Znaczenie roku 1997 dla
uregulowań prawnych
dotyczących polskiej
bankowości
W 1997:
Konstytucja RP (2.04.)
oraz dwie ważne ustawy: prawo
bankowe i o Narodowym Banku
Polskim (29.08.)
1
Ponadto (1):
- ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 o listach
zastawnych i bankach hipotecznych
- ustawa z dnia 7 grudnia 2000 r. o
funkcjonowaniu banków spółdzielczych
Ponadto (2) m.in.:
- kodeks spółek handlowych
- kodeks postępowania administracyjnego
- kodeks postępowania cywilnego
- kodeks karny
A ponadto dyrektywy unijne i liczne ustawy, np.
- ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 Prawo
o publicznym obrocie papierami wartościowymi
Ponadto (3) m.in.:
- ustawa o nadzorze finansowym
- ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 o
ostateczności rozrachunku w systemach
płatności i systemach rozrachunku papierów
wartościowych oraz zasadach nadzoru nad
tymi systemami
-ustawy z dnia 29 września 1994 o
rachunkowości
- ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 o Policji
2
a także (4) m.in.:
- ustawa z dnia 12 września 2002 o elektronicznych
instrumentach płatniczych
- ustawa z dnia 27 maja 2004 o funduszach
inwestycyjnych
- ustawa z dnia 28 sierpnia 1997 o organizacji i
funkcjonowaniu funduszy emerytalnych
- ustawa z dnia 14 grudnia 1994 r. o Bankowym
Funduszu Gwarancyjnym
- ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 o ochronie danych
osobowych
pieniądz a bank centralny
3
Po drugie, jest to ustawa
z dnia 29 sierpnia 1997 roku
o Narodowym Banku Polskim
Po pierwsze, jest to
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
4
Z ustawy
z dnia 29 sierpnia 1997
o Narodowym Banku Polskim
Art. 1
Narodowy Bank Polski, zwany dalej
 NBP , jest bankiem centralnym
Rzeczypospolitej Polskiej
Z ustawy
z dnia 29 sierpnia 1997
o Narodowym Banku Polskim
Art. 2
1. NBP posiada osobowość prawną i prawo
używania pieczęci z godłem państwowym
2. NBP nie podlega wpisowi do rejestru
przedsiębiorstw państwowych
3. Działalność NBP jest prowadzona na
obszarze Rzeczypospolitej Polskiej
4. Siedzibą NBP jest Warszawa
5
Z ustawy z dnia 29 sierpnia 1997
o Narodowym Banku Polskim
Art. 3
1. Podstawowym celem działalności NBP
jest utrzymanie stabilnego poziomu cen,
przy jednoczesnym wspieraniu polityki
gospodarczej Rządu, o ile nie ogranicza to
podstawowego celu NBP
a Konstytucja?
Narodowy Bank Polski odpowiada za
wartość polskiego pieniądza
O ile nie narusza to celu podstawowego, ESBC
O ile nie narusza to celu podstawowego, ESBC
wspiera swymi działaniami ogólną politykę
wspiera swymi działaniami ogólną politykę
gospodarczą Wspólnoty, skierowaną na wzrost
gospodarczą Wspólnoty, skierowaną na wzrost
gospodarczy, zwalczanie bezrobocia, ekspansję
gospodarczy, zwalczanie bezrobocia, ekspansję
eksportową, rozwój regionalny, restrukturyzację
eksportową, rozwój regionalny, restrukturyzację
oraz unowocześnianie gospodarki
oraz unowocześnianie gospodarki
Z ustawy
z dnia 29 sierpnia 1997
o Narodowym Banku Polskim
Art. 7
1. NBP wykonuje zadania przez Centralę i inne jednostki
organizacyjne
2. Zarząd NBP w drodze uchwały:
1) powołuje, przekształca i likwiduje komórki
organizacyjne Centrali NBP i inne jednostki
organizacyjne,
2) określa zakres działalności oraz organizację
wewnętrzną Centrali NBP i pozostałych jednostek
6
m
m
y
y
w
w
o
t
o
t
u
t
u
t
a
t
a
t
s
s
m
m
e
l
e
l
e
e
c
c
m
m
y
y
e
n
i
e
n
i
n
w
n
w
a
ó
a
ł
ó
ł
w
w
G
y
G
y
m
m
y
y
z
z
r
t
r
t
u
u
t
t
s
s
e
j
e
j
C
C
B
B
S
S
E
E
n
n
e
e
c
c
i
i
c
c
ś
ś
o
o
n
l
n
i
l
i
b
b
a
t
a
t
s
s
Definicja banku
Art. 2. Bank jest osobą prawną
utworzoną zgodnie z przepisami ustaw,
działającą na podstawie zezwoleń
uprawniających do wykonywania
czynności bankowych obciążających
ryzykiem środki powierzone pod
jakimkolwiek tytułem zwrotnym.
Art. 3. Wyrazy "bank" lub "kasa" mogą
być używane w nazwie oraz dla
określenia działalności lub reklamy
wyłącznie banku w rozumieniu art. 2(& )
Rodzaje podmiotów
7
Polskie prawo bankowe wyróżnia
w art. 4, między innymi:
1. bank krajowy
2. bank zagraniczny
3. międzynarodową instytucję
finansową
4. instytucję kredytową
5. oddział instytucji kredytowej
6. instytucję finansową
Art. 4. 1. Użyte w ustawie określenia
oznaczają:
1) bank krajowy - bank mający siedzibę
na terenie Rzeczypospolitej Polskiej,
2) bank zagraniczny - bank mający
siedzibę za granicą Rzeczypospolitej
Polskiej, na terytorium państwa
niebędącego członkiem Unii Europejskiej,
3) międzynarodowa instytucja
finansowa - instytucję finansową, której
większość kapitału własnego należy do
państw będących członkami Organizacji
Współpracy Gospodarczej i Rozwoju lub
banków centralnych takich państw.
17) instytucja kredytowa - podmiot
mający swoją siedzibę za granicą
Rzeczypospolitej Polskiej na terytorium
jednego z państw członkowskich Unii
Europejskiej, zwanych dalej "państwami
członkowskimi", prowadzący we własnym
imieniu i na własny rachunek, na
podstawie zezwolenia właściwych władz
nadzorczych, działalność polegającą na
przyjmowaniu depozytów lub innych
środków powierzonych pod jakimkolwiek
tytułem zwrotnym i udzielaniu kredytów
lub na wydawaniu pieniądza
elektronicznego.
8
18) oddział instytucji kredytowej -
jednostkę organizacyjną instytucji
kredytowej wykonującą w jej imieniu i na
jej rzecz wszystkie lub niektóre czynności
wynikające z zezwolenia udzielonego tej
instytucji kredytowej, przy czym wszystkie
jednostki organizacyjne danej instytucji
kredytowej odpowiadające powyższym
cechom, utworzone na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej, uważa się za
jeden oddział.
Art. 4. (& )
7) instytucja finansowa - podmiot
niebędący bankiem ani instytucją
kredytową, którego podstawowa
działalność będąca z
ródłem większości
przychodów polega na wykonywaniu
działalności gospodarczej w zakresie:
a) nabywania i zbywania udziałów lub akcji,
b) udzielania pożyczek ze środków własnych,
c) udostępniania składników majątkowych na podstawie
umowy leasingu,
d) świadczenia usług w zakresie nabywania i zbywania
wierzytelności,
e) świadczenia usług związanych z transferem środków
pieniężnych,
(& )
l) świadczenia usług brokerskich na rynku pieniężnym.
Czynności bankowe
9
Art. 5. 1. Czynnościami bankowymi są:
1) przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na
żądanie lub z nadejściem oznaczonego
terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów,
2) prowadzenie innych rachunków bankowych,
3) udzielanie kredytów,
4) udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych
oraz otwieranie i potwierdzanie akredytyw,
5) emitowanie bankowych papierów wartościowych,
6) przeprowadzanie bankowych rozliczeń
pieniężnych,
6a) wydawanie instrumentu pieniądza
elektronicznego,
7) wykonywanie innych czynności przewidzianych
wyłącznie dla banku w odrębnych ustawach.
Art. 5. 2. Czynnościami bankowymi są
również następujące czynności, o ile są
one wykonywane przez banki:
1) udzielanie pożyczek pieniężnych,
2) operacje czekowe i wekslowe oraz operacje,
których przedmiotem są warranty,
3) wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie
operacji przy ich użyciu,
4) terminowe operacje finansowe,
5) nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych,
6) przechowywanie przedmiotów i papierów
wartościowych oraz udostępnianie skrytek sejfowych,
7) prowadzenie skupu i sprzedaży wartości
dewizowych,
8) udzielanie i potwierdzanie poręczeń,
9) wykonywanie czynności zleconych, związanych z
emisją papierów wartościowych,
10) pośrednictwo w dokonywaniu przekazów
pieniężnych oraz rozliczeń w obrocie dewizowym.
Art. 5. 4. Działalność gospodarcza, której
przedmiotem są czynności, o których
mowa w ust. 1,
może być wykonywana wyłącznie przez
banki, z zastrzeżeniem ust. 5.
10