Podstawy Pedagogiki
Specjalnej cz. IV

Tyflopedagogika cz. 1 – Historia



Los niewidomych był związany z sytuacją społeczno-ekonomiczną, a także z
poglądami filozoficznymi w danej epoce. Im większe panowało zacofanie
kulturalne w społeczeństwie, im mniej wiedziano o psychologii człowieka, im
bardziej były okrutne prawa wobec ludzi biednych i bezdomnych, tym mniejsze
możliwości życia i

gorsze warunki mieli niewidomi.



W czasach starożytnych

sytuacja niewidomych była tragiczna opisuje ją

Schoeffler: „Prowadzeni przez psa przeciągają ulicami, starając się swoim
kalectwem wzbudzić miłosierdzie. Schronieniem dla nich jest otwarte sklepienie,
pies jedynym towarzyszem ich nędzy, ich pożywieniem okruchy ze stołu bogaczy,
ich jedynym majątkiem kij żebraczy, koc, słomianka i worek. Śmierć w odludnym
kącie jest ich wybawieniem.”



wielu dzieciom niewidomym odmawiano prawa do życia, ojcowie zobowiązani byli do
zabijania dzieci ułomnych i niewidomych



żydzi sprzedawali dzieci niewidome ludziom zamożnym, gdzie zmuszali chłopców do
żebraniny a dziewczęta do prostytucji



dorośli niewidomi byli wykorzystywani do ciężkich prac w kopalniach, w kamieniołomach,
przy obracaniu kamieni młyńskich



u ludów germańskich, afrykańskich i azjatyckich masowo oślepiano jeńców wojennych lub
przestępców, a następnie byli kierowani do ciężkich prac



Wraz z rozwojem nauki, kultury poprawą warunków materialnych zmieniły się
także poglądy dotyczące praw niewidomych do życia, do wykształcenia i
podejmowania pracy. Momentami przełomowymi były tutaj- chrześcijaństwo ze
swymi zasadami miłości bliźniego i praktyką filantropi Stopniowo zmieniły się
stosunek ludzi zdrowych do niewidomych, kalek i chorych. W średniowieczu dzięki
różnym instytucjom religijnym rozwinęła się akcja charytatywna:



powstały nowe schroniska



szpitale



Dzięki temu niewidomi mieli pierwszeństwo w korzystaniu z tego rodzaju
placówek jako najbardziej poszkodowani i bezradni.



Denis Diderot

Denis Diderot, autor pierwszej poważnej
pracy z zakresu psychopedagogiki
ociemniałych Listy o niewidomych na
użytek tych, którzy widzą, przekonywał
jako pierwszy,
że osobę niewidomą można wykształcić.



Valentin Haüy



W roku 1784 założył w Paryżu pierwszą szkołę dla osób
niewidomych której celem było:



przy pomocy książek z wypukłym drukiem nauczyć niewidomych czytania



pisania, rachunków, języków, historii,



geografii, matematyki, muzyki



kształcić ich w sztukach i rzemio



Maurice de la Sizeranne



Francuski niewidomy tyflolog w 1883 roku założył w Paryżu
instytucję która miała na celu zapewnienie niewidomym
różnorodnej pomocy, która nie leżała w zamierzeniach zakładów
kształcenia



Zaprosił do współpracy odpowiednio przygotowanych
niewidomych pełniących rolę nauczycieli a nawet kierowników
instytucji dla niewidomych



Ludwik Breille



Braille w trzecim roku życia utracił wzrok. Niezadowolony z dotychczas
stosowanego wypukłego alfabetu, stworzył nowy prosty, a jednocześnie
doskonały system pisma punktowego, który przetrwał do dziś.



System Braille’a opiera się na sześcio- punkcie ( po trzy punkty w dwóch
pionowych rzędach), którego różne kombinacje dają litery, cyfry, interpunkcję,
znaki nutowe. Alfabet Braille’a nie od razu zyskał popularność i nawet w
instytucie paryskim nie był początkowo uznany. Przez długie lata uczniowie
Instytutu posługiwali się nim po kryjomu. Trzeba było dwudziestu pięciu lat
wysiłków Braille’a, wówczas już pedagoga, i jego przyjaciół, aby jego system
uznany został przez władze oświatowe.



ks. Józef Szczygielski



w roku 1842 przy powstałym 23 października 1817 roku, a
istniejącym do dnia dzisiejszego Instytucie dla Głuchoniemych i
Ociemniałych w Warszawie założył pierwszą Polsce szkołą dla
niewidomych



w 1853 w Wolsztynie



powstała szkołą dla osób niewidomych która w 1873 przeniesiona
została do Bydgoszczy gdzie istnieje do dnia dzisiejszego



w 1859 we Lwowie



przy fundacji Fundacji Wincentego Zaremby Skrzyńskiego założono
prywatną szkołę dla osób niewidomych



po I wojnie światowej



Powstały kolejne szkoły dla niewidomych w Wilnie, Łodzi i Laskach
pod Warszawą



Róża Czacka

(s. Elżbieta od Ukrzyżowanego Pana Jezusa)



w 1910 roku otworzyła pierwszy dom dla niewidomych dziewcząt. W ośrodku
podjęto między innymi działania:



kształcenia niewidomych w zakresie koszykarstwa, plecionkarstwa i trykotarstwa



stworzono szkołę dla niewidomych chłopców



stworzono ochronkę dla małych niewidomych dzieci



stworzono schronisko dla niewidomych staruszek



objęto opiekę nad niewidomymi rodzinami



w 1911 zarejestrowała Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi którego celem
było:



wykształcenie i wychowanie zastępu dzielnych niewidomych, którzy powinni stać się pionierami sprawy i
służyć innym niewidomym swoją pracą i przykładem, pomagając towarzyszom niedoli i sami znajdując
radość w użytecznej pracy.



szkoła stawiała sobie ambitne zadania, aby doprowadzić niewidomych do przeciętnie wyższego poziomu
umysłowego i kulturalnego.



w latach 1923-1926 zakłady Towarzystwa zostały przeniesione do Lasek koło
Warszawy, gdzie formami działalności były między innymi:



szkoły wraz z internatami,



zakłady opieki zamkniętej dla dorosłych



biblioteka brajlowska.



dr K. Szymanowski



w 1830 roku przy Wojewódzkim Zakładzie dla Ociemniałych w
Bydgoszczy założył specjalistyczny oddział dla dzieci
niedowidzących którego celem była ochrona dzieci przed utratą
resztek wzroku



4 grudnia 1950 r.



powstała w Warszawie pierwsza szkoła dla dzieci niedowidzących o
normalnym rozwoju umysłowym.



1 września 1955 r.



powstała w Łodzi szkoła z internatem dla dzieci niedowidzących



Obecnie w Polsce istnieje sieć specjalistycznych ośrodków dla
dzieci niewidomych do których zaliczyć można między innymi:



Państwowy Zakład dla Dzieci Niewidomych w Bydgoszczy



Państwowy Zakład dla Dzieci Niewidomych w Owińskach koło
Poznania



Państwowy Zakład dla Dzieci Niewidomych we Wrocławiu



Państwowy Zakład i Szkoła Muzyczna dla Niewidomych w Krakowie



Zakład dla Dzieci Niewidomych w Laskach koło Warszawy



Istnieją również specjalistyczne ośrodki dla dzieci słabo widzących
między innymi w:



Warszawie



Łodzi



Lublinie

Pytania kontrolne:



Znaczenie Denisa Diderota dla rozwoju opieki i kształcenia osób niewidomych



Znaczenie Valentina Hauy`a dla rozwoju opieki i kształcenia osób niewidomych



Znaczenie Maurice de la Sizeranne dla rozwoju opieki i kształcenia osób niewidomych



Znaczenie Ludwika Breille dla rozwoju opieki i kształcenia osób niewidomych



Znaczenie ks. Józefa Szczygielski dla rozwoju opieki i kształcenia osób niewidomych



Znaczenie Róży Czackiej dla rozwoju opieki i kształcenia osób niewidomych

Bibliografia:



Sękowska Z. ():Przemiany w sytuacji niewidomych i niedowidzących
na przestrzeni dziejów.



Kuczyńska - Kwapisz J.(): Edukacja dzieci niewidomych i słabo
widzących - historia, teraźniejszość i wizje przyszłości.



Sowa J. () Pedagogika specjalna w zarysie 4.Renate Walthes
Tyflopedagogika



Banek M. (): Zięcina Zagadnień tyflopedagogiki zawodowej