Podstawy Zarządzania definicje

PODSTAWY ZARZĄDZANIA

strona: 1

Materiał pomocniczy dla studentów studiów zaocznych.

UWAGA: Niniejszy materiał nie stanowi kompletnego tekstu wykładu.

PODSTAWY ZARZĄDZANIA – POJĘCIA PODSTAWOWE

I. Kierowanie

Wg popularnych poglądów:

"Kierowanie to realizowanie czegoś poprzez innych ludzi."

•
•

•

"Kierowanie polega na wskazywaniu celów oraz na kontroli działania

podwładnych."

"Kierowanie to (również) pobudzanie ludzi do działania"

1.1. Definicja

Kierowanie w znaczeniu ogólnym:
Oddziaływanie osoby kierującej na obiekt kierowany tak, aby ten działał bądź
zachowywał się zgodnie z wolą kierującego.

1.2. Kierowanie w organizacji

To działalność zmierzająca do spowodowania zachowania się ludzi zgodnie z celami
osoby kierującej oraz etyką i kulturą zatrudniającej ich firmy.

Jest to proces planowania, organizowania, przewodzenia i kontrolowania działalności
członków organizacji oraz wykorzystania wszystkich innych jej zasobów dla
osiągnięcia ustalonych celów.

TEMAT: Podstawy zarządzania – pojęcia podstawowe

PODSTAWY ZARZĄDZANIA

strona: 2

Materiał pomocniczy dla studentów studiów zaocznych.

UWAGA: Niniejszy materiał nie stanowi kompletnego tekstu wykładu.

1.3. Pojęcia pokrewne pojęciu kierowania:

RZĄDZENIE
• wyraz (realizacja) polityki,
• władza opiera się na możności sprawowania legalnego przymusu,

WYMUSZANIE
• sprawowanie władzy ma charakter nielegalny,

PRZYWÓDZTWO
• sprawowanie władzy, odnosi się do organizacji nieformalnej, oddziaływanie o

charkterze kierowniczym jest realizowane bez uciekania się do przymusu bądź
groźby kary.

STEROWANIE
• odnosi się do kierowania procesami technologicznymi, urządzeniami, maszynami

itd.

TEMAT: Podstawy zarządzania – pojęcia podstawowe

PODSTAWY ZARZĄDZANIA

strona: 3

Materiał pomocniczy dla studentów studiów zaocznych.

UWAGA: Niniejszy materiał nie stanowi kompletnego tekstu wykładu.

II. Zarządzanie

2.1. Definicje

Zarządzanie - to rodzaj kierowania, przy którym kierujący (zarządzający) ma
uprawnienia zwierzchnie w stosunku do podległych mu pracowników lub instytucji,
wynikające bezpośrednio z własności środków produkcji albo nadane przez organy
reprezentujące właściciela środków produkcji.

Zarządzanie - to działalność kierownicza polegająca na ustalaniu celów i
powodowaniu ich realizacji w organizacjach podległych zarządzającemu na
podstawie własności środków produkcji lub prawa dysponowania nimi.

Przykład - struktura SA

Zarząd spółki akcyjnej zarządza przedsiębiorstwem (spółką), bowiem posiada
uprawnienia zwierzchnie nadane mu przez Radę Nadzorczą reprezentującą interesy
akcjonariuszy, czyli współwłaścicieli przedsiębiorstwa.

TEMAT: Podstawy zarządzania – pojęcia podstawowe

PODSTAWY ZARZĄDZANIA

strona: 4

Materiał pomocniczy dla studentów studiów zaocznych.

UWAGA: Niniejszy materiał nie stanowi kompletnego tekstu wykładu.

Planowanie

2.2. Relacje między kierowaniem a zarządzaniem

Pojęcie kierowania jest pojęciem szerszym (pojemniejszym) niż pojęcie zarządzania.

2.3. Funkcje zarządzania

Zarządzanie to bardzo złożona, kompleksowa działalność. Łatwiej zrozumieć jej
istotę wyróżniwszy główne elementy tego działania. Nazwano je funkcjami. Poniżej
krótka prezentacja typowych układów (zestawów) funkcji oraz samych funkcji.

• Określanie przyszłych działań oraz środków niezbędnych do ich zrealizowania

Przykłady:

• Gromadzenie informacji o zasobach, potrzebach, szansach, analiza

diagnostyczna.

• Prognozowanie (studiowanie dostępnych prognoz i sporządzanie własnych).

• Bilansowanie, koordynowanie i optymalizacja treści planów.

• Pomoc w opracowaniu planów przez podległe komórki bądź wydziały.

Organizowanie

• Proces łączenia osobowych i rzeczowych składników działania, a także

zorganizowanych już działań w systemy bardziej złożone, zdolne do
wykonywania odpowiednich funkcji.

• Grupowanie zespołów materialnych i ludzkich oraz ustalenie relacji pomiędzy

nimi. [red. A. K. Koźmiński, W. Piotrowski: „Zarządzanie. Teoria i Praktyka”]

Przykłady:
• Przydzielanie zadań, prac, narzędzi i materiałów.

• Delegowanie i rozgraniczanie uprawnień.

• Dobór i rozstawianie kadr kierowniczych.

• Sprecyzowanie zasad działania.

Motywowanie
• Określa, w jaki sposób kierownicy wpływają na podwładnych, doprowadzając do

tego, by wykonywali potrzebne zadania.

• Proces regulacji psychologicznej nadający energię zachowaniu człowieka i

ukierunkowujący je; może mieć charakter świadomy lub nieświadomy. [Nowa
Encyklopedia Powszechna PWN]

Przykłady:
• Wyznaczanie zadań i określanie kryteriów oceny ich realizacji.

• Projektowanie systemów wynagrodzadzania i premiowania. Wynagradzanie i

preniowanie pracowników.

TEMAT: Podstawy zarządzania – pojęcia podstawowe

PODSTAWY ZARZĄDZANIA

strona: 5

Materiał pomocniczy dla studentów studiów zaocznych.

UWAGA: Niniejszy materiał nie stanowi kompletnego tekstu wykładu.

• Ocena i rozwój pracowników.

• Stosowanie bodźców pozapłacowych, m.in. kształtowanie korzystnych relacji

międzyludzkich i kultury organizacyjnej.

Kontrolowanie:
• sprawdzanie zgodności rzeczywiście realizowanych działań i ich wyników z

przyjętymi założeniami . [red. A. K. Koźmiński: „Zarządzanie...”

• kierownicy starają się zapewnić to, by organizacja zmierzała do swych celów.

Jeśli jakaś część organizacji podąża w złym kierunku, kierownicy starają się
wykryć tego przyczyny i poprawić sytuację. [J. Stoner, Ch. Wankel: „Kierowanie”]

Przykłady:
• Ustalenie celów, zadń, metod ich oceny (pomiaru) ich osiągnięcia (realizacji) i

ustanowienie procedur kontrolnych.

• Kontrola poprzez system finansowy (bilanse, rachunki kosztów i wyników).

• Kontrola wykonanych zadań i analiza efektów i formułowanie zaleceń

pokontrolnych w celu doskonalenia organizacji.

Nowsze typologii funkcji zarządzania

A.F.Stoner,

Ch.Wankel (1992)

L.R.Bittel (1994)

H.Steinmann,
G.Schreyogg
(1992)

L.H. Haber

(1993)

1. Planowanie

2. Organizowanie

2.
Organizowanie

2. Organizowanie

3. Zatrudnianie

3. Zabezpieczanie
kadr

(staffing)

3. Zatrudnianie

(staffing)

3. Przewodzenie

4. Kierowanie

(directing)

4. Kierowanie

(directing)

Motywowanie

4. Kontrolowanie

5 Kontrolowanie 5. Kontrolowanie

(controlling)

6. Kontrolowanie

(controlling)

TEMAT: Podstawy zarządzania – pojęcia podstawowe

PODSTAWY ZARZĄDZANIA

strona: 6

Materiał pomocniczy dla studentów studiów zaocznych.

TEMAT: Podstawy zarządzania – pojęcia podstawowe

UWAGA: Niniejszy materiał nie stanowi kompletnego tekstu wykładu.

III. Organizacja

3.1. Definicja

Organizacja to dostatecznie wyodrębniona z otoczenia całość ludzkiego działania
skierowana na osiąganie jednego lub więcej celów.

3.2. Cechy

Cechy organizacji:
•

•

celowość, czyli nastawienie na osiągnięcie jednego lub więcej celów (np.

przetrwanie i rozwój organizacji),

sposób zorganizowania, czyli celowe połączenie składników ludzkich,

rzeczowych, czasowych i przestrzennych, dające strukturę (budowę)
organizacyjną całości,

wyodrębnienie z otoczenia, a jednocześnie powiązanie z nim przez cel lub cele i

sposób zorganizowania,

poddanie kierowaniu, czyli oddziaływaniu zmierzającemu do osiągnięcia celu lub

celów działania.

3.3. Znaczenia

Pojęcie "organizacja" może być stosowana w znaczeniach:

Rzeczowym - jako całość złożona z ludzi wyposażonych w środki rzeczowe i

połączona określonymi więzami. Rzeczy zorganizowane, instytucje. Np. "Tu
mieści sie jakaś organizacja".

Atrybutowym (strukturalnym) - jako cecha przedmiotów złożonych, która nazywa

sie sposobem wewnętrznego zorganizowania. Np. "W tym przedsiębiorstwie
panuje dobra organizacja produkcji".

Czynnościowym - stanowiącym rodzaj działania zorganizowanego - chodzi o

samą czynność organizowania. Np. "Trwa organizacja festiwalu".