„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Elżbieta Gonciarz

Drukowanie płaskie 825[01].Z1.03

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
dr inż. Henryk Godlewski
mgr inż. Przemysław Śleboda



Opracowanie redakcyjne:
mgr Elżbieta Gonciarz



Konsultacja:
mgr Małgorzata Sienna











Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 825[01].Z1.03,
„Drukowanie płaskie”, zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu drukarz.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1.

Wprowadzenie

3

2.

Wymagania wstępne

5

3.

Cele kształcenia

6

4.

Przykładowe scenariusze zajęć

7

5.

Ćwiczenia

11

5.1.

Charakteryzowanie przyrządzania oraz drukowania nakładu na

maszynach offsetowych

11

5.1.1. Ćwiczenia

11

5.2.

Charakteryzowanie trudności w procesie drukowania offsetowego

14

5.2.1. Ćwiczenia

14

6.

Ewaluacja osiągnięć ucznia

16

7.

Literatura

31

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1.

WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie

drukarz. W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-
uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,

−

literaturę uzupełniającą.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej

pracy uczniów do pracy zespołowej.

Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik dla

ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika do
nich adresowanego.

Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały, które zawierają

podrozdziały. Podczas realizacji poszczególnych rozdziałów wskazanym jest zwrócenie
uwagi na następujące elementy:

−

materiał nauczania – w miarę możliwości uczniowie powinni przeanalizować
samodzielnie. Obserwuje się niedocenianie przez nauczycieli niezwykle ważnej
umiejętności, jaką uczniowie powinni bezwzględnie posiadać – czytanie tekstu
technicznego ze zrozumieniem;

−

pytania sprawdzające mają wykazać, na ile uczeń opanował materiał teoretyczny i czy jest
przygotowany do wykonania ćwiczeń. W zależności od tematu można zalecić uczniom
samodzielne odpowiedzenie na pytania lub wspólne z całą grupą uczniów, w formie
dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza, ponieważ
nauczyciel sterując dyskusją, może uaktywniać wszystkich uczniów oraz w trakcie
dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości;

−

dominującą rolę w kształtowaniu umiejętności oraz opanowaniu materiału spełniają
ć

wiczenia. W trakcie wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę

teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono dosyć obszerną propozycję
ć

wiczeń wraz ze wskazówkami o sposobie ich przeprowadzenia, uwzględniając różne

możliwości ich realizacji w szkole. Nauczyciel decyduje, które z zaproponowanych
ć

wiczeń jest w stanie zrealizować przy określonym zapleczu technodydaktycznym szkoły.

Prowadzący może również zrealizować ćwiczenia, które sam opracował;

−

sprawdzian postępów stanowi podsumowanie rozdziału, zadaniem uczniów jest udzielenie
odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając
zamieszczone w nim stwierdzenia potwierdzić lub zaprzeczyć opanowanie określonego
zakresu materiału. Jeżeli wystąpią zaprzeczenia, to nauczyciel powinien do tych
zagadnień wrócić, sprawdzając, czy braki w opanowaniu materiału są wynikiem
niezrozumienia przez ucznia tego zagadnienia, czy niewłaściwej postawy ucznia w trakcie
nauczania. W tym miejscu jest szczególnie ważna rola nauczyciela, gdyż od postawy
nauczyciela, sposobu prowadzenia zajęć zależy między innymi zainteresowanie ucznia.
Uczeń niezainteresowany materiałem nauczania, wykonywaniem ćwiczeń nie nabędzie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

w pełni umiejętności założonych w jednostce modułowej. Należy rozbudzić wśród
uczniów tak zwaną „ciekawość wiedzy”. Potwierdzenie przez ucznia opanowania
materiału nauczania rozdziału może stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia
wiedzy i umiejętności ucznia z tego zakresu. Nauczyciel realizując jednostkę modułową,
powinien zwracać uwagę na predyspozycje ucznia, ocenić, czy uczeń ma większe
uzdolnienia manualne, czy może lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów
teoretycznych;

−

testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu
całej jednostki modułowej i należy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki osiągnięte
przez uczniów powinny stanowić podstawę do oceny pracy własnej nauczyciela
realizującego tę jednostkę modułową. Każdemu zadaniu testu przypisano określoną liczbę
możliwych do uzyskania punktów (0 lub 1 punkt). Ocena końcowa uzależniona jest od
liczby uzyskanych punktów. Nauczyciel może zastosować test według własnego projektu
oraz zaproponować własną skalę ocen. Należy pamiętać, żeby tak przeprowadzić proces
oceniania ucznia, aby umożliwić mu jak najpełniejsze wykazanie swoich umiejętności.

Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie (laboratoryjne lub inne),

−

metoda projektów,

−

metoda tekstu przewodniego.

Schemat układu jednostek modułowych

825[01].Z1

Technologia drukowania płaskiego

825[01].Z1.01

Eksploatowanie maszyn do drukowania płaskiego

825[01].Z1.02

Przygotowanie form do drukowania płaskiego

825[01].Z1.03

Drukowanie płaskie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:

–

posługiwać się terminologią poligraficzną,

–

charakteryzować podstawowe działy poligrafii,

–

określać podstawowe szeregi i formaty wyrobów poligraficznych,

–

posługiwać się podstawowymi miarami poligraficznymi,

–

charakteryzować papiery drukowe, papiery tzw. nowej generacji, papiery syntetyczne,

–

klasyfikować oraz określić skład farb drukowych,

–

określać mechanizmy utrwalania farb,

–

określać drukowe i użytkowe właściwości farb,

–

analizować budowę i zasadę działania zespołów farbowych do farb mazistych,

–

klasyfikować formy drukowe do płaskich technik drukowania,

–

klasyfikować płaskodrukowe maszyny drukujące,

–

klasyfikować i charakteryzować zespoły zasilania arkuszami maszyn drukujących
arkuszowych oraz mechanizmy prowadzenia wstęgi w maszynach zwojowych,

–

charakteryzować procesy drukowania technikami płaskimi,

–

współpracować w grupie,

–

formułować wnioski,

–

oceniać swoje umiejętności,

–

uczestniczyć w dyskusji,

–

prezentować siebie i grupę w której pracuje,

–

przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3.

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

–

zaplanować czynności technologiczne na stanowisku obsługi maszyn offsetowych,

–

obsłużyć systemy sterowania procesem drukowania,

–

zamocować formę drukową w maszynie offsetowej,

–

zamocować obciąg na cylindrze pośrednim maszyny,

–

wyregulować zespół farbowy oraz nawilżający,

–

wyregulować zespół prowadzenia arkuszy – samonakładak i urządzenia odbierające,

–

wydrukować odbitkę przyrządową – próbną, ocenić jej jakość, poddać akceptacji,

–

wydrukować nakład i kontrolować wszystkie parametry na maszynie offsetowej,

–

wykonać pomiary parametrów technicznych przyrządami kontrolno-pomiarowymi,

–

określić przyczyny typowych wad druków wykonywanych na maszynach offsetowych
oraz sposoby ich usuwania,

–

wykonać czynności związane z myciem, smarowaniem i konserwacją maszyn
offsetowych,

–

ocenić jakość pracy i zaprezentować wyniki pracy,

–

skorzystać z norm i literatury technicznej,

–

dobrać środki ochrony indywidualnej stosowane podczas drukowania,

–

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
i ochrony środowiska podczas drukowania offsetowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………...…………………………………………

Modułowy program nauczania: Drukarz 825[01]
Moduł:

Technologia drukowania płaskiego 825[01].Z1

Jednostka modułowa:

Drukowanie płaskie 825[01].Z1.03

Temat: „Klasyfikowanie parametrów jakościowych procesu drukowania wyrobów

poligraficznych”.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności klasyfikowania parametrów drukowania wyrobów

poligraficznych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
–

sklasyfikować parametry jakościowe procesu drukowania,

–

scharakteryzować parametry jakościowe drukowania,

–

rozpoznać podstawowe błędy procesu drukowania,

–

określić przyczyny powstawania błędów w procesie drukowania,

–

scharakteryzować sposoby eliminowania błędów w procesie drukowania.

Metody nauczania–uczenia się:
–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenie praktyczne,

–

dyskusja dydaktyczna.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

w grupach 3–4-osobowych.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:
–

arkusze drukarskie wykonane różnymi technikami drukowania, różnorodne z punktu
widzenia jakościowego,

–

lupa,

–

poradnik dla ucznia.

Przebieg zajęć:
1.

Powitanie uczniów, sprawdzenie listy obecności.

2.

Nawiązanie do tematu, przedstawienie celów zajęć.

3.

Zapis tematu do zeszytów.

4.

Pokaz z objaśnieniem na temat kryteriów jakościowych procesu drukowania i podstawowych
błędach spotykanych na odbitkach drukarskich.

5.

Rozdanie uczniom instrukcji do wykonania ćwiczeń i udzielenie odpowiedzi na pytania
dotyczące ćwiczenia.

6.

Rozdanie materiałów do wykonania ćwiczenia.

7.

Wykonywanie przez uczniów ćwiczenia.

8.

Prezentowanie wyników pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

9.

Dyskusja na temat identyfikowania błędów procesu drukowania i sposobów ich
uniknięcia oraz trudności napotkanych przez uczniów podczas wykonywania ćwiczenia.

10.

Podsumowanie zajęć.

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Odpowiedz pisemnie na pytanie: jakie są podstawowe kryteria jakości drukowania i czym

się one charakteryzują?

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

Ankieta:

Odpowiedz na poniższe pytania. Udzielone odpowiedzi pozwolą ocenić skuteczność

zajęć i dokonać ewentualnych zmian.

1)

Czy potrafisz wymienić i scharakteryzować parametry jakości procesu
drukowania?

2)

Czy wiesz, jakie czynniki decydują o prawidłowości procesu drukowania?

3)

Czy wiesz, jakie są najczęściej spotykane błędy w drukowaniu?

4)

Czy potrafisz określić sposoby eliminowania podstawowych błędów procesu
drukowania?

5)

Czy któraś z część zajęć była dla ciebie niezrozumiała? Jeżeli TAK, to która?

TAK NIE

TAK NIE

TAK NIE

TAK NIE

TAK NIE

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………...…………………………………………

Modułowy program nauczania: Drukarz 825[01]
Moduł:

Technologia drukowania płaskiego 825[01].Z1

Jednostka modułowa:

Drukowanie płaskie 825[01].Z1.03

Temat: „Sposoby mierzenia gęstości optycznej odbitek drukarskich”.

Cel ogólny: Przygotowanie do mierzenia gęstości optycznej odbitek drukarskich za pomocą

densytometru refleksyjnego oraz wskazanie praktycznego znaczenia tego
pomiaru w określaniu jakości procesu drukowania.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

−

zdefiniować pojęcie gęstości optycznej,

−

wskazać czynniki mające wpływ na gęstość optyczną odbitki drukarskiej,

−

scharakteryzować urządzenie do pomiaru gęstości optycznej,

−

scharakteryzować proces pomiaru densytometrycznego,

−

określić znaczenie pomiarów densytometrycznych w procesie jakościowej oceny odbitek
drukarskich.

Metody nauczania–uczenia się:
–

wykład informacyjny,

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenie praktyczne,

–

dyskusja dydaktyczna.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
–

w grupach 2–3-osobowych.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:
–

odbitka drukarska,

–

odbitka wzorcowa odpowiadająca odbitce drukarskiej,

–

densytometr refleksyjny,

–

plansza ze schematem densytometru refleksyjnego,

–

poradnik dla ucznia.

Przebieg zajęć:
1. Faza wstępna:

–

powitanie uczniów, sprawdzenie listy obecności,

–

nawiązanie do tematu, przedstawienie celów zajęć,

–

zapis tematu do zeszytów.

2. Faza właściwa:

–

wykład informacyjny na temat pojęcia gęstości optycznej oraz budowy i zasady
działania densytometru refleksyjnego,

–

dyskusja na temat wykorzystania pomiarów densytometrycznych w ocenie
jakościowej odbitek drukarskich,

–

pokaz pomiaru densytometrycznego odbitki drukarskiej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

–

rozdanie uczniom instrukcji do wykonania ćwiczenia i udzielenie odpowiedzi na
pytania dotyczące ćwiczenia,

–

rozdanie urządzeń i materiałów do wykonania ćwiczenia,

–

wykonywanie przez uczniów ćwiczenia polegającego na mierzeniu gęstości optycznej
zadrukowanych powierzchni.

4. Faza kończąca:

–

prezentowanie wyników pracy,

–

dyskusja na temat trudności napotkanych przez uczniów w trakcie wykonywania
ć

wiczenia,

–

podsumowanie zajęć.

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Odpowiedz pisemnie na pytanie: jakie znaczenie dla jakościowej oceny odbitek

drukarskich maja pomiary densytometryczne?

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
–

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

Ankieta:

Odpowiedz na poniższe pytania. Udzielone odpowiedzi pozwolą ocenić skuteczność

zajęć i dokonać ewentualnych zmian.

1)

Czy potrafisz zdefiniować pojęcie gęstości optycznej?

2)

Czy wiesz, jakie czynniki maja wpływ na gęstość optyczną w odbitkach
drukarskich?

3)

Czy wiesz, jak zbudowany jest densytometr refleksyjny?

4)

Czy potrafisz posługiwać się densytometrem refleksyjnym?

5)

Czy któraś z część zajęć była dla ciebie niezrozumiała? Jeżeli TAK, to która?

TAK NIE

TAK NIE

TAK NIE

TAK NIE

TAK NIE

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5. ĆWICZENIA

5.1.

Charakteryzowanie

przyrządzania

oraz

drukowania

nakładu na maszynach offsetowych

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Sporządź schemat pneumatycznego samonakładaka strumieniowego na podstawie

obserwacji arkuszowej maszyny offsetowej oraz dokonaj analizy działania samonakładaka.

Wskazówki do realizacji
Ć

wiczenie powinno być realizowane w laboratorium szkolnym lub w drukarni offsetowej,

posiadającej odpowiedni park maszynowy (maszyna arkuszowa z samonakładakiem
strumieniowym). Zaleca się realizację ćwiczenia w grupach maksymalnie 3–4-osobowych.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

prześledzić uważnie działanie zespołu podającego arkuszowej maszyny offsetowej,

2)

wyodrębnić poszczególne elementy samonakładaka,

3)

wykonać schemat samonakładaka maszyny na podstawie obserwacji,

4)

dokonać analizy działania samonakładaka w konkretnej maszynie offsetowej.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

offsetowa maszyna arkuszowa z pneumatycznym samonakładakiem strumieniowym,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Dokonaj analizy zasady działania wielokolorowej offsetowej maszyny arkuszowej.

Wskazówki do realizacji
Warunkiem koniecznym wykonania ćwiczenia jest przygotowanie wycieczki

dydaktycznej do drukarni dysponującej wielokolorowymi offsetowymi maszynami
arkuszowymi.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

obserwować uważnie pracę poszczególnych zespołów wielokolorowej offsetowej
maszyny arkuszowej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

2)

sporządzić notatki i szkice na podstawie obserwacji pracującej maszyny,

3)

porównać wyniki obserwacji ze schematem konkretnej maszyny drukującej,

4)

dokonać analizy działania poszczególnych zespołów maszyny drukującej.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wykład informacyjny,

–

ć

wiczenie praktyczne,

–

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

wielokolorowa offsetowa maszyna arkuszowa,

–

plansza ze schematem konkretnej maszyny drukującej,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Dokonaj analizy zasady działania zespołu nawilżającego na podstawie obserwacji pracy

offsetowej maszyny drukującej.

Wskazówki do realizacji
Ć

wiczenie należy przeprowadzić w laboratorium szkolnym, dysponującym maszyną

offsetową, lub w zakładzie poligraficznym. Zaleca się formę wycieczki dydaktycznej.
Ć

wiczenie należy przeprowadzić w grupach maksymalnie 3–4-osobowych.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

obserwować uważnie pracujący zespół nawilżający offsetowej maszyny drukującej,

2)

wyodrębnić poszczególne elementy zespołu nawilżającego,

3)

wykonać schemat zespołu nawilżającego na podstawie obserwacji,

4)

dokonać analizy sposobu przekazywania roztworu zwilżającego na formę drukową na
podstawie wykonanego schematu i obserwacji pracy maszyny.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenie praktyczne,

–

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

offsetowa maszyna drukująca z wodnym nawilżaniem,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Wykonaj jednokolorową odbitkę jednotonalną w kolorze cyjan, na papierze kredowanym

o gramaturze 115 g/m² formatu A3, z powierzonej formy offsetowej. Druk wykonaj na
ć

wierćformatowej jednokolorowej maszynie offsetowej.

Wskazówki do realizacji
Warunkiem przeprowadzenia ćwiczenia jest posiadanie odpowiedniego parku

maszynowego w laboratorium szkolnym lub możliwość wykonania go w zakładzie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

poligraficznym, dysponującym ćwierćformatową jednokolorową maszyną offsetową.
Ć

wiczenie powinno odbywać się w grupach maksymalnie 3–4-osobowych.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

uruchomić kontrolnie maszynę,

2)

ustawić maszynę na format i grubość papieru,

3)

napełnić farbą kałamarz i wstępnie wyregulować zespół farbowy,

4)

napełnić zespół nawilżający roztworem i wstępnie go wyregulować,

5)

założyć formę drukową,

6)

umieścić papier w maszynie,

7)

wykonać odbitki kontrolne,

8)

dokonać regulacji położenia i barwy obrazu,

9)

wykonać odbitkę nakładową,

10)

zmyć formę, zdjąć z maszyny i zabezpieczyć,

11)

umyć maszynę,

12)

uporządkować stanowisko pracy,

13)

zaprezentować wykonaną odbitkę i uzasadnić podjęte działania podczas wykonywania
ć

wiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

ć

wierćformatowa jednokolorowa offsetowa maszyna drukująca,

−

farba cyjan,

−

papier kredowany formatu A3 o gramaturze 115 g/m²,

−

korektory, mleczko do przemywania formy,

−

roztwór zwilżający, zmywacz do obciągów, zmywacz do zespołów farbowych,

−

czyściwo,

−

roztwór do zabezpieczania form drukowych,

−

zestaw narzędzi do regulacji zespołów maszyny drukującej, szpachla, gąbki wiskozowe,

−

przymiar liniowy,

−

instrukcja obsługi maszyny,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

5.2.

Charakteryzowanie trudności w procesie drukowania

offsetowego

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dysponując formami offsetowymi i odpowiadającymi im odbitkami drukarskimi, na

których występuje zabarwienie w miejscach niedrukujących formy, określ w których
przypadkach jest to spowodowane zjawiskiem barwienia, a w których zjawiskiem tonowania.

Wskazówki do realizacji
Prawidłowe przeprowadzenie ćwiczenia wymaga od nauczyciela wcześniejszego

przygotowania zestawów offsetowych form drukowych i odbitek drukarskich wykonanych
z użyciem tych form, na których występuje zarówno barwienie, jak i tonowanie.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

dobrać parami offsetowe formy drukowe i odpowiadające im odbitki drukarskie,

2)

zlokalizować miejsca na odbitkach drukarskich, w których występuje zabarwienie,

3)

zbadać formy drukowe w miejscach zabarwienia odbitek drukarskich za pomocą lupy,

4)

określić jakość form drukowych w miejscach zabarwień odbitek drukarskich,

5)

określić, w których przypadkach zabarwienie odbitek jest spowodowane barwieniem,
a w których tonowaniem.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wykład informacyjny,

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

offsetowe formy drukowe i odpowiadające im odbitki drukarskie, na których występuje
zabarwienie powierzchni niedrukujących formy drukowej, spowodowane barwieniem
oraz tonowaniem,

–

lupa,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Spośród odbitek drukarskich wykonanych techniką offsetową wskaż te, na których

występuje zjawisko pogrubiania rysunku. Określ przyczyny jego powstania i sposoby
uniknięcia tego zjawiska.

Wskazówki do realizacji
Wymagane jest wcześniejsze przygotowanie odbitek wykonanych techniką offsetową zarówno

prawidłowych jakościowo, jak i takich, na których występuje zjawisko pogrubiania rysunku.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

obejrzeć dokładnie dostępne odbitki drukarskie za pomocą lupy,

2)

zidentyfikować odbitki, na których występuje pogrubianie rysunku,

3)

określić przyczyny powstawania zjawiska pogrubiania rysunku,

4)

wskazać sposoby zapobiegania pogrubianiu rysunku.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

odbitki drukarskie wykonane techniką offsetową właściwe jakościowo oraz
z występującym na nich zjawiskiem pogrubiania rysunku,

−

lupa,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Spośród odbitek drukarskich wykonanych techniką offsetową wskaż te, na których

występują słoneczka. Określ przyczyny ich powstania i sposoby uniknięcia tego zjawiska.

Wskazówki do realizacji
Wymagane jest wcześniejsze przygotowanie odbitek wykonanych techniką offsetową

prawidłowych jakościowo, jak i takich, na których występują słoneczka.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

obejrzeć dokładnie dostępne odbitki drukarskie,

2)

zidentyfikować odbitki na których występują słoneczka,

3)

określić przyczyny powstawania słoneczek,

4)

wskazać sposoby zapobiegania powstawaniu słoneczek.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

odbitki drukarskie wykonane techniką offsetową właściwe jakościowo oraz
z występującym na nich słoneczkami,

–

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Drukowanie płaskie”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru. Wszystkie zadania to zadania

z poziomu podstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą poprawną odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie co najmniej 16 zadań,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie co najmniej 19 zadań.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. c, 3. a, 4. d, 5. c, 6. a, 7. d, 8. c, 9. a, 10. b, 11. d,
12. a, 13. c, 14. d, 15. b, 16. c, 17. d, 18. c, 19. b, 20. c.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia uczniów)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Wskazać definicje pasowania kolorów
(barw)

A

P

b

2

Określić zjawisko murzenia

B

P

c

3

Wskazać przyczyny dublowania na
odbitkach

A

P

a

4

Określić zależność gęstości optycznej
pól pełnych od grubości warstwy
farby

B

P

d

5

Określić przyczyny przyrostu wartości
tonalnej podczas drukowania

B

P

c

6

Wskazać parametry jakościowe form
drukowych

A

P

a

7

Wskazać klasyfikację densytometrów

A

P

d

8

Wskazać czynniki powodujące
barwienie w drukowaniu offsetowym

A

P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

9

Określić konsekwencje obecności
zanieczyszczeń w farbie
w drukowaniu offsetowym

B

P

a

10

Sklasyfikować rodzaje przyrządzania

B

P

b

11

Określić, jaką metodą jest
densytometria

B

P

d

12

Określić zjawisko barwienia
w drukowaniu offsetowym

B

P

a

13

Wskazać przyczyny emulgowania
farby

A

P

c

14

Określić czynnik powodujący
zanikanie rysunku w drukowaniu
offsetowym

B

P

d

15

Wyjaśnić pojęcie słoneczka na
odbitkach offsetowych

A

P

b

16

Określić stosunek arkuszy czystych do
makulaturowych

B

P

c

17

Scharakteryzować zjawisko
pogrubiania rysunku w drukowaniu
offsetowym

B

P

d

18

Określić jednostkę miary trappingu

B

P

c

19

Określić czynnik powodujący
murzenie na odbitkach

B

P

b

20

Rozpoznać dublowanie na odbitkach
drukarskich

A

P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Przed rozpoczęciem sprawdzianu przedstaw uczniom zasady przebiegu testowania.

3.

Podkreśl wagę samodzielnego rozwiązywania zadań testowych.

4.

Rozdaj uczniom przygotowane dla nich materiały (instrukcję, zestaw zadań testowych,
kartę odpowiedzi).

5.

Udziel odpowiedzi na pytania formalne uczniów.

6.

Przypomnij o upływającym czasie na 10 i 5 minut przed zakończeniem sprawdzianu.

7.

Po zakończeniu testu przed czasem uczeń podnosi rękę i czeka aż nauczyciel odbierze od
niego pracę.

8.

Po upływie czasu sprawdzianu poproś uczniów o odłożenie przyborów do pisania.

9.

Zbierz od uczniów karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu masz 45 min.

9.

Po zakończeniu testu podnieś rękę i zaczekaj aż nauczyciel odbierze od Ciebie pracę.

Powodzenia

Materiały dla ucznia

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Pasowanie kolorów jest definiowane jako

a)

zgodność kolorów odbitki drukarskiej z odbitką wzorcową.

b)

stopień dokładności pokrycie się obrazów z kolejnych form drukowych.

c)

zgodność gęstości optycznej odbitki drukarskiej z odbitką wzorową.

d)

zgodność pokrycia punktów rastrowych odbitki drukarskiej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

2.

Murzenie na odbitkach drukarskich przejawia się

a)

powstawaniem plam na odbitkach drukarskich.

b)

zmniejszeniem ostrości rysunku, spowodowanym złym pasowaniem kolorów.

c)

zorientowanym w jednym kierunku powiększeniem rozmiaru elementów w druku.

d)

powstawaniem słoneczek na odbitkach drukarskich.

3.

Przyczyną dublowania na odbitkach jest

a)

odbicie się farby na obciągu w miejscu lekko przesuniętym do właściwego.

b)

niewłaściwy obciąg na cylindrze pośrednim.

c)

zbyt duży nacisk cylindra dociskowego.

d)

zbyt duża ilość farby przekazywanej przez zespół farbowy.

4.

Zależność gęstości optycznej pól pełnych od grubości warstwy farby drukarskiej jest

a)

liniowa.

b)

stała.

c)

liniowa lub stała.

d)

nieliniowa.

5.

Przyrost wartości tonalnej podczas drukowania związany jest

a)

ze zbyt małą ilością farby przekazywanej na formę drukową.

b)

ze zbyt małą ilością farby przekazywanej na podłoże drukowe.

c)

z deformacją punktów rastrowych.

d)

ze zbyt małą ilością farby w kałamarzu farbowym.

6.

Podstawowe parametry jakościowe form drukowych to:

a)

wytrzymałość drukowa, jakość odwzorowania oryginału, zdolność przenoszenia
farby drukowej.

b)

wytrzymałość drukowa, wytrzymałość mechaniczna, jakość odwzorowania obrazu.

c)

jakość odwzorowania oryginału, zdolność przyjmowania farby, wytrzymałość.

d)

jakość przenoszenia oryginału, wytrzymałość mechaniczna, zdolność przyjmowania
farby drukarskiej.

7.

Densytometry dzielimy na

a)

mechaniczne i fotograficzne.

b)

refleksyjne i elektrofotograficzne.

c)

transmisyjne i mechaniczne.

d)

refleksyjne i transmisyjne.

8.

Barwienie w drukowaniu offsetowym jest wywołane przez

a)

niewłaściwy roztwór zwilżający.

b)

zbyt gęstą farbę drukarską.

c)

wymywanie pigmentów z farby i emulgowanie farby.

d)

niewłaściwe podłoże drukowe.

9.

Obecność zanieczyszczeń w farbie w drukowaniu offsetowym ma wpływ na

a)

powstawanie słoneczek na odbitkach.

b)

pasowanie kolorów w odbitkach.

c)

kolorystykę odbitek drukarskich.

d)

szybkość schnięcia odbitek drukarskich.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

10.

Wyróżniamy następujące rodzaje przyrządzania

a)

wstępne, właściwe.

b)

proste, częściowe, całkowite.

c)

zasadnicze, końcowe.

d)

pobieżne, dokładne.

11.

Densytometria to metoda

a)

fotomechaniczna.

b)

elektromechaniczna.

c)

fotochemiczna.

d)

fotometryczna.

12.

Barwienie w drukowaniu offsetowym objawia się jako

a)

barwny nalot na powierzchniach niedrukujących formy drukowej.

b)

obecność barwnych plam o regularnych kształtach na odbitkach.

c)

tonowanie (tłuszczowe) odbitek.

d)

obecność regularnych smug na odbitkach.

13.

Emulgowanie farby z płynem zwilżającym jest zazwyczaj wynikiem

a)

nadmiernego zmniejszenia jej gęstości.

b)

nadmiernego zwiększenia jej lepkości.

c)

nadmiernego obniżenia jej lepkości.

d)

nadmiernego zwiększenia jej gęstości.

14.

Zanikanie rysunku w drukowaniu offsetowym może wystąpić między innymi w wyniku

a)

zbyt gęstego roztworu zwilżającego.

b)

zbyt słabego roztarcia farby.

c)

zbyt małego nawilżania formy drukowej.

d)

zbyt intensywnego nawilżania formy drukowej.

15.

Słoneczka na odbitkach offsetowych to

a)

jasne plamy.

b)

ciemne punkty okolone jasną otoczką.

c)

ciemne smugi.

d)

ciemne smugi z jasnym obramowaniem.

16.

Typowy stosunek arkuszy czystych do makulaturowych w stosie rozruchowym wynosi

a)

1:10.

b)

1:2.

c)

1:5.

d)

1:1.

17.

Pogrubianie rysunku w technice offsetowej objawia się

a)

rozmyciem brzegów rysunków.

b)

postrzępieniem brzegów rysunków.

c)

zanikiem znaków i linii.

d)

poszerzeniem znaków i linii.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

18.

Trapping farby wyrażony jest

a)

w gramach.

b)

w milimetrach.

c)

w procentach.

d)

w gramach na metr.

19.

Murzenie na odbitkach drukarskich spowodowane jest

a)

rozciągnięciem się podłoża drukowego.

b)

poślizgiem powierzchni między którymi następuje przenoszenie farby.

c)

złym pasowaniem kolorów.

d)

niewłaściwą farbą drukarską.

20.

Dublowanie na odbitkach drukarskich przejawia się

a)

złym pasowaniem kolorów.

b)

zbyt małą intensywnością barw.

c)

obecnością lekko przesuniętego obrazu o mniejszej intensywności zabarwienia.

d)

zabijaniem punktów rastrowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………........………………………………

Drukowanie płaskie

Zakreśl poprawną odpowiedź, wpisz brakujące części zdania lub wykonaj rysunek.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

ZADANIE TYPU PRÓBA PRACY

Próba pracy ma w zamierzeniu spełnić dwa zadania:

1)

sprawdzić stopień opanowania jednej z umiejętności praktycznych, jakie uczniowie
powinni zdobyć przy realizacji tego modułu,

2)

przygotować uczniów do zdawania części praktycznej egzaminu zewnętrznego,
potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie drukarz.

W tym celu zadanie praktyczne musi być przygotowane w takiej formie, z jaką uczniowie

spotkają się na egzaminie. Oznacza to konieczność opracowania zadania w sposób
umożliwiający kryterialne ocenianie wykonywanych przez ucznia czynności w czterech
obszarach: planowania, organizowania, wykonywania i prezentowania. Próbę pracy
przeprowadza wybrany uczeń. Pozostali wspólnie z nauczycielem obserwują jego pracę.
Po pracy nauczyciel szczegółowo omawia wykonane zadanie.

Ocenianie:

niedostateczny do 12 pkt.
dopuszczający

13–14 pkt.

dostateczny

15–16 pkt.

dobry

17–18 pkt.

bardzo dobry

od 19 pkt.

Wyposażenie stanowiska do przeprowadzenia próby pracy:

Wyposażenie na stanowisku

Ilość

Dwukolorowa offsetowa maszyna arkuszowa

1 szt.

Formy drukujące z płyt presensybilizowanych

2 szt.

Odbitka wzorcowa

1 szt.

Zestaw narzędzi do regulacji zespołów maszyny drukującej

1 kpl.

Farby offsetowe (cyjan i magenta)

2 szt.

Papier makulaturowy o formacie A3, grubości 0,1 mm i gramaturze 90 g/m²,
oraz papier nakładowy o formacie A3, grubości 0,1 mm i gramaturze 90 g/m²

2 ryzy

Mleczko do przemywania form, korektory, roztwór zwilżający, zmywacz do

obciągów, zmywacz do zespołów farbowych, czyściwo, roztwór do
zabezpieczania form, szpachla, gąbki wiskozowe.

1 kpl.

Przyrządy kontrolno-pomiarowe: densytometr refleksyjny, przymiar liniowy,

lupa

1 kpl.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

Informacja dla ucznia
1.

Sprawdź, czy otrzymałeś kompletny arkusz do wykonania zadania. Ewentualne braki
stron lub inne usterki zgłoś nauczycielowi.

2.

Na arkuszu PLAN DZIAŁANIA wpisz swój numer ewidencyjny PESEL, datę urodzenia
i numer stanowiska.

3.

Zapoznaj się z treścią zadania praktycznego, instrukcją do jego wykonania, stanowiskiem
roboczym i jego wyposażeniem. Masz na to 20 minut.

4.

Czas rozpoczęcia i zakończenia zadania nauczyciel zapisze w widocznym dla Ciebie
miejscu (czas wykonania zadania wynosi 180 minut).

Pamiętaj, że podczas wykonywania zadania jesteś oceniany przez nauczyciela, który
obserwuje wykonywane przez Ciebie czynności i nie będzie udzielać Ci żadnych wskazówek.
Nauczyciel interweniuje tylko w przypadku naruszenia przez Ciebie przepisów bhp, ochrony
przeciwpożarowej i może w takim przypadku przerwać wykonywanie zadania.

Powodzenia

Zadanie

Wykonaj na dwukolorowej arkuszowej maszynie offsetowej 100 dwukolorowych odbitek

wielotonalnych, zgodnych z daną odbitką wzorcową pod względem położenia obrazu
i kolorystyki. Użyj form drukowych dla kolorów cyjan i magenta. Jako podłoża drukowego
użyj papieru offsetowego o formacie A3, grubości 0,1 mm i gramaturze 90 g/m². Kontroluj
densytometrycznie zgodność kolorów odbitek z odbitką wzorcową. Zaprezentuj wykonane
odbitki i oceń ich jakość. Na wykonanie zadania masz 180 minut.

Instrukcja wykonania zadania

Aby bezpiecznie i poprawnie wykonać zadanie:
1.

Przeanalizuj dokładnie treść zadania i zapoznaj się z odbitką wzorcową.

2.

Zapisz w formularzu PLAN DZIAŁANIA:

a)

czynności niezbędne do wykonania odbitek,

b)

wykaz materiałów, narzędzi i maszyn niezbędnych do wykonania zadania,

c)

wykaz sprzętu kontrolno-pomiarowego potrzebnego do wykonania zadania,

3.

Przygotuj stanowisko do wykonania zadania, rozmieść wybrane materiały, narzędzia
i przyrządy kontrolno-pomiarowe.

4.

Przeprowadź kontrole maszyny i sprzętu oraz dokonaj niezbędnych regulacji.

5.

Ustaw maszynę na format i grubość papieru.

6.

Zamocuj formy drukowe na cylindrach formowych maszyny i zmyj je.

7.

Napełnij kałamarze farbowe i wykonaj czynności związane z przygotowaniem zespołów
farbowych maszyny.

8.

Napełnij zespoły nawilżające roztworem zwilżającym i wykonaj czynności związane
z przygotowaniem tych zespołów.

9.

Wykonaj odbitki kontrolne, dokonaj oceny zgodności pasowania kolorów i kolorystyki
(kontrola densytometryczna) z odbitką wzorcową.

10.

Dokonaj niezbędnych korekt baw na odbitkach kontrolnych, dokonując stosownych
regulacji parametrów pracy maszyny.

11.

Dokonaj niezbędnych regulacji położenia form drukowych w celu uzyskania zgodności
położenia obrazu z odbitką wzorcową.

12.

Wykonaj na papierze nakładowym 100 odbitek zgodnych z odbitką wzorcową.

13.

Odstaw walce zespołów farbowych, zmyj obciągi offsetowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

14.

Zmyj formy drukowe, zdejmij je z cylindrów formowych i zabezpiecz.

15.

Uporządkuj stanowisko pracy, zabezpiecz narzędzia, maszynę drukową i materiały
poligraficzne, zagospodaruj odpady.

16.

Zgłoś gotowość do prezentowania wykonanego nakładu.

17.

W czasie prezentowania:
–

uzasadnij sposób wykonania odbitek,

–

oceń jakość wykonanych odbitek pod kątem pasowania kolorów i zgodności barw
z odbitką wzorcową.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

Zawód: Drukarz
Symbol cyfrowy zawodu 825[01]
Oznaczenie tematu: …….
Oznaczenia zadania: ………

PESEL

Data urodzenia

Numer stanowiska

dzień miesiąc

rok

PLAN DZIAŁANIA

1. Zapisz czynności prowadzące do wykonania odbitek zgodnych z odbitką wzorcową:
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….

2. Wykaz materiałów, narzędzi i maszyn niezbędnych do wykonania zadania:
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….

3. Wykaz sprzętu kontrolno-pomiarowego do wykonania zadania:
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

Zadanie praktyczne

Wykonaj na dwukolorowej arkuszowej maszynie offsetowej 100 dwukolorowych odbitek

wielotonalnych, zgodnych z daną odbitką wzorcową pod względem położenia obrazu i
kolorystyki. Użyj form drukowych dla kolorów cyjan i magenta. Jako podłoża drukowego
użyj papieru offsetowego o formacie A3, grubości 0,1 mm i gramaturze 90 g/m². Kontroluj
densytometrycznie zgodność kolorów odbitek z odbitką wzorcową. Zaprezentuj wykonane
odbitki i oceń ich jakość.
Czas wykonania zadania wynosi 180 minut.

O

b

sz

ar

st

an

d

ar

d

CZYNNOŚCI OCENIANE I KRYTERIA WYKONANIA

Liczba

pkt

0–1

Czynność 1. Zapisanie kolejnych czynności niezbędnych do wykonania
odbitek.
Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń uwzględnił w wykazie, co najmniej
5 z następujących czynności:

uruchomienie kontrolne maszyny,
ustawienie maszyny na format i grubość papieru,
napełnienie zespołów farbowych i nawilżających, wykonanie regulacji,
założenie form drukowych,
umieszczenie papieru w maszynie,
wykonanie odbitek kontrolnych,
regulacja położenia i barwy obrazu,
wykonanie odbitek nakładowych.

Czynność 2. Zapisanie wykazu materiałów, narzędzi i maszyn potrzebnych
do wykonania zadania.

P

L

A

N

O

W

A

N

IE

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń uwzględnił w wykazie, co najmniej
8 z następujących elementów:

dwukolorowa arkuszowa maszyna offsetowa,
farby offsetowe cyjan i magenta,

papier makulaturowy o formacie A3, grubości 0,1 mm i gramaturze
90 g/m²,
papier nakładowy – offsetowy o formacie A3, grubości 0,1 mm
i gramaturze 90 g/m²,
korektory,
mleczko do przemywania form,
roztwór zwilżający,
zmywacz do obciągów,
zmywacz do zespołów farbowych,
czyściwo,
roztwór do zabezpieczania form drukowych,
zestaw narzędzi do regulacji zespołów maszyny drukującej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

Czynność 3. Zapisanie wykazu sprzętu kontrolno-pomiarowego potrzebnego do
wykonania zadania.
Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń uwzględnił w wykazie następujące
elementy:

densytometr,
przymiar liniowy,
lupa.

Suma punktów w obszarze - 1. Planowanie

Czynność 4. Zgromadzenie materiałów i narzędzi potrzebnych do
wykonania zadania.
Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń zgromadził wokół offsetowej
maszyny drukującej:

2 offsetowe formy drukowe,
farby offsetowe w kolorach cyjan i magenta,
papier makulaturowy i nakładowy,
mleczko do przemywania form,
roztwór zwilżający,
roztwór do zabezpieczania form drukowych,
zmywacze, czyściwo, korektory,
narzędzia do regulacji zespołów maszyny drukującej,
szpachle,
gąbki wiskozowe,

Czynność 5. Zgromadzenie sprzętu kontrolno-pomiarowego.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń zgromadził na stanowisku, co
najmniej 2 z następujących elementów:

densytometr,
przymiar liniowy,
lupa.

Czynność 6. Dokonanie oględzin i kontrolnego uruchomienia maszyny.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli zdający uruchomił maszynę i sprawdził
poprawność działania poszczególnych jej zespołów.

O

R

G

A

N

IZ

O

W

A

N

IE

Suma punktów w obszarze II. Organizowanie

Czynność 7. Regulowanie zespołu drukującego maszyny.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń ustawił odległość między
cylindrami na wartość 0,1 mm.

Czynność 8. Regulowanie zespołu podającego i odbierającego podłoże
drukowe.

W

Y

K

O

N

Y

W

A

N

IE

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli zdający ustawił, wyregulował

samonakładak i wykładak tak, że arkusze przechodzą przez maszynę bez
zacięć i zatrzymań

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

Czynność 9. Zamocowanie form drukowych.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli zdający zamocował formy drukowe na

cylindrach formowych maszyny bez uszkodzenia powierzchni
drukujących form.

Czynność 10. Napełnienie farbą kałamarzy farbowych.
Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli zdający napełnił kałamarze farbowe bez
zabrudzenia maszyny zgodnie z kolejnością zamocowania form drukowych.

Czynność 11. Napełnienie zespołów nawilżających maszyny.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń napełnił kałamarze wodne

zespołów nawilżających maszyny roztworem zwilżającym.

Czynność 12. Regulowanie zespołów farbowych.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń pokrętłami ustawił odpowiednią

szerokość szczeliny między duktorem a kałamarzem.

Czynność 13. Wykonanie odbitek kontrolnych na podłożu makulaturowym.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń zadrukował papier

makulaturowy, oraz porównał odbitkę kontrolną z odbitką wzorcową
używając densytometru i lupy.
Czynność 14. Dokonanie korekty barwnej odbitek.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń, za pomocą regulacji ilości
podawanej farby przez zespoły farbowe, uzyska zgodność kolorów na
odbitkach kontrolnych z odbitką wzorcową.

Czynność 15. Dokonanie korekty pasowania kolorów.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli zdający, poprzez regulację zespołów
drukujących maszyny, uzyska zgodność pasowania kolorów.

Czynność 16. Wykonanie odbitek nakładowych.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli zdający wykonał 100 szt. odbitek na
papierze nakładowym, zgodnych z odbitką wzorcową.

Czynność 17. Zabezpieczenie form drukowych.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli zdający odstawił walce zespołu
farbowego, zmył obciągi offsetowe i formy drukowe, zdjął formy
z cylindrów formowych i zabezpieczył ich powierzchnie roztworem
zabezpieczającym.

Czynność 18. Zabezpieczenie maszyny drukującej.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli zdający usunął farbę z kałamarzy
farbowych, umył zespoły farbowe, opróżnił zespoły nawilżające
i odłączył zasilanie maszyny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

Czynność 19. Uporządkowanie stanowiska pracy.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli zdający oczyścił narzędzia
i zagospodarował odpady.

Suma punktów w obszarze III. Wykonywanie

Czynność 20. Uzasadnienie sposobu wykonania odbitek.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli zdający uzasadnił sposób i kolejność
wykonywanych operacji.

Czynność 21. Ocenienie jakości wykonanych odbitek.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń oceni jakość wykonanych odbitek
pod kątem pasowania kolorów i zgodności barw z odbitką wzorcową, wskaże
na przyczyny powstania ewentualnych błędów i określi sposoby ich
uniknięcia.

Suma punktów w obszarze IV. Prezentowanie

P

R

E

Z

E

N

T

O

W

A

N

IE

RAZEM

Czynność wykonana – 1 pkt, niewykonana – 0 pkt.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

7.

LITERATURA

1.

Cichocki L., Pawlicki T., Ruczka I.: Poligraficzny słownik terminologiczny. Polska Izba
Druku, Warszawa 1999

2.

Ciupalski S.: Maszyny drukujące konwencjonalne. Oficyna Wydawnicza Politechniki
Warszawskiej, Warszawa 2001

3.

Czichon H., Czichon M.: Technologia form offsetowych. Oficyna Wydawnicza
Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2002

4.

Czichon H., Magdzik S., Jakucewicz S.: Formy drukowe. WSiP, Warszawa 1996

5.

Dejidas L. Jr., Destree T.: Technologia offsetowego drukowania arkuszowego. COBRPP,
Warszawa 2007

6.

Destree T.: Trudności w arkuszowym drukowaniu offsetowym. COBRPP, Warszawa
2007

7.

Jakucewicz S., Magdzik S.: Materiałoznawstwo dla szkół poligraficznych. WSiP,
Warszawa 2001

8.

Jakucewicz S.: Materiałoznawstwo poligraficzne. Wydawnictwa PW, Warszawa 1993

9.

Jakucewicz S., Magdzik S.: Podstawy poligrafii. WSiP, Warszawa 1997

10.

Moos J., Koludo A. (red.): Metody aktywizujące z uwzględnieniem technologii
informacyjnej w kształceniu dorosłych. Stowarzyszenie Dyrektorów i Nauczycieli
Centrów Kształcenia Praktycznego – Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli
i Kształcenia Praktycznego, Łódź 2006

11.

Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. BKKK, Warszawa 1997

12.

Poligrafia procesy i technika. Tłumaczenie ze słowackiego. COBRPP, Warszawa 2005

13.

Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. Wydawnictwo i Zakład Poligrafii
Instytutu Technologii Eksploatacji, Radom 2000