O
ś
rodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o.o.; ul. Wspólna 56;
00-687 Warszawa; NIP: 521-10-18-407; REGON: 011162458
Bank Przemysłowo – Handlowy PBK S.A. XX Oddział w Warszawie;
Nr konta: 9710 6000 7600 0032 0000 436235; S
ą
d Rejonowy dla m.st.
Warszawy XIX Wydział Gospodarczy KRS 0000100746;
Kapitał Zakładowy: 1.000.000,00 zł
t +48 22 598 98 98; f +48 22 598 99 99
e office@tns-global.pl; www.tns-global.pl
POLACY WOBEC ZJAWISKA
PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE
OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW
O WYST
Ę
POWANIU I
OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA
PRZEMOCY W RODZINIE.
Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla
Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007 r.
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW
O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE. Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007
r.
Strona 1
S
PIS
T
RE
Ś
CI
Spis Tre
ś
ci ............................................................................................................................................... 1
Informacje o badaniu ............................................................................................................................... 2
Wst
ę
p ...................................................................................................................................................... 3
Najwa
ż
niejsze wyniki i wnioski ................................................................................................................. 5
1. Opinie na temat zjawiska przemocy – postawy wobec stereotypów ................................................... 11
2. Opinie o rozpowszechnieniu zjawiska przemocy w Polsce................................................................. 15
3. Znajomo
ść
rodzin z problemem przemocy w rodzinie ........................................................................ 18
4. Wyst
ę
powanie zjawiska przemocy w rodzinie według ofiar, sprawców i
ś
wiadków ............................ 20
4.1. Ofiary przemocy w rodzinie – rozpowszechnienie zjawiska ......................................................... 20
4.2. Sprawcy przemocy w rodzinie – rozpowszechnienie zjawiska..................................................... 22
4.3. Przemoc wobec innych członków gospodarstwa domowego....................................................... 24
4.4. Zamieszkiwanie w gospodarstwie domowym, w którym dochodziło do przemocy ....................... 26
4.5. Charakterystyka ofiar przemocy w rodzinie ................................................................................. 28
4.5.1. Społeczno-demograficzny profil ofiar poszczególnych form przemocy ................................. 28
4.5.2. Społeczno-demograficzny profil ofiar na podstawie deklaracji osób, które do
ś
wiadczyły
przemocy w rodzinie....................................................................................................................... 29
4.5.3. Charakterystyka ofiar na podstawie deklaracji sprawców ..................................................... 31
4.5.4. Płe
ć
ofiar na podstawie deklaracji uzyskanych od ofiar i sprawców przemocy w rodzinie ..... 33
4.6. Charakterystyka sprawców przemocy w rodzinie ........................................................................ 34
4.6.1. Społeczno-demograficzny profil sprawców na podstawie deklaracji osób, które stosowały
przemoc w rodzinie ........................................................................................................................ 34
4.6.2. Społeczno-demograficzny profil sprawców poszczególnych form przemocy......................... 35
4.6.3. Charakterystyka sprawców na podstawie deklaracji ofiar ..................................................... 35
4.6.4. Płe
ć
sprawców na podstawie deklaracji uzyskanych od ofiar i sprawców przemocy w rodzinie
....................................................................................................................................................... 37
5. Ostatnie zdarzenie ............................................................................................................................. 38
5.1. Ostatnie zdarzenie według ofiar .................................................................................................. 38
5.2. Ostatnie zdarzenie – według sprawców....................................................................................... 40
6.
ś
ycie w zagro
ż
eniu – prawdopodobie
ń
stwo powtórzenia si
ę
sytuacji przemocy................................. 41
6.1. Prawdopodobie
ń
stwo powtórzenia si
ę
sytuacji przemocy – według ofiar..................................... 41
6.2. Prawdopodobie
ń
stwo powtórzenia si
ę
sytuacji przemocy – według sprawców............................ 43
7. Przemoc w rodzinie pod wpływem alkoholu ....................................................................................... 45
7.1. Przemoc w rodzinie pod wpływem alkoholu – według ofiar ......................................................... 45
7.2. Przemoc w rodzinie pod wpływem alkoholu – według sprawców................................................. 46
8. Korzystanie z pomocy ró
ż
nych instytucji i organizacji oraz ocena ich skuteczno
ś
ci ........................... 47
8.1. Korzystanie z pomocy ró
ż
nych instytucji i organizacji.................................................................. 47
8.2. Ocena skuteczno
ś
ci otrzymanej pomocy..................................................................................... 50
Margines bł
ę
du przy wnioskowaniu........................................................................................................ 51
Kontrola realizacji i jako
ś
ci badania w TNS OBOP................................................................................. 52
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW
O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE. Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007
r.
Strona 2
I
NFORMACJE O BADANIU
KLIENT:
MINISTERSTWO PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ
TEMAT:
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE
ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I DOMOWNIKÓW
O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA
PRZEMOCY W RODZINIE.
Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla
Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
TERMIN REALIZACJI
BADA
Ń
:
19 – 30 WRZE
Ś
NIA 2007 R.
PRÓBA
OGÓLNOPOLSKA, REPREZENTATYWNA, LOSOWA PRÓBA
POLAKÓW W WIEKU 18 I WI
Ę
CEJ LAT
LICZBA
ZREALIZOWANYCH
WYWIADÓW
3000
MAKSYMALNY
STATYSTYCZNY BŁ
Ą
D
POMIARU
±1,8% PRZY WIARYGODNO
Ś
CI OSZACOWANIA
RÓWNEJ 95%
METODOLOGIA
BADANIA:
SONDA
ś
ZREALIZOWANY ZA PO
Ś
REDNICTWEM
WYWIADÓW TELEFONICZNYCH CATI
PROGRAMY
WYKORZYSTANE DO
OBLICZE
Ń
STATYSTYCZNYCH
SPSS FOR WINDOWS 14.0.
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW
O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE. Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007
r.
Strona 3
W
ST
Ę
P
We wrze
ś
niu 2007 r. TNS OBOP przeprowadził na zlecenie Ministerstwa Pracy i Polityki
Społecznej badanie dotycz
ą
ce przemocy w rodzinie. Jego celem było poznanie postaw Polaków
wobec problemu przemocy w rodzinie, po
ś
rednich lub bezpo
ś
rednich kontaktów z sytuacjami
przemocy w rodzinie, okoliczno
ś
ci temu towarzysz
ą
cych oraz identyfikacja ofiar oraz sprawców,
tak
ż
e w rozró
ż
nieniu na ró
ż
ne formy przemocy.
Badanie zostało przeprowadzone na ogólnopolskiej, losowej, reprezentatywnej próbie
Polaków w wieku 18 i wi
ę
cej lat. Zrealizowano 3000 wywiadów. Zało
ż
ona na takim poziomie
wielko
ść
próby miała umo
ż
liwi
ć
wnioskowanie o sytuacji ofiar i sprawców, których liczba –
w stosunku do ogółu badanej populacji – byłaby zbyt mała, w przypadku standardowej,
mniejszej próby 1000-osobowej. Badanie zostało zrealizowane za po
ś
rednictwem wywiadów
telefonicznych CATI.
Metoda badawcza wykorzystuj
ą
ca wywiad telefoniczny wydaje si
ę
by
ć
– w stosunku do
badanej tematyki, do której zarówno ofiary jak i sprawcy przyznaj
ą
si
ę
niech
ę
tnie – lepsza ni
ż
w
przypadku bezpo
ś
rednich wywiadów kwestionariuszowych, gdy dochodzi do osobistego
kontaktu ankietera z osob
ą
odpowiadaj
ą
c
ą
na pytania ankiety „twarz
ą
w twarz”. Podczas
telefonicznej rozmowy respondent mo
ż
e mie
ć
wi
ę
ksze poczucie anonimowo
ś
ci (cho
ć
by nawet
spotkał ankietera – nie rozpozna go, ankieter nie wie jak respondent si
ę
nazywa, ani gdzie
mieszka). Próba kontaktu w niedogodnym dla respondenta momencie – na przykład obecno
ś
ci
w domu sprawcy przemocy – nie musi si
ę
w takiej sytuacji ko
ń
czy
ć
odmow
ą
udziału w badaniu
lub udzieleniem nieszczerych odpowiedzi, ale umówieniem na inny, bardziej odpowiadaj
ą
cy
respondentowi termin, w sposób niezakłócaj
ą
cy normalnego rytmu
ż
ycia domowego.
Wi
ę
kszemu poczuciu bezpiecze
ń
stwa sprzyja te
ż
fakt,
ż
e pytania odczytywane przez ankietera
nie s
ą
słyszane przez osoby inne ni
ż
rozmówca. Ponadto, odpowiadaj
ą
c, respondent mo
ż
e
odpowiada
ć
tylko „tak” lub „nie”, lub podawa
ć
numer odczytywanej odpowiedzi.
Łatwiejsze jest te
ż
– przy wysokim poziomie telefonizacji w Polsce – dotarcie do
ś
rodowisk
trudno dost
ę
pnych (zamkni
ę
te osiedla, które równie
ż
nie s
ą
wolne od przemocy w rodzinie – z
jednej strony oraz grupy dotkni
ę
te dysfunkcjami – z drugiej).
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW
O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE. Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007
r.
Strona 4
Jak ju
ż
wspominali
ś
my, celem badania było rozpoznanie zjawiska przemocy w rodzinie –
funkcjonuj
ą
cych stereotypów, postrzeganej społecznie skali zjawiska na ró
ż
nych poziomach
dystansu wobec przeci
ę
tnego człowieka (poziom kraju, województwa, miejscowo
ś
ci, najbli
ż
szej
okolicy) oraz okoliczno
ś
ci towarzysz
ą
cych przemocy w rodzinie na poziomie ogólnym, ale
równie
ż
z mo
ż
liwo
ś
ci
ą
analizy na poziomie poszczególnych form przemocy (fizycznej,
psychicznej, ekonomicznej, czy seksualnej). Innym wykorzystanym wska
ź
nikiem mówi
ą
cym o
powszechno
ś
ci zjawiska przemocy były pytania o znajomo
ść
rodzin, w których wyst
ę
powałby
problem przemocy w rodzinie.
Uzyskane w badaniu wyniki pozwoliły na oszacowanie liczby ofiar oraz sprawców
przemocy, ich charakterystyk
ę
, zmierzenie cz
ę
stotliwo
ś
ci wyst
ę
powania przemocy (czy było to
jednorazowe wydarzenie, czy sytuacje te powtarzały si
ę
wi
ę
cej razy) oraz oszacowanie okresu,
kiedy podobna sytuacja miała miejsce ostatnio (wyst
ą
pienie podobnej sytuacji dawniej ni
ż
5 lat
temu mówi o do
ś
wiadczeniach z dalszej przeszło
ś
ci respondenta, natomiast wyst
ą
pienie jej w
ci
ą
gu ostatnich 12 miesi
ę
cy – wskazuje na to,
ż
e problem przemocy jest aktualnym problemem
rodziny). Zadane w badaniu pytanie o prawdopodobie
ń
stwo powtórzenia si
ę
takich zachowa
ń
niepo
żą
danych wskazuje dodatkowo, ilu Polaków (spo
ś
ród tych, którzy przyznaj
ą
si
ę
do
wyst
ę
powania przemocy w rodzinie oraz zakładaj
ą
c,
ż
e uzyskane wyniki nie s
ą
li tylko
pochodn
ą
postaw
ż
yczeniowych)
ż
yje w ci
ą
głym poczuciu zagro
ż
enia przemoc
ą
domow
ą
.
Ponadto, celem badania była te
ż
kwestia przemocy dokonywanej pod wpływem alkoholu. W
przypadku zdiagnozowania przemocy w rodzinie (zamieszkiwania w gospodarstwie domowym,
w których dochodziło do przemocy – sprawca, ofiara,
ś
wiadek przemocy wobec innych osób w
gospodarstwie) pytano ponadto o korzystanie z pomocy ró
ż
nych instytucji i organizacji oraz o
ocen
ę
skuteczno
ś
ci tej pomocy – je
ś
li z niej korzystano.
Pod k
ą
tem analizy sytuacji ofiar i sprawców, w kwestionariuszu wywiadu uwzgl
ę
dniono
kwestie dotycz
ą
ce sytuacji społeczno-demograficznej ludzi (ich płe
ć
, wiek, wykształcenie,
miejsce zamieszkania, wielko
ść
gospodarstwa domowego, sytuacj
ę
materialn
ą
, zdrowotn
ą
stan
cywilny oraz obecno
ść
dzieci do 18 lat w gospodarstwie domowym).
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW
O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE. Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007
r.
Strona 5
N
AJWA
ś
NIEJSZE WYNIKI I WNIOSKI
O
PINIE NA TEMAT ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE
–
POSTAWY WOBEC STEREOTYPÓW
Polacy w wi
ę
kszo
ś
ci nie zgadzaj
ą
si
ę
ze szkodliwymi stereotypami na temat przemocy w
rodzinie, jednak niepokoi mimo wszystko stosunkowo wysoki poziom poparcia dla niektórych
z nich.
Wci
ąż
pokutuje w społecze
ń
stwie przekonanie,
ż
e ofiary przemocy akceptuj
ą
swoj
ą
sytuacj
ę
(49%), co mo
ż
e wpływa
ć
na oboj
ę
tno
ść
wobec przypadków przemocy w rodzinie
obserwowanych w otoczeniu.
Cz
ę
ste jest zrzucanie na ofiary odpowiedzialno
ś
ci za do
ś
wiadczan
ą
przemoc – co czwarty
respondent s
ą
dzi,
ż
e sprawca zaprzestanie przemocy, gdy nie b
ę
dzie prowokowany (24%),
tyle samo uwa
ż
a,
ż
e strach przed poruszaniem pewnych problemów w rozmowie z m
ęż
em
jest problemem
ż
ony.
Wci
ąż
znaczna cz
ęść
społecze
ń
stwa uwa
ż
a za normalne podczas kłótni w rodzinie:
obra
ż
anie i wyzwiska (24%) oraz szarpanie i popychanie (18%). Powodem do niepokoju
mog
ą
by
ć
dopiero siniaki i rany na ciele ofiary (16%), a wi
ę
c przemoc kojarzy si
ę
przede
wszystkim z przemoc
ą
fizyczn
ą
.
Do
ść
niska jest
ś
wiadomo
ść
tego, jak mo
ż
e przejawia
ć
si
ę
przemoc ekonomiczna – co trzeci
Polak (34%) wydzielanie pieni
ę
dzy i kontrolowanie wydatków współmał
ż
onka uwa
ż
a za
przejaw gospodarno
ś
ci.
Poparcie dla wszelkiego rodzaju stereotypów dotycz
ą
cych przemocy – jej form i ofiar,
wyra
ź
nie wy
ż
sze od przeci
ę
tnego jest w
ś
ród osób po pi
ęć
dziesi
ą
tym roku
ż
ycia, ludzi z
wykształceniem podstawowym lub zasadniczym zawodowym oraz w
ś
ród mieszka
ń
ców wsi.
M
ęż
czy
ź
ni cz
ęś
ciej od kobiet zgadzaj
ą
si
ę
obiegowymi opiniami dotycz
ą
cymi przemocy
seksualnej, co znajduje swoje odzwierciedlenie w wynikach dotycz
ą
cych cz
ę
stszego
wyst
ę
powania tego rodzaju zachowa
ń
w
ś
ród m
ęż
czyzn.
Stereotypy odrzucaj
ą
najcz
ęś
ciej mieszka
ń
cy du
ż
ych miast i osoby młode oraz ludzie
z wy
ż
szym wykształceniem.
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW
O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE. Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007
r.
Strona 6
O
PINIE O ROZPOWSZECHNIENIU ZJAWISKA PRZEMOCY W
P
OLSCE
Problem przemocy w rodzinie jest zjawiskiem dostrzeganym w polskim społecze
ń
stwie. Z
uzyskanych wypowiedzi wynika,
ż
e dotyczy on
ś
rednio około połowy rodzin.
Okazuje si
ę
,
ż
e postrzeganie rozpowszechnienia zjawiska przemocy w rodzinie zmienia si
ę
w zale
ż
no
ś
ci od dystansu wzgl
ę
dem miejsca zamieszkania respondenta – za najcz
ę
stsz
ą
uwa
ż
aj
ą
oni przemoc w skali całego kraju, mniejsz
ą
– w skali województwa, za rzadsz
ą
– w
zamieszkiwanej miejscowo
ś
ci, natomiast najrzadsz
ą
– w najbli
ż
szej okolicy.
Przemoc uwa
ż
ana jest za problem co prawda cz
ę
sty, ale dotycz
ą
cy innych – nie zdarzaj
ą
cy
si
ę
w najbli
ż
szym otoczeniu.
Wi
ę
ksze rozpowszechnienie przemocy dostrzegaj
ą
osoby, których ona bezpo
ś
rednio
dotyczy – były jej ofiarami b
ą
d
ź
sprawcami. Jednak równie
ż
te osoby oceniaj
ą
,
ż
e w
najbli
ż
szym otoczeniu jest mniej przemocy w rodzinach ni
ż
w skali całego kraju.
Z
NAJOMO
ŚĆ
RODZIN Z PROBLEMEM PRZEMOCY W RODZINIE
Znaczny odsetek, bo prawie dwie trzecie (64%) Polaków zna w swoim otoczeniu,
s
ą
siedztwie takie rodziny, o których słyszeli lub wiedz
ą
,
ż
e dochodzi w nich do ró
ż
nych form
przemocy.
W
ś
ród znanych sobie rodzin, najcz
ęś
ciej badani dostrzegaj
ą
wyst
ę
powanie przemocy
psychicznej (52% respondentów stwierdziło,
ż
e znaj
ą
takie rodziny, w których dochodzi do
przemocy psychicznej) oraz fizycznej (44%).
Przypadki przemocy ekonomicznej (26%) oraz w szczególno
ś
ci seksualnej (9%) znane s
ą
mniejszej liczbie ankietowanych, by
ć
mo
ż
e dlatego,
ż
e s
ą
one łatwiejsze do ukrycia, by
ć
mo
ż
e rzeczywi
ś
cie wyst
ę
puj
ą
rzadziej; nie wykluczone te
ż
,
ż
e ma to te
ż
zwi
ą
zek z wiedz
ą
na temat tych form przemocy i brakiem umiej
ę
tno
ś
ci identyfikowania symptomów
ś
wiadcz
ą
cych o przemocy ekonomicznej i seksualnej.
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW
O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE. Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007
r.
Strona 7
W
YST
Ę
POWANIE ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE WEDŁUG OFIAR
,
SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW
Kiedykolwiek jakiejkolwiek formy przemocy od członka rodziny do
ś
wiadczył wi
ę
cej ni
ż
co
trzeci Polak (36%).
Wi
ę
kszo
ść
z tych osób było ofiarami przemocy co najwy
ż
ej kilkukrotnie i wcze
ś
niej ni
ż
przed
12 miesi
ą
cami. Osób wielokrotnie krzywdzonych przez członków rodziny jest 11%.
Najbardziej rozpowszechnion
ą
form
ą
przemocy jest przemoc psychiczna (31%). Rzadziej
badani do
ś
wiadczali przemocy fizycznej (17%), ekonomicznej (8%) oraz seksualnej (3%).
Zazwyczaj respondenci do
ś
wiadczali tylko jednej formy przemocy (20%), ale co setny (1%)
doznał ze strony członka rodziny zarówno przemocy fizycznej, psychicznej, ekonomicznej
jak i seksualnej.
Co pi
ą
ty Polak (20%) – wedle uzyskanych deklaracji – był sprawc
ą
przemocy wobec
członków swojego gospodarstwa domowego. Tak
ż
e zazwyczaj zdarzyło si
ę
to co najwy
ż
ej
kilka razy i ponad 12 miesi
ę
cy temu.
Sprawcy najcz
ęś
ciej przyznawali si
ę
do przemocy psychicznej (15%), znacznie rzadziej do
fizycznej (9%), a bardzo rzadko do ekonomicznej (2%) i seksualnej (0,4%).
Wi
ę
kszo
ść
sprawców przyznaje si
ę
do stosowania tylko jednej formy przemocy (13%).
Ogólnie ponad dwie pi
ą
te (42%) Polaków zamieszkuje lub zamieszkiwało w gospodarstwie
domowym, w którym dochodziło do przemocy (byli ofiar
ą
przemocy, jej sprawc
ą
lub
ś
wiadkiem stosowania jej wobec innego członka rodziny).
Do bycia ofiarami przemocy najcz
ęś
ciej przyznaj
ą
si
ę
kobiety (39%), mieszka
ń
cy miast
powy
ż
ej 500 tys.(42%).
Do do
ś
wiadczania przemocy co najmniej raz, cz
ęś
ciej przyznawały si
ę
osoby z wy
ż
szym ni
ż
z podstawowym wykształceniem.
Do
ś
wiadczanie przemocy w rodzinie wpływa na jej stosowanie wobec członków rodziny –
13% Polaków to jednocze
ś
nie ofiary i sprawcy przemocy.
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW
O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE. Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007
r.
Strona 8
P
RZEMOC WOBEC DZIECI
,
OSÓB STARSZYCH I NIEPEŁNOSPRAWNYCH
Przemoc wobec dzieci jest zjawiskiem wyst
ę
puj
ą
cym stosunkowo cz
ę
sto. 14%
respondentów
ż
yje w gospodarstwie, w którym ofiar
ą
przemocy było dziecko.
Dzieci najcz
ęś
ciej padały ofiar
ą
przemocy psychicznej (10% badanych deklarowało,
ż
e w
zamieszkiwanym gospodarstwie domowym ofiara przemocy emocjonalnej była osoba
małoletnia) i fizycznej (7%), rzadziej ekonomicznej (3%) i seksualnej (mniej ni
ż
co setny).
5% Polaków mieszka w gospodarstwie domowym, gdzie ofiar
ą
przemocy stała si
ę
osoba
starsza lub niepełnosprawna.
Wobec osób starszych stosowana jest przemoc psychiczna (3%), fizyczna (2%) i
ekonomiczna (1%).
Przemoc ekonomiczna niemal dwa razy cz
ęś
ciej dotyka osoby chore, niepełnosprawne i
wymagaj
ą
ce opieki (13%) ni
ż
osoby zdrowe, które w ogóle nie choruj
ą
(7%).
Osoby chore i niepełnosprawne (16%) oraz uskar
ż
aj
ą
ce si
ę
na powa
ż
niejsze dolegliwo
ś
ci
(14%) s
ą
tak
ż
e cz
ęś
ciej nara
ż
one na stanie si
ę
ofiar
ą
wielokrotnych przypadków przemocy
ni
ż
osoby zdrowe (7%).
W gospodarstwach domowych, w których s
ą
dzieci, cz
ęś
ciej ni
ż
w gospodarstwach bez
dzieci przemoc wyst
ą
piła w ci
ą
gu ostatnich 12 miesi
ę
cy (7% wobec 4%).
Ponadto sprawcy przemocy z gospodarstw domowych, w których s
ą
dzieci do lat 18 cz
ęś
ciej
ni
ż
, gdy dzieci nie ma, przewiduj
ą
,
ż
e mog
ą
ponownie zastosowa
ć
przemoc psychiczn
ą
(63% wobec 44%) oraz fizyczn
ą
(58% wobec 23%). Co
ś
wiadczy o tym,
ż
e na przemoc
szczególnie nara
ż
one s
ą
dzieci.
O
STATNIE ZDARZENIE
Deklarowane zarówno przez sprawców, jak i przez ofiary przypadki przemocy w wi
ę
kszo
ś
ci
dotycz
ą
zdarze
ń
sprzed 5 lub wi
ę
cej lat.
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW
O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE. Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007
r.
Strona 9
Je
ś
li przyj
ąć
,
ż
e obecnie przemoc w najwi
ę
kszym stopniu dotyka osób, które do
ś
wiadczyły
jej w ci
ą
gu ostatnich 12 miesi
ę
cy to okazuje si
ę
,
ż
e osoby z wykształceniem wy
ż
szym, które
najcz
ęś
ciej raportowały sytuacje przemocy s
ą
w rzeczywisto
ś
ci w mniejszym stopniu
dotkni
ę
te tym problemem – w ci
ą
gu ostatnich 12 miesi
ę
cy do
ś
wiadczyło jej 4% w
porównaniu do 10% osób z wykształceniem podstawowym.
ś
YCIE W ZAGRO
ś
ENIU
–
PRAWDOPODOBIE
Ń
STWO POWTÓRZENIA SI
Ę
SYTUACJI PRZEMOCY
Ofiary w wi
ę
kszo
ś
ci przewiduj
ą
,
ż
e przemoc członków rodziny w stosunku do nich nie
powtórzy si
ę
w przyszło
ś
ci, co mo
ż
e mie
ć
zwi
ą
zek z du
żą
cz
ę
stotliwo
ś
ci
ą
raportowania
sytuacji przemocy, które wydarzyły si
ę
dawniej ni
ż
w ci
ą
gu ostatnich 12 miesi
ę
cy.
Podobnie wi
ę
kszo
ść
sprawców s
ą
dzi,
ż
e w przyszło
ś
ci nie dopuszcz
ą
si
ę
ju
ż
przemocy
wobec członków rodziny.
Najwi
ę
ksze obawy,
ż
e przemoc mo
ż
e si
ę
powtórzy
ć
maj
ą
ofiary przemocy psychicznej
(47%) i ekonomicznej (38%). Rzadziej dopuszczaj
ą
tak
ą
mo
ż
liwo
ść
ofiary przemocy
fizycznej (30%) i seksualnej (25%).
W
ś
ród sprawców najcz
ęś
ciej nie wykluczaj
ą
ponownego zastosowania przemocy przede
wszystkim sprawcy przemocy psychicznej (53%), a rzadziej osoby, które dopu
ś
ciły si
ę
przemocy ekonomicznej (39%), fizycznej (38%) oraz seksualnej (39%).
Powy
ż
sze wyniki wskazuj
ą
,
ż
e „
ż
yczeniowe” my
ś
lenie cz
ęś
ciej towarzyszy ofiarom
przemocy ni
ż
sprawcom. W przypadku przemocy psychicznej, fizycznej i seksualnej, to
sprawcy przemocy cz
ęś
ciej ni
ż
ofiary obawiały si
ę
,
ż
e sytuacja przemocy w rodzinie mo
ż
e
si
ę
powtórzy
ć
. Jedynie w przypadku przemocy ekonomicznej prawdopodobie
ń
stwo
szacowane jest przez sprawców i ofiary przemocy z podobn
ą
cz
ę
stotliwo
ś
ci
ą
.
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW
O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE. Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007
r.
Strona 10
P
RZEMOC W RODZINIE POD WPŁYWEM ALKOHOLU
Spo
ż
ywanie alkoholu ma du
ż
y wpływ na wyst
ę
powanie przemocy w rodzinach. Okazuje si
ę
,
ż
e 46% ofiar – niezale
ż
nie od rodzaju przemocy – stwierdziło,
ż
e przynajmniej raz sprawca
był w momencie zdarzenia pod wypływem alkoholu.
Według ofiar, zdarzało si
ę
,
ż
e sprawcy byli pod wpływem alkoholu w 46% przypadków
przemocy fizycznej, 45% przemocy psychicznej, 40% przemocy seksualnej oraz 38%
przemocy ekonomicznej
Sprawcy natomiast bardzo niech
ę
tnie przyznaj
ą
si
ę
do picia alkoholu przed dopuszczeniem
si
ę
przemocy wobec członków rodziny – jedynie 15% sprawców si
ę
do tego przyznaje.
K
ORZYSTANIE Z POMOCY RÓ
ś
NYCH INSTYTUCJI I ORGANIZACJI ORAZ OCENA ICH SKUTECZNO
Ś
CI
Poziom korzystania z pomocy rodzin dotkni
ę
tych przemoc
ą
jest bardzo niewielki – korzystała z niej
jedynie co pi
ą
ta rodzina (21%).
Z pomocy korzystaj
ą
najcz
ęś
ciej rodziny, w których wyst
ę
puj
ą
przemoc fizyczna (20%) i psychiczna
(19%), a rzadziej te dotkni
ę
te przemoc
ą
seksualn
ą
(17%) i ekonomiczn
ą
(14%).
Uzyskiwana pomoc najcz
ęś
ciej ograniczała si
ę
do interwencji policji, ew. s
ą
du lub kuratora. Bardzo
rzadko rodziny dotkni
ę
te przemoc
ą
korzystały z pomocy terapeutycznej, leczenia odwykowego,
„Niebieskiej Karty” itp.
Otrzymana pomoc jest jednak na ogół oceniana jako przynajmniej cz
ęś
ciowo skuteczna – najbardziej
w przypadku przemocy seksualnej (79%), najmniej – przemocy ekonomicznej (67%).
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW
O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE. Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007
r.
Strona 11
1.
O
PINIE NA TEMAT ZJAWISKA PRZEMOCY
–
POSTAWY WOBEC
STEREOTYPÓW
W pierwszej cz
ęś
ci kwestionariusza respondenci poproszeni zostali o ustosunkowanie si
ę
do szeregu obiegowych opinii dotycz
ą
cych przemocy w rodzinie oraz jej poszczególnych form:
przemocy psychicznej, fizycznej, ekonomicznej i seksualnej. Okazuje si
ę
,
ż
e wi
ę
kszo
ść
Polaków nie zgadza si
ę
ze stereotypami na temat przemocy. Jednocze
ś
nie jednak martwi mimo
wszystko stosunkowo wysokie poparcie dla niektórych z nich.
S
TWIERDZENIA DOTYCZ
Ą
CE PRZEMOCY FIZYCZNEJ
Zdecydowana wi
ę
kszo
ść
ankietowanych Polaków nie akceptuje stereotypowych stwierdze
ń
dotycz
ą
cych przemocy fizycznej w rodzinie. 83% nie zgadza si
ę
,
ż
e o przemocy mo
ż
na mówi
ć
tylko wtedy, gdy widoczne s
ą
ś
lady na ciele ofiary, a 85% sprzeciwia si
ę
opinii,
ż
e rodzice maj
ą
prawo bi
ć
swoje dzieci. 82% respondentów nie zgadza si
ę
,
ż
e przemoc w rodzinie to
wyolbrzymiony problem, a według 78% nie jest prawd
ą
,
ż
e szarpanie, czy popychanie
współmał
ż
onka, to jeszcze nie s
ą
przejawy przemocy w rodzinie.
Stosunkowo najwi
ę
cej osób, bo prawie co pi
ą
ta (18%) akceptuje opini
ę
,
ż
e szarpanie, czy
popychanie współmał
ż
onka nie jest przejawem przemocy w rodzinie. Według 15%
respondentów przemoc w rodzinie jest problemem wyolbrzymionym, a 16% uwa
ż
a,
ż
e o
przemocy mo
ż
na mówi
ć
tylko wtedy, je
ś
li s
ą
widoczne
ś
lady na ciele ofiary. Ponadto co
dziesi
ą
ty (10%) Polak jest zdania,
ż
e rodzice maj
ą
prawo bi
ć
swoje dzieci.
S
TWIERDZENIA DOTYCZ
Ą
CE PRZEMOCY PSYCHICZNEJ
Stereotypowe opinie na temat przemocy psychicznej, podobnie jak te dotycz
ą
ce przemocy
fizycznej, s
ą
odrzucane przez wi
ę
kszo
ść
Polaków. Najwi
ę
cej – a
ż
dziewi
ę
ciu na dziesi
ę
ciu
(90%) badanych – nie zgadza si
ę
,
ż
e m
ąż
ma prawo decydowa
ć
, z kim jego
ż
ona mo
ż
e si
ę
kontaktowa
ć
, a z kim nie. 83% respondentów nie akceptuje opinii,
ż
e pogró
ż
ki i zastraszanie
partnera nie
ś
wiadcz
ą
o przemocy wobec niego, natomiast 79%,
ż
e obsesyjna zazdro
ść
, to
przejaw miło
ś
ci do partnera. Ni
ż
szy jest poziom braku poparcia dla pogl
ą
du,
ż
e obra
ż
anie
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW
O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE. Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007
r.
Strona 12
partnera i wyzwiska, to normalna rzecz, podczas sporu mi
ę
dzy mał
ż
onkami (73%) oraz,
ż
e je
ś
li
ż
ona boi si
ę
porusza
ć
jaki
ś
tematów w rozmowie z m
ęż
em, to jest to tylko jej problem (72%).
Pomimo stosunkowo wysokiego poziomu braku akceptacji dla stereotypów z zakresu
przemocy emocjonalnej, prawie co czwarty Polak (po 24%) nie uwa
ż
a za przemoc psychiczn
ą
obra
ż
ania partnera i wyzwisk podczas sporu mi
ę
dzy mał
ż
onkami oraz sytuacji, w której
ż
ona
boi si
ę
porusza
ć
pewnych tematów w rozmowie z m
ęż
em. Niemal co pi
ą
ty (18%) badany
respondent zgadza si
ę
,
ż
e obsesyjna zazdro
ść
to przejaw miło
ś
ci wobec partnera. Mniej, bo
13%, s
ą
dzi,
ż
e pogró
ż
ki i zastraszanie partnera nie
ś
wiadcz
ą
o przemocy wobec niego, a
niespełna co dziesi
ą
ty (9%) akceptuje pogl
ą
d,
ż
e m
ąż
ma prawo do decydowania z kim mo
ż
e
kontaktowa
ć
si
ę
jego
ż
ona.
S
TWIERDZENIA DOTYCZ
Ą
CE PRZEMOCY EKONOMICZNEJ
Cho
ć
respondenci prawie powszechnie odrzucaj
ą
pogl
ą
d o warto
ś
ci pozbawiania dziecka
posiłków jako
ś
rodka wychowawczego oraz słuszno
ś
ci oddawania przez osoby starsze
pieni
ę
dzy głowie rodziny, to jednak co trzeci uwa
ż
a wydzielanie pieni
ę
dzy i kontrolowanie
wszystkich wydatków współmał
ż
onka za przejaw gospodarno
ś
ci. Z tym pierwszym
stwierdzeniem zgadza si
ę
tylko trzech na stu Polaków (3%), a nie zgadza si
ę
97%; z drugim
zgadza si
ę
8%, a nie zgadza 90% społecze
ń
stwa. Za
ś
wydzielanie pieni
ę
dzy jest przejawem
gospodarno
ś
ci dla 34% badanych – 60% nie zgadza si
ę
z t
ą
opini
ą
.
S
TWIERDZENIA DOTYCZ
Ą
CE PRZEMOCY SEKSUALNEJ
Zdecydowana wi
ę
kszo
ść
Polaków nie zgadza si
ę
równie
ż
ze stereotypami na temat
przemocy seksualnej. Według 88% nie jest prawd
ą
,
ż
e w sprawach seksu
ż
ona zawsze
powinna zgadza
ć
si
ę
na to co chce m
ąż
. Natomiast 79% nie zgadza si
ę
,
ż
e gwałt w
mał
ż
e
ń
stwie nie istnieje. Jednocze
ś
nie 15% badanych akceptuje ten pogl
ą
d, a co dziesi
ą
ty
(10%) jest przekonany,
ż
e w sprawach seksu
ż
ona zawsze powinna zgadza
ć
si
ę
na to co chce
m
ąż
.
S
TWIERDZENIA OGÓLNE DOTYCZ
Ą
CE PRZEMOCY
Badani nie akceptuj
ą
tak
ż
e stwierdze
ń
dotycz
ą
cych ogólnie przemocy w rodzinie. 90%
zgadza si
ę
,
ż
e zjawisko przemocy w rodzinie dotyczy ró
ż
nych rodzin, a nie tylko
ś
rodowisk
patologicznych i z marginesu społecznego. 83% społecze
ń
stwa polskiego nie widzi
ż
adnych
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW
O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE. Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007
r.
Strona 13
okoliczno
ś
ci, które usprawiedliwiałyby przemoc w rodzinie, a 84% nie zgadza si
ę
,
ż
e ofiarom
przemocy nie warto pomaga
ć
, bo i tak wróc
ą
do sprawcy. Co wi
ę
cej ankietowani nie popieraj
ą
tak
ż
e pogl
ą
du (80%), według którego, je
ś
li ofiara przemocy w rodzinie sama nie poprosi o
pomoc, to nikt nie powinien wtr
ą
ca
ć
si
ę
w to, co dzieje si
ę
w domu.
P
OLACY WOBEC STEREOTYPÓW I OPINII ZWI
Ą
ZANYCH ZE ZJAWISKIEM PRZEMOCY W RODZINIE
Zgadzam
się
Nie
zgadzam
się
Trudno
powiedzieć
Zjawisko przemocy w rodzinie dotyczy różnych rodzin, a nie tylko środowisk patologicznych i z
marginesu społecznego
90%
8%
2%
O przemocy można mówić tylko wtedy, gdy widoczne są ślady na ciele ofiary np. siniaki, rany itp.
16%
83%
1%
Obrażanie partnera, wyzwiska, to normalna rzecz, podczas sporu między małżonkami
24%
73%
3%
Wiele rodzin dotkniętych przemocą w rodzinie nie otrzymuje potrzebnej im pomocy
84%
11%
5%
Wydzielanie pieniędzy i kontrolowanie wszystkich wydatków, to tylko przejaw gospodarności
współmałżonka
34%
60%
6%
Prawo w Polsce w niedostatecznym stopniu chroni ofiary przemocy w rodzinie
70%
20%
10%
Mąż ma prawo decydować o tym, z kim jego żona może się kontaktować, a z kim nie
9%
90%
1%
Ofiary przemocy w rodzinie akceptują swoją sytuację
49%
39%
12%
W sprawach seksu żona zawsze powinna zgadzać się na to co chce mąż
10%
88%
2%
Istnieją okoliczności, które usprawiedliwiają przemoc w rodzinie
13%
83%
4%
Rodzice mają prawo bić swoje dzieci
10%
85%
5%
Ofiarom przemocy w rodzinie nie warto pomagać – i tak wrócą do sprawcy
11%
84%
6%
Jeśli żona boi się poruszać jakichś tematów w rozmowie z mężem, to jest to tylko jej problem
24%
72%
4%
Sprawca przestanie stosować przemoc, gdy trafi na właściwego partnera, który nie będzie go
prowokować
24%
68%
8%
Przemoc w rodzinie, to wyolbrzymiony problem – kłótnie, rękoczyny zdarzają się w każdym domu
15%
82%
3%
Pozbawianie dziecka posiłków, to dobry środek wychowawczy
3%
97%
0%
Pogróżki i zastraszanie partnera nie świadczą o przemocy wobec niego
13%
83%
4%
Odpowiednie służby nie zawsze mogą oferować pomoc ofiarom przemocy w rodzinie, gdyż ofiary
nie zawsze przyznają się do swojej sytuacji
87%
11%
2%
Szarpanie, czy popychanie współmałżonka, to jeszcze nie są przejawy przemocy w rodzinie
18%
78%
4%
Jeśli ofiara przemocy w rodzinie sama nie prosi o pomoc, to nikt nie powinien wtrącać się w to, co
dzieje się w tym domu
16%
80%
4%
Obsesyjna zazdrość, to przejaw miłości wobec partnera
18%
79%
3%
Gwałt w małżeństwie nie istnieje
15%
79%
6%
Osoby starsze nie mają tylu potrzeb i powinny oddawać pieniądze głowie rodziny
8%
90%
2%
Jedynie niewielki odsetek Polaków zgadza si
ę
ze szkodliwymi stereotypami dotycz
ą
cymi
przemocy: 8% uwa
ż
a przemoc za zjawisko pojawiaj
ą
ce si
ę
wył
ą
czenie w
ś
rodowiskach
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW
O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE. Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007
r.
Strona 14
patologicznych, 13% dostrzega okoliczno
ś
ci, które przemoc w rodzinie usprawiedliwiaj
ą
, 11%
s
ą
dzi,
ż
e nie warto pomaga
ć
ofiarom przemocy, a nieco wi
ę
cej, bo 16%, stwierdza,
ż
e je
ś
li
ofiara przemocy sama nie prosi o pomoc, nie nale
ż
y si
ę
wtr
ą
ca
ć
.
Istniej
ą
jednak szkodliwe przekonania akceptowane przez wi
ę
ksz
ą
cz
ęść
polskiego
społecze
ń
stwa. Co drugi respondent (49%) uwa
ż
a,
ż
e ofiary przemocy w rodzinie akceptuj
ą
swoj
ą
sytuacj
ę
. Nie zgadza si
ę
z tym 39% badanych – reszta to niezdecydowani. Natomiast co
czwarty respondent (24%) zgadza si
ę
,
ż
e sprawca przestanie stosowa
ć
przemoc, gdy trafi na
wła
ś
ciwego partnera, który nie b
ę
dzie go prowokował (w tym wypadku wi
ę
kszo
ść
- 68% - nie
akceptuje tej opinii).
Polacy przyznaj
ą
,
ż
e wiele rodzin dotkni
ę
tych przemoc
ą
w rodzinie nie otrzymuje potrzebnej
im pomocy (84%), a prawo w niedostatecznym stopniu chroni ofiary przemocy w rodzinie (70%),
jednocze
ś
nie jednak odpowiednie słu
ż
by nie zawsze mog
ą
oferowa
ć
im pomoc, gdy
ż
ofiary nie
zawsze przyznaj
ą
si
ę
do swojej sytuacji (87%).
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW
O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE. Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007
r.
Strona 15
2.
O
PINIE O ROZPOWSZECHNIENIU ZJAWISKA PRZEMOCY W
P
OLSCE
Respondenci przyznaj
ą
,
ż
e w ich kraju wyst
ę
puje zjawisko przemocy w rodzinie, w tym
tak
ż
e w ich najbli
ż
szej okolicy, jednak uwa
ż
aj
ą
,
ż
e nat
ęż
enie przemocy wi
ę
ksze jest w skali
całego kraju ni
ż
lokalnie, tam gdzie mieszkaj
ą
.
Według pi
ę
ciu na stu (5%) badanych przemoc w rodzinie jest w Polsce powszechna i takie
sytuacje zdarzaj
ą
si
ę
w niemal w ka
ż
dym gospodarstwie domowym. Dalsze 27% uwa
ż
a
zjawisko to za cz
ę
ste – nie dotycz
ą
ce wszystkich, ale du
ż
ej cz
ęś
ci, ponad połowy, rodzin.
Kolejne 28% badanych dostrzega przemoc w mniej wi
ę
cej co drugiej polskiej rodzinie. Jedynie
35% respondentów ocenia,
ż
e przemoc w rodzinie jest w Polsce zjawiskiem rzadkim (28%) lub
bardzo rzadkim (7%), natomiast mniej ni
ż
co setna osoba s
ą
dzi,
ż
e nie wyst
ę
puje ono w
naszym kraju wcale.
W województwie, w którym mieszkaj
ą
respondenci dostrzegaj
ą
przemoc w rodzinie ju
ż
nieco rzadziej. 4% uwa
ż
a j
ą
za powszechn
ą
, 18% za cz
ę
st
ą
, a zdaniem 21% dotyczy ona mniej
wi
ę
cej połowy gospodarstw domowych. Przemoc w rodzinie w skali województwa jako rzadk
ą
,
dotycz
ą
c
ą
mniej ni
ż
połowy rodzin, postrzega co trzeci (33%) respondent, a według 8% jest ona
bardzo rzadka i tylko nieliczne osoby znajduj
ą
si
ę
w takiej sytuacji.
Jeszcze mniej jest Polaków, którzy dostrzegaj
ą
przypadki przemocy w rodzinie w swojej
miejscowo
ś
ci. Czym
ś
powszechnym jest ona według 3% badanych, cz
ę
stym według 13%,
natomiast 17% ocenia,
ż
e dotyczy około połowy rodzin. A
ż
40% ankietowanych stwierdza,
ż
e
przemoc w rodzinie jest tam zjawiskiem rzadkim, 17%,
ż
e bardzo rzadkim, a co setny (1%) jest
przekonany,
ż
e w jego miejscowo
ś
ci nie wyst
ę
puje ona w ogóle.
Zapytani o okolic
ę
, w której mieszkaj
ą
, respondenci traktuj
ą
przemoc w rodzinie jako
zjawisko marginalne. Jedynie dwóch na stu (2%) przyznaje,
ż
e jest to co
ś
powszechnego, a 8%
odpowiada,
ż
e przemoc w rodzinie jest w najbli
ż
szej okolicy cz
ę
sta. Zdaniem równie
niewielkiego (9%) odsetka Polaków przemoc w rodzinie jest czym
ś
, co zdarza si
ę
w mniej
wi
ę
cej w połowie rodzin w okolicy. Za to za zjawisko rzadkie w najbli
ż
szym otoczeniu uwa
ż
a
przemoc w rodzinie 36% ankietowanych, za bardzo rzadkie – 33%, a za niewyst
ę
puj
ą
ce wcale
– 3%.
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW
O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE. Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007
r.
Strona 16
OPINIE NA TEMAT ROZPOWSZECHNIENIA ZJAWISKA PRZEMOCY
5%
4%
3%
27%
18%
13%
8%
28%
21%
17%
9%
28%
33%
40%
36%
7%
8%
17%
33%
1%
5%
16%
9%
7%
2%
3%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
w Polsce
w województwie
w miejscowo
ś
ci
w najbli
ż
szej okolicy
powszechnym - w niemal ka
ż
dym gospodarstwie domowym zdarzaj
ą
si
ę
takie sytuacje
cz
ę
stym - nie dotyczy wszystkich, ale du
ż
ej cz
ęś
ci - ponad połowy - rodzin
dotyczy mniej wi
ę
cej połowy rodzin
rzadkim - dotyczy mniej ni
ż
połowy rodzin
bardzo rzadkim - tylko nieliczne osoby znajduj
ą
si
ę
w takiej sytuacji
nie wyst
ę
ouje wcale
trudno powiedzie
ć
Na podstawie odpowiedzi respondentów na to pytanie obliczony został
ś
redni odsetek
rodzin dotkni
ę
tych przemoc
ą
w zale
ż
no
ś
ci od odległo
ś
ci od miejsca zamieszkania respondenta,
który pozwoliłby bezpo
ś
rednio porówna
ć
postrzegan
ą
skal
ę
zjawiska w zale
ż
no
ś
ci od dystansu.
Przyj
ę
li
ś
my,
ż
e wybraniu odpowiedzi „powszechnym” (zdarza si
ę
w niemal ka
ż
dym
gospodarstwie domowym) przypisana zostanie warto
ść
„100”, odpowiedzi „cz
ę
stym” (nie
dotyczy wszystkich, ale du
ż
ej cz
ęś
ci – ponad połowy rodzin) – warto
ść
„75”, odpowiedzi
„dotyczy mniej wi
ę
cej połowy rodzin” – warto
ść
„50”, odpowiedzi „rzadkim” (dotyczy mniej ni
ż
połowy rodzin) – warto
ść
„25”, natomiast odpowiedzi „bardzo rzadkim” i „nie wyst
ę
puje wcale”
zostały poł
ą
czone w jedn
ą
kategori
ę
o przypisanej warto
ś
ci „0”.
Analiza obliczonych na tej podstawie
ś
rednich potwierdza wniosek,
ż
e respondenci uwa
ż
aj
ą
przemoc w rodzinie za wyst
ę
puj
ą
c
ą
cz
ę
sto w skali całego kraju, ale rzadko dostrzegaj
ą
j
ą
we
własnej miejscowo
ś
ci oraz najbli
ż
szej okolicy. Ogólnie Polacy s
ą
zdania,
ż
e przemoc dotyczy
połowy (49%) polskich rodzin, jednak w województwie, w którym mieszkaj
ą
dotyczy ona ju
ż
tylko dwóch pi
ą
tych (43%) rodzin, w miejscowo
ś
ci zamieszkania co trzeciej (34%), za
ś
w
najbli
ż
szej okolicy jedynie co czwartej rodziny (24%).
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW
O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE. Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007
r.
Strona 17
Skal
ę
przemocy w swojej miejscowo
ś
ci za stosunkowo najmniejsz
ą
uwa
ż
aj
ą
mieszka
ń
cy
wsi (26%), natomiast za najwi
ę
ksz
ą
osoby z miast powy
ż
ej 500 tys. mieszka
ń
ców (43%).
Nie powinno by
ć
zaskoczeniem,
ż
e osoby, które osobi
ś
cie do
ś
wiadczyły przemocy ze
strony innych członków rodziny, postrzegaj
ą
zjawisko przemocy jako bardziej powszechne od
osób, które nigdy nie były ofiarami jakiejkolwiek formy przemocy. Ofiary przemocy uwa
ż
aj
ą
,
ż
e
zdarza si
ę
ona w 55% rodzin w Polsce, 52% w województwie, 44% w ich miejscowo
ś
ci oraz
35% w najbli
ż
szej okolicy (niezmiennie obowi
ą
zuje sposób my
ś
lenia, według którego przemoc
w rodzinie jest tym powszechniejsza im wi
ę
kszy jest dystans od miejsca zamieszkania
respondenta). Badani, którzy nigdy nie do
ś
wiadczyli przemocy s
ą
przekonani,
ż
e dotyczy ona
45% rodzin w Polsce, 39% w województwie, 28% w ich miejscowo
ś
ci oraz tylko 18% w ich
okolicy.
Bardzo podobnie ma si
ę
rzecz ze sprawcami przemocy – osoby, które dopu
ś
ciły si
ę
jej
wzgl
ę
dem członków rodziny, oceniaj
ą
jej rozpowszechnienie jako wi
ę
ksze ni
ż
te, które nie były
nigdy sprawcami przemocy. Sprawcy przemocy uwa
ż
aj
ą
,
ż
e zdarza si
ę
ona w 53% rodzin w
Polsce, 50% w województwie, 42% w ich miejscowo
ś
ci oraz 31% w najbli
ż
szej okolicy. Badani,
którzy nigdy nie do
ś
wiadczyli przemocy s
ą
przekonani,
ż
e dotyczy ona 48% rodzin w Polsce,
42% w województwie, 32% w ich miejscowo
ś
ci oraz 22% w ich okolicy.
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW
O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE. Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007
r.
Strona 18
3.
Z
NAJOMO
ŚĆ
RODZIN Z PROBLEMEM PRZEMOCY W RODZINIE
Prawie dwie trzecie Polaków (64%) zna w swoim otoczeniu, s
ą
siedztwie, takie rodziny, o
których słyszeli lub wiedz
ą
,
ż
e dochodzi w nich do ró
ż
nych form przemocy. Najcz
ęś
ciej jest to
przemoc psychiczna, z któr
ą
w swoim otoczeniu zetkn
ę
ła si
ę
ponad połowa (52%) Polaków. O
rodzinach, w których dochodzi do przypadków przemocy fizycznej wie 44% badanych, a co
czwarty (26%) zna rodziny dotkni
ę
te przemoc
ą
ekonomiczn
ą
. Najrzadziej zdarza si
ę
,
ż
eby
respondenci wiedzieli o sytuacjach przemocy seksualnej – osobi
ś
cie zna przynajmniej jedn
ą
rodzin
ę
, w której do niej dochodzi 9% ankietowanych.
ZNAJOMO
ŚĆ
RODZIN, W KTÓRYCH DOCHODZI DO PRZEMOCY
6%
3%
25%
17%
2%
16%
9%
1%
24%
25%
3%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
tak, jedn
ą
- dwie rodziny
tak, kilka takich rodzin
tak, du
ż
o takich rodzin
tak, jedn
ą
- dwie rodziny
tak, kilka takich rodzin
tak, du
ż
o takich rodzin
tak, jedn
ą
- dwie rodziny
tak, kilka takich rodzin
tak, du
ż
o takich rodzin
tak, jedn
ą
- dwie rodziny
tak, kilka takich rodzin
tak, du
ż
o takich rodzin
PRZEMOC
PSYCHICZNA
PRZEMOC
EKONOMICZNA
PRZEMOC
FIZYCZNA
PRZEMOC
SEKSUALNA
Wyniki nie sumuj
ą
si
ę
do 100% - pomini
ę
to odpowiedzi „nie”.
Stosunkowo rzadko zdarza si
ę
,
ż
eby respondenci znali wiele rodzin, w których dochodzi do
poszczególnych form przemocy. W przypadku przemocy psychicznej jest to 3%, przemocy
ekonomicznej 1%, a przemocy fizycznej 2%. Je
ś
li chodzi o przemoc seksualn
ą
, to mniej ni
ż
co
setny Polak wie o du
ż
ej liczbie rodzin w swoim otoczeniu, w których stosowana jest ta forma
przemocy.
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW
O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE. Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007
r.
Strona 19
Zazwyczaj badani znaj
ą
jedn
ą
-dwie rodziny, w których dochodzi do przemocy (przemoc
psychiczna – 24%, przemoc ekonomiczna – 16%, przemoc fizyczna – 25% oraz przemoc
seksualna – 6%). Nieco mniej zna dwie takie rodziny – w zale
ż
no
ś
ci od rodzaju przemocy jest
to od 25% dla przemocy psychicznej do 3% dla przemocy seksualnej.
Trzy czwarte Polaków (74%) nie zna w swoim otoczeniu lub s
ą
siedztwie rodzin, o których
wiedziałoby lub słyszało,
ż
e dochodzi w nich do przypadków przemocy ekonomicznej, a 91%
takich, gdzie dochodziłoby do przemocy seksualnej. Ponad połowa (56%) nie zetkn
ę
ła si
ę
z
przypadkami przemocy fizycznej, za
ś
prawie połowa (48%) z przypadkami przemocy
psychicznej.
Analizuj
ą
c uzyskane wyniki (niezale
ż
nie od formy przemocy) mo
ż
na zauwa
ż
y
ć
,
ż
e
znajomo
ść
rodzin dotkni
ę
tych jak
ą
kolwiek form
ą
przemocy cz
ęś
ciej deklarowali mieszka
ń
cy
województw północnych, zachodnich i wschodnich. Stosunkowo najrzadziej sytuacje takie
wyst
ę
powały w województwach centralnej Polski i południowej (w województwach: opolskim,
łódzkim, wielkopolskim i kujawsko-pomorskim).
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW
O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE. Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007
r.
Strona 20
4.
W
YST
Ę
POWANIE ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE WEDŁUG
OFIAR
,
SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW
4.1.
O
FIARY PRZEMOCY W RODZINIE
–
ROZPOWSZECHNIENIE ZJAWISKA
Wi
ę
cej ni
ż
co trzeci Polak (36%) przyznaje,
ż
e przynajmniej raz do
ś
wiadczył którejkolwiek z
form przemocy. Nieco mniej, bo 30% badanych, do
ś
wiadczyło przemocy wi
ę
cej ni
ż
raz,
natomiast co dziewi
ą
ty (11%) wielokrotnie do
ś
wiadczał przemocy – takie wyniki przynosi
zbiorcza analiza deklaracji o do
ś
wiadczanie ró
ż
nych form przemocy.
Najcz
ęś
ciej do
ś
wiadczan
ą
przez Polaków form
ą
przemocy jest przemoc psychiczna, które
to do
ś
wiadczenie przynajmniej raz stało si
ę
udziałem 31% badanych. Przemocy fizycznej
do
ś
wiadczyło mniej, bo 17% respondentów. O
ś
miu na stu ankietowanych (8%) przyznaje,
ż
e
zdarzyło im si
ę
by
ć
ofiar
ą
przemocy ekonomicznej, za
ś
3% deklaruje bycie ofiar
ą
przemocy
seksualnej.
DO
Ś
WIADCZENIE PRZEMOCY
1%
1%
1%
4%
10%
3%
2%
4%
2%
5%
17%
9%
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
16%
18%
zdarzyło si
ę
to tylko raz
zdarzyło si
ę
to kilka razy
zdarzyło si
ę
to wiele razy
zdarzyło si
ę
to tylko raz
zdarzyło si
ę
to kilka razy
zdarzyło si
ę
to wiele razy
zdarzyło si
ę
to tylko raz
zdarzyło si
ę
to kilka razy
zdarzyło si
ę
to wiele razy
zdarzyło si
ę
to tylko raz
zdarzyło si
ę
to kilka razy
zdarzyło si
ę
to wiele razy
PRZEMOC
PSYCHICZNA
PRZEMOC
EKONOMICZNA
PRZEMOC
FIZYCZNA
PRZEMOC
SEKSUALNA
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW
O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE. Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007
r.
Strona 21
* Na wykresie pomini
ę
te zostały odpowiedzi „nie”.
Ofiary ka
ż
dej z form przemocy najcz
ęś
ciej do
ś
wiadczały jej kilka razy – 17% w przypadku
przemocy psychicznej, 10% przemocy fizycznej, 4% przemocy ekonomicznej oraz 1%
przemocy seksualnej. Ni
ż
szy jest zarówno odsetek tych osób, które przemocy do
ś
wiadczyły
tylko raz (odpowiednio 9%, 3%, 2% i 1%), jak i wielokrotnie (odpowiednio 5%, 4%, 2% i 1%).
Z zebranych danych wynika,
ż
e co pi
ą
ty Polak (20%) do
ś
wiadczył jednej formy przemocy,
co dziewi
ą
ty (11%) dwóch ró
ż
nych form, natomiast czterech na stu (4%) było ofiarami trzech jej
form, a co setny (1%) był nara
ż
ony na wszystkie cztery rodzaje przemocy.
W
ś
ród ogółu ofiar przemocy ponad połowa do
ś
wiadczyła jednej jej formy (54%), co trzecia
(31%) dwóch form, 11% trzech form, natomiast trzy na sto (3%) były ofiarami ka
ż
dego z
wyró
ż
nionych rodzajów przemocy.
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW
O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE. Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007
r.
Strona 22
4.2.
S
PRAWCY PRZEMOCY W RODZINIE
–
ROZPOWSZECHNIENIE ZJAWISKA
Co pi
ą
ty respondent (20%) przyznaje si
ę
do tego,
ż
e przynajmniej raz zastosował przemoc
wobec innego członka rodziny – wynika z analizy danych zebranych w pytaniach o stosowanie
ró
ż
nych form przemocy w rodzinie. Najcz
ęś
ciej była to przemoc psychiczna, której dopu
ś
ciło si
ę
15% Polaków, rzadziej przemoc fizyczna, któr
ą
kiedykolwiek zdarzyło si
ę
zastosowa
ć
9%
respondentów. Zdecydowanie rzadziej badani przyznawali si
ę
do bycia sprawcami przemocy
ekonomicznej (2%) lub seksualnej – mniej ni
ż
co setny (0,4%).
STOSOWANIE PRZEMOCY
0,1%
0,2%
0,1%
3,3%
4,7%
0,7%
1,0%
1,0%
0,3%
4,1%
10,6%
0,7%
0,0%
2,0%
4,0%
6,0%
8,0%
10,0%
12,0%
zdarzyło si
ę
to tylko raz
zdarzyło si
ę
to kilka razy
zdarzyło si
ę
to wiele razy
zdarzyło si
ę
to tylko raz
zdarzyło si
ę
to kilka razy
zdarzyło si
ę
to wiele razy
zdarzyło si
ę
to tylko raz
zdarzyło si
ę
to kilka razy
zdarzyło si
ę
to wiele razy
zdarzyło si
ę
to tylko raz
zdarzyło si
ę
to kilka razy
zdarzyło si
ę
to wiele razy
PRZEMOC
PSYCHICZNA
PRZEMOC
EKONOMICZNA
PRZEMOC
FIZYCZNA
PRZEMOC
SEKSUALNA
* Na wykresie pomini
ę
te zostały odpowiedzi „nie”.
Sprawcy przewa
ż
nie przyznaj
ą
,
ż
e przemocy wobec członków gospodarstwa domowego
dopu
ś
cili si
ę
kilka razy – 11%, gdy chodziło o przemoc psychiczn
ą
, 5% - przemoc fizyczn
ą
, 1% -
przemoc ekonomiczn
ą
oraz 0,2% - przemoc seksualn
ą
. Bardzo niski jest natomiast odsetek
respondentów, którzy deklaruj
ą
,
ż
e wielokrotnie uciekali si
ę
do przemocy – w przypadku
przemocy psychicznej i fizycznej 1%, w przypadku przemocy ekonomicznej i seksualnej mniej
ni
ż
co setny.
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW
O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE. Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007
r.
Strona 23
4% respondentów w sytuacji przemocy psychicznej, 3% respondentów w sytuacji przemocy
fizycznej, 1% respondentów w sytuacji przemocy ekonomicznej oraz mniej ni
ż
co setny w
przypadku przemocy seksualnej deklaruj
ą
,
ż
e co prawda stosowali przemoc wobec członków
rodziny, ale zdarzyło si
ę
to tylko jeden raz.
13% badanych osób przyznaje si
ę
do stosowania jednego rodzaju przemocy, 5% stosuje
dwie jej formy, natomiast co setny (1%) trzy. Mniej ni
ż
co setny Polak ujawnił ankieterowi,
ż
e w
stosunku do innej osoby (osób) w rodzinie zachowywał si
ę
w sposób wyczerpuj
ą
cy znamiona
przemocy psychicznej, fizycznej, ekonomicznej jak i seksualnej.
W
ś
ród ogółu sprawców przemocy ponad dwie trzecie (68%) stanowi
ą
osoby, które
dopu
ś
ciły si
ę
wobec członków rodziny tylko jednego rodzaju przemocy. Co czwarty sprawca
(27%) stosował przemoc w dwóch formach, 4% w trzech, a mniej ni
ż
co setny w jednej formie.
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW
O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE. Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007
r.
Strona 24
4.3.
P
RZEMOC WOBEC INNYCH CZŁONKÓW GOSPODARSTWA DOMOWEGO
Respondentów (niezale
ż
nie od tego czy byli, czy te
ż
nie ofiarami przemocy) zapytano, czy
inni członkowie rodziny byli traktowani w sposób, który wskazywałby na wyst
ę
powanie
przemocy. Wi
ę
kszo
ść
respondentów odpowiedziała,
ż
e nie – od 76% w przypadku przemocy
psychicznej do 96% w przypadku przemocy seksualnej.
Ś
wiadkiem przemocy psychicznej w rodzinie wobec innego członka gospodarstwa
domowego był co czwarty Polak, przy czym co dziesi
ą
ta osoba wskazywała,
ż
e ofiar
ą
było
dziecko, 3% - osoba starsza lub niepełnosprawna, zamieszkuj
ą
ca w tym gospodarstwie
domowym, a 12% -
ż
e inna osoba dorosła. Ze stosowaniem w domu przemocy fizycznej wobec
innego członka rodziny było 15% osób – 7% mówiło o takiej sytuacji wobec dzieci, 2% - wobec
osób starszych, niepełnosprawnych, a 6% - o innych osobach dorosłych. O zamieszkiwaniu w
gospodarstwie domowym, w którym przemoc ekonomiczna stosowana była wobec innych osób
mówiło 8% badanych (3% mówiło,
ż
e osobami tymi były dzieci, co setna –
ż
e osoba starsza lub
niepełnosprawna, a 4% -
ż
e inna osoba dorosła), natomiast o zamieszkiwaniu w rodzinie, w
której ofiara przemocy seksualnej była inna osoba mówił co setny badany (osoba te najcz
ęś
ciej
wskazywały na zachowania takie wobec innych osób dorosłych).
P
RZEMOC WOBEC INNYCH NI
ś
RESPONDENT CZŁONKÓW RODZINY
Przemoc
psychiczna
Przemoc
ekonomiczna
Przemoc
fizyczna
Przemoc
seksualna
nie
76%
91%
86%
96%
tak, dziecko, dzieci w tym gospodarstwie
domowym
10%
3%
7%
0%
tak, osoba\osoby starsza(e) lub
niepełnosprawna(e) w gospodarstwie domowym
3%
1%
2%
0%
tak, inna osoba\osoby dorosła(e) w tym
gospodarstwie domowym
12%
4%
6%
1%
nie wiem, nie pami
ę
tam
1%
1%
1%
2%
odmowa odpowiedzi
0%
0%
0%
0%
Wyniki nie sumuj
ą
si
ę
do 100% - badani mogli wskaza
ć
na wszystkie kategorie osób, których dane forma
przemocy dotyczyła.
O zamieszkiwaniu w gospodarstwie domowym, w którym ofiar
ą
było dziecko mówiło 10%
osób pytanych o wyst
ę
powanie w rodzinie zjawiska przemocy psychicznej wobec innych
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW
O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE. Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007
r.
Strona 25
członków rodziny, o wyst
ę
powaniu przemocy fizycznej wobec dziecka mówiło 7% pytanych, na
przemoc ekonomiczn
ą
wskazywało 3% badanych, natomiast na przemoc seksualn
ą
– mniej ni
ż
co setna osoba.
O przemocy wobec osób starszych, czy niepełnosprawnych w zamieszkiwanym
gospodarstwie domowym mówiło w sytuacji przemocy emocjonalnej 3% osób, fizycznej – 2%,
ekonomicznej – co setna, natomiast seksualnej – mniej ni
ż
co setna.
W sumie 14% respondentów deklarowało zamieszkiwanie w gospodarstwie domowym, w
którym ofiar
ą
przemocy było dziecko, natomiast 5% w takim, gdzie przemoc stosowana była
wobec osoby starszej lub niepełnosprawnej.
Ponadto o przemocy wobec innych osób dorosłych mówiło dodatkowo 12% badanych, a
przemocy fizycznej – 6%, ekonomicznej – 4%, natomiast seksualnej – jedna na sto.
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE.
Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007 r.
Strona 26
4.4.
Z
AMIESZKIWANIE W GOSPODARSTWIE DOMOWYM
,
W KTÓRYM
DOCHODZIŁO DO PRZEMOCY
Połowa Polaków (48%) zamieszkiwało lub mieszka w gospodarstwie domowym, w którym
dochodziło do przypadków przemocy. Według deklaracji respondentów cz
ęś
ciej nara
ż
eni na to
byli mieszka
ń
cy miast (51%) ni
ż
mieszka
ń
cy wsi (44%). Najcz
ęś
ciej zamieszkiwały w takim
gospodarstwie domowym osoby w złej sytuacji materialnej (56%) oraz rozwiedzione (74%).
Ponad dwie pi
ą
te (42%) Polaków mieszkało lub mieszka w gospodarstwie domowym, w
którym dochodziło do przemocy psychicznej, czyli albo sami byli ofiar
ą
/sprawc
ą
takiej
przemocy, albo ofiar
ą
była inna osoba z tego gospodarstwa. Co czwarty respondent ma
do
ś
wiadczenia dotycz
ą
ce zamieszkiwania w gospodarstwie domowym dotkni
ę
tym problemem
przemocy fizycznej (26%). Rzadziej zdarza si
ę
,
ż
eby w gospodarstwach domowych
ankietowanych dochodziło do przemocy ekonomicznej (14%) b
ą
d
ź
seksualnej (4%).
ZAMIESZKIWANIE W GOSPODARSTWIE DOMOWYM, W KTÓRYM DOCHODZIŁO DO PRZEMOCY
4%
26%
14%
42%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
PRZEMOC
PSYCHICZNA
PRZEMOC
EKONOMICZNA
PRZEMOC
FIZYCZNA
PRZEMOC
SEKSUALNA
Gospodarstwa domowe, w których dochodziło do przemocy psychicznej stanowi
ą
44%
gospodarstw w mie
ś
cie oraz 38% gospodarstw na wsi. Przemoc psychiczna du
ż
o cz
ęś
ciej
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE.
Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007 r.
Strona 27
zdarza si
ę
ponadto w gospodarstwach w złej (51%) ni
ż
w dobrej (40%) i
ś
redniej (41%) sytuacji
materialnej.
Podobne zale
ż
no
ś
ci obserwuje si
ę
dla przemocy ekonomicznej, która wyst
ę
puje w 11%
gospodarstw domowych na wsi i 15% w mie
ś
cie, a tak
ż
e w 11% gospodarstw w dobrej i 21% w
złej sytuacji materialnej. Równie
ż
do przemocy fizycznej i seksualnej cz
ęś
ciej dochodzi w
gospodarstwach w złej (odpowiednio 31% i 7%) ni
ż
w dobrej sytuacji materialnej (odpowiednio
26% i 3%). Przemoc fizyczna jest ponadto cz
ęś
ciej deklarowana przez mieszka
ń
ców miast
(28%) ni
ż
wsi (22%).
Do zamieszkiwania w gospodarstwie domowym, w którym miała miejsce przemoc w
rodzinie cz
ęś
ciej (połowa lub wi
ę
cej badanych) przyznawali si
ę
mieszka
ń
cy województwa
lubuskiego,
małopolskiego,
podlaskiego,
ś
l
ą
skiego
i
województw
północnych
(zachodniopomorskiego, pomorskiego i warmi
ń
sko-mazurskiego), natomiast rzadziej –
województwa podkarpackiego, wielkopolskiego i opolskiego (poni
ż
ej 45%).
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE.
Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007 r.
Strona 28
4.5.
C
HARAKTERYSTYKA OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE
4.5.1.
S
POŁECZNO
-
DEMOGRAFICZNY PROFIL OFIAR POSZCZEGÓLNYCH FORM
PRZEMOCY
O
FIARY PRZEMOCY PSYCHICZNEJ
Przemoc psychiczna cz
ęś
ciej dotyczy kobiet ni
ż
m
ęż
czyzn. Przynajmniej raz do
ś
wiadczyło
przemocy psychicznej 35% kobiet i 26% m
ęż
czyzn. Najrzadziej przyznaj
ą
,
ż
e były ofiarami
przemocy psychicznej osoby w wieku 60 i wi
ę
cej lat (27%), za
ś
najcz
ęś
ciej
pi
ęć
dziesi
ę
ciolatkowie (34%). Poza tym, przemoc tego rodzaju cz
ęś
ciej dotyczy osób
mieszkaj
ą
cych w miastach (32%) ni
ż
na wsi (28%), a tak
ż
e cz
ęś
ciej ankietowanych w złej
(40%) ni
ż
w dobrej (28%) sytuacji materialnej. Przemocy psychicznej stosunkowo rzadko
do
ś
wiadczały ze strony członków rodziny osoby
ż
onate lub zam
ęż
ne (27%), za to stosowano j
ą
wobec ponad dwóch trzecich (68%) osób obecnie rozwiedzionych lub w separacji.
O
FIARY PRZEMOCY EKONOMICZNEJ
Ofiarami przemocy ekonomicznej równie
ż
cz
ęś
ciej padaj
ą
kobiety (10%) ni
ż
m
ęż
czy
ź
ni
(6%). Znacznie cz
ęś
ciej dotyka ona pi
ęć
dziesi
ę
ciolatków (13%) ni
ż
czterdziestolatków (6%). Z
deklaracji badanych wynika,
ż
e przemoc ekonomiczna jest rzadsza na wsi (7%) ni
ż
w mie
ś
cie
(9%) oraz w
ś
ród osób w dobrej sytuacji materialnej (5%) ni
ż
w złej (16%). Ofiar
ą
przemocy
ekonomicznej była co trzecia (31%) osoba rozwiedziona. Znamienne jest,
ż
e ta forma przemocy
niemal dwukrotnie cz
ęś
ciej dotyka osoby chore, niepełnosprawne i wymagaj
ą
ce opieki (13%)
ni
ż
osoby zdrowe, które w ogóle nie choruj
ą
(7%).
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE.
Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007 r.
Strona 29
O
FIARY PRZEMOCY FIZYCZNEJ
Tak
ż
e przemoc fizyczna cz
ęś
ciej dotyka kobiety (20%) ni
ż
m
ęż
czyzn (14%). Ofiarami tego
rodzaju przemocy najcz
ęś
ciej były osoby młode pomi
ę
dzy 18 a 29 rokiem
ż
ycia (23%), a
najrzadziej badani w wieku 60 i wi
ę
cej lat (12%). Cz
ęś
ciej przyznawali,
ż
e byli ofiarami
przemocy fizycznej mieszka
ń
cy miast (18%) ni
ż
wsi (15%), a tak
ż
e cz
ęś
ciej osoby rozwiedzione
(45%) i kawalerowie/panny (23%) ni
ż
osoby zam
ęż
ne/
ż
onate (13%).
O
FIARY PRZEMOCY SEKSUALNEJ
Do do
ś
wiadczania przemocy seksualnej najcz
ęś
ciej przyznawały si
ę
osoby w wieku 50-59
lat (6%), a najrzadziej 18-29 lat (1%). Ta forma przemocy cz
ęś
ciej dotyka tak
ż
e kobiety (5%) ni
ż
m
ęż
czyzn (1%) oraz cz
ęś
ciej osoby z gospodarstw domowych w złej sytuacji materialnej (5%)
ni
ż
w dobrej (1%).
4.5.2.
S
POŁECZNO
-
DEMOGRAFICZNY PROFIL OFIAR NA PODSTAWIE DEKLARACJI
OSÓB
,
KTÓRE DO
Ś
WIADCZYŁY PRZEMOCY W RODZINIE
Osoby, które deklaruj
ą
,
ż
e przynajmniej raz do
ś
wiadczyły przemocy w rodzinie –
niezale
ż
nie od tego, jak
ą
przybierała ona form
ę
– to cz
ęś
ciej kobiety (39%) ni
ż
m
ęż
czy
ź
ni
(32%), co wi
ę
cej kobiet jest dwukrotnie wi
ę
cej w
ś
ród osób, które wiele razy były ofiarami
przemocy (14% w stosunku 7%).
Nie wyst
ę
puj
ą
istotne ró
ż
nice w rozpowszechnieniu przemocy ze wzgl
ę
du na wiek ofiar,
jedynie w
ś
ród najstarszych respondentów (w wieku 60 i wi
ę
cej lat) przemoc jest zgłaszana
nieco rzadziej (32%). Ponadto do do
ś
wiadczania przemocy cz
ęś
ciej przyznaj
ą
si
ę
mieszka
ń
cy
miast (38%), w szczególno
ś
ci najwi
ę
kszych (42% w miastach powy
ż
ej 500 tys. mieszka
ń
ców),
ni
ż
mieszka
ń
cy wsi (33%).
Przemoc w rodzinie cz
ęś
ciej dotyczy gospodarstw domowych w złej sytuacji materialnej
(44%) ni
ż
tych b
ę
d
ą
cych w dobrej sytuacji materialnej (33%). Stosunkowo najrzadziej przemoc
dotyka osoby
ż
onate b
ą
d
ź
zam
ęż
ne (32%), a zdecydowanie najcz
ęś
ciej do
ś
wiadczyły jej osoby
rozwiedzione lub w separacji (71%), co wi
ąż
e si
ę
zapewne z sytuacjami b
ę
d
ą
cymi przyczyn
ą
rozpadu zwi
ą
zku lub te
ż
wyst
ę
powały w trakcie prowadzonego post
ę
powania.
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE.
Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007 r.
Strona 30
Równie
ż
respondentów, którzy którejkolwiek formy przemocy do
ś
wiadczyli wi
ę
cej ni
ż
raz
wi
ę
cej jest w
ś
ród kobiet (33%) ni
ż
m
ęż
czyzn (27%), wi
ę
cej w
ś
ród mieszka
ń
ców miast (33%) ni
ż
wsi (26%) oraz wi
ę
cej w
ś
ród osób w złej (41%) ni
ż
w dobrej (26%) sytuacji materialnej.
Szczególnie du
ż
o takich osób jest w
ś
ród rozwiedzionych Polaków – ponad dwie trzecie (69%).
Wielokrotnie przemocy do
ś
wiadczały równie
ż
dwukrotnie cz
ęś
ciej kobiety (14%) ni
ż
m
ęż
czy
ź
ni (7%). W
ś
ród grup wiekowych, wi
ę
kszym rozpowszechnieniem przypadków
wielokrotnej przemocy wyró
ż
nia si
ę
grupa pi
ęć
dziesi
ę
ciolatków (14%). Ofiarami wielokrotnej
przemocy nieco cz
ęś
ciej staj
ą
si
ę
osoby z wykształceniem podstawowym i zasadniczym
zawodowym (po 12%) ni
ż
osoby z wykształceniem
ś
rednim i wy
ż
szym (po 9%).
Ponadto osób, które wielokrotnie padały ofiar
ą
przemocy ze strony członków rodziny wi
ę
cej
jest w miastach (12%) ni
ż
na wsi (9%), a tak
ż
e w
ś
ród badanych w złej (22%) ni
ż
w dobrej (6%)
sytuacji materialnej. Ofiarami wielokrotnej przemocy bardzo cz
ę
sto były osoby rozwiedzione
(45%) oraz owdowiałe (16%). Stosunkowo rzadko spotyka ona natomiast osoby
ż
onate/
zam
ęż
ne (8%).
Bardziej ni
ż
przeci
ę
tnie nara
ż
one na stanie si
ę
ofiarami wielokrotnej przemocy s
ą
osoby
chore i niepełnosprawne (a
ż
16% znajduje si
ę
w takiej sytuacji) oraz osoby uskar
ż
aj
ą
ce si
ę
na
powa
ż
niejsze dolegliwo
ś
ci zdrowotne (14%). Dla porównania – w
ś
ród osób całkowicie
zdrowych o wielokrotnej przemocy mówiło jedynie 7%.
Osób, które do
ś
wiadczyły wi
ę
cej ni
ż
jednej formy przemocy jest zdecydowanie wi
ę
cej w
ś
ród
kobiet (21%) ni
ż
w
ś
ród m
ęż
czyzn (12%). Jest ich tak
ż
e zdecydowanie wi
ę
cej w
ś
ród
respondentów w wieku 18-29 lat (20%) oraz pi
ęć
dziesi
ę
ciolatków (21%) ni
ż
w
ś
ród
czterdziestolatków (12%) i sze
ść
dziesi
ę
ciolatków (11%).
Zdecydowanie wi
ę
cej jest ofiar kilku rodzajów przemocy w
ś
ród osób deklaruj
ą
cych zł
ą
sytuacj
ę
materialn
ą
(25%) ni
ż
w
ś
ród tych, którzy deklaruj
ą
sytuacj
ę
dobr
ą
(15%) lub
ś
redni
ą
(16%). Wyra
ź
nie najwi
ę
cej badanych, którzy do
ś
wiadczyli kilku form przemocy ze strony
członków rodziny jest w
ś
ród osób rozwiedzionych (64%).
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE.
Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007 r.
Strona 31
4.5.3.
C
HARAKTERYSTYKA OFIAR NA PODSTAWIE DEKLARACJI SPRAWCÓW
Osoby, które przyznały si
ę
do bycia sprawcami przemocy wobec członków rodziny, pytano
o to, kim była ofiara – osoba wobec której tak si
ę
zachowały. Z uzyskanych deklaracji wynika,
ż
e ofiarami najcz
ęś
ciej s
ą
współmał
ż
onkowie, dzieci, a tak
ż
e rodze
ń
stwo sprawców.
29% sprawców przemocy ekonomicznej wskazuje,
ż
e stosowali j
ą
wobec
ż
ony, podobnie a
ż
78% sprawców przemocy seksualnej oraz co pi
ą
ta osoba (20%), która dopu
ś
ciła si
ę
przemocy
psychicznej. 17% sprawców zastosowało wobec
ż
ony przemoc fizyczn
ą
. Natomiast m
ąż
był
ofiar
ą
w przypadku: 21% sprawczy
ń
przemocy psychicznej, 17% - ekonomicznej, 11% -
fizycznej i mniej ni
ż
co setnej osoby w przypadku przemocy seksualnej.
Do stosowania przemocy wobec syna przyznało si
ę
26% sprawców przemocy fizycznej,
22% psychicznej i 16% ekonomicznej. Do podobnych zachowa
ń
wobec córki przyznawano si
ę
rzadziej – odpowiednio 18%, 14% i 16%. Przemocy wobec brata najcz
ęś
ciej dopuszczali si
ę
sprawcy przemocy fizycznej – 19%, a nieco rzadziej – ekonomicznej (15%) i psychicznej (14%).
Za
ś
przemocy wobec siostry odpowiednio 13%, 2% i 7% osób, które przyznaj
ą
si
ę
do przemocy
wobec rodziny.
Rzadziej, ale jednak zdarzało si
ę
,
ż
e badani dopuszczali si
ę
przemocy wobec rodziców. W
zale
ż
no
ś
ci od rodzaju przemocy przyznaje si
ę
do tego od mniej ni
ż
co setnego do 9%
sprawców, je
ś
li chodzi o ojca oraz od mniej ni
ż
co setnego do 5%, gdy chodzi o matk
ę
. Rodzice
najcz
ęś
ciej s
ą
ofiarami przemocy psychicznej (9% w przypadku ojca i 5% - w przypadku matki) i
fizycznej (w przypadku ojca – 6%, w przypadku matki – 3%). O przemocy ekonomicznej wobec
rodzica mówiło – w stosunku do ojca 2% sprawców, a w stosunku matki – mniej ni
ż
co setny.
Przemoc stosowana jest tak
ż
e w stosunku do innych członków gospodarstw domowych,
zarówno spokrewnionych, jak i nie spokrewnionych ze sprawc
ą
, jednak jest ona znacznie
rzadsza ni
ż
w przypadku wymienionych powy
ż
ej grup.
Warto zauwa
ż
y
ć
,
ż
e w przypadku przemocy ekonomicznej odnotowali
ś
my wy
ż
szy – w
porównaniu z pozostałymi formami – odsetek odmowy odpowiedzi.
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE.
Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007 r.
Strona 32
S
PRAWCY PRZEMOCY
–
WEDŁUG OFIAR
Przemoc
psychiczna
Przemoc
ekonomiczna
Przemoc
fizyczna
Przemoc
seksualna
m
ąż
21%
17%
11%
0%
ż
ona
20%
29%
17%
78%
partner
3%
3%
1%
11%
partnerka
3%
1%
0%
0%
ojciec (ojczym)
9%
2%
6%
0%
matka (macocha)
5%
0%
3%
0%
syn (synowie; pasierb \ pasierbowie)
22%
16%
26%
0%
córka (córki, pasierbica, pasierbice)
14%
16%
18%
0%
dziadek
0%
0%
0%
0%
babcia
1%
0%
0%
0%
brat (bracia)
14%
15%
19%
0%
siostra (siostry)
7%
2%
13%
0%
te
ść
0%
0%
1%
3%
te
ś
ciowa
1%
0%
0%
0%
szwagier
1%
0%
1%
0%
szwagierka
0%
0%
0%
0%
inna osoba z rodziny
3%
5%
2%
0%
inna osoba niespokrewniona
2%
0%
1%
8%
odmowa odpowiedzi
1%
5%
2%
0%
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE.
Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007 r.
Strona 33
4.5.4.
P
ŁE
Ć
OFIAR NA PODSTAWIE DEKLARACJI UZYSKANYCH OD OFIAR I
SPRAWCÓW PRZEMOCY W RODZINIE
57% ofiar przemocy (na podstawie deklaracji ofiar), niezale
ż
nie od jej formy, to kobiety.
Natomiast m
ęż
czy
ź
ni stanowi
ą
43%.
Uzyskane w
ś
ród przedstawicieli obu płci deklaracje dotycz
ą
ce do
ś
wiadczenia przemocy w
rodzinie zestawili
ś
my z tym, co o płci swoich ofiar mówili sprawcy przemocy. Okazało si
ę
,
ż
e po
takim przeliczeniu wyników, kobiet w
ś
ród ofiar jest niewiele wi
ę
cej ni
ż
m
ęż
czyzn – 52% wobec
48%co mo
ż
e
ś
wiadczy
ć
o mniejszej skłonno
ś
ci m
ęż
czyzn do przyznawania si
ę
,
ż
e s
ą
ofiarami
przemocy.
Istniej
ą
formy przemocy, które o wiele cz
ęś
ciej dotykaj
ą
kobiet ni
ż
m
ęż
czyzn. Przemoc
seksualna dotyczy kobiet a
ż
w 86% przypadków (według deklaracji ofiar). Po skorygowaniu tych
wyników o odpowiedzi sprawców odsetek ten nie zmienia si
ę
.
Z deklaracji samych ofiar wynika,
ż
e kobiety stanowi
ą
59% ogółu osób, wobec których
stosowana jest przemoc psychiczna, 64% do
ś
wiadczaj
ą
cych przemocy ekonomicznej oraz 61%
osób dotkni
ę
tych przemoc
ą
fizyczn
ą
. Je
ś
li chodzi o te formy przemocy, to skorygowanie
wyników o odpowiedzi sprawców powoduje,
ż
e ro
ś
nie odsetek m
ęż
czyzn w
ś
ród ofiar – kobiety
stanowi
ą
odpowiednio 53%, 60% i 55%.
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE.
Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007 r.
Strona 34
4.6.
C
HARAKTERYSTYKA SPRAWCÓW PRZEMOCY W RODZINIE
4.6.1.
S
POŁECZNO
-
DEMOGRAFICZNY PROFIL SPRAWCÓW NA PODSTAWIE
DEKLARACJI OSÓB
,
KTÓRE STOSOWAŁY PRZEMOC W RODZINIE
Do stosowania przemocy w stosunku do swojej rodziny cz
ęś
ciej przyznaj
ą
si
ę
m
ęż
czy
ź
ni
(24%) ni
ż
kobiety (15%). Wiek nie ma istotnego wpływu na prawdopodobie
ń
stwo,
ż
e osoba
mo
ż
e by
ć
sprawc
ą
przemocy i jedynie w
ś
ród najstarszych respondentów (60 i wi
ę
cej lat)
odsetek przyznaj
ą
cych si
ę
do tego rodzaju czynów jest stosunkowo najni
ż
szy – 16%.
Okazuje si
ę
,
ż
e wi
ę
cej osób przyznaj
ą
cych si
ę
do stosowania przemocy jest w
ś
ród
respondentów z wykształceniem wy
ż
szym (25%) ni
ż
w
ś
ród tych z wykształceniem
podstawowym (15%). Cz
ęś
ciej deklaruj
ą
,
ż
e zdarzyło im si
ę
by
ć
sprawcami przemocy, osoby z
miast (21%) ni
ż
ze wsi (17%). Cz
ęś
ciej tak
ż
e przyznaj
ą
si
ę
do tego osoby rozwiedzione i w
separacji (24%) oraz kawalerowie i panny (23%) ni
ż
osoby zam
ęż
ne/
ż
onate (18%).
Badanych, którzy przyznaj
ą
si
ę
do stosowania wobec członków swojej rodziny wi
ę
cej ni
ż
jednego rodzaju przemocy jest trzykrotnie wi
ę
cej w
ś
ród m
ęż
czyzn (9%) ni
ż
w
ś
ród kobiet (3%).
Kobiety, je
ś
li stosowały przemoc to jedn
ą
, „najwy
ż
ej” dwie jej formy.
Osoby z wy
ż
szym wykształceniem, które cz
ęś
ciej od ogółu respondentów przyznawały si
ę
do stosowania przemocy w stosunku do członków rodziny, zazwyczaj poprzestawały na jednej
formie (18%). Wi
ę
cej ni
ż
jednej formy przemocy dopu
ś
ciło si
ę
6% z nich – dla porównania 5%
w
ś
ród osób z wykształceniem podstawowym.
Zdarza si
ę
,
ż
e sprawcy s
ą
jednocze
ś
nie ofiarami przemocy w rodzinie – 13% Polaków to
osoby, które przynajmniej raz przemocy od członków rodziny do
ś
wiadczyły i jednocze
ś
nie
przynajmniej raz j
ą
wobec nich zastosowały. Takich osób wi
ę
cej jest w
ś
ród m
ęż
czyzn (15%) ni
ż
w
ś
ród kobiet (12%). Najcz
ęś
ciej przyznaj
ą
si
ę
do tego osoby z wykształceniem wy
ż
szym (18%)
oraz rozwiedzione (21%).
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE.
Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007 r.
Strona 35
4.6.2.
S
POŁECZNO
-
DEMOGRAFICZNY PROFIL SPRAWCÓW POSZCZEGÓLNYCH
FORM PRZEMOCY
Do stosowania przemocy psychicznej cz
ęś
ciej przyznaj
ą
si
ę
m
ęż
czy
ź
ni (19%) ni
ż
kobiety
(12%). Nie ma wi
ę
kszych ró
ż
nic ze wzgl
ę
du na wiek, jedynie osoby w wieku 60 i wi
ę
cej lat
rzadziej od ogółu mówi
ą
o tym,
ż
e dopu
ś
ciły si
ę
przemocy psychicznej (13%). Cz
ęś
ciej do
stosowania tej formy przemocy przyznaj
ą
si
ę
ponadto badani z wykształceniem wy
ż
szym (19%)
ni
ż
podstawowym (12%).
Do dopuszczenia si
ę
przemocy fizycznej wobec członków rodziny przyznaje si
ę
prawie
trzykrotnie tyle m
ęż
czyzn, co kobiet (13% wobec 5%). Do sprawstwa tego rodzaju przemocy
najcz
ęś
ciej przyznaj
ą
si
ę
osoby w wieku 18-29 lat (11%), a najrzadziej te w wieku 60 i wi
ę
cej lat
(7%). Osoby z wykształceniem wy
ż
szym (11%) przyznaj
ą
si
ę
do niej niemal dwukrotnie cz
ęś
ciej
od osób z wykształceniem podstawowym (6%), a mieszka
ń
cy miast (10%) cz
ęś
ciej ni
ż
mieszka
ń
cy wsi (7%).
Natomiast do przemocy ekonomicznej i seksualnej przyznaje si
ę
zbyt mało respondentów,
by móc okre
ś
li
ć
w jakich grupach społeczno-demograficznych stosowanie tych formy przemocy
jest najcz
ę
stsze.
4.6.3.
C
HARAKTERYSTYKA SPRAWCÓW NA PODSTAWIE DEKLARACJI OFIAR
Ofiary przemocy zapytane zostały o to, kto dopu
ś
cił si
ę
wobec nich przemocy. Okazuje si
ę
,
ż
e najcz
ęś
ciej tak
ą
osob
ą
był m
ęż
czyzna – m
ąż
albo ojciec. Przemocy ze strony m
ęż
a
do
ś
wiadczyło od 60% ofiar w przypadku przemocy seksualnej, 45% - w przypadku przemocy
ekonomicznej, do 35% w przypadku przemocy fizycznej b
ą
d
ź
psychicznej. Na ojca, jako
sprawc
ę
wskazywało 35% ofiar przemocy fizycznej, 28% psychicznej, 24% ekonomicznej i 4%
seksualnej
Rzadziej zdarzało si
ę
,
ż
eby sprawc
ą
przemocy była kobieta. Je
ś
li ofiara wskazuje na
kobiet
ę
to przede wszystkim na matk
ę
lub
ż
on
ę
. O sprawstwie matki mówiło 15% ofiar
przemocy fizycznej, 9% - psychicznej, 7% - ekonomicznej i mniej ni
ż
co setna – przemocy
seksualnej. Z kolei na
ż
on
ę
, jako sprawc
ę
przemocy wskazywało 12% ofiar przemocy
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE.
Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007 r.
Strona 36
seksualnej, nieco mniej ofiar przemocy ekonomicznej (10%) oraz przemocy psychicznej (8%).
W porównaniu z tymi przejawami przemocy
ż
ona jako sprawca najrzadziej wymieniana była w
kontek
ś
cie przemocy fizycznej.
Stosunkowo cz
ę
sto, w porównaniu z innymi członkami rodziny (z wył
ą
czeniem rodziców i
współmał
ż
onków), przemoc bywa stosowana przez rodze
ń
stwo. Brat dopu
ś
cił si
ę
przemocy
wobec 8% ofiar przemocy fizycznej, 6% psychicznej, 3% ekonomicznej oraz 1% seksualnej.
Za
ś
siostra była odpowiedzialna za przemoc wobec 2% ofiar przemocy psychicznej i fizycznej
oraz 1% ofiar przemocy ekonomicznej.
W niektórych rodzinach sprawcami przemocy s
ą
dzieci. W przypadku przemocy psychicznej
4% ofiar do
ś
wiadczyło jej ze strony syna, a 2% ze strony córki. Je
ś
li chodzi o przemoc
ekonomiczn
ą
jest to odpowiednio 2% i 1%, a gdy chodzi o przemoc fizyczn
ą
1% i 0% (mniej ni
ż
co setna).
Rzadziej sprawcami przemocy s
ą
według ofiar partner lub partnerka, dziadkowie, te
ś
ciowie
oraz inne osoby z gospodarstwa domowego – spokrewnione i niespokrewnione. Ogólnie rzecz
bior
ą
c przemocy najcz
ęś
ciej dopuszczaj
ą
si
ę
współmał
ż
onkowie, albo rodzice wobec dzieci.
S
PRAWCY PRZEMOCY
–
WEDŁUG OFIAR
Przemoc
psychiczna
Przemoc
ekonomiczna
Przemoc
fizyczna
Przemoc
seksualna
m
ąż
35%
45%
35%
60%
ż
ona
8%
10%
4%
12%
partner
3%
1%
3%
4%
partnerka
1%
0%
0%
0%
ojciec (ojczym)
28%
24%
35%
4%
matka (macocha)
9%
7%
15%
0%
syn (synowie; pasierb \ pasierbowie)
4%
2%
1%
0%
córka (córki, pasierbica, pasierbice)
2%
1%
0%
0%
dziadek
1%
1%
1%
0%
babcia
1%
0%
0%
0%
brat (bracia)
6%
3%
8%
1%
siostra (siostry)
2%
1%
2%
0%
te
ść
1%
1%
1%
1%
te
ś
ciowa
2%
2%
0%
1%
szwagier
2%
2%
1%
0%
szwagierka
0%
0%
0%
0%
inna osoba z rodziny
5%
3%
3%
7%
inna osoba niespokrewniona
7%
3%
4%
10%
odmowa odpowiedzi
5%
2%
3%
1%
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE.
Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007 r.
Strona 37
4.6.4.
P
ŁE
Ć
SPRAWCÓW NA PODSTAWIE DEKLARACJI UZYSKANYCH OD OFIAR I
SPRAWCÓW PRZEMOCY W RODZINIE
W
ś
ród sprawców przemocy (według deklaracji sprawców) wi
ę
kszo
ść
stanowi
ą
m
ęż
czy
ź
ni
(59%). Podobnie jak w przypadku płci ofiar, równie
ż
w przypadku płci sprawców, dokonali
ś
my
korekty tych wyników uwzgl
ę
dniaj
ą
c odpowiedzi ofiar na temat tego, kto był sprawc
ą
przemocy.
W tak skorygowanych danych udział m
ęż
czyzn w
ś
ród sprawców przemocy jeszcze ro
ś
nie – do
69%. Mo
ż
e to wskazywa
ć
na mniejsz
ą
ni
ż
w
ś
ród kobiet skłonno
ść
m
ęż
czyzn do przyznawania
si
ę
do przemocy.
Najwyra
ź
niejsz
ą
wi
ę
kszo
ść
m
ęż
czy
ź
ni stanowi
ą
w
ś
ród ofiar przemocy seksualnej. Według
deklaracji sprawców jest ich 86%, a po skorygowaniu 84%. M
ęż
czy
ź
ni przewa
ż
aj
ą
tak
ż
e w
grupach sprawców pozostałych form przemocy i stanowi
ą
(według deklaracji sprawców): 64%
sprawców przemocy ekonomicznej, 68% sprawców przemocy fizycznej oraz 58% sprawców
przemocy psychicznej. Po dokonaniu korekty o odpowiedzi ofiar odsetki te wynosz
ą
odpowiednio: 76%, 75% i 71%.
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE.
Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007 r.
Strona 38
5.
O
STATNIE ZDARZENIE
5.1.
O
STATNIE ZDARZENIE WEDŁUG OFIAR
Ofiary w wi
ę
kszo
ś
ci deklaruj
ą
,
ż
e ostatni z przypadków przemocy, którego do
ś
wiadczyły od
członków rodziny, miał miejsce dawniej ni
ż
5 lat temu. W szczególno
ś
ci dotyczy to przemocy
fizycznej (69%), ale tak
ż
e seksualnej (60%), ekonomicznej (57%) oraz psychicznej (54%).
W ci
ą
gu ostatnich 12 miesi
ę
cy do
ś
wiadczyło przemocy 22% ofiar przemocy psychicznej,
21% ofiar przemocy ekonomicznej, 17% ofiar przemocy seksualnej oraz 12% ofiar przemocy
fizycznej. Pozostałe osoby, wobec których członkowie rodziny stosowali przemoc, deklaruj
ą
,
ż
e
było to pomi
ę
dzy rokiem, a pi
ę
cioma laty temu.
MOMENT WYST
Ą
PIENIA PRZEMOCY - WEDŁUG OFIAR
17%
21%
60%
12%
19%
69%
21%
21%
57%
22%
24%
54%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
w ci
ą
gu ostatnich 12 miesi
ę
cy
mi
ę
dzy rok a pi
ęć
lat temu
dawniej ni
ż
5 lat temu
w ci
ą
gu ostatnich 12 miesi
ę
cy
mi
ę
dzy rok a pi
ęć
lat temu
dawniej ni
ż
5 lat temu
w ci
ą
gu ostatnich 12 miesi
ę
cy
mi
ę
dzy rok a pi
ęć
lat temu
dawniej ni
ż
5 lat temu
w ci
ą
gu ostatnich 12 miesi
ę
cy
mi
ę
dzy rok a pi
ęć
lat temu
dawniej ni
ż
5 lat temu
PRZEMOC
PSYCHICZNA
PRZEMOC
EKONOMICZNA
PRZEMOC
FIZYCZNA
PRZEMOC
SEKSUALNA
Wyniki nie sumuj
ą
si
ę
do 100% - pomini
ę
to odmowy odpowiedzi oraz kategori
ę
„trudno powiedzie
ć
”
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE.
Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007 r.
Strona 39
W
ś
ród ofiar przemocy na szczególna uwag
ę
zasługuj
ą
osoby, które ostatniej sytuacji
przemocy do
ś
wiadczyły w ci
ą
gu ostatnich 12 miesi
ę
cy –
ś
wiadczy bowiem o aktualno
ś
ci
problemu, który niedawno wydarzył si
ę
w rodzinie. Sytuacja taka jest wyra
ź
nie najcz
ę
stsza
w
ś
ród respondentów z wykształceniem podstawowym (10% ogółu osób z tym poziomem
wykształcenia), natomiast najrzadsza w
ś
ród osób z wykształceniem wy
ż
szym (4%).
Prawie dwukrotnie cz
ęś
ciej ofiarami przemocy w ci
ą
gu ostatnich 12 miesi
ę
cy były osoby
oceniaj
ą
ce swoj
ą
sytuacj
ę
materialn
ą
jako zł
ą
(12%) ni
ż
jako dobr
ą
(6%). Wyra
ź
nie cz
ęś
ciej od
ogółu respondentów ofiarami przemocy w ostatnim roku były tak
ż
e osoby z gospodarstw
domowych 5 i wi
ę
cej osobowych oraz osoby chore i niepełnosprawne (12%).
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE.
Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007 r.
Strona 40
5.2.
O
STATNIE ZDARZENIE
–
WEDŁUG SPRAWCÓW
Sprawcy przemocy, podobnie jak jej ofiary, najcz
ęś
ciej stwierdzaj
ą
,
ż
e dopu
ś
cili si
ę
jej
dawniej ni
ż
5 lat temu (56% sprawców w przypadku przemocy fizycznej, 54% przemocy
seksualnej, 53% przemocy ekonomicznej oraz 42% przemocy psychicznej). Jednocze
ś
nie
jednak cz
ęś
ciej ni
ż
ofiary przyznaj
ą
,
ż
e do stosowania przez nich przemocy wobec członków
rodziny dochodziło w ci
ą
gu ostatnich 12 miesi
ę
cy (w przypadku przemocy seksualnej 39%,
psychicznej 28%, ekonomicznej 24%, fizycznej 14%).
MOMENT WYST
Ą
PIENIA PRZEMOCY - WEDŁUG SPRAWCÓW
39%
7%
54%
14%
29%
56%
24%
21%
53%
28%
29%
42%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
w ci
ą
gu ostatnich 12 miesi
ę
cy
mi
ę
dzy rok a pi
ęć
lat temu
dawniej ni
ż
5 lat temu
w ci
ą
gu ostatnich 12 miesi
ę
cy
mi
ę
dzy rok a pi
ęć
lat temu
dawniej ni
ż
5 lat temu
w ci
ą
gu ostatnich 12 miesi
ę
cy
mi
ę
dzy rok a pi
ęć
lat temu
dawniej ni
ż
5 lat temu
w ci
ą
gu ostatnich 12 miesi
ę
cy
mi
ę
dzy rok a pi
ęć
lat temu
dawniej ni
ż
5 lat temu
PRZEMOC
PSYCHICZNA
PRZEMOC
EKONOMICZNA
PRZEMOC
FIZYCZNA
PRZEMOC
SEKSUALNA
Wyniki nie sumuj
ą
si
ę
do 100% - pomini
ę
to odmowy odpowiedzi oraz kategori
ę
„trudno powiedzie
ć
”
Sprawcy, którzy dopuszczali si
ę
przemocy w ci
ą
gu ostatnich 12 miesi
ę
cy stanowi
ą
11%
ogółu trzydziestolatków, 7% mieszka
ń
ców miast od 20 do 100 tys. oraz 7% mieszka
ń
ców
gospodarstw domowych z dzie
ć
mi do lat 18 (w porównaniu do 4% w gospodarstwach bez
dzieci). Cz
ęś
ciej zdarza si
ę
,
ż
e w ostatnim roku przemoc wobec rodziny stosowali m
ęż
czy
ź
ni
(7%) ni
ż
kobiety (4%).
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE.
Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007 r.
Strona 41
6.
ś
YCIE W ZAGRO
ś
ENIU
–
PRAWDOPODOBIE
Ń
STWO POWTÓRZENIA
SI
Ę
SYTUACJI PRZEMOCY
6.1.
P
RAWDOPODOBIE
Ń
STWO POWTÓRZENIA SI
Ę
SYTUACJI PRZEMOCY
–
WEDŁUG OFIAR
Wi
ę
kszo
ść
ofiar przewiduje,
ż
e przemoc członków rodziny wobec nich nie powtórzy si
ę
w
przyszło
ś
ci. Najcz
ęś
ciej s
ą
o tym przekonane ofiary przemocy seksualnej (72%), a tak
ż
e
fizycznej (68%). Rzadziej wyst
ą
pienia przemocy w przyszło
ś
ci nie obawiaj
ą
si
ę
osoby, które
do
ś
wiadczyły przemocy ekonomicznej (59%) oraz psychicznej (51%).
PRAWDOPODOBIE
Ń
STWO POWTÓRZENIA SI
Ę
PRZEMOCY - WEDŁUG OFIAR
13%
12%
72%
11%
19%
68%
19%
19%
59%
22%
25%
51%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
prawdopodobne
mało prawdopodobne
nie powtórzy si
ę
prawdopodobne
mało prawdopodobne
nie powtórzy si
ę
prawdopodobne
mało prawdopodobne
nie powtórzy si
ę
prawdopodobne
mało prawdopodobne
nie powtórzy si
ę
PRZEMOC
PSYCHICZNA
PRZEMOC
EKONOMICZNA
PRZEMOC
FIZYCZNA
PRZEMOC
SEKSUALNA
Wyniki nie sumuj
ą
si
ę
do 100% - pomini
ę
to odpowied
ź
„trudno powiedzie
ć
”
Powtórzenia si
ę
przemocy najcz
ęś
ciej obawiaj
ą
si
ę
osoby, które spotkała ze strony
członków rodziny przemoc psychiczna – 47% z nich uwa
ż
a,
ż
e jest to (bardzo prawdopodobne -
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE.
Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007 r.
Strona 42
10%, do
ść
prawdopodobne - 12%, mało ale jednak prawdopodobne – 25%). Rzadziej takie
obawy maj
ą
ofiary przemocy ekonomicznej (38%), a jeszcze rzadziej te, które do
ś
wiadczyły
przemocy fizycznej (30%) b
ą
d
ź
seksualnej (25%).
Osoby, które obawiaj
ą
si
ę
,
ż
e stosowana wobec nich przemoc psychiczna mo
ż
e (z
wi
ę
kszym lub mniejszym prawdopodobie
ń
stwem) powtórzy
ć
si
ę
, to najcz
ęś
ciej ofiary tej formy
przemocy w wieku 30-39 lat (54%), z wykształceniem zasadniczym zawodowym (52%) i
mieszkaj
ą
ce w miastach do 20 tys. (57%). Warto zawróci
ć
uwag
ę
,
ż
e prawdopodobie
ń
stwa
powtórzenia si
ę
sytuacji przemocy emocjonalnej cz
ęś
ciej nie wykluczały osoby, w których
zamieszkuj
ą
dzieci (54%) ni
ż
ofiary z pozostałych gospodarstw domowych (42%). Im wi
ę
ksze
gospodarstwo domowe, tym wi
ę
ksze obawy ofiar przemocy psychicznej,
ż
e podobne zdarzenia
mog
ą
mie
ć
miejsce w przyszło
ś
ci (w gospodarstwach 2-osobowych – 43%, 3-4-osobowych –
49%-50%, natomiast w gospodarstwach 5 i wi
ę
cej osobowych – 58%). Niepewno
ść
co do tego,
czy przemoc emocjonalna nie powtórzy si
ę
najcz
ęś
ciej towarzyszy osobom
ż
onatym/zam
ęż
nym
(53%) oraz kawalerom i pannom (54%).
Respondenci, którzy do
ś
wiadczyli przemocy ekonomicznej i obawiaj
ą
si
ę
jej powtórzenia to
przede wszystkim osoby mieszkaj
ą
ce ze współmał
ż
onkiem (52%), oceniaj
ą
ce swoj
ą
sytuacj
ę
materialn
ą
jako dobr
ą
(45%). Niepokój co do tego czy sprawca nie powtórzy przemocy
ekonomicznej najcz
ęś
ciej podzielaj
ą
mieszka
ń
cy wsi (50%), cz
ęś
ciej osoby poni
ż
ej
pi
ęć
dziesi
ą
tego
roku
ż
ycia
(42%
18-29-latków,
44%-trzydziestolatków
i
48%
-
czterdziestolatków) ni
ż
starsze (po 32% w
ś
ród osób w wieku 50-59 lat i 60 i wi
ę
cej lat).
Natomiast ofiary przemocy fizycznej, które maj
ą
obawy,
ż
e mo
ż
e si
ę
ona powtórzy
ć
to
cz
ęś
ciej kobiety (32%), ni
ż
m
ęż
czy
ź
ni, cz
ęś
ciej osoby z gospodarstw domowych w których
wychowuj
ą
si
ę
dzieci do 18 roku
ż
ycia (36%) ni
ż
z pozostałych rodzin (26%). Obawy zwi
ą
zane z
mo
ż
liwo
ś
ci
ą
powtórzenia si
ę
przemocy fizycznej cz
ęś
ciej ni
ż
inne ofiary tej formy przemocy
deklarowały osoby zam
ęż
ne/
ż
onate (37%), mieszkaj
ą
ce w najmniejszych miastach (43%),
posiadaj
ą
ce wykształcenie zasadnicze zawodowe (43%).
Ze wzgl
ę
du na niewielk
ą
liczebno
ść
próby, charakterystyka ofiar przemocy seksualnej pod
k
ą
tem obaw co do powtórzenia sytuacji nie jest uprawniona.
W
ś
ród ogółu Polaków osoby, które były ofiarami przemocy psychicznej i nie maj
ą
pewno
ś
ci,
ż
e taka sytuacja si
ę
nie powtórzy stanowi
ą
15%. Obawa przed powtórzeniem si
ę
przemocy
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE.
Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007 r.
Strona 43
ekonomicznej towarzyszy 3% społecze
ń
stwa, powtórzenia przemocy fizycznej obawia si
ę
5%,
natomiast przemocy seksualnej – jeden na stu Polaków.
6.2.
P
RAWDOPODOBIE
Ń
STWO POWTÓRZENIA SI
Ę
SYTUACJI PRZEMOCY
–
WEDŁUG SPRAWCÓW
Równie
ż
sprawcy w wi
ę
kszo
ś
ci przekonani s
ą
,
ż
e w przyszło
ś
ci nie zastosuj
ą
ju
ż
przemocy
wobec członków swojej rodziny. Po 61% sprawców przemocy seksualnej i fizycznej, 60%
sprawców przemocy ekonomicznej oraz 45% sprawców przemocy psychicznej uwa
ż
a,
ż
e taka
sytuacja nie powtórzy si
ę
w przyszło
ś
ci.
PRAWDOPODOBIE
Ń
STWO POWTÓRZENIA SI
Ę
PRZEMOCY - WEDŁUG SPRAWCÓW
22%
17%
61%
8%
30%
61%
12%
27%
60%
17%
36%
45%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
prawdopodobne
mało prawdopodobne
nie powtórzy si
ę
prawdopodobne
mało prawdopodobne
nie powtórzy si
ę
prawdopodobne
mało prawdopodobne
nie powtórzy si
ę
prawdopodobne
mało prawdopodobne
nie powtórzy si
ę
PRZEMOC
PSYCHICZNA
PRZEMOC
EKONOMICZNA
PRZEMOC
FIZYCZNA
PRZEMOC
SEKSUALNA
Wyniki nie sumuj
ą
si
ę
do 100% - pomini
ę
to odpowied
ź
„trudno powiedzie
ć
”
O brak pewno
ś
ci,
ż
e przemoc si
ę
nie powtórzy najcz
ęś
ciej mówi
ą
sprawcy przemocy
psychicznej (53%), prawdopodobie
ń
stwo powtórzenia si
ę
takiej sytuacji nieco rzadziej
dopuszczaj
ą
sprawcy przemocy ekonomicznej, seksualnej (po 39%) i fizycznej (38%).
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE.
Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007 r.
Strona 44
Obawa przed ponownym dopuszczeniem si
ę
przemocy psychicznej towarzyszy sprawcom
tej formy przemocy tym cz
ęś
ciej, im młodszy jest ich wiek (31% w
ś
ród osób powy
ż
ej 60 roku
ż
ycia, 40% - pi
ęć
dziesi
ę
ciolatków, 56% - czterdziestolatków, 62% - trzydziestolatków i 67%
osób poni
ż
ej trzydziestego roku
ż
ycia). Równie
ż
im wi
ę
ksze gospodarstwo domowe, tym
pewno
ść
,
ż
e do ponownej przemocy emocjonalnej nie dojdzie – mniejsza (o obawach mówi w
gospodarstwach 2-osobowych 35% osób, 3-osobowych – 58%, natomiast w cztero- i
pi
ę
cioosobowych – odpowiednio 63% i 65% osób). Co wa
ż
ne prawdopodobie
ń
stwo
powtórzenia przemocy psychicznej cz
ęś
ciej bior
ą
pod uwag
ę
sprawcy przemocy emocjonalnej z
gospodarstw domowych, w których wychowuj
ą
si
ę
dzieci (63%) ni
ż
z pozostałych (44%).
Jednocze
ś
nie te
ż
mo
ż
liwo
ść
ponownego wyst
ą
pienia przemocy psychicznej cz
ęś
ciej ni
ż
inni
dopuszczaj
ą
kawalerowie i panny (67%).
W
ś
ród sprawców przemocy fizycznej o braku pewno
ś
ci,
ż
e podobne sytuacje nie b
ę
d
ą
miały miejsca w przyszło
ś
ci najcz
ęś
ciej mówili trzydziestolatkowie (79%), cz
ęś
ciej osoby z
rodzin, w których wychowuj
ą
si
ę
dzieci (58%) ni
ż
z pozostałych gospodarstw domowych (23%).
Im wi
ę
ksze gospodarstwo domowe, i lepsza sytuacja materialna, tym cz
ęś
ciej zgłaszane przez
sprawców przemocy fizycznej obawy, ze ponownie mog
ą
dopu
ś
ci
ć
si
ę
przemocy wobec
najbli
ż
szych (od 16% w
ś
ród osób w złej sytuacji materialnej i 26% - z gospodarstw domowych
2-osbowych do 45% w
ś
ród osób w dobrej sytuacji materialnej i 64% - z gospodarstw domowych
pi
ę
cio- i wi
ę
cej osobowych). Warto doda
ć
,
ż
e o braku pewno
ś
ci co do powtórzenia przemocy
fizycznej wobec członków rodziny cz
ęś
ciej mówiły osoby z wykształceniem zasadniczym
zawodowym (45%) oraz
ś
rednim (46%) ni
ż
z podstawowym (16%), czy wy
ż
szym (34%).
Wnioskowanie o charakterystyce sprawców przemocy seksualnej i ekonomicznej, którzy
dopuszczaj
ą
prawdopodobie
ń
stwo powtórzenia si
ę
sytuacji przemocy jest nieuprawnione ze
wzgl
ę
du na zbyt małe liczebno
ś
ci.
8% ogółu polskiego społecze
ń
stwa to osoby, które nie tylko przyznaj
ą
si
ę
do bycia
sprawcami przemocy psychicznej, ale tak
ż
e nie wykluczaj
ą
,
ż
e podobne zachowania powtórz
ą
si
ę
w przyszło
ś
ci. Odsetek ten jest ni
ż
szy dla przemocy fizycznej – 3% i ekonomicznej – co
setny. Natomiast w przypadku przemocy seksualnej mniej ni
ż
co setny Polak przyznaje si
ę
do
bycia jej sprawc
ą
i przewiduje,
ż
e mo
ż
e dopu
ś
ci
ć
si
ę
podobnych czynów tak
ż
e w przyszło
ś
ci.
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE.
Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007 r.
Strona 45
7.
P
RZEMOC W RODZINIE POD WPŁYWEM ALKOHOLU
7.1.
P
RZEMOC W RODZINIE POD WPŁYWEM ALKOHOLU
–
WEDŁUG OFIAR
Spo
ż
ywanie alkoholu ma du
ż
y wpływ na wyst
ę
powanie przemocy w rodzinach. Okazuje si
ę
,
ż
e 46% ofiar – niezale
ż
nie od rodzaju przemocy – stwierdziło,
ż
e przynajmniej raz sprawca był
w momencie zdarzenia pod wpływem alkoholu.
Według ofiar, sprawcy byli pod wpływem alkoholu w 46% przypadków przemocy fizycznej,
45% przemocy psychicznej, 40% przemocy seksualnej oraz 38% przemocy ekonomicznej.
PRZEMOC POD WPŁYWEM ALKOHOLU - WEDŁUG OFIAR
40%
46%
38%
45%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
T
a
k
PRZEMOC PSYCHICZNA
PRZEMOC EKONOMICZNA
PRZEMOC FIZYCZNA
PRZEMOC SEKSUALNA
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE.
Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007 r.
Strona 46
7.2.
P
RZEMOC W RODZINIE POD WPŁYWEM ALKOHOLU
–
WEDŁUG SPRAWCÓW
Sprawcy, z wyj
ą
tkiem sprawców przemocy seksualnej (jednak w tym wypadku liczebno
ść
próby była zbyt mała by wyci
ą
ga
ć
jednoznaczne wnioski), bardzo rzadko przyznaj
ą
si
ę
do
dokonywania przemocy pod wpływem alkoholu – przynajmniej raz było pod jego wpływem,
wedle deklaracji własnych - 15% sprawców przemocy (niezale
ż
nie od jej rodzaju).
Do bycia pod wpływem alkoholu w chwili, gdy dochodziło do przemocy wobec członka
rodziny przyznało si
ę
13% sprawców przemocy psychicznej, 10% sprawców przemocy
ekonomicznej oraz 13% sprawców przemocy fizycznej.
PRZEMOC POD WPŁYWEM ALKOHOLU - WEDŁUG SPRAWCÓW
47%
13%
10%
13%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
T
a
k
PRZEMOC PSYCHICZNA
PRZEMOC EKONOMICZNA
PRZEMOC FIZYCZNA
PRZEMOC SEKSUALNA
Z deklaracji ofiar wynika,
ż
e prawie połowa (46%) ofiar przemocy przynajmniej raz miała do
czynienia ze sprawc
ą
b
ę
d
ą
cym pod wpływem alkoholu. Natomiast z deklaracji uzyskanych od
sprawców,
ż
e do bycia pod wpływem alkoholu przynajmniej raz podczas stosowania wobec
innych przemocy przyznało si
ę
zaledwie 15% osób. Ró
ż
nica w postrzeganiu sytuacji – lub
przyznawaniu si
ę
do niej – jest wi
ę
c znacz
ą
ca.
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE.
Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007 r.
Strona 47
8.
K
ORZYSTANIE Z POMOCY RÓ
ś
NYCH INSTYTUCJI I ORGANIZACJI
ORAZ OCENA ICH SKUTECZNO
Ś
CI
8.1.
K
ORZYSTANIE Z POMOCY RÓ
ś
NYCH INSTYTUCJI I ORGANIZACJI
Z pomocy ró
ż
nych instytucji i organizacji najcz
ęś
ciej korzystały rodziny, w których wyst
ą
pił
problem przemocy fizycznej (20%) i psychicznej (19%). Niewiele rzadziej po pomoc zgłaszały
si
ę
rodziny, w których doszło do przemocy seksualnej (17%), natomiast najrzadziej – rodziny
dotkni
ę
te przemoc
ą
ekonomiczn
ą
(14%). Oznacza to,
ż
e spo
ś
ród rodzin dotkni
ę
tych problemem
przemocy tylko nieliczne (ł
ą
cznie – co pi
ą
ta) zgłaszały si
ę
po pomoc instytucjonaln
ą
.
Zdecydowana wi
ę
kszo
ść
pozostawała wi
ę
c bez pomocy (z
ż
adnej formy pomocy nie korzystało
80% rodzin, w których problem przemocy w rodzinie wyst
ą
pił).
Zazwyczaj wsparcie, z jakiego korzystaj
ą
rodziny dotkni
ę
te przemoc
ą
, ogranicza si
ę
do
zwrócenia si
ę
do policji. Z pomocy policji korzysta 14% rodzin, w których wyst
ę
puje przemoc
fizyczna, 12% tych, w których wyst
ę
puje przemoc psychiczna, co dziesi
ą
ta (10%), gdy w gr
ę
wchodzi przemoc seksualna oraz 7% w przypadku przemocy ekonomicznej.
Oprócz wsparcia otrzymywanego od policji, stosunkowo cz
ę
sta jest pomoc kuratora, s
ą
du
czy prokuratury – w zale
ż
no
ś
ci od rodzaju przemocy korzysta z niej od 4% do 5% rodzin. Od
1% do 3% rodzin korzysta ponadto z pomocy prawnej/ konsultacji prawnych.
Bardzo rzadkie jest niestety korzystanie przez respondentów z rodzin dotkni
ę
tych przemoc
ą
z pomocy terapeutycznej lub psychologicznej w odpowiednich instytucjach/ organizacjach. Taka
forma wsparcia dotyczy od 2% do 5% rodzin, w których wyst
ę
puje przemoc.
Dwie na sto (2%) rodzin, w których wyst
ę
powała przemoc psychiczna oraz trzy na sto (3%),
w której wyst
ę
powała przemoc ekonomiczna, fizyczna lub seksualna, korzystało z pomocy
pracownika socjalnego, o
ś
rodka pomocy rodzinie itp. Od 2% do 1% rodzin w zale
ż
no
ś
ci od
rodzaju przemocy, jak
ą
s
ą
dotkni
ę
te korzystało natomiast z pomocy polegaj
ą
cej na
uruchomieniu procedury zobowi
ą
zuj
ą
cej do leczenia odwykowego.
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE.
Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007 r.
Strona 48
Zdarzało si
ę
ponadto, ale niezwykle rzadko,
ż
e w gospodarstwach domowych
respondentów brano udział spotkaniach grup wsparcia dla ofiar lub sprawców przemocy w
rodzinie, dzwoniono do telefonu zaufania, uruchamiano procedur
ę
„Niebieskiej Karty”, pomocy
udzielał Ko
ś
ciół lub ksi
ą
dz. Pomoc lekarska anga
ż
owano w 2% sytuacji przemocy fizycznej i w
co setnym przypadku przemocy seksualnej.
K
ORZYSTANIE Z POMOCY W ZWI
Ą
ZKU Z PRZEMOC
Ą
W RODZINIE
Przemoc
psychiczna
Przemoc
ekonomiczna
Przemoc
fizyczna
Przemoc
seksualna
tak, z pomocy policji, dzielnicowego (np. wizyty policji)
12%
7%
14%
10%
tak, z pomocy pracownika socjalnego, z pomocy
społecznej, ośrodka pomocy rodzinie, centrum interwencji
kryzysowej itp.
2%
3%
3%
3%
tak, z pomocy kuratora, sądu, prokuratury
4%
4%
5%
4%
tak, z pomocy terapeutycznej, psychologicznej w
odpowiednich instytucjach, organizacjach
5%
2%
4%
4%
tak, z pomocy prawnej, konsultacji prawnych
2%
3%
2%
1%
tak, z pomocy w ramach grup wsparcia; grup
samopomocowych dla ofiar \ sprawców przemocy w
rodzinie
1%
1%
1%
-
tak, z telefonu zaufania,
-
-
1%
1%
tak, z pomocy szkoły lub świetlicy, placówki środowiskowej,
socjoterapeutycznej dla dzieci
-
-
-
-
tak, z pobytu w schronisku dla ofiar przemocy
-
-
-
-
tak, z pomocy polegającej na uruchomieniu procedury
zobowiązującej do leczenia odwykowego
2%
1%
1%
1%
tak, z pomocy polegającej na uruchomieniu procedury,
założeniu "Niebieskiej Karty"
1%
-
1%
-
tak, z pomocy Kościoła, księdza, proboszcza z parafii
1%
1%
-
-
tak, z pomocy lekarskiej, medycznej
-
-
2%
1%
tak, z innych form pomocy
1%
1%
-
1%
nie
81%
84%
79%
83%
nie wiem, nie pamiętam
-
2%
1%
-
odmowa odpowiedzi
-
-
-
-
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE.
Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007 r.
Strona 49
W
ś
ród ogółu polskich rodzin, rodziny korzystaj
ą
ce z pomocy w zwi
ą
zku z przemoc
ą
w
rodzinie (niezale
ż
nie od jej formy) stanowi
ą
10% (w
ś
ród rodzin dotkni
ę
tych problemem
przemocy odsetek ten wynosi – jak wspominali
ś
my na wst
ę
pie – 21%). 8% robiło to ze wzgl
ę
du
na przemoc psychiczn
ą
, 2% ze wzgl
ę
du na przemoc ekonomiczn
ą
, 5% ze wzgl
ę
du na przemoc
fizyczn
ą
, a co setna (1%) ze wzgl
ę
du na przemoc seksualn
ą
1
.
O korzystaniu z pomocy ró
ż
nych instytucji i organizacji, cz
ęś
ciej mówiły respondentki
(kobiety) i ich rodziny (29% z rodzin dotkni
ę
tych przemoc
ą
) ni
ż
respondenci (m
ęż
czy
ź
ni, 11%).
Po pomoc cz
ęś
ciej zgłaszały si
ę
rodziny w złej (34%) ni
ż
w dobrej sytuacji materialnej (16%).
1
Wyniki nie sumuj
ą
si
ę
do 10% ogółu rodzin, ze wzgl
ę
du na współwyst
ę
powanie ró
ż
nych form przemocy w ramach
jednej rodziny.
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE.
Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007 r.
Strona 50
8.2.
O
CENA SKUTECZNO
Ś
CI OTRZYMANEJ POMOCY
Otrzymana w sytuacjach przemocy w rodzinie pomoc zazwyczaj oceniana jest jako
przynajmniej cz
ęś
ciowo skuteczna. Jako skuteczn
ą
w pełni oceniło j
ą
42% osób korzystaj
ą
cych
z pomocy ró
ż
nych organizacji w zwi
ą
zku z wyst
ą
pieniem przemocy seksualnej, 39%, gdy
chodziło o przemoc psychiczn
ą
, 36% w sytuacjach przemocy fizycznej oraz 34% - przemocy
ekonomicznej.
Cz
ęść
badanych oceniła udzielon
ą
im pomoc za cz
ęś
ciowo skuteczn
ą
. Takiego zdania jest
po 37% osób korzystaj
ą
cych z pomocy w zwi
ą
zku z przemoc
ą
fizyczn
ą
i seksualn
ą
, 35%
korzystaj
ą
cych z pomocy przy przemocy psychicznej oraz 33% przy przemocy ekonomicznej.
Od 12% respondentów w przypadku przemocy seksualnej do 30% w przypadku przemocy
ekonomicznej uznało udzielon
ą
im pomoc za w ogóle nieskuteczn
ą
.
SKUTECZNO
ŚĆ
POMOCY UDZIELONEJ W SYTUACJI PRZEMOCY
42%
37%
12%
36%
37%
21%
34%
33%
30%
39%
35%
24%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
była w pełni skuteczna
cz
ęś
ciowo skuteczna, cz
ęś
ciowo nieskuteczna
w ogóle nie była skuteczna
była w pełni skuteczna
cz
ęś
ciowo skuteczna, cz
ęś
ciowo nieskuteczna
w ogóle nie była skuteczna
była w pełni skuteczna
cz
ęś
ciowo skuteczna, cz
ęś
ciowo nieskuteczna
w ogóle nie była skuteczna
była w pełni skuteczna
cz
ęś
ciowo skuteczna, cz
ęś
ciowo nieskuteczna
w ogóle nie była skuteczna
PRZEMOC
PSYCHICZNA
PRZEMOC
EKONOMICZNA
PRZEMOC
FIZYCZNA
PRZEMOC
SEKSUALNA
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE.
Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007 r.
Strona 51
M
ARGINES BŁ
Ę
DU PRZY WNIOSKOWANIU
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE.
Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007 r.
Strona 52
K
ONTROLA REALIZACJI I JAKO
Ś
CI BADANIA W
TNS
OBOP
TNS OBOP posiada ogólnopolsk
ą
sie
ć
do
ś
wiadczonych, wieloletnich współpracowników terenowych –
koordynatorów i ankieterów. Niezale
ż
nie od typu badania czy stosowanej metody badawczej,
TNS OBOP po
ś
wi
ę
ca wiele uwagi zagadnieniom kontroli sieci ankieterskiej. Proces ten jest
wieloetapowy i zaczyna si
ę
jeszcze przed rozpocz
ę
ciem badania:
I etap kontroli: odpowiedni dobór pracowników terenowych, czyli staranna rekrutacja ankieterów
i koordynatorów szczególnie pod wzgl
ę
dem posiadanych predyspozycji do wykonywania tego
rodzaju pracy;
II etap kontroli: szkolenia zarówno ogólne - dotycz
ą
ce podstawowych zasad pracy ankieterskiej,
jak i szczegółowe – organizowane na potrzeby konkretnych projektów badawczych;
III etap kontroli: kontrola terenowa po przeprowadzeniu badania w stosunku do pomiarów
realizowanych bezpo
ś
rednio w terenie bez wzgl
ę
du na wykorzystan
ą
technik
ę
.
Kontrola terenowa spełnia dwa podstawowe cele:
poznawczy, pozwalaj
ą
cy dowiedzie
ć
si
ę
jak pracuj
ą
ankieterzy, jak s
ą
postrzegani przez
respondentów, jak respondenci odbieraj
ą
badania i jaki jest ich stosunek do bada
ń
oraz jakie bł
ę
dy
s
ą
najcz
ęś
ciej popełniane;
pragmatyczny, słu
żą
cy ocenie pracy ankieterów, wykrywaniu nieprawidłowo
ś
ci i uchybie
ń
w ich
działalno
ś
ci, minimalizowaniu bł
ę
dów poprzez doszkalanie oraz stosowanie systemu kar i nagród.
Nadrz
ę
dnym celem kontroli bada
ń
jest utrzymanie i zapewnienie wysokiej jako
ś
ci i rzetelno
ś
ci
bada
ń
. Dobór ankieterów do kontroli, przede wszystkim terenowej, dokonuje si
ę
według kryteriów
doboru celowego z elementami doboru losowego. Jednostk
ą
analizy jest ankieter, a nast
ę
pnie region.
Kontrol
ę
realizuje si
ę
przy u
ż
yciu odpowiednich kwestionariuszy kontrolnych:
- bezpo
ś
rednio przez sie
ć
kontrolerów regionalnych i wysyłanych z Warszawy,
- telefonicznie przez kontrolerów operuj
ą
cych z Warszawy.
Narz
ę
dziem pomocniczym w procesie kontroli bezpo
ś
redniej i po
ś
redniej jest stały monitoring bada
ń
ze wzgl
ę
du na:
liczb
ę
ankieterów zaanga
ż
owanych w badanie,
liczb
ę
wywiadów zrealizowanych przez danego ankietera,
dat
ę
przeprowadzenia i czas rozpocz
ę
cia wywiadu,
POLACY WOBEC ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OPINIE OFIAR, SPRAWCÓW I
Ś
WIADKÓW O WYST
Ę
POWANIU I OKOLICZNO
Ś
CIACH WYST
Ę
POWANIA PRZEMOCY W RODZINIE.
Wyniki bada
ń
TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Warszawa, pa
ź
dziernik 2007 r.
Strona 53
liczb
ę
odmów,
liczb
ę
odebranych kart zapowiednich na poziomie ankietera, regionu oraz całego badania.
W przypadku bada
ń
prowadzonych technik
ą
CATI zasadniczym elementem kontroli jest nadzór systemu
NIPO nad realizacj
ą
badania, który zapewnia 100% poprawno
ś
ci realizacji wywiadu, nie pozwalaj
ą
c
ankieterom na pomini
ę
cie czy te
ż
przeciwnie – zadanie niepotrzebnych pyta
ń
. NIPO kontroluje czas
realizacji ankiety, a nawet kolejno
ść
zaznaczania odpowiedzi w pytaniach wieloodpowiedziowych.
System pilnuje równie
ż
poprawno
ś
ci doboru respondenta, nie pozwalaj
ą
c na realizacj
ę
badania z
niewła
ś
ciw
ą
osob
ą
.
TNS OBOP wszystkie projekty badawcze realizuje zgodnie ze standardami przyj
ę
tymi przez OFBOR.
W 2000 roku jako jedni z pierwszych przyst
ą
pili
ś
my do Programu Kontroli Jako
ś
ci Pracy Ankietera.