org rynek R5WZGNOJGMLJYRC4VHP3Q Nieznany

Jak jest
zorganizowany
rynek kapita∏owy

Poradnik Inwestora

Magdalena RoÊniak-Rutkowska
Arkadiusz Famirski

Jak jest zorganizowany

rynek kapita∏owy

Magdalena RoÊniak-Rutkowska

Arkadiusz Famirski

Jak jest zorganizowany

rynek kapita∏owy

Warszawa 2006

Poradnik Inwestora

Wydawca:
Fundacja Edukacji Rynku Kapita∏owego
ul. Ksià˝´ca 4, 00-498 Warszawa
www.ferk.pl

Tekst broszury udost´pni∏a Komisja Papierów WartoÊciowych i Gie∏d
© Komisja Papierów WartoÊciowych i Gie∏d, Warszawa 2006

Wydanie II zmienione, Warszawa, maj 2006

Wydanie I ukaza∏o si´ w 2004 r. nak∏adem Komisji Papierów WartoÊciowych i Gie∏d pt.:

„Poradnik inwestora – èród∏a informacji o rynku papierów wartoÊciowych”

ISBN 83-89465-10-8

Opracowanie graficzne: Lech Szymaƒski, Formacja Aktywna
03-918 Warszawa, ul. ¸otewska 17/2, tel. (22) 616 06 14

Wst´p ....................................................................................................................... 7

Rynek kapita∏owy a rynek instrumentów finansowych .................. 8

Zorganizowany system obrotu instrumentami finansowymi ..... 10

Transakcje wewn´trzne

a transakcje w zorganizowanym systemie obrotu .......................... 13

Instytucje dzia∏ajàce na rynku instrumentów finansowych ....... 14

Cechy szczególne zorganizowanego systemu obrotu ................... 18

Polski inwestor na zagranicznym rynku kapita∏owym .................. 20

Spó∏ki akcyjne ................................................................................................... 22

Obligacje .............................................................................................................. 31

Fundusze inwestycyjne ................................................................................. 33

Instytucje dzia∏ajàce w interesie inwestorów ................................... 38

èród∏a informacji o rynku instrumentów finansowych ................. 42

S∏owniczek .......................................................................................................... 43

S P I S T R E Â C I

Wi´cej informacji

przydatnych inwestorom

mo˝na znaleêç na stronach internetowych

FUNDACJI EDUKACJI RYNKU KAPITA¸OWEGO

www.ferk.pl

GIE¸DY PAPIERÓW WARTOÂCIOWYCH W WARSZAWIE

www.gpw.pl

KOMISJI PAPIERÓW WARTOÂCIOWYCH i GIE¸D

www.kpwig.gov.pl

WST¢P

Intencjà poradnika jest przedstawienie w sposób bardzo ogólny, jak jest zorganizo-

wany rynek instrumentów finansowych. Ujmujàc zagadnienia w sposób prosty
i przejrzysty staraliÊmy si´ zwróciç przede wszystkim do Czytelników, którzy nie ze-
tkn´li si´ jeszcze z rynkiem instrumentów finansowych i nie posiadajà wcale lub po-
siadajà niewielkà wiedz´ na ten temat. Naszym celem jest wywo∏anie w wyobraêni
Czytelników pewnego ogólnego „obrazu” rynku, w sposób pozwalajàcy zrozumieç
mechanizmy jego dzia∏ania, z uwzgl´dnieniem miejsca i roli inwestora. Sposób pre-
zentacji poszczególnych zagadnieƒ oraz ich wybór zosta∏ dokonany z myÊlà w∏aÊnie
o inwestorze, o tym, co by∏oby istotne z jego punktu widzenia.

Rynek instrumentów finansowych jest wyspecjalizowanym organizmem ekono-

miczno – prawnym, którego uczestnicy pos∏ugujà si´ fachowym j´zykiem. W porad-
niku raczej unikaliÊmy takich fachowych poj´ç i zwrotów, które mog∏yby byç dla
Czytelnika niezrozumia∏e, a ich wyjaÊnienie powodowa∏oby komplikowanie zawar-
toÊci merytorycznej. Dlatego informacje w poradniku sà bardzo ogólne, cz´sto po-
dawane w du˝ym skrócie i uproszczeniu. Jednak˝e przy omawianiu niektórych
zagadnieƒ unikanie specjalistycznego s∏ownictwa uznaliÊmy za niew∏aÊciwe, ponie-
wa˝ bez znajomoÊci podstawowych poj´ç niemo˝liwe jest poznanie rynku, choçby
w stopniu minimalnym. Takie poj´cia u˝ywane w tekÊcie po raz pierwszy, zosta∏y
zaznaczone kursywà i wyjaÊnione w s∏owniczku umieszczonym na koƒcu poradnika.

Czytelników, którzy byliby zainteresowani szerszà wiedzà na temat funkcjonowania

rynku instrumentów finansowych, odsy∏amy do bogatej literatury fachowej, infor-
macji prezentowanych przez instytucje dzia∏ajàce na rynku, w tym publikacje wyda-
ne nak∏adem Komisji Papierów WartoÊciowych i Gie∏d, dost´pne na stronie inter-
netowej

www.kpwig.gov.pl

, a przede wszystkim do aktów prawnych regulujàcych

ten segment rynku.

RYNEK KAPITA¸OWY
A RYNEK INSTRUMENTÓW
FINANSOWYCH

W potocznym rozumieniu

rynek jest polem dzia∏ania sprzedawców

(producen-

tów) ró˝norodnych towarów (lub us∏ug)

oraz kupujàcych

, którzy sà zainteresowa-

ni ich nabyciem. Sprzedawcy starajà si´ zbyç swoje towary po jak najwy˝szej cenie,
aby móc zarobiç. Natomiast kupujàcy dà˝à do nabycia towarów (lub us∏ug) zaspo-
kajajàcych ich potrzeby po jak najni˝szej cenie. Posiadajàc okreÊlone dochody, dyspo-
nujà ograniczonymi Êrodkami finansowymi, zatem muszà je wydatkowaç w sposób
najbardziej dla siebie korzystny. T´ sprzecznoÊç interesów sprzedawców oraz kupu-
jàcych reguluje mechanizm rynkowy, w którym najistotniejsze znaczenie majà wza-
jemne relacje pomi´dzy cenà oraz poda˝à i popytem.

Popytem

nazywamy zapotrzebowanie kupujàcych (konsumentów) na dany towar

(us∏ug´), przy okreÊlonym poziomie ceny.

Poda˝à

zaÊ iloÊç towarów, jakà sprzedajà-

cy sà w stanie zaoferowaç przy danym poziomie ceny.

W praktyce rynkowej dzieje si´ zwykle tak, ˝e wzrost ceny powoduje spadek popy-

tu. Oznacza to, ˝e na wysokà cen´ towaru kupujàcy reagujà zmniejszeniem a nawet
utratà zainteresowania zakupami. JeÊli natomiast cena spada, zachowujà si´ odwrot-
nie, dlatego popyt wzrasta. Cena towaru zatem nie jest wy∏àcznie odzwierciedleniem
jego wartoÊci. Jak widaç, nie jest tak˝e wyznaczana samodzielnie przez kupujàcych
ani przez sprzedawców.

Poziom ceny jest uzale˝niony od ogólnej poda˝y i ogólne-

go popytu, jaki wyst´puje na rynku.

Rynek kapita∏owy jest rynkiem, na którym towarem sà ró˝nego rodzaju in-

strumenty finansowe.

Kupujàc dany instrument finansowy w istocie inwestujemy

wolne Êrodki finansowe, czyli kapita∏. Lokowanie pieni´dzy w instrumenty finanso-
we ma na celu uzyskanie korzyÊci kapita∏owych. Nale˝y jednak pami´taç, ˝e inwesty-
cje takie zawierajà w sobie element ryzyka. Sprzedawcami na rynku kapita∏owym sà
du˝e instytucje finansowe takie jak banki, towarzystwa ubezpieczeniowe, czy fundu-
sze emerytalne. Emitujà one instrumenty finansowe, sprzedajà inwestorom i dzielà
si´ z nimi cz´Êcià zysku, jaki przynoszà zainwestowane przez nich pieniàdze. Wyso-
koÊç korzyÊci, jakiej mo˝na oczekiwaç z danej inwestycji oraz stopieƒ ryzyka z nià
zwiàzany zale˝à od konkretnego instrumentu finansowego. Wi´cej informacji na te-
mat zasad inwestowania znajdà Paƒstwo m.in. w „Poradniku Inwestora – W co in-
westowaç, czyli abc inwestycji”.

R Y N E K K A P I T A ¸ O W Y A R Y N E K I N S T R U M E N T Ó W F I N A N S O W Y C H

Jednà z form rynku kapita∏owego jest

zorganizowany system obrotu instrumen-

tami finansowymi

. Jest on w istocie zmodyfikowanym w pewnym stopniu publicz-

nym rynkiem papierów wartoÊciowych, funkcjonujàcym od 1991 r., którego trzon
stanowi∏a Gie∏da Papierów WartoÊciowych w Warszawie SA oraz MTS-CeTO SA.
Modyfikacja polega g∏ównie na zwi´kszeniu konkurencyjnoÊci rynku i liberalizacji
obrotu w duchu zasad obowiàzujàcych w Unii Europejskiej.

W paêdzierniku 2005 r. wesz∏y w ˝ycie nowe regulacje prawne, które sprawiajà, ˝e

sposób funkcjonowania polskiego rynku instrumentów finansowych i rynków euro-
pejskich jest jednolity. Chodzi przede wszystkim o trzy nowe ustawy:

■

ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi
(Dz. U. Nr 183, poz. 1538),

■

ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania
instrumentów finansowych do zorganizowanego sytemu obrotu
oraz o spó∏kach publicznych (Dz. U. Nr 184, poz. 1539),

■

ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o nadzorze nad rynkiem kapita∏owym
(Dz. U. Nr 183, poz. 1537).

Standardy Unii Europejskiej dajà polskim spó∏kom wi´kszà swobod´ w oferowa-

niu papierów wartoÊciowych równie˝ w krajach Unii Europejskiej. Z kolei polskim
inwestorom stwarzajà wi´kszy dost´p do papierów wartoÊciowych i innych instru-
mentów finansowych emitowanych czy wystawianych przez podmioty zagraniczne,
dzi´ki „udro˝nieniu” polskiego rynku dla zagranicznych emitentów i wystawców.
Poza tym wprowadzajà nowe formy inwestowania. KorzyÊci ze zmian p∏ynà do
wszystkich. Emitentom wzrasta szansa na pozyskanie kapita∏u, równie˝ zagraniczne-
go, gdy˝ rozszerza si´ kràg potencjalnych inwestorów. Polscy inwestorzy natomiast,
korzystajàc ze wzrostu konkurencji, zyskujà wi´kszy wybór papierów wartoÊciowych
i innych instrumentów finansowych, w które mogà zainwestowaç posiadane Êrodki
finansowe.

R Y N E K K A P I T A ¸ O W Y A R Y N E K I N S T R U M E N T Ó W F I N A N S O W Y C H

ZORGANIZOWANY SYSTEM
OBROTU INSTRUMENTAMI
FINANSOWYMI

Zg∏´bianie wiedzy o sposobie funkcjonowania rynku instrumentów finansowych

nale˝y rozpoczàç od zapoznania si´ z towarem oferowanym na tym rynku. Instru-
ment finansowy chyba dobrze kojarzy si´ z pewnym narz´dziem, urzàdzeniem. Nie
s∏u˝y on jednak do gry czy prac r´cznych, lecz faktycznie jest wykorzystywany jako
narz´dzie do lokowania, a precyzyjniej – inwestowania pieni´dzy.

Asortyment towaru na rynku w postaci instrumentów finansowych jest szalenie

bogaty, poczynajàc od prostych, powszechnie znanych papierów wartoÊciowych, ta-
kich jak akcje, obligacje, certyfikaty inwestycyjne czy warranty subskrypcyjne po
skomplikowane instrumenty finansowe, nieb´dàce papierami wartoÊciowymi, typu
finansowe kontrakty terminowe, swapy na stopy procentowe, opcje kupna lub
sprzeda˝y instrumentów finansowych, czy pochodne instrumenty towarowe, któ-
rych poznanie, a zw∏aszcza inwestowanie w nie, wymaga naprawd´ du˝ej wiedzy.

Kolejnym krokiem do zaawansowania w znajomoÊci rynku instrumentów finanso-

wych jest zaznajomienie si´ z miejscami, w których mo˝e byç zorganizowany obrót
instrumentami finansowymi. Ogólnie rzecz ujmujàc obrót koncentruje si´ na
dwóch platformach. Pierwszy to tzw.

rynek regulowany

, który jest trzonem zorga-

nizowanego obrotu instrumentami finansowymi. Poza tym obrót mo˝e byç koncen-
trowany w tzw.

alternatywnym systemie obrotu

RYNEK REGULOWANY

To dawny publiczny rynek papierów wartoÊciowych. Obj´ty jest szczególnym re˝i-

mem prawnym wyznaczajàcym okreÊlone zasady i standardy funkcjonowania rynku,
nad którym sprawowany jest Êcis∏y nadzór.

Rynek regulowany mo˝na sobie wyobraziç jako wielkà platform´ obrotu instrumenta-

mi finansowymi, które zosta∏y dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym, a zatem
przesz∏y odpowiednià procedur´ prawnà, aby mog∏y staç si´ towarem na tym rynku.

Rynek regulowany mo˝e byç prowadzony (organizowany) tylko przez wyspecjalizo-

wane podmioty, za zezwoleniem paƒstwowego organu nadzoru (Komisji Papierów War-

Z O R G A N I Z O W A N Y S Y S T E M O B R O T U I N S T R U M E N T A M I F I N A N S O W Y M I

toÊciowych i Gie∏d). Dzia∏a on w sposób sta∏y, zapewniajàc wszystkim inwestorom
(osobom indywidualnym, spó∏kom, instytucjom) powszechny i równy dost´p do infor-
macji rynkowej w tym samym czasie przy kojarzeniu ofert nabycia i zbycia instrumen-
tów finansowych. Wa˝nà zasadà obowiàzujàcà na rynku jest równie˝ zagwarantowa-
nie wszystkim inwestorom jednakowych warunków przy zawieraniu transakcji.

W konsekwencji, na tej wielkiej platformie dochodzi do koncentracji w jednym

miejscu poda˝y i popytu instrumentów finansowych. Zaletà takiego rozwiàzania jest
to, ˝e nie trzeba samodzielnie szukaç nabywców lub zbywców instrumentów finan-
sowych, poniewa˝ wszyscy sà w jednym miejscu. To w∏aÊnie rynek regulowany uzna-
wany jest za rynek najbardziej presti˝owy, umo˝liwiajàcy podmiotom wykreowanie
atrakcyjnego wizerunku prowadzonego przedsi´biorstwa. Notowane sà na nim pa-
piery wartoÊciowe najwi´kszych spó∏ek, a jednoczeÊnie skupia uwag´ najwi´kszej
liczby inwestorów.

Rynek regulowany ze swoimi zasadami i standardami obejmuje tak naprawd´ trzy rynki:

■

rynek gie∏dowy

, prowadzony obecnie przez Gie∏d´ Papierów WartoÊciowych S.A.

w Warszawie;

■

rynek pozagie∏dowy

, który prowadzi MTS – CeTO SA,

oraz

■

towarowy rynek instrumentów finansowych.

Ró˝nica pomi´dzy rynkiem gie∏dowym i pozagie∏dowym sprowadza si´ przede

wszystkim do liczby uczestników (zarówno emitentów, wystawców jak i inwestorów)
oraz wymagaƒ stawianych pomiotom, które chcà, by ich instrumenty finansowe by-
∏y przedmiotem notowaƒ, np. Gie∏da stawia surowsze wymagania ni˝ MTS-CeTO,
co nie stoi na przeszkodzie, by skupiaç wi´kszà liczb´ uczestników. Ró˝nica w odnie-
sieniu do (niepowsta∏ego jeszcze) towarowego rynku instrumentów finansowych
sprowadza si´ do ograniczonego, w porównaniu do pozosta∏ych rynków, towaru
b´dàcego przedmiotem obrotu.

Skoro znana jest struktura rynku regulowanego, warto teraz zaznajomiç si´ ze sposo-

bem zawierania transakcji na tym rynku. Uczyƒmy to na przyk∏adzie transakcji akcjami,
które sà zawierane na Gie∏dzie. Podobne zasady obowiàzujà na pozosta∏ych rynkach.

Otó˝ charakterystyczne jest to, ˝e

inwestorzy osobiÊcie nie przychodzà na Gie∏d´

aby kupiç lub sprzedaç posiadane akcje. Wyr´czajà ich w tym tzw. firmy inwestycyj-
ne prowadzàce dzia∏alnoÊç maklerskà. Wystarczy, ˝e inwestor z∏o˝y zlecenie kupna
lub sprzeda˝y w punkcie obs∏ugi klienta firmy inwestycyjnej – osobiÊcie lub przez in-
ternet. Pracujàcy w nich maklerzy papierów wartoÊciowych przyjmujàcy zlecenia
przekazujà je do centrali firmy inwestycyjnej, skàd trafiajà, za pomocà okreÊlonego

Z O R G A N I Z O W A N Y S Y S T E M O B R O T U I N S T R U M E N T A M I F I N A N S O W Y M I

systemu informatycznego do centralnego systemu komputerowego Gie∏dy. Jak wi-
daç, maklerzy równie˝ nie spotykajà si´ osobiÊcie w budynku Gie∏dy –

system kom-

puterowy Gie∏dy sam kojarzy ze sobà wprowadzone zlecenia

. W ten sposób

zapewniona jest koncentracja w jednym miejscu i czasie ofert kupujàcych i sprzeda-
jàcych w celu realizacji transakcji.

Na tym scentralizowanym rynku,

transakcje zawierane sà w trakcie sesji gie∏-

dowych

. W ciàgu ka˝dego dnia inwestorzy wystawiajà tysiàce zleceƒ, w zwiàzku

z czym zawieranych jest wiele transakcji.

W swoich zleceniach inwestorzy okreÊlajà cen´, za jakà w danym momencie sà w stanie

kupiç akcje albo za jakà chcieliby je sprzedaç.

Na podstawie zestawienia zleceƒ, kszta∏-

towany jest aktualny kurs, czyli cena rynkowa akcji danego rodzaju

. Ze wzgl´du na tak

nat´˝ony ruch na rynku, kurs wielu akcji podlega ciàg∏ym wahaniom w czasie dnia.

ALTERNATYWNY SYSTEM OBROTU

Naprowadzajàca jest ju˝ sama nazwa – stanowi on alternatyw´ albo po prostu konku-

rencj´ dla rynku regulowanego (gie∏dowego i pozagie∏dowego). KtoÊ, kto interesowa∏ si´
kiedyÊ publicznym obrotem papierami wartoÊciowymi, powinien pami´taç, ˝e podmioty
prowadzàce dzia∏alnoÊç maklerskà mog∏y staraç si´ o zgod´ na organizowanie tzw. mini-
gie∏d. Pos∏ugujàc si´ pewnym uproszczeniem, mo˝na powiedzieç, ˝e

alternatywny sys-

tem obrotu mo˝e byç w∏aÊnie takà zminiaturyzowanà formà rynku regulowanego

Obrót tego rodzaju mogà organizowaç przede wszystkim spó∏ki prowadzàce rynki

regulowane (czyli np. Gie∏da), przy czym jako zupe∏nie odr´bnà od rynku regulowa-
nego platform´ obrotu. Obok nich podmiotami uprawnionymi w tym zakresie sà fir-
my inwestycyjne.

W czasie wydawania poradnika nie zorganizowano jeszcze ˝adnej platformy dla al-

ternatywnego sytemu obrotu. Warto jednak wiedzieç, co czeka inwestorów, jeÊli ta-
ka koncepcja zostanie zrealizowana.

Tym, co przede wszystkim b´dzie odró˝niaç alternatywny system obrotu od rynku re-

gulowanego, to, po pierwsze, zdecydowanie mniejsza p∏ynnoÊç instrumentów finanso-
wych. Tutaj koncentracja ich poda˝y i popytu na nie, dotyczy ograniczonego wolumenu
instrumentów finansowych, a zatem wià˝e si´ z w´˝szym kr´giem uczestników takiego
rynku. Po drugie, nie wszystkie instrumenty finansowe mogà byç przedmiotem zawiera-
nych transakcji, lecz jedynie papiery wartoÊciowe i instrumenty rynku pieni´˝nego. Cie-

Z O R G A N I Z O W A N Y S Y S T E M O B R O T U I N S T R U M E N T A M I F I N A N S O W Y M I

kawe jest, ˝e w przypadku zorganizowania alternatywnego systemu obrotu, b´dzie mo˝na
na nim kupiç i sprzedaç równie˝ te papiery wartoÊciowe i instrumenty pieni´˝ne, które sà
notowane na rynku regulowanym. AktywnoÊç inwestora nie b´dzie zatem ograniczona
do jednej platformy obrotu, co mo˝e stanowiç dla Gie∏dy i CeTO powa˝nà konkurencj´.

Wprawdzie w alternatywnym systemie obrotu mogà znaleêç si´ instrumenty noto-

wane na rynku regulowanym, lecz platforma ta zosta∏a przewidziana równie˝ dla in-
strumentów finansowych spoza rynku regulowanego, tak˝e tych w formie dokumen-
tu. Jest to rynek organizowany przede wszystkim z myÊlà o ma∏ych i Êrednich przedsi´-
biorstwach, jako oferujàcych swoje papiery wartoÊciowe lub wystawiajàcych instru-
menty pieni´˝ne, oraz mniej zamo˝nych inwestorach. Dla emitentów mniej op∏acal-
ne mo˝e byç bowiem zaistnienie np. na Gie∏dzie, ze wzgl´du na bardzo wysokie kosz-
ty z tym zwiàzane, nieadekwatne do korzyÊci p∏ynàcych z uzyskania statusu spó∏ki pu-
blicznej. W alternatywnym systemie obrotu mogà obowiàzywaç obni˝one standardy,
wymagania formalne i ni˝sze koszty. Podmioty organizujàce tego rodzaju platformy
okreÊlà regu∏y rzàdzàce na nich w regulaminach wewn´trznych, zatwierdzanych przez
Komisj´. PrzejrzystoÊç informacyjna oraz bezpieczeƒstwo obrotu ma zostaç zagwaran-
towana przez egzekwowanie zasad okreÊlonych w tych˝e regulaminach.

TRANSAKCJE WEWN¢TRZNE
A TRANSAKCJE
W ZORGANIZOWANYM
SYSTEMIE OBROTU

Cechà obrotu na rynku regulowanym i, jak mo˝na si´ spodziewaç, tak˝e w alter-

natywnym systemie obrotu, jest anonimowoÊç zawieranych transakcji. Dzieje si´
tak, poniewa˝ oferty kupna i sprzeda˝y na rynku regulowanym kojarzone sà przez
rynkowy (centralny) system informatyczny, a zatem poszczególni inwestorzy nie
wiedzà tak naprawd´ od kogo kupujà lub komu sprzedajà instrumenty finansowe.
Zasadà obowiàzujàcà przed znowelizowaniem prawa by∏ tzw. przymus rynku regulo-
wanego. Zgodnie z zasadà (od której by∏o zaledwie kilka wyjàtków) nie wolno by∏o

T R A N S A K C J E W E W N ¢ T R Z N E . . .

dokonywaç transakcji instrumentami finansowymi b´dàcymi przedmiotem obrotu
na rynku regulowanym inaczej ni˝ sk∏adajàc zlecenie na ten rynek (np. na Gie∏d´),
oczywiÊcie za poÊrednictwem firmy inwestycyjnej. Obecnie przymus rynku regulo-
wanego nie obowiàzuje. Inwestor ma wi´c wybór, tj. mo˝e zawrzeç transakcj´ na
rynku (lub w alternatywnym systemie obrotu) wystawiajàc zlecenie na rynek (lub
alternatywny system obrotu), który skojarzy je ze zleceniem innego inwestora, albo
mo˝e zawrzeç transakcj´ poza rynkiem (poza alternatywnym systemem obrotu), czy-
li bezpoÊrednio z firmà inwestycyjnà lub innym inwestorem. B´dàc klientem firmy
inwestycyjnej, inwestor mo˝e bowiem umówiç si´, ˝e jego zlecenia kupna czy sprze-
da˝y papierów wartoÊciowych notowanych na rynku regulowanym bàdê w alterna-
tywnym systemie obrotu b´dà realizowane przez firm´ inwestycyjnà w jej w∏asnym
imieniu. Mowa jest o

transakcjach bezpoÊrednich

mi´dzy inwestorem a firmà in-

westycyjnà. Podobna umowa mo˝e dotyczyç realizacji zleceƒ kupna i sprzeda˝y in-
nych instrumentów finansowych. Firmy inwestycyjne prowadzà listy instrumentów
finansowych, które mogà byç przedmiotem transakcji wewn´trznych z klientami.
Poza tym, firma inwestycyjna mo˝e sama znaleêç kontrahenta dla swojego klienta
lub innego inwestora – spoÊród swoich klientów.

I N S T Y T U C J E D Z I A ¸ A J Ñ C E N A R Y N K U I N S T R U M E N T Ó W F I N A N S O W Y C H

INSTYTUCJE DZIA¸AJÑCE
NA RYNKU INSTRUMENTÓW
FINANSOWYCH

Zanim zainwestujemy swój kapita∏ na ryku instrumentów finansowych powinni-

Êmy najpierw zg∏´biç natur´ jego dzia∏ania. Poradnik ten ze wzgl´du na swà obj´toÊç
nie zawiera specjalistycznej, wyczerpujàcej wiedzy na ten temat, niemniej pozwoli
zapoznaç si´ z ogólnymi informacjami o podstawowym znaczeniu, w tym dotyczàcy-
mi instytucji pe∏niàcych donios∏e role na rynku instrumentów finansowych.

■

Takie˝ w∏aÊnie znaczenie nale˝y nadaç

dematerializacji

, która jest obowiàzkowà cechà

obrotu na rynku regulowanym. Jedynie w alternatywnym systemie obrotu mogà znaleêç
si´ zarówno zdematerializowane instrumenty finansowe, jak i te w formie materialnej.

Wspó∏czesny cz∏owiek ju˝ dawno musia∏ pogodziç si´ i oswoiç z bezgotówkowymi

przelewami bankowymi. Wielokrotnie bowiem kupujemy dobra materialne nie wr´-
czajàc przy tym pieni´dzy sprzedawcy. Pos∏ugujàc si´ kartà p∏atniczà lub czekiem, po-
zostawiamy kwesti´ rozliczenia zakupów w r´kach prowadzàcego nasz rachunek ban-
ku i banku naszego kontrahenta. Podobnie rzecz wyglàda, gdy dokonujemy kupna lub
sprzeda˝y na rynku regulowanym.

Zdematerializowany obrót oznacza, ˝e kupno

i sprzeda˝ np. akcji nigdy nie polega na wr´czeniu papierowych dokumentów ak-
cji, lecz wy∏àcznie w drodze odpowiednich zapisów w systemie informatycznym.

Inwestor nie posiada wi´c ˝adnego materialnego noÊnika. Fakt, ˝e posiada akcje ozna-
cza tak naprawd´ tyle, ˝e istnieje odpowiedni zapis na jego rachunku papierów war-
toÊciowych. Wymiana handlowa akcjami sprowadza si´ wi´c do zmiany zapisów na ra-
chunkach papierów wartoÊciowych poszczególnych inwestorów.

Dematerializacja nie tylko u∏atwia obrót. Poza tym, ˝e pozwala uniknàç zniszcze-

nia dokumentu, upraszcza zawieranie transakcji, która nie wymaga biegania z pa-
pierowym dokumentem i wr´czania go z r´ki do r´ki. Wystarczy zleciç zawarcie
transakcji podmiotowi prowadzàcemu rachunek papierów wartoÊciowych.

Jak zosta∏o wczeÊniej opisane, obrót instrumentami finansowymi mo˝e byç zorganizo-

wany jako rynek regulowany bàdê jako alternatywny system obrotu. Platformy obrotu
mogà tworzyç wy∏àcznie wyspecjalizowane podmioty. Jednak˝e w proces zawierania oraz
rozliczania transakcji zaanga˝owane sà równie˝ inne, poza nimi, profesjonalne podmioty.

■

Ze wzgl´du na obowiàzkowà dematerializacj´ na rynku regulowanym, system obro-

tu absorbuje

dzia∏alnoÊç firm inwestycyjnych, których poÊrednictwo w zawieraniu

transakcji jest tutaj obowiàzkowe

. Za ich poÊrednictwem inwestorzy przekazujà zle-

cenia kupna lub sprzeda˝y instrumentów finansowych na rynek. Bez takiego poÊred-
niczenia nie jest mo˝liwe obj´cie papierów wartoÊciowych od emitenta (w ofercie na
rynku pierwotnym), czy dokonanie innych operacji na rynku regulowanym.

Ka˝dy, kto inwestuje w zdematerializowane instrumenty finansowe powinien za-

∏o˝yç w firmie inwestycyjnej

indywidualny rachunek papierów wartoÊciowych

, na

którym b´dà zapisywane nale˝àce do niego walory. Wiadomo, ˝e ka˝da transakcja
wià˝e si´ z rozliczeniem pieni´˝nym. Sprzedajàcy otrzymuje okreÊlonà kwot´ ze
sprzeda˝y instrumentów finansowych, zaÊ majàtek kupujàcego zostaje powi´kszony
o wartoÊç w postaci tego˝ w∏aÊnie instrumentu. Na potrzeby rozliczeƒ pieni´˝nych
inwestor musi dodatkowo posiadaç

rachunek pieni´˝ny

, prowadzony zwykle przez

t´ samà firm´ inwestycyjnà. Na rachunku pieni´˝nym gromadzone sà pieniàdze,
które s∏u˝à g∏ównie do rozliczania transakcji instrumentami finansowymi, a ponad-

I N S T Y T U C J E D Z I A ¸ A J Ñ C E N A R Y N K U I N S T R U M E N T Ó W F I N A N S O W Y C H

to, na przyk∏ad do pokrywania wynagrodzenia dla firmy inwestycyjnej za Êwiadczo-
ne na rzecz inwestora us∏ugi (wykonywanie zleceƒ na rynku, prowadzenie rachun-
ków). Krótko mówiàc,

rachunek pieni´˝ny s∏u˝y do obs∏ugi rachunku papierów

wartoÊciowych,

i mimo i˝ do z∏udzenia przypomina rachunek bankowy, nie mo˝e

byç z nim mylony. Z rachunku pieni´˝nego w firmie inwestycyjnej inwestor nie mo-
˝e regulowaç swoich zobowiàzaƒ innych ni˝ tych zwiàzanych z jego aktywnoÊcià na
rynku instrumentów finansowych, np. nie mo˝e wystawiç sta∏ej dyspozycji do doko-
nywania op∏at za energi´ elektrycznà czy gaz.

■

SpoÊród profesjonalnych podmiotów, bez których rynek regulowany nie móg∏by

sprawnie funkcjonowaç, nale˝y wymieniç

Krajowy Depozyt Papierów WartoÊcio-

wych SA

(w skrócie

KDPW

). Choç jego rola ma donios∏e znaczenie, z punktu widze-

nia inwestora jego dzia∏alnoÊç pozostaje w∏aÊciwie niewyczuwalna. Pos∏ugujàc si´ pew-
nym uproszczeniem mo˝na powiedzieç, ˝e KDPW nie widzi inwestora, a inwestor nie
widzi KDPW. Dzieje si´ tak dlatego, ˝e instytucja ta funkcjonuje w innej p∏aszczyênie
relacji rynkowych.

KDPW prowadzi centralny rejestr wszystkich instrumentów fi-

nansowych wyst´pujàcych na rynku regulowanym oraz rozlicza przeprowadzane
transakcje

. Nie dochodzi przy tym do ˝adnych bezpoÊrednich relacji mi´dzy KDPW

a inwestorem, który kontaktuje si´ wy∏àcznie ze swojà firmà inwestycyjnà. Wyglàda to
w ten sposób, ˝e wszystkie instrumenty finansowe w pierwszym rz´dzie rejestrowane sà
w centralnym rejestrze, czyli w KDPW. Nast´pnie zapisywane sà na kontach depozyto-
wych poszczególnych firm inwestycyjnych prowadzonych przez KDPW. Dzi´ki temu
wiadomo, którymi instrumentami zajmuje si´ konkretna firma inwestycyjna. ÂciÊlej
rzecz ujmujàc mo˝na ustaliç, dla jakich instrumentów finansowych prowadzi ona, w ra-
mach w∏asnego rejestru, rachunki papierów wartoÊciowych swoich klientów. Z per-
spektywy KDPW nie widaç jednak˝e, do których inwestorów nale˝à te instrumenty.
Dopiero firmy inwestycyjne widzà inwestorów – jako swoich klientów. Zatem za ka˝-
dym razem, gdy instrumenty finansowe zmieniajà w∏aÊciciela, znajduje to odzwiercie-
dlenie w postaci podwójnej rejestracji – w KDPW oraz w firmie inwestycyjnej.

Ka˝de nabycie lub zbycie instrumentów finansowych, oprócz tego, ˝e jest zareje-

strowane najpierw w KDPW, wià˝e si´ z przep∏ywem pieni´dzy przez ten sam sys-
tem. Dzieje si´ to na podobnych zasadach. KDPW prowadzi rachunki pieni´˝ne dla
firm inwestycyjnych, te zaÊ dla swoich klientów. Czyni to za poÊrednictwem banku
rozliczeniowego, którym jest Narodowy Bank Polski. W ten sposób KDPW czuwa
nad prawid∏owym rozliczeniem transakcji z centralnego poziomu.

System depozytowo – rozliczeniowy prowadzony przez KDPW mo˝e byç wykorzy-

stywany równie˝ w alternatywnym systemie obrotu. Tak b´dzie z ca∏à pewnoÊcià
w przypadku tych instrumentów finansowych znajdujàcych si´ w alternatywnym
systemie obrotu, które sà jednoczeÊnie notowane na rynku regulowanym. Ze wzgl´-

I N S T Y T U C J E D Z I A ¸ A J Ñ C E N A R Y N K U I N S T R U M E N T Ó W F I N A N S O W Y C H

du na ich obowiàzkowà dematerializacj´ nie mogà byç rozliczane w inny sposób ni˝
przez KDPW. Inaczej zapewne b´dzie w odniesieniu do instrumentów finansowych
w formie materialnej. Dla nich funkcj´ rozliczajàcego pe∏niç b´dà prawdopodobnie
firmy inwestycyjne lub nowe podmioty rozrachunkowe.

■

Sprawne, zgodne z prawem i zasadami uczciwego obrotu funkcjonowanie rynku in-

strumentów finansowych jest gwarantowane dzi´ki silnemu nadzorowi sprawowanemu
przez organ administracji paƒstwowej organem tym jest

Komisja Papierów Warto-

Êciowych i Gie∏d

(w skrócie Komisja), która

kontroluje i nadzoruje dzia∏anie insty-

tucji rynkowych

(w pewnym zakresie równie˝ emitetntów) oraz

podejmuje okreÊlo-

ne czynnoÊci, gdy dochodzi do jakichkolwiek naruszeƒ.

Komisja nadzoruje sposób

dzia∏ania podmiotów prowadzàcych rynki regulowane oraz alternatywne systemy obro-
tu, KDPW oraz firmy inwestycyjne, wydajàc zezwolenia na prowadzenie przez te insty-
tucje dzia∏alnoÊci oraz zatwierdzajàc regulaminy zawierajàce zasady ich funkcjonowa-
nia. Ma prawo do nak∏adania kar pieni´˝nych za naruszanie przez nie przepisów, zasad
uczciwego obrotu lub interesów uczestników obrotu. Komisja czuwa nad prawid∏owà
wspó∏pracà firm inwestycyjnych z inwestorami. Mo˝e udzieliç informacji inwestorom,
np. co nale˝y mieç na uwadze przy zawieraniu umowy z firmà inwestycyjnà oraz jak wy-
glàda prawid∏owa procedura sk∏adania zleceƒ. Przyjmuje równie˝ informacje od osób
pokrzywdzonych przez firmy inwestycyjne, których us∏ugi sà niezgodne z procedurami
albo przez maklerów czy doradców inwestycyjnych, którzy niew∏aÊciwie wykonujà swo-
je obowiàzki lub ∏amià przepisy prawa. Po przeprowadzeniu post´powania mo˝e ukaraç
firm´ inwestycyjnà czy maklera bàdê przekazaç spraw´ do prokuratury. Komisja wyda-
je równie˝ licencje na wykonywanie zawodu maklera i doradcy inwestycyjnego.

Nadzór obejmuje tak˝e spó∏ki publiczne i fundusze inwestycyjne, czyli emitentów,

którzy muszà dostarczaç na rynek okreÊlone informacje, o czym w dalszej cz´Êci po-
radnika. Informacje te trafiajà m. in. do Komisji, która przeprowadza ich weryfika-
cj´ i kontroluje, czy przekazano je we w∏aÊciwym terminie. W ten sposób Komisja
czuwa nad przestrzeganiem zasady równego dost´pu do informacji. JeÊli inwestor
lub emitent nie dope∏ni∏ obowiàzków zwiàzanych z obrotem instrumentami finan-
sowymi, np. nie og∏osi∏ wezwania przy nabywaniu znacznego pakietu akcji albo emi-
tent przeprowadzi∏ ofert´ publicznà bez zatwierdzenia prospektu, Komisja mo˝e za-
stosowaç tak˝e w stosunku do niego sankcj´ kary pieni´˝nej.

Organ nadzoru sprawdza wszystkie docierajàce do niego informacje, które nasuwa-

jà podejrzenie o wykorzystywaniu informacji poufnej lub ujawnianiu infomacji poufnej.
Podejmuje równie˝ z w∏asnej inicjatywy kontrol´ przestrzegania prawa przez osoby
majàce dost´p do informacji poufnych. Przeprowadza w takich sytuacjach post´powa-
nie wyjaÊniajàce i jeÊli w jego toku nabierze przekonania, ˝e zarzuty sà prawdziwe, mo-
˝e skierowaç spraw´ do prokuratury albo wszczàç post´powanie administracyjne i na-

I N S T Y T U C J E D Z I A ¸ A J Ñ C E N A R Y N K U I N S T R U M E N T Ó W F I N A N S O W Y C H

CECHY SZCZEGÓLNE
ZORGANIZOWANEGO
SYSTEMU OBROTU

Tytu∏em przypomnienia, utrwalenia i uzupe∏nienia wiadomoÊci czytelnika, celowe

jest wyodr´bnienie pewnych regu∏, którymi rzàdzi si´ rynek instrumentów finanso-
wych, zapewniajàcych jego sprawne, uczciwe funkcjonowanie.

DEMATERIALIZACJA I MATERIALIZACJA

■

Jak wspomnieliÊmy w poprzedniej cz´Êci Poradnika, dematerializacja jest obo-

wiàzkowa tylko na rynku regulowanym, choç mo˝e mieç miejsce równie˝ w alterna-
tywnym systemie obrotu – na zasadzie dobrowolnoÊci. Dematerializacja s∏u˝y bez-
pieczeƒstwu i u∏atwieniu obrotu. ¸atwo wyobraziç sobie stopieƒ zu˝ycia papierowej
kartki wr´czanej z r´ki do r´ki przez d∏u˝szy czas, wielokrotnie w ciàgu dnia. Dema-
terializacja wyklucza ryzyko zniszczenia, zgubienia, kradzie˝y czy fa∏szerstwa papie-
rowego dokumentu. Szalenie istotne znaczenie ma równie˝ fakt, ˝e instrumenty
finansowe rejestrowane sà przez specjalistyczne podmioty, których dzia∏alnoÊç
podlega nadzorowi Komisji. Zorganizowany w opisany sposób system oparty na
dematerializacji s∏u˝y bezpieczeƒstwu nie tylko samych instrumentów finansowych,

∏o˝yç kar´. Zanim to jednak uczyni, w uzasadnionych przypadkach mo˝e doprowadziç
do zablokowania rachunków papierów wartoÊciowych czy rachunków pieni´˝nych,
s∏u˝àcych do obs∏ugi transakcji, co do której zachodzi podejrzenie pope∏nienia prze-
st´pstwa wykorzystania informacji poufnych. Podobnie b´dzie dzia∏aç, gdy otrzyma in-
formacje np. o manipulacji kursem instrumentu finansowego.

Ponadto, Komisja jest pomys∏odawcà regulacji prawnych dotyczàcych sposo-

bu funkcjonowania ca∏ego rynku

. Przygotowuje bowiem projekty ustaw i rozpo-

rzàdzeƒ, dotyczàcych zorganizowanego obrotu instrumentami finansowymi, w tym
zasad dzia∏ania instytucji i innych jego uczestników.

C E C H Y S Z C Z E G Ó L N E Z O R G A N I Z O W A N E G O S Y S T E M U O B R O T U

ale i bezpieczeƒstwu dokonywanych transakcji. Dematerializacja wy∏àcza ryzyko, ˝e
nasz kontrahent ucieknie z instrumentami finansowymi bez zap∏aty, czy nie dosta-
niemy ich mimo, ˝e formalnie zawarliÊmy transakcj´, poniewa˝ nasz kontrahent np.
zdà˝y∏ sprzedaç je komuÊ innemu.

■

Poza rynkiem regulowanym dopuszczalny jest jednak obrót materialnymi instru-

mentami finansowymi. B´dzie to uzasadnione zw∏aszcza wtedy, gdy nak∏ady zwiàza-
ne z dematerializacjà przewy˝sza∏yby korzyÊci z niej p∏ynàce (np. niewielka wartoÊç
papierów wartoÊciowych w obrocie oraz ich niska p∏ynnoÊç).

KONCENTRACJA NA PLATFORMACH OBROTU

WspominaliÊmy wczeÊniej, ˝e specyfikà rynku regulowanego i alternatywnego sys-

temu obrotu jest koncentracja w jednym miejscu poda˝y instrumentów finansowych
oraz popytu na nie – inwestor nie musi samodzielnie poszukiwaç osób, od których
chcia∏by kupiç instrumenty finansowe albo którym chcia∏by je sprzedaç.

Koncentracja ma wp∏yw na p∏ynnoÊç rynku, która dla inwestora ma bardzo du˝e

znaczenie. Inwestor mo˝e ∏atwo i szybko zarówno zainwestowaç, jak i wycofaç si´
z inwestycji. Poza tym, zyskuje mo˝liwoÊç zakupienia wi´kszej liczby instrumentów
od kilku zbywców jednoczeÊnie, albo te˝ sprzeda˝y wielu instrumentów finanso-
wych ró˝nym nabywcom. Nie musi przy tym sam poszukiwaç kontrahentów i ne-
gocjowaç z nimi cen transakcji, czy dopasowywaç ofert przez nich sk∏adanych do
swoich oczekiwaƒ.

Koncentracja pozwala równie˝ na rynkowà wycen´ instrumentów finansowych,

dzi´ki czemu inwestor mo˝e w ka˝dej chwili kupiç lub sprzedaç instrument bez po-
trzeby przeprowadzania procedury jego wyceny. Nale˝y mieç jednak na uwadze, ˝e
obecnie nie obowiàzuje ju˝ tzw. przymus rynku regulowanego, bowiem transakcje
mogà byç zawierane równie˝ poza rynkiem, czyli poprzez kojarzenie ofert bezpoÊred-
nio mi´dzy uczestnikami rynku, nie zaÊ poprzez z∏o˝enie zlecenia na rynek. W ta-
kich transakcjach cena sprzeda˝y nie musi byç cenà rynkowà.

TRANSPARENTNOÂå RYNKU

Na rynku regulowanym obowiàzuje surowy re˝im w zakresie dost´pu do informacji.

Rynek regulowany gwarantuje powszechny i równy dla ka˝dego inwestora do-
st´p do informacji potrzebnych do oceny inwestycji, a w szczególnoÊci zwiàza-
nego z nià ryzyka

. Dlatego na emitentów zosta∏ na∏o˝ony obowiàzek podawania ta-

C E C H Y S Z C Z E G Ó L N E Z O R G A N I Z O W A N E G O S Y S T E M U O B R O T U

POLSKI INWESTOR
NA ZAGRANICZNYM RYNKU
KAPITA¸OWYM

Polscy inwestorzy mogà inwestowaç na zagranicznych rynkach kapita∏owych w ró˝ny

sposób. Mogà inwestowaç w papiery wartoÊciowe notowane na tych rynkach mi´dzy in-
nymi za poÊrednictwem polskich domów maklerskich. Inwestor mo˝e równie˝ kontak-
towaç si´ bezpoÊrednio z oddzia∏em zagranicznej firmy inwestycyjnej (czyli zagraniczne-
go domu maklerskiego) albo jego przedstawicielstwem, dzia∏ajàcym w Polsce. Niektóre
zagraniczne firmy inwestycyjne kontaktujà si´ bezpoÊrednio z polskimi inwestorami za
pomocà Êrodków porozumiewania si´ na odleg∏oÊç, np. przez internet. Firma inwestycyj-
na, która oferuje poÊredniczenie w zawieraniu transakcji na zagranicznych gie∏dach,
powinna udzieliç inwestorowi wszelkich informacji o zasadach inwestowania oraz pro-
wizjach i op∏atach z tym zwiàzanych. Dost´p do informacji o kursach papierów warto-
Êciowych notowanych na rynkach zagranicznych nie jest tak ∏atwy jak w przypadku
Gie∏dy lub rynku pozagie∏dowego. Najpewniejszym i naj∏atwiej dost´pnym êród∏em in-

kich informacji do publicznej wiadomoÊci. Komisja czuwa czy emitenci przekazujà
je we w∏aÊciwy sposób i we w∏aÊciwym czasie. Dzi´ki tym informacjom inwestorzy
mogà porównywaç atrakcyjnoÊç notowanych instrumentów finansowych. Na ich
podstawie mogà np. obserwowaç kondycj´ finansowà emitentów i oceniç np. chwi-
l´, w której nale˝y wycofaç si´ z inwestycji.

W dalszej cz´Êci poradnika omówione zosta∏y niektóre rodzaje tych informacji

oraz sposób, w jaki mo˝na do nich dotrzeç.

TransparentnoÊç rynku zabezpiecza w szczególnoÊci interes drobnych inwestorów,

którzy, gdyby jej nie by∏o, znajdowaliby si´ w gorszej sytuacji, poniewa˝ nie byliby
w stanie samodzielnie uzyskaç informacji niezb´dnych do podj´cia decyzji inwesty-
cyjnych.

W odniesieniu do alternatywnego systemu obrotu sposób upowszechniania infor-

macji dotyczàcych sk∏adanych ofert oraz zawieranych transakcji zostanie uregulo-
wany w regulaminie takiej platformy obrotu.

P O L S K I I N W E S T O R N A Z A G R A N I C Z N Y M R Y N K U K A P I T A ¸ O W Y M

formacji w tym przypadku sà strony internetowe tych rynków. Ponadto wartoÊç indek-
sów gie∏dowych najwi´kszych gie∏d publikowana jest przez pras´ codziennà.

Z dniem uzyskania przez Polsk´ cz∏onkostwa w Unii Europejskiej na terytorium

Polski mogà tak˝e prowadziç dzia∏alnoÊç zagraniczne fundusze inwestycyjne. Tytu∏y
uczestnictwa tych funduszy mo˝na b´dzie nabyç w tych samych miejscach co pol-
skich funduszy inwestycyjnych, np. w bankach, domach maklerskich.

Inwestor, który chcia∏by uzyskaç dok∏adne informacje na temat funduszu zagra-

nicznego powinien udaç si´ do banku lub domu maklerskiego, który prowadzi ich
sprzeda˝. W miejscach tych uzyska dokumenty okreÊlajàce sposób prowadzenia przez
fundusz dzia∏alnoÊci, cel i zasady jego polityki inwestycyjnej, tj. prospekt informacyj-
ny funduszu i jego skrót, a ponadto pó∏roczne i roczne sprawozdania funduszu. Oso-
by, które naby∏y tytu∏y uczestnictwa, majà ponadto prawo za˝àdaç udzielenia przez
fundusz zagraniczny, w j´zyku polskim, dodatkowych informacji na temat jego poli-
tyki inwestycyjnej oraz zmian wartoÊci posiadanych przez niego aktywów.

Dodatkowo fundusz zagraniczny ma obowiàzek ustanowienia na terytorium Polski

swojego przedstawiciela oraz agenta p∏atnoÊci. Przedstawiciel funduszu ma za zada-
nie m. in. przyjmowaç reklamacje uczestników funduszu, zapewniaç uczestnikom do-
st´p do informacji na temat funduszu, reprezentowaç fundusz wobec jego uczestni-
ków. Uczestnicy funduszu zagranicznego, którzy sà niezadowoleni z prowadzonej
przez fundusz dzia∏alnoÊci lub chcieliby uzyskaç dodatkowe informacje na jego te-
mat, b´dà wi´c mogli zawsze zwróciç si´ do przedstawiciela funduszu. Natomiast
agent p∏atnoÊci, którym mo˝e byç jedynie bank krajowy lub oddzia∏ banku zagranicz-
nego, b´dzie m.in. przyjmowa∏ wp∏aty na nabycie tytu∏ów uczestnictwa, dokonywa∏
wyp∏at Êrodków pieni´˝nych z tytu∏u odkupienia tytu∏ów uczestnictwa oraz dokony-
wa∏ wyp∏at dochodów lub innych Êwiadczeƒ nale˝nych uczestnikowi funduszu.

Olbrzymim osiàgni´ciem w usprawnieniu funkcjonowania rynku kapita∏owego

w paƒstwach cz∏onkowskich Unii Europejskiej sta∏o si´ ujednolicenie zasad doty-
czàcych ofert publicznych, wymogów prospektowych zwiàzanych z publicznym ofe-
rowaniem oraz wprowadzaniem papierów wartoÊciowych do notowaƒ na rynku
regulowanym, a tak˝e uprawnieƒ w∏aÊciwych organów nadzoru. Zasady te dzi´ki
implementacji dyrektywy 2003/71/EC oraz wejÊciu w ˝ycie rozporzàdzenia Komisji
Europejskiej Nr 809/2004 majà zastosowanie tak˝e do polskiego rynku kapita∏owego,
dzi´ki czemu sta∏ si´ on harmonijnà cz´Êcià rynku Unii Europejskiej.

Jednà z takich zasad jest zasada jednolitego paszportu. Oznacza ona, ˝e prospekt

emisyjny zatwierdzony przez w∏aÊciwy organ nadzoru w paƒstwie cz∏onkowskim
emitenta mo˝e byç podstawà do przeprowadzenia oferty publicznej lub dopuszcze-
nia do obrotu na rynku regulowanym na terytorium innego paƒstwa cz∏onkowskie-

P O L S K I I N W E S T O R N A Z A G R A N I C Z N Y M R Y N K U K A P I T A ¸ O W Y M

SPÓ¸KI AKCYJNE

Spó∏ka akcyjna jest jednà z wielu form prowadzenia dzia∏alnoÊci gospodarczej,

które przewiduje prawo polskie. Jak wiadomo, dzia∏alnoÊç gospodarcza mo˝e byç
prowadzona tak˝e np. w formie spó∏ki z ograniczonà odpowiedzialnoÊcià, spó∏ki
komandytowej, spó∏ki jawnej. Jednak˝e, ze wzgl´du na mo˝liwoÊç zgromadzenia
du˝ej iloÊci kapita∏u, najwi´ksze przedsi´wzi´cia gospodarcze prowadzone sà w for-
mie spó∏ki akcyjnej.

Kapita∏ spó∏ki akcyjnej gromadzony jest w wyniku wnosze-

nia przez wspólników wk∏adów w zamian za wydawane przez nià papiery war-
toÊciowe (akcje).

Akcje

dajà ich posiadaczowi (akcjonariuszowi) szereg uprawnieƒ, które mo˝emy

podzieliç na prawa majàtkowe i prawa korporacyjne.

Do praw majàtkowych zaliczamy m.in.:

■

prawo do udzia∏u w zysku wypracowanym przez spó∏k´,

■

prawo do cz´Êci majàtku spó∏ki w przypadku jej likwidacji,

■

prawo pierwszeƒstwa do nabycia akcji kolejnej emisji,

■

prawo do zbywania akcji.

Do praw korporacyjnych zaliczamy m.in.:

■

prawo do udzia∏u w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy spó∏ki
(i wykonywania na nim prawa g∏osu), czyli faktycznie wspó∏decydowania
o sposobie prowadzenia przez nià dzia∏alnoÊci,

■

prawo do uzyskania informacji o spó∏ce,

■

prawo zaskar˝ania uchwa∏ walnego zgromadzenia akcjonariuszy.

Spó∏ki akcyjne mogà zbieraç potrzebny im do prowadzenia dzia∏alnoÊci kapita∏

bàdê kierujàc propozycj´ nabycia akcji jedynie do wybranych osób, bàdê publicznie

go, bez koniecznoÊci jego ponownego zatwierdzenia przez organ nadzoru tego paƒ-
stwa. Rozwiàzanie takie umo˝liwia spó∏kom dokonywanie ofert publicznych lub
wejÊcie do obrotu na rynku regulowanym w kilku paƒstwach, w zale˝noÊci od wy-
boru emitenta, bez koniecznoÊci ponownego przechodzenia przez d∏ugotrwa∏e
i ucià˝liwe czasami procedury administracyjne.

S P Ó ¸ K I A K C Y J N E

proponujàc nabycie akcji w drodze oferty publicznej. Ten drugi sposób zbierania kapi-
ta∏u wymaga co do zasady sporzàdzenia prospektu emisyjnego, zatwierdzenia go przez
Komisj´ oraz udost´pnienia do publicznej wiadomoÊci.

Warto podkreÊliç te˝, ˝e co do zasady przedmiotem oferty publicznej mogà byç je-

dynie akcje, które nie majà formy dokumentu (przymus dematerializacji). Akcje b´-
dàce przedmiotem oferty publicznej mogà mieç postaç dokumentu, je˝eli nie b´dà
podlegaç dopuszczeniu do obrotu na rynku regulowanym, albo b´dà wprowadzaç
wy∏àcznie do alternatywnego systemu obrotu.

Od momentu zatwierdzenia prospektu emisyjnego i podania do publicznej wia-

domoÊci spó∏ka ma obowiàzek publikowaç informacje na temat swojej sytuacji fi-
nansowej, bie˝àcej dzia∏alnoÊci oraz informacje o wszelkich zdarzeniach zachodzà-
cych w spó∏ce mogàcych mieç wp∏yw na jej sytuacj´ finansowà np. o wygraniu du-
˝ego przetargu. Dzi´ki tym informacjom inwestorzy mogà oceniç, czy op∏aca si´ ku-
piç akcje spó∏ki. Kszta∏towanie si´ na rynku ceny akcji zale˝y bowiem – oprócz
oczywiÊcie takich czynników jak sytuacja gospodarcza kraju, sytuacja w bran˝y,
w której dzia∏a spó∏ka oraz sytuacja na gie∏dzie – przede wszystkim od sytuacji fi-
nansowej spó∏ki.

Inwestorzy, w zale˝noÊci od tego, czy chcà kupiç akcje bezpoÊrednio od emitenta

lub subemitenta us∏ugowego – czyli na tzw. rynku pierwotnym, czy na Gie∏dzie lub
MTS-CeTO SA – czyli na tzw. rynku wtórnym, w celu zapoznania si´ z sytuacjà
finansowà spó∏ki, która wyemitowa∏a interesujàce ich akcje, mogà skorzystaç z ró˝-
nych êróde∏ informacji.

Je˝eli chcà kupiç akcje na rynku pierwotnym mogà zawsze si´gnàç do prospektu emi-

syjnego lub memorandum informacyjnego spó∏ki, a je˝eli na rynku wtórnym – mogà
zapoznaç si´ z przekazywanymi przez spó∏k´ tzw. informacjami bie˝àcymi i okresowymi.

PROSPEKT EMISYJNY

Inwestorzy zamierzajàcy kupiç akcje na rynku pierwotnym majà mo˝liwoÊç doko-

nania oceny, czy nabycie akcji jest op∏acalne, zapoznajàc si´ z opublikowanym
przez spó∏k´ dokumentem –

prospektem emisyjnym

, przedstawiajàcym przede

wszystkim jaka jest jej sytuacja finansowa i jaki rodzaj dzia∏alnoÊci gospodarczej
prowadzi.

Prospekt emisyjny sporzàdza si´ w formie jednolitego dokumentu albo jako zestaw

dokumentów obejmujàcy dokument rejestracyjny, dokument ofertowy i dokument
podsumowujàcy.

S P Ó ¸ K I A K C Y J N E

Zakres informacji zawartych w prospekcie emisyjnym uzale˝niony jest od rodzaju

emitenta i typu papierów wartoÊciowych opisywanych w prospekcie emisyjnym.
Prospekty emisyjne ró˝nià si´ wi´c mi´dzy sobà treÊcià, zakresem oraz kolejnoÊcià
zamieszczanych informacji.

Co do zasady prospekt emisyjny, sporzàdzony w zwiàzku z ofertà publicznà akcji,

sk∏ada si´ z nast´pujàcych cz´Êci*

■

Dokument rejestracyjny

– zawiera informacje o emitencie m.in. wskazanie

osób odpowiedzialnych za informacje zawarte w tej cz´Êci prospektu, szczegó∏o-
we informacje dotyczàce spó∏ki, tj. dane o jej przedmiocie dzia∏alnoÊci, o struk-
turze organizacyjnej spó∏ki (sposobie zarzàdzania i kontrolowania spó∏ki, oso-
bach wchodzàcych w sk∏ad zarzàdu i rady nadzorczej spó∏ki, sposobie wynagra-
dzania), znacznych akcjonariuszach, strukturze zatrudnienia oraz zawiera –
przeglàd sytuacji finansowej spó∏ki, ostatnie zbadane sprawozdanie finansowe,
informacje dotyczàce statutu spó∏ki, post´powaƒ sàdowych i administracyj-
nych, prowadzonych i planowanych inwestycjach, istotnych umowach, których
stronà jest spó∏ka, posiadanych nieruchomoÊciach oraz inne informacje, które
mogà mieç wp∏yw na obiektywnà ocen´ wartoÊci spó∏ki i tym samym na decy-
zj´ inwestora, a tak˝e o zwiàzanych z tymi zagadnieniami czynnikach ryzyka;

■

Dokument ofertowy

– poÊwi´cony przedstawieniu informacji o oferowanych pa-

pierach wartoÊciowych, zawierajàcy m.in. wskazanie osób odpowiedzialnych za
informacje zawarte w tej cz´Êci prospektu, opis czynników ryzyka o istotnym zna-
czeniu dla oferowanych przez spó∏k´ akcji, podanie powodów przeprowadzania
oferty publicznej oraz opis wykorzystania Êrodków pieni´˝nych pozyskanych od
inwestorów, szczegó∏owe okreÊlenie rodzajów, liczby oraz ∏àcznej wartoÊci akcji,
b´dàcych przedmiotem oferty publicznej, opis praw i wszystkich ograniczeƒ zwià-
zanych z akcjami oraz sposób wykonywania tych praw, wskazanie podstawy praw-
nej emisji akcji, opis ograniczeƒ w swobodzie przenoszenia akcji wynikajàcy ze sta-
tutu spó∏ki jak i powszechnie obowiàzujàcych przepisów prawa, szczegó∏owe in-
formacje o warunkach oferty m.in. o terminie oferty, sposobie i miejscu sk∏adania
zapisów, cenie emisyjnej, o zasadach wnoszenia wp∏at na akcje, o terminie przy-
dzia∏u akcji, opis sposobu podania wyników oferty do publicznej wiadomoÊci,
wskazanie rynku, na którym ma byç prowadzony obrót akcjami, oraz informacje
dodatkowe np. tekst statutu spó∏ki akcyjnej, wzór formularza zapisu na akcje,
wzór deklaracji zainteresowania zakupem akcji;

S P Ó ¸ K I A K C Y J N E

* Podzia∏ ten dotyczy prospektu emisyjnego w formie zestawu dokumentów, natomiast w przypadku prospektu emisyjnego w formie

jednolitego dokumentu wyodr´bnione cz´Êci odpowiadajà poszczególnym rozdzia∏om prospektu.

■

Dokument podsumowujàcy

– b´dàcy streszczeniem najwa˝niejszych infor-

macji na temat spó∏ki i oferowanych przez nià akcji, sporzàdzony w sposób
przyst´pny dla inwestorów, zwi´z∏y, bez sformu∏owaƒ technicznych i specjali-
stycznych.

Prospekt emisyjny powinien zostaç udost´pniany do publicznej wiadomoÊci w ter-

minie umo˝liwiajàcym inwestorom zapoznanie si´ z jego treÊcià. Przepisy prawa sta-
nowià, ˝e prospekt emisyjny mo˝e byç opublikowany w co najmniej jeden z nast´-
pujàcych sposobów:

■

przez zamieszczenie w gazecie ogólnopolskiej,

■

bezp∏atnie, w postaci drukowanej w siedzibie spó∏ki oraz w miejscach,
gdzie prowadzone sà zapisy na akcje, w siedzibie Gie∏dy lub MTS-CeTO SA,

■

na stronie internetowej spó∏ki,

■

na stronie internetowej Gie∏dy lub MTS-CeTO SA.

Ponadto spó∏ka jest obowiàzana podaç w gazecie ogólnopolskiej informacje

o formie i terminie udost´pnienia prospektu emisyjnego.

Po zatwierdzeniu przez Komisj´ i opublikowaniu prospektu emisyjnego spó∏ka ma

obowiàzek informowaç, w formie

aneksu do prospektu emisyjnego

, o wszelkich

zdarzeniach lub okolicznoÊciach, które mog∏yby w sposób znaczàcy wp∏ynàç na oce-
n´ akcji. Je˝eli aneks zosta∏ udost´pniony do publicznej wiadomoÊci po rozpocz´ciu
zapisów i dotyczy zdarzenia lub okolicznoÊci zaistnia∏ych przed dokonaniem przy-
dzia∏u akcji, to inwestor, który z∏o˝y∏ zapis na akcje przed upublicznieniem aneksu,
mo˝e skutecznie uchyliç si´ od jego skutków prawnych, sk∏adajàc w firmie inwesty-
cyjnej oferujàcej akcje stosowne oÊwiadczenie na piÊmie. Udost´pnienie aneksu do
publicznej wiadomoÊci nie mo˝e nastàpiç wczeÊniej ni˝ po zatwierdzeniu go przez
Komisj´. Emitent ma obowiàzek opublikowaç aneks w taki sam sposób, w jaki zosta∏
udost´pniony prospekt emisyjny.

Niezale˝nie od prospektu emisyjnego oraz aneksów, inwestor mo˝e pozyskiwaç

informacje na temat oferty publicznej z

prowadzonej przez emitenta akcji pro-

mocyjnej

. Przez akcj´ promocyjnà nale˝y rozumieç wszelkie reklamy, komunika-

ty dotyczàce konkretnej oferty publicznej, udost´pniane do publicznej wiadomo-
Êci m.in. przez e-mail, sms, pager, materia∏y drukowane, katalogi, seminaria i pre-
zentacje, radio, teletekst, faks, telewizj´, plakaty, broszury, posty internetowe,
w tym banery.

Informacje przekazywane w ramach akcji promocyjnej nie mogà byç sprzeczne z in-

formacjami zamieszczonymi w prospekcie emisyjnym, jak równie˝ nie mogà wprowa-
dzaç inwestorów w b∏àd co do sytuacji emitenta. Reklama ma na celu poinformowanie
inwestorów o ofercie publicznej i w sposób ogólny zaprezentowaç emitenta. Dlatego in-

S P Ó ¸ K I A K C Y J N E

westor powinien raczej podjàç swojà decyzj´ inwestycyjnà nie na podstawie reklam, ale
po dok∏adnym przeanalizowaniu informacji zawartych w prospekcie emisyjnym.

MEMORANDUM INFORMACYJNE

W okreÊlonych przepisami prawa przypadkach – np. oferty publicznej dokonywa-

nej w zwiàzku z po∏àczeniem spó∏ek, przejmowaniem przez emitenta innej spó∏ki lub
ze wzgl´du na cechy podmiotu dokonujàcego emisji lub dopuszczenia papierów war-
toÊciowych do obrotu na rynku regulowanym – emitent sk∏ada do Komisji zawiado-
mienie o oferowaniu papierów wartoÊciowych w drodze oferty publicznej lub ubie-
ganiu si´ o dopuszczenie papierów wartoÊciowych do obrotu na rynku regulowa-
nym, do którego za∏àcza memorandum informacyjne.

Informacje obj´te memorandum majà zapewniç potencjalnemu nabywcy papierów war-

toÊciowych mo˝liwoÊç dokonania oceny op∏acalnoÊci inwestycji. Dlatego te˝ memoran-
dum ma dostarczaç inwestorowi kompletne i rzetelne informacje dotyczàce przede wszyst-
kim sytuacji finansowej emitenta, perspektyw jego rozwoju, a tak˝e informacje zwiàzane
z zasadami przeprowadzenia subskrypcji lub sprzeda˝y jego papierów wartoÊciowych.

Zakres informacji zawarty w memorandum jest ró˝ny ze wzgl´du na:

■

fakt, czy oferowane papiery wartoÊciowe sà przedmiotem ubiegania si´
o dopuszczenie do obrotu na rynku regulowanym, czy sà jedynie emitowane
poprzez publicznà ofert´ (rozró˝nienie dotyczy w tym zakresie przede wszystkim
przepisów prawa majàcych zastosowanie do sprawozdaƒ finansowych),

■

rodzaj papierów wartoÊciowych wprowadzanych do publicznego obrotu tj.:
akcje i obligacje zamienne na akcje, obligacje korporacyjne i komunalne,
kwity depozytowe,

■

rodzaj emitentów papierów wartoÊciowych (spó∏ki kapita∏owe, jednostki
samorzàdu terytorialnego, paƒstwa cz∏onkowskie, banki centralne paƒstw
cz∏onkowskich, podmioty dzia∏ajàce na podstawie ustawy z dnia 24 kwietnia
2003 r. o dzia∏alnoÊci po˝ytku publicznego i o wolontariacie,
instytucje kredytowe),

■

podmiot gwarantujàcy wyemitowane papiery wartoÊciowe,

■

rodzaj oferty papierów wartoÊciowych.

Memorandum informacyjne jest udost´pniane do publicznej wiadomoÊci. Forma

publikacji, obowiàzki informacyjne, z wy∏àczeniem obowiàzku zatwierdzania anek-
su, sà takie same jak w przypadku prospektu emisyjnego.

S P Ó ¸ K I A K C Y J N E

INFORMACJE BIE˚ÑCE I OKRESOWE

Poni˝ej opiszemy sposób, w jaki realizowana jest zasada transparentnoÊci rynku.
Emitent, który dokonuje oferty publicznej i jednoczeÊnie ubiega si´ o dopuszcze-

nie akcji do obrotu na rynku regulowanym lub jego akcje sà ju˝ dopuszczone do ob-
rotu na tym rynku, ma obowiàzek przekazywaç do publicznej wiadomoÊci informa-
cje m.in. o swojej sytuacji finansowej, prowadzonej dzia∏alnoÊci i wszelkich zdarze-
niach, które mogà mieç wp∏yw na t´ dzia∏alnoÊç. Informacje te przekazywane sà
przez spó∏k´ w pierwszej kolejnoÊci do Komisji oraz Gie∏dy lub MTS – CeTO SA,
w zale˝noÊci od tego, gdzie prowadzony jest (lub ma byç dokonywany) obrót wyemi-
towanymi przez spó∏k´ akcjami. Nast´pnie, po up∏ywie 20 minut od przekazywania
ich powy˝szym podmiotom, spó∏ka przekazuje je do publicznej wiadomoÊci za po-
Êrednictwem agencji informacyjnej (wskazanej przez Komisj´ i podanej na stronie
Komisji pod adresem www.kpwig.gov.pl), której zadaniem jest upowszechnianie
otrzymanych informacji.

Inwestorzy, którzy chcà si´ zapoznaç z udost´pnianymi przez spó∏ki publiczne in-

formacjami, mogà je uzyskaç przede wszystkim na stronie internetowej ww. agencji
informacyjnej oraz w Centrum Informacyjnym Komisji. Informacje te publikowane
sà tak˝e, aczkolwiek z pewnym opóênieniem, przez wi´kszoÊç portali internetowych.

Szczegó∏owy zakres obowiàzków informacyjnych spó∏ek publicznych okreÊlony

jest w ustawie o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finan-
sowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spó∏kach publicznych, aktach
wykonawczych do tej ustawy.

Spó∏ki publiczne zobowiàzane sà przede wszystkim do przekazywania informacji

o wszystkich zdarzeniach, które mog∏yby w istotny sposób wp∏ynàç na cen´ lub war-
toÊç wyemitowanych przez nich akcji oraz tzw. informacji bie˝àcych i okresowych,
które przekazywane sà w formie raportów bie˝àcych i okresowych.

■

Raporty bie˝àce

i tzw. informacje majàce wp∏yw na cen´ akcji sà zasadniczo

przekazywane do publicznej wiadomoÊci nie póêniej ni˝ w terminie 24 godzin od za-
istnienia zdarzenia lub powzi´cia o nim informacji przez spó∏k´. Zakres i rodzaj in-
formacji, które muszà byç upublicznione uzale˝niony jest od tego, na jakim rynku
notowane sà akcje spó∏ki. Spó∏ki publiczne majà obowiàzek informowania m.in.
o nabyciu lub zbyciu majàtku znacznej wartoÊci, zawarciu, zmianie, wypowiedzeniu,
rozwiàzaniu przez spó∏k´ znaczàcej umowy, emisji obligacji, których wartoÊç prze-
kracza okreÊlony próg, emisji obligacji, które dajà prawo do ich zamiany na akcje
spó∏ki lub prawo pierwszeƒstwa do nabycia akcji spó∏ki, wynikach sprzeda˝y akcji
wyemitowanych przez spó∏k´, zmianach w sk∏adzie zarzàdu i rady nadzorczej, pod-
j´ciu decyzji o podziale lub po∏àczeniu spó∏ki z innà spó∏kà, otrzymaniu przez spó∏-

S P Ó ¸ K I A K C Y J N E

k´ informacji o nabyciu znacznej liczby jej akcji. W ramach raportów bie˝àcych
spó∏ki publiczne majà równie˝ obowiàzek informowaç o zdarzeniach, które sà istot-
ne dla wykonywania przez ich akcjonariuszy przys∏ugujàcych im uprawnieƒ. Do pu-
blicznej wiadomoÊci przekazywane sà wi´c m. in. informacje o terminie i miejscu
odbycia walnego zgromadzenia akcjonariuszy, porzàdku obrad, proponowanych
zmianach w statucie spó∏ki, treÊci projektów uchwa∏, które majà byç przedmiotem
obrad walnego zgromadzenia, treÊci uchwa∏ podj´tych przez walne zgromadzenie,
wniesieniu powództwa o uchylenie lub stwierdzenie niewa˝noÊci przez sàd uchwa∏y
walnego zgromadzenia, wszelkich decyzji dotyczàcych wyp∏aty lub wstrzymania wy-
p∏aty dywidendy, opinii zarzàdu spó∏ki na temat og∏oszonego wezwania do sprzeda-
˝y akcji spó∏ki.

Akcjonariusz mo˝e si´ dowiedzieç o zwo∏aniu walnego zgromadzenia i jego termi-

nie nie tylko z raportu bie˝àcego, ale równie˝ ze wskazanego w statucie spó∏ki pi-
sma, w którym spó∏ka dokonuje wymaganych przez prawo og∏oszeƒ. Co do zasady
sà one zamieszczane w Monitorze Sàdowym i Gospodarczym (statut spó∏ki mo˝e jed-
nak przewidywaç, ˝e og∏oszeƒ dokonuje si´ tak˝e w innym piÊmie). W og∏oszeniu
o zwo∏aniu walnego zgromadzenia akcjonariuszy zarzàd spó∏ki ma obowiàzek wska-
zaç termin i miejsce jego zwo∏ania oraz planowany porzàdek obrad. W przypadku
gdy planowane sà zmiany statutu spó∏ki, w og∏oszeniu znajdzie si´ tak˝e treÊç pro-
ponowanych zmian.

■

Spó∏ka obowiàzana jest tak˝e przekazywaç do publicznej wiadomoÊci tzw.

rapor-

ty okresowe

. Ich zakres, podobnie jak informacji bie˝àcych, jest ró˝ny w zale˝noÊci

od rynku, na którym notowane sà jej akcje. Do przekazywania najszerszego zakresu
informacji okresowych zobowiàzane sà spó∏ki, których akcje notowane sà na Gie∏-
dzie. Przekazujà one do publicznej wiadomoÊci raporty kwartalne, pó∏roczne i roczne,
w których zawarte sà odpowiednio kwartalne, pó∏roczne i roczne sprawozdania
finansowe spó∏ki. Spó∏ki, których akcje sà notowane na MTS-CeTO SA przekazu-
jà natomiast co do zasady jedynie raporty kwartalne i roczne. Spó∏ki b´dàce
jednostkami dominujàcymi grupy kapita∏owej przekazujà dodatkowo skonsolidowa-
ne raporty kwartalne, skonsolidowane raporty pó∏roczne i skonsolidowane raporty
roczne.

■

Ponadto, emitent akcji dopuszczonych do obrotu na rynku regulowanym, dla które-

go Rzeczpospolita Polska jest paƒstwem macierzystym, przekazuje corocznie do Komi-
sji oraz do publicznej wiadomoÊci wykaz wszystkich informacji, co do których istnieje
obowiàzek upowszechniania i przekazanych do publicznej wiadomoÊci w okresie ostat-
niego roku kalendarzowego, ze wskazaniem miejsca, gdzie te informacje sà dost´pne.

S P Ó ¸ K I A K C Y J N E

INFORMACJE O ZAANGA˚OWANIU
W SPÓ¸CE AKCYJNEJ

Zasada transparentnoÊci jest realizowana nie tylko dzi´ki przekazywaniu informa-

cji przez spó∏ki. W pewnych przypadkach okreÊlone informacje obowiàzani sà tak˝e
przekazaç ich akcjonariusze. Zwiàzane jest to z nabywaniem znacznej liczby akcji
tzw. znacznych pakietów akcji. Dla pozosta∏ych akcjonariuszy oraz osób zamierza-
jàcych nabyç akcje, wa˝nà jest bowiem nie tylko sytuacja finansowa spó∏ki, lecz tak-
˝e informacja o tym, kto posiada znacznà liczb´ jej akcji i w zwiàzku z tym mo˝e
wp∏ywaç, wykonujàc prawo g∏osu na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy, na spo-
sób prowadzenia przez spó∏k´ dzia∏alnoÊci. Ten bowiem, kto uzyska∏ kontrol´ nad
spó∏kà, ma wp∏yw na obsad´ rady nadzorczej i zarzàdu spó∏ki, czyli na ustalenie stra-
tegii spó∏ki, np. jej planów inwestycyjnych, sposobu kontrolowania jej spraw, czy po-
dzia∏u zysku na dywidendy dla akcjonariuszy.

■

Akcjonariusz, który naby∏ znaczny pakiet akcji, obowiàzany jest ujawniç

swój stan posiadania, informujàc o tym m.in. spó∏k´, której akcje naby∏

. Spó∏-

ka ma z kolei obowiàzek przekazania tej informacji do publicznej wiadomoÊci za po-
Êrednictwem agencji informacyjnej. Ponadto spó∏ki publiczne majà obowiàzek upu-
bliczniç w tym samym trybie, w terminie 7 dni od odbycia walnego zgromadzenia
akcjonariuszy, wykazu akcjonariuszy posiadajàcych co najmniej 5% g∏osów na wal-
nym zgromadzeniu, ze wskazaniem liczby g∏osów przys∏ugujàcych ka˝demu z nich,
i procentowego udzia∏u w liczbie g∏osów na tym walnym zgromadzeniu oraz w ogól-
nej liczbie g∏osów.

■

Warto ponadto wiedzieç, ˝e w pewnych przypadkach np. w zwiàzku z nabyciem

bardzo du˝ej liczby akcji spó∏ki publicznej lub nabywaniem okreÊlonej liczby akcji
w krótkim okresie czasowym, akcjonariusz b´dzie musia∏ zaproponowaç pozosta∏ym
akcjonariuszom odkupienie lub zamian´ posiadanych przez nich akcji, po okreÊlo-
nej cenie minimalnej. Pozostali inwestorzy b´dà mieli w ten sposób mo˝liwoÊç likwi-
dacji swoich inwestycji w takiej spó∏ce poprzez sprzeda˝ lub zamian´ swoich akcji.
Obowiàzek ten realizowany jest poprzez og∏oszenia tzw. wezwania do sprzeda˝y lub
zamiany akcji. W razie jego og∏oszenia informacja o tym przekazywana jest do agen-
cji informacyjnej, a nast´pnie publikowana w dzienniku ogólnopolskim oraz miej-
scach gdzie b´dà skupowane akcje obj´te wezwaniem.

S P Ó ¸ K I A K C Y J N E

SZCZEGÓLNE UPRAWNIENIA I OBOWIÑZKI
AKCJONARIUSZY SPÓ¸KI PUBLICZNEJ

Cechà szczególnà spó∏ki akcyjnej jest to, ˝e decydujàce znaczenie dla jej funkcjono-

wania ma kapita∏ zebrany w zamian za akcje, a nie czynnik osobowy, tj. cechy indywi-
dualne wspólnika jak np. w spó∏ce jawnej czy partnerskiej. Dlatego te˝, decydujàcy
wp∏yw na dzia∏alnoÊç spó∏ki majà podmioty reprezentujàce wi´kszoÊç tego kapita∏u.

■

Przepisy prawa przyznajà

akcjonariuszom wi´kszoÊciowym

spó∏ki publicznej

szczególne uprawnienia, które majà na celu ochraniaç ich interesy. Jednym
z uprawnieƒ jest nowa instytucja prawa tzw.

przymusowy wykup

. Akcjonariusz

spó∏ki publicznej, który samodzielnie lub wspólnie z podmiotami z grupy kapita∏o-
wej oraz z podmiotami, z którymi ∏àczy go porozumienie, osiàgnà∏ lub przekroczy∏
90% ogólnej liczby g∏osów w tej spó∏ce, ma prawo ˝àdania od pozosta∏ych akcjona-
riuszy, aby sprzedali mu wszystkie posiadane przez siebie akcje. Takie nabycie akcji
mo˝e nawet nastàpiç bez zgody akcjonariusza, do którego skierowane jest ˝àdanie
wykupu. Uprawnienie to s∏u˝y ochronie interesów akcjonariusza wi´kszoÊciowego,
przyznane z racji jego powa˝nego zaanga˝owania kapita∏owego w spó∏ce, m.in. przed
nadu˝ywaniem przez drobnych akcjonariuszy ich praw udzia∏owych np. przed nad-
miernym zaskar˝aniem uchwa∏ walnego zgromadzenia.

■

Przepisy prawa przyznajà tak˝e

akcjonariuszom mniejszoÊciowym

uprawnienia

zwiàzane z uczestnictwem w spó∏ce publicznej i potrzebà ochrony ich interesów.
S∏u˝y temu

prawo ˝àdania przymusowego odkupu

. Polega ono na tym, ˝e akcjo-

nariusz mniejszoÊciowy, czyli taki, który posiada nie wi´cej ni˝ 10% g∏osów na wal-
nym zgromadzeniu akcjonariuszy, mo˝e ˝àdaç od akcjonariusza, który osiàgnà∏ lub
przekroczy∏ 90% ogólnej liczby g∏osów w tej spó∏ce, wykupienia posiadanych przez
niego (akcjonariusza mniejszoÊciowego) akcji. Wówczas akcjonariusz wi´kszoÊciowy
ma obowiàzek wykupiç akcje od akcjonariusza ˝àdajàcego, po okreÊlonej przepisa-
mi prawa cenie minimalnej. Zaletà takiego rozwiàzania jest przyznanie mo˝liwoÊci
wycofania si´ z inwestycji w spó∏k´ akcjonariuszowi, którego wp∏yw na jej przedsi´-
wzi´cia jest znikomy i nie jest on zainteresowany uczestniczeniem w spó∏ce, w któ-
rej decydentem jest inny podmiot.

OBLIGACJE

Obowiàzki informacyjne cià˝à nie tylko na spó∏kach akcyjnych, które posiadajà

status spó∏ki publicznej, ale podlegajà im równie˝ podmioty, które proponujà nabycie
obligacji w drodze oferty publicznej lub ubiegajà si´ o ich dopuszczenie do obrotu
na rynku regulowanym, lub których obligacje sà dopuszczone do obrotu na rynku
regulowanym. Mogà to byç np. spó∏ki z ograniczonà odpowiedzialnoÊcià, jednostki
samorzàdu terytorialnego i inne podmioty majàce zdolnoÊç do emitowania obligacji.

Obligacja

jest papierem wartoÊciowym, w którym emitent stwierdza, ˝e jest d∏u˝ni-

kiem w∏aÊciciela obligacji i zobowiàzuje si´ wobec niego do spe∏nienia okreÊlonego
Êwiadczenia (d∏u˝ny papier wartoÊciowy).

Istnieje wiele typów obligacji m.in. obligacje o sta∏ym oprocentowaniu i oprocentowa-

niu zmiennym lub obligacje o zerowym kuponie; obligacje o Êwiadczeniu pieni´˝nym lub
niepieni´˝nym; obligacje d∏ugo-, Êrednio- i krótkoterminowe; obligacje w formie doku-
mentu lub zdematerializowane; obligacje komunalne, czyli emitowane przez gminy, po-
wiaty lub ich zwiàzki oraz obligacje korporacyjne; obligacje z prawem pierwszeƒstwa do
nabycia akcji emitenta; obligacje zamienne na akcje. W zale˝noÊci od rodzaju, obligacja
mo˝e dawaç ró˝ne prawa jej w∏aÊcicielowi np. prawo do udzia∏u w zyskach podmiotu,
który je wyemitowa∏; prawo do zamiany obligacji na akcje lub prawo pierwszeƒstwa do
obj´cia emitowanych przez spó∏k´ akcji.

Emisja obligacji jest formà pozyskania kapita∏u. W przeciwieƒstwie do emisji akcji, emi-

sja obligacji nie powoduje rozproszenia akcjonariatu, a wi´c zachowana zostaje dotychcza-
sowa struktura w∏asnoÊciowa w spó∏ce. Cz´stokroç emisja obligacji stanowi dogodnà
alternatyw´ dla innych form zaciàgania d∏ugu, np. kredytu bankowego lub po˝yczki.

Podobnie, jak w przypadku nabywania akcji, osoby nabywajàce obligacje bezpo-

Êrednio od ich emitenta lub subemitenta us∏ugowego, tzn. na rynku pierwotnym,
mogà uzyskaç informacje o ofercie publicznej i jej warunkach, uprawnieniach wy-
nikajàcych z obligacji oraz o ich emitencie, w prospekcie emisyjnym obligacji.
Prospekt emisyjny obligacji podlega zatwierdzeniu przez Komisj´, a nast´pnie jest
udost´pniany do publicznej wiadomoÊci. Zasady dotyczàce formy, sposobu publi-
kowania, obowiàzku sporzàdzania aneksów, a tak˝e akcji promocyjnej, sà w przy-
padku prospektu emisyjnego obligacji takie same jak dla prospektu emisyjnego
akcji (por. wy˝ej).

Prospekt emisyjny

obligacji zawiera podobny zakres informacji jak prospekt emi-

syjny akcji, przy czym jest on uzale˝niony m. in. od rodzaju obligacji, jednostkowej

O B L I G A C J E

wartoÊci nominalnej obligacji oraz podmiotu, który je emituje. Przedstawione sà
w nim zatem informacje na temat sytuacji gospodarczej, majàtkowej i finansowej
emitenta, prowadzonej przez niego dzia∏alnoÊci, osobach zarzàdzajàcych i nadzoru-
jàcych jego dzia∏alnoÊç, ryzyku zwiàzanym z nabyciem obligacji. Zamieszczane sà
w nim tak˝e sprawozdania finansowe emitenta obligacji. Prospekt emisyjny zawiera
ponadto szczegó∏owy opis warunków oferty, informacje o cenie obligacji oraz upraw-
nieniach nabywców obligacji, terminie ich wykupu, zabezpieczeniach, tzn. czy jakiÊ
inny podmiot gwarantuje ich odkupienie, informacje o tym podmiocie, o ratingach
kredytowych przyznanych emitentowi itp. W celu szerszego zaprezentowania si´,
emitent mo˝e za∏àczyç do prospektu emisyjnego np. swój statut, uchwa∏´ o emisji
obligacji oraz odpis z Krajowego Rejestru Sàdowego.

W przypadkach okreÊlonych przepisami prawa, zamiast prospektu emisyjnego ob-

ligacji, emitent b´dzie sporzàdza∏

memorandum informacyjne

(por. wy˝ej).

Obligacje, podobnie jak akcje, mogà byç sprzedawane na Gie∏dzie lub rynku po-

zagie∏dowym. Na temat obligacji wi´cej informacji mo˝na znaleêç m.in. na stronach
internetowych Gie∏dy, MTS-CeTO SA oraz na stronach Komisji.

Istotne jest to, ˝e podmiot, który wyemitowa∏ obligacje i ubiega si´ o dopuszcze-

nie ich do obrotu na rynku regulowanym lub którego obligacje sà dopuszczone do
obrotu na tym rynku, podlega – podobnie jak spó∏ka publiczna – obowiàzkom in-
formacyjnym. Jest on zatem obowiàzany do przekazywania informacji bie˝àcych
i okresowych. Zakres informacji bie˝àcych jest jednak znacznie w´˝szy ni˝ w przy-
padku spó∏ek publicznych. Generalnie ma on na celu umo˝liwienie posiadaczom
obligacji dokonanie oceny co do mo˝liwoÊci zaspokojenia uprawnieƒ przys∏ugujà-
cych im z tytu∏u posiadania obligacji. Emitent obligacji ma wi´c obowiàzek prze-
kazywaç do agencji informacyjnej m. in. informacje o zdarzeniach, które majà
znaczny wp∏yw na jego sytuacje finansowà, zmianach w jego statucie majàcych
wp∏yw na uprawnienia posiadaczy obligacji, zmianie przedmiotu zabezpieczenia
obligacji. Na emitencie obligacji cià˝y tak˝e obowiàzek przekazywania informacji
okresowych (tzw. raporty okresowe). Obligacje wyemitowane w sposób publiczny
mogà byç sprzedawane i kupowane na GPW lub rynku pozagie∏dowym. Inwestor,
który chce si´ dowiedzieç, jaki jest aktualny kurs obligacji, mo˝e zasi´gnàç infor-
macji na ten temat w tych samych miejscach, w których publikowane sà kursy ak-
cji (por. wy˝ej).

FUNDUSZE INWESTYCYJNE

Fundusz inwestycyjny jest podmiotem, dzi´ki któremu inwestorzy nie posia-

dajàcy odpowiedniej wiedzy lub czasu, aby Êledziç na bie˝àco sytuacj´ na rynku
kapita∏owym, mogà w sposób bezpieczny inwestowaç posiadane pieniàdze.

Fundusz zbiera pieniàdze od szerokiej rzeszy inwestorów i inwestuje je w akcje, ob-

ligacje lub inne aktywa (np. nieruchomoÊci). Wp∏acajàc pieniàdze do funduszu nie
musimy wi´c na bie˝àco Êledziç, jakie sà np. kursy akcji lub obligacji, gdy˝ zajmujà
si´ tym za nas specjaliÊci. SpecjaliÊci ci sà zatrudniani przez towarzystwo funduszy in-
westycyjnych, tj. spó∏k´ akcyjnà, która tworzy fundusz i zarzàdza zebranymi przez
niego pieni´dzmi.

W zamian za wp∏acone do funduszu pieniàdze – w zale˝noÊci od rodzaju funduszu

– otrzymamy jednostki uczestnictwa lub certyfikaty inwestycyjne. Jednostki uczestnic-
twa b´dà w przypadku

funduszu inwestycyjnego otwartego

lub specjalistycznego fun-

duszu inwestycyjnego otwartego, natomiast certyfikaty inwestycyjne w przypadku

fun-

duszu inwestycyjnego zamkni´tego

Jednostek uczestnictwa nie b´dziemy mogli odsprzedaç komuÊ innemu, ale mo˝e-

my zwróciç si´ do funduszu o ich odkupienie. Natomiast, je˝eli fundusz wydaje
publiczne certyfikaty inwestycyjne (fundusz zamkni´ty), pieniàdze mo˝emy odzy-
skaç sprzedajàc je na gie∏dzie (o ile sà na niej notowane) lub – je˝eli fundusz mo˝e
je odkupywaç – zwracajàc si´ do niego z ˝àdaniem odkupienia certyfikatów.

Oprócz powy˝szego podzia∏u funduszy na otwarte i zamkni´te, fundusze mo˝emy

tak˝e podzieliç wed∏ug prowadzonej przez nie polityki inwestycyjnej, okreÊlajàcej
w co fundusz b´dzie inwestowa∏ zebrane pieniàdze. Wed∏ug tego kryterium fundu-
sze dzielà si´ m.in. na

fundusze rynku pieni´˝nego, fundusze obligacyjne, fundu-

sze akcyjne, fundusze zrównowa˝one

Wi´cej informacji na temat sposobu prowadzenia dzia∏alnoÊci przez fundusze,

uprawnieƒ ich uczestników oraz rodzajów funduszy mo˝emy znaleêç na stronach in-
ternetowych Izby Zarzàdzajàcych Funduszami i Aktywami (www.izfa.pl) oraz Komisji.

Je˝eli zamierzamy wp∏aciç pieniàdze do funduszu inwestycyjnego, powinniÊmy

przede wszystkim dowiedzieç si´, jakie fundusze inwestycyjne dzia∏ajà na rynku i ja-
ki sposób inwestowania pieni´dzy mogà nam one zaoferowaç. Poniewa˝ fundusze sà
tworzone i zarzàdzane przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych, w ka˝dym z nich
uzyskamy informacje na temat funduszy utworzonych przez dane towarzystwo (ka˝-
de towarzystwo utworzy∏o co najmniej kilka funduszy) i sposobu inwestowania ze-
branych przez nie pieni´dzy.

F U N D U S Z E I N W E S T Y C Y J N E

Obecnie dzia∏a w Polsce kilkanaÊcie towarzystw funduszy inwestycyjnych, które

utworzy∏y w sumie ponad sto kilkadziesiàt funduszy inwestycyjnych. Informacje na
ich temat dost´pne sà na stronach internetowych Komisji oraz Izby Zarzàdzajàcych
Funduszami i Aktywami. Znajdziemy tam adresy wszystkich towarzystw dzia∏ajàcych
na rynku oraz adresy ich stron internetowych. Natomiast w celu uzyskania dok∏ad-
nych informacji na temat konkretnego towarzystwa funduszy inwestycyjnych i zarzà-
dzanych przez niego funduszy powinniÊmy odwiedziç jego stron´ internetowà. Do-
st´pne sà tam najwa˝niejsze dokumenty, stanowiàce êród∏o informacji na temat ka˝-
dego funduszu inwestycyjnego zarzàdzanego przez towarzystwo. Dowiemy si´ tam
równie˝, gdzie mo˝emy nabyç jednostki uczestnictwa lub certyfikaty inwestycyjne.
W wi´kszoÊci przypadków sprzedawane sà one przez firmy inwestycyjne, z którymi
towarzystwo podpisa∏o umow´ o poÊredniczeniu w ich sprzeda˝y.

PROSPEKT INFORMACYJNY, PROSPEKT EMISYJNY
I MEMORANDUM INFORMACYJNE

Dok∏adne informacje na temat interesujàcego nas funduszu inwestycyjnego

mo˝emy znaleêç:

■

w prospekcie informacyjnym i w skrócie do tego prospektu – w przypadku
funduszu inwestycyjnego otwartego i specjalistycznego funduszu inwestycyjnego
otwartego,

■

w prospekcie emisyjnym lub memorandum informacyjnym – w przypadku funduszu
zamkni´tego emitujàcego publiczne certyfikaty inwestycyjne

■

w warunkach emisji – w przypadku funduszu zamkni´tego emitujàcego
niepubliczne certyfikaty inwestycyjne.

Poniewa˝ emisja niepublicznych certyfikatów inwestycyjnych opisana w warun-

kach emisji nie ma charakteru publicznego proponowania w drodze oferty publicz-
nej oraz certyfikaty te nie mogà byç przedmiotem obrotu na rynku regulowanym,
nie b´dziemy w dalszej cz´Êci zajmowaç si´ tym zagadnieniem. Dokumenty te, jak
ju˝ wspomniano, znajdziemy w siedzibie towarzystwa funduszy inwestycyjnych lub
na jego stronie internetowej. Prospekt informacyjny i jego skrót dostaniemy tak˝e –
bezp∏atnie – w ka˝dym miejscu, w którym prowadzona jest sprzeda˝ jednostek
uczestnictwa.

Wystarczy wi´c wybraç si´ do banku, domu maklerskiego lub innego podmiotu,

który prowadzi ich sprzeda˝. Fundusz inwestycyjny otwarty ma bowiem obowiàzek,
na ka˝de ˝àdanie inwestora, b´dàcego uczestnikiem tego funduszu, udost´pniç mu
aktualny prospekt informacyjny i jego skrót. Skrót prospektu informacyjnego publi-
kowany jest ponadto w jednym z dzienników ogólnopolskich.

F U N D U S Z E I N W E S T Y C Y J N E

W przypadku funduszy zamkni´tych (ze wzgl´du na to, ˝e sprzedajà one certyfi-

katy inwestycyjne tylko co jakiÊ czas) prospekt emisyjny funduszu lub memorandum
informacyjne sà udost´pniane tylko w terminie przyjmowania zapisów na certyfikaty.
Prospekt emisyjny lub memorandum informacyjne publicznych certyfikatów inwe-
stycyjnych sà udost´pniane do publicznej wiadomoÊci w co najmniej jeden z nast´-
pujàcych sposobów:

■

przez zamieszczenie w gazecie ogólnopolskiej,

■

bezp∏atnie, w postaci drukowanej w siedzibie spó∏ki oraz w miejscach, gdzie pro-
wadzone sà zapisy na akcje, w siedzibie Gie∏dy lub MTS-CeTO SA,

■

na stronie internetowej spó∏ki,

■

na stronie internetowej Gie∏dy lub MTS-CeTO SA.

Ponadto spó∏ka jest obowiàzana podaç w gazecie ogólnopolskiej informacje

o formie i terminie udost´pnienia prospektu emisyjnego.

Prospekt informacyjny, prospekt emisyjny lub memorandum informacyjne to

dokumenty, w których zawarte sà wszystkie informacje na temat funduszu oraz
zarzàdzajàcego nim towarzystwa.

Warto wi´c, przed podj´ciem decyzji o nabyciu jednostek uczestnictwa lub certy-

fikatów inwestycyjnych, dok∏adnie si´ z nimi zapoznaç. Znajdujà si´ w nim m. in.
nast´pujàce informacje na temat towarzystwa funduszy inwestycyjnych zarzàdzajà-
cego danym funduszem:

■

firma, siedziba i adres towarzystwa wraz z numerami telekomunikacyjnymi,
adresem strony internetowej i adresem poczty elektronicznej,

■

data i numer decyzji Komisji o udzieleniu zezwolenia na wykonywanie
dzia∏alnoÊci przez towarzystwo,

■

oznaczenie sàdu rejestrowego i numer, pod którym towarzystwo
jest zarejestrowane, a tak˝e dat´ wpisu do rejestru,

■

wysokoÊç Êrodków finansowych posiadanych przez towarzystwo,

■

kto jest akcjonariuszem towarzystwo i ile posiada akcji,

■

kto jest cz∏onkiem organów zarzàdzajàcych i nadzorujàcych towarzystwo
oraz wskazanie, kto b´dzie zarzàdza∏ posiadanymi przez fundusz Êrodkami
wraz z opisem, jakie kwalifikacje i doÊwiadczenie zawodowe posiadajà ww. osoby.

Najwa˝niejsze jednak jest to, ˝e z

wymienionych dokumentów inwestor mo˝e

uzyskaç wszystkie niezb´dne mu informacje na temat celu inwestycyjnego fun-
duszu oraz podstawowych zasad jego polityki inwestycyjnej

, czyli w co fundusz

b´dzie inwestowa∏ zgromadzone pieniàdze (np. w akcje, obligacje, inne papiery war-
toÊciowe) oraz jakà cz´Êç aktywów funduszu b´dà stanowi∏y poszczególne lokaty.
Dzi´ki niej inwestorzy mogà si´ dowiedzieç, w jaki sposób b´dà inwestowane wp∏aco-

F U N D U S Z E I N W E S T Y C Y J N E

ne przez nich pieniàdze i oceniç ryzyko zwiàzane z nabyciem jednostek uczestnictwa
lub certyfikatów inwestycyjnych.

Osoba zamierzajàca przystàpiç do funduszu jako jego uczestnik powinna dok∏adnie

zapoznaç si´ nie tylko z powy˝szymi informacjami, ale tak˝e z zawartymi w tych
dokumentach danymi na temat op∏at pobieranych przy zbywaniu i odkupywaniu
jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych oraz innych op∏at pobiera-
nych przez fundusz.

Oprócz wymienionych ju˝, najwa˝niejszych z punktu widzenia inwestora, infor-

macji prospekt (informacyjny i emisyjny) lub memorandum zawiera równie˝ dane
na temat funduszu, jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych, m.in.:

■

dat´ i numer decyzji Komisji o udzieleniu zezwolenia na utworzenie funduszu,

■

dat´ i numer wpisu funduszu do rejestru funduszy inwestycyjnych,

■

wskazanie czasu trwania funduszu, je˝eli zosta∏ on utworzony na czas oznaczony,

■

opis ryzyka, jakie niesie za sobà prowadzona przez fundusz polityka inwestycyjna,

■

informacje na temat obowiàzków podatkowych zwiàzanych z uczestnictwem
w funduszu,

■

cen´, po jakiej zbywane sà publiczne certyfikaty inwestycyjne,

■

zasady wyp∏acania uczestnikom dochodów funduszu,

■

dane na temat sytuacji finansowej funduszu,

■

okreÊlenie rynku, na którym b´dzie prowadzony obrót certyfikatami
inwestycyjnymi,

■

wskazanie przypadków, w których towarzystwo jest obowiàzane niezw∏ocznie
zwróciç wp∏at´ do funduszu wraz z odsetkami od tych wp∏at,

■

informacje o utworzeniu organów funduszu, w których mogà braç udzia∏
jego uczestnicy: rady inwestorów – w przypadku specjalistycznego funduszu
inwestycyjnego otwartego lub te˝ zgromadzenia inwestorów – w przypadku
funduszu inwestycyjnego zamkni´tego,

■

wskazanie, gdzie mo˝na uzyskaç dodatkowe informacje na temat funduszu.

W wskazanych dokumentach znajdujà si´ tak˝e informacje dotyczàce depozytariusza

funduszu, tj. podmiotu, którego zadaniem jest m.in. kontrolowanie, czy fundusz
prowadzi dzia∏alnoÊç zgodnie z prawem i statutem funduszu.

STATUT FUNDUSZU

Za∏àcznikiem do prospektu informacyjnego i emisyjnego jest statut funduszu

inwestycyjnego, który dok∏adnie okreÊla sposób prowadzenia przez fundusz dzia∏al-
noÊci oraz prawa i obowiàzki uczestników.

F U N D U S Z E I N W E S T Y C Y J N E

Statut zawiera m.in.:

■

nazw´ i rodzaj funduszu inwestycyjnego,

■

organy funduszu i sposób jego reprezentacji,

■

firm´, siedzib´ i adres depozytariusza oraz zasady i zakres zawierania z nim umów,

■

∏àcznà wysokoÊç wp∏at do funduszu inwestycyjnego,

■

co mo˝e stanowiç przedmiot wp∏at do funduszu inwestycyjnego,

■

cel inwestycyjny funduszu,

■

przyczyny rozwiàzania funduszu inwestycyjnego.

Statut funduszu wskazuje tak˝e, gdzie sà publikowane jego zmiany, dzi´ki czemu

zawsze mo˝emy sprawdziç, czy sposób dzia∏ania lub nasze prawa uleg∏y zmianie,
a je˝eli tak, to w jakim zakresie. Najcz´Êciej zmiany statutu publikowane sà w dzien-
nikach ogólnopolskich lub na stronach internetowych towarzystwa zarzàdzajàcego
funduszem oraz w miejscach, gdzie sà sprzedawane jednostki uczestnictwa. Uczest-
nicy funduszu mogà na bie˝àco Êledziç, jaka wartoÊç posiadanych przez fundusz
aktywów przypada na jednostk´ uczestnictwa lub certyfikatu inwestycyjny oraz cen´,
po której fundusz w danym dniu sprzedaje i odkupuje jednostki uczestnictwa. Infor-
macje, gdzie i kiedy publikowane sà te wartoÊci, znajdziemy w prospekcie informa-
cyjnym, prospekcie emisyjnym lub memorandum informacyjnym funduszu, a do-
k∏adnie w statucie, który jest za∏àcznikiem do tych dokumentów. Zawsze te˝ b´dzie-
my mogli informacje te sprawdziç na stronie internetowej towarzystwa zarzàdzajà-
cego funduszem lub w jednym z dzienników ogólnopolskich. WartoÊç jednostek
uczestnictwa i certyfikatów inwestycyjnych dzia∏ajàcych w Polsce funduszy inwestycyj-
nych publikowana jest tak˝e przez pras´ codziennà, np. w dodatkach ekonomicznych
dzienników ogólnopolskich oraz w portalach internetowych. Z regu∏y podajà one rów-
nie˝ jak zmienia∏y si´ te wartoÊci w poprzednich okresach, np. w ciàgu ubieg∏ego miesià-
ca lub roku.

SPRAWOZDANIA FINANSOWE

Inwestorzy, którzy chcieliby sprawdziç, jaka jest sytuacja finansowa towarzystwa

funduszy inwestycyjnych, powinny si´gnàç do jego sprawozdania finansowego.

Roczne sprawozdania finansowe

towarzystw publikowane sà w „Monitorze Pol-

skim”. Natomiast, je˝eli inwestora interesuje kondycja finansowa funduszu inwesty-
cyjnego otwartego, mo˝e si´ z nià zapoznaç si´gajàc do jego

pó∏rocznych i rocznych

sprawozdaƒ finansowych

. Sà one bardzo ∏atwo dost´pne, fundusz ma bowiem obo-

wiàzek dor´czyç je na ka˝de ˝àdanie uczestnika i w ka˝dym miejscu, w którym pro-
wadzi zbywanie i odkupywanie jednostek uczestnictwa. Mo˝na wi´c je otrzymaç

F U N D U S Z E I N W E S T Y C Y J N E

INSTYTUCJE DZIA¸AJÑCE
W INTERESIE INWESTORÓW

JESZCZE RAZ FIRMA INWESTYCYJNA

Bli˝sze zainteresowanie firmà inwestycyjnà bierze si´ stàd, i˝ sà one w∏aÊciwie

jedynymi instytucjami na rynku, z którymi inwestorzy stykajà si´ bezpoÊrednio,
i z którymi wzajemne relacje sà takie bliskie. Istnienie firm inwestycyjnych nie jest
zwiàzane wy∏àcznie z realizacjà zleceƒ klientów na rynku oraz prowadzenia dla
nich rachunków. Wi´zi inwestora z firmà inwestycyjnà mogà staç si´ silniejsze,
jeÊli korzysta on równie˝ z innych oferowanych us∏ug. Dlatego powinien on wie-

w ka˝dym banku lub domu maklerskim (lub innym podmiocie), który sprzedaje jed-
nostki uczestnictwa funduszu. Publikowane sà one tak˝e na stronie internetowej to-
warzystwa zarzàdzajàcego danym funduszem.

POZOSTA¸E èRÓD¸A INFORMACJI

Fundusze zamkni´te podlegajà takim samym obowiàzkom informacyjnym jak

spó∏ki, których akcje sà notowane na Gie∏dzie lub rynku pozagie∏dowym (rynku re-
gulowanym). Publikujà one m.in. raporty bie˝àce i okresowe. Inwestorzy majà wi´c
pe∏ny dost´p do najwa˝niejszych informacji na ich temat, w tych samych miejscach
w których mogà uzyskaç informacje o spó∏kach publicznych (zobacz wy˝ej).

Je˝eli nabyliÊmy certyfikaty inwestycyjne funduszu, które notowane sà na Gie∏dzie

lub rynku pozagie∏dowym, mo˝emy sprawdziç tak˝e ich kurs. Informacje na ten
temat udost´pniane sà w tych samych miejscach co informacje o kursach akcji
i obligacji (zobacz wy˝ej). Wi´cej informacji na temat funduszy inwestycyjnych znaj-
dà Paƒstwo w broszurze pt. „Poradnik inwestora – Fundusze inwestycyjne”, która jest
dost´pna na stronie internetowej Komisji oraz Fundacji Edukacji Rynku Kapita∏o-
wego (www.ferk.pl).

I N S T Y T U C J E D Z I A ¸ A J Ñ C E W I N T E R E S I E I N W E S T O R Ó W

dzieç, ˝e firma inwestycyjna zatrudnia poza maklerami papierów wartoÊciowych
równie˝ licencjonowanych specjalistów w dziedzinie inwestowania – doradców
inwestycyjnych.

Maklerzy zajmujà si´ g∏ównie obs∏ugà rachunków inwestorów oraz realizacjà ich

zleceƒ dotyczàcych instrumentów finansowych lub dyspozycji. Z kolei doradcy in-
westycyjni udzielajà odp∏atnych porad dotyczàcych tego, kiedy najkorzystniej kupiç,
sprzedaç lub powstrzymaç si´ od sprzeda˝y instrumentów finansowych. Poza odp∏at-
nym doradzaniem, maklerzy papierów wartoÊciowych oraz doradcy inwestycyjni
mogà nieodp∏atnie udzielaç informacji dotyczàcych inwestowania w instrumenty fi-
nansowe. Inwestor mo˝e w ten sposób dowiedzieç si´ o zasadach inwestowania,
o sytuacji okreÊlonych emitentów. Jednak sam musi ju˝ oceniç i podjàç decyzj´, czy
i kiedy warto kupiç lub sprzedaç dane instrumenty oraz w jaki sposób.

Firma inwestycyjna jest instytucjà szczególnego zaufania, dlatego zanim rozpocz-

nie dzia∏alnoÊç musi uzyskaç zgod´ Komisji. Co wi´cej, jak ju˝ wspominaliÊmy, przez
ca∏y okres swojego istnienia powinna liczyç si´ z mo˝liwoÊcià skontrolowania przez
pracowników Komisji, czy prowadzi dzia∏alnoÊç zgodnie z prawem i zasadami uczci-
wego obrotu oraz czy jest wiarygodna finansowo. Poza tym, inwestor nie powinien
obawiaç si´, ˝e ktokolwiek niepowo∏any uzyska informacje o jego rachunkach w fir-
mie inwestycyjnej, liczbie i wartoÊci posiadanych instrumentów finansowych, czy
zawieranych transakcjach. Firma inwestycyjna ma zakaz udzielania komukolwiek
takich informacji (z wyjàtkami przewidzianymi w prawie), poniewa˝ stanowià one
tajemnic´ zawodowà. Jej naruszenie jest przest´pstwem.

Zanim inwestor zdecyduje si´ na wspó∏prac´ z firmà inwestycyjnà warto, aby

zapozna∏ si´ z jej wewn´trznym regulaminem. Znajdzie w nim zasady, na jakich
Êwiadczone sà us∏ugi oraz wysokoÊç pobieranych op∏at i prowizji. Mimo, i˝ firmy
inwestycyjne sà profesjonalistami w swym fachu, nie mo˝na wykluczyç konfliktów
mi´dzy nimi a klientami. Inwestor, który zosta∏ oszukany, poszkodowany przez firm´
inwestycyjnà, bàdê jest przekonany, ˝e us∏ugi by∏y Êwiadczone w nienale˝yty sposób,
mo˝e szukaç pomocy w sàdzie powszechnym. Alternatywnym, choç nadal mniej
znanym sposobem jest szukanie pomocy przed tzw. sàdami arbitra˝owymi (czyli
sàdami polubownymi). Sà to sàdy niepaƒstwowe, które tworzà si´ dla rozstrzygni´-
cia konkretnego sporu albo sàdy sta∏e. Z punktu widzenia inwestora, zaletà tych
sàdów jest na pewno szybkoÊç rozstrzygania sporów, brak koniecznoÊci zatrudniania
radców prawnych, czy adwokatów, których pomoc przed sàdem powszechnym jest
w tych sprawach raczej niezb´dna, oraz generalnie ni˝sze koszty post´powania.
Inwestorzy, którzy zostali oszukani mogà (albo nawet powinni) zawiadomiç o tym
Komisj´. Ka˝da taka informacja jest sprawdzana i w rezultacie firma inwestycyjna
czy konkretny makler mogà zostaç przez Komisj´ ukarani. Inwestor powinien jed-

I N S T Y T U C J E D Z I A ¸ A J Ñ C E W I N T E R E S I E I N W E S T O R Ó W

nak wiedzieç, ˝e Komisja nie jest sàdem i nawet jeÊli ukarze firm´ inwestycyjnà, nie
ma uprawnieƒ do rozstrzygania sporu mi´dzy inwestorem a firmà inwestycyjnà i do
zasàdzania na rzecz inwestora jakiegokolwiek odszkodowania.

AGENT FIRMY INWESTYCYJNEJ

Jest to nowa instytucja, która pojawi∏a si´ na rynku instrumentów finansowych

w odniesieniu do us∏ug zwiàzanych z obs∏ugà uczestników rynku. Agentem firmy in-
westycyjnej mo˝e byç osoba fizyczna albo inny podmiot (np. spó∏ka), która dzia∏a-
jàc w imieniu i na rachunek firmy inwestycyjnej, poÊredniczy w wykonywaniu przez
nià dzia∏alnoÊci. Jego rola polega g∏ównie na promowaniu us∏ug Êwiadczonych przez
zatrudniajàcà go firm´ inwestycyjnà oraz na pozyskiwaniu dla niej nowych klientów.
Agent mo˝e zatem np. poÊredniczyç w zawarciu umowy mi´dzy inwestorem a firmà
inwestycyjnà (np. o Êwiadczenie us∏ug brokerskich), czy doradzaç przy wyborze
us∏ug oferowanych przez firm´ inwestycyjnà. W zwiàzku z wykonywanymi czynno-
Êciami agent nie mo˝e jednak przyjmowaç wp∏at od klientów firmy inwestycyjnej
ani dokonywaç wyp∏at na ich rzecz. Dzia∏alnoÊç agentów firm inwestycyjnych rów-
nie˝ podlega nadzorowi Komisji.

STOWARZYSZENIE INWESTORÓW INDYWIDUALNYCH

Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych (w skrócie SII) jest organizacjà zrzesza-

jàcà inwestorów b´dàcych przede wszystkim osobami fizycznymi. SII udziela swoim
cz∏onkom pomocy w przypadku konfliktu inwestorów ze spó∏kami publicznym lub fir-
mami inwestycyjnymi. S∏u˝y inwestorom poradami prawnymi, a niekiedy podejmuje
w ich interesie interwencje. Reprezentuje ich równie˝ przed instytucjami rynku
instrumentów finansowych. Czasami, zw∏aszcza w przesz∏oÊci, zdarza∏o si´, ˝e inwesto-
rom indywidualnym ci´˝ko by∏o broniç swych interesów nie tylko w spó∏kach publicz-
nych ale i w sporach z instytucjami rynku. SII postawi∏o sobie zatem za cel poprawienie
pozycji takich inwestorów. Organizacja ta zajmuje si´ tak˝e dzia∏alnoÊcià edukacyjnà,
która s∏u˝y pog∏´bianiu wiedzy o rynku, instrumentach tego rynku i mechanizmach
decyzji inwestycyjnych. Ponadto, wspó∏pracuje z zagranicznymi organizacjami inwe-
storów. Jest cz∏onkiem europejskiej organizacji inwestorskiej Euroshareholders.

Swà dzia∏alnoÊç SII prowadzi w formie centrali oraz terenowych oddzia∏ów znaj-

dujàcych si´ w wi´kszych miastach. Informacje o dzia∏alnoÊci SII, adresach oddzia-
∏ów terenowych, sposobie przystàpienia do tej organizacji mo˝na znaleêç na jej stro-
nie internetowej.

I N S T Y T U C J E D Z I A ¸ A J Ñ C E W I N T E R E S I E I N W E S T O R Ó W

KLUBY INWESTORÓW

JeÊli zbierze si´ grupa trzech do dwudziestu inwestorów, mogà oni za∏o˝yç klub inwe-

storów, dzia∏ajàcy na podstawie umowy zawartej mi´dzy cz∏onkami. Dzia∏alnoÊç klu-
bów inwestorów polega na wspólnym zdobywaniu wiedzy o inwestowaniu w obrocie
zorganizowanym i praktycznym wykorzystaniu tej wiedzy poprzez wspólne inwestowa-
nie. W celu inwestowania, klub mo˝e otworzyç w∏asne rachunki papierów wartoÊcio-
wych i rachunki pieni´˝ne, z których mogà byç dokonywane transakcje na rynku regu-
lowanym. Dzia∏alnoÊç inwestycyjna klubu inwestorów jest jednak ograniczona. Ka˝dy
z cz∏onków mo˝e inwestowaç w ramach klubu kapita∏ nie wi´kszy ni˝ 20 000 z∏otych.

Wszyscy cz∏onkowie zrzeszeni w klubie inwestora sà zobowiàzani do lojalnoÊci –

nie wolno im uczestniczyç w innym klubie inwestora.

èród∏a informacji

o rynku instrumentów finansowych

Poni˝ej zamieszczamy nazwy miejsc, w których mo˝na uzyskaç bli˝sze

informacje dotyczàce m.in. instytucji rynkowych, emitentów papierów

wartoÊciowych b´dàcych przedmiotem obrotu na rynku regulowanym,

firm inwestycyjnych, funduszy inwestycyjnych i innych.

Centrum Informacyjne Komisji

Warszawa, Pl. Powstaƒców Warszawy 1, na I pi´trze w pok. 114.

Czynne jest w dni powszednie w godz. 9.00-17.00

Serwis internetowy Komisji

www.kpwig.gov.pl

Serwisy internetowe spó∏ek prowadzàcych rynek regulowany

www.gpw.com.pl
www.mts-ceto.pl

www.wgt.com.pl

Serwis internetowy KDPW

www.kdpw.pl

Serwis internetowy Izby Domów Maklerskich

www.idm.com.pl

Serwis internetowy SII

www.sii.org.pl

è R Ó D ¸ A I N F O R M A C J I O R Y N K U I N S T R U M E N T Ó W F I N A N S O W Y C H

S ¸ O W N I C Z E K

S¸OWNICZEK

Certyfikat inwestycyjny – papier wartoÊciowy wydawany inwestorom przez fundusz inwestycyjny
zamkni´ty w zamian za wp∏acone Êrodki pieni´˝ne. Certyfikaty inwestycyjne dzielà si´ na:

– publiczne certyfikaty inwestycyjne – których emisja jest zwiàzana z przeprowadzeniem oferty pu-

blicznej i sporzàdzeniem prospektu emisyjnego lub memorandum emisyjnego oraz które mogà byç

przedmiotem obrotu na rynku regulowanym lub w alternatywnym systemie obrotu,

– niepubliczne certyfikaty inwestycyjne – których emisja nie jest zwiàzana ze sporzàdzaniem prospek-

tu emisyjnego lub memorandum informacyjnego i które nie mogà byç przedmiotem obrotu na ryn-

ku regulowanym lub alternatywnym systemie obrotu.

Depozytariusz – bank lub oddzia∏ banku zagranicznego, który na podstawie umowy zawartej z to-
warzystwem funduszy inwestycyjnych, ma obowiàzek kontrolowaç czy fundusz inwestycyjny prowa-

dzi dzia∏alnoÊç zgodnie z prawem i swoim statutem.

Emitent – podmiot (np. spó∏ka akcyjna, fundusz inwestycyjny), który emituje papiery wartoÊciowe
(np. akcje, obligacje, certyfikaty inwestycyjne) we w∏asnym imieniu.

Firma inwestycyjna – podmiot prowadzàcy dzia∏alnoÊç maklerskà za zezwoleniem Komisji. Mo˝e to byç
dom maklerski, bank w ramach wydzielonej organizacyjnie i finansowo jednostki, zagraniczna firma inwe-

stycyjna jako oddzia∏ zagranicznego przedsi´biorstwa prowadzàcego dzia∏alnoÊç maklerskà w Polsce.

Fundusz inwestycyjny otwarty – podmiot, który zbiera od inwestorów Êrodki pieni´˝ne w celu in-
westowania ich w okreÊlone aktywa np. akcje, obligacje, inne papiery wartoÊciowe i w zamian za wp∏a-

cone pieniàdze wydaje inwestorom jednostki uczestnictwa. Ten rodzaj funduszu charakteryzuje si´ naj-

wi´kszymi ograniczeniami inwestycyjnymi i jednoczeÊnie najwi´kszà dost´pnoÊcià dla uczestników.

Specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty – podmiot, który zbiera od inwestorów Êrodki pieni´˝-
ne w celu inwestowania ich w okreÊlone aktywa np. akcje, obligacje, inne papiery wartoÊciowe i w zamian

za wp∏acone pieniàdze wydaje inwestorom jednostki uczestnictwa. Cechà odró˝niajàcà ten rodzaj fun-

duszu od funduszu inwestycyjnego otwartego jest mo˝liwoÊç ograniczenia jego otwartoÊci np. poprzez

wskazanie w statucie, ˝e jego uczestnikami mogà byç wy∏àcznie okreÊlone podmioty (o okreÊlonej za-

sobnoÊci portfela, lub te˝ podmioty z danej grupy kapita∏owej, czy tez wy∏àcznie osoby prawne).

Fundusz inwestycyjny zamkni´ty – podmiot, który zbiera od inwestorów Êrodki pieni´˝ne w celu
inwestowania ich w okreÊlone aktywa np. akcje, obligacje, waluty i w zamian za wp∏acone pieniàdze

wydaje inwestorom certyfikaty inwestycyjne. Ten rodzaj funduszu charakteryzuje si´ znacznie wi´k-

szymi mo˝liwoÊciami inwestycyjnymi w stosunku do funduszu inwestycyjnego otwartego.

S ¸ O W N I C Z E K

Jednostka uczestnictwa – instrument finansowy (nie b´dàcy papierem wartoÊciowym) wydawany
inwestorom przez fundusz inwestycyjny otwarty lub specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty

w zamian za wp∏acone Êrodki pieni´˝ne. Nie mo˝e byç zbyty przez jego posiadacza innej osobie ale

podlega odkupieniu przez fundusz na ˝àdanie jego posiadacza.

Manipulacja instrumentem finansowym – przest´pstwo polegajàce na wszelkiego rodzaju dzia-
∏aniach, które majà na celu sztuczne podwy˝szanie lub obni˝anie ceny papierów wartoÊciowych lub

wprowadzenie innych inwestorów w b∏àd co do ceny.

Oferta publiczna – jest to udost´pnienie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, co najmniej 100
osobom lub nieoznaczonemu adresatowi, w dowolnej formie i dowolny sposób, informacji o papie-

rach wartoÊciowych i warunkach dotyczàcych ich nabycia, stanowiàcych dostatecznà podstaw´ do

podj´cia decyzji o odp∏atnym nabyciu tych papierów wartoÊciowych. Publiczne proponowanie w dro-

dze oferty publicznej wymaga co do zasady sporzàdzenia prospektu emisyjnego, zatwierdzenia go

przez Komisj´ oraz udost´pnienia go do publicznej wiadomoÊci. Przeprowadzanie publicznej oferty

bez zatwierdzenia prospektu emisyjnego jest zagro˝one karà.

Raporty kwartalne – (odpowiednio skonsolidowane raporty kwartalne) zawierajà kwartalne spra-
wozdanie finansowe (skonsolidowane kwartalne sprawozdania finansowe) w formie skróconej, tj.

obejmujàce co najmniej bilans, rachunek zysków i strat, zestawienie zmian w kapitale w∏asnym oraz

rachunek przep∏ywów pieni´˝nych oraz informacj´ dodatkowà (odpowiednio skonsolidowany bilans,

rachunek zysków i strat, zestawienie zmian w skonsolidowanym kapitale w∏asnym, skonsolidowany

rachunek przep∏ywów pieni´˝nych oraz informacj´ dodatkowà).

Raporty pó∏roczne – (odpowiednio skonsolidowane raporty pó∏roczne) zawierajà co najmniej: pó∏-
roczne sprawozdanie finansowe (pó∏roczne skonsolidowane sprawozdanie finansowe), sprawozda-

nie zarzàdu lub osoby zarzàdzajàcej na temat dzia∏alnoÊci emitenta (dzia∏alnoÊci grupy kapita∏owej

emitenta) oraz zasad sporzàdzenia pó∏rocznego (skonsolidowanego pó∏rocznego) sprawozdania fi-

nansowego oraz raport podmiotu uprawnionego do badania sprawozdaƒ finansowych z przeglàdu

pó∏rocznego (skonsolidowanego pó∏rocznego) sprawozdania finansowego.

Raporty roczne – (odpowiednio skonsolidowane raporty roczne) zawierajà co najmniej: pismo pre-
zesa zarzàdu lub osoby zarzàdzajàcej, w zwi´z∏y sposób omawiajàce najwa˝niejsze dokonania lub

niepowodzenia emitenta (odpowiednio grupy kapita∏owej emitenta) w danym roku obrotowym i per-

spektywy rozwoju dzia∏alnoÊci emitenta na najbli˝szy rok obrotowy, roczne sprawozdanie finansowe

(roczne skonsolidowane sprawozdanie finansowe), sprawozdanie zarzàdu lub osoby zarzàdzajàcej

na temat dzia∏alnoÊci emitenta (grupy kapita∏owej emitenta) oraz opini´ i raport podmiotu uprawnio-

nego do badania sprawozdaƒ finansowych o badanym sprawozdaniu finansowym (skonsolidowa-

nym sprawozdaniu finansowym).

Subemitent us∏ugowy – jest nim podmiot zobowiàzany na mocy umowy zawartej z emitentem do
nabycia ca∏oÊci lub cz´Êci jego akcji i zaoferowania ich ofercie publicznej.

S ¸ O W N I C Z E K

Rynek pierwotny (obrót pierwotny) – proponowanie przez emitenta lub subemitenta us∏ugowe-
go nabycia papierów wartoÊciowych nowej emisji w drodze oferty publicznej lub kupowanie ich bez-

poÊrednio od ww. podmiotów.

Rynek wtórny (obrót wtórny) – proponowanie nabycia papierów wartoÊciowych w drodze oferty
publicznej przez ich w∏aÊcicieli (podmioty inne ni˝ emitent lub subemitent us∏ugowy) lub nabywanie

ich od ww. podmiotów.

Spó∏ka publiczna – spó∏ka akcyjna, której przynajmniej jedna akcja jest zdematerializowana

Towarzystwo funduszy inwestycyjnych – spó∏ka akcyjna, której podstawowym przedmiotem
dzia∏alnoÊci jest tworzenie i zarzàdzanie funduszami inwestycyjnymi.

Informacja poufna – ogólnie ujmujàc jest nià okreÊlona w sposób precyzyjny informacja dotyczàca
emitenta instrumentów finansowych, samych instrumentów finansowych albo nabywania lub zbywa-

nia instrumentów finansowych, która nie zosta∏a przekazana do publicznej wiadomoÊci, a która po ta-

kim przekazaniu mog∏aby wp∏ynàç na cen´ tych instrumentów finansowych.

Wykorzystywanie informacji poufnych – jest to przest´pstwo, polegajàce na nabywaniu lub zby-
waniu instrumentów finansowych w oparciu o informacj´ poufnà. Wykorzystanie informacji poufnych

narusza zasad´ równego dost´pu do informacji.

N O T A T K I

Seria Poradnik Inwestora

www.ferk.pl

www.kpwig.gov.pl

ISBN 83-89465-10-8

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
1 kultura org a kultura narodo Nieznany (2)
7 Wspolnotowy rynek ubezpieczen Nieznany (2)
Rynek i?cyzje org(8)
02ZPsn Determinanty org proceso Nieznany (2)
zw org 2 kw kar id 593471 Nieznany
3 Formy org prawne wyklad cz3 i Nieznany
010 Protisty najprostsze org Nieznany (2)
projekt wprowadzenia na rynek n Nieznany
ORG PLAN id 339220 Nieznany
polski rynek tsl id 373302 Nieznany
E15 Rynek pracy i bezrobocie id Nieznany
18 Org tradycyjna, uczaca sie Nieznany (2)
8 wyklad rynek pracy WIGE id 47 Nieznany (2)
Ek w 2, Rynek, popyt, podaz, Nieznany
06 Kedzierzyn Azoty Proj Org Ru Nieznany (2)
2009 04 28 kolokwium chemia org Nieznany (2)
1 Formy org prawne wyklad1 2014 Nieznany (2)
zw org 4 zw wiefun id 593472 Nieznany

więcej podobnych podstron