1

Efektywna protekcja celna

{

Znaczenie: zmiany wartości dodanej

pod wpływem protekcjonizmu

{

Wyprowadzenie efektywnej stopy

protekcji

{

Przykłady poziomu efektywnej

protekcji

{

Eskalacja celna: przykłady

 JJ Michalek

Założenia analizy

E fek tyw n a p ro tekcja: o ile p ro cen t cła m o gą po d n ieść
k rajo w ą w arto ść do d an ą
x : d o bro im p o rto w an e lu b p ro d u ko w an e w k raju
(do sk o n ałe su b stytu ty)

w ielk o ść pro d uk cji d o bra x
d o k tó rej z uż yw a się pew n ą ilo ść L , K o raz
p ó łp rod u k tó w i (y

i

);

w o raz r: w ynagrod z en ie siły ro bo czej (L ) i kapitału (K )
o d po w ied nio ;

p : św iato w a cen a do b ra x ;

p

i

: cen y św iato w e pó łp ro d uk tó w ;

 JJ Michalek

Wartość dodana przy wolnym
handlu

W warunkach wolnej konkurencji:

Wartość dodana (V) w produkcji dobra x jest definiowana jako:

Przyjmujemy:
a

i

: stała ilość y

i

, potrzebna na jednostkę produktu końcowego, tak, że: y

i

= a

i

x lub a

i

=y

i

/x -->

Zdefiniujmy również wartość dodaną na jednostkę produktu końcowego (v):

i

i

y

p

rK

wL

px

∑

+

+

=

∑

−

=

+

=

i

i

y

p

px

rK

wL

V

(

)

x

a

p

p

V

i

i

Σ

−

=

i

i

a

p

p

x

V

v

∑

−

=

=

 JJ Michalek

2

Stawka efektywnej protekcji (T)

Jeżeli nałożymy cła:
t:

cło na gotowy produkt x;

t

i

:

cło nałożone na półfabrykaty i

--> to wartość dodana na jednostkę produktu (v’) staje się:

a stąd:

i dzieląc to wartość przez v otrzymujemy stawkę efektywnej protekcji (T):

gdzie: c

i

= (p

i

a

i

/p) jest udziałem i-tego półproduktu w cenie dobra x.

i

i

a

p

p

x

V

v

∑

−

=

=

∑

∑

−

+

=

+

−

+

=

)

(

)

1

(

)

1

(

'

i

i

i

i

i

i

a

p

t

tp

v

a

p

t

p

t

v

i

i

i

a

p

t

tp

v

v

∑

−

=

−

'

i

i

i

i

i

i

i

i

c

c

t

t

a

p

p

a

p

t

tp

v

v

v

T

Σ

−

Σ

−

=

Σ

−

Σ

−

=

−

=

1

'

 JJ Michalek

Wyliczenie stawki efektywnej
protekcji

Odejmując cło finalne (t) od obu stron równania otrzymujemy:

Co oznacza (w znacznym uproszczeniu), że:
Jeżeli wszystkie t

i

są równe t ==> efektywna stawka protekcji = nominalnej stawce

protekcji
Jeżeli wiele t

i

mniejszych od t ==> efektywna stawka protekcji > nominalnej stawce

protekcji
Jeżeli wiele t

i

większych od t ==> efektywna stawka protekcji < nominalnej stawce

protekcji
Przykład obliczenia efektywnej protekcji (na finalne produkty stalowe):
t = 50% ;
t

1

= 0% (na węgiel);

t

2

= 50% na rudę żelaza;

c

1

= 35% (0.35)

c

2

= 40% (0.4)

W krajach rozwiniętych stawki efektywnej protekcji na wyroby tekstylne, metale
nieżelazne, meble.

Inne chronione sektory to: tytoń i produkty spożywcze.

i

i

i

c

c

t

t

t

T

Σ

−

−

Σ

=

−

1

)

(

%

120

20

.

1

25

.

0

20

.

0

50

.

0

)

40

.

0

35

.

0

(

1

)]

40

.

0

50

.

0

(

)

35

.

0

0

[(

50

.

0

=

=

−

=

+

−

⋅

+

⋅

−

=

T

 JJ Michalek

Stawki nominalne i efektywnej
protekcji po Rundzie Tokijskiej

Tabela 1.1. Nominalne i efektywne stawki celne po Rundzie Tokijskiej w USA, W spólnotach Europejskich i

Japonii.

Gałąź przemysłu USA

W spólnoty

Europejskie

Japonia

Nominalne Efektywne Nominalne

Efektywne Nominalne Efektywne

Rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo

1.8 1.9 4.9 4.1 18.4 21.4

.

Żywność, napoje, tytoń

4.7 10.2

10.6 17.4 25.4 50.3

Tekstylia 9.2

18.0

7.2

8.8

3.3

-2.4

Ubrania

22.7 43.3 13.4 19.3 13.8 42.2

Produkty

skórzane

4.2 5.0 2.0 -2.2 3.0 -14.8

Obuwie

8.8 15.4 11.6 20.1 15.7 50.0

Produkty z drewna

1.7

1.7

2.5

1.7

0.3

-30.6

M eble 4.1

5.5

5.6

11.3

5.1

10.3

Papier i produkty z papieru

0.2

-0.9

5.4

8.3

2.1

1.8

Produkty przemysłu poligraficznego

0.7

0.9

2.1

-1.0

0.1

-1.5

Chemikalia 2.4

3.7

8.0

11.7

4.8

6.4

Ropa i jej pochodne

1.4

4.7

1.2

3.4

2.2

4.1

Wyroby z gumy

2.5

2.0

3.5

2.3

1.1

-5.0

M ineralne produkty niemetaliczne

5.3

9.2

3.7

6.5

0.5

-0.5

Szło i produkty ze szkła 6.2

9.8

7.7

12.2

5.1

8.1

Hutnictwo żelaza i stali

3.6

6.2

4.7

11.6

2.8

4.3

M etale nieżelazne

0.7 0.5 2.1 8.3 1.1 1.7

Produkty z żelaza i stali

4.8

7.9

5.5

7.1

5.2

9.2

Urządzenia

nie-elektryczne

3.3 4.1 4.4 4.7 4.4 6.7

Urządzenia elektryczne

4.4

6.3

7.9

10.8

4.3

6.7

Sprzęt transportowy

2.5

1.9

8.0

12.3

1.5

0.0

Różne wyroby przemysłowe

4.2 5.8 4.7 6.6 4.6 7.3

Źródło: A. Deardorff, R. Stern (1984), s. 370-375.

 JJ Michalek

3

Eskalacja celna w Polsce: przykład

Es k alacja taryfowa wg. dwu-cyfrowych grup IS IC

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

Z y wn o sc n ap o je,

t y t o n

P o r duk t y

drewn ian e i

m eble

Ch em ik alia

P o dst awo we

m et ale

In n e p ro d.

p rzem y slo we

pi e rw s z a fa z a prz e tw o rs t w a

po l fa bry k a t y
w y ro by f i n a l n e

W proce n tach

O parte na analizie 1 0 ,5 9 3 linni taryfowych.
T ra d e P o licy R evie w P o la nd , R ep o rt b y the Secreta ria t (2 0 0 0 ), s . 4 4

Zrodlo:

S re dn i a s t w k a

KN U

1 5 .9 %

 JJ Michalek

Eskalacja taryfowa w światowym
przemyśle włókienniczym

 JJ Michalek

Wyjaśnienia

 JJ Michalek

4

Wyjaśnienia

 JJ Michalek