„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Maria Molendowska

Stosowanie surowców i materiałów włókienniczych
744[01].Z1.02

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
dr inż. Tadeusz Sadowski
inż. Stanisław Pietryka



Opracowanie redakcyjne:
mgr inż.. Małgorzata Latek



Konsultacja:
mgr inż. Zdzisław Feldo












Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 744[01].Z1.02
„Stosowanie surowców i materiałów włókienniczych”, zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu kaletnik 744[01].

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Przykładowe scenariusze zajęć

7

5. Ćwiczenia

11

5.1. Surowce i półprodukty włókiennicze

11

5.1.1. Ćwiczenia

11

5.2. Otrzymywanie i właściwości tkanin

13

5.2.1. Ćwiczenia

13

5.3. Dzianiny, włókniny, filc i inne wyroby włókiennicze

16

5.3.1. Ćwiczenia

16

5.4. Rodzaje nici. Magazynowanie wyrobów włókienniczych

18

5.4.1. Ćwiczenia

18

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

21

7. Literatura

31

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie kaletnik 744[01].

W poradniku zamieszczono:

–

wymagania wstępne,

–

wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,

–

przykładowe scenariusze zajęć,

–

propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,

–

wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem:
–

pokazu z objaśnieniem,

–

tekstu przewodniego,

–

metody projektów,

–

ćwiczeń praktycznych.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów, do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel

może posłużyć się zamieszczonymi w rozdziale 6 przykładowymi narzędziami pomiaru
dydaktycznego w formie zestawu zadań testowych wielokrotnego wyboru lub testem „próby
pracy”.

Test dołączony do jednostki modułowej zawiera:

–

plan testu w formie tabelarycznej,

–

punktację zadań,

–

propozycję norm wymagań,

–

instrukcję dla nauczyciela,

–

instrukcję dla ucznia,

–

kartę odpowiedzi,

–

zestaw zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

744[01].Z1

Surowce i materiały

kaletnicze

744[01]. Z1.02

Stosowanie surowców

i materiałów

włókienniczych

744[01]. Z1.03

Stosowanie tworzyw

sztucznych

i materiałów

skóropodobnych

744[01]. Z1.05

Ocenianie jakości

surowców

i materiałów do produkcji

wyrobów kaletniczych

744[01].Z1.01

Stosowanie surowców

skórzanych i skór

wyprawionych

744[01].Z1

.

04

Stosowanie materiałów

pomocniczych do produkcji

wyrobów kaletniczych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

definiować podstawowe prawa chemii, fizyki,

–

stosować ocenę organoleptyczną,

–

stosować podstawowe badania laboratoryjne,

–

określać podstawowe związki wielkocząsteczkowe,

–

posługiwać się przyrządami pomiarowymi,

–

organizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,

–

korzystać z różnych źródeł informacji,

–

przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

dokonać klasyfikacji surowców i wyrobów włókienniczych,

−

rozróżnić półprodukty włókiennicze,

−

rozróżnić surowce włókiennicze naturalne roślinne i zwierzęce,

−

dokonać klasyfikacji włókien naturalnych,

−

rozróżnić surowce włókiennicze chemiczne,

−

scharakteryzować fizyczne i chemiczne właściwości włókien roślinnych, zwierzęcych
i mineralnych, wyjaśnić metody otrzymywania włókien z surowców naturalnych
i chemicznych,

−

określić wpływ właściwości włókien na jakość gotowych wyrobów włókienniczych,

−

wyjaśnić pojęcia: przędza, skręt przędzy, numeracja przędzy,

−

wyjaśnić metody produkcji tkanin,

−

rozróżnić rodzaje splotów w tkaninach,

−

scharakteryzować właściwości tkanin,

−

rozróżnić wyroby włókiennicze: laminaty, włókniny, filce, dzianiny, plecionki, taśmy,

−

dobrać metody identyfikacji włókien,

−

przeprowadzić badania organoleptyczne włókien,

−

rozróżnić włókna pod mikroskopem,

−

przeprowadzić badania właściwości włókien i tkanin,

−

określić wskaźniki jakości tkanin,

−

określić rodzaje nici, numerację nici, skręty nici, wskaźniki jakości nici,

−

określić warunki magazynowania wyrobów włókienniczych,

−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

……………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Kaletnik 744[01]

Moduł:

Surowce i materiały kaletnicze 744[01].Z1

Jednostka modułowa:

„Stosowanie surowców i materiałów włókienniczych”
744[01].Z1.02

Temat:

Oznaczanie gęstości tkaniny.

Cel ogólny: Ukształtowanie umiejętności badania właściwości tkanin.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
– przygotować próbki do oznaczeń,
– przeprowadzić oznaczenie,
– zapisać wyniki,
– wyciągnąć wnioski.

Metody nauczania–uczenia się:
– ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
– indywidualna lub grupowa.

Czas: 90 minut.

Środki dydaktyczne:
– przybory do pisania,
– linijka,
– próbki tkanin,
– igła preparacyjna,
– instrukcja wykonania oznaczenia,
– literatura z rozdziału 7.

Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
4. Realizacja zajęć:

−

Każdy uczeń otrzymuje próbki tkanin.

−

Uczniowie wycinają próbki.

−

Uczniowie zaznaczają na próbce odcinki robocze.

−

Przeprowadzają oznaczenie.

−

Uzyskane wyniki uczniowie zapisują w zeszycie.

−

Przeprowadzają analizę otrzymanych wyników.

−

Nauczyciel nadzoruje pracę uczniów, udziela wskazówek w razie wystąpienia
problemu.

5. Uczeń określa swoje mocne i słabe strony.
6. Nauczyciel analizuje pracę każdego ucznia i stwierdza czy wykonał ją poprawnie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

7. Uczniowie prezentują wyniki swojej pracy w kolejności wykonywania.
8. Grupa wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny prac.

Praca domowa
Wymień badania wytrzymałościowe wykonywane dla wyrobów włókienniczych: tkanin,
dzianin, nici.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
– anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych

umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

……………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Kaletnik 744[01]

Moduł:

Surowce i materiały kaletnicze 744[01].Z1

Jednostka modułowa:

„Stosowanie surowców i materiałów włókienniczych”
744[01].Z1.02

Temat:

Rozpoznawanie rodzaju włókien metodą spalania.

Cel ogólny: Ukształtowanie umiejętności identyfikowania rodzaju włókien.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
– zorganizować stanowisko do badania,
– przeprowadzić badanie,
– zidentyfikować włókna.

Metody nauczania–uczenia się:
– ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
– indywidualna,
– grupowa.

Strategia: uczenie się przez doświadczenie.

Czas: ustala na bieżąco nauczyciel, w zależności od ilości przygotowanych próbek.

Środki dydaktyczne:
– instrukcja wykonania ćwiczenia,
– próbki włókien,
– nóż,
– palnik gazowy,
– dygestorium,
– szczypce,
– tablica spalania włókien,
– materiały do pisania,
– literatura z rozdziału 7.

Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
4. Realizacja zajęć:

−

Każdy uczeń otrzymuje próbki włókien.

−

Uczniowie wycinają próbki.

−

Sprawdzają działanie palnika (pod dygestorium).

−

Oznaczają przygotowane próbki.

−

Uczniowie umieszczają pojedynczo próbki w szczypcach.

−

Przeprowadzają oznaczenie (obserwując wygląd płomienia, dymu, zapach oraz
pozostałość po spaleniu).

−

Wyłączają palnik.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

−

Obserwacje uczniowie zapisują w zeszycie ćwiczeń.

−

Przeprowadzają analizę otrzymanych wyników.

−

Nauczyciel nadzoruje pracę uczniów, udziela wskazówek w razie wystąpienia
problemu.

5. Uczeń wskazuje swoje mocne i słabe strony.
6. Nauczyciel analizuje pracę każdego ucznia i stwierdza czy wykonał ją poprawnie.
7. Uczniowie prezentują wyniki swojej pracy w kolejności wykonywania.
8. Grupa wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny prac.

Praca domowa
Przedstaw inne metody identyfikacji włókien.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
– anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych

umiejętności,

– ustne odpowiedzi i dyskusja z uczniami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5. ĆWICZENIA

5.1. Surowce i półprodukty włókiennicze

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Scharakteryzuj rodzaj przygotowanych włókien metodą spalania.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) wykonać próbę spalania,
3) dokonać obserwacji przebiegu spalania,
4) spostrzeżenia i rodzaj włókien zapisać w zeszycie ćwiczeń.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– zestaw włókien,
– palnik,
– przybory do pisania,
– zeszyt ćwiczeń,
– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Na podstawie przygotowanych różnych próbek przędz, określ sposób ich skręcania.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) rozpoznać sposób skręcania,
3) nazwać i narysować w zeszycie ćwiczeń rozpoznany sposób skręcania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Środki dydaktyczne:

– próbki przędz,
– przybory do rysowania i pisania,
– zeszyt ćwiczeń,
– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Przy pomocy mikroskopu określ widok wzdłużny i poprzeczny przygotowanych włókien.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z obsługą mikroskopu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) określić widok włókien,
3) opisać i narysować w zeszycie ćwiczeń widok włókien.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– próbki włókien,
– mikroskop,
– przybory do rysowania i pisania,
– zeszyt ćwiczeń,
– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 4

Metodą organoleptyczną określ właściwości przygotowanych włókien.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) rozpoznać rodzaj i właściwości włókien,
3) zapisać nazwy i właściwości włókien w zeszycie ćwiczeń.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– próbki włókien,
– przybory do pisania,
– zeszyt ćwiczeń,
– literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

5.2. Otrzymywanie i właściwości tkanin

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Scharakteryzuj sploty przygotowanych próbek tkanin.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) rozpoznać rodzaje splotów,
3) narysować w zeszycie ćwiczeń rozpoznane sploty,
4) nazwać rozpoznane sploty.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– próbki tkanin,
– igła preparacyjna,
– lupa,
– przybory do pisania i rysowania,
– zeszyt ćwiczeń,
– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Określ błędy występujące w przygotowanych próbkach tkanin.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przeprowadzić badanie wyglądu zewnętrznego próbek,
3) zanotować zaobserwowane błędy w zeszycie ćwiczeń,
4) zakwalifikować zaobserwowane błędy do odpowiednich grup.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Środki dydaktyczne:

– próbki tkanin,
– lupa,
– zeszyt ćwiczeń,

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Określ raport dla przygotowanych próbek tkanin.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przygotować próbki,
3) określić rodzaj splotu,
4) określić raport tkaniny,
5) narysować sploty i określić raport.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– próbki tkanin,
– lupa,
– zeszyt ćwiczeń,
– przybory do pisania i rysowania,
– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 4

Określ właściwości tkanin na podstawie badań organoleptycznych.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przygotować próbki,
3) dokonać oceny organoleptycznej właściwości tkanin,
4) zapisać spostrzeżenia w zeszycie ćwiczeń.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

Środki dydaktyczne:

– próbki tkanin,
– lupa,
– zeszyt ćwiczeń,
– przybory do pisania,
– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 5

Wyznacz masę powierzchniową tkanin.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z obsługą wagi.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przygotować próbki,
3) zważyć próbki,
4) zapisać spostrzeżenia w zeszycie ćwiczeń.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– próbki tkanin,
– waga,
– zeszyt ćwiczeń,
– przybory do pisania,
– literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

5.3. Dzianiny, włókniny, filc i inne wyroby włókiennicze

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zidentyfikuj dzianinę wśród przygotowanych wyrobów włókienniczych.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z przygotowanymi próbkami wyrobów włókienniczych,
3) rozpoznać dzianinę,
4) zapisać w zeszycie ćwiczeń czym różni się dzianina od pozostałych wyrobów

włókienniczych.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

próbki wyrobów włókienniczych,

–

stół,

–

przybory do pisania,

–

zeszyt ćwiczeń,

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Dokonaj oceny organoleptycznej przygotowanej dzianiny.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) dokonać oceny organoleptycznej,
3) zapisać obserwacje w zeszycie ćwiczeń.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– próbki dzianin,
– przybory do pisania,
– zeszyt ćwiczeń,
– literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

Ćwiczenie 3

Na podstawie przygotowanych próbek włóknin określ sposób ich otrzymywania.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zapoznać się z przygotowanymi próbkami,
3) wskazać i opisać metody otrzymywania przygotowanych próbek włóknin.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– przybory do pisania,
– próbki włóknin,
– zeszyt ćwiczeń,
– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 4

Na podstawie przygotowanych próbek taśm, wskaż plecionki i taśmy tkane.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zapoznać się z przygotowanymi próbkami,
3) wskazać i opisać taśmy i plecionki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

przybory do pisania,

−

próbki plecionek i taśm,

−

zeszyt ćwiczeń,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

5.4. Rodzaje nici. Magazynowanie wyrobów włókienniczych

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ kierunek skrętu przygotowanych nici.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) oznaczyć próbki nici,
3) rozpoznać kierunek skrętu,
4) zapisać w zeszycie ćwiczeń rozpoznane kierunki skrętu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

próbki nici,

−

stół,

−

lupa,

−

przybory do pisania,

−

zeszyt ćwiczeń,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Dokonaj oceny organoleptycznej przygotowanych nici.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) oznaczyć próbki nici,
3) dokonać oceny organoleptycznej,
4) zapisać obserwacje w zeszycie ćwiczeń.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

Środki dydaktyczne:

– próbki nici,
– przybory do pisania,
– zeszyt ćwiczeń,
– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Określ metodą spalania surowiec, z jakiego otrzymano nici.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) wykonać próbę spalania,
3) obserwować proces spalania,
4) opisać obserwacje w zeszycie ćwiczeń.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– przybory do pisania,
– próbki nici,
– palnik,
– zeszyt ćwiczeń,
– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 4

Określ liczbę skrętów dla przygotowanych lici.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z obsługą skrętomierza.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) określić liczbę skrętów,
3) zapisać i uzasadnić wyniki w zeszycie ćwiczeń.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

Środki dydaktyczne:

– przybory do pisania,
– próbki nici,
– skrętomierz,
– zeszyt ćwiczeń,

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Stosowanie surowców
i materiałów włókienniczych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

– zadania 1, 3, 4, 5, 6, 8, 10, 12, 13, 14, 15, 17, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,
– zadania 2, 7, 9, 11, 16 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

– dopuszczający – za uzyskanie od 8 –10 punktów,
– dostateczny – za uzyskanie od 11 – 13 punktów,
– dobry – za uzyskanie od 14 – 16 punktów,
– bardzo dobry – za uzyskanie od 17 – 20 punktów.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. c, 3. c, 4. d, 5. a, 6. c, 7. c, 8. b, 9. d, 10. a, 11. b,
12.d, 13. b, 14. a, 15. c, 16. d, 17. a, 18. b, 19. a, 20. c.

Plan testu

Nr

zad

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Rozpoznać surowce włókiennicze

A

P

b

2

Dobrać surowce włókiennicze

C

PP

c

3

Określić sposób otrzymywania tworzyw
sztucznych

B

P

c

4

Rozpoznać wyrób włókienniczy

A

P

d

5

Określić raport tkaniny

B

P

a

6

Rozpoznać rodzaj splotu

A

P

c

7

Zastosować metody badań

C

PP

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

8

Określić otrzymywanie filców tkanych

B

P

b

9

Stosować sploty o najlepszych właściwościach
wytrzymałościowych

C

PP

d

10

Określić numerację metryczną

B

P

a

11

Stosować teksturowanie do uzyskania
odpowiednich właściwości nitek

C

PP

b

12

Określić proces merceryzacji

B

P

d

13

Rozpoznać rodzaje taśm

A

P

b

14

Rozpoznać rodzaj skrętu

A

P

a

15

Określić rodzaj tkaniny

B

P

c

16

Zidentyfikować sposób otrzymywanie włóknin

C

PP

d

17

Określić główny składnik włókien roślinnych

B

P

a

18

Określić właściwości tkanin bawełnianych

B

P

b

19

Określić sposób powstawania plecionek

B

P

a

20

Rozpoznać urządzenia do badań
wytrzymałościowych

A

P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę rozwiązywania testów z zadaniami wielokrotnego wyboru.
5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom warunki do samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi oraz podaj czas

przeznaczony na rozwiązanie testu.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania testu (rozładuj

niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed końcem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań dotyczących stosowania surowców i materiałów włókienniczych.

Wszystkie zadania są zadaniami wielokrotnego wyboru.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi:

–

w zadaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku
pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie
zakreślić odpowiedź prawidłową).

6. Odpowiedzi udzielaj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję

z wykonanego zadania.

7. Trudności mogą przysporzyć Ci zadania: 2, 7, 9, 11, 16 gdyż są one na poziomie

trudniejszym niż pozostałe.

8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

9. Na rozwiązanie testu masz 60 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

– instrukcja,
– zestaw zadań testowych,
– karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Do włókien naturalnych roślinnych zaliczamy

a) wełnę.
b) bawełnę.
c) poliamid.
d) jedwab naturalny.

2. Zapach palonego rogu podczas spalania wydziela

a) len.
b) bawełna.
c) wełna.
d) konopie.

3. Surowce sztuczne otrzymujemy z

a) surowców pochodzenia zwierzęcego.
b) prostych związków węgla w reakcjach wielkocząsteczkowych.
c) surowców naturalnych poddanych obróbce chemicznej.
d) surowców pochodzenia roślinnego.

4. Tkanina jest to wyrób

a) powstały w wyniku spilśniania.
b) o budowie oczkowej.
c) powstały z luźnej masy włókien.
d) utworzony z dwóch układów nitek.

5. Raport splotu płóciennego wynosi

a) 2.
b) 3.
c) 4.
d) 5.

6. Splot skośny należy do splotów

a) pochodnych.
b) złożonych.
c) podstawowych.
d) kombinowanych.

7. Gęstość tkaniny oznacza

a) oznaczenie odporności na ścieranie.
b) masę 1 m

2

wyrobu włókienniczego.

c) liczbę nitek osnowy i wątku na długości 100mm.
d) wytrzymałość tkaniny na wydłużenie.

8. Filce tkane otrzymujemy

a) z masy luźno ułożonych włókien.
b) z tkaniny z włókien łatwo się filcujących.
c) z dzianiny otrzymanej z włókien syntetycznych.
d) z tkaniny otrzymanej z włókien lnu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

9. Najlepsze właściwości wytrzymałościowe ma splot

a) satynowy.
b) atłasowy.
c) skośny.
d) płócienny.

10. Numer metryczny przędzy wyraża

a) długość włókien przypadającą na jednostkę masy 1g.
b) wagę 1000m przędzy.
c) wagę 5000m przędzy.
d) wagę 9000m przędzy.

11. W wyniku teksturowania nitki stają się:

a) sztywne, mało ciągliwe.
b) puszyste, elastyczne i miękkie.
c) nieodporne na rozciąganie.
d) nieodporne na niskie temperatury.

12. Merceryzacja jest to proces działania na włókna bawełny

a) wodą.
b) temperaturą.
c) kwasem solnym.
d) zasadą sodową.

13. Taśma składająca się z części chwytnej i podkładowej to

a) taśma gumowa.
b) samoczepna.
c) taśma samoklejąca.
d) taśma z brzegiem wzmocnionym.

14. Nici lniane mają skręt

a) lewy.
b) prawy.
c) dowolny.
d) krzyżowy.

15. Do tkanin bawełnianych zaliczamy

a) sukno.
b) kort.
c) ryps.
d) brokat.

16. Jednym ze sposobów otrzymywania włóknin jest

a) tkanie.
b) spilśnianie.
c) dzianie.
d) igłowanie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

17. Podstawowym składnikiem wszystkich włókien roślinnych jest

a) celuloza.
b) białko bezpostaciowe.
c) sole mineralne.
d) kolagen.

18. Wyrób wykonany z bawełny po zmoczeniu staje się

a) słabszy.
b) mocniejszy.
c) kruchy.
d) łamliwy.

19. Plecionki powstają przez

a) przeplatanie przędzy ukośnie.
b) przeplatanie przędzy pod kątem prostym.
c) skręcanie przędzy.
d) nitkowanie.

20. Podstawowe badania wytrzymałościowe dla wyrobów włókienniczych wykonywane są za

pomocą

a) fleksometru.
b) grubościomierza.
c) zrywarki.
d) planimetru.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Stosowanie surowców i materiałów włókienniczych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punktacja

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

TEST 2

Test praktyczny typu próba pracy do jednostki modułowej „Stosowanie
surowców i materiałów włókienniczych”

Treść zadania

Wykonaj oznaczenie wytrzymałości nitki na rozciąganie.

Postępuj zgodnie z instrukcją wykonania oznaczenia znajdującą się w laboratorium pracowni
materiałoznawstwa lub w zakładzie, w którym odbywasz praktykę.

Instrukcja dla nauczyciela

W badaniu osiągnięć ucznia, w nabywaniu umiejętności praktycznych przewidzianych

w celach jednostki modułowej zalecane jest przeprowadzenie zadania testowego typu „próba
pracy”. Zadanie jest tak dobrane, aby pozwoliło sprawdzić poziom umiejętności w zakresie
wiedzy teoretycznej i sprawności praktycznego wykonywania czynności badawczych
stwierdzających przydatność nici do celów przetwórczych.

Uczniowie powinni wykonywać zadanie indywidualnie. Jest to jednocześnie możliwość

samodzielnego sprawdzenia przez ucznia poziomu nabytych umiejętności i dokonania analizy
wykonanych badań praktycznych.

Zadaniem nauczyciela jest stworzenie warunków umożliwiających uczniowi wykonanie

zadania zgodnie z instrukcją przeprowadzenia oznaczenia i w określonym czasie. Należy
zapewnić uczniowi warunki do samodzielnego zaplanowania poszczególnych etapów
wykonania zadania:

−

zorganizowania stanowiska pracy,

−

doboru odpowiednich urządzeń i narzędzi,

−

ustawienia parametrów,

−

wykazania się umiejętnością wykonania badania,

−

przeprowadzenia analizy uzyskanych wyników.

Uczeń powinien mieć udostępnione:

−

stanowisko pracy do wykonania badania,

−

próbki nici,

−

instrukcje wykonania oznaczenia,

−

instrukcję obsługi urządzenia,

−

regulamin bezpieczeństwa i higieny pracy.

Przed rozpoczęciem wykonywania zadania nauczyciel powinien:

−

zadbać

o

przygotowanie

odpowiedniego

stanowiska

pracy

w

laboratorium

materiałoznawstwa,

−

zabezpieczyć próbki nici,

−

przypomnieć uczniom zasady bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

sprawdzić ubiór ochronny,

−

przydzielić uczniom próbki nici,

−

zatwierdzić ustalony przez uczniów plan i kolejność działań,

−

określić kryteria oceny wykonywanego zadania,

−

na bieżąco kontrolować pracę uczniów,

−

dokonać oceny wykonanej pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

Instrukcja dla ucznia

Uczeń powinien wykonać następujące czynności:

−

dobrać i założyć odzież ochronną,

−

zapoznać się z instrukcją wykonania oznaczenia,

−

zapisać plan działania: przygotować próbki do oznaczeń, przeprowadzić klimatyzację,
wskazać urządzenia i narzędzia potrzebne do wykonania oznaczenia, przygotować
stanowisko pracy do oznaczenia, sprawdzić urządzenie do oznaczeń, umieścić próbkę
w szczękach zrywarki, uruchomić urządzenie, przeprowadzić próbę rozciągania, zapisać
uzyskane wyniki, wykonać obliczenia, porównać wyniki z normą, zaproponować
zastosowanie nici,

−

plan przedstawić do zatwierdzenia nauczycielowi,

−

wykonać oznaczenie,

−

uporządkować stanowisko pracy,

−

zaprezentować i omówić wykonanie oznaczenia, przedstawić wyniki do oceny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

Umiejętności podlegające ocenie

Lp

Czynność wykonywana przez ucznia

Punkty
do
uzyskania

Punkty
przyznane

1. Dobranie odzieży ochronnej

2

2. Zaplanowanie kolejnych czynności

10

3.

Wskazanie urządzeń i narzędzi potrzebnych do wykonania
oznaczenia

2

4. Przygotowanie stanowiska pracy

5

5.

Przygotowanie próbek

1

6. Przeprowadzenie klimatyzacji

5

7.

Sprawdzenie urządzenia do oznaczenia

5

8.

Umieszczenie próbki w szczękach zrywarki

10

9

Wykonanie oznaczenia kolejno dla przygotowanych próbek

10

10.

Zapisanie uzyskanych wyników

5

11.

Wykonanie obliczeń

15

12.

Porównanie uzyskanych wyników z normami

5

13.

Zaproponowanie zastosowania nici w produkcji wyrobów
kaletniczych

5

14.

Uporządkowanie stanowiska pracy

5

15.

Zaprezentowanie i omówienie wykonanego oznaczenia,
przedstawienie wyników do oceny

15

Razem

100

Normy wymagań na poszczególne oceny

Ocena

Liczba uzyskanych punktów

niedostateczny

0 ÷ 50

dopuszczający

51 ÷ 65

dostateczny

66 ÷ 80

dobry

81 ÷ 90

bardzo dobry

91 ÷ 100

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

7. LITERATURA

1. Bogdańska Zarembina A., Matusewicz E. I.: Chemia dla szkół średnich Cz. 2. WSiP,

Warszawa 1993

2. Chyrosz M., Zembowicz-Sułkowska E.: Materiałoznawstwo odzieżowe. WSiP, Warszawa

1992

3. Gajewski M., Pawłowa M.: Materiały obuwnicze ćwiczenia laboratoryjne. PR, Radom

1997

4. Idryjan – Pajor J.: Materiałoznawstwo odzieżowe. Stowarzyszenie Oświatowców Polskich

w Toruniu, Toruń 2000 (część 1,2,3)

5. Mokranowska D. (red.): Krawiectwo materiałoznawstwo. WSiP, Warszawa 1999
6. Persz T.: Materiałoznawstwo dla techników przemysłu skórzanego. WSiP, Warszawa

1992

7. Persz T.: Materiałoznawstwo dla zasadniczych szkół skórzanych. WSiP, Warszawa 1997
8. Porejko S., Fejgin J., Zakrzewski L.: Chemia związków wielkocząsteczkowych. WNT,

Warszawa 1974

9. Wereszko J.: Materiałoznawstwo odzieżowe, zeszyt ćwiczeń nr 1 i 2. WSiP, Warszawa

1996.

10. Aktualne normy związane z badaniami wyrobów włókienniczych

Literatura metodyczna
1. Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele

kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994

2. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom, 2000