Etyka gospodarcza

Etyka gospodarcza

wykład 10g. dla studentek i studentów

wykład 10g. dla studentek i studentów

I roku studiów niestacjonarnych II stopnia

I roku studiów niestacjonarnych II stopnia

I roku studiów niestacjonarnych II stopnia

I roku studiów niestacjonarnych II stopnia

Barbara Pogonowska

Katedra Socjologii i Filozofii UEP

1. Etyka a gospodarowanie/ biznes

1. Etyka a gospodarowanie/ biznes

I.

brak związku bądź sprzeczność

idea rozłączności etyki i gospodarowania/ biznesu:

R.E. Freeman

„teza o rozdzielności”

(separation

thesis): ontologiczna odmienność obu dziedzin

etyczność jako

czynnik destrukcji

gospodarowania/

etyczność jako

czynnik destrukcji

gospodarowania/

biznesu

warunkiem uwzględniania

aspektu moralnego

przez

firmę jest zdobycie silnej pozycji na rynku (argument
historyczny - drapieżność kapitalizmu pionierskiego)

ethics pays

1. Etyka a gospodarowanie/ biznes

1. Etyka a gospodarowanie/ biznes

Zagadnienie edukacji etycznej

(A. Lewicka-Strzałecka)

1. Etyka a gospodarowanie/ biznes

1. Etyka a gospodarowanie/ biznes

II.

Ujęcie kulturowe - historyczno-dziedzinowa zmienność systemów

przekonań i praktyk; gr.

ethos

: zwyczaj, obyczaj, zadomowienie,

bycie u siebie; łac.

moralis

:

np.

„wyścig szczurów”

•

moralność

- układ przekonań, który wartościuje/

ocenia relacje społeczne (stosunki między

ocenia relacje społeczne (stosunki między
jednostkami, grupami, społeczeństwami itd.) według
skali Dobra i Zła

•

etyka gospodarcza/ biznesu

– usystematyzowana

refleksja nad postacią praktykowanej moralności w
sferze gospodarowania/ w sferze gospodarki
rynkowej

1. Etyka a gospodarowanie/ biznes

1. Etyka a gospodarowanie/ biznes

Kontekst kulturowy

:

•

przemiany w świadomości społecznej

kontrkultura lat 60-tych XX wieku (kontestacja

hierarchii wartości kultury Zachodu)

hierarchii wartości kultury Zachodu)

degradacja środowiska naturalnego

organizacje pozarządowe, rozwój społeczeństwa

obywatelskiego (nurt ekologiczny, feministyczny,
pacyfistyczny)

1. Etyka a gospodarowanie/ biznes

1. Etyka a gospodarowanie/ biznes

•

społeczeństwo mediatyczne – rola środków masowego
przekazu, opinia publiczna

•

skala ujawnianych skandali korupcyjnych (sfera polityki i
‘wielkiego’ biznesu)

•

proces społecznego kwestionowania ‘definicji’ biznesu jako
obszaru niezależnego od gospodarczych i moralnych

obszaru niezależnego od gospodarczych i moralnych
oczekiwań świata społecznego: marnotrawstwo, skala
ubóstwa, stan środowiska naturalnego, macdonaldyzacja

•

kryzys gospodarczy – od 15 września 2008 r.

•

globalizacja problemów gospodarczych, uboczne skutki
rozwoju technologicznego, nieprzejrzystość funkcjonowania
rynków finansowych

1. Etyka a gospodarowanie/ biznes

1. Etyka a gospodarowanie/ biznes

•

rok

1985

– umowna data powstania etyki biznesu jako

dziedziny o charakterze akademickim (USA, Wielka Brytania);

The Foundamentals of Business Ethics

, USA, 1926

instytucjonalizacja etyki biznesu

przedmiot nauczania w uczelniach ekonomicznych/

przedmiot nauczania w uczelniach ekonomicznych/

menedżerskich

lata 80 – „dekada chciwości” (Greed is good)

rozwój rynków finansowych

skandale przełomu XX i XXI wieku (afery: Enron

Worldcom),

2008

– obecny kryzys

1. Etyka a gospodarowanie/ biznes

1. Etyka a gospodarowanie/ biznes

Racje obecności i wagi refleksji etycznej

nad gospodarką rynkową

•

nieznana w przeszłości skala wpływu wywieranego przez
decyzje w sferze gospodarowania na sytuację jednostek i
zbiorowości (poziom dobrobytu, stan dobra wspólnego,

zbiorowości (poziom dobrobytu, stan dobra wspólnego,
dobrostan społeczeństw)

•

refleksja etyczna ukazuje złożoność ludzkiej egzystencji
(wymiar jednostkowy i społeczny)

•

procesy

globalizacji

(wzrasta

skomplikowanie

sieci

powiązań

gospodarczych

i

społecznych

oraz

ich

konsekwencji – „efekt motyla”)

1. Etyka a gospodarowanie/ biznes

1. Etyka a gospodarowanie/ biznes

•

pytanie myślicieli starożytności:

Jak żyć godnie

Jak żyć godnie?

przekształca się w pytanie:

Jak żyć godnie razem

Jak żyć godnie razem?

B. Skarga

: „Kiedy mówimy o innym, wkraczamy na teren etyki”.

myślenie wspólnotowe, wzór rozumnego postępowania,

myślenie wspólnotowe, wzór rozumnego postępowania,
wzór społecznej postawy

•

Z. Bauman

:

metafora społeczeństwa jako autostrady

:

„

ktoś nie przestrzega reguł – giną wszyscy

”

prospołeczność/ solidarność

społeczeństwo jako wspólnota a nie tylko jako zbiorowość

dobro wspólne/ prawo wszystkich Istot do godnego życia

dobro przyszłych pokoleń

1. Etyka a gospodarowanie/ biznes

1. Etyka a gospodarowanie/ biznes

•

Z. Bauman:

„to, co moralne może być zarazem efektywne

ekonomicznie”

zamiast:

•

„wprawdzie decyzja była moralnie naganna ale biznesowo
sensowna i korzystna”

(polityk)

sensowna i korzystna”

(polityk)

perspektywa dobra wspólnego

(etyka zysku jest już zużyta)

idea przyzwoitego (dobrego) społeczeństwa:

odpowiedzialność,

prawość, godność, szacunek i partnerstwo, przyzwoitość,
nadzieja, sprawiedliwość, solidarność, wstyd itd.

- idee ekonomii społecznej jako alternatywa gospodarki opartej

na koncepcji wzrostu gospodarczego