„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Paweł Pierzchalski

Eksploatowanie maszyn do drukowania wypukłego
825[01].Z3.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
dr inż. Henryk Godlewski
mgr inż. Przemysław Śleboda



Opracowanie redakcyjne:
mgr Elżbieta Gonciarz




Konsultacja:
mgr Małgorzata Sienna









Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 825[01].Z3.01,
„Eksploatowanie maszyn do drukowania wypukłego”, zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu drukarz

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1.

Wprowadzenie

3

2.

Wymagania wstępne

5

3.

Cele kształcenia

6

4.

Przykładowe scenariusze zajęć

7

5.

Ćwiczenia

11

5.1.

Charakteryzowanie typograficznych i typooffsetowych maszyn

drukujących

11

5.1.1. Ćwiczenia

11

5.2.

Charakteryzowanie fleksograficznych maszyn drukujących

13

5.2.1. Ćwiczenia

13

6.

Ewaluacja osiągnięć ucznia

15

7.

Literatura

29

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1.

WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie

drukarz. W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania–
–uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,

−

literaturę uzupełniającą.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej

pracy uczniów do pracy zespołowej.

Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik dla

ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika do
nich adresowanego.

Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały, które zawierają

podrozdziały. Podczas realizacji poszczególnych rozdziałów wskazanym jest zwrócenie
uwagi na następujące elementy:

−

materiał nauczania – w miarę możliwości uczniowie powinni przeanalizować
samodzielnie. Obserwuje się niedocenianie przez nauczycieli niezwykle ważnej
umiejętności, jaką uczniowie powinni bezwzględnie posiadać – czytanie tekstu
technicznego ze zrozumieniem;

−

pytania sprawdzające mają wykazać, na ile uczeń opanował materiał teoretyczny i czy jest
przygotowany do wykonania ćwiczeń. W zależności od tematu można zalecić uczniom
samodzielne odpowiedzenie na pytania lub wspólne z całą grupą uczniów, w formie
dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza, ponieważ
nauczyciel sterując dyskusją, może uaktywniać wszystkich uczniów oraz w trakcie
dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości;

−

dominującą rolę w kształtowaniu umiejętności oraz opanowaniu materiału spełniają
ć

wiczenia. W trakcie wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę

teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono dosyć obszerną propozycję
ć

wiczeń wraz ze wskazówkami o sposobie ich przeprowadzenia, uwzględniając różne

możliwości ich realizacji w szkole. Nauczyciel decyduje, które z zaproponowanych
ć

wiczeń jest w stanie zrealizować przy określonym zapleczu technodydaktycznym

szkoły. Prowadzący może również zrealizować ćwiczenia, które sam opracował;

−

sprawdzian postępów stanowi podsumowanie rozdziału, zadaniem uczniów jest udzielenie
odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając
zamieszczone w nim stwierdzenia, potwierdzić lub zaprzeczyć opanowanie określonego
zakresu materiału. Jeżeli wystąpią zaprzeczenia, to nauczyciel powinien do tych
zagadnień wrócić, sprawdzając, czy braki w opanowaniu materiału są wynikiem
niezrozumienia przez ucznia tego zagadnienia, czy niewłaściwej postawy ucznia w trakcie
nauczania. W tym miejscu jest szczególnie ważna rola nauczyciela, gdyż od postawy
nauczyciela, sposobu prowadzenia zajęć zależy między innymi zainteresowanie ucznia.
Uczeń niezainteresowany materiałem nauczania, wykonywaniem ćwiczeń nie nabędzie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

w pełni umiejętności założonych w jednostce modułowej. Należy rozbudzić wśród
uczniów tak zwaną „ciekawość wiedzy”. Potwierdzenie przez ucznia opanowania
materiału nauczania rozdziału może stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia
wiedzy i umiejętności ucznia z tego zakresu. Nauczyciel realizując jednostkę modułową,
powinien zwracać uwagę na predyspozycje ucznia, ocenić, czy uczeń ma większe
uzdolnienia manualne, czy może lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów
teoretycznych;

−

testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu
całej jednostki modułowej i należy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki osiągnięte
przez uczniów powinny stanowić podstawę do oceny pracy własnej nauczyciela,
realizującego tę jednostkę modułową. Każdemu zadaniu testu przypisano określoną liczbę
możliwych do uzyskania punktów (0 lub 1 punkt). Ocena końcowa uzależniona jest od
liczba uzyskanych punktów. Nauczyciel może zastosować test według własnego projektu
oraz zaproponować własną skalę ocen. Należy pamiętać, żeby tak przeprowadzić proces
oceniania ucznia, aby umożliwić mu jak najpełniejsze wykazanie swoich umiejętności.

Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to:

−

pokaz,

−

ć

wiczenie (laboratoryjne lub inne),

−

projektów,

−

przewodniego tekstu.

Schemat układu jednostek modułowych

825[01].Z3

Technologia drukowania wypukłego

825[01].Z3.01

Eksploatowanie maszyn do drukowania wypukłego

825[01].Z3.02

Przygotowanie form do drukowania wypukłego

825[01].Z3.03

Drukowanie wypukłe

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:

–

posługiwać się terminologią poligraficzną,

–

charakteryzować podstawowe działy poligrafii,

–

określać podstawowe szeregi i formaty wyrobów poligraficznych

–

posługiwać się podstawowymi miarami poligraficznymi,

–

charakteryzować papiery drukowe, papiery tzw. nowej generacji, papiery syntetyczne,

–

klasyfikować oraz określić skład farb drukowych,

–

określać mechanizmy utrwalania farb,

–

określać drukowe i użytkowe właściwości farb,

–

klasyfikować i charakteryzować formy drukowe różnych technik drukowania,

–

klasyfikować maszyny drukujące,

–

charakteryzować techniki drukowania,

–

współpracować w grupie,

–

formułować wnioski,

–

oceniać swoje umiejętności,

–

uczestniczyć w dyskusji,

–

prezentować siebie i grupę w której pracuje,

–

przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3.

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

posłużyć się terminologią dotyczącą drukowania technikami wypukłymi,

–

wyjaśnić zastosowanie techniki: typograficznej typooffsetowej i fleksograficznej we
współczesnej poligrafii,

–

scharakteryzować zasady drukowania w technice wypukłej,

–

sklasyfikować maszyny drukujące techniką wypukłą,

–

scharakteryzować budowę i zasadę działania maszyn,

–

przeanalizować budowę i przedstawić zasadę działania poszczególnych zespołów maszyn
fleksograficznych,

–

zidentyfikować zagrożenia pochodzące od maszyn fleksograficznych,

–

dobrać maszynę fleksograficzną do rodzaju produkcji,

–

obliczyć czas wykonania określonej produkcji,

–

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

–

scharakteryzować czynności eksploatacyjne niezbędne do utrzymania maszyny
fleksograficznej w ruchu,

–

zaplanować czynności technologiczne na stanowisku pracy maszyn fleksograficznych,

–

zastosować zasady eksploatacji maszyn fleksograficznych do drukowania zgodnie,

–

dobrać środki ochrony indywidualnej do prac związanych z obsługą maszyn
fleksograficznych,

–

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
i ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………...…………………………………………

Modułowy program nauczania: Drukarz 825[01]
Moduł:

Technologia drukowania wypukłego 825[01].Z3

Jednostka modułowa:

Eksploatowanie

maszyn

do

drukowania

wypukłego

825[01].Z3.01

Temat: „Analizowanie zasady działania różnych typów fleksograficznych maszyn

drukujących”.
Cel ogólny: Zapoznanie się z zasadą działania poszczególnych zespołów fleksograficznych
maszyn drukujących.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
–

scharakteryzować typy maszyn fleksograficznych,

–

zidentyfikować podstawowe zespoły maszyn fleksograficznych na podstawie schematu
maszyny,

–

wyjaśnić zasadę działania poszczególnych zespołów maszyny,

–

określić parametry techniczne i technologiczne fleksograficznych maszyn różnych typów.

Metody nauczania–uczenia się:
–

pogadanka,

–

ć

wiczenie praktyczne,

–

dyskusja dydaktyczna.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

w grupach 3–4-osobowych.

Czas: 3 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

plansze ze schematami różnych typów maszyn fleksograficznych,

−

plansze ze schematami poszczególnych zespołów maszyn fleksograficznych,

−

poradnik dla ucznia.

Przebieg zajęć:
1.

Powitanie uczniów, sprawdzenie listy obecności.

2.

Nawiązanie do tematu, przedstawienie celów zajęć.

3.

Zapis tematu do zeszytów.

4.

Pogadanka na temat różnych typów maszyn fleksograficznych i ich poszczególnych
zespołów oraz parametrów techniczno-technologicznych tych maszyn.

5.

Dyskusja w grupie na temat zasady działania różnych typów maszyn fleksograficznych
i ich poszczególnych zespołów.

6.

Rozdanie uczniom instrukcji do wykonania ćwiczeń i udzielenie odpowiedzi na pytania
dotyczące ćwiczenia.

7.

Rozdanie materiałów do wykonania ćwiczenia.

8.

Wykonywanie przez uczniów ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

9.

Prezentowanie wyników pracy.

10.

Dyskusja w grupie na temat trudności napotkanych przez uczniów podczas wykonywania
ć

wiczenia.

11.

Podsumowanie zajęć.

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Odpowiedz pisemnie na pytanie: z jakich zespołów składa się fleksograficzna maszyna

drukująca wybranego typu? Dokonaj charakterystyki każdego z tych zespołów.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

Ankieta:

Odpowiedz na poniższe pytania. Udzielone odpowiedzi pozwolą ocenić skuteczność

zajęć i dokonać ewentualnych zmian.

1)

Czy potrafisz scharakteryzować maszyny fleksograficzne?

2)

Czy wiesz, jak działają poszczególne zespoły maszyn fleksograficznych?

3)

Czy potrafisz identyfikować zespoły maszyny na podstawie jej schematu?

4)

Czy znasz podstawowe parametry techniczno-technologiczne maszyn
fleksograficznych?

5)

Czy któraś z część zajęć była dla ciebie niezrozumiała? Jeżeli TAK, to która?

TAK NIE

TAK NIE

TAK NIE

TAK NIE

TAK NIE

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………...…………………………………………

Modułowy program nauczania: Drukarz 825[01]
Moduł:

Technologia drukowania wypukłego 825[01].Z3

Jednostka modułowa:

Eksploatowanie

maszyn

do

drukowania

wypukłego

825[01].Z3.01

Temat: „Rysowanie schematów technologicznych oraz analizowanie pracy zespołów

drukowych różnego typu maszyn drukujących”.
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności rozpoznawania schematów różnego typu zespołów
drukujących oraz umiejętności analizowania pracy tych mechanizmów”.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

−

wymienić podstawowe typy maszyn drukujących,

−

scharakteryzować poszczególne elementy zespołów drukowych,

−

rozpoznać poszczególne elementy maszyn drukujących w maszynach, modelach lub
ewentualnie na filmach,

−

porównać budowę poszczególnych zespołów drukowych,

−

narysować schematy technologiczne zespołów drukowych stosowanych w różnego
typach maszynach drukujących,

−

przeanalizować zasadę działania poszczególnych zespołów drukowych.

Metody nauczania–uczenia się:
–

wykład informacyjny,

–

pokaz modeli lub filmów,

–

ć

wiczenie praktyczne,

–

dyskusja dydaktyczna.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
–

w grupach 3–4-osobowych.

Czas: 3 godziny dydaktyczne

Środki dydaktyczne:
–

przykłady kart katalogowych, folderów informacyjnych i reklamowych oraz ofert
internetowych producentów maszyn i urządzeń drukujących,

–

dostęp do Internetu,

–

materiały piśmienne i przybory do wykonania rysunków technicznych,

–

poradnik dla ucznia,

–

zeszyt do ćwiczeń.

Przebieg zajęć:
1. Faza wstępna:

–

powitanie uczniów, sprawdzenie listy obecności,

–

nawiązanie do tematu, przedstawienie celów zajęć,

–

zapis tematu do zeszytów.

2. Faza właściwa:

–

wykład informacyjny na temat rodzajów maszyn drukujących oraz zastosowanych
w nich konstrukcji zespołów drukujących,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

–

pokaz konstrukcji i zasady działania zespołów drukujących na przykładzie
rzeczywistych maszyn, modeli lub filmów dydaktycznych,

–

rozdanie uczniom instrukcji do wykonania ćwiczenia i udzielenie odpowiedzi na
pytania dotyczące ćwiczenia,

–

rozdanie urządzeń i materiałów do wykonania ćwiczenia,

–

wykonywanie przez uczniów ćwiczenia.

3. Faza kończąca:

–

prezentowanie wyników pracy,

–

dyskusja w grupie na temat budowy zespołów w maszynach przeznaczonych do
różnego rodzaju technik drukowania,

–

podsumowanie zajęć.

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Wykonaj analogiczną jak na zajęciach pracę polegająca na narysowaniu różnego rodzaju

zespołów farbowych stosowanych w maszynach drukujących.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
–

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5. ĆWICZENIA

5.1.

Charakteryzowanie

typograficznych

i

typooffsetowych

maszyn drukujących

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Narysuj zespoły i mechanizmy różnego typu maszyn drukujących.

Wskazówki do realizacji
Wykonanie tego ćwiczenia powinno odbywać się w pracowni maszynoznawstwa

wyposażonej w różne maszyny drukujące, na warsztatach szkolnych lub w innym zakładzie
pracy. Chodzi o to, by uczniowie rysowali zespoły i mechanizmy maszyn drukujących
„z natury” i mieli możliwość podejścia do maszyn, a nawet dotknięcia ich. Można również
zaprezentować im maszyny drukujące podczas pracy.

Jeżeli nie dysponujemy takimi możliwościami, to możemy wykonać ćwiczenie

z wykorzystaniem filmów dydaktycznych, pokazów multimedialnych, zdjęć maszyn
i wspomagać się Internetem.

Przygotowanie odpowiedniej liczby materiałów i przyborów kreślarskich oraz

piśmiennych gwarantuje prawidłowy i sprawny przebieg ćwiczenia.

Rysunki zespołów i mechanizmów maszyn drukujących, które sporządzają uczniowie,

nie muszą być rysunkami technicznymi, choć należy zwrócić uwagę na jego przejrzystość
i kulturę techniczną ich wykonania.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się materiałami ilustrującymi konstrukcje różnych maszyn drukujących,

2)

wyodrębnić w maszynach drukujących poszczególne zespoły i mechanizmy,

3)

wykonać rysunki zespołów drukujących poszczególnych typów maszyn,

4)

wykonać rysunki zespołów farbowych poszczególnych typów maszyn,

5)

wykonać rysunek zespołu zwilżającego maszyny offsetowej,

6)

wykonać rysunek zespołu zasilającego papierem maszyny drukującej,

7)

przeanalizować różnice konstrukcyjne występujące w zespołach i mechanizmach różnego
rodzaju maszyn i urządzeń drukujących.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

przykłady kart katalogowych, folderów informacyjnych i reklamowych oraz ofert
internetowych producentów maszyn i urządzeń drukujących,

–

komputer z dostępem do Internetu,

–

materiały piśmienne,

–

poradnik dla ucznia,

–

zeszyt do ćwiczeń.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Ćwiczenie 2

Dokonaj analizy działania poszczególnych zespołów typooffsetowej maszyny drukującej

i wykonaj schemat maszyny na podstawie filmu dydaktycznego.

Wskazówki do realizacji
Warunkiem koniecznym realizacji ćwiczenia jest wcześniejsze nagranie filmu

dydaktycznego na temat pracy typooffsetowej maszyny drukującej w warunkach
przemysłowych. Wskazane jest ponadto zorganizowanie wycieczki dydaktycznej do drukarni
drukującej techniką typooffsetową.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

obejrzeć uważnie film dydaktyczny,

2)

dokonać analizy działania poszczególnych zespołów maszyny typooffsetowej,

3)

wykonaj schemat maszyny na podstawie filmu dydaktycznego.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka,

–

pokaz z objaśnieniem.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

film dydaktyczny na temat: „Drukowanie typooffsetowe i budowa maszyny drukującej tą
techniką”,

–

poradnik dla ucznia,

–

urządzenie audio-wideo (magnetowid, DVD, komputer).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

5.2.

Charakteryzowanie fleksograficznych maszyn drukujących

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznaj typ fleksograficznej maszyny drukującej na podstawie przedstawionego

schematu maszyny.

Wskazówki do realizacji
Warunkiem prawidłowego przeprowadzenia ćwiczenia jest wcześniejsze przygotowanie

przez nauczyciela schematów różnych typów maszyn fleksograficznych.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

obejrzeć dokładnie schemat badanej maszyny fleksograficznej,

2)

dokonać analizy schematów fleksograficznych maszyn różnych typów,

3)

porównać dany schemat maszyny z przykładowymi schematami maszyn różnych typów,

4)

zidentyfikować typ maszyny na schemacie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ć

wiczenie praktyczne,

–

pogadanka.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

schemat badanej maszyny fleksograficznej,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Dokonaj analizy działania poszczególnych zespołów fleksograficznej zwojowej maszyny

drukującej, na podstawie schematu maszyny i wycieczki dydaktycznej.

Wskazówki do realizacji
Prawidłowe

przeprowadzenie

ć

wiczenia

wymaga

przeprowadzenia

wycieczki

dydaktycznej do drukarni fleksograficznej oraz przygotowania planszy ze schematem
zwojowej maszyn fleksograficznej.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

obejrzeć uważnie pracującą zwojową maszynę fleksograficzną w czasie wycieczki
dydaktycznej,

2)

wykonać notatki,

3)

skonfrontować treść notatek i obserwacje ze schematem zwojowej maszyny
fleksograficznej,

4)

dokonać analizy działania poszczególnych zespołów zwojowej maszyny fleksograficznej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka,

–

pokaz z objaśnieniem.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

fleksograficzna zwojowa maszyna drukująca,

–

plansza ze schematem zwojowej maszyny fleksograficznej,

–

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Eksploatowania maszyn do
drukowania wypukłego”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru.

–

zadania, 1, 2, 3, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20 są z poziomu
ponadpodstawowego,

–

zadania 4, 5, 13 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą poprawną odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie co najmniej 16 zadań, w tym jednego z poziomu
ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie co najmniej 19 zadań, w tym 3 z poziomu
ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. a, 3. d, 4. b, 5. a, 6. d, 7. a, 8. a, 9. c, 10. c, 11. c,
12. b, 13. d, 14. c, 15. a, 16. c, 17. c, 18. b, 19. c, 20. a.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia uczniów)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Wskazać elementy zespołu
drukującego maszyny typograficznej

A

P

c

2

Określić rodzaj drukowania

B

P

a

3

Sklasyfikować maszyny drukujące

B

P

d

4

Dobrać farbę do drukowania
typograficznego

D

PP

b

5

Dobrać maszynę do zadrukowania
tektury falistej

D

PP

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

6

Określić system drukujących
maszyn zwojowych

B

P

d

7

Określić najwydajniejszy rodzaj
samonakładaka

B

P

a

8

Określić zespoły części drukującej
maszyny

B

P

a

9

Określić budowę zespołu farbowego
do farb mazistych

B

P

c

10

Określić rodzaj typograficznej
maszyny gazetowej

B

P

c

11

Wskazać przemysłową technikę
drukowania wypukłego

A

P

c

12

Określić kształt powierzchni
współpracujących w procesie
drukowania w prasach

B

P

b

13

Dobrać obciąg do drukowania
techniką typograficzną

D

PP

d

14

Scharakteryzować system satelitarny
w maszynach fleksograficznych

B

P

c

15

Sklasyfikować samonakładaki
maszyn arkuszowych

B

P

a

16

Określić kształt powierzchni
współpracujących w procesie
drukowania w typograficznych
maszynach płaskich

B

P

c

17

Wskazać najwydajniejszy rodzaj
maszyn typograficznych

A

P

c

18

Wskazać zastosowanie dla walca
anilox

C

P

b

19

Określić zakresy konserwacji
maszyny fleksograficznej

B

P

c

20

Określić sposób oddzielania
i pobierania arkusza

B

P

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Przed rozpoczęciem sprawdzianu przedstaw uczniom zasady przebiegu testowania.

3.

Podkreśl wagę samodzielnego rozwiązywania zadań testowych.

4.

Rozdaj uczniom przygotowane dla nich materiały (instrukcję, zestaw zadań testowych,
kartę odpowiedzi).

5.

Udziel odpowiedzi na pytania formalne uczniów.

6.

Przypomnij o upływającym czasie na 10 i 5 minut przed zakończeniem sprawdzianu.

7.

Jeżeli uczeń zakończy test przed czasem, to podnosi rękę i czeka aż nauczyciel odbierze
od niego pracę.

8.

Po upływie czasu sprawdzianu poproś uczniów o odłożenie przyborów do pisania.

9.

Zbierz od uczniów karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu masz 45 min.

9.

Po zakończeniu testu podnieś rękę i zaczekaj aż nauczyciel odbierze od Ciebie pracę.

Powodzenia

Materiały dla ucznia

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Zespół drukujący typograficznej maszyny drukującej składa się z

a)

cylindra formowego, cylindra dociskowego i cylindra pośredniego.

b)

cylindra formowego, cylindra dociskowego i cylindra pośredniego stalowego
z obciągiem gumowym.

c)

powierzchni formowej i powierzchni dociskowej.

d)

cylindra formowego i pośredniego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

2.

Drukowanie typograficzne to drukowanie

a)

bezpośrednie.

b)

pośrednie rotacyjne.

c)

pośrednie dociskowe.

d)

pośrednie płaskie.

3.

Najogólniej maszyny drukujące dzielimy na

a)

płaskie, wypukłe.

b)

dociskowe, płaskie, zwojowe.

c)

arkuszowe, taśmowe..

d)

arkuszowe, zwojowe, kształtowe.

4.

W drukowaniu typograficznym wykorzystuje się farby

a)

ciekłe.

b)

maziste.

c)

lejne UV

d)

ciekłe rozpuszczalnikowe.

5.

Do zadrukowania tektury falistej należy użyć

a)

arkuszowej maszyny fleksograficznej.

b)

zwojowej maszyny fleksograficznej.

c)

arkuszowej maszyny typograficznej.

d)

zwojowej maszyny typograficznej.

6.

Odwijak i nawijak występują w maszynach zwojowych systemu

a)

zwój-arkusz plano.

b)

zwój-składka.

c)

zwój-arkusz.

d)

zwój-zwój.

7.

Najwydajniejsze samonakładaki drukujących maszyn arkuszowych to

a)

pneumatyczne samonakładaki z tylnym podawaniem.

b)

pneumatyczne samonakładaki z przednim podawaniem.

c)

samonakładaki cierne.

d)

strumieniowe samonakładaki z bocznym podawaniem.

8.

Część drukującą maszyny typograficznej stanowią zespoły

a)

farbowy, drukujący, utrwalający.

b)

farbowy, nawilżający, drukujący.

c)

drukujący, transportujący, zwilżający.

d)

drukujący, wyprowadzający, farbowy.

9.

Zespół farbowy do farb mazistych posiada następujące sekcje

a)

podającą, rozcierającą.

b)

przekazującą, rozdrabniającą, nadającą.

c)

podającą, rozcierającą, nadającą.

d)

nadającą, przekazującą.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

10.

Gazetowe maszyny typograficzne budowane były jako maszyny

a)

arkuszowe.

b)

dociskowe.

c)

zwojowe.

d)

płaskie.

11.

Z wszystkich technik drukowania wypukłego, obecnie zastosowanie przemysłowe ma

a)

linoryt.

b)

typografia.

c)

fleksografia.

d)

fleksografia i drzeworyt.

12.

Prasa to maszyna drukująca w której

a)

powierzchnia formowa jest cylindryczna, a dociskowa jest płaska.

b)

powierzchnia formowa i dociskowa są płaskie.

c)

powierzchnia formowa jest płaska, a dociskowa jest cylindryczna.

d)

powierzchnia formowa i dociskowa są cylindryczne.

13.

Przy drukowaniu techniką typograficzną z użyciem miękkiej formy fotopolimerowej

a)

należy użyć miękkiego obciągu.

b)

należy użyć stalowego obciągu.

c)

należy użyć miedzianego obciągu.

d)

należy użyć twardego obciągu.

14.

System satelitarny w maszynach fleksograficznych charakteryzuje się

a)

szeregowo ułożonymi zespołami drukującymi.

b)

wspólnym cylindrem formowym.

c)

wspólnym cylindrem dociskowym.

d)

szeregowo ułożonymi zespołami farbowymi.

15.

Samonakładaki drukujących maszyn arkuszowych dzielimy na

a)

z tylnym podawaniem, z przednim podawaniem.

b)

z tylnym podawaniem, z bocznym podawaniem.

c)

z bocznym podawaniem, z górnym podawaniem.

d)

z przednim podawaniem, z górnym podawaniem.

16.

W typograficznych maszynach płaskich

a)

powierzchnia formowa jest cylindryczna, a dociskowa jest płaska.

b)

powierzchnia formowa i dociskowa są płaskie.

c)

powierzchnia formowa jest płaska, a dociskowa jest cylindryczna.

d)

powierzchnia formowa i dociskowa są cylindryczne.

17.

Najwydajniejsze maszyny typograficzne to

a)

maszyny płaskie.

b)

maszyny rotacyjne arkuszowe.

c)

maszyny rotacyjne zwojowe.

d)

maszyny dociskowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

18.

Walec anilox znajduje zastosowanie w

a)

zespołach farbowych maszyn typograficznych.

b)

zespołach farbowych maszyn fleksograficznych.

c)

zespole suszącym maszyny fleksograficznej.

d)

zespole utrwalającym maszyny typograficznej.

19.

Konserwacja maszyny fleksograficznej to

a)

mycie, smarowanie.

b)

smarowanie, remonty podzespołów.

c)

czyszczenie, smarowanie, kontrola zapobiegawcza pod kątem uszkodzeń.

d)

remonty bieżące, czyszczenie.

20.

W samonakładaku pneumatycznym systemu Uniwersal oddzielanie i pobieranie arkusza
ze stosu następuje

a)

z przodu stosu.

b)

z tyłu stosu.

c)

z boku stosu.

d)

z przodu lub z tyłu stosu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………........………………………………

Eksploatowanie maszyn do drukowania wypukłego

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Eksploatowanie maszyn do
drukowania wypukłego”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru.

–

zadania 2, 3, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 13, 15, 16, 17, 18, 20 są z poziomu
ponadpodstawowego,

–

zadania 1, 4, 12, 14, 19 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą poprawną odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie co najmniej 16 zadań, w tym przynajmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie co najmniej 19 zadań, w tym 5 z poziomu
ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. b, 3. a, 4. a, 5. c

,

6. b

,

7. a

,

8. b

,

9. a

,

10. c

,

11. c

,

12. c

,

13. d

,

14. a

,

15. a

,

16. c

,

17. d

,

18. c

,

19. a

,

20. d

.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia uczniów)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Dobrać farbę do drukowania
fleksograficznego

D

PP

c

2

Wskazać zastosowanie dla
samonakładaków ciernych

C

P

b

3

Określić rodzaj drukowania

B

P

a

4

Dobrać obciąg do drukowania
techniką typograficzną

D

PP

a

5

Scharakteryzować system satelitarny
w maszynach fleksograficznych

B

P

c

6

Określić rodzaj drukowania

B

P

b

7

Określić sposób pobierania arkusza
ze stosu

B

P

a

8

Wskazać zastosowanie dla walca
anilox

C

P

b

9

Rozpoznać rodzaj maszyn
fleksograficznych

A

P

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

10

Określić technikę drukowania
wypukłego

B

P

c

11

Określić kształt powierzchni
współpracujących w procesie
drukowania w maszynach płaskich

B

P

c

12

Dobrać farbę do drukowania
typooffsetowego

D

PP

c

13

Określić szerokość roboczą druku
fleksograficznych maszyn
małoformatowych

B

P

d

14

Dobrać maszynę do zadrukowania
tektury falistej

D

PP

a

15

Wskazać zespoły i mechanizmy,
które nie są charakterystyczne dla
maszyn typograficznych
arkuszowych

B

P

a

16

Określić główny czynnik niszczący
formę typooffsetową

B

P

c

17

Określić kształt powierzchni
współpracujących w procesie
drukowania w maszynach
rotacyjnych

B

P

d

18

Wskazać elementy zespołu
drukującego maszyny offsetowej

A

P

c

19

Dobrać technikę drukowania do
danego podłoża drukowego

D

PP

a

20

Określić szerokość roboczą druku
fleksograficznych maszyn
wielkoformatowych

B

P

d

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Przed rozpoczęciem sprawdzianu przedstaw uczniom zasady przebiegu testowania.

3.

Podkreśl wagę samodzielnego rozwiązywania zadań testowych.

4.

Rozdaj uczniom przygotowane dla nich materiały (instrukcję, zestaw zadań testowych,
kartę odpowiedzi).

5.

Udziel odpowiedzi na pytania formalne uczniów.

6.

Przypomnij o upływającym czasie na 10 i 5 minut przed zakończeniem sprawdzianu.

7.

Jeżeli uczeń zakończy test przed czasem, to podnosi rękę i czeka aż nauczyciel odbierze
od niego pracę.

8.

Po upływie czasu sprawdzianu poproś uczniów o odłożenie przyborów do pisania.

9.

Zbierz od uczniów karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu masz 45 min.

9.

Po zakończeniu testu podnieś rękę i zaczekaj aż nauczyciel odbierze od Ciebie pracę.

Powodzenia

Materiały dla ucznia

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

W drukowaniu fleksograficznym wykorzystuje się farby

a)

maziste.

b)

gęste.

c)

ciekłe.

d)

ciekłe lub gęste.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

2.

Samonakładaki cierne znajdują obecnie zastosowanie

a)

w maszynach fleksograficznych zwojowych.

b)

w maszynach do druku cyfrowego.

c)

w maszynach typograficznych dociskowych.

d)

w maszynach typograficznych płaskich.

3.

Drukowanie fleksograficzne to drukowanie

a)

bezpośrednie rotacyjne.

b)

pośrednie rotacyjne.

c)

bezpośrednie dociskowe.

d)

pośrednie płaskie.

4.

Przy drukowaniu techniką typograficzną z użyciem form ze składu zecerskiego

a)

należy użyć miękkiego obciągu.

b)

należy użyć stalowego obciągu.

c)

należy użyć miedzianego obciągu.

d)

należy użyć twardego obciągu.

5.

System satelitarny w maszynach fleksograficznych charakteryzuje się

a)

szeregowo ułożonymi zespołami drukującymi.

b)

wspólnym cylindrem formowym.

c)

wspólnym cylindrem dociskowym.

d)

szeregowo ułożonymi zespołami farbowymi.

6.

Drukowanie typooffsetowe to drukowanie

a)

bezpośrednie.

b)

pośrednie rotacyjne.

c)

pośrednie dociskowe.

d)

pośrednie płaskie.

7.

W strumieniowych samonakładaku pneumatycznym pobranie arkusza następuje

a)

z przodu stosu.

b)

z tyłu stosu.

c)

z boku stosu.

d)

z przodu lub z tyłu stosu.

8.

Walec anilox znajduje zastosowanie w

a)

zespołach farbowych maszyn typograficznych.

b)

zespołach farbowych maszyn fleksograficznych.

c)

zespole suszącym maszyny fleksograficznej.

d)

zespole utrwalającym maszyny typograficznej.

9.

Fleksograficzne maszyny drukujące to maszyny

a)

rotacyjne.

b)

płaskie.

c)

dociskowe.

d)

płaskie lub dociskowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

10.

W drukowaniu wypukłym, cylinder pośredni zespołu drukującego występuje

a)

we fleksografii.

b)

w typografii.

c)

w typooffsecie.

d)

w linorycie.

11.

Maszyna płaska to maszyna drukująca, w której

a)

powierzchnia formowa jest cylindryczna, a dociskowa jest płaska.

b)

powierzchnia formowa i dociskowa są płaskie.

c)

powierzchnia formowa jest płaska, a dociskowa jest cylindryczna.

d)

powierzchnia formowa i dociskowa są cylindryczne.

12.

W drukowaniu typooffsetowym wykorzystuje się farby

a)

ciekłe.

b)

lejne.

c)

maziste.

d)

maziste lub ciekłe.

13.

Małoformatowe maszyny fleksograficzne to maszyny, w których robocza szerokość
druku wynosi

a)

do ok. 150 mm.

b)

do ok. 600 mm.

c)

do ok. 800 mm.

d)

do ok. 300 mm.

14.

Zadrukowanie tektury falistej powinno być wykonane z zastosowaniem

a)

arkuszowej maszyny fleksograficznej.

b)

zwojowej maszyny fleksograficznej.

c)

arkuszowej maszyny typograficznej.

d)

zwojowej maszyny typograficznej.

15.

Maszyny arkuszowe rotacyjne typograficzne nie posiadają

a)

zespołu automatycznej zmiany roli.

b)

zespołu drukującego.

c)

zespołu wykładającego.

d)

mechanizmów kontrolno-zabezpieczających.

16.

Niszczenie form typooffsetowych następuje głównie przez

a)

zbijanie.

b)

rozpuszczanie.

c)

ś

cieranie.

d)

zginanie.

17.

Maszyna rotacyjna to maszyna, w której

a)

powierzchnia formowa jest cylindryczna, a dociskowa jest płaska.

b)

powierzchnia formowa i dociskowa są płaskie.

c)

powierzchnia formowa jest płaska, a dociskowa jest cylindryczna.

d)

powierzchnia formowa i dociskowa są cylindryczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

18.

Zespół drukujący typograficznej maszyny drukującej składa się z

a)

cylindra formowego, cylindra dociskowego i cylindra pośredniego.

b)

cylindra formowego, cylindra dociskowego i cylindra pośredniego stalowego
z obciągiem gumowym.

c)

powierzchni formowej i powierzchni dociskowej.

d)

cylindra formowego i pośredniego.

19.

Spośród wypukłych technik drukowania, do zadrukowania cylindrycznych kształtek,
nadaje się technika

a)

typooffsetowa.

b)

fleksograficzna.

c)

typograficzna.

d)

linorytowa.

20.

Wielkoformatowe maszyny fleksograficzne to maszyny, w których robocza szerokość
druku wynosi

a)

do ok. 800 mm.

b)

do ok. 900 mm.

c)

do ok. 1000 mm.

d)

do ok. 1700 mm.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………........………………………………

Eksploatowanie maszyn do drukowania wypukłego

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

7.

LITERATURA

1.

Cichocki L., Pawlicki T., Ruczka I.: Poligraficzny słownik terminologiczny. Polska Izba
Druku, Warszawa 1999

2.

Ciupalski S.: Maszyny drukujące konwencjonalne. Oficyna Wydawnicza Politechniki
Warszawskiej, Warszawa 2001

3.

Czichon H., Czichon M.: Formy fleksodrukowe. Oficyna Wydawnicza Politechniki
Warszawskiej, Warszawa 2006

4.

Czichon H., Magdzik S., Jakucewicz S.: Formy drukowe. WSiP, Warszawa 1996

5.

Druździel M., Fijałkowski T.: Maszyny i urządzenia typograficzne. WSiP, Warszawa
1978

6.

Gruin I.: Materiały polimerowe. Wydawnictwa Naukowe PWN, Warszawa 2003

7.

Gruszczyński Cz.: Farby graficzne. WSiP, Warszawa 1990

8.

Jakucewicz S., Magdzik S.: Materiałoznawstwo dla szkół poligraficznych. WSiP,
Warszawa 2001

9.

Jakucewicz S., Czichon M., Czichon H.: Materiałoznawstwo poligraficzne.
Wydawnictwa PW, Warszawa 1992

10.

Jakucewicz S.: Materiałoznawstwo poligraficzne. Wydawnictwa PW, Warszawa 1993

11.

Jakucewicz S., Magdzik S.: Podstawy poligrafii. WSiP, Warszawa 1997

12.

Kołak J., Ostrowski J.: Maszyny i urządzenia – Maszyny drukujące. WSiP, Warszawa
1979

13.

Kornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. Wydawnictwo i Zakład Poligrafii
Instytutu Technologii Eksploatacji, Radom 2000

14.

Moos J., Koludo A. (red.): Metody aktywizujące z uwzględnieniem technologii
informacyjnej w kształceniu dorosłych. Stowarzyszenie Dyrektorów i Nauczycieli
Centrów Kształcenia Praktycznego – Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli
i Kształcenia Praktycznego, Łódź 2006

15.

Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. BKKK, Warszawa 1997

16.

Podręcznik fleksografii. Zrzeszenie Polskich Fleksografów, Warszawa 1998

17.

Poligrafia ogólna. WSiP, Warszawa 1982

18.

Poligrafia procesy i technika. Tłumaczenie ze słowackiego. COBRPP, Warszawa 2005