E yk
y a
k g
o
g spo
p da
d rc
r za
z
wyk
y ł
k a
ł d
d 1
0
1 g
0 .
. d
l
d a s
t
s ud
u e
d n
e t
n e
t k
e
k i
s
t
s ud
u e
d n
e t
n ó
t w
ó
I
I r
o
r ku
k
u s
t
s ud
u i
d ów
ó n
i
n es
e t
s a
t cjo
j na
n rny
n c
y h
c
h I
I
I
I s
t
s o
t pn
p i
n a
Barbara Pogonowska
Katedra Socjologii i Filozofii UEP
1
. E
t
E y
t ka
k
a a
a go
g s
o p
s od
o ar
a o
r w
o a
w n
a ie
i / b
iz
i nes
I. brak związku bądź sprzeczność
idea rozłączności etyki i gospodarowania/ biznesu: R.E. Freeman „teza o rozdzielności” ( separation thesis): ontologiczna odmienność obu dziedzin
et
e y
t c
y zn
z o
n ść
ś jako
k czy
z n
y n
n i
n k
i de
d st
s r
t u
r k
u c
k ji
i go
g sp
s o
p da
d ro
r w
o a
w ni
n a
i /
biznesu
warunkiem uwzględniania aspektu moralnego przez firmę jest zdobycie silnej pozycji na rynku (argument historyczny - drapieżność kapitalizmu pionierskiego)
ethics pays
1
. E
t
E y
t ka
k
a a
a go
g s
o p
s od
o ar
a o
r w
o a
w n
a ie
i / b
iz
i nes
Zagadnienie edukacji etycznej (A. Lewicka-Strzałecka)
1
. E
t
E y
t ka
k
a a
a go
g s
o p
s od
o ar
a o
r w
o a
w n
a ie
i / b
iz
i nes
II. Ujęcie kulturowe - historyczno-dziedzinowa zmienność systemów przekonań i praktyk; gr. ethos: zwyczaj, obyczaj, zadomowienie, bycie u siebie; łac. moralis: np. „wyścig szczurów”
• moralność - układ przekonań, który wartościuje/
oceni
n a
i r
e
r la
l cje s
p
s o
p łeczn
z e
n (st
s o
t su
s n
u k
n i
i mi
m ę
i dz
d y
z
y
jednostkami, grupami, społeczeństwami itd.) według skali Dobra i Zła
• etyka gospodarcza/ biznesu – usystematyzowana refleksja nad postacią praktykowanej moralności w sferze gospodarowania/ w sferze gospodarki rynkowej
1
. E
t
E y
t ka
k
a a
a go
g s
o p
s od
o ar
a o
r w
o a
w n
a ie
i / b
iz
i nes
Kontekst kulturowy:
• przemiany w świadomości społecznej
kontrkultura lat 60-tych XX wieku (kontestacja hi
h e
i ra
r rc
r hi
h i
i
i wa
w rt
r o
t śc
ś i
i ku
k l
u t
l u
t r
u y
y Za
Z cho
h du
d )
u
degradacja środowiska naturalnego
organizacje pozarządowe, rozwój społeczeństwa obywatelskiego (nurt ekologiczny, feministyczny, pacyfistyczny)
1
. E
t
E y
t ka
k
a a
a go
g s
o p
s od
o ar
a o
r w
o a
w n
a ie
i / b
iz
i nes
• społeczeństwo mediatyczne – rola środków masowego przekazu, opinia publiczna
• skala ujawnianych skandali korupcyjnych (sfera polityki i
‘wielkiego’ biznesu)
• proces społecznego kwestionowania ‘definicji’ biznesu jako obs
b z
s a
z ru
u n
i
n ez
e a
z leż
e n
ż e
n go
g o
d
d g
o
g sp
s o
p da
d rc
r zy
z c
y h
h i m
o
m ra
r lny
n c
y h
h
oczekiwań świata społecznego: marnotrawstwo, skala ubóstwa, stan środowiska naturalnego, macdonaldyzacja
• kryzys gospodarczy – od 15 września 2008 r.
• globalizacja problemów gospodarczych, uboczne skutki rozwoju technologicznego, nieprzejrzystość funkcjonowania rynków finansowych
1
. E
t
E y
t ka
k
a a
a go
g s
o p
s od
o ar
a o
r w
o a
w n
a ie
i / b
iz
i nes
• rok 1985 – umowna data powstania etyki biznesu jako dziedziny o charakterze akademickim (USA, Wielka Brytania);
The Foundamentals of Business Ethics, USA, 1926
instytucjonalizacja etyki biznesu
pr
p ze
z dm
d iot
o n
a
n uc
u za
z ni
n a w
u
c
u ze
z lni
n ach
h e
ko
k n
o o
n m
o iczny
zn c
y h/
h
/
menedżerskich
lata 80 – „dekada chciwości” ( Greed is good)
rozwój rynków finansowych
skandale przełomu XX i XXI wieku (afery: Enron Worldcom), 2008 – obecny kryzys
1
. E
t
E y
t ka
k
a a
a go
g s
o p
s od
o ar
a o
r w
o a
w n
a ie
i / b
iz
i nes
Racje obecności i wagi refleksji etycznej nad gospodarką rynkową
• nieznana w przeszłości skala wpływu wywieranego przez decyzje w sferze gospodarowania na sytuację jednostek i zbi
b or
o o
r w
o o
w ś
o ci (po
p z
o iom
o
do
d b
o r
b o
r b
o y
b tu,
u st
s a
t n do
d b
o r
b a
r ws
w pó
p l
ó ne
n g
e o
g ,
o
dobrostan społeczeństw)
• refleksja etyczna ukazuje złożoność ludzkiej egzystencji (wymiar jednostkowy i społeczny)
• procesy
globalizacji
(wzrasta
skomplikowanie
sieci
powiązań
gospodarczych
i
społecznych
oraz
ich
konsekwencji – „efekt motyla”)
1
. E
t
E y
t ka
k
a a
a go
g s
o p
s od
o ar
a o
r w
o a
w n
a ie
i / b
iz
i nes
•
pytanie myślicieli starożytności:
Jak
a ż
y
ż ć
y g
o
g d
o n
d i
n e?
przekształca się w pytanie:
Jak
a ż
y
ż ć
y g
o
g d
o n
d i
n e
e ra
r z
a e
z m
e ?
B. Skarga: „Kiedy mówimy o innym, wkraczamy na teren etyki”.
my
m śl
y en
e i
n e
e w
sp
w
ó
sp l
ó no
n t
o o
t w
o e
w ,
e
, wz
w ó
z r
ó
r ro
r z
o u
z m
u ne
n g
e o
g
o p
o
p s
o t
s ę
t p
ę o
p w
o a
w n
a i
n a,
a
,
wzór społecznej postawy
•
Z. Bauman: metafora społeczeństwa jako autostrady:
„ktoś nie przestrzega reguł – giną wszyscy”
prospołeczność/ solidarność
społeczeństwo jako wspólnota a nie tylko jako zbiorowość
dobro wspólne/ prawo wszystkich Istot do godnego życia
dobro przyszłych pokoleń
1
. E
t
E y
t ka
k
a a
a go
g s
o p
s od
o ar
a o
r w
o a
w n
a ie
i / b
iz
i nes
• Z. Bauman: „to, co moralne może być zarazem efektywne ekonomicznie”
zamiast:
• „wprawdzie decyzja była moralnie naganna ale biznesowo sens
n own
w a
n i
i k
o
k rz
r y
z s
y t
s n
t a
n ” (po
p l
o ityk)
perspektywa dobra wspólnego (etyka zysku jest już zużyta) idea przyzwoitego (dobrego) społeczeństwa: odpowiedzialność, prawość, godność, szacunek i partnerstwo, przyzwoitość, nadzieja, sprawiedliwość, solidarność, wstyd itd.
- idee ekonomii społecznej jako alternatywa gospodarki opartej na koncepcji wzrostu gospodarczego