Historycznie, świat
pośrednictwa finansowego
miał do wyboru:
- model wyspecjalizowanej
bankowości
- model bankowości
uniwersalnej
Pytanie: co to jest
?
Odpowiedz
:
bank nie ograniczony pod względem rodzaju
świadczonych usług
bank posiadający swobodę działania:
- na rynku pieniężnym
- na rynku kapitałowym
1
W. Jaworski:
 Model anglosaski opiera się na rynkach finansowych. Sprzyja to
uniezależnieniu się wielkich korporacji przemysłowych od
banków komercyjnych. Te ostatnie wykorzystywane są przede
wszystkim do funkcji płatniczych i rozliczeniowych, a także do
zaspokajania krótkoterminowego zapotrzebowania przedsię-
biorstw na kredyt. Natomiast podstawowy dopływ kapitału
odbywa się przez emisję papierów wartościowych i przez giełdę.
Bardzo istotną rolę w tym modelu odgrywają różnego rodzaju
fundusze i banki specjalne (inwestycyjne).
Model niemiecko-japoński zakłada, że główną rolę w sektorze
finansowym pełni system bankowy. Banki zaspokajają zarówno
krótkoterminowe, jak i długoterminowe potrzeby klientów. W tym
modelu banki mają zatem charakter uniwersalny. Równocześnie
rozpowszechniają się powiązania kapitałowe między bankami i
korporacjami przemysłowymi .
W Europie, wiodącym systemem,
w którym dominowała bankowość
uniwersalna, był i jest system
niemiecki.
Rozwiązania przyjęte w USA w
tzw. Glass-Steagall Act w latach
trzydziestych (1933) były typowe
natomiast dla modelu
wyspecjalizowanego.
2
Nieustający lobbing na rzecz zmian
systemowych, prowadzony przez
reprezentantów amerykańskich banków,
stał się szczególnie intensywny w USA w
latach 90. Mimo oporu ze strony
amerykańskiego banku centralnego 
Systemu Rezerwy Federalnej, po ponad
65 latach od przyjęcia postkryzysowego
Glass Steagall Act, uchwalono nowe
prawo bankowe
Ustawa, nazwana Gramm-Leach-Bliley Act,
została podpisana przez Billa Clintona w dniu
12 listopada 1999 roku. Pokierowała ona
bankowość amerykańską w stronę modelu
uniwersalnego.
Stopniowo, po spełnieniu warunków okresu
przejściowego, amerykańskie banki mogą
łączyć  pod jednym dachem tradycyjne
czynności depozytowo-kredytowe i
bankowość inwestycyjną.
3
Po stuleciach rozwoju, a przed kryzysem,
można było formułować wnioski:
" Dominuje model bankowości uniwersalnej:
Niemcy, a w konsekwencji UE
Japonia
Polska, po 1989
USA, po 1999
" Jest w pośrednictwie finansowym miejsce
dla bankowości wyspecjalizowanej
" Znaczenie m.in. regulacji prawnych i
ekonomii, a w tym kontekście  wyboru
dokonywanego przez właścicieli
Właściciel banku, do wyboru 
w ramach obowiązującego
porządku prawnego i przy
kierowaniu się zasadami
racjonalnego gospodarowania
 ma do wyboru co najmniej
cztery modelowe struktury
organizacji swojej instytucji
bankowej
KONKURENCJA W
RZECZYWISTOŚCI?
4
NBP
Struktura sektora bankowego
Struktura sektora bankowego
W 2006 r.
nie nastąpiły istotne zmiany
w strukturze podmiotowej i własnościowej
Struktura podmiotowa sektora
Struktura podmiotowa sektora
51 banków komercyjnych
51 banków komercyjnych
12 oddziałów instytucji kredytowych
12 oddziałów instytucji kredytowych
584 banków spółdzielczych zrzeszonych w 3 strukturach (Banku
584 banków spółdzielczych zrzeszonych w 3 strukturach (Banku
Polskiej Spółdzielczości 351, Gospodarczym Banku Wielkopolskim 152,
Polskiej Spółdzielczości 351, Gospodarczym Banku Wielkopolskim 152,
Mazowieckim Banku Regionalnym 80, poza Krakowskim Bankiem
Mazowieckim Banku Regionalnym 80, poza Krakowskim Bankiem
Spółdzielczym, który funkcjonował samodzielnie).
Spółdzielczym, który funkcjonował samodzielnie).
Konsolidacja wyhamowała i w znacznym stopniu uzależniona jest od
Konsolidacja wyhamowała i w znacznym stopniu uzależniona jest od
decyzji inwestorów zagranicznych
decyzji inwestorów zagranicznych
Struktura własnościowa sektora bankowego
Struktura własnościowa sektora bankowego
Kapitał polski (30,3% aktywów sektora)
Kapitał polski (30,3% aktywów sektora)
4 banki kontrolowane przez Skarb Państwa (19,7%)
4 banki kontrolowane przez Skarb Państwa (19,7%)
7 banków kontrolowanych przez inwestorów prywatnych (4,4%)
7 banków kontrolowanych przez inwestorów prywatnych (4,4%)
wszystkie banki spółdzielcze (6,2%)
wszystkie banki spółdzielcze (6,2%)
Kapitał zagraniczny (69,7%)
Kapitał zagraniczny (69,7%)
40 banków komercyjnych (66,6%)
40 banków komercyjnych (66,6%)
12 oddziałów instytucji kredytowych (3,1%)
12 oddziałów instytucji kredytowych (3,1%)
NBP
Liczba banków
Liczba banków
Konsolidacja wyhamowała
i w znacznym stopniu uzależniona jest
prowadzących
prowadzących
od decyzji inwestorów zagranicznych
działalność operacyjną
działalność operacyjną
Liczba banków komercyjnych i oddziałów instytucji kredytowych
prowadzących działalność operacyjną
87
80
63
61
57
60
40
20
0
1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Liczba banków spółdzielczych prowadzących działalność operacyjną
1653
1 500
1 200
900
588
584
600
300
0
1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
NBP
Udział inwestorów zagranicznych
Udział inwestorów zagranicznych
w aktywach sektora bankowego
w aktywach sektora bankowego
(% kontrolowanych aktywów, 2006)
(% kontrolowanych aktywów, 2006)
Kraje UE 58,8
Kraje spoza UE 11,1
Włochy 19,9
Niemcy 8,4
Holandia 8,2
Korzystna
USA 7,8
dywersyfikacja z
ródeł kapitału
Belgia 4,9
wg kraju pochodzenia
Irlandia 4,6
Francja 3,9
Portugalia 3,6
Austria 2,3
pozostali 6,1
0 10 20 30 40 50 60
5
NBP
Udział (%) inwestorów zagranicznych
Udział (%) inwestorów zagranicznych
w aktywach sektora bankowego
w aktywach sektora bankowego
Handlowy
Pekao
BGŻ
BRE
BPH
PBK
Zachodni
80
69,5 69,7
BSK
60
WBK 47,2
40
13,7
20
2,6
0
1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Obecna struktura własnościowa
jest konsekwencją procesów prywatyzacji dużych banków w latach 1999-2000
NBPNiektóre  spółki córki odgrywają kluczową rolę w polskim sektorze
Niektóre  spółki córki odgrywają kluczową rolę w polskim sektorze
bankowym ale ich udział
bankowym ale ich udział
w aktywach i zysku netto  spółek matek jest marginalny
w aktywach i zysku netto  spółek matek jest marginalny
(wysoki zysk netto Pekao i BPH na tle UniCredito)
(wysoki zysk netto Pekao i BPH na tle UniCredito)
(dane 2006)
(dane 2006)
Udział spółki zależnej w aktywach polskiego sektora bankowego
Udział spółki zależnej w aktywach "spółki matki"
Udział spółki zależnej w zysku netto "spółki matki"
10,4
10
9,2
7,7
7,0
5,1
5 5,2
2,2
2,2 2,0
1,0 0,8
0,6
0
Pekao - Unicredito BPH - Unicredito Bank Slaski - ING Handlowy -
Citigroup
NBP
Podobna sytuacja występuje w
Podobna sytuacja występuje w
innych nowych krajach członkowskich UE
innych nowych krajach członkowskich UE
oraz niektórych starych krajach UE
oraz niektórych starych krajach UE
(dane 2004)
(dane 2004)
60
56 podmiot 1
51
podmiot 2
podmiot 3
40
32
28
26
24
23
20
20
21
20
22 16
18
14 14
18
15
0
y
ródło: ECB
6
Udział w aktywach sektora
Litwa
Malta
Dania
A
otwa
Czechy
Austria
Estonia
Słowacja
Finlandia
Portugalia
NBP
Z drugiej strony &
Z drugiej strony &
9 polskich banków należy do grona 100 największych
9 polskich banków należy do grona 100 największych
banków europejskich pod względem kapitalizacji
banków europejskich pod względem kapitalizacji
(PKO Bank Polski zajmuje 33 pozycję a Pekao 45)
(PKO Bank Polski zajmuje 33 pozycję a Pekao 45)
HSBC
PKO Bank Polski
160,9 mld EUR
14,5 mld EUR
175
150 UniCredito
71,4 mld EUR
Pekao
125 BZW (5,9)
11,9 mld EUR
Handlowy (4,5)
BRE (4,1)
100
Commerzbank BSK (3,5)
Bank BPH
24,2 mld EUR Getin (3,1)
7,5 mld EUR
75 Millennium (3,0)
50
25
0
y
ródło: Bloomberg (04/06/2006)  klasyfikacja sektorowa Bloomberg
NBP
Struktura sektora bankowego (cd.)
Struktura sektora bankowego (cd.)
W 2006 r. nastąpił dalszy rozwój skali działalności sektora
W 2006 r. nastąpił dalszy rozwój skali działalności sektora
zatrudnienie 157 998 (wzrost o 3,3%)
zatrudnienie 157 998 (wzrost o 3,3%)
oddziały i inne placówki 12 447 (wzrost o 1,3%)
oddziały i inne placówki 12 447 (wzrost o 1,3%)
liczba rachunków bankowych 40,0 mln (spadek o 3,4% w rezultacie
liczba rachunków bankowych 40,0 mln (spadek o 3,4% w rezultacie
zamknięcia przez PKO 2,3 mln nieaktywnych rachunków)
zamknięcia przez PKO 2,3 mln nieaktywnych rachunków)
bankomaty 9 938 (wzrost o 13,2%)
bankomaty 9 938 (wzrost o 13,2%)
karty płatnicze 23,8 mln (wzrost o 17,1%)
karty płatnicze 23,8 mln (wzrost o 17,1%)
Stopień koncentracji uległ zmniejszeniu
Stopień koncentracji uległ zmniejszeniu
CR 5 wynosił 46,5 (wobec 48,7 w 2005 r)
CR 5 wynosił 46,5 (wobec 48,7 w 2005 r)
CR 10 wynosił 66,8 (69,3)
CR 10 wynosił 66,8 (69,3)
Trzech dużych  graczy : PKO Bank Polski, Pekao, BPH. W wyniku fuzji
Trzech dużych  graczy : PKO Bank Polski, Pekao, BPH. W wyniku fuzji
Pekao i BPH powstanie  wielka dwójka
Pekao i BPH powstanie  wielka dwójka
NBP
Od 2004 r. następuje stopniowy wzrost
Od 2004 r. następuje stopniowy wzrost
zatrudnienia i sieci placówek bankowych
zatrudnienia i sieci placówek bankowych
Zatrudnienie (tys.)
174,7
169,5
158,0
153,0
149,6
150
100
50
0
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Sieć placówek (tys.)
14,2
15
12,3
12,4
11,8 12,0
10
5
0
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
7