dr Monika Piątkowska

Akademia Wychowania Fizycznego

w Warszawie

www.piatkowska.pl

SOCJOMETRIA

1934 r. – Jacob Levy Moreno

Metoda badawcza w socjologii i psychologii społecznej
polegająca na badaniu struktur władzy i komunikacji

polegająca na badaniu struktur władzy i komunikacji
pomiędzy jednostkami.

Służy do badania wzajemnych spontanicznych
oddziaływań między ludźmi, zachodzących w małych
grupach.

SOCJOGRAM

To graficzna prezentacja stosunków między ludźmi, więzi
społecznych lub relacji sympatii-antypatii w grupie
społecznej.

Cele stosowania techniki socjogramu:

Cele stosowania techniki socjogramu:

•

Poznanie stosunków międzyludzkich;

•

Porównanie hierarchii oficjalnej z nieoficjalną;

•

Uzyskanie informacji o istnieniu nieformalnych
przywódców;

•

Porównanie oficjalnych i nieoficjalnych kanałów
informacyjnych.

RODZAJE SOCJOGRAMÓW

BRZEZIŃSKA A. (2004)

1.

Socjogram nieuporządkowany

2.

Socjogram kołowy (tarczowy)

3.

Socjogram hierarchiczny

3.

Socjogram hierarchiczny

SOCJOGRAM NIEUPORZĄDKOWANY

Źródło: Brzezińska A. (2004) Socjometria. W: Brzeziński J. (red) Metodologia
badań psychologicznych-wybór tekstów. PWN, Warszawa.

SOCJOGRAM KOŁOWY

Źródło: Brzezińska A. (2004) Socjometria. W: Brzeziński J. (red) Metodologia
badań psychologicznych-wybór tekstów. PWN, Warszawa.

SOCJOGRAM HIERARCHICZNY

Źródło: Brzezińska A. (2004) Socjometria. W: Brzeziński J. (red) Metodologia
badań psychologicznych-wybór tekstów. PWN, Warszawa.

PRZEBIEG BADANIA

SOCJOMETRYCZNEGO

SMOLEŃ A., ŻYŚKO J. (2005)

1.

Przygotowanie badania.

2.

Zbieranie i porządkowanie informacji do
opracowywania wykresu.

3.

Prezentacja danych w formie wykresu.

4.

Krytyczna analiza i ocena wyników

1. PRZYGOTOWANIE BADANIA

Określenie celu badania;

Opracowanie ankiety.

•

Kogo z członków grupy darzy Pan(i) największą
sympatią?

sympatią?

•

Kogo z członków grupy darzy Pan(i) najmniejszą
sympatią?

2. ZBIERANIE I PORZĄDKOWANIE INFORMACJI

DO OPRACOWYWANIA WYKRESU

Przeprowadzenie badania ankietowego wśród
członków grupy.

Wypowiedź respondenta musi być niczym
nieskrępowana, dobrowolna i tajna.

nieskrępowana, dobrowolna i tajna.

Grupa nie powinna być większa niż 30 osób.

Wyniki ankiety przedstawia się w tablicy zbiorczej.

TABLICA ZBIORCZA

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

1

-

+

2

-

+

-

+

-

3

-

+

+

+

4

-

+

+

-

5

+

+

-

6

-

-

-

+

7

+

+

+

-

7

+

+

+

-

8

+

-

+

-

9

+

+

-

+

10

+

+

+

-

11

-

-

-

12

+

+

-

+

13

+

-

+

14

+

-

+

15

+

-

+

+

16

+

-

-

-

+

2

1

4

2

2

1

1

3

9

1

0

2

1

1

1

2

-

0

4

3

3

0

1

2

2

2

1

5

0

1

1

1

0

Σ

2

5

7

5

2

2

3

5

11

2

5

2

2

2

2

2

Źródło: Smoleń A., Żyśko J. (2005) Socjogram. W: Jaczynowski L. (red) Techniki organizatorskie w teorii i praktyce kultury fizycznej. AWF, Warszawa.

3. PREZENTACJA DANYCH W FORMIE

WYKRESU

Na podstawie tablicy zbiorczej wyników ankiety
opracowuje się socjogram.

Zasady rozrysowania socjogramu:

Osoby, które zyskały najwięcej głosów pozytywnych i

•

Osoby, które zyskały najwięcej głosów pozytywnych i
negatywnych umieszczać w miarę możliwości w
centrum socjogramu;

•

Osoby izolowane umieszcza się na obrzeżach
socjogramu;

•

Linie oznaczające wybory lub odrzucenia wykreśla się
tak, aby ograniczyć liczbę przecięć do minimum.

OZNACZENIA

B

A

B

A

B

A

B

A

B

A

4. KRYTYCZNA ANALIZA I OCENA

WYNIKÓW

Które osoby w grupie uzyskały najwięcej głosów
(wyborów pozytywnych i negatywnych)?

Które osoby znajdują się w stanie konfliktu?

Które osoby znajdują się w stanie konfliktu?

Jaka jest pozycja w grupie kierowników formalnych?

Czy w grupie widoczne są podziały społeczne
spowodowane wiekiem, zajmowaną pozycją,
wykształceniem itp.?

WSKAŹNIKI SOCJOMETRYCZNE (1)

Indywidualne

1.

Wskaźnik pozycji osoby (i) ze względu na liczbę
wyborów pozytywnych – pozytywny status
socjometryczny.

2.

Wskaźnik pozycji osoby (i) ze względu na liczbę
wyborów negatywnych - negatywny status
socjometryczny.

3.

Wskaźnik przywództwa.

WSKAŹNIKI SOCJOMETRYCZNE (2)

4.

Wskaźnik ekspansywności pozytywnej osoby (i).

5.

Wskaźnik ekspansywności negatywnej osoby (i).

5.

Wskaźnik ekspansywności negatywnej osoby (i).

WSKAŹNIKI SOCJOMETRYCZNE (3)

Grupowe

6.

Wskaźnik ekspansywności grupy

7.

Wskaźnik spoistości grupy

8.

Wskaźnik integracji grupy

LITERATURA

Brzezińska A. (2004) Socjometria. W: Brzeziński J.
(red) Metodologia badań psychologicznych-wybór
tekstów. PWN, Warszawa.

Smoleń A., Żyśko J. (2005) Socjogram. W: Jaczynowski

Smoleń A., Żyśko J. (2005) Socjogram. W: Jaczynowski
L. (red) Techniki organizatorskie w teorii i praktyce
kultury fizycznej. AWF, Warszawa.

DZIĘKUJĘ ZA

UWAGĘ

UWAGĘ