„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Paweł Pierzchalski

Drukowanie wypukłe 825[01].Z3.03

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr inż. Przemysław Śleboda
mgr inż. Tomasz Pawłowski



Opracowanie redakcyjne:
mgr Elżbieta Gonciarz




Konsultacja:
mgr Małgorzata Sienna















Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 825[01].Z3.03,
Drukowanie wypukłe, zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu drukarz.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1.

Wprowadzenie

3

2.

Wymagania wstępne

5

3.

Cele kształcenia

6

4.

Przykładowe scenariusze zajęć

7

5.

Ćwiczenia

11

5.1.

Charakteryzowanie procesów drukowania nakładu w technikach

wypukłych

11

5.1.1. Ćwiczenia

11

5.2.

Charakteryzowanie trudności w procesie drukowania technikami
wypukłymi

15

5.2.1. Ćwiczenia

15

6.

Ewaluacja osiągnięć ucznia

17

7.

Literatura

32

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1.

WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie

drukarz. W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-
uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,

−

literaturę uzupełniającą.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej

pracy uczniów do pracy zespołowej.

Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik dla

ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika do
nich adresowanego.

Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały, które zawierają

podrozdziały. Podczas realizacji poszczególnych rozdziałów wskazanym jest zwrócenie
uwagi na następujące elementy:

−

materiał nauczania – w miarę możliwości uczniowie powinni przeanalizować
samodzielnie. Obserwuje się niedocenianie przez nauczycieli niezwykle ważnej
umiejętności, jaką uczniowie powinni bezwzględnie posiadać – czytanie tekstu
technicznego ze zrozumieniem;

−

pytania sprawdzające mają wykazać, na ile uczeń opanował materiał teoretyczny i czy jest
przygotowany do wykonania ćwiczeń. W zależności od tematu można zalecić uczniom
samodzielne odpowiedzenie na pytania lub wspólne z całą grupą uczniów, w formie
dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza, ponieważ
nauczyciel sterując dyskusją może uaktywniać wszystkich uczniów oraz w trakcie
dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości;

−

dominującą rolę w kształtowaniu umiejętności oraz opanowaniu materiału spełniają
ć

wiczenia. W trakcie wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę

teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono dosyć obszerną propozycję
ć

wiczeń wraz ze wskazówkami o sposobie ich przeprowadzenia, uwzględniając różne

możliwości ich realizacji w szkole. Nauczyciel decyduje, które z zaproponowanych
ć

wiczeń jest w stanie zrealizować przy określonym zapleczu technodydaktycznym

szkoły. Prowadzący może również zrealizować ćwiczenia, które sam opracował;

−

sprawdzian postępów stanowi podsumowanie rozdziału, zadaniem uczniów jest udzielenie
odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając
zamieszczone w nim stwierdzenia, potwierdzić lub zaprzeczyć opanowanie określonego
zakresu materiału. Jeżeli wystąpią zaprzeczenia, nauczyciel powinien do tych zagadnień
wrócić, sprawdzając, czy braki w opanowaniu materiału są wynikiem niezrozumienia
przez ucznia tego zagadnienia, czy niewłaściwej postawy ucznia w trakcie nauczania.
W tym miejscu jest szczególnie ważna rola nauczyciela, gdyż od postawy nauczyciela,
sposobu prowadzenia zajęć zależy między innymi zainteresowanie ucznia. Uczeń
niezainteresowany materiałem nauczania, wykonywaniem ćwiczeń nie nabędzie w pełni

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

umiejętności założonych w jednostce modułowej. Należy rozbudzić wśród uczniów tak
zwaną „ciekawość wiedzy”. Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiału nauczania
rozdziału może stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności
ucznia z tego zakresu. Nauczyciel realizując jednostkę modułową, powinien zwracać
uwagę na predyspozycje ucznia, ocenić, czy uczeń ma większe uzdolnienia manualne, czy
może lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów teoretycznych;

−

testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu
całej jednostki modułowej i należy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki osiągnięte
przez uczniów powinny stanowić podstawę do oceny pracy własnej nauczyciela
realizującego tę jednostkę modułową. Każdemu zadaniu testu przypisano określoną liczbę
możliwych do uzyskania punktów (0 lub 1 punkt). Ocena końcowa uzależniona jest od
liczby uzyskanych punktów. Nauczyciel może zastosować test według własnego projektu
oraz zaproponować własną skalę ocen. Należy pamiętać, żeby tak przeprowadzić proces
oceniania ucznia, aby umożliwić mu jak najpełniejsze wykazanie swoich umiejętności.

Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to:

−

pokaz,

−

ć

wiczenie (laboratoryjne lub inne),

−

projektów,

−

przewodniego tekstu.

Schemat układu jednostek modułowych w module

825[01].Z3

Technologia drukowania wypukłego

825[01].Z3.01

Eksploatowanie maszyn do drukowania wypukłego

825[01].Z3.02

Przygotowanie form do drukowania wypukłego

825[01].Z3.03

Drukowanie wypukłe

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:

–

posługiwać się terminologią poligraficzną,

–

charakteryzować podstawowe działy poligrafii,

–

określać podstawowe szeregi i formaty wyrobów poligraficznych

–

posługiwać się podstawowymi miarami poligraficznymi,

–

charakteryzować papiery drukowe, papiery tzw. nowej generacji, papiery syntetyczne,

–

klasyfikować oraz określić skład farb drukowych,

–

określać mechanizmy utrwalania farb,

–

określać drukowe i użytkowe właściwości farb,

–

klasyfikować i charakteryzować formy drukowe różnych technik drukowania,

–

klasyfikować maszyny drukujące,

–

charakteryzować techniki drukowania,

–

współpracować w grupie,

–

formułować wnioski,

–

oceniać swoje umiejętności,

–

uczestniczyć w dyskusji,

–

prezentować siebie i grupę w której pracuje,

–

przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3.

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

dobrać maszynę do drukowania wypukłego w zależności do rodzaju produkcji,

–

zaplanować czynności technologiczne na stanowisku pracy,

–

założyć formy drukowe fleksograficzne w maszynie,

–

wymienić taśmy raklowe,

–

założyć zwój podłoża i przeprowadzić wstęgę przez maszynę,

–

wyregulować elementy maszyny odpowiedzialne za transport i napięcie wstęgi materiału,

–

ustawić i wyregulować wszystkie zespoły drukujące maszyny fleksograficznej w pozycji
drukowania,

–

wykonać odbitki z poszczególnych zespołów drukujących i sprawdzić współdziałanie
wszystkich zespołów ze sobą,

–

kontrolować transport podłoża, zespoły farbowe i drukujące, temperaturę cylindra
dociskowego, szybkość drukowania podczas druku nakładu,

–

umyć, smarować i konserwować maszynę fleksograficzną,

–

dobrać środki ochrony osobistej podczas drukowania,

–

wykonać prace zgodnie z przyjętym planem czynności,

–

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami,

–

przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony
ś

rodowiska podczas pracy przy wykonywaniu form i drukowaniu na maszynach do

drukowania wypukłego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4.

PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

……………………...…………………………………………

Modułowy program nauczania: Drukarz 825[01]
Moduł:

Technologia drukowania wypukłego 825[01].Z3

Jednostka modułowa:

Drukowanie wypukłe 825[01].Z3.03

Temat: „Analizowanie zasady działania fleksograficznej maszyny zwojowej”.

Cel ogólny: Zapoznanie się z zasadą działania poszczególnych zespołów fleksograficznej
maszyny zwojowej.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
–

scharakteryzować fleksograficzna maszynę zwojową,

–

zidentyfikować podstawowe zespoły fleksograficznej maszyny zwojowej na podstawie
schematu maszyny,

–

wyjaśnić zasadę działania poszczególnych zespołów maszyny,

–

określić parametry techniczne i technologiczne fleksograficznych maszyn zwojowych.

Metody nauczania–uczenia się:
–

pogadanka,

–

ć

wiczenie praktyczne,

–

dyskusja w grupie.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

w grupach 3–4-osobowych.

Czas: 3 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

plansze ze schematami fleksograficznych maszyn zwojowych,

−

plansze ze schematami poszczególnych zespołów fleksograficznych maszyn zwojowych,

−

poradnik dla ucznia.

Przebieg zajęć:
1.

Powitanie uczniów, sprawdzenie listy obecności.

2.

Nawiązanie do tematu, przedstawienie celów zajęć.

3.

Zapis tematu do zeszytów.

4.

Pogadanka na temat fleksograficznych maszyn zwojowych i ich poszczególnych
zespołów oraz parametrów techniczno-technologicznych tych maszyn.

5.

Dyskusja w grupie na temat zasady działania fleksograficznej maszyny zwojowej i jej
poszczególnych zespołów.

6.

Rozdanie uczniom instrukcji do wykonania ćwiczeń i udzielenie odpowiedzi na pytania
dotyczące ćwiczenia.

7.

Rozdanie materiałów do wykonania ćwiczenia.

8.

Wykonywanie przez uczniów ćwiczenia.

9.

Prezentowanie wyników pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

10.

Dyskusja w grupie na temat trudności napotkanych przez uczniów podczas wykonywania
ć

wiczenia.

11.

Podsumowanie zajęć.

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Odpowiedz pisemnie na pytanie: z jakich zespołów składa się fleksograficzna maszyna

zwojowa? Dokonaj charakterystyki każdego z tych zespołów.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

Ankieta:

Odpowiedz na poniższe pytania. Udzielone odpowiedzi pozwolą ocenić skuteczność

zajęć i dokonać ewentualnych zmian.

1)

Czy potrafisz scharakteryzować fleksograficzną maszynę zwojową?

2)

Czy wiesz, jak działają poszczególne zespoły fleksograficznej maszyny zwojowej?

3)

Czy potrafisz identyfikować zespoły maszyny na podstawie jej schematu?

4)

Czy znasz podstawowe parametry techniczno-technologiczne maszyn
fleksograficznych?

5)

Czy któraś z część zajęć była dla ciebie niezrozumiała? Jeżeli TAK, to która?

TAK NIE

TAK NIE

TAK NIE

TAK NIE

TAK NIE

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………...…………………………………………

Modułowy program nauczania: Drukarz 825[01]
Moduł:

Technologia drukowania wypukłego 825[01].Z3

Jednostka modułowa:

Drukowanie wypukłe 825[01].Z3.03

Temat: „Poznanie zagadnień związanych z bezpieczeństwem pracy w drukarni

fleksograficznej”.
Cel ogólny: Zapoznanie się z ogólnymi zasadami pracy przy maszynach fleksograficznych
w kontekście zagrożeń dla życia i zdrowia pracownika.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

−

scharakteryzować zagrożenia wynikające z użytkowania fleksograficznych maszyn
drukujących,

−

określić podstawowe zasady bezpieczeństwa pracy przy maszynach fleksograficznych,

−

dobrać środki ochrony indywidualnej do pracy na konkretnym stanowisku,

−

zidentyfikować rodzaje zagrożeń dla życia i zdrowia pracownika w drukarni
fleksograficznej,

Metody nauczania–uczenia się:
–

pogadanka,

–

dyskusja w grupie,

–

ć

wiczenie praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
–

w grupach 3–4-osobowych.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:
–

plansze ze schematami maszyn fleksograficznych,

–

instrukcje bhp i ppoż. obowiązujące w drukarni fleksograficznej,

–

plansze ze środkami ochrony indywidualnej,

–

poradnik dla ucznia.

Przebieg zajęć:
1. Faza wstępna:

–

powitanie uczniów, sprawdzenie listy obecności,

–

nawiązanie do tematu, przedstawienie celów zajęć,

–

zapis tematu do zeszytów.

2. Faza właściwa:

–

pogadanka na temat bezpieczeństwa pracy w drukarni fleksograficznej,

–

dyskusja w grupie na temat sposobów unikania zagrożeń wynikających z pracy przy
maszynach fleksograficznych,

–

rozdanie uczniom instrukcji do wykonania ćwiczenia i udzielenie odpowiedzi na
pytania dotyczące ćwiczenia,

–

rozdanie materiałów do wykonania ćwiczenia,

–

wykonywanie przez uczniów ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

3. Faza kończąca:

–

prezentowanie wyników pracy,

–

dyskusja

w

grupie

na

temat

doboru

ś

rodków

ochrony

indywidualnej

wykorzystywanych w drukarni fleksograficznej,

–

podsumowanie zajęć.

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Odpowiedz pisemnie na pytanie: jakie niebezpieczeństwa dla życia i zdrowia pracownika

występują w drukarni fleksograficznej?

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
–

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5. ĆWICZENIA

5.1.

Charakteryzowanie

procesów

drukowania

nakładu

w technikach wypukłych

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj jednokolorową odbitkę jednotonalną, w kolorze czarnym, na papierze

offsetowym o gramaturze 80 g/m² z powierzonej formy fotopolimerowej z fotopolimeru
stałego na podłożu metalowym. Druk wykonaj na typograficznej maszynie dociskowej
z ręcznym nakładaniem.

Wskazówki do realizacji
Warunkiem koniecznym wykonania tego ćwiczenia jest posiadanie odpowiedniego

zaplecza maszynowego w laboratorium szkolnym w postaci typograficznej maszyny
dociskowej lub możliwość wykonania go w zakładzie poligraficznym. Przed wykonaniem
ć

wiczenia konieczne jest przeprowadzenie pokazu z objaśnieniem, ze szczególnym

uwzględnieniem zagrożeń jakie występują w czasie pracy na maszynach dociskowych.
Należy ponadto zwrócić uwagę na format powierzonej formy drukowej, aby odpowiednio
przygotować podłoże drukowe.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przykleić dwustronną taśmą samoprzylepną formę do podlewu (podstawki),

2)

zamocować formę w ramie formowej,

3)

zamocować ramę formową na płycie formowej maszyny,

4)

zamocować obciąg na powierzchnię dociskową,

5)

dostarczyć farbę do kałamarza farbowego,

6)

uruchomić kontrolnie maszynę,

7)

przymocować marki do obciągu powierzchni dociskowej (tygla),

8)

nałożyć podłoże drukowe na powierzchnię dociskową maszyny,

9)

wykonać odbitkę kontrolną,

10)

dokonać regulacji zespołu farbowego,

11)

skorygować położenie podłoża drukowego na tyglu,

12)

skorygować siłę docisku tygla,

13)

wykonać odbitkę nakładową,

14)

umyć zespół farbowy,

15)

wyjąć ramę formową wraz z formą,

16)

uporządkować stanowisko pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenie praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Ś

rodki dydaktyczne:

–

dociskowa maszyna typograficzna z ręcznym nakładaniem,

–

farba mazista w kolorze czarnym,

–

forma typograficzna z fotopolimeru stałego,

–

podlewy (podstawki),

–

samoprzylepna taśma dwustronna,

–

kliny i materiał zecerski uzupełniający,

–

klucz do klinów,

–

marki,

–

papier offsetowy o gramaturze 80g/m²,

–

szpachla,

–

czyściwo,

–

benzyna ekstrakcyjna,

–

instrukcja obsługi typograficznej maszyny dociskowej,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Dokonaj pomiaru gęstości optycznej za pomocą densytometru refleksyjnego określonych

powierzchni pomiarowych na odbitce drukarskiej i porównaj uzyskany wynik z gęstością
optyczną odpowiadających im powierzchni na odbitce wzorcowej.

Wskazówki do realizacji
Wymagane jest wcześniejsze przygotowanie odbitek drukarskich i odpowiadających im

odbitek wzorcowych. Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczenia należy
przeprowadzić dyskusję na temat znaczenia pomiarów densytometrycznych w ocenie
jakościowej odbitek drukarskich. Konieczne jest także wcześniejsze przygotowanie planszy
ze schematem densytometru refleksyjnego.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

umiejscowić odbitkę drukarską na białym podłożu i skierować pole pomiarowe
densytometru na obszar niezadrukowany odbitki drukarskiej,

2)

dokonać zerowania densytometru,

3)

wybrać charakterystyczne pola pomiarowe na odbitce drukarskiej,

4)

wykonać pomiar gęstości optycznej wybranych pól pomiarowych,

5)

zapisać uzyskane wyniki,

6)

wykonać pomiary gęstości optycznej określonych pól pomiarowych na odbitce
wzorcowej,

7)

porównać uzyskane wyniki pomiarów.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka,

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenie praktyczne,

–

dyskusja w grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

Ś

rodki dydaktyczne:

–

odbitka drukarska,

–

odbitka wzorcowa w postaci Cromalinu, Ozasolu, Match printu lub inna, odpowiadająca
odbitce drukarskiej,

–

densytometr refleksyjny,

–

plansza ze schematem densytometru refleksyjnego,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Wykonaj na zwojowej maszynie fleksograficznej 100 szt. nakładu odbitek

jednobarwnych w kolorze czarnym zgodnych z odbitką wzorcową. Jako podłoża drukowego
użyj zwoju papieru o gramaturze 120 g/m². Kontroluj wizualnie i densytometrycznie
zgodność barw odbitek z odbitką wzorcową.

Wskazówki do realizacji
Warunkiem przeprowadzenia ćwiczenia jest dysponowanie fleksograficzną maszyną

zwojową z kompletnym jej oprzyrządowaniem. Nauczyciel powinien przeprowadzić
pogadankę na temat obsługi maszyny fleksograficznej wraz z instruktarzem stanowiskowym.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przygotować stanowisko do wykonania zadania, rozmieścić wybrane materiały, narzędzia
i przyrządy kontrolno-pomiarowe,

2)

przeprowadzić kontrolę maszyny i sprzętu oraz dokonać niezbędnych regulacji,

3)

przeprowadzić demontaż zespołów farbowych,

4)

wyjąć cylinder formowy,

5)

zamocować formę drukową na cylindrze formowym maszyny fleksograficznej,

6)

założyć cylinder formowy,

7)

zamontować zespół farbowy.

8)

założyć zwój podłoża drukowego i przeprowadzić jego wstęgę przez maszynę.

9)

napełnić kałamarz farbowy i wykonać czynności związane z przygotowaniem zespołu
farbowego maszyny.

10)

wykonać odbitki kontrolne,

11)

dokonać densytometrycznego porównania zgodności barwy uzyskanej odbitki z odbitką
wzorcową,

12)

dokonać korekty barwy, dokonując stosownych regulacji parametrów pracy maszyny,

13)

wykonać druk nakładu zgodny z odbitką wzorcową.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka,

–

ć

wiczenie praktyczne,

–

dyskusja w grupie.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

zwojowa maszyna fleksograficzna,

–

fleksograficzna forma drukowa,

–

komplet narzędzi do regulacji zespołów maszyny drukującej (klucze, wkrętak),

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

–

farba fleksograficzna przystosowana do drukowania (rozcieńczona),

–

zwój podłoża drukowego (papier o gramaturze 120 g/m²),

–

dwustronna taśma samoprzylepna, zmywacz, rozcieńczalnik, zagęszczacz farby, czyściwo,
naczynia, czerpaki, szpachle,

–

przyrządy kontrolno-pomiarowe: densytometr refleksyjny, suwmiarka, przymiar liniowy, lupa,

–

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

5.2. Charakteryzowanie trudności w procesie drukowania

technikami wypukłymi

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Spośród odbitek drukarskich wykonanych techniką fleksograficzną wskaż te, na których

występuje zjawisko piórkowania. Określ przyczyny jego powstania i sposoby uniknięcia tego
zjawiska.

Wskazówki do realizacji
Warunkiem prawidłowego przeprowadzenia ćwiczenia jest wcześniejsze przygotowanie

odbitek drukarskich wykonanych techniką fleksograficzną, prawidłowych jakościowo oraz
odbitek, na których występuje piórkowanie.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

dokładnie obejrzeć dostępne odbitki drukarskie przy pomocy lupy,

2)

zidentyfikować odbitki na których występuje piórkowanie,

3)

określić przyczyny powstawania piórkowania,

4)

wskazać sposoby zapobiegania zjawisku piórkowania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka,

–

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

przykładowe odbitki drukarskie wykonane techniką fleksograficzną prawidłowe
jakościowo i z występującym na nich zjawiskiem piórkowania,

–

lupa,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Spośród odbitek drukarskich wykonanych techniką fleksograficzną wskaż te, na których

występuje zjawisko przesiewania. Określ przyczyny jego powstania i sposoby uniknięcia tego
zjawiska.

Wskazówki do realizacji
Warunkiem prawidłowego przeprowadzenia ćwiczenia jest wcześniejsze przygotowanie

odbitek drukarskich wykonanych techniką fleksograficzną, prawidłowych jakościowo oraz
odbitek na których występuje przesiewanie.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

dokładnie obejrzeć dostępne odbitki drukarskie przy pomocy lupy,

2)

zidentyfikować odbitki na których występuje przesiewanie,

3)

określić przyczyny powstawania przesiewania,

4)

wskazać sposoby zapobiegania zjawisku przesiewania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka,

–

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

odbitki drukarskie wykonane techniką fleksograficzną właściwe jakościowo oraz
z występującym na nich zjawiskiem przesiewania,

−

lupa,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Spośród odbitek drukarskich wykonanych techniką fleksograficzną wskaż te, na których

występuje zjawisko krwawienia. Określ przyczyny jego powstania i sposoby uniknięcia tego
zjawiska.

Wskazówki do realizacji
Warunkiem prawidłowego przeprowadzenia ćwiczenia jest wcześniejsze przygotowanie

odbitek drukarskich wykonanych techniką fleksograficzną, prawidłowych jakościowo oraz
odbitek na których występuje krwawienie.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

dokładnie obejrzeć dostępne odbitki drukarskie za pomocą lupy,

2)

zidentyfikować odbitki na których występuje krwawienie,

3)

określić przyczyny powstawania krwawienia,

4)

wskazać sposoby zapobiegania zjawisku krwawienia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka,

–

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

odbitki drukarskie wykonane techniką fleksograficzną właściwe jakościowo oraz
z występującym na nich zjawiskiem krwawienia,

−

lupa,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Drukowanie płaskie”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru.

–

zadania 1, 2, 3, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 13, 15, 16, 17, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

–

zadania 4, 5, 12 i 14 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą poprawną odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie co najmniej 16 zadań, w tym 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie co najmniej 19 zadań, w tym 4 z poziomu
ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. b, 3. a, 4. c, 5. c, 6. a, 7. d, 8. c, 9. a, 10. c, 11. b,
12. d, 13. c, 14. c, 15. a, 16. b, 17. b, 18. a, 19. b, 20. c.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia uczniów)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Wskazać definicję pasowania kolorów
(barw)

A

P

b

2

Sklasyfikować maszyny typograficzne

B

P

b

3

Określić wysokość form
typograficznych

B

P

a

4

Zanalizować przyczyny cętkowania

D

PP

c

5

Zanalizować przyczyny przyrostu
wartości tonalnej podczas drukowania

D

PP

c

6

Określić rodzaj farb do drukowania
fleksograficznego

B

P

a

7

Sklasyfikować densytometry

B

P

d

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

8

Rozpoznać zjawisko zbyt powolnego
wysychania farby

A

P

c

9

Wskazać przyczynę flokulacji
i sedymentacji pigmentów w farbie

A

P

a

10

Określić zjawisko krwawienia we
fleksografii

B

P

c

11

Wskazać przyczyny pienienia się
farby

A

P

b

12

Dokonać analizy procesu
przyrządzania maszyny typograficznej

D

PP

d

13

Określić zjawisko kredowania

B

P

c

14

Znaleźć zastosowanie dla walca
aniloks

C

PP

c

15

Określić sposób obróbki koncentratów
farb fleksograficznych

C

P

a

16

Wymienić elementy zespołu
farbowego do farb mazistych

A

P

b

17

Określić czynnik niszczący formę
typograficzną

B

P

b

18

Wskazać elementy zespołu
drukującego maszyn
fleksograficznych

A

P

a

19

Określić czynnik powodujący
murzenie na odbitkach

B

P

b

20

Rozpoznać dublowanie na odbitkach
drukarskich

A

P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Przed rozpoczęciem sprawdzianu przedstaw uczniom zasady przebiegu testowania.

3.

Podkreśl wagę samodzielnego rozwiązywania zadań testowych.

4.

Rozdaj uczniom przygotowane dla nich materiały (instrukcję, zestaw zadań testowych,
kartę odpowiedzi).

5.

Udziel odpowiedzi na pytania formalne uczniów.

6.

Przypomnij o upływającym czasie na 10 i 5 minut przed zakończeniem sprawdzianu.

7.

Jeżeli uczeń zakończy test przed czasem, to podnosi rękę i czeka aż nauczyciel odbierze
od niego pracę.

8.

Po upływie czasu sprawdzianu poproś uczniów o odłożenie przyborów do pisania.

9.

Zbierz od uczniów karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu masz 45 min.

9.

Po zakończeniu testu podnieś rękę i zaczekaj aż nauczyciel odbierze od Ciebie pracę.

Powodzenia

Materiały dla ucznia

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Pasowanie kolorów jest definiowane jako

a)

zgodność kolorów odbitki drukarskiej z odbitką wzorcową.

b)

stopień dokładności pokrycia się obrazów z kolejnych form drukowych.

c)

zgodność gęstości optycznej odbitki drukarskiej z odbitką wzorcową.

d)

zgodność pokrycia punktów rastrowych odbitki drukarskiej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

2.

Maszyny typograficzne można podzielić na

a)

dociskowe, płaskie oraz na arkuszowe.

b)

dociskowe, płaskie, rotacyjne oraz na arkuszowe i zwojowe.

c)

płaskoformowe, wypukłodrukowe, taśmoformowe.

d)

płaskodrukowe i wypukłodrukowe.

3.

Wysokość form typograficznych jest równa

a)

62⅔ p.

b)

60½ p.

c)

64⅔ p.

d)

63½ p.

4.

Cętkowanie to

a)

złe roztarcie farby w zespole farbowym.

b)

zrywanie powierzchni papieru.

c)

nierównomierne położenie farby, powodujące tworzenie na powierzchni odbitki
plamek i cętek.

d)

stosowanie farby o zbyt dużej gęstości.

5.

Przyrost wartości tonalnej podczas drukowania związany jest

a)

ze zbyt małą ilością farby przekazywanej na formę drukową.

b)

ze zbyt małą ilością farby przekazywanej na podłoże drukowe.

c)

z deformacją punktów rastrowych.

d)

ze zbyt małą ilością farby w kałamarzu farbowym.

6.

W technologii fleksograficznej używa się farb

a)

ciekłych.

b)

mazistych.

c)

ciekłych lub mazistych.

d)

akrylowych.

7.

Densytometry dzielimy na

a)

mechaniczne i fotograficzne.

b)

refleksyjne i elektrofotograficzne.

c)

transmisyjne i mechaniczne.

d)

refleksyjne i transmisyjne.

8.

Zbyt powolne wysychanie farby w technice fleksograficznej można rozpoznać m.in. po

a)

zbyt płytkim wsiąkaniu farby.

b)

brudzeniu strony zadrukowywanej podłoża drukowego.

c)

przechodzeniu na formę farby uprzednio nałożonej.

d)

tonowaniu odbitek.

9.

Flokulacja lub sedymentacja pigmentów występuje w wyniku

a)

dodania do farby zbyt dużej ilości rozpuszczalnika.

b)

dodania do farby zbyt małej ilości rozpuszczalnika.

c)

dodania do farby zbyt dużej ilości pigmentu.

d)

odparowania rozpuszczalnika z farby.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

10.

Krwawienie we fleksografii występuje, gdy

a)

w farbie powstają kłaczki i osad.

b)

farba ma zbyt dużą gęstość.

c)

wokół punktów i wzdłuż linii powstaje barwny wyciek.

d)

farba jest zbyt rzadka.

11.

Pienienie się farby w kałamarzu może wystąpić na skutek

a)

zbyt niskiego napięcia powierzchniowego farby.

b)

zbyt szybko obracających się walców w kałamarzu.

c)

zbyt wolno obracających się walców w kałamarzu.

d)

zbyt rzadkiej farby.

12.

Przyrządzanie typograficznej maszyny do druku polega na

a)

zakładaniu obciągu na powierzchnie dociskową.

b)

zakładaniu formy do maszyny.

c)

nałożeniu farby do kałamarza farbowego.

d)

regulowaniu grubości obciągu.

13.

Kredowanie to

a)

stosowanie kredowanego podłoża drukowego.

b)

dodawanie odpowiednich środków do farb graficznych.

c)

ś

cieranie się farby z odbitki

d)

nabłyszczanie podłoża drukowego.

14.

Walec aniloks znajduje zastosowanie

a)

w zespole farbowym maszyny typooffsetowej.

b)

w zespole drukującym maszyny fleksograficznej.

c)

w zespole farbowym maszyny fleksograficznej.

d)

w zespole suszącym maszyny fleksograficznej.

15.

Koncentraty farb fleksograficznych przed użyciem należy

a)

rozcieńczyć.

b)

zagęścić.

c)

podgrzać.

d)

wymieszać.

16.

W zespole farbowym do farb mazistych występują następujące elementy:

a)

kałamarz, duktor, walce rozcierające, walce nadające.

b)

kałamarz, duktor, przybierak, walce rozcierające, walce nadające.

c)

kałamarz, duktor, walec aniloks.

d)

kałamarz, duktor, walec aniloks, rakiel.

17.

Formy typograficzne ulegają niszczeniu głównie przez

a)

rozpuszczanie.

b)

ś

cieranie.

c)

utlenianie.

d)

nagniatanie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

18.

Zespół drukujący w maszynach fleksograficznych składa się z

a)

cylindra formowego i cylindra dociskowego.

b)

cylindra formowego, cylindra pośredniego i cylindra dociskowego.

c)

cylindra pośredniego i cylindra formowego.

d)

cylindra pośredniego i cylindra dociskowego.

19.

Murzenie na odbitkach drukarskich spowodowane jest

a)

rozciągnięciem się podłoża drukowego.

b)

poślizgiem powierzchni między którymi następuje przenoszenie farby.

c)

złym pasowaniem kolorów.

d)

niewłaściwą farbą drukarską.

20.

Dublowanie na odbitkach drukarskich przejawia się

a)

złym pasowaniem kolorów.

b)

zbyt małą intensywnością barw.

c)

obecnością lekko przesuniętego obrazu o mniejszej intensywności zabarwienia.

d)

zabijaniem punktów rastrowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………........………………………………

Drukowanie wypukłe

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

ZADANIE TYPU PRÓBA PRACY

Próba pracy ma w zamierzeniu spełnić dwa zadania:

1)

sprawdzić stopień opanowania jednej z umiejętności praktycznych, jakie uczniowie
powinni zdobyć przy realizacji tego modułu,

2)

przygotować uczniów do zdawania części praktycznej egzaminu zewnętrznego,
potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie technik poligraf.

W tym celu zadanie praktyczne musi być przygotowane w takiej formie, z jaką uczniowie
spotkają się na egzaminie. Oznacza to konieczność opracowania zadania w sposób
umożliwiający kryterialne ocenianie wykonywanych przez ucznia czynności w czterech
obszarach: planowania, organizowania, wykonywania i prezentowania. Próbę pracy
przeprowadza wybrany uczeń. Pozostali wspólnie z nauczycielem obserwują jego pracę. Po
pracy nauczyciel szczegółowo omawia wykonane zadanie.

Ocenianie:

niedostateczny do 12 pkt.
dopuszczający

13–14 pkt.

dostateczny

15–16 pkt.

dobry

17–18 pkt.

bardzo dobry

od 19 pkt.

Wyposażenie stanowiska do przeprowadzenia próby pracy:

Wyposażenie na stanowisku

Ilość

Zwojowa maszyna fleksograficzna

1 szt.

Fleksograficzne formy drukowe

4 szt.

Komplet narzędzi do regulacji zespołów maszyny drukującej (klucze,
wkrętak)

1 kpl.

Triadowe farby fleksograficzne (CMYK) przystosowane do drukowania
(rozcieńczone)

4 szt.

Zwój podłoża drukowego nakładowego (papier o gramaturze 120 g/m²) oraz
zwój podłoża narządowego (papier niskiej jakości)

2 szt.

Dwustronna taśma samoprzylepna, zmywacz, rozcieńczalnik, zagęszczacz

farby, czyściwo, naczynia, czerpaki, szpachle

1 kpl

Przyrządy kontrolno-pomiarowe: densytometr refleksyjny, suwmiarka,

przymiar liniowy, lupa, lepkościomierz – kubek Forda

1 kpl.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

Informacja dla ucznia
1.

Sprawdź, czy otrzymałeś kompletny arkusz do wykonania zadania. Ewentualne braki
stron lub inne usterki zgłoś nauczycielowi.

2.

Na arkuszu PLAN DZIAŁANIA wpisz swój numer ewidencyjny PESEL, datę urodzenia
i numer stanowiska.

3.

Zapoznaj się z treścią zadania praktycznego, instrukcją do jego wykonania, stanowiskiem
roboczym i jego wyposażeniem. Masz na to 20 minut.

4.

Czas rozpoczęcia i zakończenia zadania nauczyciel zapisze w widocznym dla Ciebie
miejscu ( czas wykonania zadania wynosi 180minut).

Pamiętaj, że podczas wykonywania zadania jesteś oceniany przez nauczyciela, który

obserwuje wykonywane przez Ciebie czynności i nie będzie udzielać Ci żadnych wskazówek.
Nauczyciel interweniuje tylko w przypadku naruszenia przez Ciebie przepisów bhp, ochrony
przeciwpożarowej i może w takim przypadku przerwać wykonywanie zadania.

Powodzenia

Zadanie

Wykonaj na zwojowej maszynie fleksograficznej 200 szt. odbitek wielobarwnych

zgodnych z odbitką wzorcową. Wykorzystaj formy drukowe dla poszczególnych kolorów
CMYK. Jako podłoża nakładowego użyj zwoju papieru o gramaturze 120 g/m². Jako podłoża
narządowego użyj dostępnego zwoju papieru niskiej jakości. Kontroluj wizualnie
i densytometrycznie zgodność barw odbitek z odbitką wzorcową. Zaprezentuj wykonane
odbitki i oceń ich jakość. Na wykonanie zadania masz 180 minut.

Instrukcja wykonania zadania

Aby bezpiecznie i poprawnie wykonać zadanie:
1.

Przeanalizuj dokładnie treść zadania i zapoznaj się z odbitką wzorcową.

2.

Zapisz w formularzu PLAN DZIAŁANIA:

a)

czynności niezbędne do wykonania odbitek,

b)

wykaz materiałów, narzędzi i maszyn niezbędnych do wykonania zadania,

c)

wykaz sprzętu kontrolno-pomiarowego potrzebnego do wykonania zadania,

3.

Przygotuj stanowisko do wykonania zadania, rozmieść wybrane materiały, narzędzia
i przyrządy kontrolno-pomiarowe.

4.

Przeprowadź kontrolę maszyny i sprzętu oraz dokonaj niezbędnych regulacji.

5.

Przeprowadź demontaż zespołów farbowych.

6.

Wyjmij cylindry formowe.

7.

Zamocuj formy drukowe na cylindrach formowych maszyny fleksograficznej.

8.

Załóż cylindry formowe.

9.

Zamontuj zespoły farbowe.

10.

Załóż zwój podłoża narządowego i przeprowadź jego wstęgę przez maszynę.

11.

Napełnij kałamarze farbowe i wykonaj czynności związane z przygotowaniem zespołów
farbowych maszyny.

12.

Wykonaj odbitki kontrolne, dokonaj oceny zgodności pasowania kolorów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

13.

Dokonaj regulacji położenia form drukowych w celu uzyskania właściwego pasowania
kolorów.

14.

Dokonaj wklejki podłoża nakładowego we wstęgę podłoża narządowego, wykonaj
odbitkę na podłożu nakładowym.

15.

Dokonaj densytometrycznego porównania zgodności barw uzyskanej odbitki z odbitką
wzorcową.

16.

Dokonaj korekty barw, dokonując stosownych regulacji parametrów pracy maszyny.

17.

Załóż zwój podłoża nakładowego i przeprowadź jego wstęgę przez maszynę.

18.

Wykonaj druk nakładu zgodny z odbitką wzorcową.

19.

Zmyj formy drukowe, zdejmij je z cylindra formowego i zabezpiecz.

20.

Uporządkuj stanowisko pracy, zabezpiecz narzędzia, maszynę drukową i materiały
poligraficzne, zagospodaruj odpady.

21.

Zgłoś gotowość do prezentowania wykonanego nakładu.

22.

W czasie prezentowania:
a)

uzasadnij sposób wykonania odbitek,

b)

oceń jakość wykonanych odbitek.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

Zawód: drukarz

Symbol cyfrowy zawodu 825[01]
Oznaczenie tematu: …….
Oznaczenia zadania: ………

PESEL

Data urodzenia

Numer stanowiska

dzień miesiąc

rok

PLAN DZIAŁANIA

1. Zapisz czynności prowadzące do wykonania wielobarwnych odbitek zgodnych z odbitką
wzorcową:
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….

2. Wykaz materiałów, narzędzi i maszyn niezbędnych do wykonania zadania:
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….

3. Wykaz sprzętu kontrolno-pomiarowego do wykonania zadania:
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

Zadanie praktyczne

Wykonaj na zwojowej maszynie fleksograficznej 200 szt. odbitek wielobarwnych

zgodnych z odbitką wzorcową. Wykorzystaj formy drukowe dla poszczególnych kolorów
CMYK. Jako podłoża nakładowego użyj zwoju papieru o gramaturze 120 g/m². Jako podłoża
narządowego użyj dostępnego zwoju papieru niskiej jakości. Kontroluj wizualnie
i densytometrycznie zgodność barw odbitek z odbitką wzorcową. Zaprezentuj wykonane
odbitki i oceń ich jakość.
Czas wykonania zadania wynosi 180 minut.

O

b

sz

ar

st

an

d

ar

d

CZYNNOŚCI OCENIANE I KRYTERIA WYKONANIA

Liczba

pkt

0–1

Czynność 1. Zapisanie kolejnych czynności niezbędnych do wykonania
odbitek.
Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń uwzględnił w wykazie co najmniej
8 z następujących czynności:

uruchomienie kontrolne maszyny,
przygotowanie i umocowanie form na cylindrach formowych,
zamocowanie podłoża narządowego i przeprowadzenie wstęgi przez
maszynę,
napełnienie kałamarzy farbowych, regulacja zespołów farbowych,
wykonanie odbitek kontrolnych,
regulacja położenia form drukowych (pasowanie kolorów),
wklejenie wstęgi podłoża nakładowego w podłoże narządowe,
wykonanie odbitek kontrolnych,
regulacja parametrów zespołów farbowych,
zamocowanie podłoża nakładowego i przeprowadzenie wstęgi przez
maszynę,
wykonanie odbitek nakładowych.

Czynność 2. Zapisanie wykazu materiałów, narzędzi i maszyn potrzebnych
do wykonania zadania.

P

L

A

N

O

W

A

N

IE

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń uwzględnił w wykazie, co najmniej
9 z następujących elementów:

zwojowa maszyna fleksograficzna,
fleksograficzne formy drukowe,
narzędzia do regulacji poszczególnych zespołów maszyny drukującej,
naczynia,
czerpaki,
farby fleksograficzne triadowe (CMYK),
odbitka wzorcowa,
zwój podłoża narządowego,
zwój podłoża nakładowego,
dwustronna taśma samoprzylepna,
zmywacze,
rozcieńczalniki,
ś

rodki zagęszczające farbę,

czyściwo.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

Czynność 3. Zapisanie wykazu sprzętu kontrolno-pomiarowego potrzebnego do
wykonania zadania.
Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń uwzględnił w wykazie, co najmniej
3 z następujących elementów:

densytometr,
suwmiarka,
przymiar liniowy,
lupa,
lepkościomierz – kubek Forda

Suma punktów w obszarze – 1. Planowanie

Czynność 4. Zgromadzenie materiałów i narzędzi potrzebnych do
wykonania zadania.
Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń zgromadził wokół fleksograficznej
maszyny drukującej:

4 fleksograficzne formy drukowe,
fleksograficzne farby triadowe (CMYK),
dwustronną taśmę samoprzylepną,
narzędzia do regulacji zespołów maszyny,
czerpaki, czyściwo,
podłoże drukowe narządowe,
podłoże drukowe nakładowe,
zmywacz, rozcieńczalnik, zagęszczacz farby.

Czynność 5. Zgromadzenie sprzętu kontrolno-pomiarowego.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli uczeń zgromadził na stanowisku, co
najmniej 3 z następujących elementów:

densytometr,
suwmiarka,
przymiar liniowy,
lupa,
lepkościomierz – kubek Forda.

Czynność 6. Dokonanie oględzin i kontrolnego uruchomienia maszyny.

Kryterium wykonania: 1 pkt – uczeń zdający uruchomił maszynę i sprawdził
poprawność działania poszczególnych jej zespołów.

O

R

G

A

N

IZ

O

W

A

N

IE

Suma punktów w obszarze II. Organizowanie

Czynność 7. Zamocowanie form drukowych.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń nakleił fleksograficzne formy
dla poszczególnych kolorów w odpowiednie miejsca na cylindrach
formowych maszyny, za pomocą dwustronnej taśmy samoprzylepnej, po
uprzednim demontażu zespołów farbowych i wyjęciu cylindrów
formowych, a następnie wykonaniu montażu zespołów w odwrotnej
kolejności.

W

Y

K

O

N

Y

W

A

N

IE

Czynność 8. Zamocowanie podłoża drukowego narządowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń założył zwój podłoża narządowego

na tuleje, prawidłowo przeprowadził wstęgę przez maszynę
i założył ją na nawijak.

Czynność 9. Zasilenie zespołów farbowych maszyny drukującej.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń napełnił kałamarze farbami

właściwymi dla danych form drukowych poszczególnych agregatów bez
zabrudzenia maszyny, ustawił odległość między walcem kałamarzowym
a walcem aniloks oraz położenie noża zgarniającego (rakla) zespołu
farbowego, a także sprawdził lepkość farby lepkościomierzem.

Czynność 10. Wykonanie odbitek kontrolnych.
Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń zadrukował fragment podłoża
narządowego i sprawdził wizualnie oraz za pomocą lup zgodność pasowania
kolorów.

Czynność 11. Dokonanie korekty pasowania kolorów.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń przy pomocy regulacji położenia

osiowego i obwodowego cylindrów formowych uzyska zgodność
pasowania poszczególnych kolorów na odbitkach kontrolnych.

Czynność 12. Zamocowanie fragmentu podłoża nakładowego w maszynie.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń wklei we wstęgę podłoża

narządowego fragment podłoża nakładowego.

Czynność 13. Wykonanie odbitek kontrolnych na podłożu nakładowym.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń zadrukował fragment podłoża

nakładowego i ocenił densytometrycznie zgodność barw odbitki kontrolnej
z odbitką wzorcową.
Czynność 14. Dokonanie korekty barwnej odbitek.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń za pomocą regulacji ilości
lub gęstości podawanej farby, poprzez wymianę walca aniloks na
walec o innej liniaturze albo rozcieńczanie lub zagęszczanie farby,
uzyska zgodność kolorów na odbitkach kontrolnych z odbitką
wzorcową.

Czynność 15. Zamocowanie podłoża drukowego nakładowego.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń założył zwój podłoża
nakładowego na tuleje, prawidłowo przeprowadził wstęgę przez maszynę
i założył ją na nawijak.

Czynność 16. Wykonanie odbitek nakładowych.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń wykonał 200 szt. odbitek
wielobarwnych na podłożu nakładowym zgodnych z odbitką wzorcową.

Czynność 17. Zabezpieczenie form drukowych.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń zmył formy drukowe, odkleił je
z cylindrów formowych i zabezpieczył ich powierzchnie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

Czynność 18. Zabezpieczenie maszyny drukującej.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń opróżnił i wyczyścił
kałamarze farbowe, umył duktor i walec anilox oraz odłączył zasilanie
maszyny.

Czynność 19. Uporządkowanie stanowiska pracy.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń oczyścił narzędzia,
zagospodarował odpady i rozliczył materiały poligraficzne.

Suma punktów w obszarze III. Wykonywanie

Czynność 20. Uzasadnienie sposobu wykonania odbitek.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń uzasadnił sposób i kolejność
wykonywanych operacji.

Czynność 21. Ocenienie jakości wykonanych odbitek.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń oceni jakość wykonanych odbitek
pod kątem pasowania kolorów i estetyki odbitek, wskaże na przyczyny
powstania ewentualnych błędów i określi sposoby ich uniknięcia.

Suma punktów w obszarze IV. Prezentowanie

P

R

E

Z

E

N

T

O

W

A

N

IE

RAZEM

Czynność wykonana – 1 pkt, niewykonana – 0 pkt.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

7.

LITERATURA

1.

Cichocki L., Pawlicki T., Ruczka I.: Poligraficzny słownik terminologiczny. Polska Izba
Druku, Warszawa 1999

2.

Ciupalski S.: Maszyny drukujące konwencjonalne. Oficyna Wydawnicza Politechniki
Warszawskiej, Warszawa 2001

3.

Czichon H., Czichon M.: Formy fleksodrukowe. Oficyna Wydawnicza Politechniki
Warszawskiej, Warszawa 2006

4.

Czichon H., Magdzik S., Jakucewicz S.: Formy drukowe. WSiP, Warszawa 1996

5.

Druździel M., Fijałkowski T.: Maszyny i urządzenia typograficzne. WSiP, Warszawa
1978

6.

Gruin I.: Materiały polimerowe. Wydawnictwa Naukowe PWN, Warszawa 2003

7.

Gruszczyński Cz.: Farby graficzne. WSiP, Warszawa 1990

8.

Jakucewicz S., Magdzik S.: Materiałoznawstwo dla szkół poligraficznych. WSiP,
Warszawa 2001

9.

Jakucewicz S., Czichon M., Czichon H.: Materiałoznawstwo poligraficzne.
Wydawnictwa PW, Warszawa 1992

10.

Jakucewicz S.: Materiałoznawstwo poligraficzne. Wydawnictwa PW, Warszawa 1993

11.

Jakucewicz S., Magdzik S.: Podstawy poligrafii. WSiP, Warszawa 1997

12.

Kołak J., Ostrowski J.: Maszyny i urządzenia – Maszyny drukujące. WSiP, Warszawa
1979

13.

Moos J., Koludo A. (red.): Metody aktywizujące z uwzględnieniem technologii
informacyjnej w kształceniu dorosłych. Stowarzyszenie Dyrektorów i Nauczycieli
Centrów Kształcenia Praktycznego – Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli
i Kształcenia Praktycznego, Łódź 2006

14.

Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. BKKK, Warszawa 1997

15.

Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. Wydawnictwo i Zakład Poligrafii
Instytutu Technologii Eksploatacji, Radom 2000

16.

Podręcznik fleksografii. Zrzeszenie Polskich Fleksografów, Warszawa 1998

17.

Poligrafia ogólna. WSiP, Warszawa 1982

18.

Poligrafia procesy i technika. Tłumaczenie ze słowackiego. COBRPP, Warszawa 2005