poszczególnych pomieszczeń pracy i pomieszczeń higieniczno-sanitarnych.

Podsumowanie:

−

uczniowie uzasadniają znaczenie Kodeksu Pracy,

−

wskazują korzyści wynikające z przestrzegania przepisów bhp,

−

wymieniają podstawowe obowiązki pracodawców, pracowników wynikające z Kodeksu
Pracy,

−

wymieniają wymagania dotyczące pomieszczeń pracy i pomieszczeń higieniczno
sanitarnych.

Zakończenie zajęć

−

przedstawiciel grupy prezentuje wykonane zadanie przez swoją grupę. Charakteryzuje
prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy związane z bezpieczeństwem i higieną
pracy,

−

uczniowie dyskutują na forum klasy na temat wymagań bhp dotyczących pomieszczeń
pracy i pomieszczeń higieniczno-sanitarnych.

Praca domowa

Opracować charakterystykę wybranego pomieszczenia do produkcji szkła i wyrobów ze

szkła.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

………………………………….……………………..

Modułowy program nauczania:

Operator urządzeń przemysłu szklarskiego 813[02]

Moduł:

Techniczne podstawy zawodu 813[02].O1

Jednostka modułowa

:

Stosowanie

przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska
813[02].O1.01

Temat: Środki ochrony indywidualnej

Cel ogólny: Charakterystyka środków ochrony indywidualnej

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

dobrać odzież i obuwie robocze,

−

dobrać środki ochrony indywidualnej do wykonywanych prac,

−

wskazać konsekwencje naruszenia przepisów i zasad bhp podczas wykonywania zadań
zawodowych.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

metoda tekstu przewodniego,

−

dyskusja w grupie.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna,

−

praca w grupach 3–4 osobowych.

Czas: 45 minut.

Środki dydaktyczne:

−

Kodeks Pracy,

−

rozporządzenie MPiPS w sprawie ogólnych przepisów bhp,

−

rozporządzenie MG w sprawie bhp przy produkcji szkła i wyrobów ze szkła.

Przebieg zajęć:
1.

Wprowadzenie.

2.

Omówienie celów.

3.

Plan:

A. Prawa i obowiązki pracodawcy dotyczące środków ochrony indywidualnej oraz

odzieży roboczej:

−

wstęp – należy wyjaśnić uczniom znaczenie środków ochrony osobistej,
podać przykłady aktów prawnych dotyczących środków ochrony osobistej,
wyjaśnić znaczenie ich stosowania oraz ich wpływ na bezpieczeństwo i
higienę pracy,

−

uczniowie otrzymują instrukcje, rozporządzenia lub inne akty prawne,

−

uczniowie pracując indywidualnie wypisują prawa i obowiązki pracownika
oraz pracodawcy związane z stosowaniem środków ochrony indywidualnej.

B. Wymagania bhp dotyczące stosowania odzieży roboczej:

−

wstęp - należy krótko scharakteryzować uczniom pojęcie odzieży roboczej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

−

uczniowie otrzymują normy dotyczące odzieży roboczej,

−

pracując w grupie uczniowie sporządzają wspólną tabelę wymagań dotyczących
odzieży roboczej dla wskazanych przez nauczyciela stanowisk roboczych.

−

w trakcie tworzenia tabeli nauczyciel zwraca uwagę uczniom na funkcje i zadania
poszczególnych stanowisk pracy.

Podsumowanie:

−

uczniowie uzasadniają znaczenie stosowania odzieży roboczej oraz środków ochrony
indywidualnej,

−

wskazują korzyści wynikające z przestrzegania przepisów bhp,

−

wymieniają

podstawowe

obowiązki

pracodawców,

pracowników

wynikające

z stosowania odzieży roboczej oraz środków ochrony indywidualnej,

−

wymieniają wymagania dotyczące stosowania odzieży roboczej oraz środków ochrony
indywidualnej na poszczególnych stanowiskach pracy.

Zakończenie zajęć

−

przedstawiciel grupy prezentuje wykonane zadanie przez swoją grupę. Charakteryzuje
prawa i obowiązki pracodawcy dotyczące środków ochrony indywidualnej oraz odzieży
roboczej,

−

uczniowie dyskutują na forum klasy na temat wymagań bhp dotyczących stosowania
odzieży roboczej.

Praca domowa

Opracować charakterystykę odzieży roboczej pracownika zatrudnionego na wybranym

stanowisku przy produkcji szkła i wyrobów ze szkła.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

—

nauczyciel ocenia metodą obserwacji indywidualnie ucznia i grupę, na bieżąco podczas
dyskusji, podczas wykonywania ćwiczenia oraz końcowe efekty pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5. ĆWICZENIA

5.1. Prawna ochrona pracy

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie przepisów działu X i działu XV Kodeksu pracy wskaż podmioty

uprawnione do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i techniki wykonania ćwiczenia. Należy zwrócić uwagę na poprawność wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeczytać uważnie treść ćwiczenia,

2)

przeanalizować treść przepisów działu X i XV Kodeksu pracy,

3)

wskazać na podstawie przeanalizowanych przepisów, jakie podmioty wykonujące pracę
są uprawnione do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenia,

−

metoda przewodniego tekstu,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

Kodeks pracy,

–

komputer z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 2

Na podstawie przepisów Kodeksu pracy i rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki

Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy określ obowiązki pracodawcy w zakresie bhp.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i techniki wykonania ćwiczenia. Należy zwrócić uwagę na poprawność wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować treść przepisów wskazanych w poleceniu,

2)

na podstawie przepisów określić obowiązki pracodawcy w zakresie bhp,

3)

zreferować obowiązki pracodawcy na forum grup, ze wskazaniem odpowiednich
przepisów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenia,

−

metoda przewodniego tekstu,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

Kodeks pracy,

–

rozporządzenie Ministra i Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie
ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,

–

komputer z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 3

Na podstawie przepisów Kodeksu pracy określ obowiązki osoby kierującej

pracownikami i wskaż różnice między obowiązkami pracodawcy i obowiązkami osoby
kierującej pracownikami.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i techniki wykonania ćwiczenia. Należy zwrócić uwagę na poprawność wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować przepisy Kodeksu pracy,

2)

określić na podstawie wybranych przepisów Kodeksu pracy obowiązki osoby kierującej
pracownikami,

3)

wskazać różnice między obowiązkami pracodawcy i obowiązkami osoby kierującej
pracownikami,

4)

przedstawić wyniki ćwiczenia na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenia,

−

metoda przewodniego tekstu,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

Kodeks pracy,

–

komputer z dostępem do Internetu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

5.2.

Czynniki niebezpieczne środowiska pracy, zagrożenia przez
nie powodowane i metody zapobiegania zagrożeniom

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Korzystając z przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26

września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy określ
podstawowe parametry pomieszczeń pracy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i techniki wykonania ćwiczenia. Należy zwrócić uwagę na poprawność wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować treść podanego rozporządzenia,

2)

określić, podstawowe parametry pomieszczeń pracy,

3)

przedyskutować parametry pomieszczeń pracy na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenia,

−

metoda przewodniego tekstu,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

Kodeks pracy,

–

rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie
ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,

–

komputer z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie2

Na podstawie przepisów prawa określ, jakie wymogi muszą spełniać zbiorniki, naczynia

i inne opakowania służące do przechowywania materiałów niebezpiecznych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i techniki wykonania ćwiczenia. Należy zwrócić uwagę na poprawność wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać i przeanalizować przepisy prawa określające wymogi, jakie muszą spełniać
zbiorniki, naczynia i inne opakowania służące do przechowywania materiałów
niebezpiecznych,

2)

określić wymogi, jakie muszą spełniać zbiorniki, naczynia i inne opakowania służące do
przechowywania materiałów niebezpiecznych,

3)

przedyskutować na forum grupy wymogi, jakie muszą spełniać zbiorniki i inne
opakowania służące do przechowywania materiałów niebezpiecznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenia,

−

metoda przewodniego tekstu,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

wybrane przepisy prawne,

–

komputer z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 3

Scharakteryzuj na podstawie odpowiednich przepisów prawnych wymagania jakie muszą

spełniać urządzenia ochronne stosowane przy maszynach.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i techniki wykonania ćwiczenia. Należy zwrócić uwagę na poprawność wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wyszukać przepisy prawne regulujące wymagania, jakie muszą spełniać urządzenia
ochronne stosowane przy maszynach,

2)

przeanalizować wyszukane przepisy,

3)

scharakteryzować wymagania jakie muszą spełniać urządzenia ochronne stosowane przy
maszynach,

4)

przedstawiciel grupy prezentuje wypracowane rozwiązania na forum.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenia,

−

metoda przewodniego tekstu,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

wybrane akty prawne,

–

komputer z dostępem do Internetu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

5.3. Zagrożenia pożarowe, zasady ochrony przeciwpożarowej

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie odpowiednich przepisów i posiadanej wiedzy opracuj projekt instrukcji

przeciwpożarowej w szkole.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i techniki wykonania ćwiczenia. Należy zwrócić uwagę na poprawność wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wyszukać odpowiednie przepisy,

2)

na podstawie przepisów opracować instrukcję przeciwpożarową,

3)

przedstawić opracowaną instrukcję na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenia,

−

metoda przewodniego tekstu,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

wybrane akty prawne,

–

przykładowe instrukcje przeciwpożarowe,

–

komputer z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 2

Dokonaj oceny prawidłowości rozmieszczenia sprzętu gaśniczego, znaków ochrony

przeciwpożarowej i znaków ewakuacyjnych w szkole.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i techniki wykonania ćwiczenia. Należy zwrócić uwagę na poprawność wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować treść przepisów dotyczących rozmieszczenia sprzętu gaśniczego, znaków
ochrony pożarowej i znaków ewakuacyjnych w szkole,

2)

obejrzeć rozmieszczenie sprzętu gaśniczego, znaków ochrony przeciwpożarowej
i znaków ewakuacyjnych w szkole,

3)

dokonać oceny prawidłowości rozmieszczenie sprzętu gaśniczego, znaków ochrony
przeciwpożarowej i znaków ewakuacyjnych w szkole,

4)

przedyskutować prawidłowość rozmieszczenia sprzętu gaśniczego, znaków ochrony
przeciwpożarowej i znaków ewakuacyjnych w szkole na forum grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenia,

−

metoda przewodniego tekstu,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

wybrane akty prawne,

–

komputer z dostępem do Internetu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

5.4. Bezpieczeństwo pracy przy urządzeniach elektrycznych

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie wyszukanej instrukcji obsługi dowolnej maszyny występującej

w przemyśle szklarskim wskaż zapisy dotyczące zabezpieczeń przeciwporażeniowych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i techniki wykonania ćwiczenia. Należy zwrócić uwagę na poprawność wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wyszukać odpowiednią instrukcję obsługi,

2)

przeanalizować jej treść,

3)

wskazać zapisy dotyczące zabezpieczeń przeciwporażeniowych,

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenia,

−

metoda przewodniego tekstu,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

treść zadania dla każdego ucznia,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Zaklasyfikuj środki ochrony przeciwporażeniowej do odpowiedniej kategorii wstawiając

x w odpowiedniej kolumnie lub kolumnach:

Ś

rodki ochrony przeciwporażeniowej

Ochrona

przed

dotykiem bezpośrednim

Ochrona

przed

dotykiem pośrednim

umieszczenie

urządzenia

w odpowiedniej obudowie

bezpiecznik z wkładką topikową

bariera uniemożliwiająca dostęp do
urządzenia

zastosowanie

wyłączników

różnicowoprądowych

zastosowanie

urządzeń

ochronnych

przetężeniowych
(nadmiarowoprądowych)

stosowanie dodatkowej izolacji

stosowanie nieuziemionych połączeń
wyrównawczych miejscowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i techniki wykonania ćwiczenia. Należy zwrócić uwagę na poprawność wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować wskazane środki ochrony przeciwporażeniowej,

2)

zakwalifikować każdy z nich do odpowiedniej kategorii lub do obu kategorii,

3)

zaprezentować wykonane ćwiczenie,

4)

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenia,

−

metoda przewodniego tekstu,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

treść zadania dla każdego ucznia,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

5.5. Środki ochrony indywidualnej i grupowej

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Korzystając z przepisów załącznika Nr 2 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki

Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (szczegółowe
zasady stosowania środków ochrony indywidualnej) oraz wskazań zawartych w tabelach
określ rodzaje zagrożeń występujących w pracy operatora urządzeń przemysłu szklarskiego
i środki ochrony indywidualnej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i techniki wykonania ćwiczenia. Należy zwrócić uwagę na poprawność wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować treść załącznika Nr 2 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki
Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,

2)

określić rodzaje zagrożeń występujących w pracy operatora urządzeń przemysłu
szklarskiego i środki ochrony indywidualnej,

3)

przedyskutować zagrożenia występujące w pracy operatora urządzeń przemysłu
szklarskiego i środki ochrony indywidualnej na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenia,

−

metoda przewodniego tekstu,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

komputer z dostępem do Internetu,

–

wybrane akty prawne.

Ćwiczenie 2

Na podstawie przepisów zawartych w rozporządzeniu w sprawie ogólnych przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy (załączniki) oraz rozporządzenia dotyczącego bhp przy
produkcji szkła dobierz środki ochrony indywidualnej na wybranych stanowiskach pracy
w hucie szkła.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i techniki wykonania ćwiczenia. Należy zwrócić uwagę na poprawność wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować akty prawne w zakresie obowiązków pracodawcy dotyczących
wyposażenia pracowników w odzież i obuwie ochronne,

2)

określić zagrożenia występujące na wybranych stanowiskach pracy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

3)

dobrać środki ochrony indywidualnej niezbędne do bezpiecznego wykonywania pracy na
wybranych stanowiskach,

4)

przedstawić i przedyskutować wyniki wykonania ćwiczenia na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenia,

−

metoda przewodniego tekstu,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

wybrane akty prawne,

–

komputer z dostępem do Internetu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

5.6. Ergonomia i kształtowanie warunków pracy

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Scharakteryzuj dobrze zorganizowane stanowisko pracy w pozycji siedzącej przy

uwzględnieniu m.in. przepisów zawartych w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki
Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach
wyposażonych w monitory ekranowe.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i techniki wykonania ćwiczenia. Należy zwrócić uwagę na poprawność wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z odpowiednimi przepisami,

2)

wskazać jakie elementy należy uwzględnić organizując takie stanowisko pracy,

3)

scharakteryzować dobrze zorganizowane stanowisko pracy,

4)

zaprezentować swoją propozycję na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenia,

−

metoda przewodniego tekstu,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie
bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe,

–

komputer z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 2

W rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 31 marca

2003 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej wskaż
przepisy bezpośrednio wskazujące na konieczność przestrzegania wymagań ergonomii.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i techniki wykonania ćwiczenia. Należy zwrócić uwagę na poprawność wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z odpowiednimi przepisami,

2)

przeanalizować wskazane rozporządzenie,

3)

wskazać przepisy dotyczące wymagań ergonomicznych,

4)

zaprezentować wyniki na forum grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenia,

−

metoda przewodniego tekstu,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 31 marca 2003 r.
w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej,

–

komputer z dostępem do Internetu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

5.7. Ochrona środowiska a działalność przedsiębiorstwa

5.7.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyszukaj w Internecie przepisy wykonawcze do ustawy o odpadach. Wypisz

rozporządzenia, które twoim zdaniem, mają zastosowanie w działalności huty szkła.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i techniki wykonania ćwiczenia. Należy zwrócić uwagę na poprawność wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wyszukać w Internecie przepisy wykonawcze do ustawy o odpadach,

2)

wypisać rozporządzenia mające zastosowanie w działalności huty szkła,

3)

przedyskutować wybrane przepisy na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenia,

−

metoda przewodniego tekstu,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

komputer z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 2

Wypisz z „katalogu odpadów” odpady powstające w procesie produkcji szkła.

…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i techniki wykonania ćwiczenia. Należy zwrócić uwagę na poprawność wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować „katalog odpadów”,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

2)

wybrać z „katalogu odpadów” odpady powstające w hutach szkła,

3)

wypisać z „katalogu odpadów” odpady powstające w hutach szkła.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenia,

−

metoda przewodniego tekstu,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

„katalog odpadów”,

–

komputer z dostępem do Internetu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

5.8.

Wymagania dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy

w hutach szkła

5.8.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 19 lutego 2002 r.

w sprawie bhp przy produkcji szkła i wyrobów ze szkła przedstaw wymogi dotyczące
eksploatacji szklarskich pieców hutniczych?

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i techniki wykonania ćwiczenia. Należy zwrócić uwagę na poprawność wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować treść podanego rozporządzenia,

2)

określić, podstawowe wymogi dotyczące eksploatacji szklarskich pieców hutniczych,

3)

uzasadnić, że wymogi określone w przepisach są niezbędne,

4)

przedyskutować wyniki ćwiczenia na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenia,

−

metoda przewodniego tekstu,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie bhp przy
produkcji szkła i wyrobów ze szkła,

–

komputer z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 2

Opisz minimalne wymogi dotyczące ogrzewania i wentylacji pomieszczeń pracy na

podstawie znanych ci przepisów prawnych.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i techniki wykonania ćwiczenia. Należy zwrócić uwagę na poprawność wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować przepisy dotyczące ogrzewania i wentylacji pomieszczeń pracy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

2)

określić, minimalne wymogi dotyczące ogrzewania i wentylacji pomieszczeń pracy,

3)

opisać wymogi w wyznaczonym miejscu,

4)

przedyskutować opisane wymogi na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenia,

−

metoda przewodniego tekstu,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

Kodeks pracy,

–

przepisy wykonawcze do Kodeksu pracy,

–

komputer z dostępem do Internetu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

5.9. Wypadki podczas pracy. Postępowania na miejscu wypadku.

Pierwsza pomoc

5.9.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przedstaw obowiązki pracodawcy związane z zaistnieniem w jego zakładzie zbiorowego

wypadku przy pracy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i techniki wykonania ćwiczenia. Należy zwrócić uwagę na poprawność wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeczytać uważnie materiał nauczania dotyczący wypadków przy pracy,

2)

przedstawić obowiązki pracodawcy związane z zaistnieniem w zakładzie zbiorowego
wypadku przy pracy,

3)

scharakteryzować przedstawione obowiązki pracodawcy na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenia,

−

metoda przewodniego tekstu,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

Poradnik dla ucznia,

–

komputer z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 2

Określ wyposażenie pomieszczenia, w którym odbywa się praca z kwasami lub

substancjami żrącymi, w środki do udzielania pierwszej pomocy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i techniki wykonania ćwiczenia. Należy zwrócić uwagę na poprawność wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z § 49 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 19 lutego 2002 r.
i innymi niezbędnymi przepisami,

2)

określić wyposażenie wskazanego pomieszczenia,

3)

przedyskutować wypracowane rozwiązania na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenia,

−

metoda przewodniego tekstu,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

wybrane akty prawne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Stosowanie

przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
środowiska”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 2, 3, 4, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 1, 5, 19, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 1 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. a, 3. a, 4. b, 5. b, 6. c, 7. d, 8. d, 9. b, 10. b, 11. a,
12. d, 13. a, 14. d, 15. d, 16. c, 17. b, 18. d, 19. a, 20. b.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Określić cel ochrony pracy

C

PP

d

2

Określić

miejsce

przepisów

bhp

w systemie prawa

B

P

a

3

Zdefiniować

moc

obowiązujących

przepisów bhp

A

P

a

4

Określić obowiązki pracodawcy

B

P

b

5

Scharakteryzować wymogi bhp dotyczące
pomieszczeń pracy

C

PP

b

6

Określić obowiązki osoby kierującej
pracownikami

B

P

c

7

Określić obowiązki pracownika

B

P

d

8

Określić

organy

odpowiedzialne

za

opracowanie instrukcji bezpieczeństwa
pożarowego

B

P

d

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

9

Określić kolor znaków ewakuacyjnych

B

P

b

10

Zdefiniować wypadek przy pracy

A

P

b

11

Wskazać podział pożarów według grup

B

P

a

12

Określić

wymogi

bezpieczeństwa

dotyczące hut szkła

B

P

d

13

Określić dopuszczalny poziom hałasu

B

P

a

14

Określić

sposób

przechowywania

materiałów niebezpiecznych

B

P

d

15

Określić

rodzaje

ś

rodków

ochrony

indywidualnej

B

P

d

16

Zdefiniować pojęcie wypadek przy pracy

A

P

c

17

Wskazać dokument określający najwyższe
dopuszczalne

stężenie

i

natężenie

czynników szkodliwych

B

P

b

18

Określić znaczenie ochrony środowiska
w miejscu pracy

B

P

d

19

Określić organ dokonujący pomiarów
emisji pyłów i gazów wprowadzanych do
atmosfery

C

PP

a

20

Określić

obowiązki

pracodawcy

w stosunku do pracownika, który uległ
wypadkowi

C

PP

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

3.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

4.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom ich instrukcję.

5.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

6.

Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na rozwiązanie testu.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Do każdego pytania dołączone są 4
możliwe odpowiedzi. Tylko jedna jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi stawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, odłóż jego rozwiązanie na
później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Ochrona pracy ma na celu
a)

zapewnienie odpowiedniej wydajności pracy.

b)

zabezpieczenie środowiska przyrodniczego.

c)

zapewnienie wysokiej jakości wyrobów.

d)

eliminowanie zagrożeń dla życia i zdrowia pracownika.

2.

Przepisy bhp stanowią integralną część
a)

prawa pracy.

b)

prawa cywilnego.

c)

prawa ochrony środowiska.

d)

prawa administracyjnego.

3.

Przepisy i zasady bhp są
a)

bezwzględnie obowiązujące.

b)

jednostronnie bezwzględnie obowiązujące.

c)

względnie obowiązujące.

d)

uzależnione od treści umowy między pracodawcą i pracownikiem.

4.

Podstawowym obowiązkiem pracodawcy jest
a)

osobiste prowadzenie szkoleń pracowników z zakresu bhp.

b)

zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.

c)

zapewnienie pracownikom wyżywienia.

d)

zapewnienie najnowocześniejszego wyposażenia stanowiska pracy.

5.

Pomieszczenia pracy nie muszą
a)

być dobrze oświetlone.

b)

dostosowane do upodobań pracowników.

c)

być dobrze wentylowane.

d)

być zabezpieczone przed nadmiernym nasłonecznieniem.

6.

Na podstawie przepisów bhp osoba kierująca pracownikami jest obowiązana
a)

dbać o estetykę stanowisk pracy.

b)

egzekwować punktualne rozpoczynanie i zakańczanie pracy.

c)

organizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami bhp.

d)

pozostawić pracownikom dobór środków ochrony indywidualnej.

7.

Pracownik nie jest zobowiązany
a)

brać udział w szkoleniu bhp.

b)

stosować środki ochrony zbiorowej.

c)

poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym badaniom lekarskim.

d)

wykonywać pracę mimo, że warunki pracy stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla
ludzi.

8.

Instrukcję bezpieczeństwa przeciwpożarowego opracowuje
a)

minister właściwy do spraw wewnętrznych.

b)

Komenda Główna straży pożarnej.

c)

organy samorządów terytorialnych.

d)

przedsiębiorcy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

9.

Znaki ewakuacyjne mają kolor
a)

niebieski.

b)

zielony.

c)

czerwony.

d)

biały.

10.

Co określamy wypadkami przy pracy
a)

jest to zdarzenie ciężkie lub śmiertelne.

b)

jest to zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną, która powoduje uraz lub
ś

mierć, która nastąpiła w związku z pracą.

c)

jest to zdarzenie nagłe wywołane pracą, które powoduje uraz lub śmierć
u pracownika.

d)

jest to utrata zdolności psycho-fizycznych.

11.

Poszczególne grupy pożarów oznacza się
a)

wielkimi literami.

b)

cyframi arabskimi.

c)

cyframi rzymskimi.

d)

piktogramami.

12.

W hutach szkła minimalna odległość między ścianami obiektu technologicznego
a otworem zasypowym pieca szklarskiego powinna wynosić
a)

2 m.

b)

3 m.

c)

5 m.

d)

7 m.

13.

W pomieszczeniach pracy dopuszczalny poziom dźwięku (hałas) nie może przekraczać
a)

60 dB.

b)

75 dB.

c)

85 dB.

d)

100 dB.

14.

Materiały niebezpieczne nie mogą być przechowywane w
a)

odpowiednio dobranych i oznakowanych pomieszczeniach.

b)

szczelnych oraz odpowiednio zabezpieczonych pojemnikach.

c)

opakowaniach wchodzących w reakcje chemiczne z materiałem.

d)

pojemnikach służących do środków spożywczych.

15.

Ś

rodkiem ochrony indywidualnej nie są

a)

nakrycia głowy.

b)

okulary ochronne.

c)

nauszniki przeciwhałasowe.

d)

wyposażenie sportowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

16.

Zgodnie z ustawą o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób
zawodowych, wypadkiem przy pracy nie jest zdarzenie, które miało miejsce
a)

podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika poleceń przełożonych.

b)

podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności na
rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia.

c)

w drodze do pracy lub z pracy.

d)

w czasie pozostawania pracownika do dyspozycji zakładu pracy w drodze między
siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązków pracowniczych.

17.

Najwyższe dopuszczalne stężenie i natężenie czynników szkodliwych określa

a)

ustawa.

b)

minister właściwy do spraw pracy.

c)

pracodawca.

d)

służba bhp w zakładzie pracy.

18.

Przestrzeganie przepisów o ochronie środowiska w miejscu pracy
a)

zapobiega awariom i wypadkom w miejscu pracy.

b)

zapobiega pożarom.

c)

nie ma znaczenie.

d)

wpływa na jakość wykonywanej pracy przez pracowników.

19.

Prowadzenie pomiarów emisji pyłów i gazów wprowadzonych do atmosfery należy do
obowiązków
a)

przedsiębiorców.

b)

organizacji ekologicznych.

c)

samorządów terytorialnych.

d)

organów Ministra Ochrony Środowiska.

20.

W razie zaistnienia w zakładzie pracy wypadku bezpośredni przełożony pracownika,
który uległ wypadkowi obowiązany jest
a)

zacząć dochodzenie kto spowodował wypadek lub co było przyczyną wypadku.

b)

niezwłocznie zabezpieczyć miejsce wypadku do czasu ustalenia jego okoliczności
i przyczyn.

c)

zamknąć zakład pracy.

d)

powiadomić policję.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Stosowanie

przepisów

bezpieczeństwa

i

higieny

pracy,

ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

Test 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Stosowanie

przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
środowiska”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10, 11, 12, 13, 15, 16, 17, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 1, 9, 14, 18, 19 z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. b, 3. a, 4. a, 5. d, 6. a, 7. c, 8. a, 9. b, 10. c, 11. b,
12. a, 13. c, 14. c, 15. b, 16. a, 17. d, 18. b, 19. c, 20. b.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Określić podstawowe prawa i obowiązki
pracownika w zakresie bezpieczeństwa
i higieny pracy na podstawie Kodeksu
Pracy

C

PP

c

2

Określić

osoby

odpowiedzialne

za

bezpieczeństwo pracy

B

P

b

3

Określić podstawowe obowiązki osoby
kierującej

pracownikami

w

zakresie

zapewnienia bezpiecznych i higienicznych
warunków pracy na podstawie Kodeksu
Pracy

B

P

a

4

Rozpoznać

elementy

zagrożenia

z niesprawnym lub wadliwym sprzętem
elektrycznym w środowisku pracy

B

P

a

5

Określić

osoby

odpowiedzialne

za

opracowanie instrukcji przeciwpożarowych

B

P

d

6

Określić dopuszczalny poziom hałasu na
stanowisku pracy

B

P

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

7

Określić dokument, regulujący zasady
przydzielania

pracownikom

ś

rodków

ochrony indywidualnej

B

P

c

8

Rozpoznać znak zakazu gaszenia wodą

B

P

a

9

Scharakteryzować zasady odzyskiwania
i utylizacji odpadów

C

PP

b

10

Określić tryb postępowania w przypadku
zagrożenia pożarowego i wybuchu pożaru

B

P

c

11

Prawidłowo wybrać i zastosować sprzęt
gaśniczy w zależności od płonącego
materiału

B

P

b

12

Określić

minimalną

temperaturę

w pomieszczeniach zestawiarni

B

P

a

13

Wskazać

dokument,

który

określa

najwyższe

dopuszczalne

stężenie

czynników szkodliwych

B

P

c

14

Scharakteryzować

sposoby

ochrony

pracownika przed zagrożeniami czynnikami
szkodliwymi

C

PP

c

15

Określić miejsce mieszania zestawów
szklarskich

B

P

b

16

Dobrać sprzęt gaśniczy do płonącego
materiału

B

P

a

17

Określić termin sporządzenia protokołu
powypadkowego

B

P

d

18

Określić

sposób

postępowania

w przypadku porażenia prądem

C

PP

b

19 Sklasyfikować wypadki przy pracy

C

PP

c

20 Określić przyczyny wypadków przy pracy

B

P

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

3.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

4.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom ich instrukcję.

5.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

6.

Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na rozwiązanie testu.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwe odpowiedzi. Tylko
jedna jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi stawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, odłóż jego rozwiązanie na
później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

38

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Jednym z podstawowych obowiązków pracownika jest:

a)

zaopatrzyć się w środki ochrony indywidualnej.

b)

wykonywać polecenia przełożonych bez względu na istniejące zagrożenia dla
zdrowia i życia.

c)

wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa
i higieny pracy.

d)

dokonywać oceny ryzyka zawodowego.

2. Za bezpieczeństwo pracy w przedsiębiorstwie ponosi odpowiedzialność

a)

służba bhp.

b)

pracodawca.

c)

społeczny inspektor pracy.

d)

Państwowa Inspekcja Pracy.

3. Obowiązki osoby kierującej pracownikami są określone w

a)

Kodeksie pracy.

b)

układzie zbiorowym pracy.

c)

rozporządzeniu o ogólnych przepisach bhp.

d)

Konstytucji RP.

4. Praca z wadliwym lub niesprawnym sprzętem elektrycznym jest zagrożeniem

a)

fizycznym.

b)

chemicznym.

c)

biologicznym.

d)

psychofizycznym.

5. Opracowywanie i wydawanie instrukcji przeciwpożarowych należy do

a)

ustawodawcy (Sejm RP).

b)

ministra właściwego do spraw wewnętrznych.

c)

Komendanta Głównego Straży Pożarnej.

d)

pracodawcy.

6. Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8 – godzinnego dnia pracy nie powinien

przekraczać:
a)

85dB.

b)

75dB.

c)

65dB.

d)

105dB.

7. Zasady przydzielania pracownikom środków ochrony indywidualnej i odzieży roboczej,

oraz przewidywanego czasu użytkowania reguluje
a)

Ustawa sejmowa.

b)

Uchwała Rady Ministrów.

c)

Kodeks Pracy.

d)

Państwowa Inspekcja Pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

39

8. Znak zakazu gaszenia wodą to znak:

a)

b)

c)

d)

9. Zasadą jest, że odpady są poddawane odzyskowi lub unieszkodliwieniu w

a)

miejscu ich powstania.

b)

składnicach odpadów.

c)

specjalnych spalarniach.

d)

innych miejscach.

10. W przypadku wybuchu pożaru w pomieszczeniu należy:

a) szybko otworzyć okno lub zbić szybę w płonącym pomieszczeniu
b)

otworzyć równocześnie drzwi i okna.

c)

nie otwierać okna.

d)

uciekać i ratować się.

11. Do gaszenia płonącej instalacji elektrycznej pod napięciem użyjesz:

a)

hydrantu.

b)

gaśnicy proszkowej.

c)

koca gaśniczego.

d)

wody.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

40

12. Minimalna temperatura powietrza w pomieszczeniach przeznaczonych do sporządzania

zestawów winna wynosić

a)

14ºC.

b)

16ºC.

c)

18ºC.

d)

21ºC.

13.

Najwyższe dopuszczalne stężenie czynników szkodliwych określa
a)

pracodawca.

b)

Sejm RP.

c)

Minister właściwy do spraw pracy.

d)

układ zbiorowy pracy.

14.

Najskuteczniejszym sposobem zabezpieczania pracowników przed zagrożeniami
czynnikami szkodliwymi jest
a)

osłonięcie strefy zagrożenia.

b)

stosowanie środków ochrony indywidualnej.

c)

eliminacja źródeł tych czynników.

d)

właściwa organizacja pracy.

15.

Mieszanie zestawów szklarskich powinno odbywać się:
a)

w wydzielonych pomieszczeniach.

b)

w urządzeniach hermetycznych.

c)

w pomieszczeniach zestawiarni specjalnie wentylowanych.

d)

w pomieszczeniach posiadających co najmniej dwa wyjścia.

16.

Płonącą na poszkodowanym odzież należy gasić:
a)

dużymi kocami wełnianymi.

b)

dużymi chustami materiałowymi.

c)

gaśnicą pianową.

d)

wodą.

17.

Zespół powypadkowy sporządza protokół wypadku przy pracy
a)

natychmiast.

b)

wciągu tygodnia.

c)

w ciągu 10 dni.

d)

w ciągu 14 dni.

18.

W przypadku porażenia prądem:
a)

odciągamy poszkodowaną osobę od miejsca wypadku.

b)

przerywamy obwód prądu elektrycznego.

c)

wynosimy go z miejsca wypadku i robimy mu sztuczne oddychanie.

d)

wzywamy policję, straż pożarną i pogotowie.

19. Rozróżniamy wypadki przy pracy:

a)

zbiorowe, indywidualne.

b)

lekkie i ciężkie.

c)

ś

miertelne, ciężkie, pozostałe wypadki (zbiorowe).

d)

zbiorowe, śmiertelne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

41

20. Główną przyczyną powodującą najwięcej wypadków przy pracy (z przyczyn

organizacyjnych) jest brak:
a)

wyposażenia pracowników w wymagane środki ochrony indywidualnej.

b)

wymaganych uprawnień kwalifikacyjnych.

c)

nadzoru nad pracownikami.

d)

zabezpieczenia stanowisk pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

42

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Stosowanie

przepisów

bezpieczeństwa

i

higieny

pracy,

ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

43

7. LITERATURA

1.

Baronowicz W.: Wytyczne w zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz wzór instrukcji
bezpieczeństwa pożarowego dla obiektów szkół. MEN, Warszawa 1997

2.

Koradecka D. (red.): Bezpieczeństwo i ergonomia. CIOP, Warszawa 2004

3.

Musialski W. (red): Kodeks pracy. Komentarz. Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2004

4.

Roj-Chodacka A.: Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. Poradnik i materiały dla ucznia. KOWEZiU,
Warszawa 2002

5.

Rączkowski B.: BHP w praktyce. Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr sp. z o.o.,
Gdańsk 2007

Czasopisma

—

Przyjaciel przy Pracy

—

Atest

Literatura metodyczna
1.

Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele
kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994

2.

Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom, 2000