LECZENIE CHORÓB
ALERGICZNYCH

Katarzyna Stasik, gr. 47

Pokrzywka

• Obrzęk skóry właściwej w wyniku

rozszerzenia i zwiększenia
przepuszczalności naczyń
krwionośnych, objawiający się
charakterystycznym bąblem
pokrzywkowym

Patogeneza

• Główną rolę odgrywa histamina uwalniana z mastocytów

na skutek reakcji immunologicznych (zależnych od IgE i
układu dopełniacza) i nieimmunologicznych
(

bezpośrednia degranulacja mastocytów).

• Uwolnienie mediatorów zwiększa przepuszczalność

naczyń włosowatych prowadząc do obrzęku i bąbla
pokrzywkowego.

• Ze względu na czas trwania objawów wyróżnia się

pokrzywkę ostrą (<6 tyg.; 2/3 przypadków) i przewlekłą
(≥6 tyg.).

Rodzaje i przyczyny

1. Pokrzywka idiopatyczna-

ostra lub przewlekła

2. Pokrzywka fizyczna:


Ze wzmożonym dermografizmem

Z zimna
Z ucisku
Wibracyjna
Cieplna


Słoneczna

3. Pokrzywka cholinergiczna

– wzrost temperatury ciała np. po

wysiłku fizycznym lub biernym ogrzaniu ciała
4. Pokrzywka wodna

– kontakt z wodą

5. Pokrzywka pokarmowa

6. Pokrzywka polekowa

7. Pokrzywka kontaktowa
8. Pokrzywka wywołana przez alergeny wziewne

9. Pokrzywka po ugryzieniu lub użądleniu przez owada
błonkoskrzydłego
10. Pokrzywka w przebiegu zakażenia – HAV, HBV, HCV,
EBV, HIV, pasożyty przewodu pokarmowego
11. Przewlekła pokrzywka autoimmunologiczna –
autoprzeciwciała przeciwko IgE lub FcεRI
12. Pokrzywka w przebiegu choroby posurowiczej

13. Pokrzywka w przebiegu choroby autoimmunologicznej
14. Pokrzywka w przebiegu ciąży – swędzące wykwity
grudkowe i płaskie
15. Pokrzywka w przebiegu nowotworu złośliwego –
zwłaszcza zespoły limfoproliferacyjne
16. Pokrzywka w przebiegu nadczynności przytarczyc
(rzadko)
17. Pokrzywka w przebiegu rzadkich chorób genetycznych
– np. zespół Muckle’a i Wellsa

Objawy:

• Charakterystyka bąbli pokrzywkowych może sugerować

etiologię:

1) wygląd (wielkość, kształt)
2) lokalizacja
3) czas od kontaktu z bodźcem wywołującym do
wystąpienia bąbli
4) czas utrzymywania się zmian

Leczenie-

zalecenia ogólne

1. Unikanie czynnika wyzwalającego (np. alergenu,
czynnika fizycznego itp.), jeśli został zidentyfikowany.

2. Unikanie czynników nieswoiście nasilających lub
wywołujących pokrzywkę: leki (kwas acetylosalicylowy,
inne NSLPZ, opioidy), alkohol, stres psychiczny.

3. Leczenie choroby podstawowej, jeśli pokrzywka ma
charakter wtórny.

Leczenie farmakologiczne

1. Leki przeciwhistaminowe:

Silni

anatagoniści receptora histaminowego H1, leki I i II

generacji

Leki przeciwhistaminowe o udokumentowanej skuteczności
w leczeniu pokrzywki to: bilastyna, cetyryzyna(5-20mg),
desloratadyna, feksofenadyna, lewocetyryzyna,
loratadyna(5-10 mg) i rupatadyna.

2. Inne leki (w pokrzywce opornej)

 montelukast 10 mg wieczorem

 cyklosporyna (Cyclaid, Equoral, Sandimmun Neoral)

–

skuteczna w leczeniu pokrzywki opornej na leki
przeciwhistaminowe



przeciwciało monoklonalne przeciwko IgE, omalizumab
(Xolair)

– lek skuteczny w dawce 150–300 mg/mies.

 GKS (w leczeniu pokrzywki w w przebiegu choroby

posurowiczej) Dawkowanie: prednizon p.o. (Encorton; lub
inny GKS w równoważnej dawce) w zależności od nasilenia
objawów, np. 30–40 mg rano przez kilka dni, potem należy
zmniejszać dawkę o 5 mg co 3 tyg. aż do odstawienia leku.

Leczenie swoiste

1. Pokrzywka z zimna: można zastosować zapobiegawczo
leki przeciwhistaminowe (zwłaszcza cyproheptadynę) albo
doksepinę.

2. Pokrzywka cholinergiczna: leki przeciwhistaminowe.

3. Opóźniona pokrzywka z ucisku: leki
przeciwhistaminowe; ew. przez krótki czas GKS p.o.,
dapson, NSLPZ lub sulfasalazyna.

Przypadek

U młodego mężczyzny po wysiłku fizycznym pojawiają się
bąble pokrzywkowe na całej powierzchni skóry.

Rozpoznanie: Pokrzywka
cholinergiczna

Leczenie: prewencja
Leki antyhistaminowe I lub II
generacji

Przypadek

• Kobieta, l. 34. Z powodu grypy zażyła wieczorem, przed

snem, dwie tabletki kotrimoksazolu. W kilka godzin
później, nad ranem, obudziła się z uczuciem silnego
świądu. Wokół oczu miała obrzęk tkanki podskórnej, a
na całym ciele spostrzegła bąble, które później określała
jako wykwity podobne do tych, które powstają po
"oparzeniu"

pokrzywą.

Rozpoznanie: Pokrzywka ostra

Leczenie: GKS (prednizon 40 mg)

Anafilaksja i wstrząs
anafilaktyczny

• Anafilaksja- to ciężka, zagrażająca życiu, uogólniona

lub ogólnoustrojowa reakcja nadwrażliwości.

• Wstrząs anafilaktyczny- szybko rozwijająca się reakcja

anafilaktyczna, w której występuje obniżenie ciśnienia
tętniczego zagrażające życiu.

Objawy anafilaksji

• Pokrzywka lub obrzęk naczynioruchowy
• Zaczerwienie skóry
• Obrzęk górnych dróg oddechowych, chrypka, stridor
• Kaszel, świsty, duszność
• Nudności, wymioty
• Obniżenie ciśnienia tętniczego

Objawy wstrząsu

anafilaktycznego

• Chłodna, blada i spocona skóra
• Zapadnięte żyły podskórne
• Hipotensja
• Skąpomocz lub bezmocz
• Bezwiedne oddanie stolca
• Utrata przytomności
• Może wystąpić zatrzymanie krążenia

Leczenie-

postępowanie

wstępne

• PODAĆ ADRENALINĘ
a)

U osób z wywiadem anafilaktycznym: Należy podać 1
jednostkę i.m w zewnętrzną powiechnię uda

b)

u osób dorosłych z samoistnym krążeniem 0,3 mg

(maks 0,5) i.m

(roztwór 1mg/ml(0,1%, 1:1000)

c) U dzieci 0,15 mg (maks 0,3)

Dawkę adrenaliny można powtarzać co 5-15 min jeśli
ciśnienie nadal jest niskie

• Ułożenie chorego na plecach z uniesionymi nogami

opanowanie hipotensji

• Podawanie tlenu przez maskę twarzową
• Zapewnienie dostępu do żył obwodowych
• Przetaczanie płynów i.v. – (niskie ciśnienie) przetocz 1–2

l 0,9% NaCl (5

–10 ml/kg mc. w ciągu pierwszych 5–10

min u dorosłych i 10 ml/kg mc. u dzieci).

• Monitorowanie ciśnienia tętniczego oraz, w zależności

od stanu chorego, EKG,

pulsoksymetrię lub gazometrię

krwi tętniczej.

• U chorego z ciężkim obrzękiem górnych dróg

oddechowych, skurczem oskrzeli lub spadkiem ciśnienia
tętniczego, bez reakcji na kilkakrotne wstrzyknięcie
adrenaliny i.m

. i przetaczanie płynów i.v. → można

zastosować adrenalinę 0,1–0,3 mg w 10 ml 0,9% NaCl
we wstrzyknięciu i.v. w ciągu kilka minut lub w ciągłym
wlewie i.v. 1

–10 µg/min (roztwór 1 mg w 10 ml 0,9%

NaCl [0,1 mg/ml, 1:10 000]).

Postępowanie dodatkowe

LEKI PRZECIWHISTAMINOWE

–H1-bloker należy

podawać w powolnym wstrzyknięciu i.v. (klemastyna
[Clemastinum WZF] 2 mg albo antazolina [Phenazolinum]
200 mg w 10 ml 0,9% NaCl).

LEK ROZKURCZAJĄCY OSKRZELA- jeśli skurcz
oskrzeli nie ustępuje po podaniu adrenaliny – krótko
działający β-mimetyk w nebulizacji (np. salbutamol [Steri-
Neb Salamol, Ventolin] 2,5 lub 5 mg w 3 ml 0,9% NaCl)
albo z inhalatora

• U chorych z ciśnieniem tętniczym skurczowym <90 mm

Hg pomimo stosowania adrenaliny i przetoczenia płynów
→należy rozważyć podanie innego leku obkurczającego
naczynia

krwionośne

• U chorych przyjmujących β-blokery i nieodpowiadających

na leczenie adrenaliną → można podać glukagonu
(GlucaGen) w powolnym wlewie i.v. 1

–5 mg w ciągu ~5

min, a następnie w ciągłym wlewie i.v. 5–15 µg/min,
zależnie od reakcji klinicznej.

GKS maks. przez 3 dni i.v. (np. metyloprednizolon [Solu-

Medrol] 1

–2 mg/kg, następnie 1 mg/kg/d, lub hydrokortyzon

(Corhydron) 200

–400 mg, następnie 100 mg co 6 h) lub

p.o.

Obserwacja po ustąpieniu objawów anafilaksji

Przypadek

• Mężczyzna, lat 58. Od kilkunastu lat zawodowy ogrodnik. Od

3 lat w swojej szklarni wykorzystuje trzmiele do zapylania
warzyw. Owady te użądliły go kilkakrotnie, co początkowo
dobrze znosił. Dopiero gdy ukłucie nastąpiło w powiekę,
natychmiast wystąpiły zawroty głowy, nudności i zlewne poty,
a po kilkunastu minutach chory stracił przytomność.

Dziękuję za uwagę