„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Magdalena Fijałkowska

Eksploatowanie maszyn do drukowania sitowego
825[01].Z4.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji

–

Państwowy Instytut Badawczy

Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr inż. Maria Widawska
mgr inż. Adam Kanas



Opracowanie redakcyjne:
mgr Elżbieta Gonciarz


Konsultacja:
mgr Małgorzata Sienna

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 825[01].Z4.01,
„Eksploatowanie maszyn do drukowania sitowego”, zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu drukarz.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1.

Wprowadzenie

3

2.

Wymagania wstępne

5

3.

Cele kształcenia

6

4.

Przykładowe scenariusze zajęć

7

5.

Ćwiczenia

11

5.1.

Charakteryzowanie maszyn sitodrukowych

11

5.1.1. Ćwiczenia

11

5.2.

Eksploatowanie maszyn i urządzeń do drukowania sitowego

14

5.2.1. Ćwiczenia

14

5.3.

Organizowanie stanowiska pracy przy maszynach sitodrukowych zgodnie
z przepisami bhp, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska

16

5.3.1. Ćwiczenia

16

6.

Ewaluacja osiągnięć ucznia

18

7. Literatura

29

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie drukarz, w obrębie jednostki
modułowej 825[01].Z4.01 „Eksploatowanie maszyn do drukowania sitowego”. Jednostka
modułowa zawarta jest w module „Technologia drukowania sitowego” (schemat układu
jednostek modułowych przedstawiony jest na stronie 4 tego poradnika).

W poradniku zamieszczono:

−−−−

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−−−−

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

−−−−

przykładowe scenariusze zajęć,

–

przykładowe ćwiczenia ze wskazaniami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania–
–uczenia się oraz środkami dydaktycznymi,

–

ewaluację osiągnięć ucznia – przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego,

–

wykaz literatury.

Treść programu jednostki modułowej zawiera podstawowe zagadnienia związane

z eksploatowaniem maszyn do drukowania sitowego.

Ze względu na fakt, że drukowanie sitowe przeprowadza się na maszynach, należy

zdobyć wiedzę i umiejętności o właściwej ich eksploatacji, poznać budowę, mechanizmy
maszyn, a także zastosować przepisy bhp podczas ich użytkowania.

Z racji tego, że przekazywane w bieżącej jednostce zagadnienia mogą stanowić dla ucznia

nowość ze względu na szczególny charakter drukowania sitowego, ważna jest aktywna rola
nauczyciela, szczególnie w zakresie ćwiczeń. Części materiału nauczania nie można
zaprezentować w postaci zadań praktycznych. W celu jak najlepszego zapoznania ucznia
z techniką sitową drukowania, należy zgromadzić dużą ilość materiałów dydaktycznych,
takich jak: gotowe formy drukowe wykonane różnymi metodami, siatki, katalogi materiałów,
przykładowe podłoża drukowe, schematy maszyn.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania–uczenia się, np. metody
projektów, ćwiczeń praktycznych, pokazu z objaśnieniami. Zaleca się, aby odbywały się także
wycieczki dydaktyczne do zakładów pracy.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej w grupach 3–5-osobowych.

Po zakończeniu realizacji programu, zaleca się zastosowanie testu dydaktycznego

wielostopniowego. W tym celu, w poradniku zamieszczono przykładowy test wielokrotnego
wyboru, sprawdzający wiedzę oraz test typu „próba pracy”. Testy przygotowane są razem
z obudową metodyczną.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

825[01].Z4

Technologia drukowania sitowego

825[01].Z4.01

Eksploatowanie maszyn

do drukowania sitowego

825[01].Z4.03

Drukowanie sitowe

wielokolorowe

825[01].Z4.02

Przygotowanie form do

drukowania sitowego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:

–

charakteryzować główne grupy materiałów poligraficznych,

–

klasyfikować i charakteryzować podłoża drukowe,

–

klasyfikować farby drukarskie i lakiery,

–

charakteryzować właściwości drukowe i użytkowe farb,

–

klasyfikować materiały pomocnicze stosowane podczas drukowania,

–

klasyfikować kleje,

–

charakteryzować materiały stosowane do konstrukcji maszyn poligraficznych,

–

określać przeznaczenie materiałów poligraficznych,

–

określać właściwości fizyczne, chemiczne, mechaniczne i technologiczne materiałów
stosowanych w poligrafii,

–

kwalifikować materiały poligraficzne do produkcji,

–

dobierać materiały do wykonaniu określonego wyrobu poligraficznego,

–

korzystać z PN, literatury technicznej i innych źródeł informacji,

–

określać metody utylizacji odpadów poligraficznych,

–

analizować schematy blokowe automatycznego sterowania i automatycznej regulacji,

–

rozpoznawać na podstawie oznaczenia rodzaj materiału konstrukcyjnego części maszyn,

–

rozpoznawać i charakteryzować połączenia rozłączne i nierozłączne stosowane
w maszynach i urządzeniach,

–

określać rolę zabezpieczeń stosowanych w maszynach i urządzeniach,

–

określać zasady użytkowania oraz bieżącej konserwacji maszyn i urządzeń,

–

określać wymagania jakie muszą spełniać formy sitodrukowe,

–

wykonywać sitodrukową formę drukową,

–

zamontować formę sitodrukową w maszynie,

–

oceniać jakość sitodrukowych form drukowych,

–

stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej,

–

współpracować w grupie,

–

analizować i wyciągać wnioski,

–

oceniać swoje umiejętności,

–

uczestniczyć w dyskusji,

–

prezentować siebie i grupę w której pracujesz,

–

przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

posłużyć się terminologią dotyczącą drukowania w technice sitodrukowej,

−

scharakteryzować zasady drukowania w technice sitodrukowej,

−

rozróżnić podstawowe typy maszyn sitodrukowych,

−

rozpoznać główne zespoły i mechanizmy maszyn do drukowania sitowego,

−

określić parametry techniczne i możliwości technologiczne maszyn sitodrukowych,

−

dobrać maszynę do drukowania sitowego w zależności od rodzaju i wielkości produkcji,

−

obliczyć czas wykonania określonej produkcji,

−

obsłużyć maszyny sitodrukowe zgodnie z instrukcją obsługi,

−

zaplanować czynności obsługowe na stanowisku pracy maszyn sitodrukowych,

−

rozpoznać zabezpieczenia stosowane w maszynach sitodrukowych,

−

przygotować maszynę do drukowania,

−

zastosować zasady eksploatacji maszyn sitodrukowych,

−

przewidzieć zagrożenia dla życia i zdrowia podczas obsługi maszyn sitodrukowych,

−

dobrać środki ochrony indywidualnej podczas obsługi maszyn sitodrukowych,

−

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania: Drukarz 825[01]
Moduł:

Technologia drukowania sitowego 825[01].Z4

Jednostka modułowa:

Eksploatowanie maszyn do drukowania sitowego
825[01].Z4.01

Temat: „Klasyfikacja maszyn sitodrukowych”.

Cel ogólny: Rozróżnianie podstawowych typów maszyn sitodrukowych

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

−

sklasyfikować maszyny sitodrukowe,

−

rozpoznać maszyny sitodrukowe na rysunkach,

−

wymienić elementy charakterystyczne dla maszyn sitodrukowych,

−

scharakteryzować zasadę działania maszyn sitodrukowych.

Metody nauczania–uczenia się:

−

wykład wprowadzający,

−

ć

wiczenie praktyczne,

−

dyskusja konferencyjna.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

w grupach 3–4-osobowych.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

rysunki maszyn sitodrukowych,

−

poradnik dla ucznia.

Przebieg zajęć:

1.

Powitanie uczniów, sprawdzenie listy obecności.

2.

Nawiązanie do tematu, przedstawienie celów zajęć.

3.

Zapis tematu zajęć.

4.

Wykład wprowadzający na temat poznanych maszyn sitodrukowych.

5.

Rozdanie uczniom rysunków do wykonania ćwiczenia i udzielenie odpowiedzi na pytania
dotyczące realizacji ćwiczenia.

6.

Wykonanie ćwiczenia przez uczniów.

7.

Prezentowanie wyników pracy.

8.

Dyskusja na temat trudności w realizacji ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

Zakończenie zajęć

Podsumowanie zajęć.

Wykonanie notatki z wykonanego ćwiczenia.

Praca domowa

Narysuj poznane maszyny sitodrukowe w zeszycie i opisz zasadę działania.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

–

Anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

Ankieta:

Odpowiedz na poniższe pytania. Udzielone odpowiedzi pozwolą ocenić skuteczność

zajęć i dokonać ewentualnych zmian.

1)

Czy potrafisz rozróżnić na rysunkach rodzaje maszyn sitodrukowych?

2)

Czy potrafisz wymienić podstawowe elementy maszyn sitodrukowych?

3)

Czy potrafisz omówić zasadę działania maszyn sitodrukowych?

4)

Czy potrafisz sklasyfikować maszyny sitodrukowe?

5)

Czy któraś część zajęć była dla ciebie niezrozumiała? Jeżeli TAK, to która.

TAK NIE

TAK NIE

TAK NIE

TAK NIE

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania: Drukarz 825[01]
Moduł:

Technologia drukowania sitowego 825[01].Z4

Jednostka modułowa:

Eksploatowanie maszyn do drukowania sitowego
825[01].Z4.01

Temat: Organizowanie stanowiska pracy przy maszynie sitodrukowej zgodnie

z przepisami bhp.

Cel ogólny: Zastosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciw

pożarowej podczas pracy przy maszynach sitodrukowych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

skorzystać z instrukcji bhp,

−

dobrać odpowiednie środki ochrony indywidualnej,

−

wymienić zagrożenia wynikające z pracy przy maszynie sitodrukowej,

−

zorganizować bezpieczne stanowisko pracy.

Metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka,

–

dyskusja dydaktyczna,

–

ć

wiczenie praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

w grupach 4–5-osobowych.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcje bhp,

−

ś

rodki ochrony indywidualnej,

−

poradnik dla ucznia.

Przebieg zajęć:

1.

Powitanie uczniów, sprawdzenie listy obecności.

2.

Nawiązanie do tematu, przedstawienie celów zajęć.

3.

Zapis tematu zajęć.

4.

Pogadanka na temat drukowania sitowego, jego charakterystyka.

5.

Dyskusja na temat podstawowych zasad bezpieczeństwa przy maszynie sitodrukowej.

6.

Rozdanie uczniom instrukcji bhp i środków ochrony indywidualnej.

7.

Organizowanie bezpiecznego stanowiska pracy.

8.

Prezentowanie wyników pracy.

9.

Dyskusja na temat zagrożeń występujących podczas drukowania sitowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Zakończenie zajęć

Podsumowanie zajęć.

Wykonanie notatki z wykonanego ćwiczenia.

Praca domowa

Wypisać

ś

rodki

ochrony

indywidualnej

niezbędne

do

drukowania

farbami

rozpuszczalnikowymi.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

Anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

Ankieta:

Odpowiedz na poniższe pytania. Udzielone odpowiedzi pozwolą ocenić skuteczność

zajęć i dokonać ewentualnych zmian.

1)

Czy potrafisz korzystać z instrukcji bhp?

2)

Czy znasz podstawowe środki ochrony indywidualnej?

3)

Czy potrafisz bezpiecznie zorganizować stanowisko pracy przy maszynie
sitodrukowej ?

4)

Czy potrafisz wymienić zagrożenia występujące podczas drukowania sitowego?

5)

Czy któraś część zajęć była dla ciebie niezrozumiała? Jeżeli TAK, to która.

TAK NIE

TAK NIE

TAK NIE

TAK NIE

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5. ĆWICZENIA

5.1.

Charakteryzowanie maszyn sitodrukowych

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie rysunku omów budowę i zasadę działania drukowania sitowego na

maszynie cylindrycznej.

Wskazówki do realizacji
Prawidłowe przeprowadzenie ćwiczenia wymaga od nauczyciela wcześniejszego

przygotowania pomocy dydaktycznych. Przed przystąpieniem do zajęć należy przypomnieć
charakterystykę drukowania sitowego. Nauczyciel omawia z uczniami rysunek maszyny
sitodrukowej cylindrycznej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

uważnie prześledzić jakie elementy posiada maszyna sitodrukowa,

2)

prawidłowo nazwać wyszczególnione elementy maszyn sitodrukowych,

3)

prześledzić drogę podłoża drukowego przez maszynę sitodrukową,

4)

na podstawie własnej analizy omówić budowę i zasadę drukowania na maszynie
sitodrukowej cylindrycznej.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

dyskusja konferencyjna.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

schemat maszyny sitodrukowej cylindrycznej bez objaśnień części maszyny,

−

schemat maszyny sitodrukowej cylindrycznej z objaśnieniami części maszyny,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Nazwij prawidłowo elementy maszyny sitodrukowej płaskiej wskazane na rysunku.

Wskazówki do realizacji
Wymagane jest wcześniejsze przygotowanie rysunku maszyny sitodrukowej płaskiej

z objaśnieniami oraz bez objaśnień. Nauczyciel powinien zwrócić uwagę na zasadę działania
maszyny. Ćwiczenie powinno odbyć się w grupach 4–5-osobowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, uczeń powinien:

1)

uważnie prześledzić jakie elementy posiada maszyna sitodrukowa,

2)

rozróżnić schematycznie przedstawione elementy maszyny sitodrukowej,

3)

poznać zasadę drukowania sitowego,

4)

podać nazwy wskazanych elementów maszyny sitodrukowej płaskiej.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wykład wprowadzający,

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie praktyczne,

−

dyskusja konferencyjna.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

schemat maszyny sitodrukowej płaskiej bez objaśnień części maszyny,

−

schemat maszyny sitodrukowej płaskiej z objaśnieniami części maszyny,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Podaj różnice w budowie i zasadzie działania pomiędzy maszyną sitodrukową ręczną

a półautomatyczną.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczenia nauczyciel powinien przygotować przykładowe

rysunki maszyn ręcznych i półautomatycznych, omówić z uczniami zasady ich działania.
Należy szczególnie zwróć uwagę na elementy różniące obie maszyny. Ćwiczenie powinno
odbyć się w grupach 2–3-osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przypomnieć sobie sposób drukowania na maszynie ręcznej,

2)

przypomnieć sobie sposób drukowania na maszynie półautomatycznej,

3)

porównać schematy maszyn,

4)

zastanowić się nad elementami wspólnymi i różniącymi obu maszyn,

5)

sporządzić tabelę, w której zamieścisz różnice w budowie i zasadzie działania pomiędzy
maszyną sitodrukową ręczną a półautomatyczną.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie praktyczne,

−

dyskusja konferencyjna.

Ś

rodki dydaktyczne

−

schemat maszyny sitodrukowej ręcznej,

−

schemat maszyny sitodrukowej półautomatycznej,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

5.2. Eksploatowanie maszyn i urządzeń do drukowania sitowego

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Maksymalna wydajność rotacyjnej maszyny sitodrukowej wynosi 100 m/min. Oblicz czas

potrzebny do zadrukowania 10 000 m podłoża.

Wskazówki do realizacji:
Do przeprowadzenia ćwiczenia nauczyciel powinien przedstawić przykładowe obliczenia

wydajności maszyn. Ćwiczenie powinno się odbyć w grupach 2-osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zastanowić się nad prawidłowym przeliczeniem czasu do wykonania zadanej ilości

odbitek,

2)

pamiętać o zachowaniu jednakowych jednostek miary i czasu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

sytuacyjna,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

kalkulator,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Zaplanuj proces smarowania maszyny przedstawionej na rysunku.

Wskazówki do realizacji
Warunkiem koniecznym do realizacji ćwiczenia jest przygotowanie przez nauczyciela

instrukcji smarowniczych i przykładowych rysunków oraz pytań prowadzących do wykonania
ć

wiczenia metodą tekstu przewodniego. Nauczyciel powinien wyjaśnić zasadę pracy

z tekstem przewodnim. Ćwiczenie powinno odbyć się w grupach 4–5-osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować pytania prowadzące do ćwiczenia praktycznego,

2)

zapoznać się z budową maszyny sitodrukowej przedstawionej na rysunku,

3)

zapoznać się z instrukcją smarowniczą danej maszyny,

4)

wyznaczyć właściwy rodzaj smarowania poszczególnych części maszyny,

5)

zaznaczyć na rysunku pojemniki i miejsca, które przed uruchomieniem maszyny należy
dopełnić olejem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

tekstu przewodniego,

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

zestaw pytań prowadzących do wykonania ćwiczenia praktycznego,

−

rysunek maszyny sitodrukowej,

−

instrukcja smarownicza,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Określ etap eksploatacji maszyny na podstawie kontroli zapotrzebowania na czynniki

smarujące.

Wskazówki do realizacji
Prawidłowe przeprowadzenie ćwiczenia wymaga objaśnienia pojęcia eksploatacji

urządzeń scharakteryzowanie oraz etapów pracy maszyny. Nauczyciel powinien zwrócić
uwagę na czas trwania poszczególnych etapów eksploatacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z instrukcją do wykonania ćwiczenia,

2)

scharakteryzować eksploatację maszyn sitodrukowych,

3)

rozpoznać zadany etap eksploatacji.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

pokaz z objaśnieniem,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

instrukcja do wykonania ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

5.3. Organizowanie stanowiska pracy przy maszynach

sitodrukowych zgodnie z przepisami bhp, ochrony
przeciwpożarowej i ochrony środowiska

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dobierz środki do ochrony indywidualnej podczas mycia maszyny sitodrukowej po

drukowaniu farbami UV.

Wskazówki do realizacji

Prawidłowe przeprowadzenie ćwiczenia wymaga przygotowania instrukcji bhp.

Nauczyciel powinien zwrócić uwagę na właściwości farb UV oraz sposób mycia maszyny
sitodrukowej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z właściwościami farb UV,

2)

zaplanować kolejność mycia elementów maszyny,

3)

dobrać środki ochrony indywidualnej.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

pokaz z objaśnieniem,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

zestaw instrukcji bhp,

−

ubrania ochronne, rękawice ochronne, okulary ochronne,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Określ, jakie szkolenie powinien odbyć pracownik przed dopuszczeniem do pracy na

półautomatycznej maszynie sitodrukowej.

Wskazania do realizacji
Warunkiem koniecznym do wykonania zadania jest przedstawienie przez nauczyciela

możliwości szkolenia pracownika przed przystąpieniem do pracy, a także charakterystyki
różnych rodzajów szkoleń bhp.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z przepisami bhp,

2)

sprawdzić zagrożenia występujące na danym stanowisku pracy,

3)

sklasyfikować rodzaje szkoleń bhp.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wykład wprowadzający,

−

ć

wiczenie praktyczne,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

zestaw instrukcji bhp,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Zorganizuj stanowisko pracy przy stole do sitodruku ręcznego zgodnie z zasadami

ergonomii.

Wskazówki do realizacji
W celu prawidłowego wykonania zadania nauczyciel powinien przygotować odpowiednie

materiały umożliwiające proces drukowania sitowego, a także sprzęt, narzędzia. Nauczyciel
powinien zwrócić uwagę, aby przygotowywane stanowisko pracy było bezpieczne i zgodne
z zasadami ergonomii. Ćwiczenie powinno odbyć się w grupach 3–4-osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1)

przygotować materiały, sprzęt i narzędzia potrzebne do wykonania drukowania zgodnie
z zasadami ergonomii,

2)

pamiętać o przepisach bhp,

3)

dobrać odpowiednie środki do ochrony indywidualnej.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie praktyczne,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

zestaw przepisów bhp i ochrony przeciwpożarowej,

−

arkusz do sporządzenia notatek,

−

materiały, sprzęt i narzędzia potrzebne do wykonania zadania,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej

„

Eksploatowanie maszyn do

drukowania sitowego”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 13, 14, 15, 16, 18 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 2, 12, 17, 19, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. b, 3. a, 4. d, 5. c, 6. b, 7. a, 8. d, 9. d, 10. c, 11. c,
12. a, 13. b, 14. c, 15. a, 16. c, 17. d, 18. a, 19. b, 20. d.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Scharakteryzować zasady drukowania
w technice sitodrukowej

B

P

c

2

Zastosować terminologię dotyczącą
drukowania sitowego

C

PP

b

3

Rozpoznać główne mechanizmy
maszyn do drukowania sitowego

B

P

a

4

Scharakteryzować zasadę działania
maszyn sitodrukowych

B

P

d

5

Zorganizować stanowisko pracy

C

P

c

6

Rozpoznać instrukcję smarowania
maszyny

B

P

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

7

Określić skutki zagrożeń dla zdrowia
podczas drukowania sitowego

B

P

a

8

Wskazać zabezpieczenia stosowane
w maszynach sitodrukowych

A

P

d

9

Dobrać maszynę sitodrukową do
rodzaju produkcji

C

P

d

10

Rozpoznać maszyny do drukowania
sitowego

B

P

c

11

Obliczyć czas wykonania określonej
produkcji

C

P

c

12

Dobrać maszynę sitodrukową do druku
na różnych podłożach

C

PP

a

13

Wskazać zagrożenia podczas obsługi
maszyn sitodrukowych

A

P

b

14 Obliczyć czas wydrukowania nakładu

C

P

c

15

Rozpoznać metody eksploatacji
maszyn

B

P

a

16

Dobrać środki ochrony indywidualnej
podczas obsługi maszyn sitodrukowych

C

P

c

17

Zastosować urządzenia do smarowania
maszyn

C

PP

d

18 Zastosować przepisy bhp

C

P

a

19

Rozpoznać główne mechanizmy
i zespoły maszyn sitodrukowych

B

PP

b

20

Określić możliwości technologiczne
maszyn sitodrukowych

B

PP

d

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Przed rozpoczęciem sprawdzianu przedstaw uczniom zasady przebiegu testowania.

3.

Podkreśl wagę samodzielnego rozwiązywania zadań testowych.

4.

Rozdaj uczniom przygotowane dla nich materiały (instrukcję, zestaw zadań testowych,
kartę odpowiedzi).

5.

Udziel odpowiedzi na pytania formalne uczniów.

6.

Przypomnij o upływającym czasie na 10 i 5 minut przed zakończeniem sprawdzianu.

7.

Jeżeli uczeń zakończy test przed czasem to podnosi rękę i czeka aż nauczyciel odbierze od
niego pracę.

8.

Po upływie czasu sprawdzianu poproś uczniów o odłożenie przyborów do pisania.

9.

Zbierz od uczniów karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję, masz na tę czynność 5 minut.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

4.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

5.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

6.

Możesz uzyskać maksymalnie 20 punktów.

7.

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

8.

Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

9.

Po zakończeniu testu podnieś rękę i zaczekaj aż nauczyciel odbierze od Ciebie pracę.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Rysunek przedstawia zasadę drukowania sitowego
a)

bezkontaktowego.

b)

bez odskoku.

c)

z odskokiem.

d)

kontaktowego.

2.

Twardość listwy raklowej podaje się w stopniach
a)

niemieckich.

b)

Shorea A.

c)

francuskich.

d)

Schoppera.

3.

Elementy charakterystyczne dla maszyny sitodrukowej to
a)

mechanizm unoszenia ramy, mocowania rakla.

b)

duktor farbowy, rakiel zgarniający.

c)

zespół zwilżający, walec rastrowy.

d)

rakiel zgarniający, samonakładak.

4.

Na schemacie przedstawiono zasadę działania maszyny sitodrukowej
a)

rotacyjnej.

b)

płaskiej.

c)

dociskowej.

d)

cylindrycznej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

5.

Wyposażenie stanowiska pracy do sitodruku ręcznego to

a)

stół sitodrukowy, podłoże w zwoju, rakiel, rama sitodrukowa.

b)

półautomat sitodrukowy, podłoże w arkuszach, sito cylindryczne.

c)

stół sitodrukowy, podłoże w arkuszach, rakiel, rama sitodrukowa.

d)

półautomat sitodrukowy, karuzela, podłoże w arkuszach.

6.

Informację na temat olejów i smarów używanych do smarowania centralnego i ręcznego
podawane są w instrukcji

a)

technologicznej.

b)

smarowniczej.

c)

bhp i ppoż.

d)

elektrycznej.

7.

Niepożądanym skutkiem gromadzenia się elektryczności statycznej mogą być

a)

wyładowania iskrowe i wybuch.

b)

zatrucie oparami rozpuszczalników.

c)

jonizacja powietrza.

d)

obciążenia statyczne.

8.

W

urządzeniach

elektrycznych

o

napięciu

powyżej

1

kV

jako

ochronę

przeciwporażeniową stosuje się

a)

odgrodzenie się.

b)

odzerowanie.

c)

jonizowanie.

d)

uziemienie.

9.

Zadrukowywanie tapet umożliwiają

a)

stoły do sitodruku ręcznego.

b)

półautomaty sitodrukowe.

c)

automaty sitodrukowe.

d)

maszyna rotacyjna.

10.

Schemat przedstawia zasadę działania maszyny sitodrukowej

a)

cylindrycznej do drukowania plakatów.

b)

półautomatycznej do drukowania stożków.

c)

płaskiej do drukowania tkanin.

d)

uniwersalnej do drukowania sferycznego.

11.

Szybkość drukowania na cylindrycznej maszynie sitodrukowej wynosi 5000
odbitek/godzinę. Czas potrzebny do wykonania 100 000 odbitek wynosi

a)

5 godzin.

b)

10 godzin.

c)

20 godzin

d)

50 godzin.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

12.

Maszyna sitodrukowa do drukowania na przedmiotach z tworzyw sztucznych to maszyna:

a)

automatyczna z sekcją aktywacji powierzchni.

b)

rotacyjna z proszkowaniem.

c)

cylindryczna z sekcją aktywacji powierzchni.

d)

płaska z proszkowaniem.

13.

Zagrożenia występujące podczas obsługi maszyn sitodrukowych to:

a)

zapylenie.

b)

opary rozpuszczalników.

c)

wibracje.

d)

promieniowanie IR.

14.

Czas potrzebny do 2-kolorowego zadrukowania 500 koszulek: na 1 kolorowej maszynie
o wydajności 100 odbitek/godzinę, wynosi

a)

2 godziny.

b)

5 godzin.

c)

10 godzin.

d)

20 godzin.

15.

Konserwacja maszyn obejmuje:

a)

oczyszczenie, smarowanie codzienny przegląd.

b)

mycie, przyrządzanie, smarowanie.

c)

naprawę, smarowanie, oczyszczanie.

d)

regenerację, smarowanie, mycie.

16.

Ś

rodki ochrony indywidualnej przy pracy z farbami i zmywaczami rozpuszczalnikowymi to

a)

okulary, fartuch.

b)

rękawice, kask.

c)

ubranie ochronne, rękawice.

d)

okulary, ubranie ochronne.

17.

Towotnica służy do smarowania

a)

olejowego centralnego.

b)

olejowego ręcznego.

c)

w kąpieli olejowej.

d)

ręcznie smarem stałym.

18.

W przypadku zatrucia oparami rozpuszczalników należy

a)

zapewnić dopływ świeżego powietrza.

b)

wykonać masaż serca.

c)

wykonać sztuczne oddychanie.

d)

ułożyć na prawym boku.

19.

Perforowany blat w maszynie do sitodruku płaskiego umożliwia umocowanie podłoża za
pomocą

a)

listew.

b)

podciśnienia.

c)

przyklejenia.

d)

haczyków.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

20.

W maszynach ¾-automatycznych ręcznie wykonuje się tylko

a)

unoszenie sita.

b)

przesuwanie rakla.

c)

odbieranie druków.

d)

nakładanie druków.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Eksploatowanie maszyn do drukowania sitowego

Zakreśl poprawną odpowiedź

.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

TEST II

Test „próba pracy” do jednostki modułowej „Eksploatowanie maszyn do drukowania
sitowego”

Próba pracy ma w zamierzeniu spełniać dwa zadania:

1)

sprawdzić stopień opanowania jednej z umiejętności praktycznych, jakie uczniowie
powinni zdobyć przy realizacji tego modułu,

2)

przygotować uczniów do zdawania części praktycznej egzaminu zewnętrznego
potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie drukarz.
W tym celu zadanie praktyczne musi być przygotowane w takiej formie, z jaką uczniowie

spotkają się na egzaminie. Próbę pracy należy przeprowadzić w części organizowanie. Próbę
pracy przeprowadza wybrany uczeń. Pozostali wspólnie z nauczycielem obserwują jego pracę.
Po pracy nauczyciel szczegółowo omawia wykonane zadanie.

Ocenianie:

niedostateczny

do 2 pkt.

dopuszczający

2 pkt.

dostateczny

3 pkt.

dobry

4 pkt.

bardzo dobry

5 pkt.

Uwaga: nie przewiduje się oceny celującej.

Wyposażenie stanowiska do przeprowadzania próby pracy:

Wyposażenie na stanowisku

Liczba

Półautomatyczna maszyna sitodrukowa

1 szt.

Sitodrukowe formy

2 szt.

Narzędzia do regulacji maszyny, mocowania formy i rakla

1 kpl.

Farby sitodrukowe

2 szt.

Tkanina - koszulki

21 szt.

Przyrządy kontrolno-pomiarowe

1 kpl.

Zmywacze

1 kpl.

Ś

rodki ochrony indywidualnej

1 kpl.

Informacja dla ucznia

1.

Sprawdź, czy otrzymałeś kompletny arkusz do wykonania zadania. Ewentualne braki
stron lub inne usterki zgłoś nauczycielowi.

2.

Na arkuszu PLAN DZIAŁANIA wpisz swój numer ewidencyjny PESEL, datę urodzenia
i numer stanowiska.

3.

Zapoznaj się z treścią zadania praktycznego, instrukcją do jego wykonania, stanowiskiem
roboczym i jego wyposażeniem. Masz na to 10 minut.

4.

Czas rozpoczęcia i zakończenia zadania nauczyciel zapisze w widocznym dla Ciebie
miejscu (czas wykonania zadania wynosi 30 minut).

Pamiętaj, że podczas wykonywania zadania jesteś oceniany przez nauczyciela, który
obserwuje wykonywane przez Ciebie czynności i nie będzie udzielać Ci żadnych
wskazówek. Nauczyciel interweniuje tylko w przypadku naruszenia przez Ciebie
przepisów bhp, ochrony przeciwpożarowej i może w takim przypadku przerwać
wykonywanie zadania.

Powodzenia!

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

Zadanie praktyczne:
Zorganizuj stanowisko do drukowania techniką sitodruku w dwóch kolorach na 20

koszulkach farbami rozpuszczalnikowymi, zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny
pracy. Dobierz środki ochrony indywidualnej niezbędne na tym stanowisku.

Instrukcja wykonania zadania
Aby bezpiecznie i poprawnie wykonać zadanie:

1.

Przeanalizuj dokładnie treść zadania.

2.

Zapisz w formularzu PLAN DZIAŁANIA:

a)

wykaz niezbędnych maszyn i urządzeń,

b)

wykaz niezbędnych materiałów,

c)

wykaz środków ochrony indywidualnej.

3.

Zorganizuj stanowisko pracy.

4.

Wykonaj zadanie zgodnie z przepisami bhp.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

Zawód: Drukarz
Symbol cyfrowy zawodu 825[01]
Oznaczenie tematu ...................
Oznaczenie zadania ..................
PESEL

Data urodzenia

dzień miesiąc rok

Nr stanowiska

PLAN DZIAŁANIA

1.

Wykaz materiałów niezbędnych do wykonania zadania.

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2.

Wykaz urządzeń, narzędzi niezbędnych do wykonania zadania:

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
3.

Wykaz środków ochrony indywidualnej niezbędnych do wykonania zadania:

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

Zadanie praktyczne:
Zorganizuj stanowisko do drukowania techniką sitodruku w dwóch kolorach na 20

koszulkach farbami rozpuszczalnikowymi, zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny
pracy. Dobierz środki ochrony indywidualnej niezbędne na tym stanowisku.

Czas wykonania zadania wynosi 180 minut.

O

b

sz

ar

st

an

d

ar

d

CZYNNOŚCI OCENIANE I KRYTERIA WYKONANIA

Liczba

pkt.
0–1

Czynność 1: Sporządzenie wykazu maszyn i urządzeń niezbędnych do
wykonania zadania

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń zapisał:

półautomatyczna maszyna sitodrukowa,
narzędzia do regulacji poszczególnych zespołów maszyny

sitodrukowej

Czynność 2: Zapisanie wykazu materiałów potrzebnych do wykonania
zadania.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń zapisał:

2 sitodrukowe formy,
2 farby,
podłoże do zadrukowania – koszulki,

zmywacze

Czynność 3: Zapisanie wykazu środków ochrony indywidualnej
niezbędnych do wykonania zadania.

I.

P

L

A

N

O

W

A

N

IE

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń zapisał:

ubranie ochronne,
rękawice ochronne.

Suma punktów w obszarze – I. Planowanie

Czynność 4: Zgromadzenie niezbędnych urządzeń, narzędzi w do
wykonania zadania.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń zgromadził: wokół
sitodrukowej maszyny:

2 sitodrukowe formy,
2 sitodrukowe farby,
narzędzia do regulacji zespołów maszyny,
podłoże drukowe – koszulki,
zmywacz.

Czynność 5: Zgromadzenie środków ochrony indywidualnej

II

.

O

R

G

A

N

IZ

O

W

A

N

IE

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń zgromadził na stanowisku:

ubranie ochronne,

rękawice ochronne

Suma punktów w obszarze – II. Organizowanie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

7. LITERATURA

1.

Arends R.I.: Uczymy się nauczać. WSiP, Warszawa 1994

2.

Branżowe Normy

3.

BHP na stanowiskach pracy w przemyśle poligraficznym z uwzględnieniem oceny ryzyka
zawodowego, COBRPP, Warszawa 2006

4.

Cichocki L., Pawlicki T., Ruczka I.: Poligraficzny słownik terminologiczny. Polska Izba
Druku, Warszawa 1999

5.

Jakucewicz S, Magdzik S.: Podstawy poligrafii, WSiP, Warszawa 1997

6.

Kochaniak R.: Sitodrukowe farby UV a ochrona pracy i środowiska. „Świat Druku”
Nr 1/2004

7.

Poligrafia a ochrona środowiska. Najlepsze dostępne techniki (BAT) w przemyśle
poligraficznym. Polska Izba Druku. COBRPP, Warszawa 2001

8.

Polskie Normy

9.

Stankiewicz B., Czech G.: Sitodruk. COBRPP, Warszawa 2001

10.

Moos J., Koludo A. (red.): Metody aktywizujące z uwzględnieniem technologii
informacyjnej w kształceniu dorosłych. Stowarzyszenie Dyrektorów i Nauczycieli
Centrów Kształcenia Praktycznego – Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli
i Kształcenia Praktycznego, Łódź 2006

11.

Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. BKKK, Warszawa 1997