(1957) WYKWALIFIKOWANI DO SŁUŻBY KAZNODZIEJSKIEJ CZ 2id 882

WYKWALIFIKOWANI

DO SŁUŻBY

KAZNODZIEJSKIEJ

CZĘŚĆ II

„Nasze odpowiednie wykwalifikowanie wypływa od Boga,

który nas istotnie odpowiednio wykwalifikował,

abyśmy byli sługami nowego przymierza.”

- 2 Koryntów 3:5, 6, Przekład Nowego Świata.

T R E Ś Ć

Studium

Strona

ZEBRANIA 3

21 Zadanie przewodniczącego 3

22 Wykłady publiczne

23 Pouczające zebrania służby 11

24 Studium „Strażnicy”

25 Zborowe studium książki

26 Szkoła usługiwania teokratycznego

27 Audycje radiowe i telewizyjne

UTWÓR JĘZYKOWY

28 Streszczanie

29 Sztuka pisania

30 Budowa utworu językowego

31 Pismo przed potopem

32 Pismo po potopie

33 Budowa hebrajszczyzny biblijnej

34 Budowa greczyzny biblijnej

35 Właściwy dobór słów

36 Listy

STUDIUM OSOBISTE

37 Czytanie

38 Jak studiować

39 Studiowanie „Strażnicy”

40 Posługiwanie się pomocami biblijnymi wydanymi

przez

Strażnicę

41 Posługiwanie się konkordancjami

100

42 Słowniki biblijne

106

43 Inne pomoce do stadium

111

ZEBRANIA

Studium 21

ZADANIE PRZEWODNICZĄCEGO

1 Zebrania urządzane przez świadków Jehowy są najważniejszymi zebraniami na

ziemi. Są to spotkania o najwyższych walorach wychowawczych, mające najwznioślejszy

cel. Choćby to, co na tych zebraniach jest mówione i czynione przez mówców lub osoby

uczestniczące w programie, było starannie zaplanowane i dobrze wykonane, to
skuteczność programu może wiele ucierpieć, jeśli przewodniczący nie spełnia swych
obowiązków. Tak więc przewodniczący może się w dużej mierze przyczynić do

powodzenia zebrania.

2 Gdy sługa zboru planuje na swym terenie zebrania publiczne, nie powinien

zaniedbać obowiązku wyznaczenia przewodniczącego dla każdego miejsca, gdzie takie
zebrania mają się odbyć. Na przewodniczącego spada wielka odpowiedzialność, a

sprostanie jej może się wielce przyczynić do pomnożenia radości obecnych. Przede
wszystkim przewodniczący powinien dopilnować, żeby miejsce zebrań było

przygotowane na czas. Upewnia się, czy na sali jest dosyć krzeseł i czy są na swoim
miejscu, nadto czy sala jest czysta, krzesła odkurzone i w ogóle czy wszystko jest w
porządku. Przy chłodnej pogodzie troszczy się o to, żeby lokal był dostatecznie ogrzany. A
nie mniej ważną rzeczą jest wentylacja. Jeśli nie zadbano o należyte przewietrzanie lub

nie czuwam nad wentylacją i nie kontrolowano jej stanu podczas zebrania, to obecni albo
odczują duszność i ospałość, albo niektórzy z nich będą wystawieni na przeciągi i
narażeni na zaziębienie. Przewodniczący upewni się, czy są porządkowi, którzy mają
mieć baczenie na te rzeczy.

3 Jest odpowiedzialny za współpracę ze sługami przy należytym wyłożeniu literatury,

aby publiczność mogła zauważyć publikacje Towarzystwa i nabyć je sobie na sali.
Powinien doglądnąć, żeby byli porządkowi, którzy by wskazywali miejsce przychodzącym
ludziom dobrej woli i ustalali liczbę obecnych, powiadamiając go o tym.

4 Wygląd podium w znacznej mierze przyczynia się do pomyślnego przebiegu

programu; zatem przewodniczący powinien zatroszczyć się o przygotowanie podium,
żeby tam był pulpit lub stół, krzesła czy inne konieczne przedmioty, i żeby wszystko

wyglądało tak przyjemnie, jak to jest możliwe w danych okolicznościach. Jeśli jest
potrzebna instalacja głośnikowa, powinien także sprawdzić, czy ją założono i czy
właściwie działa. Jeśli przed wykładem ma być odegrany jakiś utwór muzyczny,
obowiązkiem przewodniczącego jest dopilnować, żeby poczyniono odpowiednie
przygotowania i żeby to był utwór stosowny, przyczyniający się do spokojnego nastroju i

wytwarzający właściwą atmosferę do wysłuchania wykładu biblijnego. Należy unikać
muzyki jazzowej i świeckich piosenek, których słowa schlebiają próżności ludzkiej.

5 Przewodniczący powinien też ustalić, jaką broszurę lub jakie czasopismo należy

wręczyć publiczności, żeby to odpowiadało tematowi wykładu, i powinien zważać na to,
żeby porządkowi rozdawali je, gdy ludzie dobrej woli wychodzą z sali.

6 Jeśli zapowiedziano porę rozpoczęcia wykładu, obowiązkiem przewodniczącego jest

punktualne rozpoczęcie zebrania. Może rozpocząć krótkim powitaniem a następnie
podaje do wiadomości, kto jest organizatorem wykładu (miejscowy zbór), nazwisko

mówcy i to, że występuje on z ramienia Towarzystwa Strażnica, oraz temat

przemówienia. To wprowadzenie powinno jednak być krótkie, nie należy się wdawać w
roztrząsanie przemówienia, lecz tylko wprowadzić je przez podanie tytułu wykładu, po
czym należy jak najprędzej przedstawić słuchaczom mówcę.

7 Byłoby dobrze, żeby przewodniczący zebrania zapoznał się ze szkicem

przemówienia, aby w razie potrzeby mógł zająć miejsce mówcy i sam wygłosić
przemówienie. Końcowe uwagi przewodniczącego po zakończeniu wykładu przez mówcę
powinny być także krótkie i trafne. Powinien unikać komentowania przemówienia,
powtarzania lub streszczania pewnych myśli czy wychwalania mówcy. Celem uwag

końcowych powinno być wzmocnienie w słuchaczach pragnienia przyjścia na dalsze
przemówienia lub na inne zebrania miejscowego zboru oraz zachęcenie ich do
porozmawiania z obecnymi na sali świadkami Jehowy i do zapoznani a się z nimi.

8 Na zgromadzenia obwodowe i okręgowe oraz na konwencje urządzane przez

Towarzystwo przewodniczącego mianuje Towarzystwo. Powinien on przed rozpoczęciem
zgromadzenia postarać się o egzemplarz programu i opracować sobie „program

przewodniczącego”. Powinien się dokładnie dowiedzieć, jakie pieśni mają być śpiewane
przy każdym punkcie programu, powiadamiając o tym sługę zajmującego się muzyką.

Ustali z góry, których braci ma zamiar zaprosić do przewodniczenia w modlitwie, i
poprosi ich o zajęcie miejsca w pobliżu podium, aby w czasie modlitwy mogli korzystać z

instalacji głośnikowej. Musi postanowić braci, którzy mają przeprowadzić poszczególne
punkty programu, to znaczy, powinien ustalić, kto ma przewodniczyć przy każdym
punkcie programu. Potem powinien pouczyć tych braci, jak należy przeprowadzić dany

punkt programu, czy mają wprowadzić każdego mówcę, czy też - w niektórych
wypadkach, gdy następuje seria przemówień - mówca przemawiający wpierw ma
wprowadzić następnego. Ewentualne ogłoszenia powinny być zatwierdzone przez
przewodniczącego zgromadzenia.

9 Będąc zainteresowany gładkim przebiegiem programu, musi się uprzednio upewnić,

czy wszyscy biorący udział w programie są przygotowani i czy są pod ręką przed
rozpoczęciem punktu programu, w którym występują. W ten sposób uniknie się
kłopotliwych sytuacji czy luk w programie. Biorący udział w programie powinni się
zgłaszać przed rozpoczęciem punktu, w którym mają uczestniczyć.

10 Przewodniczący powinien być dokładnie poinformowany o rozmieszczeniu

poszczególnych wydziałów konwencyjnych. Powinien wiedzieć, jaka działalność ma być
przeprowadzona na danej konwencji, aby był przygotowany do ewentualnego udzielania

wywiadów dziennikarzom. Powinien być w stanie rozmawiać z nimi o ogólnoświatowej
działalności Towarzystwa, o działalności miejscowego obwodu, okręgu i oddziału, o
naukach Towarzystwa itd. Jest bardzo ważne, aby oświadczenia, które on składa
dziennikarzom czy sprawozdawcom radiowym, były dokładne i taktowne, bo mogą one
być opublikowane stawiając pracę świadków Jehowy w kraju w dobrym lub złym świetle.

11 Po opracowaniu swego programu i stwierdzeniu, czego i kiedy każdy z biorących

widział w programie potrzebuje na podium, powinien sporządzić kopię tych informacji i
dać je słudze instalacji głośnikowej oraz słudze podium, aby dokładnie wiedzieli, co pod
względem mikrofonów i innego wyposażenia będzie potrzebne do każdego punktu
programu.

12 Zatem przewodniczący, który dobrze wypełnia swoje zadanie, dużo się przyczynia

do zharmonizowania programu i do sprawnego działania wszystkiego, co ma słuchaczom
przekazać pouczenie. Jest on w rzeczywistości gospodarzem przyjmującym gości i
powinien uważać się za takiego, czujnie bacząc, żeby z należną uprzejmością traktowano

wszystkich obecnych, urzędników, dziennikarzy i inne osoby, mające do czynienia ze
zgromadzeniem. Powinien też czuwać, żeby instalacja głośnikowa była używana z
pożytkiem dla konwencji i żeby jej nie przeciążano wielką liczbą ogłoszeń osobistych.

13 Wszystkie te obowiązki wymagają od przewodniczącego uprzedniego starannego

przygotowania i stałej czujności, lecz to przyczynia się do sprawnego przebiegu zebrań
konwencji świadków Jehowy ku radości obecnych i zdumieniu świata.

_____
PRZEGLĄD MATERIAŁU: 1. Dlaczego obowiązki przewodniczącego mają wielkie znaczenie? 2, 3. Na

co przewodniczący musi zwrócić uwagę w związku z salą na wykłady publiczne? 4, 5. Jakie przygotowania

poczyni w związku z podium, muzyką i literaturą? 6. Do czego ograniczą się jego uwagi wstępne? 7. Co
będzie treścią i celem jego uwag końcowych? 8. Jak ma być opracowany „program przewodniczącego” na

większe zgromadzenia? 9. Co powinien sprawdzić przed każdym punktem programu zgromadzenia? 10. O
czy powinien być poinformowany? Dlaczego? 11. Jakich informacji powinien dostarczyć słudze instalacji

głośnikowej i słudze podium? 12, 13. Jaką rolę na zgromadzeniu odgrywa w rzeczywistości

przewodniczący?
ZADANIE: Przygotuj wstępne i końcowe uwagi do wygłoszenia na wykładzie publicznym.

Studium 22

WYKŁADY PUBLICZNE

1 Wykłady publiczne odgrywają dużą role w kazaniu na całym świecie dobrej nowiny o

Królestwie. Umożliwiły świadkom Jehowy dotarcie do wielu ludzi, którzy inaczej nie
usłyszeliby poselstwa Królestwa, oraz wielce pomogły w rozprzestrzenianiu się

Społeczeństwa. Nowego Świata do wszystkich krajów i we wszystkich językach. Cel
wykładów publicznych jest dwojaki: po pierwsze, danie ludziom możliwości
przysłuchania się wyłuszczeniu prawd Królestwa i zasmakowania w biblijnej wiedzy
świadków Jehowy, czyniącej ich najszczęśliwszym ludem na ziemi; po drugie, na terenie,
gdzie się odbywają wykłady publiczne, mają one na celu założenie nowych studiów

biblijnych lub utwierdzenie studiów już istniejących. Przysłuchując się wyłuszczeniu
prawdy na wykładzie publicznym, ludzie nabierają ochoty i zostają pociągnięci do
rozpoczęcia własnego studium Biblii lub do przychodzenia na studium Biblii urządzane
przez zbór.

2 Zgodnie z wyżej opisanym celem wykładów publicznych powinno się je urządzać

możliwie w każdej części terenu. Nie wystarczy urządzać wykłady tylko w jednym miejscu

i oczekiwać od ludzi, żeby przychodzili tam z dalszych okolic. Nie, jeśli wykłady publiczne
mają ludziom przynieść pożytek, musimy je urządzać w ich sąsiedztwie, aby byli

świadomi tego, że wykład na zapowiadany temat ma być wygłoszony w pobliżu i że mogą
tam być obecni bez potrzeby odbycia dłuższej drogi. Podobnie jak nie sadowimy się w

jakiejś budowli i nie czekamy, aż ludzie do nas przyjdą, ale odwiedzamy ich idąc od domu

do domu, tak też nie wyczekujemy w jednej części terenu, żeby ludzie przyszli na nasze
wykłady publiczne, ale, na ile to jest możliwe, udajemy się do nich z wykładami.

3 Nader ważną sprawą pozostającą w związku z wykładem publicznym jest

zapowiedzenie go w pracy od domu do domu. Umożliwia to każdemu, głosicielowi
wzięcie czynnego udziału w działalność i związanej z wykładami publicznymi, czyni go
częścią składową tej działalności. Po zapowiedzeniu wykładu naszym następnym

zadaniem jest zachęcenie ludzi do przyjścia na zebranie. W tym celu świadkowie Jehowy
muszą przede wszystkim opracować teren, na którym ma się odbyć wykład, aby ludzie
otrzymujący zaproszenie mieli rzeczywistą możność przyjścia, jeśli sobie tego życzą.

Następnie muszą jak najbardziej udogodnić ludziom przyjście na wykład. Świadkowie

Jehowy zdają sobie sprawę z ważności tego zebrania i z ważności tego, co tam będzie
mówione, powinni więc podjąć inicjatywę, czyniąc coś od siebie dla utorowania drogi
ludziom dobrej woli, żeby mogli być obecni. Najlepiej można to zrobić przez

zaproponowanie im, że się po nich przyjdzie, aby razem z nimi pójść na wykład.

Szczególnie osoby, z którymi prowadzimy domowe studia biblijne, powinny chodzić na
wykłady publiczne, ponieważ te zebrania są często pierwszym kontaktem, który ludzie

dobrej woli nawiązują z organizacją Jehowy. Na wykładzie publicznym zaczynają się
zapoznawać ze świadkami Jehowy i wchodzą w zażyły stosunek z organizacją Jehowy.

Takich ludzi powinno się przeto specjalnie zachęcać i wszelkimi możliwymi sposobami
pomagać im do przychodzenia na wykłady.

4 Na ogól uważa się, że główny ciężar wykładu publicznego spoczywa na mówcy.

Jednak bardzo ważną rolę odgrywa głosiciel już przez samą obecność na tych zebraniach.

Przede wszystkim, słuchając przemówienia może się czegoś nauczyć. Styka się z nowymi
myślami i z nowymi sposobami wyrażania prawd Królestwa. Nadto może się przywitać z
obecnymi tam ludźmi dobrej woli i przyczynić się do tego, żeby się czuli jak w domu, a
potem pomóc im w znalezieniu odpowiedzi na pytania, które mogły się im nasunąć

podczas wykładu. Może im pokazać różne szczegóły Sali Królestwa, przedstawić ich
sługom innym głosicielom, pokazać literaturę wydawaną przez Towarzystwo oraz ogólnie
budzić ich zainteresowanie dla Społeczeństwa Nowego Świata i uczucie ścisłej łączności z
nim. Często życzliwość i serdeczność, okazywana przez świadków Jehowy na wykładzie,
wywiera większe wrażenie niż to, co powiedział mówca. Również sam fakt, że świadkowie
Jehowy są obecni i słuchają przemówienia, świadczy o ważności zebrania i o jego
wartości wychowawczej. Ludzie dobrej woli zobaczą ich tam i dojdą do wniosku, że i oni

powinni słuchać i uczyć się kierować swe myśli ku nowemu światu. - Mich. 4:1, 2.

5 Czujny mówca będzie bardzo staranny w doborze i przygotowaniu materiału do

swego przemówienia. Uważne przeczytanie szkicu wydanego przez Towarzystwo będzie
mu pomocne przy zbieraniu materiału. Może spostrzec, jakie punkty należy szczególnie

uwypuklić. Może sobie dobrze uzmysłowić sam temat oraz to, jak szkic rozwija ten temat
i na co kładzie nacisk. Zanim mówca przystąpi do opracowania samego przemówienia,
powinien wbić sobie w pamięć temat i szkic. Po ustaleniu, które myśli mają być
przedstawione jako punkty główne, może przystąpić do wyszukania stosownego
materiału. Weźmie też przy tym pod uwagę wydarzenia światowe, zaznaczając w
gazetach artykuły mające związek z tematem i rozmyślając nad odpowiednimi

argumentami biblijnymi, aby mógł swe przemówienie dostosować do czasu i do
problemów naszych dni. - Izaj. 50:4.

6 Przy opracowywaniu swego wykładu zawsze powinien trzymać się ściśle szkicu

dostarczonego przez Towarzystwo, ponieważ właściwe rozwinięcie szkicu sprawi, że

przemówienie będzie najskuteczniejsze. Będzie wtedy zgodne z innymi wykładami
publicznymi wygłaszanymi na całym świecie w celu przekazania ludziom aktualnego,
wyraźnego oraz dobitnego świadectwa i ostrzeżenia. Najlepsi mówcy publiczni układają
swe przemówienia całkiem prosto, dążąc głównie do tego, by ich wywody były jasne i

zrozumiałe. Taki wykład jest przewidziany przede wszystkim dla publiczności i dla ludzi
dobrej woli, a ci potrzebują prostego mleka Słowa Bożego, nie mogąc jeszcze znieść
twardego pokarmu w postaci głębszych prawd Bożych. Wyśmienitym środkiem są
przykłady, które dodadzą przemówieniu życia i urozmaicenia oraz uczynią je bardziej
zrozumiałym. Najlepsze są przykłady biblijne.

7 Oprócz publiczności i ludzi dobrej woli na wykładach są też obecni świadkowie

Jehowy. Dobrze jest przysłuchać się ponownie prawdom powtarzanym, nawet w formie
prostych wyjaśnień. To odświeża nasz umysł, daje doskonały przegląd materiału z
publikacji Towarzystwa i pomaga stać się bardziej skutecznymi w wyjaśnianiu prawdy
drugim. Przy opracowywaniu wykładu mówca powinien też pamiętać o braciach, którzy

będą obecni. Może wpleść jakiś argument, wyjaśnienie lub ilustrację, którymi głosiciele
mogliby się posłużyć w służbie polowej. Zastosowanie tekstów biblijnych, rozpatrywanie
jakiegoś twierdzenia z nowego punktu widzenia i w związku z tym nowe sposoby

dowodzenia będą im bardzo pomocne. W ten sposób mówca pomaga nie tylko
publiczności, ale i samym braciom w ich służbie kaznodziejskiej.

8 Mówca przekona się, że wygłosi lepsze przemówienie, że będzie bardziej pałał

duchem, jeśli przed wygłoszeniem wykładu spędzi dzień na służbie polowej. Wtedy jego
umysł będzie przebudzony i będzie mówił z takim uczuciem i zapałem oraz tak będzie

panował nad tematem, jakby dalej wydawał świadectwo; a przez to jego słowa trafią do
umysłów słuchaczy. Będzie przedstawiał prawdę w sposób bardziej przyjazny, ujmujący
za serce. Powinien zdawać sobie sprawę z powagi i znaczenia wykładów publicznych i
przedstawić się jak najlepiej nie tylko pod względem wyglądu, ale i pod względem

wartości, czyli jakości swej mowy. Będzie unikał posługiwania się gwarą Wiecha,
wulgarnymi czy gminnymi wyrażeniami. Nadmiarem humoru lub materiału
nieteokratycznego można osłabić przemówienie. Albo też mówca może wzbudzić uczucie
znudzenia, przeładowując wykład faktami i danymi statystycznymi. Skuteczny mówca
utrzyma swe wywody na wysokim poziomie biblijnym, co jest. powinnością sługi Bożego,
i będzie polegał na pociągającej sile, którą ma dla drugich owiec Słowo Boże. Dobry
wykład przyniesie cześć imieniu Jehowy, a nie mówcy. - Hebr. 4:12; l Kor. 2:1-5.

9 Podczas gdy wykład publiczny należy wygłosić z godnością i w odpowiednim

nastroju, to przemówienia wygłaszane w mieszkaniach, jak np. w ośrodkach służby,
mogą być bardziej swobodne. Nie da się tu przesadzić w życzliwości, prostocie, jasności i
w konwersacyjnym charakterze mowy. Takie przemówienie sprawi, że słuchacze -

zwłaszcza ci nowi - będą się czuć ściśle złączeni z innymi i zostaną zachęceni do
uczęszczania na zborowe studium książki. Takie przemówienia na zborowych studiach
książki są zwykle ograniczone do około 45 minut, po czym następuje krótkie pokazowe
studium książki, aby obecni mogli się przyjrzeć naszej metodzie studiowania. Być może

zechcą odtąd stale przychodzić.

10 Widzimy więc, że wykłady publiczne wymagają bacznej uwagi ze strony sługi zboru,

przewodniczącego, mówcy i wszystkich świadków Jehowy w zborze. Współpracujmy
wszyscy w jedności, aby one miały powodzenie.

_____

PRZEGLĄD MATERIAŁU: l. Co jest celem wykładów publicznych? 2. Gdzie należy urządzać wykłady
publiczne, aby teren odniósł największy pożytek? 3. (a) Co jest nader ważną częścią działalności związanej

z wykładami publicznymi? (b) Jakie korzyści daje podejmowanie wszelkich wysiłków w celu sprowadzenia

na wykład ludzi dobrej woli? 4. Dlaczego jest tak ważne, żeby na wykładach publicznych byli obecni
głosiciele? 5. O czym mówca będzie pamiętał przy zbieraniu materiału do swego wykładu? 6. Czym będzie

się kierował przy zestawianiu materiału? 7. Pod jakim względem przysłuchiwanie się wykładom wychodzi

świadkom Jehowy na pożytek? 8. Jakiej rady udzielono tu dla zapewnienia przemówieniom skuteczności?
9, 10. W jaki sposób wykłady publiczne będą urządzane w ramach zborowych studiów książki?

ZADANIA: (a) Zademonstruj, co można powiedzieć ludziom dobrej woli podczas odwiedzin ponownych,

aby ich zachęcić do przyjścia na wykład publiczny, (b) Co byś powiedział i uczynił po wysłuchaniu wykładu
publicznego przez jakąś osobę dobrej woli?

Studium 25

POUCZAJĄCE ZEBRANIA SŁUŻBY

1 Zebranie służby wymaga od sług więcej pracy niż jakiekolwiek inne zebranie

świadków Jehowy. Będąc obecni na konwencjach obwodowych czy okręgowych, mamy

możność zobaczyć nieraz bardzo dobre, praktyczne, pouczające zebranie służby, które
ma nam służyć za wzór. Dlaczego te zebrania są dobre i skuteczne? Otóż dlatego, że ci,

którzy je przygotowywali, nie szczędzili pracy, dobrze je przemyśleli, zastosowali rady
Towarzystwa do służby danego obwodu, wzięli pod uwagę słabe punkty obwodu i ułożyli

program, który miał wskazać praktyczny, możliwy do zastosowania sposób pokonania
tych słabych punktów.

2 To znaczy, że słudzy zboru ponoszą odpowiedzialność za nieszczędzenie wysiłków

nad zastosowaniem rad Towarzystwa do warunków miejscowego zboru i jego terenu oraz

za czujne baczenie o każdej porze na potrzeby zboru. Zasadniczo za powodzenie zebrania
służby jest odpowiedzialny sługa zboru, lecz nie potrzebuje on planować tych zebrań

sam. Ma pomocników i innych aktywnych głosicieli, którym może powierzyć
przygotowanie a także przeprowadzenie pewnych szczegółów dobrego programu.

3 Zaraz po otrzymaniu comiesięcznego egzemplarza Służby Królestwa sługa zboru

przestudiuje go starannie i podzieli zawarty w nim materiał na poszczególne zebrania
danego miesiąca. Przydzielając te punkty programu, powinien brać pod uwagę sług,
których dany materiał dotyczy. Na przykład, jeśli jakiś artykuł porusza głównie sprawę

odwiedzin ponownych, należałoby go przydzielić słudze studiów biblijnych. A jeśli
traktuje także o pracy z czasopismami, odnośną część można by przydzielić słudze
czasopism i terenu.

4 Program będzie bardziej jednolity i pouczający, jeśli sługa zboru wyjaśni każdemu.,

kogo wyznacza do udziału w programie, jak chce mieć dany punkt przeprowadzony na
zebraniu, czy ma być omówiony za pomocą pytań i odpowiedzi z udziałem słuchaczy, czy

też w przemówieniu albo w pokazie. Może też wskazać danemu, bratu, jakie główne
punkty należy uwypuklić. Lepiej jest sporządzić przydział na piśmie i w miarę możności
każdemu, kto jest odpowiedzialny za jakąś część programu, doręczyć kopię całego
programu. Wtedy on wie, co w programie poprzedza jego punkt i jak go ma

przeprowadzić; wie, jak nawiązać do poprzedniego punktu, aby zachować ciągłość i
trzymać się ogólnego tematu. Wie też, co dalej nastąpi, i być może zdoła utorować drogę
następnemu punktowi programu. Ma ta wpływ na lepszą spoistość i równowagę
zebrania. Jednak program będzie się odznaczał większym urozmaiceniem, jeśli każdemu
pozostawi się swobodę przejawienia inicjatywy i oryginalności przy opracowaniu

szczegółów jego roli.

5 Służba Księstwa stanowi podstawę, na której są budowane nasze zebrania służby.

Nakreśla bieżącą kampanię i ten szkic jest tematem przewodnim na cały miesiąc a także

na pierwsze zebranie służby w danym miesiącu. Dalsze zebrania mają temat oparty na
tekście dziennym lub na jakimś innym stosownym tekście biblijnym. Każde zebranie
powinno rzucać światło na bieżącą kampanię, wskazując, jak zastosowanie podanych w
związku z nią rad może pomóc zborowi w przezwyciężeniu słabych punktów.

6 Należy odczytać zborowi program na następny tydzień. Wtedy głosiciele będą

powiadomieni i przygotują się, jeśli jakieś punkty programu, wymagają od nich
uprzedniego studium lub jeśli trzeba przynieść jakieś publikacje.

7 Celem zebrania służby jest udzielenie pouczenia, szkolenie teokratyczne; a więc

pouczenie nadaje zebraniu główny ton i nie wolno go zepchnąć na dalszy plan. Jeśli
jednak pouczenie nie jest podane w żywy, interesujący sposób, to nie utkwi w umysłach

słuchaczy. Urozmaicenie dodaje okrasy; a więc zastosowanie w programach różnych
metod i sposobów da głosicielom to coś odmiennego interesującego, czego będą
oczekiwać z radością. Poszczególnych części zebrania służby nie należy przeładowywać
ani też nie powinny one być wyłącznie humorystyczne czy zabawne. Jest rzeczą nader

ważną, żeby programy były dostosowane do potrzeb, to słuchaczy, powinno się kłaść
większy nacisk na słabsze punkty działalności zboru; ale od czasu do czasu program
powinien uwzględniać wszystkie gałęzie służby.

8 Przygotowując zebranie, sługa zboru powinien pamiętać o tym, że ma ono rozwijać

duchową dojrzałość głosicieli. Przy każdym punkcie programu, może zapytać siebie: Czy
to będzie głosicielom pomocne do osiągnięcia lepszego zrozumienia? Czy staną się przez
to skuteczniejsi w pracy polowej? Czy będą odtąd bardziej dojrzali w obcowaniu ze

swymi braćmi i z ludźmi dobrej woli? Czy ten punkt podniesie w ich oczach powagę i
znaczenie służby kaznodziejskiej? Czy będzie on pouczający i pomocny dla
nowoprzybyłych ludzi dobrej woli? Umieśćcie zawsze w programie coś, co będzie jasne i
zrozumiałe dla nowicjuszy, którzy dopiero zaczynają przychodzić. Gdyby na zebranie

przyszli ludzie obcy, będą wychwalać Boga i powiedzą: „To zebranie służby jest
rzeczywiście częścią szkoły kształcącej kaznodziejów.”

9 Ważnym szczegółem zebrań, którego nie powinno się przeoczać, jest trzymanie się

przewidzianego czasu. Gdy każdy uczestnik będzie się ściśle trzymał wyznaczonego
czasu, zebranie nie potrwa dłużej, niż jedną godzinę (prócz modlitwy i pieśni), chyba że
zaszły wyjątkowe okoliczności.

10 Służba Królestwa jest przewodnikiem w służbowej działalności zboru. Ma ona na

celu nasuwanie myśli, ułatwianie sługom spostrzeżenia tego, co należy zrobić, oraz
wyznacza im pole działania, na którym mogą wykazać swą inicjatywę i oryginalność przy
dostosowywaniu pouczeń do potrzeb swojego zboru i do miejscowych warunków. A więc

słudzy powinni studiować Służba Królestwa, zadając sobie pytanie: Jak mamy to
wszystko wprowadzić w czyn w naszym zborze? Nie zajmujcie negatywnej postawy,
mówiąc: „To jest możliwe do przeprowadzenia w innych zborach, ale nie w naszym.”

11 Przy dobrze ułożonym programie zostaną omówione w ciągu miesiąca wszystkie

artykuły Służby Królestwa, włącznie z tymi, które dotyczą obowiązków sług, ponieważ
głosiciele powinni tyle wiedzieć o organizacji, ile tylko jest możliwe, aby mogli jeszcze
lepiej popierać sług w pełnieniu ich obowiązków i pracować w jedności. Różne są metody
rozpatrywania artykułów Służby Królestwa, listów Towarzystwa, broszury Kazanie

wspólnie w jedności oraz innych pouczeń, a mianowicie: Zadawanie pytań, na które
odpowiedź dają słuchacze; przemówienia; dyskusje; wywiady; różnego rodzaju pokazy;
doświadczenia zaczerpnięte z Rocznika (ang.) lub z osobistej pracy polowej. Dobrze jest
w każdym programie posłużyć się kilkoma takimi metodami.

12 Metodę pytań i odpowiedzi można zastosować rozmaicie. Na przykład: dzieli się

słuchaczy na dwie grupy; a których jedna stawia pytania a druga daje odpowiedzi, po

czym role się zmieniają; albo taż można podać słuchaczom właściwe lub błędne
twierdzenie, aby się na nie zgodzili lub by je poprawili i na podium może zająć miejsce
czterech lub pięciu braci, którzy bardzo dokładnie przestudiowali Służbę Królestwa, a

obecni będą im zadawać pytania; można robić powtórki treści Służby Królestwa. Można

też urozmaicić odbywające się zwykle na początku zebrania omówienie tekstu, dziennego
przez zastosowanie pytań lub przemówienia, pokazowego studium tekstu przy śniadaniu,
albo dyskusji nad tekstem między głosicielami lid.

13 Przy omawianiu liczb z tabeli zborowej lub z raportu o postępie unikajcie

odczytywania ich tak, jak się czyta nagie, suche cyfry statystyczne. Dane liczbowe
powinno się ożywić przez wskazanie, ile one przedstawiają pracy, planowania i wysiłków
ze strony głosicieli, jaki jest wynik dokonanej pracy w świetle tabeli, jaki postęp
osiągnięto i czego się można spodziewać na przyszłość. Przez właściwe omówienie tabeli

zostanie podkreślone, ile miłości przejawiano w spędzonych na służbie godzinach itd.,
oraz będzie wskazane, jak poszczególni głosiciele mogą mieć udział w polepszeniu tego
raportu. Raport o postępie powinien być dla sług praktycznym, użytecznym barometrem,

który im wskazuje, jakie gałęzie służby potrzebują szczególnej uwagi i starań.

14 We wszystkich zborach, a zwłaszcza w mniejszych, dobrze jest zwrócić się do

głosicieli, żeby podali pytania, z którymi się spotykają w pracy polowej, lub problemy.
które mają w związku z różnymi gałęziami służby. Następnie można wyznaczyć

niektórych braci, żeby opracowali praktyczne i biblijne odpowiedzi na te pytania lub
sposób rozwiązania problemów. Niech szukają w Strażnicy, Służbie Królestwa itp. Po
tygodniu lub dwóch, od chwili postawienia pytań ci bracia mogą dać odpowiedź za
pomocą przemówień lub pokazów. Można poprosić głosicieli, żeby sobie robili notatki i
spróbowali zastosować to w służbie polowej, a po dwóch dalszych tygodniach aby

opowiedzieli na zebraniu służby o osiągniętych wynikach. To wzbudzi zainteresowanie,
skłoni do zastosowania w służbie zachęt podawanych na zebraniu służby i ożywi
późniejsze zebrania, na których będą opowiadane doświadczenia.

15 Chcąc, żeby głosiciele rzeczywiście zwracali uwagę na to, co się dzieje na

zebraniach, słudzy mogą umieszczać w programie krótkie powtórzenie zaleceń podanych

na poprzednim zebraniu. Przekonujcie się, czy bracia pamiętają o nich i czy stosują je w
służbie polowej, czy nie. Niech w programie uczestniczą wszyscy głosiciele, włącznie z
pionierami współpracującymi ze zborem. Ich doświadczenia mogą być pomocne dla
całego zboru. Nie lekceważcie udziału dzieci. Nieraz mogą one bardzo skutecznie

wystąpić w pokazach, i dopuszczenie ich do udziału w programie jest dla nich wielką
zachętą. Unikajcie stosowania metod świeckich oraz posługiwania się językiem i gwarą
tego starego świata.

16 Starajcie się dawać słuchaczom sposobność brania udziału w zebraniu. To daje im

możność wypowiedzenia się, pogłębia ich zainteresowanie i ożywia zebranie. Krótko
mówiąc, słudzy powinni włożyć w te zebrania tyle pracy, ile by jej włożyli w
przygotowanie zebrania na konwencję.

_____

PRZEGLĄD MATERIAŁU: 1. Dlaczego zebrania służby na większych zgromadzeniach są zawsze

pouczające i ciekawe? 2. (a) Kiedy zebrania służby będą skuteczne? (b) Kto jest odpowiedzialny za ich
powodzenie? 3. Jak należy przydzielać materiał zawarty w „Służbie Królestwa”? 4. Jaką informacja

powinno się dać każdemu, kto został wyznaczony da udziału w programie zebrania? 5. Jakie tematy

powinno się brać pod uwagę w programie i na co należy zawsze kłaść nacisk? 6. Co trzeba uczynić, aby
głosiciele mogli się przygotować do wyciągnięcia z zebrania jak największego pożytku? 7. Jakie są istotne

cechy dobrych zebrań służby? 8. Co należy wziąć pod uwagę podczas przygotowywania programu i jego
poszczególnych części? 9. Jak można odbyć zebranie w granicach wyznaczonego czasu? 10. Jak słudzy

powinni się zapatrywać na zastosowanie „Służby Królestwa”? 11, 12. Podaj źródła, z których można

czerpać materiał do programu, oraz sposoby przedstawienia tego materiału. 13. W jaki sposób powinno się
omawiać tabelę oraz raport o postępie? 14, 15. Omów różne sposoby, dzięki którym zebrania można

uczynić żywymi, ciekawymi i pouczającymi. 16. Ile wysiłku powinno się włożyć w każde zebranie?

ZADANIE: Posługując się bieżącą „Służbą Królestwa”, naszkicuj program, który uważasz za pouczający i
dobry, oraz wskaż, jak należy przeprowadzić każdy punkt (przemówieniem, pokazem itd.).

Studium 24

STUDIUM „STRAŻNICY”

1 Prywatne, osobiste studium Strażnicy jest niezbędne dla naszego duchowego

zdrowia i duchowej pomyślności. Nie można jednak na tym poprzestać i twierdzić, że się
w pełni przyswoiło podany tam pokarm duchowy. Trzeba uczęszczać na studium
zborowe i brać w nim udział, gdyż tak radził Jezus. (Mat. 18:20) Szczególnie tam jest
widoczne działanie ducha Jehowy na Jego organizację. Mając to na uwadze, jak powinno
się przeprowadzać zborowe studium Strażnicy, żeby wszyscy odnieśli największy

pożytek?

2 Prowadzący studium powinien podać kilka krótkich uwag wstępnych, mających

wzbudzić zainteresowanie do głównych punktów, które będą rozwinięte podczas
studium. Może to zrobić przez postawienie trzech lub czterech pytań, na które

odpowiedzi udzieli studium i które zaczepiają o temat studiowanego materiału. Jeśli jest
studiowana dalsza część artykułu rozpoczętego w poprzednim tygodniu, prowadzący

mógłby całkiem krótko przejść ponownie najważniejsze punkty ustalone na poprzednim
studium i nawiązać je do tego, co ma być dalej rozważane. Jego wstępny komentarz nie
powinien być rozwlekły; nie powinien trwać dłużej niż dwie do trzech minut.

3 Po przystąpieniu do samego studium postawi podane u dołu stronicy pytanie do

pierwszego ustępu przerabianego materiału. Obecni mogą się zgłaszać ochotniczo przez
podniesienie ręki i dawać odpowiedzi, gdy są wywołani przez prowadzącego. Jednak
prowadzący może też poprosić o danie komentarza do postawionego pytania kogoś ze
zboru, kto nie zgłosił się dobrowolnie.

4 Przyjmuje się, że wszyscy przestudiowali cały materiał w domu i znają odpowiedzi

podane w ustępach. Niektórzy zwlekają z ochotniczym zgłoszeniem się do dania

odpowiedzi, lecz dają ją, gdy są wywołani. Ta metoda może też skłonić tych, którzy się
zaniedbują i nie studiują materiału w domu, do wyzbycia się tego złego zwyczaju. Dla
każdego z nas może to stać się bodźcem zachęcającym nas do bardziej gruntownego
przygotowywania się w domu do studium zborowego. Wtedy wszyscy obecni odniosą z

zebrania większy pożytek.

5 Jednak prowadzący powinien się przy tym kierować rozsądkiem. Należy unikać

wprawienia kogoś w zakłopotanie. Nie powinien wywoływać nowo przybyłych, którzy

jeszcze nie są w prawdzie. Jeśli ktoś jest głosicielem początkującym i jeszcze
niedojrzałym i nigdy dotąd się nie zgłaszał, byłoby dobrze go nie wywoływać. A nawet
gdy ktoś się zgłaszał i dawał komentarze, lecz jest początkująca, to prowadzący nie
powinien go wywoływać do odpowiedzi na pytania trudniejsze. Dla nowicjuszy lub
ociągających się z dawaniem komentarzy wybieraj pytania łatwiejsze, na które wystarczą

proste i krótkie odpowiedzi. Do odpowiedzi na bardziej zawiłe pytania wywołuj
dojrzałych świadków. I pamiętaj, że metoda ochotniczego zgłaszania się jest nadal
częścią naszej procedury. Prowadzący może więc wywołać tylko tych, którzy się zgłaszają
przez podniesienie ręki, lub ma prawo wywołać kogoś spośród tych, którzy nie podnieśli

ręki, albo też najpierw może wywołać kogoś, kto się nie zgłosił, a potem jednego lub
dwóch zgłaszających się, i to przy omawianiu tego samego ustępu. Tak więc jedne ustępy
mogą być omówione tylko przez ochotników, inne tylko przez wywołanych bez zgłoszenia
się, a jeszcze inne zarówno przez zgłaszających się, jak i przez niezgłaszających się. Lecz

prowadzący musi się zawsze kierować rozsądkiem i unikać wprawiania obecnych w
zakłopotanie.

6 Gdy zbór odpowiedział na pytanie lub pytania do ustępu, rozważany ustęp zostaje

odczytany przez jakiegoś zdolnego brata. Następnie prowadzący studium zadaje pytanie
do następnego ustępu, i tak dalej do końca godziny. W razie potrzeby prowadzący
studium może sam podać komentarz lub uzupełnić jakąś wypowiedź dla lepszego
wyjaśnienia przedmiotu; lecz prawdopodobnie będzie to konieczne tylko raz lub dwa
razy w ciągu godziny.

7 Prowadzący powinien też zakończyć studium w granicach wyznaczonego czasu, tj.

jednej godziny; należy unikać dłuższych ogłoszeń. Jedna godzina na rzeczywiste
studium, plus nie więcej niż dziesięć minut na wstępną i końcową modlitwę, pieśni i
ogłoszenia, powinno wystarczyć. Jeśli prowadzący podzieli studium wyznaczając sobie
materiał, który ma być przerobiony do piętnastej, trzydziestej i czterdziestej piątej

minuty, i jeśli będzie się tego trzymał, to nie powinien mieć trudności ze skończeniem na
czas. Nie straci wtedy za wiele czasu w pierwszej części studium, będąc potem zmuszony
spieszyć się w drugiej części, ale przez całe studium zdoła utrzymać równe, umiarkowane
tempo. A ci, którzy dają komentarze, mogą mu w tym pomóc przez wypowiadanie się

krótko i rzeczowo.

8 Podawanie komentarzy jest przywilejem. Tak też powinno się je traktować. Ale

powinno się je także, uważać za obowiązek, który należy spełnić dla dobra zebrania.
Apostoł Paweł powiedział w Hebrajczyków 10:23-25 (NW): „Bez wahania trzymajmy się

mocno publicznego oznajmiania naszej nadziei, bo wierny jest ten, który obiecał. I
miejmy wzgląd jedni na drugich, aby się pobudzać do miłości i właściwych dzieł, nie
opuszczając naszych wspólnych zebrań, jak to niektórzy mają zwyczaj czynić, ale
zachęcając się wzajemnie, a to tym więcej, gdy widzicie zbliżanie się owego dnia.” Przy
większej liczbie obecnych może nie zachodzić potrzeba, żeby ktoś odpowiadał więcej niż
jeden raz. Nawet gdy grupa studiujących jest mała i na każdego przypada kilka

komentarzy, to - jeśli wszyscy biorą udział w studium - nie będzie musiała jedna lub kilka
osób odpowiadać na wszystkie pytania. Udział w stadium powinna brać jak największa
liczba obecnych. Niektórzy nigdy nie dają komentarzy, ponieważ nie studiują na tyle,
żeby byli pewni siebie. Niektórzy są nerwowi. Wszyscy mówcy uczuwają początkową

nerwowość, lecz ona ustępuje w toku mówienia. Dlatego to na zebraniu łatwiej ci
przychodzi dać drugi komentarz niż pierwszy. Bez względu na rodzaj trudności pokonuj
ją i postanów sobie dawać przynajmniej jedną odpowiedź. Wniesiesz tym swój wkład do

zebrania; będziesz się o wiele lepiej czuł i więcej skorzystasz ze studium. A gdy podajesz
komentarz, mów tak głośno, aby cię wszyscy słyszeli.

9 Jeśli wszyscy będą pilnie studiować w domu, będą zawsze gotowi do odpowiedzi, tak

iż w razie wywołania ich na studium przez prowadzącego chętnie przyczynią się do
zebrania. (Przyp. 20:5) Będą mogli w ciągu tej godziny ustnej nauki dzielić się ze sobą

dobrymi rzeczami. Takim wypowiadaniem się każdy będzie „zaostrzał” umysły drugich i
wszyscy odniosą z tego korzyść, jak to oznajmiono w Przypowieściach 27:17 (Wu):
„Żelazo ostrzy się żelazem, a człowiek zaostrza oblicze przyjaciela swego.” Niech więc
każdy spełnia swoją część na zborowym studium Strażnicy budując i zaostrzając się

wzajemnie, aby wszyscy byli jeszcze sprawniejsi w głoszeniu, gdy idą od domu do domu.

_____
PRZEGLĄD MATERIAŁU: 1. Dlaczego zborowe studium „Strażnicy” jest niezbędne? 2. Jakimi

wstępnymi uwagami prowadzący może rozpocząć studium zborowe? 3, 4. Według jakiego porządku i w
jaki sposób pobudza się obecnych do dawania odpowiedzi? 5. Pod Jakim względem prowadzący powinien

się kierować rozsądkiem przy wywoływaniu do odpowiedzi? 6, 7. Opisz przebieg studium w ciągu godziny

oraz to i jak można je utrzymać w granicach wyznaczonego czasu. 8. Dlaczego na studium wszyscy powinni
dawać odpowiedzi i w jaki sposób? 9. Dlaczego przygotowywanie się do studium leży w interesie twoim i

drugich?

ZADANIE: Pokaż, jak można jakiś znamienny ustęp z bieżącej „Strażnicy” przygotować sobie do
skomentowania przez podkreślenie słów kluczowych lub jakąś inną metodą, oraz jak tę odpowiedź ująć

własnymi słowami.

Studium 25

ZBOROWE STUDIUM KSIĄŻKI

1 Podobnie jak każda część ciała ludzkiego jest niezbędna i musi funkcjonować w

harmonii z resztą ciała, tak i zborowe studiom książki jest określoną częścią organizacji,
którą Jehowa Bóg ustanowił wśród swego ludu stanowiącego Społeczeństwo Nowego
Świata. Jest ono częścią organizacji w takim samym stopniu jak studium Strażnicy,
zebranie służby i inne urządzenia zborowe. Służy szczególnemu i bardzo pożytecznemu

celowi. Studium Strażnicy, zebranie służby i szkołę usługiwania teokratycznego każdy
zbór odbywa zwykle w swej głównej siedzibie, którą jest Sala Królestwa, natomiast
zborowe studia książki są odbywane także w innych strategicznych miejscach, zwanych
„ośrodkami służby” i rozsianych po całym terenie zboru, aby udzielić pomocy zarówno
tym, którzy nie mogą uczęszczać na zebrania w głównym lokalu, jak i tym, którzy teraz
przychodzą. W gruncie rzeczy oznaczają one rozprzestrzenienie organizacji do

wszystkich części terenu zborowego.

2 Miejscami wybranymi na studia mogą być mieszkania głosicieli, a przede wszystkim

Sala Królestwa. Te zebrania powinny być urządzane tam, gdzie to jest dogodne dla danej

grupy głosicieli, aby nikt nie musiał odbywać do nich dalekiej podróży. Wybrane miejsca
powinny być czyste i schludne, żeby przynosiły chlubę naszym teokratycznym zebraniom
i żebyśmy mogli przyprowadzać tam nowicjuszy. Wszyscy przychodzący na zebrania
urządzane w mieszkaniach prywatnych powinni okazywać należny respekt dla
gospodarza i jego własności. W miarę możności takie mieszkanie powinno też być

dostępne w niedzielę rano lub o innych ustalonych porach jako ośrodek służby na
zbiórkę do pracy polowej. Możliwość wykorzystania w ten sposób czyjegoś mieszkania do
popierania interesów Królestwa jest przywilejem, i świadkowie Jehowy oddają je - tak
jak wszystko inne, co posiadają - na służbę interesom Królestwa, a ich współgłosiciele

doceniają to.

3 Zborowe studium książki spełnia potrójne zadanie. Po pierwsze, jest ośrodkiem

wychowawczy, w którym mogą się zbierać na studium Słowa Bożego kaznodzieje
świadków Jehowy i inni ludzie dobrej woli. Ponieważ składa się z niniejszej grupy
uczestników, cechuje je większa zażyłość i każdy może mieć w nim większy udział, a
przez to szybciej dochodzi do dojrzałości.

4 Po drugie, stanowi ośrodek służby. Ponieważ większość obecnych mieszka w

pobliżu, jest im wygodniej i zaoszczędzają sobie czasu, gdy się tam zbierają do służby. A
poza tym uczęszczający na studium mogą być pomocni ludziom dobrej woli z danego
terenu, i przyprowadzać ich na zborowe studium książki.

5 Po trzecie, jest miejscem urządzania wykładów publicznych i wielce się przyczynia

do rozszerzenia działalności wykładów publicznych na te okolice terenu, do których

inaczej nie można by dobrzeć. Takie wykłady publiczne cechuje atmosfera większej
zażyłości, są mniej formalne i ludzie dobrej woli chętniej będą na nie uczęszczać.

6 Będąc ośrodkiem wychowawczym, jest ono wzorem studiów biblijnych. Innymi

słowy, głosiciele mogą się na nim wzorować, gdy prowadzą domowe studia biblijne u
ludzi dobrej woli. Aby więc zborowe studia książki było takim wzorem, powinno być
prowadzone we właściwy sposób. Może ono wpływać na dojrzałość obecnych, gdyż mają

tam sposobność wypowiadania się. Prowadzący powinien dopilnować, żeby tak było. W
ten sposób dotrzymują kroku postępowi prawdy i uczą się prowadzenia studiów. Dla
osiągnięcia tych celów osoba odpowiedzialna za studium powinna je prowadzić żywo,

ciekawie i pouczająco. Jeśli tak czyni, obecni będą mieć radość, będą się uczyć, robić

postępy i zyskają zachętę do służby polowej. Takie same wyniki powinni osiągać
głosiciele na swych domowych studiach biblijnych.

7 Studium powinno trwać jedną godzinę. Należy się posługiwać pytaniami podanymi

w studiowanej publikacji, a jeśli ich tam nie ma, może je przygotować sam prowadzący.

Wszyscy powinni mieć sposobność do dania odpowiedzi. Dopilnujcie, żeby wszyscy brali
udział. Teksty biblijne, które w publikacjach tylko wymieniono, można odczytywać,
ponieważ bliżej wyjaśniają studiowany przedmiot i wpajają go w słuchaczy, tak iż jest im

łatwiej to zapamiętać. Na każdy wieczór należy wyznaczyć jedną osobę do czytania

ustępów. Lepiej jest jednak powiadomić ją o tym przynajmniej tydzień naprzód. Dzięki
temu będzie mogła lepiej wykonać swe zadanie, tak iż wszyscy będą ją rozumieć i odniosą
pożytek ze studium.

8 Prowadzący powinien być bardzo życzliwy, uprzejmy, rozsądny i taktowny w

stosunku do studiującej z nim grupy. Pamiętając, że w tej grupie może się znajdować
wiele osób nowych i niedojrzałych, będzie okazywał wobec nich cierpliwość. Nowi mogą
wystąpić z pytaniami; wtedy powinien im odpowiedzieć. Ciąży na nim odpowiedzialność
za dopatrzenie, żeby wszyscy stali się dojrzałymi, sprawnymi sługami Bożymi.

9 Kto daje odpowiedź na pytanie, powinien starać się uczynić to własnymi słowami,

przy czym komentarz ma być prosty, jasny i krótki. Będzie to pomocą dla nowo
przybyłych, a także jemu samemu pomoże w lepszym i dokładniejszym wyrażaniu się,
dzięki czemu jego wypowiedzi w czasie świadczenia ludziom staną się bardziej trafne.
Lecz to wymaga uprzedniego przestudiowania materiału a nie przejrzenia go tylko, gdy

się zbliża pora na studium,

10 Mieszkanie, w którym się odbywa zborowe studium książki, powinno być

ośrodkiem służby, i jest pożytecznie zbierać się tam na godzinę przed rozpoczęciem
studium, aby wspólnie wyruszać do pracy od domu do domu w celu rozpowszechnienia
bieżącej literatury, czasopism czy broszur, albo w celu dokonania w pobliżu odwiedzin
ponownych. Doprowadzi to do szybkiego postępu tej grupy studiujących. Należy też
czynić starania, żeby grupa spotykała się tu również w niedzielę rano, a w miarę

możności i w inne dni tygodnia, aby regularnie wyruszać do pracy od domu do domu lub
do wieczornej służby odwiedzin ponownych. Aby ta działalność była przeprowadzana w
sposób jak najbardziej skuteczny i sprawny, powinna być organizowana przez
prowadzącego studium. Może tam istnieć kilka grupek, przy czym każda z nich będzie
mieć swego przewodnika. Prowadzący studium może w porozumieniu ze sługą zboru

wyznaczać tych przewodników grup oraz innych zdolnych kaznodziejów, aby szkolili
drugich. Powinien miąć sobie do serca ten program szkoleniowy, będąc nim tak
zainteresowany, jak sługa zboru jest zainteresowany całym zborem.

11 Gdy w ośrodku służby są urządzane wykłady publiczne, mówcy mogą się posługiwać

szkicami dostarczanymi przez Towarzystwo, albo też mogą oprzeć swe przemówienia na
pewnych rozdziałach publikacji Towarzystwa Strażnica. Przemówienia te są
utrzymywane w bardziej swobodnym tonie i ograniczają się zwykle do czterdziestu pięciu
minut, po czym następuje piętnastominutowe studium książki, aby obecni na wykładzie

publicznym zainteresowani mogli się przyjrzeć, jak takie studium jest prowadzone, i żeby
obudziło się w nich zainteresowanie do regularnego uczęszczania na nie.

12 Uczestnicy studium powinni podjąć wszelkie starania, aby przyprowadzać na te

zebrania ludzi dobrej woli. Gdy na prowadzone przez ciebie domowe studia biblijne
będziesz zabierać niektórych braci z waszego studium książki i stopniowo zapoznawać
tych ludzi dobrej woli z innymi świadkami, to po otrzymaniu od ciebie zaproszenia

łatwiej im bę4zie przyjść na zborowe studium książki. Należy ich wprowadzić do pokoju,
powitać, przedstawić innym i dbać o to, żeby się czuli jak w domu, uważając się za
cząstkę tej grupki szczęśliwego Społeczeństwa Nowego Świata, która się tam zebrała.

13 Również sługa zboru powinien się pilnie interesować każdym zborowym studium

książki. Aby im pomóc w czynieniu postępów, musi się upewniać, czy każdy prowadzący
studium zna dokładnie swoje przywileje i obowiązki. Od czasu do czasu musi uwzględnić

zborowe studium książki w programie zebrania służby, aby omówić plany postępu
zarówno samego studium jak i spełnianej w związku z nim służby. Może co pewien czas

omówić i przedstawić za pomocą pokazów sposób, w jaki te studia mają się odbywać, aby
były pouczające i prowadzone na bieżąco oraz aby każde z nich stało się czynną cząstką
organizacji.

14 Sługa zboru, zastępca sługi zboru czy sługa studiów biblijnych mogą odwiedzać te

studia, oczywiście o różnej porze, i współpracować z grupą przez tydzień lub dłużej,
zwracając szczególną uwagę na program szkoleniowy. Byłoby to najbardziej pożądane w
większych zborach. Gdy zbór odwiedza sługa obwodu, powinien być obecny na
zborowym studium książki i pracować z jak największą liczbą głosicieli.

16 Słudzy powinni być zainteresowani sprawą prowadzenia w terenie wystarczającej

liczby studiów książki, aby wszystkim głosicielom było wygodnie na nie uczęszczać i
wyruszać z tych ośrodków służby do pracy świadczenia. Jeśli każde zborowe studium
książki działa właściwie, to cały zbór będzie pracował jako jedno ciało, bez żadnych
zahamowań czy osłabień, i będzie podążał naprzód, dostępując błogosławieństwa i

wzrostu, których Jehowa udziela, gdy Jego organizacja służy Mu w należyty sposób.

_____

PRZEGLĄD MATERIAŁU: 1. Dlaczego zborowe studia książki są określoną i ważną częścią organizacji

teokratycznej? 2. Jakie okoliczności decydują o tym, gdzie takie studia powinny się odbywać? 3-5. Jakie
zadania spełnia zborowe studium książki? 6. W jakim znaczeniu może ono rzeczywiście być ośrodkiem

wychowawczy? 7, 8. Jakiego trybu postępowania powinien się trzymać prowadzący w ciągu godziny
studium? 9. Jaką korzyść przynosi dawanie komentarzy na studium? 10. W jaki sposób zborowe studium

książki spełnia rolę ośrodka służby? 11. Jak zborowe studium książki jest łączone z wykładem publicznym?

12. Jak możemy zachęcić do przyjścia ludzi dobrej woli? 13-15. Jakie obowiązki w związku z tym studium
spoczywają na (a) słudze zboru? (b) zastępcy sługi zboru? (c) słudze studiów biblijnych? (d) słudze

obwodu?

ZADANIE: Opisz, co byś uczynił i powiedział, aby zachęcić ludzi dobrej woli do uczęszczania na zborowe
studium książki.

Studium 26

SZKOŁA USŁUGIWANIA TEOKRATYCZNEGO

1 Każdy zbór głosicieli Królestwa Jehowy przekona się, że prowadzenie tego kursu

szkoleniowego, jako jednego z przejawów jego działalności grupowej, wyjdzie on na

pożytek. Większość tych, którzy przychodzą na zebrania do Sali Królestwa, bierze udział
w służbie polowej. Oni oddali się na czynienie woli Bożej, i dlatego podlegają warunkom
zlecenia udzielonego chrześcijanom. Będąc zobowiązani do wypełnienia tego zlecenia, ci
pokorni głosiciele, którzy całą swoją ufność pokładają w Jehowie i polegają na Jego
kierownictwie i wzmacniającej pomocy, zapragną skorzystać z tego urządzenia. Nie będą
chcieli okazać się tymi, którzy odrzucają jakiekolwiek rozrządzenie Jehowy i wskutek

tego dostają się do klasy osób powiadających swym postępowaniem „Stół Jehowy jest
godny wzgardy.” (Mal. 1:7, AS) Z usposobieniem ochoczymi łaknącym pouczeń o
Królestwie wszyscy będą się zgromadzać w sali wykładowej i wezmą udział w tym
przewidzianym dla nich kursie.

ZAPIS

2 Każda osoba płci męskiej, młody czy stary, kto uczęszcza na zebrania zborowe i

pragnie brać udział w kursie, może być wpisany na listę. Sługa szkolenia występuje jako

przewodniczący szkoły, sprawdza na początku zebrania listę obecności i udziela porady
do każdego przemówienia ćwiczebnego. Listę obecności prowadzi zawsze on. Nie należy
nikogo skreślić z listy za nieuczęszczanie lub za niewygłaszanie przydzielonych mu

przemówień ćwiczebnych, jeśli wpierw nie podjęto wszelkich starań w celu dopomożenia
mu do skorzystania z jego przywileju. Małe zbory, składające się z samych sióstr,
powinny się zgromadzać w ten sam sposób, odczytując i omawiając materiał
przewidziany na dany tydzień. Jest to dla nich pożyteczne studium grupowe materiału

zawartego w kursie. Nie ma tam zapisu ani odczytywania listy i żadna z sióstr nic
wygłasza przemówień.

WYKŁADY INSTRUKCYJNE

3 Sługa szkolenia wyznacza zdolnych braci do wygłaszania wykładów instrukcyjnych, a

także sam je wygłasza. Brat, którego wyznaczono do tego zadania, nie poprzestanie na
samym przeczytaniu, materiału, ale musi go starannie przestudiować, przyswoić go sobie
i przedstawić grupie metodą znaną jako wolne przestawianie. Jeśli czas pozwala,

powinien wpleść przykłady i ilustracje, których nie ma w materiale, oraz podawać szersze
wyjaśnienia.

PRZEMÓWIENIA ĆWICZEBNE

4 Po wykładzie instrukcyjnym następują przemówienia ćwiczebne. Od czasu do czasu

każdy zapisany na kurs wygłasza przed klasą takie przemówienie ćwiczebne. Tematy
przemówień są podawane przez Towarzystwo, a miejscowy sługa szkolenia przydziela je

poszczególnym uczestnikom kursu. Ten przydział jest dokonywany przynajmniej trzy
tygodnie naprzód, i to na piśmie. Obowiązkiem studiującego jest dokładne
przygotowanie się, polegające na starannym zebraniu materiału, ułożeniu szkicu i
próbnym wygłoszeniu; a potem stawi się o wyznaczonej porze i wygłosi to metodą
wolnego przemawiania (niektórym może być przydzielone czytanie). Sługa szkolenia

powinien tak układać plan przemówień, żeby wszyscy zapisani mieli jednakową

sposobność przemawiania.

5 Sposobność wygłoszenia przemówienia studiujący powinien uważać za okazję do

praktycznego zastosowania wszystkiego, czego się nauczył na kursie. Musi zdawać sobie
sprawę z togo, że teoria i wyłożone zasady nabierają praktycznej wartości tylko przez

zastosowanie. Poza tym, stosując się do wszystkich, wskazówek co do zbierania
materiału, układania szkicu i wygłaszania tematu, studiujący powinien też zwracać
uwagę na czas wyznaczony jego przemówieniu. Przez to uczy się treściwie wyrażać i
trzymać się tematu. Sługa szkolenia powinien powierzyć komuś kontrolowanie czasu,
jaki mówcy stoi do dyspozycji, a gdy ten czas upłynie, należy dać znak, że „czas minął”.
Mówca powinien wtedy wrócić na miejsce po skończeniu rozpoczętego zdania.

PORADY

6 Po każdym przemówieniu ćwiczebnym następuje porada sługi szkolenia. Przy

udzielaniu rady powinien on być zawsze uprzejmy i rozważny. Powinien dobrze wybrać

punkty, na które zwraca uwagę, nie poruszając spraw błahych. Rady powinny być
budujące. Jeśli w jakimś miejscu słabo zaakcentowano sens, nie wystarczy samo
stwierdzenie, że mówcy brakuje akcentacji sensu. Doradca winien powtórzyć odnośny

zwrot lub nawet całe zdanie, stosując poprawny nacisk i wyjaśniając, dlaczego tak jest

lepiej. Mógłby nawet poprosić studiującego, żeby za nim powtórzył. Jeśli nie
uwzględniono zasad właściwego układu przemówienia, sługa szkolenia nie powinien
krytykować wyłuszczeń studiującego mówiąc, że przemówienie nie miało szkicu, lub że

nie było w nim związku, albo że wstęp czy zakończenie było nieodpowiednie, ale
powinien ściśle określić błąd w przemówieniu ćwiczebnym i pouczyć, jak właściwe
zastosowanie poznanych już zasad układania szkicu poprawiłoby omawianą trudność.
Jeśli nie było związku, niech instruktor pokaże, jakimi łączącymi słowami lub zwrotami
można by się posłużyć do przerzucenia mostu nad tą luką. W ten sposób instruktor

udziela rzeczywiście budującej pomocy, tak iż zbudowany będzie nie tylko ćwiczący się
mówca, ale też inni studiujący oraz wszyscy obecni na kursie.

7 Sługa szkolenia powinien zważać jeszcze i na to, żeby nie wytykać wszystkich

usterek, wszystkich braków mówcy. Jeśli mówca popełnił wiele błędów, to gruntowne
omówienie ich doprowadzi go do zniechęcenia. Mądry doradca, zamiast być pod tym
względem wyczerpujący, wybierze jeden lub może dwa najbardziej wpadające w oczy
błędy i na nie skieruje uwagę mówcy pouczając go, żeby popracował nad nimi w

następnym przemówieniu. Dobre i słabe punkty należy wyraźnie i szczegółowo zaznaczać
na karcie „Porad, do przemówień”. Zanim mówca rozpocznie, można przypomnieć jakiś
szczególnie słaby punkt, na który zwrócono uwagę w poprzedniej poradzie, aby
studiujący starał się o polepszenie, a słuchacze aby mogli zobaczyć, czy nastąpiła

poprawa. Niech studiujący pracuje zrazu nad jednym lub dwoma punktami, a gdy te
braki zostaną usunięte, instruktor może udzielić porady co do innych punktów, które
potem wysunęłyby się na czoło jako najsłabsze.

8 Jest też dobrze, gdy obok budującej krytyki sługa szkolenia podaje także kilka słów

zachęty. Jeśli studiujący zastosował dobrą modulację lub być może miał bardzo logicznie
ułożony szkic, niech sługa zwróci uwagę na te punkty. Jednak i tu doradca powinien być

dokładny, wskazując na różne dlaczego i po co, które uzasadniają jego pochwałę.

9 Zadaniem sługi szkolenia nie jest ponowne wałkowanie wygłoszonego przemówienia

ćwiczebnego. Jego rady powinny być zwięzłe i trafne. Nie ma potrzeby, żeby roztrząsał
wszystkie punkty wstępu, części głównej lub zakończenia przemówienia ćwiczebnego.

Jeśliby doradca tak postąpił, nie tylko przekroczy swój czas, dając tym zły przykład, ale
mnóstwem bezcelowych słów pogrzebie to, co w udzielonej poradzie jest dobre. Doradca
powinien też pamiętać o tym, że celem porady nie jest przerobienie czyjejś
indywidualności, żeby się dostosował do poglądów czy upodobań jednej osoby. Jeśli

studiujący pragnie przedstawić i rozwinąć jakiś temat w pewien określony sposób, to
pozwól mu to uczynić zgodnie z jego osobowością. Jeśli postanowił rozwinąć główną
część swego przemówienia za pomocą wnioskowania z przyczyny o skutku, to sługa
powinien ją rozpatrywać ze stanowiska studiującego i pod tym kątem udzielić porady,
zamiast powiedzieć, że przemówienie należało zbudować według wnioskowania ze

skutku o przyczynie, lub według układu tematowego czy według jakiejś innej metody.
Jeśli studiujący zastosował w swym wyłuszczeniu jakiś określony porządek i zastosował
go dobrze, wtedy doradca nie powinien krytykować go za to, że nie użył innej metody,
która jemu osobiście bardziej odpowiada.

10 Jeśli jednak studiujący mówca w swym szkicu nie trzymał się należycie obranej

przez siebie metody lub kombinacji metod, wtedy obowiązkiem doradcy jest pokazanie
mu, w czym nie dopisał, i podanie środka zaradczego. Wypowiedzi niedokładne,

zwłaszcza w przemówieniach na tematy biblijne, powinny być sprostowane przez
doradcę. Jeśli można się powołać na jedną z lekcji niniejszej książki lub na jakąś inną

publikacje, do których studiujący mógłby zajrzeć, aby znaleźć pomoc i ulepszyć swój
sposób przemawiania, to należy na nie wskazać.

11 Drobne błędy w wysłowieniu lub budowie gramatycznej nie są najważniejszymi

sprawami, na które ma zważać doradca. Należy raczej zwracać uwagę na ogólne

wrażenie, jakie zrobiło przemówienie. Czy sposób przemawiania jest szczery, poważny i
przekonywający? Czy mówca utrzymywał kontakt ze słuchaczami? Czy z jego wyrazu
twarzy i gestów wynika, że wierzy w to, co mówi, i że jest pochłonięty wyłuszczaniem
prawdy Królestwa, a nie przejęty troską o wrażenie, jakie wywiera swą osobą? Czy

materiał jest wartościowy i pouczający? Czy jest dobrze uporządkowany, łatwy do
śledzenia? Czy mówca stosuje właściwe akcentowanie sensu, jak tego wymaga treść? Te
ważne szczegóły wywierają na słuchaczach trwałe wrażenie, a jeśli się je przedstawi
skutecznie, to słuchacze będą skłonni przeoczyć kilka błędów w wymowie lub gramatyce,
jeśli takie w ogóle zauważą.

12 Obowiązki doradcy zajmują w kursie kluczową pozycję. Niech się więc z nich

dobrze wywiązuje. Studiujący nie powinien być zadowolony z siebie, jeśli każde następne

przemówienie nie jest lepsze od poprzedniego. Wymaga to niezmordowanej pracy,
zwłaszcza gdy nabył niepożądanych manier. Również osoby nie zapisane powinny się
uważać za uczestników szkoły i tak samo pilnie studiować przerabiany materiał, biorąc w
tym wypadku udział w dawaniu odpowiedzi. Niech wszyscy słudzy Jehowy wnoszą swój
wkład do wyżej naszkicowanej procedury lekcyjnej, a gdy w pełni korzystają z

zaofiarowanej im pomocy teokratycznej, niech nikt nie traci z oczu zamysłu boskiego,
który polega na tym, żeby oddanych i upełnomocnionych sług Bożych uczynić
głosicielami jeszcze bieglejszymi, ‚wykwalifikowanymi do służby kaznodziejskiej’.

_____

PRZEGLĄD MATERIAŁU: 1. Dlaczego wszyscy powinni uczęszczać na zebrania szkoły usługiwania
teokratycznego? 2. (a) Kto może się zapisać? (b) Jaką listę się prowadzi? (c) Jak tę szkołę może prowadzić

zbór złożony z samych sióstr? 3. Jak należy przygotowywać i wygłaszać wykłady instrukcyjne? 4. Jak są

przydzielane i przygotowywane przemówienia ćwiczebne? 5. Wymień punkty, na które należy zwracać
uwagę przy opracowywaniu i wygłaszaniu przemówienia ćwiczebnego. 6. W jaki sposób sługa szkolenia

powinien udzielać porady? 7, 8. (a) Jak daleko powinny Biegać krytyczne uwagi sługi? (b) Co jeszcze
powinny zawierać obok krytyki? 9, 10. Pod jakim względem sługa szkolenia powinien być ostrożny przy

udzielaniu rad? 11. Na co należy szczególnie zważać? 12. Z jakim usposobieniem powinni brać udział w

kursie zarówno studiujący, jak i słuchacze?
ZADANIE: Pokaż, jak mówca mógłby się posłużyć innymi lekcjami tego podręcznika, aby usunąć jakąś

szczególną słabość w budowie lub wygłaszaniu swego przemówienia?

Studium 27

AUDYCJE RADIOWE I TELEWIZYJNE

1 Ponieważ polem działalności świadków Jehowy jest cały świat, mają oni w obecnym

krótkim okresie przedarmagedonowym wiele zajęcia przy ogłaszaniu wśród wszystkich
narodów tej dobrej nowiny o Królestwie w celu wydania świadectwa. Chcąc wszystkim
ludziom dać sposobność usłyszenia poselstwa, posługują się wszelkimi środkami, jakie
stoją do dyspozycji. Do nowoczesnych udogodnień obecnego wieku elektronowego
należy radio i telewizja. Stały się one pomocą dla sług Bożych. Przed nadejściem

Armagedonu może być jeszcze wiele okazji posłużenia się tymi środkami
telekomunikacyjnymi. Powinniśmy te sposobności pilnie wykorzystać.

2 Postanowieni w obwodach świadków Jehowy słudzy informacji publicznych zostali

pouczeni przez Towarzystwo, w jaki sposób zwracać się do zarządów stacji radiowych i

telewizyjnych, aby uzyskać zgodę na audycję. Niniejsza lekcja jest przeto poświęcona
przygotowaniu materiału do audycji oraz sposobowi przedstawienia go.

3 Ponieważ czas użytkowania anteny jest kosztowny i ograniczony, chcąc z niej

korzystać, trzeba mieć coś do powiedzenia ludziom. To znaczy, że trzeba się starannie

przygotować, aby w wyznaczonym czasie mówić w najskuteczniejszy sposób. Poza tym do
takich audycji jest zwykle potrzebny manuskrypt, a wielu kierowników radiostacji chce,
żeby ten manuskrypt przedłożyć im przed transmisją; trzeba więc być na to
przygotowanym. Toteż dobrze jest mieć kilka kopii manuskryptu. Dobrze przygotowany,
czysty manuskrypt robi korzystne wrażenie na kierownikach radiostacji, ponieważ widzą,

że znasz się na rzeczy i jesteś przygotowany. Nabiorą pewności, że program będzie „grał”
i utrzyma się w granicach wyznaczonego czasu.

4 Przygotowując się do audycji, należy pamiętać o tym, że lepiej jest nie dotykać

zbytnio kwestii spornych. Lepiej jest nie potępiać wtedy wierzeń innych ludzi. Mamy
dopowiedzenia tyle dobrych rzeczy o prawdzie i o rozrządzeniach poczynionych przez
Jehowę na naszą korzyść, że cały czas przyznany nam na antenie możemy poświęcić tym

rzeczom, niosąc pociechę ludziom strapionym. To znaczy, że powinnyśmy przygotować
poselstwo przyjazne. Należy obrać sobie jakiś temat, a potem starannie opracować szkic,
który odpowiada temu tematowi, upewniając się, czy wszystko jest przedstawione jasno,
logicznie i spoiście.

5 Celem audycji radiowej i telewizyjnej jest wzbudzenie zainteresowania u ludzi. Ma

utorować drogę słudze Bożemu, żeby był mile witany i spotykał się ze słuchającymi
uszami, gdy pójdzie od domu do domu. Nie chodzi przy tym o argumentowanie, czyli
zbijanie błędnych poglądów. Nasze audycje przybierają zwykle formę wywiadu lub
przyjaznej dyskusji. Jeśli mamy przygotować pytania i odpowiedzi, to jakie tematy

możemy wybrać, o jakich sprawach możemy mówić? Oto niektóre stosowne tematy:
Królestwo, błogosławieństwa nowego świata, wychowawcze dzieło świadków Jehowy,
Społeczeństwo Nowego Świata, misjonarska praca świadków Jehowy albo szerzenie
prawdziwego wielbienia. W miarę możności powinniśmy w swych wywodach
nawiązywać do najnowszych wydarzeń, aby słuchacze mogli zobaczyć, że jesteśmy

postępowymi chrześcijanami, którzy pojmują, że proroctwa odnoszą się do naszych
czasów.

6 A może będziemy mogli wykazać nasz stosunek do nietolerancji i fanatyzmu

pewnych ruchów politycznych oraz zwrócić uwagę na to, jak prześladowania nie
powstrzymały naszego dzieła w krajach dyktatorskich. W ten sposób ludzie zobaczą, że

nie mamy nic wspólnego z polityką. Możemy przytoczyć niektóre podstawowe wierzenia
świadków Jehowy. Dobrze jest przy tym wziąć pod uwagę religię, która przeważa na

danym terenie, i dostosować swe wyłuszczenia do miejscowej ludności. Jeśli w mieście, w
którym się znajduje radiostacja, i istnieje zbór, możemy opowiedzieć jego historię podać,

kiedy został założony, gdzie jest jego główna siedziba i jak się rozwijał z biegiem lat. Jeśli
w tym czasie odbywa się jakieś większe zgromadzenie, możemy o nim coś opowiedzieć.

7 Niekiedy wywiad jest przeprowadzany na poczekaniu, czyli bez przygotowania, kiedy

to sprawozdawca radiowy stawia własne pytania. W takim wypadku dobrze jest

przygotować uprzednio na piśmie niżej podane punkty i wręczyć je sprawozdawcy, co
pomoże mu w ułożeniu trafnych, rozsądnych pytań: Rodzaj i zasięg działalności
konwencyjnej, z jakich miast pochodzą uczestnicy, cel konwencji, dlaczego konwencja
odbywa się w tym mieście, przewidywana liczba obecnych, główne punkty konwencji

(przede wszystkim wykład publiczny), mówcy, sposób ogłaszania (ulotkami, plakatami;
które miejscowości będą opracowane itd.), zakwaterowanie, chrzest (ten szczegół budzi
największe zainteresowanie), aprowizacja (sposób żywienia, rodzaj posiłków, liczba
nakarmionych itd.) oraz inne działy konwencji. A co do samych świadków Jehowy, to
możemy podać kilka informacji o organizacji, finansach (skąd są czerpane)‚ jak
świadkowie szkolą się na kaznodziejów (szkoły kaznodziejskie itd.), warstwa społeczna
(do jakich klas i zawodów należą), praca misjonarska świadków Jehowy i jej rozwój w

innych krajach. Możemy też dołączyć krótkie oświadczenie co do głównej nauki lub nauk
głoszonych przez świadków Jehowy. Sprawi to, że wywiad będzie znacznie
skuteczniejszy.

8 Podczas audycji możemy często wspominać o wykładzie publicznym, podając jego

temat, nazwisko mówcy, czas i miejsce oraz że publiczność jest mile widziana.

Powinniśmy przemawiać do ludzi jako ich przyjaciele, spokojnie, szczerze, z
przekonaniem i w przekonywający sposób. Audycje te przyjmują zwykle formę wywiadu.
Jeśli tak jest, wysuń stosowne zagadnienia i podziel wywiad na krótsze części. Jest lepiej,
żeby rozmowa była dwustronna. Jak to bywa w rzeczywistej rozmowie, żeby miała
charakter informacyjny i przypadkowy, a nie żeby tylko jedna osoba mówiła lub dawała

zbyt długie odpowiedzi. Wtedy jest znacznie łatwiej przysłuchiwać się. Unikaj takiej
informacji, jaką stosujesz przy wygłaszaniu kazania. Masz jedynie zakomunikować w
życzliwy sposób fakty, których ludzie chcą się dowiedzieć.

9 Przed transmisją nie zapomnij omówić z drugimi wywiadu czy audycji, którą

przygotowujesz. Zrób próbę. Zwróć uwagę na to, czy posługujesz się tonem rozmownym.
Zasięgnij w tej sprawie rady u drugich. Upewnij się co do właściwej wymowy wszystkich
użytych przez ciebie słów. Podczas audycji głos twój nie powinien brzmieć tak, jakby
materiał był czytany.

10 Przy wywiadach bez przygotowania, które się zdarzają szczególnie w telewizji,

powinieneś mieć w pamięci z góry ustalone punkty, które chcesz przedstawić, i wpleć je

w rozmowę. Jednak powinieneś odpowiedzieć na pytania zadane przez rozmówcę. W
stosunku do rozmówcy zachowuj się bardzo spokojnie, uprzejmie i grzecznie, starając się
uniknąć kwestii spornych. Jeśli wyłania się kwestia sporna, odpowiedz w taktowny,
przyjemny sposób.

11 Wywiad będzie zwykle dotyczył organizacji i dzieła świadków Jehowy, ich pracy

misjonarskiej lub odbywanej konwencji. Nie należy wtedy w każdym zdaniu czy ustępie

mówić coś o Królestwie; raczej odpowiedz na zadane pytania. Już sam fakt, że świadek
Jehowy przemawia przez radio i może odpowiadać na pytania, opisując wielki rozmiar i
wzrost naszej organizacji, oraz że sprawozdawca radiowy stawia zwykle pytania
dotyczące pory i miejsca zapowiadanego wykładu publicznego, jest wystarczającym
usprawiedliwieniem czasu zajętego przez nas na antenie. Jeśli ktoś próbuje naszpikować
przeprowadzany z nim wywiad zbyt wielką porcją kaznodziejstwa, to może być nie

dopuszczony do ponownego skorzystania z urządzeń tej radiostacji. Oczywiście, jeśli
zadane pytanie dotyczy jakiegoś punktu doktrynalnego, należy na nie chętnie
odpowiedzieć. Nie zwlekaj z odpowiedziami. Powolna, rozwlekła audycja - zwłaszcza w
telewizji - rozczaruje zarówno dyrektora programowego jak i słuchaczy.

12 Należy być zawsze grzecznym i uprzejmym. Poza tym, szczególnie w audycjach

telewizyjnych, bardzo troskliwie zwracaj uwagę na swój wygląd; ubieraj się schludnie.
Zwykle najlepiej wygląda ciemne, zwłaszcza granatowe ubranie.

13 Do audycji telewizyjnej jest dobrze zabierać ze sobą egzemplarze Strażnicy i

Przebudźcie się! lub innych publikacji, aby mleć je pod ręką. Udzielając wyjaśnień co do
organizacji, możesz unieść trzymaną w ręce Strażnicę i powiedzieć: „To jest nasz
oficjalny organ, nasze czasopismo.” Można też posłużyć się plakatami. Do takich
przedmiotów operator przeważnie zbliża kamerę. Przydatne są także zdjęcia różnych

scen konwencyjnych, a zwłaszcza chrztu lub bufetu. Zdjęcie powinno być duże i zrobione
na papierze matowym. W czasie pokazywania ich można objaśniać przedstawione sceny.

14 Po transmisji jest dobrze skierować do radiostacji list z wyrazami uznania oraz

wspomnieć w nim o pożytku, jaki dała audycja, pomagając wam do pomyślniejszego
przebiegu waszej pracy i konwencji. Uważni słudzy Jehowy będą sobie cenić takie
sposobności i będą poważnie traktować swój obowiązek pilnego przygotowania się do
nich, a występując w audycji okażą się przed ludźmi, że są prawdziwymi kaznodziejami
chrześcijańskimi.

_____
PRZEGLĄD MATERIAŁU: 1. Dlaczego świadkowie Jehowy słusznie posługują się udogodnieniem,

jakim jest radio? 2, 3. Jak w takich wypadkach trzeba się przygotować? 4-6. Jaki materiał powinniśmy

przedstawiać? 7. Jakie piśmienne informacje można wręczyć człowiekowi mającemu przeprowadzić z nami
wywiad, do którego nie jesteśmy przygotowani? 8. W jaki sposób powinniśmy przedstawić swe wywody?

9. Co należy koniecznie uczynić przed audycją? 10, 11. Jakie rady podano w związku z wywiadami

improwizowanymi? 12, 13. Co może się przyczynić do jeszcze skuteczniejszego wystąpienia w telewizji?
14. Co powinno się zrobić po transmisji?

ZADANIA: Przygotuj pięciominutowy wywiad do transmisji (a) radiowej, (b) telewizyjnej.

UTWÓR JĘZYKOWY

Studium 28

STRESZCZANIE

1 „Czego pan sobie właściwie życzy? Proszę przystąpić do rzeczy!” rzekła stojąca w

drzwiach pani. Niecierpliwiła się, gdyż nie uważała, aby poselstwo o Królestwie

zasługiwało na poświęcenie mu czasu i uwagi, prośba jej była jednak usprawiedliwiona.
Przede wszystkim świadkowie Jehowy powinni być tymi, którzy umieją przystąpić do
rzeczy, mówiąc zwięźle i stosownie o swym posłannictwie, celu i nauce. Umiejętność

szybkiego przystępowania do rzeczy często wynika już z tego, że dana osoba posiada w

umyśle jasne zrozumienie przedmiotu. Poza tym znajomość zasad streszczania
dopomoże do wybrania najważniejszych myśli i faktów oraz do jasnego i jednoznacznego
przedstawienia ich.

2 Duchowieństwo tego starego świata jest gadatliwe. Przedstawiciele nowego świata

powinni umieć zastosować się do napomnienia biblijnego: ”Niech słów twoich mało
będzie.” Nie powinni ‚zaciemniać rady Bożej mowami nieroztropnymi’ ani upodabniać
się do tych, którzy mniemają, że zostaną wysłuchania powodu użycia wielu słów. (Kazn.

5:1; Ijoba 38:2; Mat. 6:7, NW) Za wiele słów, zbyt szczegółowe objaśnianie, może raczej
wprowadzić zamęt w umysłach słuchaczy, zamiast ich oświecić. Musimy dać im coś do
myślenia, coś, co mogliby wspominać, próbkę dobrych rzeczy ze stołu Jehowy, która
zaostrzyłaby ich apetyt na dalsze. W tym celu musimy używać jasnych, krótkich

wyjaśnień, aby nigdy nie wywołać w ich umysłach zamętu.

3 Zrozumienie zasad streszczania dopomoże nam w naszych przemówieniach i w

służbie polowej. Jest ono codzienną potrzebą głosiciela. Królestwa. Streszczanie może
wydatnie żywotne punkty i wyodrębnić je, czyniąc nas lepszymi sługami ewangelii.

4 Są różne sposoby zwięzłego wyłuszczenia czegoś, w praktyce warto znać

następujące: wyciąg, zawierający jedynie główne, czyli zasadnicze punkty; skrót,
podający zwięźle różne punkty jakiejś argumentacji, np. obrony prawnej; streszczenie,
przedstawiające w sposób możliwie najkrótszy cały materiał. Każde streszczenie jest
wyciągiem, lecz nie każdy wyciąg jest streszczeniem. To ostatnie dobrze nadaje się do

zwięzłego ujęcia materiału dla zrobienia szkicu przemowy. Podaje jedynie główne myśli,
trzyma się układu oryginału, lecz pozbawia go wszystkich szczegółów, opisów i
przykładów, pozostawiając goły szkielet, który jednak jest dobrze spojony zespołem
odpowiednich słów wiążących.

5 Tak więc zasadniczym problemem przy każdym streszczaniu jest ustalenie, które

myśli są myślami głównymi. Następnie musimy nauczyć się te myśli (1) rozmieszczać i
(2) wyrażać przy jak najbardziej oszczędnym użyciu słów. Sztuki streszczania nie można

się nauczyć przez przeczytanie jednej lekcji, przestudiowanie jednego artykułu lub
wysłuchanie jednego wykładu. Streszczanie wymaga doświadczenia, zdolności ustalania
głównych punktów danego artykułu lub przemówienia i praktyki w wyrażaniu swych
myśli mocnymi zdaniami. Rozwijanie takiej zdolności jest ważne, gdyż umożliwia słudze
szybkie dojście do sedna sprawy, zanim słuchacz straci zainteresowanie. Aby opanować

zasady streszczania, trzeba się ich nauczyć i stale je stosować zarówno w szkole służby
kaznodziejskiej, jak i w pracy od domu do domu, podczas odwiedzin ponownych i

stadiów biblijnych. Podajemy tu niektóre zasady streszczania. Powinny one być
zrozumiane przez wszystkich głosicieli Królestwa.

6 (1) Ustal punkty kluczowe. W tym celu przeczytaj starannie rzecz, którą pragniesz

streścić, aby ją sobie utrwalić w pamięci. Potem, rozpoczynając znów od pierwszego
ustępu, streść każdy ustęp w jednym zdaniu, albo, jeśli to możliwe lub konieczne, obejmij
jednym zdaniem kilka ustępów. W ten sposób przejdź cały materiał. To dopomoże ci nie

tylko w zrozumieniu plazm autora, lecz też w uporządkowaniu materiału w umyśle, oraz
zaprawi cię do szukania kluczowych punktów we wszystkim, co czytasz.

7 (2) Podaj tylko główne myśli i wydarzenia. W każdym artykule lub przemówieniu

jest tylko kilka naprawdę podstawowych punktów. Reszta to szczegółowe dowody, fakty i

przykłady. I one właśnie mają być streszczone, czyli z nich mają być wyciągnięte główne
myśli. Na przykład: Szkic jakiegoś opracowanego przez Towarzystwo wykładu
publicznego może przewidywać 15 minut na wstęp i początek częścią głównej, które
wykazują stanowisko świata wobec przedmiotu przemówienia i jego niepowodzenie w

rozwiązaniu omawianego problemu, 10 minut na udowodnienie błędności poglądu
świata i wreszcie 30 do 35 minut na przedstawienie prawdziwego rozwiązania oraz na

zakończenie. Te trzy części są trzema głównymi punktami szkicu, które można streścić,

jak następuje: pogląd świata, dlaczego jest on błędny, co jest słuszne. Pod każdym z tych
trzech głównych punktów jest podane cztery lub pięć twierdzeń oraz dowody, fakty i
przykłady na poparcie każdego punktu, które mają dopomóc słuchaczom w zapamiętaniu
ich. W streszczeniu takiego przemówienia można oczywiście podać tylko główne punkty,
podczas gdy dowody, przytoczenia i przykłady muszą być bezwzględnie odrzucone.

Prawda, że są one ważne, lecz jeśli szybko trzeba dojść do sedna sprawy, to można tylko
pokrótce przedstawić stanowisko starego świata i wykazać, dlaczego jest ono błędne, a
następnie, przytaczając na poparcie dwa lub trzy cytaty z Pisma, wykazać, co jest
właściwe. Naturalnie, że słuchacz nie usłyszy wówczas szczegółowego i dobrze
wygłoszonego przemówienia; lecz główne punkty i wyciągnięty z nich logiczny wniosek
pozostawią w jego umyśle wyraźny i trwały ślad.

8 (3) Przestrzegaj prawa proporcji. Powstaje pokusa do poświęcenia dłuższego czasu

na omówienie przykładu, który utkwił w twej pamięci, lub do rozwodzenia się nad jakąś
częścią tematu, która wywarła na tobie szczególne wrażenie, albo do przytaczania zbyt
wielu szczegółów na początku, tak iż reszty możesz tylko z lekka dotknąć. Streszczając
coś, wyznacz sobie rygorystycznie ograniczony czas dla każdej części materiału, aby twoje

streszczenie zachowało równowagę, nie dając zniekształconego obrazu danego tematu.

9 (4) Nie trzymaj się dosłownego brzmienia oryginału. Autor nie był tak ograniczony

czasem, jak ty, który streszczasz. On mógł używać potoczystego języka i malowniczych
wyrażeń; jeśli jednak ty użyjesz jego słów, stracisz zwięzłość. Z jego wyrażeń możesz
korzystać okolicznościowo w przypadku, gdy są specjalnie trafne, lub gdy używa on

wyjątkowo dobitnego, malowniczego języka, lecz powinno się ich unikać w przypadku,
gdy myśl można dokładnie wyrazie mniejszą ilością słów. Gdzie tylko jest to możliwe,
posługuj się własnymi słowami, nigdy nie używaj języka archaicznego, nawet przy
streszczaniu Biblii, chyba że z jakiegoś słusznego powodu bezpośrednio cytujesz stare
tłumaczenie.

10 (5) Buduj zdania kompletne i powiązane, dąż do osiągnięcia jednolitej całości.

Nigdy nie próbuj streszczać, zanim nie obejmiesz myślą całości oryginału. Jeśli masz do
streszczania artykuł Strażnicy, zapoznaj się dobrze z tematem przewodnim i zastanów

się nad tym, jak i dlaczego zostały w ten sposób opracowane poszczególne punkty tego

artykułu; jednym rzutem oka obejmij cały artykuł oraz podstawowy szkic autora; ustal,
które ważne punkty należy podkreślić, i dopiero wówczas przystąp do streszczania.
Możesz wziąć jednozdaniowe wyciągi z każdego ustępu i, zachowując ciągłość, połączyć
je zręcznie w jedną logiczną całość. W ten sposób powstaje najkrótsze spośród możliwych

streszczeń. Streszczenie takie trzyma się ściśle oryginału, skracając go, lecz nic do niego
nie dodając, a nawet stosując w skrócie ten sam wstęp i zakończenie. Oczywiście niewiele
naszych przemówień powstaje wyłącznie z tego rodzaju streszczenia. Chcąc omówić jakiś
temat, musimy zwykle streszczać materiał z różnych źródeł, aby móc przedstawić go w
całości. Zdarza się jednał, choć rzadko, że mamy czas na wchodzenie w bliższe szczegóły,

lecz i tak musimy stosować zasady streszczania, aby wyszukany materiał pomieścić w
ramach czasu, przewidzianego dla danego tematu.

11 (6) Posługuj się zdaniami krótkimi i żywymi, zwłaszcza gdy opowiadasz wydarzenia.

Takie zdania przykują uwagę twoich słuchaczy. Przy ograniczonym czasie niezbędna jest
zwięzłość. Im mniej twoich słów, tym mniej czasu potrzebujesz na ich wypowiedzenie.

Dlatego staraj się budować krótkie, dobitne zdania, które w mig wychwytują myśli.
Używaj krótkich, polskich słów i każdemu z nich każ spełnić maksimum pracy. Nigdy się

nie powtarzaj. Każdym zwięzłym zdaniem wyrażaj myśl jasno, bez jakiejkolwiek
zawiłości. Postępując szybko naprzód, staraj się, by umysły słuchaczy od razu chwytały

każdą myśl aż do ostatecznego wniosku.

12 Nie wszystkie nasze streszczenia będą jednego rodzaju. Nasze przemówienia

ćwiczebne są streszczeniem wielkiej ilości materiału, który staramy się zredagować żywo
i interesująco, dając możliwie pełny obraz omawianego tematu. Streszczamy w pracy od

domu do domu, gdy ktoś zadaje nam pytanie dotyczące jakiejś nauki biblijnej, i trafiamy
od razu w sedno rzeczy wskazując domownikowi na kilka podstawowych tekstów
biblijnych, udowadniających słuszność naszego stanowiska. Streszczamy się do
ostateczności, gdy ktoś w miejscu naszej pracy zadaje nam pytanie na temat biblijny,

ponieważ nie wolno nam zużywać na to czasu należącego do naszego pracodawcy. Rzeczą
najważniejszą jest zdolność wybrania głównych punktów i przedstawienia ich w kilku
słowach. Gdy się tych zasad nauczysz, będziesz szybko trafiał w sedno rzeczy, unikając
dróg okrężnych.

_____
PRZEGLĄD MATERIAŁU: 1-3. Wyjaśnij, jaką praktyczną wartość ma dla kaznodziejów nowego świata

streszczanie. 4. Wykaż różnice między wyciągiem, skrótem a streszczeniem. 5-7. Podaj główny problem

przy streszczaniu i sposób rozwiązania go. 8. Pokaż, jak należy przestrzegać prawa proporcji. 9. Dlaczego
przy streszczaniu nie należy się trzymać brzmienia oryginału? 10. Podaj kilka punktów co do tego, jak

utworzyć jednolitą całość z jednozdaniowych streszczeń ustępów oryginalnych. 11. Jak można szybko

osiągnąć cel tematu? 12. Opowiedz, kiedy musimy streszczać.

Studium 29

SZTUKA PISANIA

1 Niemal każdy, kto ceni sztukę, umie podziwiać jakąś piękną budowlę w mieście lub

ciekawy domek na wsi. Lecz najlepiej takie budynki potrafi ocenić ich budowniczy. Wie

on, jak i z jakich materiałów trzeba je wznosić, aby pod każdym względem wyglądały jak
najlepiej. Podobnie ma się rzecz z utworem językowym. Niejeden, czytając lub słysząc
jakiś utwór, potrafi ocenić, że jest on dobry, lecz nie każdy wie, jak się go tworzy i jak się
zestawia potrzebny doń materiał, aby stał się prawdziwym dziełem sztuki, dobrze spełnia
spełniającym swe zadanie. Sztuka pisania polega na ubieraniu myśli w słowa i na
łączeniu ich w jedną całość. Wymaga to umiejętności poprawnego posługiwania się

słowami i malowania nimi obrazów przez składanie wyrazów we właściwe i stosowne
zdania, rozbudowane następnie w zgodnie powiązane ze sobą ustępy, aby w końcu
otrzymać kompletny utwór czy mowę. Jako słudzy Jehowy Boga jesteśmy zainteresowani
w poprawnym władaniu językiem. Musimy pisać i mówić w wielu okolicznościach. Dla

uczczenia Jehowy sposób naszego pisania i mówienia powinien być z konieczności jak
najlepszy. Dlatego pragniemy ulepszać sposób naszego pisania i stosowania gramatyki.

2 Gramatycy sklasyfikowali mowę, czyli wyrazy, zależnie od ich funkcji w zdaniu. Jest

dziesięć takich klas, zwanych „częściami omowy”. Niektóre z nich mogą się odmieniać i

dlatego nazywają się częściami mowy odmiennymi. Należą do nich: rzeczowniki, zaimki,
przymiotniki, liczebniki i czasowniki. Do nieodmiennych części mowy należą:
przysłówki, przyimki, spójniki, wykrzykniki i wyrazki (partykuły). Każdy wyraz należy do
jednej, a czasem do kilku części mowy, zależnie od swej funkcji.

3 Omówienie części mowy zacznijmy od rzeczownika. Rzeczownik jest po prostu

nazwą, imieniem. Rzeczowniki dzielą się na: własne i pospolite, zmysłowe i oderwane,
jednostkowe i zbiorowe, osobowe i nieosobowe. Rzeczownik pospolity nadaje nazwę całej

klasie osób lub rzeczy, np. człowiek, ksiąska. Nie odróżnia jednego człowieka od
drugiego, ale to określenie stosuje do wszystkich. Rzeczownik własny nazywa jakieś
szczególne miejsce lub jednostkę, np. Betel, Jezus. Rzeczownik oderwany oznacza
pojęcie, właściwość lub czynność. Miłość, dobroć, białość, bieganie - oto przykłady
takich rzeczowników. Rzeczownik zmysłowy nazywa przedmioty podpadające pod

zmysły, np. dom, deszcz. Rzeczownik pospolity może też być rzeczownikiem zbiorowym,
nadającym nazwę całemu szeregowi przedmiotów jednakowych, jak szkoła, zbór. Wyrazy
oznaczające osoby są rzeczownikami osobowymi: Bóg, syn, anioł. Bywają także
rzeczowniki złożone składające się z dwóch lub więcej wyrazów, np. życiodawca,

domokrążca. W odmianie rzeczowników dzisiejsza polszczyzna rozróżnia: trzy rodzaje,
dwie liczby i siedem przypadków.

4 Stałe określanie osób lub rzeczy za pomocą rzeczowników byłoby nużące dla ucha.

Zaradza temu zaimek, który jest używany w miejsce rzeczownika, przymiotnika i
przysłówka. Zaimka używa się do wskazania na poprzedzający go rzeczownik. Np.: Maria
ma swoją teczkę. Zaimki dzielą się na: wskazujące, osobowe, względne, pytające,
nieokreślone, dzierżawcze i zaimek zwrotny (się, siebie, sobie). Ponieważ zaimków

osobowych używa się w odmianie czasownika, wyliczamy je tutaj. Jest ich dziewięć: ja,
ty, on, ona i ono (w liczbie pojedynczej) oraz my, wy, oni i one (w liczbie mnogiej).
Odmieniają się tylko zaimki rzeczowne i przymiotne.

5 Z kolei przejdźmy do przymiotników. Przymiotnik bliżej określa właściwości

rzeczowników i zaimków. Właściwości te mogą dotyczyć barwy, kształtu, rozmiarów,

zalet, zawartości, własności duchowych itd., np. biały, duży, wodnisty, sprawiedliwy.
Przymiotniki mogą wyrażać najrozmaitsze stopnie natężenia właściwości. Ta zdolność
przymiotników nazywa się stopniowaniem. Rozróżniany trzy stopnie: równy, wyższy lub
niższy i najwyższy lub najniższy, np.: biały, bielszy i najbielszy. Niektóre przymiotniki,

np. wszechmocny, ubogi, ślepy, zły, mogą być również rzeczownikami, jeśli spełniają w
zdaniu funkcję rzeczowników, np.: Oni są ślepymi przewodnikami ślepych. Pamiętając o
tym, że przymiotniki odpowiadają na pytania: Jaki? Jaka? Jakie? zaś przysłówki na
pytania: Jak? gdzie? kiedy? ile? możemy rozróżnić te części mowy: ludzie sprawiedliwi
postępują sprawiedliwie. Przymiotniki odmieniają się przez rodzaje, przypadki i liczby.

6 Liczebniki wskazują na liczbę lub porządek przedmiotów. Pierwsze nazywają się

ilościowymi, np.: dwa, troje, półtrzecia, drugie porządkowymi, np. siódmy, czternasty.
Wśród liczebników ilościowych wyróżniamy: główne (jeden, dwa), ułamkowe (pół,
półtrzecia), zbiorowe (dwoje, troje), mnożne (pojedynczy, podwójny}, wielorakie
(czworaki [sposób]). Liczebniki (z wyjątkiem ułamkowych) odmieniają się przez rodzaje,

przypadki i liczby.

7 Przysłówek jest częścią mowy, która również dodaje naszym zdaniom życia, barwy i

znaczenia. Przysłówki określają właściwości cech, czynności lub stanów wyrażonych

przez czasowniki (mądrze mówi), przymiotniki (bardzo dzielny) i inne przysłówki
(bardzo dobrze), a nawet rzeczowniki (na poły trup), zaimki (byle kto) i liczebniki
(wyżej stu). Odpowiadają zwykle na pytania: jak? gdzie? skąd? dokąd? kiedy? ile? ile
razy? Są nieodmienne. Przysłówki przymiotnikowe można stopniować, np.: bardzo
szczęśliwy, bardziej szczęśliwy, najbardziej szczęśliwy. Przysłówki i przymiotniki

powinno się umieszczać możliwie najbliżej wyrazów przez nie określanych.

8 Przyimek jest wyrazem nie mającym samodzielnego znaczenia, używanym do

zaznaczenia, jaki stosunek zachodzi między rzeczownikiem lub zaimkiem rzeczowym a
innymi wyrazami w tym zdaniu. Niektóre z częściej używanych przyimków to: bez, prócz,

do, dla, od, u, wśród, ku, dzięki, przez, są, pod, w, o, z, między. Przyimki, choć same są
nieodmienne, to jednak rządzą przypadkami imion, z którymi się łączą, np.: na drodze,
nad drogą, wzdłuż drogi.

9 Oprócz przyimków do utrzymania związku służą także tak zwane spójniki, które

łączą, czyli spajają ze sobą wyrazy, grupy wyrazowe i całe zdania a nawet ustępy. Dzielą
się na równorzędne i podrzędne. Pierwsze łączą wyrazy, zwroty lub zdania równego
rzędu, podczas gdy drugie łączą zdania nierównego rzędu, to jest zdanie główne ze

zdaniem podrzędnym.

10 Wykrzykniki nie łączą się ściśle z innymi wyrazami. Nie muszą tyć nawet

rzeczywistymi słowami. Mogą być po prostu okrzykami wyrażającymi jakieś uczucie, np.
radości, obawy, podziwu, niezadowolenia, bólu. Nieraz je wykrzykujemy i dlatego

nazywają się wykrzyknikami. Służąc do wyrażania nacisku, przyczyniają się do lepszego
zrozumienia tego, co się mówi. Do nadania wyrazom pewnego zabarwienia
znaczeniowego lub uczuciowego służą wyrazki albo partykuły (z łac.). Tak np. partykuła
niech nadaje słowom znaczenie rozkazu. Partykułą czy nadaje się wyrazom charakter
pytania, partykułą by - charakter przypuszczający itd.

11 Najczęściej używaną i w większości języków najważniejszą częścią mowy jest

czasownik. Czasowniki są jedyną kategorią wyrazów, które mogą być użyte pojedynczo i
mimo to wyrażać całkowitą myśl. Bez czasowników nie dałoby się wyrazić żadnej
czynności ani opisać żadnego stanu. Dlaczego nie? Ponieważ czasownik jest częścią
mowy, która określa czynność lub stan. Czasowniki mogą być przechodnie albo

nieprzechodnie. Przechodnimi nazywają się czasowniki, których czynność lub stan
przechodzi z jednego przedmiotu na drugi, np. Pasterz prowadzi owce. Gdy czynność
lub stan nie przechodzi z jednego przedmiotu na drugi, powiadamy, że czasownik jest
nieprzechodni, np. On śpi. Niektóre czasowniki mogą być przechodnie lub

nieprzechodnie, zależnie od sposobu użycia ich w zdaniu.

18 W związku z czasownikami często spotykamy się z wyrazem koniugacja (odmiana),

(Zobacz artykuł Strażnicy z r. 1954 pt. „Naprawca wyłomu i Odnowiciel prawdziwej
religii”, str. 4, ust. 12.) Koniugować, czyli odmieniać czasownik, znaczy, nadawać mu
poprawną formę pod względem strony, trybu, czasu, osoby i liczby. Zrozumienie tych
terminów w odniesieniu do czasowników usunie wiele niejasności, które im zwykle

towarzyszą. Co mamy na przykład na myśli, gdy mówimy o stronie czasowników? Strona
po prostu orzeka, czy podmiot jest wykonawcą czynności określonej czasownikiem
przechodnim, czy też jej odbiorcą. Jeśli podmiot jest wykonawcą, wtedy się mówi, że

czasownik występuje w stronie czynnej. Głosiciel wręczył czasopismo. Jeśli podmiot jest

odbiorcą czynności, mówimy o stronie biernej. Czasopismo było wręczone przez
głosiciela. Co do trybów czasownika, to w polskim mamy trzy tryby: orzekający,
przypuszczający i rozkazujący. Najczęściej używa się trybu orzekającego. Gdy się po

prostu stwierdza jakiś fakt lub stawia pytanie, to czasownik występuje w trybie

orzekającym. Za pomocą trybu przypuszczającego osoba mówiąca stwierdza, że
czynności mogą się odbywać pod pewnymi warunkami. Tryb rozkazujący wyraża rozkaz

lub prośbę. Z tego wynika, że tryb wskazuje na stosunek mówiącego do czynności lub
stanu wyrażonego czasownikiem.

13 Każdy czasownik musi mieć określoną formę czasu, która wyraża stosunek chwili

mówienia do chwili odbywania się czynności. W języku polskim są trzy czasy. Czas
teraźniejszy określa, co się dzieje w chwili mówienia: on przemawia. Czas przeszły
wyraża czynność poprzedzającą chwilę mówienia: on przemawia. Czas przyszły wskazuje

na czynność, która nastąpi w przyszłości: on będzie przemawiał. Wychodząca już z
użycia forma czasu zaprzeszłego oznacza czynność, która odbyła się przed inną
czynnością przeszłą: on był przemawiał, kiedyśmy tam przyszli. Od tego zasadniczego
schematu są w praktyce liczne odstępstwa. Czas teraźniejszy może mieć znaczenie

ogólne, niejako pozaczasowe, np. w przypowieściach, przysłowiach, aforyzmach; jeden
sieje, a drugi zbiera. W opowiadaniu czas teraźniejszy może się odnosić do czynności
minionych, co nadaje akcji pewną żywość: przychodzę do niego, napominam, nie
słuchał, albo do czynności mających się dopiero odbyć: jutro jadę w teren. Formy osoby
należą, tak jak formy strony, do charakterystycznych właściwości czasownika. Wskazują
na stosunek osoby mówiącej do podmiotu zdania. Osoba mówiąca jest albo podmiotem
zdania: mówię, mówimy, albo zwraca się do podmiotu zdania: mówisz, mówicie; albo

opowiada o podmiocie: mówi, mówią. Należy się wystrzegać nadmiernego używania w
formach czasownikowych zaimków osobowych; on błogosławi; oni wielbią; raczej:
błogosławi; wielbią; szczególnie należy tego unikać w formie czasu przeszłego: ja
mówiłem; ty powiedziałeś; powinno być: mówiłem; powiedziałeś.

14 Poza tym w języku, polskim mamy czasownikowe formy rodzaju czynności. I tak

np. na zakres trwania czynności wskazują czasowniki dokonane i niedokonane. Z bardzo
nielicznymi wyjątkami każdy czasownik polski jest dziś albo dokonany, albo
niedokonany: powiedzieć (rzec) - mówić, rzucić - rzucać, zaśpiewać - śpiewać. Czas
przyszły czasowników niedokonanych jest czasem złożonym (będzie rzucać), podczas gdy

w rodzaju dokonanym jest czasem prostym (rzuci). Na przebieg ilościowy czynności

wskazują czasowniki wielokrotne i jednokrotne: roznosić - roznieść, czytywać - czytać,
mawiać - mówić.

15 Gdy głosiciele teokratyczni pamiętają o należytym rozróżnianiu części mowy i form

koniugacji czasowników, pomaga im to w pokonywaniu trudności gramatycznych, a tym
samym w poprawnym mówieniu i pisaniu.

_____

PRZEGLĄD MATERIAŁU: 1. Czym jest utwór językowy, czego wymaga i dlaczego się nim
interesujemy? 2. Wymień dziesięć części mowy. 3. Podaj określenie rzeczownika i przykłady rzeczowników

różnych grup. 4. Co to jest zaimek? Wymień zaimki osobowe. 5. Jaką rolę spełnia przymiotnik? Jak bywa
stopniowany? 6. Jakie rozróżniamy liczebniki? 7. Objaśnij funkcję przysłówka. 8. Opisz niektóre zadania

przyimków. 9. Podaj określenie i przykłady spójników. 10. Do czego głównie używa się wykrzykników i

wyrazków? 11. Podaj określenie czasownika. 12. Co to znaczy koniugować czasowniki? 13. (a) Podaj
przykłady trzech form czasu. Jak jeszcze mogą być niektóre z nich zastosowane? (b) Jak należy się

posługiwać zaimkami? 14, 15. Podaj przykłady rodzajów czynności określonych formami czasowników?

ZADANIE: Posługując się publikacjami Towarzystwa podaj przykłady na każdą z dziesięciu części mowy
oraz na różne formy koniugacji czasowników.

Studium 30

BUDOWA UTWORU JĘZYKOWEGO

Teraz, kiedy mamy już pewną znajomość części mowy, przechodzimy do następnego

kroku w budowie dobrego utworu językowego, który polega na łączeniu wyrazów, grup
wyrazowych i członów w zdania. Zdanie musi zawierać zakończoną myśl. Musi więc mieć
podmiot i orzeczenie, może też mieć dopełnienia i określenia. Wszystkie zdania należą do
jednej z czterech kategorii: są oznajmiające, rozkazujące, wykrzyknikowe lub pytające.
Każde zdanie, którego celem jest powiadomienie o czymś albo udzielenie odpowiedzi na

pytanie, nazywa się oznajmującym i kończy się kropką. Zdanie nakłaniające kogoś do
wykonania czynności nazywa się rozkazującym i kończy się kropką lub wykrzyknikiem.
Zdanie wyrażone z mocnym akcentem uczuciowym nazywa się wykrzyknikowym i
kończy się je wykrzyknikiem. Zdanie pytające jest pytaniem i zawsze kończy się
pytajnikiem.

2 Jak wyżej powiedziano, zdanie musi mieć podmiot i orzeczenie. Podmiotem jest

wyraz lub zespół wyrazów, o którym jest mowa w zdaniu (odpowiada na pytanie: kto?
co?); orzeczeniem jest wyraz lub zespół wyrazów, przez który osoba mówiąca wypowiada
coś o podmiocie (odpowiada na pytanie; co robi? co się dzieje? jaki jest? kim jest?).

Zdania składają się z członów, którymi mogą być pojedyncze wyrazy lub grupy wyrazów.
Podmiot i orzeczenie to główne człony zdania. Członem wielowyrazowym zdania jest
grupa wyrazów, która stale stanowi jedną całość znaczeniową, np.: „Triumfujące
Królestwo.”

3 Przejdźmy teraz do innego członu zdania, do zdania podrzędnego. Zdanie

podrzędne jest zdaniem zależnym od zdania nadrzędnego; składa się przeważnie z grupy
wyrazów zawierających podmiot i orzeczenie. Przykład: „Świadkowie Jehowy głoszą, że
Jehowa panuje.” Jeżeli to zdanie poboczne „Jehowa panuje” napiszemy oddzielnie, a

więc bez spójnika że, to znowu mamy przed sobą zdanie pojedyncze nierozwinięte, które
można oczywiście rozbudować w zdanie pojedyncze rozwinięte. Można to uczynić przez
dodanie do głównej myśli czegoś luźno z nią związanego. Przykład: „Jehowa panuje jako
Król.” Z punktu widzenia gramatycznego po słowie „panuje” można by zakończyć zdanie
kropką, zdanie zawierałoby zakończoną myśl, miałoby sens. Zdań pojedynczych

rozwiniętych używa się zwłaszcza w zwykłej mowie codziennej. Jeżeli jednak całkowite
wyrażenie jakiejś myśli wymaga dwóch albo nawet więcej zdań, to musimy zbudować
zdanie złożone. Zdanie takie składa się z dwóch lub więcej niezależnych zdań złożonych
współrzędnie (połączonych np. spójnikami i, ale itd.); jest to wtedy po prostu szereg
połączonych ze sobą zdań pojedynczych. Przykład: „Jeden rodzaj przemija, a drugi rodzaj

nastaje.” Jednak często człony zdania złożonego pozostają względem siebie w związku
zależności, tworząc zda-nie złożone podrzędnie. W tym wypadku jedno zdanie, tak
zwane zdanie podrzędne - rozpoczynające się od spójników: gdy, jeśli, że itd. - jest
zależne od zdania głównego, zwanego nadrzędnym. Przykład: „Gdy się to pocznie dziać,
podnoście głowy swoje.”

4 Grupa tematowo związanych ze sobą myśli wymaga często zdania, składającego się z

więcej niż dwóch zdań, a więc z całego szeregu zdań głównych i pobocznych. Takie zdania
nazywają się zdaniami złożonymi wieloczłonowymi. Przykład: „Choćbym też chodził w

dolinie cienia śmierci, nie będę się bał złego, boś ty ze mną.” W poezji hebrajskiej często
występują tak zwane paralelizmy, to znaczy zestawienia niezależnych zdań o podobnej
lub przeciwstawnej treści. Przykładem pierwszego rodzaju jest: „Kropić będzie jako
deszcz nauka moja, popłynie jako rosa wymowa moja.” W innych wypadkach spotykamy

się z przeciwstawieniem, czyli antytezą. Przykład: „Syn mądry uwesela ojca, ale syn głupi
smutkiem jest matki swojej.” Podobieństwo lub przeciwieństwo nie ogranicza się do zdań
głównych, ale też może występować w grupach wyrazowych i pojedynczych słowach.
Paralelizm dzięki równoległej budowie członów zdania nadaje całemu zdaniu cechę
wyrazistości.

5 Często się mówi, że nadmiar czegoś nie jest dobry. I słusznie, ponieważ monotonia

działa przygnębiająco. Konieczne jest więc urozmaicenie w doborze zdani posługiwaniu

się nimi. Brak urozmaicenia w budowie zdań mógłby skądinąd nawet interesującemu
przemówieniu czy utworowi przydać ciężkości. Z tego wynika, że roztropny mówca czy
pisarz nie będzie się posługiwał samymi zdaniami długimi ani wyłącznie krótkimi. Będzie
unikał używania samych zdań pojedynczych rozwiniętych czy też samych
wieloczłonowych zdań złożonych. Musi je rozumnie dobierać.

6 Krótkie zdanie ma różne zalety. Przede wszystkim można się nim posłużyć do

położenia nacisku. Jego zwięzłość może je uczynić wyraźnym i dobitnym. Może
wypowiedzi dodać jasności, gdyż wyraża myśl bez żadnych osłonek. Poza tym można go
użyć do uwydatnienia jakiegoś słowa kluczowego lub jakiegoś ważnego określenia. Takie

zdania są szczególnie stosowne we wstępie i w zakończeniu przemówienia. A jakie są
zalety zdań długich w porównaniu z krótkimi? Długie zdania nadają tokowi myśli
rozmach i siłę. Posługuj się nimi tam, gdzie są wymagane bliższe szczegóły. Pamiętaj, że
zdanie jest wyrażeniem jakiejś całkowitej myśli, i jeśli myśl jest zawiła, to niekiedy trzeba

przydać szczegółów, aby zdanie uzupełnić i nadać mu rytm. A więc staraj się o

urozmaicenie w budowie zdań. Ucz się przeplatać zręcznie zdania krótkie długimi, a
zdania pojedyncze rozwinięte wieloczłonowymi zdaniami złożonymi i innymi zdaniami
podkreślającymi. Pomoże ci to jako głosicielowi Królestwa przekazywać poselstwo
ewangelii w słowie i piśmie ze wszystkimi koniecznymi szczegółami, z nadaniem mu.

przyjemnego rytmu i - w odpowiednim momencie - potrzebnej siły przebojowej. Przez
wzgląd na całość myśli należy dbać o to, żeby wszystkie zdania, niezależnie od ich
rodzaju, były ułożone w logicznej kolejności.
7 Jednolitość myśli i odpowiednia kolejność są też konieczne przy właściwym podziale na
ustępy czy paragrafy. Gdyby nie stosować takiego podziału w utworze pisanym, to
wszystkie myśli zlewałyby się razem i trudno byłoby je uwydatnić. Kształtowanie

ustępów polega na dzieleniu myśli na dogodne, uchwytne jednostki, przez co zaznacza
się wprowadzenie nowej myśli (może to być nawet jedno zdanie), nowej grupy myśli lub
bezpośredniego cytatu. Wszystkie zdania odnoszące się do tej samej myśli czy do tego
samego toku myśli powinno się więc umieszczać w tym samym ustępie.

8 Co się tyczy długości ustępów, to mają swoje zalety zarówno ustępy krótkie, jak i

długie, a to w zależności od celu, któremu służą. Krótkich ustępów, tale samo jak
krótkich zdań, można użyć, gdy nam zależy na jasności i podkreśleniu. Każdy szczególny

punkt można uwydatnić przez jasne objaśnienie go w krótkim ustępie. Chaotyczne
stosowanie krótkich ustępów mogłoby jednak osłabić argumentację, gdyż główna myśl
zostałaby zbytnio rozdrobniona. W takich wypadkach jest stosowny ustęp długi. Jeśli
jakaś myśl jest natury bardziej technicznej lub wymaga szczegółowego rozczłonkowania,
to trzeba się posłużyć ustępem drugim, aby argumentacja czy wyłuszczenie były bardziej

wyczerpujące. Takie ustępy mogą prawidłowo zawierać różne szczegóły jakiejś myśli,
która przy włączeniu dodatkowego materiału mogłaby ulec dalszemu rozciągnięciu,
gdyby ją podzielić na mniejsze grupy myślowe w celu bardziej obszernego omówienia jej.
Jeśli chcesz mieć dobrą, przekonywającą argumentację, posługuj się ustępami zarówno

długimi, jak i krótkimi.

9 Istnieje wielka różnorodność w sposobie budowania poszczególnych paragrafów, a

chcąc wyłuszczenie uczynić interesującym, powinno się dbać o urozmaicenie. Oto
niektóre z tych sposobów: zrobienie porównania, przeciwstawienie, przytoczenie
przykładu, postawienie pytań, podanie objaśnienia, wnioskowanie z przyczyny o skutku
(lub ze skutku o przyczynie), eliminacja. Sposobów tych używa się właściwie w rozmowie
codziennej, stosując je pojedynczo lub łącząc ze sobą. Mówca czy pisarz, który zwraca

uwagę na związek, całkiem automatycznie kształtuje swe myśli według tematów lub
ustępów i odpowiednio do tego je rozbudowuje, bacząc na jednolitość, związek i
odpowiedni nacisk.

10 Omówiliśmy konieczność dbania o zachowanie jednolitości myśli w pojedynczych

ustępach i wiemy, że nacisk w paragrafie można wyrazić przez obranie jakiejś szczególnej

metody budowania go, lecz teraz jest kwestia: jak w każdym paragrafie i w całym utworze
utrzymać związek? Gdy sobie przypomnimy, że ‚związek oznacza wewnętrzną spoistość’,
możemy pojąć, dlaczego jest on konieczny. Bez ‚wewnętrznej spoistości’ i bez
‚przerzucania mostów nad lukami’ zbyt wiele myśli mogłoby pozostać niejasnych i
niepowiązanych. Mogłoby się też zdarzyć, że cała grupa paragrafów, choć same w sobie

są jasne i dobitne, nie wiąże się ze sobą na tyle gładko, aby dać zamierzony obraz. Czegoś
tam brak. Najlepszym ze znanych sposobów zapewnienia związku w mowie i piśmie jest
stosowanie słów lub zwrotów łączących. Używa się ich do przerzucania mostów nad
lukami, które mogłyby wyniknąć wskutek zmiany formy czasu, punktu widzenia itd. Oto

niektóre z takich słów i zwrotów: w ten sposób, zatem, podobnie, z drugiej strony,
jednak, prócz tego itp.

11 Gdy zatroszczono się o związek i utrzymano go, wtedy nikt nie ma trudności w

śledzeniu takiego dobrze naszkicowanego przemówienia czy utworu pisanego, ale w
logiczny sposób podąża za tokiem myśli od wstępu, poprzez część główną do
zakończenia, zgadzając się z wyłuszczanymi punktami. Gdzie tego wątku nie można

uchwycić, tam brak jest związku, a to znów powoduje brak zainteresowania i uwagi po
stronie tych, którzy mają wysłuchać przemówienia lub przeczytać dany utwór. Staraj się
więc pilnie o pomnożenie swej umiejętności komponowania w mowie i piśmie pieśni ku

chwale imienia Jehowy, abyś mógł rzeczywiście przyczyniać czci Jego imieniu i być Jego

skutecznym sługą i świadkiem.

_____

PRZEGLĄD MATERIAŁU: 1. (a) Co to jest Zdanie? (b) Wymień cztery kategorie zdań. 2. (a) Co jest

podmiotem zdania, a co orzeczeniem? (b) Co nazywamy członem zdania? 3. Podaj przykład (a) zdania
pojedynczego nierozwiniętego; (b) zdania pojedynczego rozwiniętego; (c) zdania złożonego współrzędnie;

(d) zdania złożonego podrzędnie. 4. Wyjaśnij, co to jest zdanie złożone wieloczłonowe, a co zdanie

paralelne. 5. Dlaczego w budowie zdań jest potrzebna urozmaicenie? 6. Wylicz zalety zdań krótkich i
długich. 7. Czym jest paragraf (ustęp)? 8. Od czego ma być zależna długość ustępów? 9. Podaj różne

sposoby kształtowania ustępów. 10, 11. Wyjaśnij, czym jest „związek” i jak można go uzyskać.
ZADANIA: 1. Wyszukaj przykłady różnych sposobów kształtowania ustępów. 2. Z dowolnie wybranego

ustępu jakiejś publikacji wskaż, co w zdaniu jest zdaniem nadrzędnym, a co podrzędnym.

Studium 31

PISMO PRZED POTOPEM

1 „Otóż skoro tylko przestał mówić z nim na górze Synaj, przystąpił do dania

Mojżeszowi dwu tablic świadectwa, tablic kamiennych zapisanych palcem Bożym.” (2
Mojż. 31:18, NW) Jehowa Bóg, Stwórca człowieka, pisał. Nie ulega wątpliwości, że
zdolnością i umiejętnością pisania obdarzył tez doskonałego człowieka Adama. Adam był
uczyniony na obraz Boży, a więc był doskonały pod względem mądrości, co obejmowało

także znajomość sztuki pisania.

2 Podobnie jak Jehowa Bóg nie potrzebował w ogrodzie Eden uczyć Adama, jak miał

pierwsze słowo wypowiedzieć, tak też nie jest prawdopodobne, żeby mu pokazywał, jak
miał pierwsze słowo napisać. Adam był stworzony doskonałym, miał doskonałe,

wrodzone zdolności, wszczepione mu przez Stwórcę. Jest rzeczą bardzo prawdopodobną,
że Adam już w zaraniu swego życia w ogrodzie Eden przystąpił do sporządzenia pisanego
dokumentu o Bożej działalności twórczej, o której dowiedział się od swego Stwórcy.
Pierwsza księga, o której wiemy, że ją napisał Adam, donosi przeważnie o rzeczach, które

miały miejsce przed jego stworzeniem, a więc musiał być o nich poinformowany przez
Boga. To sprawozdanie zostało później zestawione w 1 Mojżeszowej 1:1 do 2:4. Publikacje
Towarzystwa Strażnica zwróciły naszą uwagę na okoliczność, że Adam mówił w Edenie
językiem, który później nazwano „hebrajskim”. Trudno byłoby powiedzieć, jakim

rodzajem pisma zaczął pisać Adam. Wiemy, że pismo zmieniało się w ciągu wieków, i
sposób pisania, którym się posłużył Adam, nie był podobny do pisma z okresu
późniejszej hebrajszczyzny, powiedzmy, z czasów Mojżesza. Przyjrzyjmy się faktom.

3 Ponieważ spośród rzek, które wypływały z ogrodu Eden, dwie mają swe źródła w

Armenii lub w jej pobliżu, więc sam ogród Eden znajdował się prawdopodobnie gdzieś na
obszarze, który znamy teraz jako Armenię. (Zobacz Przekład Nowego Świata Pism.

Hebrajskich [ang.], tom I, mapa do księgi Genesis: Świat dawny.) Po nieposłuszeństwie
Adama i wyrzuceniu go z ogrodu Eden ludzie zaczęli się rozchodzić po ziemi. Osiedlili się
szczególnie w tej części, którą nazwano Szinar i która ciągnęła się wzdłuż dwóch rzek
biblijnych. Tygrysu i Eufratesu. Właśnie na obszarze leżącym między tymi rzekami

archeologowie znaleźli to, co nazywają „kolebką cywilizacji”. Tu, w dolinie Mezopotamii,
znaleziono szczątki pisma przedpotopowego. Im głębiej archeologowie kopali w
tamtejszych ruinach, tym bardziej się zdumiewali raptownością, z jaką, pojawiła się na

świecie cywilizacja o tak wysokim poziomie. Jest godne uwagi, jak powszechnie w dniach
przed potopem posługiwano się pismem. Tysiące zapisów odciśniętych na tabliczkach
glinianych informuje nas o życiu codziennym ówczesnych ludzi. Archeologowie ustalają
datę powstania tych pism na rok 5500 przed Chr., czyli kilkaset lat przed śmiercią
Adama.

4 Na pewnej liczbie tych tabliczek znaleziono wzmianki o miastach, takich jak Eridu,

Larak, Sippan Badtibira i Szuruppak. Biblia wskazuje, że to były miasta przedpotopowe.
Kain został utożsamiony jako budowniczy miasta Enoch, które nazwał od imienia swego
syna. Gdy jest mowa o mieście, to zwykle nasuwa się nam na myśl handlowa ruchliwość

oraz pośpiech i wrzawa życia miejskiego. Zapiski na tabliczkach przedpotopowych zdają
się mieć właśnie z tym coś do czynienia - dotyczą codziennego życia tych ludzi, ich
transakcji handlowych, zawierania umów itp. Choć Biblia nie mówi tego całkiem
wyraźnie, jest prawdopodobne, że Adam objeżdżał różne miasta i zapoznawał się z tymi,

którzy świeżo wystąpili na widownię. Jednym z nich był mąż imieniem Tubalkain, który
według Biblii był ‚kowalem wszelkiego rodzaju narzędzi miedzianych i żelaznych’. - 1
Mojż. 4:22, NW.

5 Innymi słowy, Tubalkain był człowiekiem interesu. Prawdopodobnie założył pokaźne

przedsiębiorstwo wyrabiające narzędzia do różnych rzemiosł itp. Innym wybitnym
przedsiębiorcą w czasach przedpotopowych był Jubal. 1 Mojżeszowa 4:21 mówi, że od
niego pochodzą ci, którzy się posługują harfą i piszczałką. Niewątpliwie na krótko przed

potopem, kiedy na ziemi panowało wielkie zepsucie, muzyka była bardzo popularna.
Adam wspomina o powyższych wydarzeniach w drugiej z napisanych przez siebie ksiąg.
Wśród ostatnich zdarzeń, które opisał w swe j historii, rzeczywiście opowiadać zajęciu
Tubalkaina. A więc 1 Mojżeszowa 2:5 do 5:2, stanowiąc dokument spisany przez Adama,

obejmuje okres od stworzenia człowieka do czasów Tubalkaina i Seta. Adam umarł w
roku 3096 przed Chr., krótko po napisaniu swej historii.

6 Po śmierci Adama liczne sztuki i umiejętności, jak muzyka, garncarstwo i wyrób

narzędzi, robiły dalsze postępy i rozpowszechniały się, a sztuka pisania dotrzymywała im
kroku. Z rozwojem handlu zaczął się zmieniać rodzaj pisma. Należy pamiętać, że sztuka

pisania, podobnie jak język, nigdy nie zatrzymywała się w miejscu. To nie są zjawiska

stałe. Gdy przed potopem człowiek popadł w niedoskonałość, jego uzdolnienia
zmniejszały się, choć zrazu działo się to stopniowo. Co do sztuki pisania, to pismo,
którym się człowiek posługiwał, było mu całkowicie zrozumiałe i wyrażało wszystko, co
mu było potrzebne. Według archeologii najstarszym rodzajem pisma, jaki dotąd

znaleziono, jest pismo obrazkowe. Nazywają je piktografią. Następnym stadium było
pismo, w którym każdy obrazek przedstawiał nie tylko wyobrażoną rzecz, ale także jakąś
myśl, co oznaczano znaczkiem stawianym przed lub po obrazku. W ten sposób
wprowadzono ideografię. Znaki piktograficzne i ideogramy składały się z krzywych,
foremnych linii, kreślonych na glinie, ponieważ ten materiał powszechnie występował w

pobliżu ich miast.

7 Lecz w miarę tego, jak tempo życia stawało się coraz szybsze, a czasy przedpotopowe

się pogarszały, zmieniało się też i pismo, żeby sprostać potrzebom dnia. Linie krzywe

poczęły zanikać. Zaczęto pisać w ten sposób, że rylcem wyciskano w glinie klinowate
znaki. Opracowano system, w którym połączenia tych klinowatych znaków zaczęły
przedstawiać nie słowa lecz głoski. Doprowadziło to do sylabicznego pisma klinowego,
które tuż przed potopem było ogólnie znane. Trzeba pamiętać, że każdy rodzaj pisma był
w swoim czasie przydatny do przekazywania wszystkiego, czego potrzebował ówczesny
czytelnik. O słuszności tego poglądu świadczy fakt, że każdy z tych rodzajów pisma został

dziś odcyfrowany i jest rozumiane jego właściwe znaczenie i sens. Przekazywał myśl
wówczas i tę samą myśl przekazuje dzisiaj, gdy mniemy ją odczytać.

8 W owych dawnych czasach ludzie interesu kładli swe podpisy pod umowami

handlowymi w ten sam sposób, jak byśmy to zrobili dzisiaj. Archeologia wykazała, że

wielu ówczesnych kupców posługiwało się pieczęciami do odciskania swych podpisów na
glinianych dokumentach. Po dokładnym opisaniu transakcji wyciskali pod pismem u
dołu tabliczki swój podpis za pomocą małego walca i w ten sposób umowa nabierała
mocy prawnej. Niekiedy pieczęć przybierała formę pierścienia noszonego na palcu albo

też stempla, który odciskano w glinie. Pieczęci takich używano nawet po potopie.

9 Znalezione tabliczki przedpotopowe zawierają więcej umów i dokumentów

handlowych niż innych szczegółów. Tabliczki gliniane zawierają więc zestawione przez
pisarzy spisy towarów, starannie sporządzone i podpisane potwierdzenia odbioru, długie
wykazy artykułów przeznaczonych do transportu okrętem itp. Nie były im też nieznane
dokumenty prawne, które przybierały formę pisemnych umów z wyszczególnieniem
warunków. Wiele takich tabliczek znaleziono w składach, świątyniach i innych

budynkach publicznych, gdzie były albo odłożone „ad akta”, albo wyrzucone „do kosza”.

10 Toteż w czasie, kiedy na widowni pojawił się wierny Noe, pismo było w

powszechnym użyciu. Ponieważ Noe był człowiekiem wierzącym w Jehowę Boga i w Jego
obietnicę przyjścia Nasienia, więc musiał o niej wiedzieć. Skąd się dowiedział?

Niewątpliwie z tabliczek, które napisał Adam. Te sprawozdania o stworzeniu musiały
wielce interesować Noego, który najprawdopodobniej miał je w swej bibliotece, gdy
wchodził do arki, aby znaleźć w niej ochronę. Spisanie własnej relacji o wydarzeniach,
jakie nastąpiły podczas burzliwych dni potopu, było dla Noego sprawą łatwą. I
rzeczywiście on spisał historię tych dni, która zawiera informacje podane w 1
Mojżeszowej 5:3 do 6:9. Synowie Noego przyczynili się do zachowania zapisku, o samym

potopie i o ówczesnych stosunkach. Spisali doniesienie historyczne, które później
zamieszczono w 1 Mojżeszowej 6:9 do 10:1.

11 Z powyższego omówienia możemy zobaczyć, że pismo wynalazł Jehowa Bóg i że On

obdarzył człowieka zdolnością pisania, tak jak obdarzył go zdolnością mowy. Oczywiście

to Jehowa tak pokierował spisaniem relacji o wypadkach przedpotopowych, żeby można
ją było zachować i żeby stanowiła zabezpieczenie przed omyłkami pamięci
niedoskonałych ludzi. I nie ulega wątpliwości, że to Jehowa Bóg za pośrednictwem swego
ducha tak pokierował Noem, że ten zabrał owe relacje do arki i zachował je poprzez

potop, aby ludzie wierzący mogli nadal korzystać z nich po potopie. W następnej lekcji
będziemy śledzić ich dalsze koleje.

_____
PRZEGLĄD MATERIAŁU: 1, 2. (a) Skąd wiemy, że Adam znał sztukę pisania? (b) Jakim językiem

Adam mówił i pisał? 3. Jak archeologia uzupełniła wyjaśnienie biblijne co do sztuki pisania? 4, 5. O czym

donoszą niektóre z najwcześniejszych pism? 6, 7. (a) Dlaczego rodzaj pisma mógł stępo pewnym czasie
zmienić? (b) Wymień ustalone przez archeologów trzy rodzaje pisma używanego przed potopem. 8, 9.

Jakie podobieństwo występuje między starożytnymi a dzisiejszymi dokumentami handlowymi? 10.
Wykaż, że Noe otrzymał tabliczki z relacją o stworzeniu i że je przeniósł ze sobą przez potop. 11. Kto

niewątpliwie pokierował Noem, żeby zachował tabliczki z histerią stwarzania, i dlaczego?

Studium 32

PISMO PO POTOPIE

1 Wielki potop za dni Noego położył koniec ówczesnemu systemowi rzeczy. Każde,

żywe stworzenie przebywające poza arką bezpieczeństwa uległo zagładzie. Cała
cywilizacja została pogrzebana pod ogromnymi masami wód, gliny i mułu. Po opadnięciu

wód arka osiadła na paśmie górskim Ararat. Od tej chwili Noe i jego rodzina wkroczyli w
epokę popotopową, która się ciągnie do obecnego czasu. Jednym z pierwszych
przykazali, które Bóg dał Noemu i jego synom, było zlecenie rozproszenia się i
napełnienia ziemi. Jednak z biegiem czasu ludzie zbuntowali się przeciw temu

przykazaniu Jehowy. W doniesieniu biblijnym czytamy: „A cała ziemia nadal miała jeden
język i jeden zasób słów [uwaga marg.: jeden słownik]. I stało się, że w swej wędrówce
na wschód odkryli w końcu równą dolinę w krainie Szinar i zamieszkali tam. I poczęli
mówić jeden do drugiego: ‚Chodźcie! Naróbmy cegieł i wypalmy je procesem ogniowym.’
Tak więc cegła służyła im za kamień, zaś smoła ziemna służyła im za zaprawę wapienną.
Tedy rzekli: ‚Chodźcie! Zbudujmy sobie miasto oraz wieżę, której wierzchołek dosięgnie
nieba, i uczynny sobie sławne imię, abyśmy się nie rozproszyli po całej powierzchni

ziemi.’ ” - 1 Mojż. 11:1-4, NW.

2 Wszyscy znamy dobrze wynik tego zarozumiałego postępku ze strony ludzi. Jehowa

Bóg pomieszał im język. Sprawił, że się rozeszli i potworzyli małe grupy i plemiona,
które, zgodnie z pierwotnym nakazem Bożym, wyruszyły do innych okolic ziemi.

Pomieszanie języka niewątpliwie wywarło wpływ na pismo człowieka. Gdy Noe
wychodził z arki, przynosił ze sobą umiejętność pisania. Ponieważ Noe pozostał wierny

Jehowie, nie ma powodu do mniemania, że Bóg pomieszał język lub pismo Noego. One
pozostały niezmienione nawet po ludzkich próbach zbudowania wieży Babel.

3 Pomieszaniem mowy zostało zapoczątkowane wielkie rozproszenie ludów. Gdy się

rozchodzili w różne strony, ci, którzy mówili tym samym językiem, trzymali się razem.
Musieli też zmienić swój sposób pisania. Zdaje się, że niektórzy zaczęli z powrotem
stosować pismo obrazkowe. Obrazek w dalszym ciągu przedstawiał to nowe brzmienie,

które mu teraz nadawali. Być może, iż to wyjaśnia, dlaczego w różnych stronach ziemi
szczątki popotopowe zawierają pismo obrazkowe w tej czy innej formie. Mieszkańcy
doliny Indusu posługiwali się znakami piktograficznymi, a Egipcjanie używali pewnej

kombinacji pisma piktograficznego i ideograficznego, którą grecy nazwali „hieroglifami”.

Także Hetyci mieli pewien rodzaj pisma hieroglificznego. Pewną formą piktografii były
pisma używane przez Chińczyków, Inkasów południowoamerykańskich, Majów Ameryki
Środkowej i meksykańskich Azteków. Po odizolowaniu się od „kolebki cywilizacji” wiele z

tych ludów nigdy nie wyszło poza stadium pisma piktograficznego, które ma się rozumieć

zaspokajało ich potrzeby.

4 Jednak wydaje się, zew miejscu, gdzie nastąpiło pomieszanie języków, oraz w jego

okolicy zdobyło przewagę i utrzymało się pismo klinowe.

5 W dolinie Mezopotamii powstał szereg wielkich miast. Babilon, Akkad, Niniwa, Ur

Chaldejskie - wszystkie miały rozwiniętą cywilizację. (1 Mojż. 10:9-12; 11:28, NW)
Panowały nad nimi dynastie królewskie. Wystawiano w nich okazałe świątynie
fałszywego wielbienia, z którymi były ściśle złączone biblioteki miejskie. Archeolodzy
wydobyli z ziemi setki tysięcy tabliczek glinianych z najrozmaitszymi napisami. Wiele z

nich znaleziono w glinianych garnkach, gdzie je przechowywano do podręcznego użytku i
do studium. Zawierały teksty religijne, dokumenty prawne, protokoły sądowe, zadania
matematyczne i geometryczne, dane astronomiczne, tablice leksykalne służące za
podręczniki do nauki oraz wiele innych. Wszystkie te tabliczki zostały zapisane jednym z

dwóch różnych rodzajów pisma klinowego, pismem akkadyjskim (babilońskim) albo
pismem elamickim (susjańskim).

6 Abraham urodził się w roku 2018 przed Chr., kiedy Ur Chaldejskie stało na wysokim

poziomie cywilizacji. (1 Mojż. 11:27, 28, 31) Siedemdziesiąt pięć lat później Abraham
został wezwany przez Jehowę Boga, żeby opuścił Ur i poszedł do krainy, którą miał mu
dać Bóg. Okoliczność, że Abraham utrzymywał stosunki z Jehową Bogiem, oznaczała, że
musiał on mieć pewną wiedzę o Bogu. Wiara musi być oparta na znajomości, a Jehowa

nie powołałby Abrahama, jeśliby ten nie miał wiary w Niego. Skąd Abraham dowiedział
się o Jehowie i Jego obietnicach?

7 Sem, jeden z synów Noego, był człowiekiem, przez którego według obietnicy Jehowy

miało przyjść Nasienie. Sem był mężem czynu, walczącym o czyste wielbienie Jehowy a

przeciw fałszywemu wielbieniu Nemroda. Abraham mógł z łatwością usłyszeć o tym, jak
Sem występował w obronie prawdziwego wielbienia Jehowy, i uznać to za słuszne. Chyba
wiernemu Semowi Noe przekazał tabliczki Adama z opisem stwarzania oraz tabliczkę,
którą sam był napisał. Z taką samą łatwością Abraham i Sem mogli na podstawie
tabliczek glinianych studiować wydarzenia od stworzenia człowieka do owego czasu. W

każdym razie Abraham z powodu swej wiary cieszył się uznaniem Jehowy, który wezwał
go do opuszczenia Ur Chaldejskiego.

8 W roku 1945 przed Chr. Abraham opuścił Ur udając się do ziemi Chanaan.

Prawdopodobnie miał już wtedy znajomość pisma przedpotopowego, przekazaną mu
przez Sema, jednego z tych, którzy przeżyli potop. To pismo i język nie uległy

pomieszaniu. Mogło to być pismo alfabetyczne. Archeologowie stanowczo przypisali
„wynalezienie” alfabetu ludom semickim, tj. potomkom Sema. Proszę zważyć, co o
alfabecie powiada pewien wybitny autorytet, profesor G.R. Driver: „Zasługa Semitów
zachodnich polegała na tym, że poznali się na doniosłości tego odkrycia i, odrzucając całą

uciążliwą maszynerię pisma ideograficznego i sylabicznego, utworzyli prosty alfabet
przez doprowadzenie do tego, że każdy dźwięk mowy był oznaczany tylko jednym
znakiem. Za pomocą tego prostego alfabetu przekazywano utrwalone na piśmie myśli.
Nie wiadomo i być może nigdy nie zostanie ustalone, kto pierwszy uczynił ten krok;
można tylko powiedzieć, że on lub oni najprawdopodobniej pochodzili z jednego lub

kilku ludów semickich, które zetknęły się z Egipcjanami około roku 2500-1500 przed
Chr., że alfabet wynaleziono w Egipcie lub gdzieś w pobliżu, oraz że wynalazek rozwinął
się w Palestynie a udoskonalono go na wybrzeżu fenickim.”

9 Z Ur Abraham podążył na północny zachód do Haranu w Paddan-Aram. (1 Mojż.

25:20, NW, uw. marg.) Stamtąd zeszedł do ziemi Chanaan i dalej do Egiptu. Potem

opuścił Egipt i wrócił do Palestyny, gdzie się osiedlił. (1 Mojż. 12:10, 13:1, NW) Przez cały
ten czas Abraham był księciem, człowiekiem wysoko poważanym i wpływowym. Był
bogaty w sprzęty, namioty, bydło i stada owiec. Utrzymywał określone stosunki z

cywilizacjami ówczesnego świata, choć nie był ich częścią. Z łatwością więc właśnie on.

mógł pozostawić ślady pisma alfabetycznego na miejscach, o których wspomniał profesor
Driver.

10 Przez 251 lat od śmierci Abrahama do narodzin Mojżesza tabliczkami z opisem

stwarzania opiekowali się wierni patriarchowie Izaak i Jakub, Jakub wziął je ze sobą, gdy

szedł do Egiptu, aby się zobaczyć z Józefem. Gdy na widownię wystąpił Mojżesz,
zainteresował się żywo Izraelitami, którzy byli jego ludem. Dzięki swemu stanowisku na
dworze Faraona Mojżesz otrzymał staranne wykształcenie we wszelkiej mądrości Egiptu,
tak iż umiał doskonale odczytywać różne rodzaje pisma, kiedy Jehowa wybrał go do

uwolnienia swego ludu z niewoli egipskiej, a później do rozpoczęcia zestawiania
dokumentów o stwarzaniu, co było początkiem natchnionego spisywania Biblii.
Archeologowie znaleźli w Egipcie kilkaset akkadyjskich tabliczek klinowych, co dowodzi,
że Egipcjanie umieli czytać pismo klinowe, choć sami nie posługiwali się tym rodzajem
pisma.

11 Oczywiście pismo używane przez Izraelitów nieco się różniło od pisma, które było

znane Abrahamowi, gdy opuszczał Ur Chaldejskie. Przyczyna tego prawdopodobnie

polegała na tym, że porzucając Mezopotamię Abraham opuścił obszar, na którym glina
obficie występowała i była dostępna jako, materiał pisarski. W ziemi Chanaan materiały
pisarskie były inne niż w Mezopotamii. Właśnie to było jedną z przyczyn stopniowej
zmiany rodzajów pisma, mianowicie, że materiałów spotykanych w jednych okolicach nie
znajdowano w innych. Zatem formy pisma i sposoby pisania zmieniały się zależnie od

materiału, który był dostępny. Abraham podczas swych podróży do Egiptu mógł się
zetknąć z papirusem, będącym tam pospolitym materiałem pisarskim. Egipcjanie byli
wynalazcami tej podobnej do papieru substancji, którą wyrabiali z trzciny wodnej zwanej
papirusem. Jak to wykazała archeologia, Egipcjanie już we wczesnym okresie swej
historii używali do pisania farb i atramentów. Pisanie na dokumentach papirusowych za

pomocą pióra i atramentu było czymś całkiem odmiennym od wyciskania klinowatych
znaków w miękkiej glinie. Kształt każdej litery uległ zmianie, jakiej wymagał kreskowy
sposób stawiania znaków przez piszącego. Jest prawdopodobne, że Abraham rozwinął
taki kreskowy, czyli linijny rodzaj pisma, aby się dostosować do materiałów pisarskich,

które mu były dostępne. Z tym rodzajem pisma zapoznali się też Izraelici, a kiedy Jehowa
Bóg pisał na tablicach kamiennych, które dał Mojżeszowi, to nie posłużył się pismem
klinowym czy hieroglificznym, ale najdawniejszym hebrajskim pismem literowym. Ten
rodzaj pisma znali Izraelici było ono pismem alfabetycznym, które otrzymali od

Abrahama, a ten prawdopodobnie otrzymał je od Sema i tak dalej aż do Adama.

12 W roku 1515 przed Chr. Jehowa Bóg polecił Mojżeszowi przystąpić do spisania

pierwszych natchnionych ksiąg Biblii. W natchnionym doniesieniu Mojżesz zaznaczył, że
inni mężowie wspominali o różnych materiałach pisarskich używanych w dawnych
czasach. O Ijobie, mężu wiary, napisał: „O, żeby moją obronę spisano, o, żeby moja
sprawa mogła być zachowana na piśmie, wycięta piórem żelaznym na ołowiu lub trwale

wyryta na kamieniu!” (Ijoba 19:23, 24, Mo) „O gdyby był ktoś, co by mnie wysłuchał! Oto
mój podpis! Niech mi odpowie Wszechmocny! A pismo, które mój przeciwnik napisał,
zaprawdę, na ranieniu swym będę je nosił, owinę sobie jak wieniec.” (Joba 31:35, 36, Wu,

uw.marg.) Uczynił to właśnie Mojżesza zapisał słowa Ijobowe, i te przetrwały do naszych

czasów.

13 Wszystkie dowody przemawiają więc za tym, że umiejętność pisania była darem,

który człowiek otrzymał od Jehowy Boga. Od samego początku człowiek korzystał z tego

daru i korzystamy z niego do tej pory.

_____
PRZEGLĄD MATERIAŁU: 1, 2. (a) Wyjaśnij wydarzenia, które nastąpiły w okresie między potopem

(2370 przed Chr.) a budową wieży Babel (ok. 2239 przed Chr.). (b) Czy język lub pismo Noego uległo

pomieszaniu? 3-5. (a) Jakie jest możliwe do przyjęcia wyjaśnienie dowodów istnienia po potopie licznych
rodzajów pisma obrazkowego? (b) Przypuszczalnie jaki rodzaj pisma osiągnął przewagę na obszarze doliny

mezopotamskiej? (c) Opisz tabliczki znalezione przez archeologów w miastach popotopowych. 6, 7. Jaką

drogą tabliczki z opisem stwarzania mogły się znaleźć w posiadaniu Abrahama? 8, 9. (a) Prześledź trasę
podróży Abrahama z Ur do Palestyny na mapce biblijnej, która znajduje się n.p. w przekładzie ks. Wujka

[lub w I tomie „Przekładu Nowego Świata Pism Hebrajskich”, ang.]. (b) Jakie ciekawe spostrzeżenie zrobił
pewien wybitny archeolog w związku z alfabetem? 10. Jaką drogą Mojżesz mógł otrzymać tabliczki z

opisem dzieła stwarzania? 11. Wyjaśnij, dlaczego rodzaje pisma zmieniały się z biegiem czasu. 12, 13. (a)

Podaj przykłady, w których Biblia czyni wzmianki o pewnych materiałach pisarskich. (b) Jak powinniśmy
się dziś zapatrywać na „sztukę pisania”?

ZADANIE: Postaraj się do omówienia uzyskać z miejscowej biblioteki jakieś ilustrowane wydawnictwo

pokazujące tabliczki gliniane zapisane różnymi rodzajami pisma.

Studium 33

BUDOWA HEBRAJSZCZYZNY BIBLIJNEJ

1 Jehowa Bóg mówił do Adama językiem doskonałym. Był to język zdatny do

doskonałego wyrażania myśli przez doskonałego człowieka, który został uczyniony na
obraz Boży. Język ten był piękny, pełen wdzięku i rytmu, barwy i dobitności. Ów

pierwotny język nazwano później „hebrajskim”.

2 Po nieposłuszeństwie człowieka i wyrzuceniu go z ogrodu Eden jego język -

podobnie jak wszystko inne, co pozostawało w związku z człowiekiem - zaczął ulegać
skażeniu. Mimo to od Adama do czasu potopu w pierwotnym języku nastąpiła
prawdopodobnie tylko niewielka zmiana. Po potopie, gdy Jehowa spowodował
pomieszanie języka przy wieży Babel, nie było potrzeby mieszać język tych, którzy byli

Mu oddani we właściwym wielbieniu. Hebrajszczyzna pozostała nie zmieniona. Od Sema
do Abrahama, Hebrajczyka (1 Mojż. 14:13, Wu), i do czasów Mojżesza język ten
niewątpliwie uległ pewnej zmianie, lecz była ona nieznaczna. Nie został skażony; nie
potrzebował robić zapożyczeń z innych języków. Wskutek tego hebrajszczyzna za dni
Mojżesza posiadała całą moc, pierwotność i głębię, które Jehowa zamierzył jej nadać, gdy

w tym języku rozmawiał z Mojżeszem. Słowa Jehowy zapisane na dwóch tablicach
kamiennych były doskonałą hebrajszczyzna i pomimo to Mojżesz mógł je wówczas
jeszcze rozumieć. - 2 Mojż. 31:18, NW.

3 Nie narusza to zasady odkrytej przez nowoczesnych filologów, że język nie jest

zjawiskiem stałym, ale wciąż ulega zmianom i postępuje naprzód. Prawda, że po

pomieszaniu języka przy wieży Babel języki musiały zaczynać od początku, dodając nowe
słowa i czyniąc zapożyczenia, tak iż dziś mamy całe mnóstwo języków. Lecz język
hebrajski nie uległ pomieszaniu. Na początku był językiem doskonałym. W ciągu wieków

doznał tylko nieznacznych zmian, ponieważ nie został skażony innymi językami, i

ponieważ między Adamem a Mojżeszem było tylko pięć ogniw pośrednich: Matuzalem,
Sem, Izaak, Lewi i Amram.

4 Budowa języka hebrajskiego jest całkiem różna od budowy języków nowoczesnych.

Krótki przegląd tego języka będzie nam pomocny do zrozumienia i właściwego oceniania

starożytnego narodu hebrajskiego, jego sposobu myślenia, wnioskowania i mówienia
oraz codziennego życia ludu.

5 Właśnie cechy charakterystyczne tego języka pokazują nam, jakim musiał być ów

lud. Język hebrajski jest żywy. Wyróżnia się prostotą, szczególnym powabem i poetyckim

wyrazem. Przede wszystkim jest dobitny. Jego dobitność, czyli wyrazistość opisowa i
uczuciowa, daleko przewyższa większość dzisiejszych języków. Jest to widoczne w
różnych przekładach Biblii. Na przykład dobrze znaną wśród mówiących po angielsku
Wersję Króla Jakuba (King James Version) uważano przez długi czas za wzór

poetyckiego i klasycznego języka angielskiego, lecz i ona, podobnie jak wszystkie inne
przekłady, nie oddaje tych odcieni znaczeniowych, tej wyrazistości, barwy i uczucia, które
w natchnionych pismach zawierała oryginalna hebrajszczyzna.

6 Ilustracją tej wyrazistości może być rola, jaką w języku hebrajskim spełniają

czasowniki. Właśnie te wyrażające uczucia słowa przekazują zarazem myśl o związanym z
nimi stanie fizycznym. Czasownik „miłować” jest wymawiany a ciężkim westchnieniem,
przy czym w dźwięku, wyraża się zarówno znaczenie jak i stan fizyczny. Podobnie też

cierpliwość lub niecierpliwość jest okazywana przez to, że odnośne słowa wypowiada się
z dłuższym lub krótszym oddechem. Również beztroska i wesołość są wyrażane
odcieniami znaczenia. Najwyższą wyrazistość osiąga niepokój i dotkliwa udręka, jak to
widać na przykład w przypadku Izaaka, kiedy odkrył, że w miejsce pierworodnego Ezawa

błogosławieństwo otrzymał ktoś inny (Jakub). Sprawozdanie donosi: „I Izaak zaczął się
niesłychanie trząść wielkim drżeniem, i wybuchnął: ...” (1 Mojż. 27:33, NW) Wersja Króla
Jakuba w uwadze marginesowej do tego tekstu powołuje się na oryginalną
hebrajszczyznę i oddaje ją słowami „drżał drżeniem bardzo wielkim”. Takie wzruszenie
odciska w umyśle czytelnika żywy obraz.

7 Dwa dalsze wyśmienite przykłady wyrażania uczuć w hebrajszczyźnie znajdują się w

Psalmie 7 i w 3 rozdziale Abakuka. Obie te formy utworu nazwano Szigio’noth, co znaczy
„niepohamowane, ekstatyczne pieśni”; albo też - w Przekładzie Amerykańskim - Psalm 7
nazwano dytyrambem, co odpowiada poematowi o charakterze porywczym,
nieregularnym. (Abak. 3:1, Wu, uw. marg., Psalm 7, AT, nagłówek). Nie chodzi tu o

niepohamowanie i nieregularność pod względem braku związku, ale o gwałtowne zmiany
rytmu i wielką głębię uczuć ludzi, którzy kierowali swe prośby do Jehowy Boga. Dawid
napisał psalm siódmy, gdy został wyszydzony przez Benjaminitę Chusego. Odwołał się w
nim do Jehowy jako Sędziego, aby rozstrzygnął, czy on, Dawid, postąpił
niesprawiedliwie, a jeśli nie, to prosił, żeby Bóg wyraził swój sąd przeciw jego

nieprzyjaciołom, gdyż byli oni także nieprzyjaciółmi Jehowy. Ten rodzaj utworu bardziej
wyraża wzburzenie uczuć niż jakakolwiek inna użyta w Biblii forma poetycka.

8 Na tym właśnie polega jedna z trudności nastręczających się dzisiejszym tłumaczom,

że nie daje się oddać jednym lub kilku słowami wszystkiego, co zamierzono wyrazić
słowami hebrajskimi. Największą trudność sprawia brak możliwości położenia nacisku,

który występuje w brzmieniu hebrajskim. Dla uzyskania potrzebnego nacisku w
hebrajskim podkreśla się coś przez powtórzenie ważnego słowa. I tak przestroga Boża,

udzielona Adamowi w ogrodzie Eden: „Stanowczo umrzesz” (1 Mojż. 2:17, NW), zdaje się
być mniej dobitną, gdy ją porównać z myślą oryginału hebrajskiego: „Umierając

umrzesz”. Z taką samą siłą wyrażono myśl podaną w poprzednim wierszu 16: „Jedząc
możesz jeść” w porównaniu z polskim „jeść będziesz”. Dalszy przykład położenia nacisku
występuje w doniesieniu o Ezawie i Jakubie. Ezaw przyszedł z pola zmęczony i słaby z

głodu. W Biblii Gdańskiej czytamy, że powiedział: „Daj mi jeść, proszę cię, z tej
czerwonej potrawy, bom się spracował.” Brak tu podkreślenia, siły i barwy. Natomiast
zwróć uwagę na te same słowa w Przekładzie Nowego Świata Pism Hebrajskich:„Proszę,
daj mi szybko łyk tego czerwonego - tego czerwonego tutaj, bo jestem zmęczony!”
Powtórzenie głównego w tym wypadku słowa „czerwony” podkreśla siłę i naleganie

prośby zmorzonego głodem Ezawa. - 1 Mojż. 25:30, NW.

9 Dobitność i naleganie, właściwe temu językowi, wynikają już z samej jego struktury.

Język nie ma koniugacji form czasownikowych, która występuje w wielu językach
nowoczesnych. Naszego obecnego pojmowania czasu wtedy jeszcze nie znano.
Hebrajszczyzna zna odmianę dwóch zasadniczych form stanu: dokonanego, czyli
historycznego - dla czynności ukończonej - i niedokonanego, czyli nieokreślonego, który
wskazuje na czynność nieukończoną. Czasowniki hebrajskie mogą występować w obu

tych formach stanu, które jednak nie mają nic wspólnego z czasem, jak to jest z naszymi
dzisiejszymi prostymi i złożonymi formami czasów. W Hebrajskim nie jest kwestią, kiedy
się cos dzieje, ale czy sprawa jest zakończona lub pewna zakończenia, czy też nie. Weźmy
na przykład następujące zdanie: „Jeśli mi powiadasz, żeby to zrobić, zrobiłem to.” „Jeśli

mi powiadasz” występuje w formie stanu nieokreślonego, to jest powiadasz mi w
jakimkolwiek czasie, w wieczności, przeszłości, teraźniejszości lub przyszłości. „Zrobiłem
to” jest formą stanu historycznego, czyli dokonanego, choć odnosi się do jakiegoś czasu w
przyszłości, licząc od chwili wypowiedzenia tych słów. Ten, kto wypowiedzi odnoszącej
się do przyszłości nadaje formę dokonaną, ma przez to na myśli, że sprawa jest jak gdyby
załatwiona.

10 Wspomnieliśmy już, że hebrajszczyzna jest poetycka w wyrazie. Poezję hebrajską

cechuje nie tyle paralelizm, co miara wierszowa, przy czym paralelizm polega na
rytmicznym toku myśli, a niekoniecznie na podobieństwie dźwięków. W poezji

hebrajskiej występuje rytmiczny tok myśli, który ma większe znaczenie i jest

przyjemniejszy dla ucha, niż sama rytmiczność w następowaniu dźwięków. W Psalmach
znajdujemy dobre przykłady paralelizmu myślowego. Psalm 105:8-15 - gdyby go czytać
bez równoległej myśli podanej w drugiej linii każdego wiersza - brzmiałby jak proza, a
nie jak poezja. Lecz czytaj obie linie każdego wiersza, tak jak jest w tekście biblijnym, a

paralelizm rytmicznego toku myśli staje się zaraz widoczny.

11 Hebrajski był tylko jednym z języków, którymi Jehowa Bóg posłużył się do spisania

świętych Pism. Gdy Izraelici stali się niewierni Jehowie, zostali przez Niego odrzuceni i
dostali się do niewoli, gdzie stopniowo zapomnieli języka hebrajskiego, który niemal
przestał być językiem żywym. Przez pewien czas ich językiem narodowym był język
aramejski, uzupełniony potem przez greczyznę będącą językiem międzynarodowym.

Omówienie budowy języka greckiego pozostawiamy następnemu rozdziałowi.

_____

PRZEGLĄD MATERIAŁU: 1. Jakiego rodzaju językiem Jehowa obdarzył człowieka? 2, 3. (a) Wyjaśnij,

co się stało z językiem ludzkim po nieposłuszeństwie Adama. (b) Jak należy tłumaczyć fakt, że od Adama
do Mojżesza hebrajszczyzna w porównaniu z innymi językami uległa tylko niewielkim zmianom? 4.

Dlaczego studium budowy języka hebrajskiego ma dla nas wielkie znaczenie? 5. Podaj cechy

charakterystyczne języka hebrajskiego. 6, 7. Podaj kilka przykładów wyrażania uczuć za pomocą
czasowników hebrajskich. 8. Jak w języku hebrajskim kładzie się na coś nacisk? 9. Objaśnij dwa stany

czasowników hebrajskich. 10. (a) Co zasługuje na szczególną uwagę w poezji hebrajskiej? (b) Podaj
przykłady. 11. Dlaczego hebrajski przestał być językiem biblijnym?

ZADANIE: Wyszukaj inne przykłady zastosowania nacisku i wyrażenia uczuć w „Pismach Hebrajskich

Przekładu Nowego Świata” (ang.) lub innych przekładów Biblii.

Studium 34

BUDOWA GRECZYZNY BIBLIJNEJ

1 W czasie, kiedy na ziemi przebywał Jezus Chrystus, międzynarodowym językiem

ludu była greka. Gdziekolwiekbyś poszedł w ówczesnym świecie, wszędzie znano język
grecki. Z tego też głównie powodu ta część Biblii, która zajmuje się owym okresem,
została napisana po grecku. Z wyjątkiem Ewangelii Mateusza wszystkie Pisma
Chrześcijańskie były pierwotnie napisane po grecku. Mateusz napisał swą księgę

najpierw po hebrajsku, lecz później sam przełożył ją na język grecki. Krótkie studium
budowy języka greckiego będzie nam przeto pomocne przy ocenie niektórych właściwości
greczyzny, którą posługiwali się owi mężowie za dni Jezusa.

2 Język grecki jest bardzo dokładny i posiada swoiste cechy. Używana za dni Jezusa

greka „kolnę” była językiem wysoko rozwiniętym, i dlatego w ówczesnym świecie

najlepiej nadawała się do dokładnego wyrażania myśli. Lecz zaraz na wstępie trzeba
zaznaczyć, że greka Pism Chrześcijańskich nie była tą klasyczną greczyzną, którą się
posługiwała arystokracja narodów. Raczej była pospolitą greczyzną człowieka ulicy,

zwaną „kolnę”, którą potrafili czytać i rozumieć apostołowie i uczniowie Jezusa. Właśnie
ta jej „pospolitość” uczyniła ją w owych czasach językiem międzynarodowym.

3 Jedną z wybitnych cech charakterystycznych w budowie tego języka jest stosowanie

rodzajnika określonego. Rodzajnik określony przydany jakiemuś słowu wskazuje, że to
słowo dotyczy pewnej szczególnej osoby, przedmiotu lub rzeczy. Rodzajnika określonego
używa się do uwydatnienia spośród otoczenia tego, co bliżej określa; gdy rodzajnik

określony zostaje pominięty, to dane słowo ma tylko znaczenie ogólne i kieruje uwagę
raczej na wyrażoną na nim cechę gatunkową, a nie na zastosowanie go do czegoś
określonego.

4 Dla ilustracji moglibyśmy się powołać na Jana 8:32 w (ang.) przekładzie Emphatic

Diaglott. W tym tekście występuje słowo o znaczeniu abstrakcyjnym. Tym
abstrakcyjnym słowem jest „prawda”. Wiele jest prawdy w rożnych dziedzinach, na
przykład prawda w naukach ścisłych, w historii, w archeologii itd. Lecz gdy świadkowie
Jehowy zapytują o kogoś: „Czy on jest w prawdzie?”, to nie mają na myśli prawdy w jej

ogólnym znaczeniu. Chodzi im wtedy o prawdę dotyczącą wykazania pełnoprawności
imienia Jehowy przez Jego Królestwo pod rządami Chrystusa. Tak samo w Jana 8:32
całkiem słusznie występuje rodzajnik określony użyty przez Pana Jezusa Chrystusa w

celu sprowadzenia pojęcia „prawda” do pewnej ograniczonej dziedziny, w celu nadania
mu znaczenia czegoś wyłącznego. Toteż według międzywierszowego przekładu tego
tekstu w wersji Diaglott czytamy: „I poznacie ową prawdę, i owa prawda was
wyswobodzi.” Dlatego podany w sąsiedniej kolumnie nowoczesny przekład tej wersji
dwukrotnie wypisuje w tym miejscu słowo „PRAWDA” dużymi literami.

5 W każdym języku jedną z najważniejszych części mowy jest czasownik. Niewątpliwie

jest to najtrudniejsza do opanowania część mowy. Tak jest i w języku, greckim.
Starożytna greka miała wielką rozmaitość form czasownikowych. Miała pewną liczbę
form strony, czasu i trybu. Trzeba je koniecznie bliżej rozpatrzyć, żeby dokładnie

rozróżniać odcień znaczenia każdego czasownika. W greckim formy czasu wyrażają nie
tylko czas działania lub stanu, ale także rodzaj działania, czy ono się zaczyna, czy trwa,
czy się powtarza lub czy zostało zakończone w pewnym punkcie. Zauważmy odcienie
znaczeń form czasownikowych uwydatnionych w następujących przykładach

zaczerpniętych z Przekładu Nowego Świata Chrześcijańskich Pism Greckich.

6 Wybitny przykład ciągłego działania, które zaczęło się w przeszłości i jeszcze trwa w

teraźniejszości, znajdujemy w Jana 5:17. Przekład Wujka podaje w tym miejscu: „Ojciec

mój aż dotąd działa, i ja działam.” Natomiast w Przekładzie Nowego Świtata
Chrześcijańskich Pism Greckich czytamy: „Mój Ojciec ciągle działa aż dotąd, i ja działam
ciągle.” Inne przykłady formy ciągłej czasu teraźniejszego znajdujemy w Jana 17:3,
Mateusza 16:4, 5:44 i 6:33, (NW).

7 Przejdźmy teraz do form czasu przeszłego. W greckim czas przeszły niedokonany

(imperfectum) może wyrażać nie tylko, początek działania, które trwa, lecz także próbę
zrobienia czegoś. Dla pokazania tego przeczytajmy z Hebrajczyków 11:17 (NW)
następujący cytat: „Przez wiarę Abraham, gdy był sprawdzany, niejako ofiarował Izaaka,
i człowiek, który rad otrzymał obietnicę, próbował ofiarować swego jedyniespłodzonego
syna.” Dokładny sens podjętej przez Abrahama próby został tu więc odmalowany

właściwym oddaniem czasownika, podczas gdy np. Biblia Gdańska stosuje czas przeszły
dokonany i powiada: „ofiarował Abraham Izaaka.”

8 Greka posiada też pewną szczególną formę czasownikową zwaną „aorystem”. Nie

spotyka się jej w innych językach. Słowo aoryst składa się z przedrostka „a”, który

wskazuje na zaprzeczenie i odpowiada naszemu „nie”, oraz z czasownika hortsein, z
którego wywodzi się polskie słowo „horyzont”. Horyzont przedstawia krąg widzenia,
granicę zasięgu naszego wzroku. Zatem aoryst oznacza: nie posiadający horyzontu, czyli
kresu, nieokreślony, nieograniczony, nie związany. Forma aorystyczna pozostawia

czasownik w funkcji nieokreślonej, i to nie tyle pod względem czasu ile pod względem
kwestii, czy działanie odbywało się ciągle, czy też było doprowadzone do końca. Odnosi
się do opisanego czasownikiem działania lub stanu jako do samego faktu, jako do
wydarzenia, nie jako do faktu dokonanego, w pełni ukończonego, ale jako do czegoś, co
się wydarza.

9 Dla zilustrowania subtelnego odcienia znaczeń wyrażanych tą formą czasu i

poprawnego oddawania aorystu w języku nowoczesnym rozważmy tekst 1 Jana 2:1 w
przekładzie Emphatic Dtaglott. Zwróćmy uwagę na międzywierszowy sposób czytania
tekstu greckiego: „Drogie dzieci moje, te rzeczy piszę wam, abyście mogli nie grzeszyć, a
jeśliby ktoś zgrzeszył, pomocnika mamy u Ojca, Jezusa Pomazańca, sprawiedliwego.”

Podany obok przekładu międzywierszowego akcentowany przekład Diaglott brzmi
prawie tak samo. Lecz według wersji Diaglott, Króla Jakuba i Amerykańskiej
Standardowej mogłoby się to odnosić do grzesznego biegu, czyli do ustawicznego

grzeszenia. Jednakże w obu wypadkach użycia czasownika „grzeszyć” apostoł Jan
zastosował formę aorystyczną, która zwraca uwagę na sam fakt działania. Nie mówi o
nim jako o czymś ciągłym, stale popełnianym, ani jako o czymś dokonanym i
ukończonym, ale odnosi się do samej czynności grzeszenia. Zatem rzeczywistą myśl
apostoła Jana uwypuklono w Przekładzie Nowego Świata Chrześcijańskich Pism

Greckich: „Moje dziatki, piszę wam te rzeczy, abyście nie popełnili grzechu. A jednakże
gdyby ktoś popełnił grzech, mamy pomocnika u Ojca, Jezusa Chrystusa,
sprawiedliwego.” Wyrażona tu językiem polskim forma aorystyczna wskazuje więc, że
jest lepiej, gdy chrześcijanie w ogóle nie grzeszą. Gdyby się jednak dopuścili jakiegoś
aktu grzechu, mają u Ojca niebiańskiego orędownika, czyli pomocnika, a jest nim Jezus
Chrystus, Sprawiedliwy, który jest w stanie powetować nasze niedopisania.

10 Ostatnim punktem, który tu omówimy w związku z czasownikami greckimi, jest

koniugacja peryfrastyczna, czyli opisowy sposób mówienia o czymś. Zwracanie uwagi na
właściwe zastosowanie tej formy pozwoli nam uchronić się od błędu w sprawach
doktrynalnych. Dotyczy to tekstu w Mateusza 16:19 (NW), gdzie Jezus mówi do Piotra:
„Chcę dać ci klucze królestwa niebios, a cokolwiek byś związał na ziemi, będzie przedtem

związane w niebiosach, i cokolwiek byś rozwiązał na ziemi, będzie przedtem rozwiązane
w niebiosach.” W Mateusza 18:18 (NW) Jezus zwraca się do wszystkich apostołów:
„Prawdziwie mówię wam, mężowie: Cokolwiek byście związali na ziemi, będzie przedtem
związane w niebie, i cokolwiek byście rozwiązali na ziemi, będzie przedtem rozwiązane w

niebie.” A więc Jezus nie powiedział Piotrowi i innym apostołom, że niebo miało czekać
na ich decyzję, aby potem tę ich ziemską decyzję potwierdzić i trzymać się jej. Raczej to, o
czym Piotr i jego współapostołowie mogli decydować na ziemi, miało dotyczyć spraw już
związanych lub rozwiązanych w niebie, a Piotr i jego współtowarzysze mieli być tylko
wyrazicielami uprzedniej decyzji niebiańskiej.

11 przez staranne studiowanie budowy Pisa Greckich można pojąć nowe znaczenia i

pogłębić zrozumienie, co staje się możliwe dzięki temu, że studiujący Biblię ma dostęp do
tak wartościowej pomocy, jaką jest Przekład Nowego Świata Chrześcijańskich Pism
Greckich (ang.).

_____
PRZEGLĄD MATERIAŁU: 1. Jakim językiem międzynarodowym mówiono na ziemi za dni Jezusa i

dlaczego było to rzeczą znamienną? 2. Czym była greczyzna „koiné”? 3, 4. (a) Podaj jedną z wybitnych

cech tego języka. (b) Przytocz przykłady użycia rodzajnika określonego w Chrześcijańskich Pismach
Greckich. 5. Co wyrażają czasowniki greckie? 6. Objaśnij formę „ciągłą” czasownika greckiego. 7. Zilustruj

utycie formy czasu przeszłego niedokonanego. 8, 9. (a) Co to jest aoryst w języku greckim? (b) Zilustruj

jego zastosowanie. 10. Na co wskazuje peryfrastyczna forma czasownika greckiego? 11. Jaką wartość ma
„Przekład Nowego Świata Chrześcijańskich Pism Greckich” w naszym studium budowy języka greckiego?

ZADANIE: Znajdź dalsze przykłady zastosowania rodzajnika określonego i różnych form

czasownikowych w „Przekładzie Nowego Świata Chrześcijańskich Pism Greckich”(Zobacz art. „Strażnicy” z
r. 1951 pt. „Bogactwo zupełnej pewności naszego zrozumienia”, str. 7, 8).

Studium 35

WŁAŚCIWY DOBÓR SŁÓW

1 Sługa Jehowy Boga zdaje sobie sprawę z tego, że wie coś, co trzeba opowiedzieć

drugim i wysławiać przed całym stworzeniem. Chcąc to trafnie wychwalać i przedstawiać,
pragnie rozporządzać właściwym doborem słów, który odgrywa w jego służbie dużą rolę.

A nie brak jest słów, z których może czerpać. Dla uświadomienia sobie tego wystarczy
zajrzeć do jakiegoś większego słownika i zobaczyć owe dziesiątki tysięcy zawartych w nim
wyrazów. Jednak przeciętny człowiek przyzna, że jego zasób słów, czyli zakres
używanych przezeń wyrazów, jest w rzeczywistości mały, w porównaniu z tysiącami słów,

które stoją do dyspozycji. Tak więc wielu stoi wobec problemu: Jak powiększyć swój
zasób słów, abym był w stanie zawsze znaleźć właściwe słowo?

2 Powiększenie zasobu a więc i doboru słów będzie wymagać pracy. Nie ulega

wątpliwości, że jest to możliwe, lecz tylko wtedy, gdy się nad tym pracuje zdobywając się
na świadomy wysiłek używania stosownych słów. Będzie tu podane kilka sugestii
pomocnych do osiągnięcia tego celu. Każdy sługa Boży musi studiować osobiście. Jest
rzeczą logiczną, że w takim studium zetknie się z wieloma różnymi tematami, nie tylko

biblijnymi ale i z dziedziny nauk ścisłych, historii, geografii i bieżących wydarzeń. Gdy
teokratyczny sługa czyta czasopismo Strażnica lub Awake! [Przebudźcie się!] czy jakąś
inną publikację Strażnicy i napotka słowo, którego nie rozumie, powinien natychmiast
zrobić jedną z trzech rzeczy: albo od razu zajrzeć do słownika i ustalić znaczenie tego
słowa, albo podkreślić słowo i później do niego wrócić, albo zapisać je na oddzielnej

kartce w celu zapoznania się z nim i późniejszego stosowania go. (Przepisanie jakiegoś
słowa zawsze pomaga zapamiętać jego wygląd i pisownię.) Z reguły nie powinno się
nigdy przepuścić żadnego słowa, którego się nie rozumie. Zmuszanie się do
przestrzegania tej reguły przyczyni się stopniowo do zwiększenia wyboru słów stojących

na każde zawołanie do dyspozycji mówcy lub piszącego. Przyswajaj sobie słowa!

3 Niezależnie od naszych starań około przyswajania sobie nowych słów, które chcemy

dołączyć do swej skarbnicy, powinniśmy także robić lepszy użytek ze swego obecnego

zasobu słów. Poznawanie słów powinno obejmować wydobywanie z głębi pamięci tych
wyrazów, które tam drzemią bezczynnie. Czy zauważyłeś kiedy, jak w czasie wykładu
mówca urywa w środku zdania i szuka w pamięci jakiegoś trafnego słowa, które jest mu
potrzebne? Możesz wtedy niemal dojrzeć, jak jego umysł pracuje, przechodząc od słowa

do słowa, odrzucając je i przebierając, aż wreszcie znajdzie słowo właściwe, które wyraża
dokładnie to, co chce powiedzieć. Zdarza się, że takie szukanie pod naporem
konieczności wywabia z tajników jego pamięci jakieś słowo, którym mógł się od dawna
nie posługiwać. Dobry mówca czy pisarz nie zadowala się używaniem jakiegoś
oklepanego słowa, ale ma zwyczaj dobierać znane sobie słowa pod kątem urozmaicenia i

wyrazistości opisu. Nie oznacza to posługiwania się słowami, których słuchacze by nie
zrozumieli, ani też słowami, niezbyt stosownymi, żeby się tylko nimi „bawić”; raczej
chodzi tu o pełne czerpanie z własnego zasobu słów, aby wyrazić właściwy odcień
znaczenia, dodać przemówieniu barwy i okrasy, odmalować słowami obraz, za który
słuchacze będą wdzięczni.

4 W powyższym zdaniu wspomnieliśmy o słowach, które oddają „właściwy odcień

znaczenia”. W związku z tym wysuwa się na czoło inny sposób powiększenia zasobu słów,
który polega na posługiwaniu się synonimami i antonimami. Synonimy to wyrazy

bliskoznaczne, używane dla odróżnienia odcieni znaczeniowych lub stylistycznych. Gdy
w miejsce jakiegoś utartego słowa użyje się odpowiedniego synonimu, oddziała to na
umysł pobudzająco. Wznieci błysk nowego zainteresowania, podczas gdy zwykłe słowo
mogłoby w ogóle nie dotrzeć do umysłu. Można by powiedzieć: Dziecko wypłakało się i
zasnęło. Brzmi to normalnie. Lecz gdy się powie: Dziecko wyszlochało się i zasnęło, to

różnica Odcienia między płakać a szlochać prawdopodobnie wzbudzi więcej
zainteresowania dla przyczyny rozdzierającego serce szlochu dziecka. Odcienie znaczeń
mogą być bardzo drobne, ale jednak istnieją. Posługuj się synonimami, aby je wydobyć.
Również antonimy spełniają swą rolę. Są to wyrazy o znaczeniu przeciwstawnym.

Pozwalają uwypuklić ostre przeciwieństwa i przechodzić od jednej krańcowości do
drugiej. Gdy się używa synonimów i antonimów, znika monotonia, i tu dobór słów
dodaje barwy czyniąc mowę bardziej skuteczną.

5 Zastanawiając się nad tym, jak rozbudować zasób właściwych słów, dobrze jest

wspomnieć też o używanych, przez nas wyrazach, które powinny być skreślone z naszego
słownika. Pewna kategoria takich słów należy do gwary ulicznej (niekiedy nazywanej
wiechem). Przez zły nawyk czy lenistwo umysłowe, albo z obu tych powodów, niektórzy

przyswoili sobie spory zasób wyrazów gwarowych. Widać to w obecnym nowoczesnym
świecie, który hołduje modnym „konikom’ i dziwacznym upodobaniom i w którym
wyrażenia „wiecha” szerzą się łatwo i w wielkiej liczbie. Jednak dla sumiennego sługi
Jehowy wyrażenia gwarowe w ogóle się nie nadają do przedstawiania tak ważnego

poselstwa, którego jest nosicielem. Takie słowa raczej rozpraszałyby uwagę i
przynosiłyby ujmę powadze dobrej nowiny o Królestwie.

6 W związku z tym należy jednak odróżniać wyrażenia i słowa potoczne od gwary

ulicznej. Wyrażenia gwary zwanej u nas wiechem uważa się za płaskie i bezsensowne;
należą do nich takie powiedzonka jak: a nóż widelec, szafa gra, dalej tego samego, to

jest lipa, mucha nie siada, zrobili go na szaro, rany Julek, przyuważyć, nie
patyczkować się itp. Są jednak słowa i wyrażenia potoczne używane w zwykłej
konwersacji lub w mowie rodzinnej, które - według przyjętych mierników językowych -
uważa się za poprawne i właściwe. Słowa i wyrażenia potoczne zostały podniesione do

poziomu uznawanej polszczyzny dzięki temu, że są powszechnie używane, oraz z powodu

braku synonimów, które by równie trafnie opisywały stan rzeczy. Choć potoczność w
mowie może być uważana za mniej elegancką czy bardziej powszednią, to przecież
zastosowana w odpowiednim czasie i przy odpowiedniej okazji nadaje mowie cechy
świeżości i życia, a niekiedy humoru, których nie dałoby się osiągnąć w inny sposób.

Unikaj wiecha, a mowę potoczną stosuj przy odpowiedniej okazji.

7 Do rozporządzania dobrym zasobem słów, czyli doborem trafnych wyrazów, nie

wystarczy jednak samo postaranie się o rozszerzenie swego słownictwa. Mędrzec
Salomon powiedział: „Jak jabłka ze złota w oprawie z rzeźbionego srebra, tak jest słowo,
które stosownie powiedziano.” (Przyp. 25:11, AT) Powstaje więc pytanie: Kiedy jakieś
słowo jest „stosownie powiedziane”? Chcąc to rozstrzygnąć, należy wziąć pod uwagę kilka

czynników. Jednym z nich jest rodzaj słuchaczy. Rozważny mówca zawsze dobiera słowa,
które są zrozumiałe dla najmniej wykształconego słuchacza. Gdyby postępował inaczej,
jego mowa chybiłaby celu. Dzisiejszy świadek Jehowy żywi to samo pragnienie nauczania

i głoszenia ewangelii, które ożywiało Jezusa i apostołów. To nauczanie musi się odbywać

językiem łatwo zrozumiałym, za pomocą jasnego i prostego sposobu wyrażania się.
Mówcy nie wolno dążyć do ściągania uwagi na siebie kwiecistą mową czy górnolotnymi
słowami wystawiającymi na pokaz jego wiedzę. Jeśli ktoś chce koniecznie użyć w swej

mowie lub w utworze pisanym jakieś mniej znane czy techniczne słowo, to powinien je

umieścić pośród prostych wyrażeń lub zwrotów, które ułatwią słuchaczom zrozumienie
jego sensu i znaczenia. Apostoł Paweł, który był wykształcony i biegle władał językiem,

potwierdził, że mądrość nakazuje posługiwać się słowami łatwo zrozumiałymi. - 1 Kor.
2:1; 14:9.

8 Przy doborze stosownych, czyli trafnych słów należało by także wziąć pod uwagę

okoliczności i miejsce. Jeśli okazja wywołuje uczucie szczęścia i radości, użyj słów, które
wyrażają ten nastrój. Z drugiej strony, jeśli okazja wymaga pewnej dozy dostojeństwa,
np. przy mowie pogrzebowej, to dobieraj słowa proste i bezpośrednie, odpowiadające

tematowi. Właściwy dobór słów jest więc czymś, do czego powinien gorliwie dążyć każdy
sługa Boży. Powinien być wyposażony w jakiś dobry słownik, aby mógł do niego stale
zaglądać. Mówcy jest on potrzebny do poprawienia wymowy i akcentacji, zaś piszącemu
do sprawdzania pisowni, interpunkcji i dzielenia wyrazów. Może się też przydać jakiś

podręczny słownik synonimów i antonimów.

_____
PRZEGLĄD MATERIAŁU: 1. Dlaczego właściwy dobór słów ma dziś dla świadków Jehowy żywotne

znaczenie? i wobec jakiego problemu staje większość z nas, gdy chodzi o posługiwanie się słowami? 2. Jak
możemy zwiększać swój zasób słów? 3. Jaką dobrą sugestię podano tu obok zachęty do wzbogacania

zasobu słów nowymi wyrazami? 4. Pokaż, jak można wyrazić właściwy odcień znaczenia. 5, 6. (a) Co to

jest „wiech”, i jak powinno się go traktować? (b) Na czym polega mowa „potoczna”? 7, 8. (a) Skąd wiemy,
kiedy jakieś słowo jest „stosownie powiedziane”? (b) Jak należy zawsze postąpić, jeśli zachodzi potrzeba

użycia słów fachowych? (c) Jak dobór słów jest zależny od okoliczności?

ZADANIE: Instruktor powinien podać pewną liczbę słów, a studiujący mają wyszukać do nich synonimy i
antonimy.

Studium 36

LISTY

1 Prawie każdy napisał już jakiś list. Jest on zwykle środkiem zastępującym ustną

rozmowę, dzięki czemu jest najpowszechniej stosowaną formą utworu.

2 Komunikowanie się za pomocą pisania listów nie powstało dopiero w naszych

czasach. Nowoczesna archeologia wydobyła na światło dzienne fakty świadczące o tym,
że zwyczaj pisania listów był szeroko rozpowszechniony zarówno przed, potopem, jak i
po potopie. Właśnie dzięki tym listom otrzymaliśmy wyraźny obraz powszednich,

codziennych wydarzeń z życia ówczesnych rodzin, kupców i urzędników. Również Biblia
dostarcza, nam informacji, że listy odegrały pewną rolę w życiu wielu wiernych mężów
starożytności, jak i w życiu sąsiadujących z nimi narodów. (2 Sam. 11:14, Estery 8:10, 14)
Za dni Jezusa apostołowie i uczniowie pisywali wiele listów, z których znaczna liczba
stanowi część natchnionych Chrześcijańskich Pism Greckich. I w obecnych czasach

świadkom Jehowy często nadarza się okazja pisania listów do kolegów i osobistych
przyjaciół. Można śmiało powiedzieć, że zwyczaj pisania listów jest tak stary jak samo
pismo, gdyż sześćdziesiąt sześć ksiąg biblijnych uważamy za listy od naszego
niebiańskiego Ojca, Jehowy Boga, który wynalazł sztukę pisania.

3 Listy można ogólnie podzielić na dwie klasy, na urzędowe i prywatne. Mogą się one

trzymać pewnych ustalonych form lub też nie. Ponieważ wielu świadków Jehowy ma
okazję do pisania listów o charakterze urzędowym, np. w sprawie wynajmu sali na
zgromadzenie, odpowiedzi do gazet, albo do ludzi dobrej woli z wydaniem świadectwa o

prawdzie, jak to czynią ci świadkowie, którzy są obłożnie chorymi lub inwalidami,
dlatego najpierw rozpatrzymy list typu „urzędowego”.

4 Przy pisaniu takiego listu dobrze jest najpierw pomyśleć: Jakich materiałów

piśmiennych mam użyć? W miarę możności listy urzędowe najlepiej jest pisać na białym

papierze znormalizowanym formatu A4 (210x297 mm). Ten rozmiar jest poręczny i
łatwy do przechowywania w aktach. Również kolor atramentu może świadczyć o dobrym
smaku. Jest dobrze unikać takich jaskrawo zabarwionych atramentów, jak zielony,
czerwony lub fioletowy. Najlepszy jest kolor ciemnoniebieski lub czarny. Wybierz pióro,
które przy pisaniu nie drapie i nie plami. Niech twój osobisty nagłówek nie wpada

zbytnio w oczy. Wszystko to może wywrzeć korzystne wrażenie na odbiorcę twego listu.

5 Choć nie wszystkie listy oficjalne pisze się jednakowym stylem, to jednak większość z

nich będzie się składać z następujących części: nagłówek z datą, adres wewnętrzny, zwrot
powitalny, część główna, grzecznościowe zakończenie, podpis oraz dalsze dane

orientacyjne w lewym dolnym rogu albo pod adresem. Rozpatrzenie każdej z tych
siedmiu części będzie pomocne w lepszym i bardziej treściwym redagowaniu listów.

6 W prawym górnym rogu arkusza listowego podaje się nagłówek składający się z

nazwiska i adresu wysyłającego oraz daty pisania listu. (W listach do Towarzystwa
Strażnica nagłówek powinien jeszcze zawierać nazwę zboru, z którym piszący ma
łączność, jeśli list dotyczy spraw zborowych.) Poniżej, z lewej strony arkusza

(pozostawiając właściwy margines), pisze się „adres wewnętrzny”. Jest to nazwisko i imię
oraz adres odbiorcy listu, podawany w celu zapewnienia doręczenia go, gdyby adres na
kopercie uległ uszkodzeniu. Mniej więcej 12 mm niżej następuje zwrot powitalny, który
na ogół przyjmuje formę „Szanowny Obywatelu” lub „Szanowni Obywatele”. W zwykłej

korespondencji handlowej lub urzędowej zwrot ten bywa najczęściej opuszczany. (W
listach prywatnych brzmi on np. „Drodzy Bracia!”) Po zwrocie powitalnym kładzie się

zwykle wykrzyknik lub przecinek. Rozpoczynanie listów zwrotem powitalnym było
powszechnie stosowane za dni pierwszych chrześcijan.

7 Jako czwartą z kolei rozpatrzymy główną cześć listu. Zawiera ona właściwe

poselstwo przekazywane listem. W korespondencji z ludźmi interesu głównie od tej
części może zależeć, czy uzyskasz to, czego pragniesz, lub czy twoja prośba zostanie
odrzucona, a więc czy będziesz miał powodzenie, czy też spotka cię zawód. Powinno się ją

pisać starannie. A co pisać najpierw? Jeśli list jest częściowo urzędowy a częściowo
poufny, prywatny (jak np. większość listów pisanych do Towarzystwa przez głosicieli
Królestwa), to najlepiej zacząć od spraw urzędowych. Jeśli masz udzielić żądanej

poprzednio informacji, to podaj ją najpierw; inaczej adresat będzie przy czytaniu twego

listu myśleć o tym, kiedy ją otrzyma, zamiast śledzić twoje wyłuszczenia. Zaraz na
wstępie uwolnij czytającego od tej troski przez udzielenie oczekiwanej informacji, a
potem przejdź do nowych spraw, omawiając kolejne punkty według ich ważności. Dla

przejrzystości zostawia się między poszczególnymi ustępami jedną linię wolną.

8 Piątą częścią składową listu urzędowego jest grzecznościowe zakończenie. Poprzedza

ono podpis i przyjmuje zwykle formę takich zwrotów jak „Z poważaniem”, „Szczerze
oddany”, „Wasz współsługa” itd. Zauważ, że tylko pierwsze słowo pisze się od dużej

litery, chyba że występują tam słowa stale pisane w ten sposób. Zwrot grzecznościowy,
zwłaszcza gdy jest krótki, pisze się zwykle po prawej stronie bliżej środka arkusza.

9 Teraz piszący może swój list podpisać. Podpis wraz z bliższym określeniem jest

szóstą częścią składową Listu. Przez wzgląd na odbiorcę podpis piszącego powinien być
zawsze czytelny. Gdy ma się do czynienia ze sprawą urzędową, nie jest dobrze posługiwać

się kilkoma różnymi sposobami podpisywania się. Jeśli w jednym liście podpisujesz się
Jan Świadek a w innym Janusz Świadek, może to spowodować zwłokę w załatwieniu lub
nawet pomieszanie dwóch osób przez tych, którzy mają załatwić twą sprawę. (Najlepiej
jest, gdy swe listy do Towarzystwa Strażnica zawsze podpisujesz pełnym imieniem i

nazwiskiem, a nie inicjałami.) Częstokroć dla określenia stanowiska tego, kto pisze, w
listach oficjalnych umieszcza się pod podpisem bliższą wskazówkę, np. Kierownik
przedsiębiorstwa. Sługa obwodu. Sługa zboru itd.

10 Siódmą część składową listu urzędowego określiliśmy jako „dalsza dane

orientacyjne”. W lewym dolnym rogu, poniżej podpisu z zachowaniem takiego samego
marginesu, jaki pozostawiono w części głównej, podaje się zwykle, po pierwsze,
adnotacje dotyczące ilości załączników, po drugie, sposobu przesłania listu (Polecony,

Expres). Wreszcie dane te mogą utożsamiać sekretarza, który pisał list. Przez
umieszczenie tam (lub u góry obok daty) inicjałów tego, kto list dyktował (zwykle dużymi
literalni), oraz inicjałów sekretarza (małymi literami), np.: JS/hs, można bezpośrednio
utożsamić autora i pisarza listu.

11 Dużo powiedziano tu o listach urzędowych ale nie mniej ważne są listy prywatne.

Pamiętając o tym, że list zastępuje konwersację ustną, dobrze tez będzie nie zapomnieć,
że w rozmowach i opowiadaniach obowiązują pewne zasady biblijne, które tak samo
mają zastosowanie przy pisaniu listów prywatnych. Plotka jest plotką, obojętnie czy
mówi się ją ponad płotem podwórka, czy pisze w liście. Słowa wypowiedziane w gniewie

mogą być ostre i zjadliwe także wtedy, gdy je wypisać na papierze. (Efez. 4:29, 31, 2 Tes.
3:11) Gdy się popadnie w przesadę, można mnóstwo czasu stracić na pisanie zbyt wielu
listów.

12 Jeśli chodzi o długość listów, to nie można podać żadnych stanowczych reguł, lecz

pewne punkty należy zatrzymać w pamięci. List musi być zredagowany jasno i wyraźnie.

Powinno się powiedzieć tyle, żeby nie dać powodu do powstania dwuznaczności lub
pomyłki. Nie powinna zajść potrzeba pisania drugiego listu z wyjaśnieniem, o co chodziło
w pierwszym liście.

13 W końcu czy twój list jest czysty? Czy szerokość marginesów pozostaje we

właściwym stosunku do całości? Czy wymazywałeś gumką lub robiłeś brzydko
wyglądające skreślenia? Zwrócenie uwagi na te sprawy przyczyni się do lepszego pisania i
przyjemniejszego czytania listów, a to z pewnością odbije się korzystnie na twej służbie
teokratycznej.

_____

PRZEGLĄD MATERIAŁU: 1. Co to jest list? 2, 3. (a) Czy zwyczaj pisania listów jest czymś nowym?
Wyjaśnij to. (b) Na jakie dwie klasy możemy podzielić większość listów? 4. Na jakie trzy punkty należy

zwrócić szczególną uwagę przy pisaniu listów urzędowych? 5. Wymień siedem części składowych listu

urzędowego. 6. Omów trzy pierwsze części. 7. Co pisać najpierw w głównej części listu? 8. Czym jest piąta
część składowa listu? 9, 10. Jakiej rady udzielono w związku z podpisywaniem listów i dalszymi

wskazówkami orientacyjnymi? 11. Wymień trzy niebezpieczeństwa, które mogą zagrażać, gdy się pisze zbyt

dużo listów prywatnych. 12, 13. (a) Jak możesz stwierdzić, czy twój list jest wystarczająco długi? (b) Na
jakie końcowe pytania powinno się być w stanie odpowiedzieć zadowalająco?

ZADANIE: Poniżej mamy wzór lista do Towarzystwa. Przestudiuj go staranie, potem zamknij książkę i
sam napisz podobny list.

Jan Świadek

Zbór Łódź-Ruda

Łódź 12

ul. Starorudzka 8

28 lutego 1950 r.

Towarzystwo Strażnica
Łódź 7
ul. Rzgowska 24

Drodzy Bracia!

Powołując się na nasz przekaz a 27 listopada 1949 r. na łączną sumę zł 145.60 (sto czterdzieści

pięć złotych i 60 gr) prosimy zwrócić uwagę, że z tej sumy kwota zł 60.20 (sześćdziesiąt złotych i 20 gr)
miała być wpisana na nasze konto literatury. Przy sprawdzaniu wyciągów za grudzień stwierdziliśmy, że tą
kwotą nie uznano naszego konta literatury.

Pod tą samą datą, 27 listopada, posłano zamówienie na literaturę obejmujące pozycje kasowe na

sumę zł 400.75 (czterysta złotych i 75 gr). Tę literaturę otrzymaliśmy z wyjątkiem 20 egzemplarzy „Niech
Bóg będzie prawdziwy”. Proszę zobaczyć rachunek nr C1404.

Niżej podana osoba zawiadomiła nas, że nie otrzymuje czasopism Strażnica. Jej prenumerata figuruje

na liście prenumerat nr 141 z dnia 7 stycznia 1950 r. Jej nazwisko i adres: Janina Kowal, Łódź 12, ul.
Prosta 1.

Z góry dziękujemy za załatwienie i cieszymy się, mogąc współpracować z Wami w Społeczeństwie

Nowego Świata.

Wasz

współsługa

Jan

Świadek

Sługa zboru

STUDIUM OSOBISTE

Studium 37

CZYTANIE

1 Podobnie jak ciało fizyczne żywi się pokarmem, tak umysł żywi się i buduje

przyjmowanym przezeń pokarmem duchowym. Jeśli ktoś spożywa dobry, zdrowy i
pożywny pokarm, to jego ciało buduje się i nabiera sił. Gdy je pokarm lichy,
zanieczyszczony, to jego ciało ulega zatruciu i choruje. Tak samo jest z umysłem. Jeśli

ktoś przyjmuje zdrowy, budujący pokarm duchowy, jego umysł się buduje, ale gdy

napełnia się małowartościowym i skażonym pokarmem duchowym, to jego umysł z
konieczności będzie słaby i chory.

2 Niech nikt nie myśli, że jest tak silny, iż może przyjmować do umysłu lichy pokarm

bez popadnięcia w osłabienie duchowe, tak samo jak nikt nie może sobie pozwolić na
spożycie zakażonego pokarmu materialnego i spodziewać się uniknięcia fizycznego
osłabienia, jak żołądek trawi pokarm fizyczny, tak umysł przeżuwa i przetrawia
przyjmowany pokarm duchowy, który ze swej strony wywiera określony wpływ na umysł.

W ten sposób odbywa się kształtowanie duchowych cech charakterystycznych. Oznacza
to, że słudzy Jehowy Boga będą sobie odpowiednio dobierać materiał do czytania i
ograniczą się głównie do czytania lepszych rzeczy. Przy doborze materiału do czytania nie

powinni jednak mieć tak wąskich zainteresowań, żeby się ograniczać tylko do jednego
rodzaju lektury; ich program czytania powinien być wielostronny. Większą część
potrzebnego materiału dostarcza organizacja Jehowy. Strażnica zaopatruje nas w

pokrzepiający pokarm duchowy, stanowiący właściwe pożywienie podawane we
właściwym czasie. (Mat. 24:45-47) Przebudźcie się! zapewnia umysłowi rozmaitość
pokarmu, rozszerzając krąg rozpatrywanych spraw poza przedmioty czysto biblijne i
sięgając do innych rzeczy, które Bóg stworzył ku radości człowieka. Książki wydawane
przez Towarzystwo podają nam bardziej wyczerpujące i gruntowniejsze pouczenie
biblijne, obszernie omawiając ważne tematy Słowa Bożego. Oczywiście nie ulega
wątpliwości, że najlepszym pokarmem duchowym jest sama Biblia.

3 Ponieważ każdy chce mieć umysł otwarty na to, co się wokół niego dzieje, więc

interesuje się nowinami. Jednak i tu bądź wybredny. Czytaj gazety, które rzeczywiście
przynoszą wiadomości, a nie same sensacje o morderstwach oraz o wszelkim brudzie i
zwyrodnieniu tego świata. Czy jest w nich coś budującego, potrzebnego lub choćby tylko

ciekawego? One mogą się odwoływać do żądzy sensacji, do uczuć, lecz wtedy skutek jest
zawsze taki, że umysł koncentruje się na rzeczach plugawych. Najpożyteczniejszą lekturą
jest ta, która apeluje do rozumu, zajmując go rzeczami wyższymi, duchowymi. Pobudza
do rozmyślania, odwołując się do naszej zdolności rozumowania, a nie do samych uczuć.

4 Wybredność w doborze materiału do czytania mogą niektórzy nazywać

ograniczonością, ale w rzeczywistości tak nie jest. Nie można przeczytać wszystkich
książek, które wydrukowano, choćby się nawet chciało. (Kazn. 12:12) Dobór lektury
działa budująco. Chociażby czasem wybrany materiał wydawał się komuś „cięższym”
niżby tego pragnął, to jednak w miarę czytania nie tylko się nim zainteresuje, ale

przekona się, że on przyczynia mu radości w życiu, ponieważ dostarcza czegoś, o czym
może myśleć i rozmawiać. Potrafi wtedy znaleźć zadowolenie, gdy jest sam ze swymi
myślami, lub też interesująco rozmawiać z drugimi, gdy jest w towarzystwie.

5 Sługom Jehowy będą pomocne pewne rzeczy zalecane przez ludzi, którzy

przestudiowali zagadnienie wydajnego czytania. Gdy czytamy, chcemy żeby w jak
najkrótszym czasie jak najwięcej zrozumieć. Dużo byłoby do powiedzenia na temat
ulepszenia techniki czytania. Powolny czytelnik odczytuje 100 do 150 słów na minutę i

biedzi się nad nimi, podczas gdy biegły czytelnik może przeczytać nawet 600 i więcej
słów, a przy tym więcej rozumie z tego, co czyta. Co jest przyczyną tej różnicy? Czytający
powoli odczytuje słowo po słowie czy nawet sylabę po sylabie. Na ogół słyszy on każde
słowo jakby wypowiadane w jego wyobraźni słuchowej, albo porusza wargami lub też
formuje w krtani niedosłyszalne dźwięki. To zabiera czas, zużywa energię, jest nużące i -

co najgorsze - przekazuje do umysłu posiekany tok słów, tak iż trudno mu pojąć i
pozbierać porozrywane myśli. Rzecz polega więc na odczytywaniu większych grup
myślowych, aby od razu uchwycić całą myśl, zamiast tylko pojedyncze słowa. Jak tego
dokazać?

6 Oczy w miarę posuwania się wzdłuż linii druku nie poruszają się płynnie, jak by

można przypuszczać, ale zatrzymują się kilkakrotnie, postępując jakby skokami, czego
czytający nie odczuwa (chyba że czyta powoli i mozolnie). Oczy czytającego powoli mogą

w ten sposób utknąć, czyli zatrzymać się na jednej linii druku sześć do ośmiu razy,
podczas gdy oczy dobrze czytającego skupią się tylko dwa do trzech razy, obejmując całe

grupy myślowe. Liczbę zatrzymań można zmniejszyć przez ćwiczenie się w czytaniu kilku
słów na raz, przez zwracanie uwagi na to, przy jakiej najmniejszej liczbie przystanków na
linię można jeszcze pojąć wyrażone tam myśli. Unikaj poruszania wargami lub

mięśniami krtani oraz „słyszenia” czytanych słów; raczej niech myśli przebiegają w
postaci wyobrażeń wzrokowych.

7 Poza tym człowiek słabo czytający „cofa się”, to znaczy odczytuje część wiersza lub

zdania a potem zwykle wraca, bo mu się zdaje, że coś opuścił. To zabiera czas, przerywa
myśl i burzy obraz. Nad przełamaniem zwyczaju cofania się trzeba usilnie pracować.

Nawet gdybyś coś opuścił, czytaj dalej bez spoglądania wstecz. Lepiej jest przeczytać
artykuł jeszcze raz, aby go w pełni zrozumieć. Nie zajmie ci to więcej czasu, a pomoże
przełamać hamujący nawyk.

8 Ucz się myśleć podczas czytania. Myśl aktywnie, wyciągaj wnioski, nieustannie

oceniając, czy się z tym zgadzasz, czy nie. Bierny czytelnik albo bezmyślnie przyjmuje to,
co czyta, zgadzając się z tym całkowicie, albo zdaje się tylko na wrażenia uczuciowe.
Natomiast człowiek dobrze czytający, który podczas czytania pilnie rozmyśla, potrafi

potem zanotować swe wnioski. A więc gdy czytasz jakiś ustęp, sprawdzaj siebie przez
wyrażenie lub zanotowanie wniosku, a nie poddawaj się tylko wrażeniu uczuciowemu. -
Dz. Ap. 17:11.

9 Kto rozumie, co czyta, ten wyławia główną myśl danego ustępu. Potrafi powiązać ją z

tematem artykułu lub z celem, do którego zmierza. Słaby czytelnik może dojść do
całkiem błędnych wniosków. Może rozumieć wyjaśnienia, lecz źle je zastosować.

Pamiętaj o temacie i o tym, co dany ustęp próbuje udowodnić, a potem powiąż to, co
przeczytałeś z wytkniętym celem, ustalając stosunek każdego ustępu do głównego
tematu.

10 Dodatkową pomocą przy czytaniu jest zwiększanie posiadanego zasobu słów. Jeśli

ktoś czyta Strażnicą lub Przebudźcie się i natrafia na nieznane słowo, powinien zajrzeć do
słownika. Jednak nie należy się całkowicie zdawać na słownik; trzeba raczej dociekać
związku tych słów z kontekstem oraz poznawać sposób zastosowania ich i przydawany
im dodatkowy odcień znaczeniowy. Trzeba dążyć do powiększenia zasobu znanych sobie

słów. Dzięki temu nie będzie się spędzać czasu na częstym zaglądaniu do słownika, co
przerywa ciągłość czytania.

11 Każdy sługa Jehowy powinien w tym kierunku czynić świadome wysiłki, aby jak

najskuteczniej wykorzystywać swój ograniczony czas. Nie zniechęcaj się. Przy nabieraniu
biegłości pod jakimkolwiek względem stwierdzisz, że przez pewien czas będziesz robił
postępy, a potem zaznaczy się jakby „spadek” i znów przez jakiś czas nie zrobisz żadnego

dostrzegalnego postępu. Właśnie wtedy musisz wytrwać i raczej wzmóc wysiłki. Ku swej
radości zauważysz, że po okresie „spadku”, w kto rym twój umysł oswajał się z nowo
nabytą umiejętnością, następuje nagły zwrot ku lepszemu. Potem znów nastąpi okres

spadku i dalszy zwrot ku górze. W ten sposób każdy może polepszyć swe czytanie, jeśli

się nie zniechęci tymi okresami, w których „brak postępu”.

_____

PRZEGLĄD MATERIAŁU: 1. Dlaczego właściwe czytanie jest nań niezbędnie potrzebne? 2. Gdzie

słudzy Jehowy mają zapewniony właściwy pokarm duchowy dla swych umysłów? 3. (a) Co może być
pomocne kaznodziei poza materiałem teokratycznym? (b) Przeciwstaw lekturę teokratyczną lekturze

świeckiej. 4. Jak troskliwy dobór lektury działa budująco? 5. Dlaczego powolne czytanie jest zwykle mało

skuteczne? 6. Jak można się ćwiczyć w czytaniu grupami myślowymi? 7. Dlaczego nawyk „cofania się” w
czytaniu jest szkodliwy? 8, 9. Jak można myśleć aktywnie podczas czytania? 10. Jak można powiększyć

swój zasób słów? 11. Dlaczego do osiągnięcia lepszej umiejętności czytania jest potrzebna wytrwałość?
ZADANIE: Przeczytaj kilka ustępów z artykułu „Strażnicy” stosując czytanie grupami myślowymi (bez

cofania się) i sprawdź, jak dalece potrafisz odpowiedzieć na odnoszące się do nich pytania.

Studium 38

JAK STUDIOWAĆ

1 Wszyscy świadkowie Jehowy uczą się, czyli są uczniami. Uczęszczają do wielkiej

szkoły powodzenia, w której naucza Jehowa Bóg i Jezus Chrystus. Jakże mieliby
powodzenie, gdyby nie studiowali? Studium osobiste jest sprawą zasadniczą, jest

podstawowym składnikiem ich życia jako sług Bożych. Chcąc służyć Bogu we właściwy
sposób, muszą posiadać duchową zdolność rozeznania, która jest także konieczna do
osiągnięcia życia. Chcą być jak najbardziej dojrzałymi i wydajnymi, chcą jak najlepiej
wykorzystać godziny spędzone na studium. Dlatego muszą wiedzieć, jak należy

studiować.

2 Studiować, znaczy systematycznie zajmować umysł jakimś przedmiotem w celu

zapoznania się z nim na późniejszy użytek; jest to poddanie czegoś rozważaniu z uwagi
na związany z tym sposób postępowania. Wymaga to pilnego wytężenia umysłu i

rozmyślania. Słudzy Jehowy mają takie pomoce do studium, jakich nie ma żaden
człowiek w świecie. Są to: duch Jehowy, Jego Słowo i Jego organizacja, która dostarcza
objaśniających Biblię publikacji Towarzystwa Strażnica, oraz praktyczne doświadczenia
przy stosowaniu, wyników studium w służbie polowej.

3 Żeby nasze studium wywarło trwały skutek, musi rozwijać pamięć. Pamięć jest

czymś więcej niż tylko zdolnością zachowywania w umyśle powziętych wiadomości.
Obejmuje ona umiejętność dowolnego przypominania sobie poczynionych doświadczeń.
Dlatego gdy studiujesz, czyń to z zamiarem polepszenia swej zdolności przypominania

sobie. Wielką pomocą będzie przy tym przestrzeganie następujących czterech punktów:
(1) Podczas czytania upewniaj się co do słuszności wywodów. Nie przyjmuj wszystkiego
za samo przez się zrozumiałe. Dociekaj, dlaczego tak jest. (2) Studiuj nie tylko dla
zaspokojenia własnej ciekawości, lecz stale miej w pamięci: „mam to przecież wyjaśnić
komuś drugiemu”. (3) Upewniaj się, czy rozumiesz wszystkie podane przykłady, a jeśli

ich nie podano, to zwróć uwagę na to, czy potrafisz uchwycić przedstawioną myśl i
zastosować jakiś praktyczny przykład, którego można by użyć do wyjaśnienia tej myśli
komu innemu. (4) Zastanawiaj się nad tym, jak studiowany materiał wiąże się z twą
służbą kaznodziejską i bądź tym żywo zainteresowany. Zainteresowanie jest niezbędnie
potrzebne do zapamiętania. Interesując się codziennie tym, co się wokół ciebie dzieje,

interesując się ludźmi i czujnie wszystko obserwując, możesz podtrzymać rześkość
umysłu, co cię uzdolni do lepszego studiowania.

4 Ponieważ pamięć karmi się tym, co do niej dociera od pięciu zmysłów, trzeba przy

studium zatrudnić je możliwie wszystkie. Staraj się wyobrazić sobie to, o czym czytasz.
Jeśli studiujesz jakieś zdarzenie biblijne, próbuj zobaczyć okiem ducha, jak wyglądały
odnośne miejsca, jak ludzie byli ubrani, jak mieszkali, jak się wyrażali i co robili.
Wsłuchuj się w ich rozmowę; wczuwaj się w radość lub w napięcie, które przeżywali w
danej sytuacji; przedstawiaj sobie upał, chłód, kurzawę itd. Niech na twe powonienie

działają zapachy i cała atmosfera, wyobrażaj sobie smak potraw - krótko mówiąc, na
każdym kroku posługuj się wszystkimi pięcioma zmysłami. Wyobraź sobie całą scenę, a
potem skieruj „obiektyw” na znamienne szczegóły. Wtedy widzisz wszystko we
właściwym stosunku pod względem czasu, miejsca i ważności.

5 W argumentacji często przedstawia się pojęcia abstrakcyjne. Być może nie potrafisz

ich sobie wyobrazić. Wtedy musisz się posłużyć kojarzeniem myśli. Jak to zrobić? Przede
wszystkim dopasuj te myśli - zwłaszcza jeśli są nowe - do ogólnego obrazu prawdy.
Zobacz, jak to wpływa na twój punkt widzenia w sprawach pokrewnych. Niekiedy jakieś
nowe zrozumienie wyjaśnia wiele innych spraw i daje pełniejszą wizję Królestwa. Taki

wypadek zaszedł, gdy po raz pierwszy uzyskano zrozumienie co do „wielkiej rzeszy” z
siódmego rozdziału Objawienia. Wielu z tych, którzy chcieli się dokładnie dowiedzieć,

gdzie jest ich miejsce w zamyśle Bożym, rozpoznało wówczas swój cudowny przywilej
życia na rajskiej ziemi jako „drugie owce” Jehowy. Skoro tylko coś wyraźnie pasuje do
ogólnego obrazu prawdy, to pozostanie ci w pamięci. Tak dalece zgadza się z tym
obrazem, że budzi się w tobie myśl: „Właśnie tak musiało być. Jak mogłem nie widzieć

tego przedtem?”

6 Gdy spotykasz się z jakimś nowym faktem lub nową prawdą, pomyśl także: „Co już o

tym, wiem?” Nakłoń swój umysł do pracy. Wtedy zdołasz skojarzyć studiowany materiał
z całością i dopasować go do niej. Poza tym porównuj nowe myśli ze starymi. Jeśli wiesz,
jak dotychczas rozumiano jakiś punkt biblijny, porównaj to z myślą studiowaną w celu

ustalenia ewentualnej różnicy. Za przykład weźmy „wielką rzeszę” z Objawienia 7.
Poprzednio uważano, że jest to częściowo wierna, podrzędna klasa duchowa. Nie
zgadzało to się jednak z wymaganiem Bożym, żądającym całkowitej wierności od
wszystkich stworzeń. O ileż bardziej rozsądna i zgodna z Pismem jest myśl właściwa!

Metoda porównywania znakomicie utrwala nowe myśli. Stare lub mylne pojęcia zanikną

i nigdy ci się już nie nasuną, aby uchodzić za zrozumienie poprawne.

7 Zdolność skupienia uwagi jest przymiotem, który można rozwijać. Jeśli ktoś

postanawia przystąpić do studium, to postępuje niemądrze, gdy się wtedy kłopocze o coś
innego, co przykuwa jego uwagę. Nie doprowadzi do końca ani swego studium, ani też

owego „czegoś innego”. Niech się więc pilenie zagłębi w tym, co czyni w danej chwili.
Wykorzystuj teraźniejszość. Ludzie, którzy wciąż żyją przeszłością albo przyszłością,
nigdy wiele nie dokonują. Skupienie się jest możliwe. Przypuśćmy na przykład, że
znalazłeś się w takiej sytuacji jak apostołowie, gdy tłuszcza przyszła aresztować Jezusa,
lub jak Jan, gdy otrzymał objawienie, albo jak Piotr, Jakub i Jan na górze przemienienia.
Wtedy tedy nie miałbyś kłopotu ze skoncentrowaniem się. Byłbyś tym tak

zainteresowany, że absolutnie nic innego nie docierałoby do twego umysłu. Dlatego gdy
podczas studium rzeczywiście chcesz skupić uwagę, musisz się wtedy więcej interesować
tym, co studiujesz, niż czymkolwiek innym. To zainteresowanie doprowadzi do
samorzutnej koncentracji umysłu. Zdolność skupienia się możesz rozwijać przez

przypominanie sobie o tym fakcie za każdym razem, gdy przystępujesz do studiowania.

8 Przed rozpoczęciem studium odłóż więc na bok wszystko inne i postanów sobie, że

będziesz się interesował tym, co zamierzasz robić. Studiowane przez ciebie obie

zbawienne słowo prawdy wnet pochłonie całą twą uwagę i to odpędzi wszelkie znużenie i
ospałość. Właściwe oświetlenie i dobra wentylacja oddziałują w tym samym kierunku i
ułatwiają skupienie się. Przerywanie dłuższych okresów koncentracji krótkimi przerwami
połączonymi z ruchem fizycznym, takim jak przechadzka, zapobiega wytworzeniu się
stanu napięcia, który jest wrogiem pożytecznego studiowania.

9 Podkreślanie jest pomocne, gdy je stosować oszczędnie. Podkreślaj więc tylko

kluczowe słowa i zwroty, aby utworzyć coś w rodzaju szkieletu szkicu, który szybko
przywoła ci na pamięć istotną treść materiału w formie krótkiego przeglądu. Można też
podkreślać ważne wnioski, które nadają się do użycia w argumentacji.

10 W wydawnictwach Towarzystwa Strażnica często kilka słów lub cały ustęp jest

poświęcony na wykazanie, jak wyłuszczana myśl zabija jakiś błędny pogląd religii
fałszywej. Taką ważną wzmiankę powinno się zanotować. Ona wskazuje, że są ludzie
posługujący się tego rodzaju, argumentom, choć ty się z nim dotąd, nigdy nie spotkałeś.
Jest dobrze wcześniej zwrócić uwagę na takie rozumowanie, ponieważ możesz się z nim

zetknąć w służbie polowej.

11 Bardzo ważne jest powtarzanie, bo stwierdzono, iż umysł pracuje w ten sposób, że

myśli powtarzane żłobią coraz głębsze tory, aż w końcu dane pojęcie staje się naszą
trwałą własnością. Szkice, notatki lub podkreślenia najlepiej jest przeglądać zaraz po ich
sporządzeniu, kiedy jeszcze potrafisz odtworzyć zasadniczą treść przedmiotu na
podstawie tego szkicu ramowego. Będziesz zdumiony widząc, jak ci to skutecznie pomoże
w zapamiętaniu poznanych myśli.

12 Ułóż sobie program studium osobistego i trzymaj się go. Ono powinno zajmować w

twym życiu tak samo ważne miejsce jak jedzenie strawy materialnej, i jest tak niezbędne
jak głoszenie. Ileż to razy mawiałeś: „Chciałbym móc więcej studiować.” A więc czyń tak!
To jest możliwe. Odkładanie studium jest zwykle przejawem pewnego rodzaju lenistwa
lub niepokoju duchowego. Może jest ci łatwiej śledzić program telewizyjny lub czytać

lekkie książki. Gdy jednak mimo to zabierzesz się do czytania czegoś pożytecznego, wtedy
się przekonasz, że to zaczyna przykuwać twoją uwagę, ożywia cię, wpływa budująco na
umysł i kieruje Go ku sprawom duchowym, zamiast zachęcać do duchowego letargu, w
którym się znajduje większość ludzi tego świata. Toteż nie pozwól, żeby jakakolwiek

małoważna sprawa przeszkodziła ci w studium. Jeśli naprawdę chcesz więcej studiować,
to wykorzystuj przerwę obiadową, jazdę tramwajem, chwilę czekania na kogoś i tym
podobne okazje. Nawet gdybyś codziennie odłożył na ten cel tylko piętnaście minut,
osiągniesz zadziwiające wyniki, a tyle czasu każdy może zaoszczędzić.

13 A w końcu, jeśli studiowałeś mając wytknięty cel, to nie chciałbyś go chybić. Cel

polegał na tym, żeby to studium kierowało twoim postępowaniem. Prawdy, których się

nauczyłeś, traktuj poważnie i stosuj je do siebie, a jeśli chcesz, żeby się stały twoją
własnością, żebyś o nich pamiętał i za ich pośrednictwem wysławiał Jehowę, to zaraz po
poznaniu ich posługuj się nimi w służbie polowej. Wplataj je do swego świadectwa
przedstawiając to żywo, taktownie i w odpowiednim czasie. Wtedy twoje studium będzie

naprawdę dobre i celowe.

_____

PRZEGLĄD MATERIAŁU: 1. Dlaczego świadkowie Jehowy muszą studiować? 2. Co to znaczy

„studiować” oraz jakie środki pomocnicze zapewniają świadkom Jehowy powodzenie w studium? 3.
Wymień cztery punkty, których przestrzeganie ułatwia zapamiętanie przestudiowanego materiału. 4. Jak

pięć zmysłów może pomagać pamięci? 5, 6. Jak można zapamiętać jakieś oderwane pojęcie lub nowo

wyrażoną prawdę? 7, 8. Co można uczynić w celu uzyskania lepszej zdolności skupiania uwagi? 9, 10. Na
co trzeba zwrócić uwagę przy podkreślaniu studiowanego materiału? 11. Kiedy i jak powinno się robić

powtórzenie? 12. Jak można sobie zapewnić dostateczną ilość czasu na studium? 13. Jak można najlepiej
wykorzystać przestudiowany materiał?

ZADANIE: Wybierz z ostatniej „Strażnicy” punkty, które można wpleść do świadectwa w czasie służby

polowej.

Studium 39

STUDIOWANIE „STRAŻNICY”

1 Nie może być najmniejszej wątpliwości, że Biblia jest Słowem Boga Jehowy, za

pomocą którego kieruje On swym ludem. Jest dla tego ludu Jego listem instrukcyjnym i
zawiera wszystko, co jest potrzebne do wykwalifikowania Jego sług do właściwej służby.
(2 Tym. 3:16) Pouczenia dla ludu Bożego przychodzą poprzez Chrystusa Jezusa za
pośrednictwem ducha Bożego, Jego Słowa i Jego organizacji. Jezus mówił o czasie, kiedy

on i Jehowa mieli być uznawani za Nauczycieli ludu Bożego, i rzekł: „Kto rzeczywiście
jest niewolnikiem wiernym i rozumnym, którego pan jego postanowił nad swą czeladzią,
aby jej dawał pokarm na czas słuszny? Szczęśliwy jest ten niewolnik, jeśli jego pan
przychodząc znajduje go tak czyniącego.” (Mat. 24:45, 46, NW) Obecnie, od czasu
przyjścia Pana do świątyni, tak się rzeczywiście stało. ‚Wierny i rozumny niewolnik’ ma

czasopismo Strażnica, będące jakby listem, czyli środkiem służącym do przekazywania
ludowi Bożemu potrzebnych informacji. Ta wierna klasa niewolnika ma też zlecenie,
które zapisano w 2 Tymoteusza 2:2 (NW): „Rzeczy, które słyszałeś ode mnie z poparciem

wielu świadków, zleć wiernym ludziom, którzy z kolei będą odpowiednio
wykwalifikowani do nauczania innych.” Przez studiowanie Strażnicy razem z Biblią
możemy być odpowiednio wykwalifikowani do nauczania innych.

2 Strażnica jest zwykle pisana jednym z dwóch stylów: albo stylem komentarzowym,

polegającym na omówieniu wiersz po wierszu jakiegoś biblijnego rozdziału, obrazu
dramatycznego czy proroctwa, albo stylem tematowym, kiedy to są zebrane rozmaite
teksty odnoszące się do jednego tematu głównego. Nie mamy czasu na przeczytanie
Biblii, aby się dowiedzieć, co ona mówi na jakiś temat. Za każdym razem, kiedy nasuwa

się jakiś nowy temat, z pewnością nie jesteśmy w stanie przeczytać całej Biblii, aby wziąć
pod uwagę wszystkie odnoszące się do niego teksty. Natomiast na kilku stronicach
artykułu Strażnicy zestawiono wiele tekstów, które dotyczą pewnych tematów. Strażnica
zaoszczędza nam więc czas.

3 Taka metoda studiowania nie tylko oszczędza czas, ale przyczynia się do

systematycznej nauki i szybkich postępów. Uwaga zostaje skierowana na podstawowe

prawdy, na których potem dla uzupełnienia obrazu buduje się dalsze prawdy.
Wydarzenia i stosunki w dzisiejszym świecie porównuje się z proroctwami biblijnymi i
można jasno zobaczyć, że one wypełniają te proroctwa. Pozwala nam to stwierdzić, gdzie

się znajdujemy w strumieniu czasu; dowiadujemy się, że żyjemy w dniach ostatecznych,

że Armagedon zmiecie wkrótce ten stary świat złości, aby utorować drogę Bożemu
nowemu światu sprawiedliwości. Strażnica wyłuszcza wymagania boskie, którym trzeba
odpowiadać, żeby być zachowanym poprzez tę bitwę Boga Wszechmocnego, i w ten

sposób wskazuje na Biblię, że jest ona jedynym praktycznym przewodnikiem na obecny
czas. Studium Biblii ma więc doniosłe znaczenie, a ponieważ Strażnica pomaga
zrozumieć Biblię, studiowanie jej jest także nakazem chwili.

4 Osobiste studium tego czasopisma jest nieodzowne. Powinniśmy zarezerwować

sobie dość czasu na przetrawienie jego treści. Podobnie jak znajdujemy czas na jedzenie

pokarmu, materialnego pozwalając mu ulec należytemu strawieniu, tak powinniśmy
rezerwować sobie dość czasu nie tylko na przeczytanie Strażnicy ale i na zastanowienie
się nad jej pokrzepiającymi, opartymi na Biblii artykułami. Pokarm połykany w
pośpiechu przynosi niewielki pożytek i tak samo jest z pokarmem duchowym. Musimy

dać umysłowi czas na obcowanie z nim i całkowite przyswojenie go sobie. Odnosi się to
do całej zawartości czasopisma, a nie tylko do głównych artykułów z pytaniami. Jedząc
doczesny posiłek, bierzemy z każdej potrawy, bo zależy nam na urozmaiconym i
wszechstronnym pożywieniu. Tak samo powinniśmy czytać i „przetrawiać” wszystkie
artykuły Strażnicy. Wyposaży nas to jeszcze lepiej do mówienia drugim o zawartych w
niej prawdach. Sam fakt, że czas nie pozwala na przestudiowanie w zborze wszystkich
artykułów tego czasopisma, nie oznacza jeszcze, że pewne artykuły są mniej ważne.

Powinny być tak samo pilnie przestudiowane jak artykuły główne przewidziane do
studium zborowego.

5 Pierwszym zasadniczym warunkiem przy studium jest właściwe usposobienie serca i

umysłu oraz zdawanie sobie sprawy z tego, że Jehowa udziela zrozumienia tylko
pokornym, a nie upartym. Jeśli miłujemy Jehowę i organizację Jego ludu, nie będziemy

podejrzliwi, ale - jak to mówi Biblia - będziemy ‚wierzyć wszystkiemu’, tj. wszystkiemu,
co wyłuszcza Strażnica, gdyż od pierwszego wydania po dzień dzisiejszy okazywała się
ona wierna w przekazywaniu nam znajomości zamysłów Bożych i w prowadzeniu nas
drogą pokoju, bezpieczeństwa i prawdy.

6 Strażnicę powinno się czytać zaraz po jej otrzymaniu, przy czym powinno się to

czynić z zapałem. W ten sposób można uzyskać świeżą informację i zacząć nad nią
rozmyślać pod kątem późniejszego studium. To pierwsze, wczesne czytanie odegra
wielką rolę w przeobrażeniu przeciętnego głosiciela w takiego, który jest pełen życia i
entuzjazmu. Później można przystąpić do powtórnego czytania, lecz wtedy należy czytać

bardzo starannie, z myślą o zborowym studium Strażnicy.

7 Jaki przebieg powinno mieć osobiste studium Strażnicy? Najpierw przeczytaj tekst

przewodni. Zapowiada on temat, czyli przedmiot omówienia. Natychmiast przywołuje na
pamięć myśli znane ci już w tym przedmiocie i wzbudza oczekiwanie nowych prawd,
które mogą być wyjawione. Czytając teraz dalej, będziesz się starał uchwycić każdy punkt
odnoszący się do tematu wzmiankowanego w tekście przewodnim i będziesz zwracał

uwagę na to, jak ten temat został wprowadzony w paragrafach wstępnych, rozwinięty w
części głównej i doprowadzony do końca w paragrafach ostatnich.

8 Wiele cennych informacji znajdziesz w tekstach, które tylko zacytowano (a nie

przytoczono w pełnym brzmieniu). Odszukaj je więc. Staraj ale uzyskać pełny obraz. Nie

uważaj za rzecz samo przez się zrozumiałą, że ów tekst jest trafnie zastosowany, ale
zobacz, jakie ma zastosowanie. Sam upewniaj się o wszystkich rzeczach. Wtedy one staną
się twoją własnością. Zawsze nabieraj pewności, że są zastosowane właściwie.

9 Po przeczytaniu każdego ustępu powinno się odczytać podane u dołu strony pytanie

do tego ustępu i odpowiedzieć na nie swoimi słowami. Jeśli się nie jest w stanie tego
uczynić, należy ustęp przeczytać ponownie. Nie powtarzaj odpowiedzi jak papuga, czyli
dokładnie tymi samymi słowami co w ustępie. Można jednak podkreślić sobie główną
myśl każdego ustępu. Utkwi ona przez to lepiej w pamięci, a także będzie łatwiejsza do

odszukania przy późniejszym powoływaniu się na nią. Tak studiuj jeden ustęp po
drugim, aż przestudiujesz cały artykuł.

10 Dalszy sposób roztrząsania jej treści może polegać na prywatnych dyskusjach z

przyjaciółmi. W rozmowach i na spotkaniach towarzyskich poruszaj punkty, co do

których mamy teraz nowe zrozumienie. Omawiaj ich znaczenie dla dalszego marszu
naprzód organizacji Bożej i dla naszego osobistego stosunku do niej. Wskaż na różnice
między nowym a dawnym zrozumieniem. Przedyskutuj związki zachodzące między
poszczególnymi punktami prawdy i ich stosunek do wizji ogólnej. Przytocz ciekawe

punkty dotyczące służby polowej i wskaż, jak pewne argumenty pomagają pokonać
sprzeciwy ze strony zwolenników błędnych poglądów religijnych, z którymi spotykamy
się w polu. Wyśmienitą sposobność do poruszania takich punktów dają np. zbiórki do
przedpołudniowej służby polowej, kiedy urządza się pokazy i podaje zachęty co do
sposobów zaofiarowania poselstwa.

11 Ostatnia, lecz nie mniej ważna uwaga: jeśli rzeczywiście chcemy doceniać to, co

studiujemy w Strażnicy, jeśli chcemy to mieć w sercu a nie jedynie w głowie i jeśli
pragniemy, żeby to nas prowadziło do dojrzałości, musimy ten materiał stosować w

służbie polowej. Poza tym Jehowa zaopatrzył nas w Strażnicę, aby Jego imię i zamysły
stały się znane na całej ziemi. Jeśli używamy jej w tym właśnie celu, pomoże nam to
wytrwać na drodze do życia wiecznego.
_____

PRZEGLĄD MATERIAŁU: 1. Jakie miejsce zajmuje dziś w organizacji Bożej „Strażnica”? 2. Jak
„Strażnica” omawia tematy biblijne i jak zaoszczędza nam czas? 3. Jak „Strażnica” służy nam pomocą i

ochroną? 4. Dlaczego jest konieczne osobiste przestudiowanie wszystkich artykułów „Strażnicy”? 5. Z

jakim usposobieniem powinniśmy przystępować do studium „Strażnicy”? 6, 7. Opisz, jak należy czytać
„Strażnicę” pierwszy i drugi raz. 8. Co należy zrobić z tekstami, które tylko zacytowano? 9. Jak można się

upewnić, czy ale dobrze zrozumiało ustęp? 10, 11. Jaki jest dalszy wyśmienity sposób omawiania

„Strażnicy” i najlepszego korzystania z niej?

ZADANIE: Wybierz z bieżącej „Strażnicy” szczególnie ciekawe punkty oraz myśli dające się zastosować w
służbie polowej i omów je z jakimi bratem lub siostrą za pomocą porównania.

Studium 40

POSŁUGIWANIE SIĘ POMOCAMI BIBLIJNYMI

WYDANYMI PRZEZ STRAŻNICĘ

1 „ ‚I sprawdźcie mnie teraz pod tym względem’, mówi PAN [Jehowa] zastępów, ‚i

zobaczcie, czy nie otworzę wam okien niebios, i nie wyleję wam błogosławieństwa, aż nie

będzie już żadnego braku.’ ” (Mai. 3:10, AT) Wynikiem takiego błogosławieństwa Jehowy
mogłoby być tylko coś najlepszego. On obiecał, że nie braknie dobrych rzeczy, i że
błogosławieństwo się nie skończy, dopóki nie zostanie zaspokojona potrzeba takich
rzeczy. A co jest tym błogosławieństwem i kiedy ma ono przyjść? Przeczytanie kontekstu

powyższych słów proroka wskazuje, że chodzi to o pokarm z domu Jehowy, i że
błogosławieństwo miało nadejść w czasie obecności posłańca przymierza,
przychodzącego w celu zatroszczenia się o dostarczenie tego pokarmu wszystkim
łaknącym prawdy. - Mal. 3:1, 10.

2 Najwybitniejsza i pierwsza pomoc biblijna jest dzisiaj studiowana przez świadków

Jehowy na całym świecie, a jest nią czasopismo Strażnica. (Zobacz dodatkowy artykuł
Strażnicy z r. 1954 pt. „Strażnica pomocą w studium Biblii”.) Od swego pierwszego
wydania w lipcu 1879 r. do chwili obecnej czasopismo Strażnica było oddane wyłącznie
obwieszczaniu panowania Nowego Świata Jehowy. Wiernie odbijało coraz jaśniejsze

błyski światła proroctw biblijnych wysyłane ze świątyni Bożej przez panującego Króla,
Chrystusa Jezusa. (Obj. 11:19) W miarę wzrostu zrozumienia proroctw i wypełniania się
ich Strażnica podąża naprzód i dotrzymuje kroku światłu prawdy, które „jak jasna
światłość wschodzi i rośnie aż do pełnego dnia”. - Przyp. 4:18, Wu.

3 Jako pomoc do studium Biblii czasopismo Strażnica zaoszczędza nam czas. Korzysta

ze wszystkich dostępnych pomocy biblijnych, aby zebrać materiał do ważnych dla życia
tematów biblijnych. Powołuje się na najnowsze informacje o manuskryptach biblijnych i

znaleziskach archeologicznych, a także na wiedzę naukową, która z każdym dniem coraz
dobitniej potwierdza prawdziwość Biblii, oraz zapoznaje czytelnika z namacalnymi
wydarzeniami, będącymi za naszych dni wypełnieniem proroctw. Podczas gdy przeciętny
człowiek nie miałby ani czasu na szczegółowe badanie, ani dostępu do materiałów
źródłowych, więc właśnie zadanie to spełnia Strażnica. Z tą też myślą powinno się ją

czytać i rozpatrywać. Zwróć uwagę na to, jak ona pomaga pod wieloma względami.

4 Prócz artykułów głównych, które szczegółowo roztrząsają proroctwa i nauki biblijne,

w każdym wydaniu znajdujemy pomocne artykuły dodatkowe. Zawierają one wyśmienity
materiał uzupełniający do przemówień; podają tło wydarzeń biblijnych. Jezus
wielokrotnie wspominał Żydom o faryzeuszach i demaskował ich. Lecz kim byli i skąd się
wzięli faryzeusze? Zobacz więc artykuł dodatkowy zamieszczony w Strażnicy pt. „Miłość

buduje”. Biblia mówi, że saduceusze nie zgadzali się w nauce z faryzeuszami. W co więc
wierzyli saduceusze? Odpowiedzi udziela artykuł dodatkowy z r. 1954 pt. „Saduceusze za
dni Jezusa”. Ci, którzy w służbie polowej mogą stanąć wobec konieczności rozmawiania z
mahometanami, znajdą wyborny materiał o Koranie, tzw. świętej księdze mahometan, w
artykule pt. „Egzaminacja nauki islamu.” (przy art. głównym pt. „Zadowoleni przez,

pracę”), oraz w serii dalszych artykułów opublikowanych w r. 1952 w Strażnicy
angielskiej. Wiedza ma wartość tylko wtedy, gdy się z niej czerpie i zastosowuje ją,
wyszukujcie więc takie specjalne artykuły i róbcie z nich użytek w służbie kaznodziejskiej.

5 Choć pewne wiadomości są pod ręką, to jednak niektórzy nie wiedzą, jak je odnaleźć.

Pomocą pod tym względem jest każde wydanie (ang. i niem.) Strażnicy z 15 grudnia,

która zawiera skorowidz wszystkich artykułów opublikowanych na jej łaniach w ciągu
danego roku. Szukając jakiegoś określonego tematu, po prostu zajrzyj do tego
alfabetycznego wykazu tytułów. Jeśli się nie pamięta dokładnie tytułów pewnych

artykułów, można je odnaleźć przez posłużenie się osobnym „Skorowidzem objaśnionych

tekstów”, który jest podawany w tym samym wydaniu Strażnicy. Przez wyszukanie
tekstu biblijnego, który mógłby być przytoczony lub omówiony w danym artykule
Strażnicy, można często znaleźć potrzebny materiał. Gdybyś na przykład szukał artykułu

„Przyobleczcie się pokorą!” i nie mógłbyś sobie przypomnieć jego tytułu, ale wiedziałbyś,
że tekst w 1 Piotra 5:5, 6 mówi o pokorze, to zajrzyj do skorowidza tekstów (w angielskim
wydaniu z 15 grudnia 1953 r.), gdzie przy i Piotra 5:5, 6 podano, że ten werset jest
objaśniony na 333 stronie odnośnego tomu Strażnicy. Tam znajdziesz pożądany artykuł.
Często skorowidz tekstów odsyła do prowadzonego w Strażnicy działu „Pytań

czytelników”. Tu omawia się obszernie specjalne pytania dotyczące kwestii
doktrynalnych lub trudnych miejsc w przekładach; omówienia te mają nieocenioną
wartość, gdyż powołują się na najważniejsze z dostępnych pomocy biblijnych.

6 Dalszymi pomocami biblijnymi dostarczanymi przez Towarzystwo Strażnica są

liczne książki. Należy do nich książka „Nowe niebiosa i nowa ziemia”, która rozpatruje
zamysł Jehowy od stworzenia świata do i obecnego czasu i opisuje narodziny
niebiańskiego królestwa Bożego w roku 1914, narodziny nowej krainy oraz wyłonienie

narodu w jednym dniu, w dniu Jehowy, co jest przygotowaniem do zaprowadzanego
przez Jehowę całkiem nowego świata. Naturalnie książka ta zwraca uwagę na wiele
ważnych dla badacza Biblii dat i wydarzeń. Na stronach 364-369 (wyd. ang.) znajdujemy
tam chronologiczną tabelę dat i wydarzeń. Wydano też tom pt. „Upewniajcie się o

wszystkich rzeczach”, w którym są zestawione grupami teksty Pisma dotyczące prawie
każdego tematu biblijnego, co jest bardzo poręczne.

7 Biblia ma wiele do powiedzenia o oszustwach i niebezpieczeństwach religii fałszywej.

Tom pt. Co religia uczyniła dla ludzkości? zawiera bardzo treściwe studium religii
fałszywej, podaje określenia, objaśnienia i opisy takich religii, jak: kulty staroegipskie,
hinduizm, buddyzm, islam i inne. Prowadzenie dziś rozmowy z różnymi ludźmi

pochodzącymi z rozmaitych plemion, narodów i języków wymaga niejednokrotnie
pewnej znajomości tych religii, aby wiedzieć, jak można się skutecznie zbliżyć do
szukającego umysłu. Książka „To znaczy życie wieczne” zawiera, szczególnie na obecne
dni ostateczne, wyborne rady dla rodziny, dotyczące małżeństwa i wychowania dzieci.

Jeśli chodzi o jasność wyłuszczenia podstawowych nauk biblijnych, to trudno znaleźć coś
lepszego od książki „Niech Bóg będzie prawdziwy”. Jest to publikacja zadająca ciężkie
ciosy błędom religii demonicznej. Każda z tych książek ma także skorowidz
przedmiotowy oraz skorowidz tekstów biblijnych.

8 Na ten wielki ogrom świadectwa wydawanego regularnie we wszystkich językach

składają się także miliony broszur. Jedną z najnowszych jest aktualna broszura pt.

Podstawa wierzenia w nowy świat. Niektórzy upierali się przy tym, że Biblia jest księgą
dla świata zachodniego. Tymczasem ta broszura wykazuje, że Biblia pochodzi ze
Wschodu, biorąc pod uwagę miejsce jej spisania. Jej kompilatorami byli ludzie Wschodu.
Większość opisanych w niej wydarzeń miała miejscem Wschodzie. Ludzie, o których ona

mówi, byli mieszkańcami Wschodu. Biblia jest więc w rzeczywistości księgą dla
wszystkich ludzi spośród wszystkich narodów świata. A jakie mamy widzialne dowody na
to, że Biblia stanowi podstawę wierzenia w nowy świat? Wiele dowodowi potwierdzeń

prawdziwości Biblii dostarcza nowoczesna archeologia. (Zobacz art. Strażnica z r. 1954

pt. „Wysiłki w celu podkopania Biblii”.) Również dzisiejsza nauka coraz więcej zgadza się
z tym, na co w Biblii już przed stuleciami wskazano jako na proste fakty. Te i inne punkty
zostały przekonywająco wyłuszczone we wspomnianej broszurze. Duży wybór innych

broszur omawia nauki biblijne, najnowsze wydarzenia światowe wypełniające proroctwa

oraz poselstwa, które mają bezpośrednie znaczenie dla tysięcy ludzi i które się łatwo
czytają.

9 Ci, którzy studiują Biblię, zdają sobie sprawę z tego, że przy spisywaniu wielu

proroctw poważną rolę odgrywało położenie geograficzne. Strażnica z r. 1954 w artykule

pt. „Społeczeństwo Nowego Świata zaatakowane z dalekiej północy” wykazuje, że wiele
nazw miejscowości, wymienionych w 38 rozdziale proroctwa Ezechiela, miało szczególne
znaczenie prorocze. Takie miejsca, jak Togorma, Put, Persja, Kusz, Dedan, Seba, zostały
wymienione w proroctwach ze względu na ich stosunek do figuralnego ludu Jehowy, tj.

do Izraelitów. W poszczególnych tomach Przekładu Nowego Świata Pism Hebrajskich
oraz Przekładu Nowego Świata Chrześcijańskich Pism Greckich (w jęz. ang.) znajdują
się starannie opracowane mapy, które mogą służyć za wyborną pomoc biblijną do
ustalenia położenia geograficznego odnośnych krajów i obszarów.

10 Dalszy przegląd tych map zwraca naszą uwagę na miasta-enklawy wymienione w

Jozuego 16:9 (NW). Z łatwością można tam znaleźć jakieś biblijne miasto należące do
jednego pokolenia a położone na terytorium innego pokolenia. Miasta lewickie są

wyraźnie zaznaczone i przez to łatwe do odszukania podczas studium. Przez śledzenie na
mapie licznych wydarzeń biblijnych i podróży odbywanych przez postacie biblijne można
posiąść znacznie lepsze zrozumienie tego, co się czyta w Biblii. Dalsze mapy można
znaleźć w pomocy biblijnej „Wyposażony do wszelkiego dzieła dobrego”; na przykład
między stronicami 128 i 129 znajduje się tam fizyczna mapa Palestyny. Ta plastyczna

mapa daje wyraźny obraz gór, dolin, wzgórz i rzek, które zostały wsławione przez Biblie,
przenosząc badacza niemal w sam teren.

11 Do dalszych ciekawych pozycji książki „Wyposażony do wszelkiego dzieła dobrego”

należy omówienie księga po księdze całej Biblii z podaniem przybliżonego okresu czasu
objętego daną księgą, jej pisarza lub pisarzy oraz głównego tematu. Poza tym zwrócono w
niej uwagę na ważniejsze manuskrypty biblijne oraz podano krótkie szkice o językach
biblijnych. Jest to po prostu praktyczny podręcznik dla sługi Bożego.

12 Pomoce biblijne wydane przez Towarzystwo Strażnica są zaiste dowodem i

świadectwem tego, że Jehowa zlał na nas błogosławieństwo, które nigdy nie ustanie, aż w

szczytowym punkcie dzieła kaznodziejskiego, przy końcu obecnego systemu rzeczy, nie
będzie już żadnego braku. Tymczasem jednak wszyscy teokratyczni słudzy Boży czynią
dobrze, gdy te niezrównane pomoce biblijne jak najlepiej wykorzystują do posilania
słabych i karmienia stada Bożego. Posługując się nimi sprawdzaj Jehowę i przekonaj się,

czy ku swej chwale nie będzie ci błogosławił obfitym owocem.

_____

PRZEGLĄD MATERIAŁU: 1. Jaka obietnica została dana przez proroka Jehowy i na jaki czas? 2, 3.
Dlaczego możemy powiedzieć, ze czasopismo „Strażnica” jest dziś czołową pomocą biblijną? 4. Jak to

czasopismo może dostarczyć materiału do różnych przemówień i na różne tematy? 5. (a) Objaśnij sposób
korzystania ze skorowidza tematowego i tekstowego, które się znajdują w każdym oryginalnym wydaniu z

15 grudnia, (b) Wskaż, jaką wartościową pomocą dla badacza Biblii może być dział „Pytań czytelników”. 6.

Jaką wartość ma tabela chronologiczna podana w biblijnym podręczniku „Nowe niebiosa i nowa ziemia”?
7. Dlaczego w każdej bibliotece powinny się znaleźć trzy omówione tu książki? 8. Jak posłużyłbyś się

broszurą „Podstawa wierzenia w nowy świat” do wyjaśnienia prawdy komuś, kto nie zna Biblii? 9-11. (a)

Wskaż, jak biblijne mapy wydane przez Strażnicę mogą być użyteczne przy studium innych publikacji
Towarzystwa. (b) Wytłumacz, jakie różne zastosowanie może mieć książka „Wyposażony do wszelkiego

dzieła dobrego”. 12. Jak długo jeszcze będziemy potrzebować takich pomocy biblijnych?

ZADANIE: Podaj przykład sposobu użycia skorowidza przedmiotowego z II części książki „Wyposażony

do wszelkiego dzieła dobrego” przez ustalenie tematów, które należy odszukać w celu zebrania materiału.

Studium 41

POSŁUGIWANIE SIĘ KONKORDANCJAMI

1 Czy może ktoś powiedzieć, że ma doskonałą pamięć i że nigdy nic nie zapomina? Nie

ma takiego człowieka, chociażby ktoś miał najlepszy cel i najlepsze zamiary. I czyż
stworzenie mogłoby mieć lepszy zamiar, niż chęć zapamiętania możliwie wszystkiego, co
jest zawarte w Słowie Bożym, czyli w Biblii, oraz posiadania zdolności przypominania

sobie podczas głoszenia tych niezliczonych tekstów kiedyś przeczytanych i
przestudiowanych? Jednak mimo dobrych chęci musimy przyznać, ze mamy słabą
pamięć. Chcąc umieć sobie z tym poradzić, powinniśmy wiedzieć, jak się posługiwać
konkordancją biblijną. Pilne posługiwanie się nią pomoże nam wyrównać usterki naszej
pamięci.

2 Cóż to, jest „konkordancja”? Zaglądając do przedmowy w starym wydaniu (1737)

angielskiej Konkordancji Crudena, dowiadujemy się, ze „konkordancja jest słownikiem
czyli wykazem wyrazów zawartych w BIBLII, w którym wszystkie słowa użyte w
natchnionych pismach są ułożone alfabetycznie ze wskazaniem miejsc, w których one

występują, co nam pomaga w znalezieniu potrzebnych wyjątków oraz w porównaniu
kilku znaczeń tego samego wyrazu”. Jedno z nowszych określeń powiada: „[Jest to]

alfabetyczny wykaz wyrazów wskazujący miejsca w tekście Biblii, gdzie można znaleźć
każde główne słowo, czyli tak zwane hasło, i podający bezpośredni kontekst lub wyrazy z
najbliższego sąsiedztwa każdego miejsca.” Już samo to wyjaśnienie powinno
przeciętnego kaznodzieję skłonić do posługiwania się konkordancją. Oszczędziłoby mu to

czas.

3 Konkordancją biblijną można się zasadniczo posługiwać w trojaki sposób. Po

pierwsze, używa się jej do oznaczenia miejsca jakiegoś ściśle określonego, znanego
tekstu, którego nie można sobie dokładnie przypomnieć. Posługując się wyczerpującą
konkordancją, musiało by się w końcu po żmudnym wertowaniu natrafić na pożądany
tekst, natomiast przy konkordancjach niniejszych trzeba się zdać na ułożone

alfabetycznie hasła. Potrzebny jest urywek kontekstu zawierający hasło i zaopatrzony
odsyłaczem tekstowym. Wymaga to jednak od kaznodziei, żeby się wprawiał w ustalaniu,
które słowa w czytanym tekście biblijnym są główne, czyli spełniają rolę haseł. Dla

zilustrowania tego w poniższym tekście hasła wypisano kursywą i można by je z łatwością

odnaleźć w jakiejkolwiek konkordancji. „Dla tych niewiernych, którym bóg świata tego
oślepił umysły, aby nie zaświecił im blask ewangelii chwały Chrystusa, który jest
obrazem Bożym.” - 2 Kor. 4;4, NW.

4 Dla sługi Bożego, który pragnie opracować jakiś określony temat do kazania od

drzwi do drzwi lub do wygłoszenia w zborze, może być pomocne wzięcie pod uwagę
drugiego sposobu posługiwania się konkordancją. Prawie każde przemówienie powinno
mieć jakiś „temat”, czyli myśl przewodnią ciągnącą się od początku do końca.
Powiedzmy, że mamy opracować przemówienie o „radości” i wybieramy temat: „Radość

służenia Jehowie.” Studiujący może mieć w pamięci jeden lub dwa teksty, lecz potrzebuje
więcej wiadomości o tym przedmiocie, chcąc go omówić z różnych punktów widzenia. W
celu przyspieszenia pracy posługuje się konkordancją. Dowiaduje się więc, że aniołowie
zwiastowali pasterzom w polu „radość wielką, która bidzie wszystkiemu ludowi”. Dalej

czyta, że jedyniespłodzony Syn Boży Jezus „dla wystawionej sobie radości” zniósł
wszelkiego rodzaju zelżywości, aby wypełnić wolę swego Ojca w odniesieniu do człowieka
i ziemi. Wierni słudzy Boży na ziemi radośnie przyjmują słowa Jezusa „Wnijdź do
radości pana twego”, które on do nich kieruje, gdy są wierni w wykonania danego im
przez Jehowa zlecenia. Jedną a tajemnic powodzenia chrześcijanina wyjawia tekst:

„Radość Jehowy jest siłą waszą.” Te i inne teksty można by wpleść do dobrego
przemówienia pobudzającego do czynu. - Neh. 8:10, AS.

5 Służba kaznodziejska świadków Jehowy stawia ich często przed zadaniem obalenia

różnych błędnych nauk religijnych. Omówienie trzeciego zastosowania konkordancji
wskaże na jej wartość i pod tym względem. Umożliwia ona przeprowadzenie
porównawczego studium tekstów biblijnych, które służy do stwierdzenia w jakimkolwiek

przedmiocie zgodności nauki Pisma Świętego. Przy takim studium teksty pozornie
trudne do zrozumienia stają się proste, gdy je porównać z innymi, które wyjaśniają
budzący wątpliwość pogląd czy myśl. Weźmy na przykład słowo „ziemia”. W niektórych
miejscach Biblii ma ono zastosowanie literalne, tj. oznacza glob, na którym żyjemy. W

innych tekstach jest zastosowane czysto symbolicznie. Zaglądając do konkordancji
znajdziemy Kaznodziei 1:4, gdzie powiedziano: „Ziemia na wieki stoi.” Odnosi się to do
literalnej kuli ziemskiej, co też widać z tekstu w Izajasza 45:18. Wskazuje on, że Jehowa
Bóg nie na próżno stworzył ziemię, ale ukształtował ją po to, żeby była zamieszkana.
Literalna ziemia będzie istnieć zawsze. - Ps. 104:5.

6 W Izajasza 60;2 oznajmiono: „Ciemności okryją ziemię.” Ta wzmianka o „ziemi” jest

symboliczna, gdyż odnosi się do obecnego panowania niedoskonałych ludzi,
pozostających pod wpływem demonów. I właśnie tą symboliczną „ziemię” miał na myśli
apostoł Piotr, gdy w 2 Piotra 3:7 (NT) napisał: „Ale teraźniejsze niebiosa i ziemia mocą
tego samego Słowa zachowane są i odłożone dla ognia.” „Ziemia” Szatana, czyli jego

widzialny system, na który składają się religia fałszywa, polityka i handel, będzie
naprawdę strawiona jakby ogniem, a więc ulegnie całkowitej zagładzie.

7 Zdarza się jednak, że ktoś po prostu nie może sobie przypomnieć żadnego głównego

słowa jakiegoś tekstu. Pamięta kilka wyrazów podrzędnych lub samą myśl, lecz nie
potrafi znaleźć żadnego słowa głównego, które byłoby hasłem w jego podręcznej
konkordancji. W takim wypadku, trzeba zajrzeć do jakiejś „konkordancji wyczerpującej”.

Jeśli się zna choćby tylko jedno słowo tekstu, można znaleźć potrzebny werset pod tym
właśnie słowem.

8 W języku angielskim istnieją dwie bardzo dobre konkordancje wyczerpujące,

mianowicie: Exhaustive Concordance of the Bible [Wyczerpująca konkordancja biblijna]

Jakuba Stronga i Analytical Concordance of the Bible [Analityczna konkordancja
biblijna] Roberta Younga. Wartość każdej z nich polega na czym innym. Obie zawierają
materiał pozwalający dotrzeć do pierwotnych znaczeń i podają różne odcienie znaczeń

oryginalnych słów biblijnych. Chcąc pojąć właściwy sens wielu tekstów w niektórych

przekładach Biblii, często trzeba się cofnąć do oryginalnych słów języka biblijnego i
ustalić różne odcienie ich znaczenia. Za ilustrację tego może posłużyć słowo „świat”. W
przekładzie ks. Wujka jednym i tym samym słowem „świat” oddano cztery różne słowa

oryginału greckiego, z których każde ma odmienne znaczenie, każde pod innym
względem zdaje się odnosić do tego, co ktoś mógłby brać za znaczenie zwykłego
polskiego słowa „świat”. Stąd dla niektórych odnośne teksty w przekładzie Wujka
zawierają pewną niejasność.

9 W 3 ustępie niniejszej lekcji przytoczyliśmy już 2 Koryntów 4:4 (Wu). Ów tekst

powiada: „którym bóg świata tego ...” Poszukajmy w konkordancji Stronga greckiego
słowa, które tu oddano przez „ten świat”. Najpierw szukamy odsyłacza w część i
konkordancyjnej. Znalazłszy taki odnośny tekst stwierdzamy, że przy słowie „świat”
podano kursywą liczbę 165. W „Słowniku, greckim” tej konkordancji znajdujemy pod tą

liczbą greckie słowo aion, które w danym tekście oddano przez „świat”, a które oznacza
„system rzeczy” lub „wiek”, a nie glob ziemski. Szatan jest faktycznie „bogiem togo
systemu rzeczy”.

10 Inna wzmianka o „świecie” dotyczy zagłady świata. Tak właśnie jest w 2 Piotra 3:6

(Dą): „przez nie świat ówczesny zginął wodą zalany.” Zaglądając znów do „Słownika
greckiego” (w konkordancji Stronga) pod liczbą 2889, znalezioną w część i
konkordancyjnej przy słowie „świat”, dochodzimy do greckiego słowa kosmos. W języku

greckim oznacza ono: „uporządkowane urządzenie”, czyli „organizacja”. Gdy apostoł
Piotr pisał pod natchnieniem swój list, miał na myśli zagładę przedpotopowej szatańskiej
organizacji zła. Ówczesny świat Szatana zginął, tak iż Szatan musiał po potopie
zorganizować drugi świat.

11 Jest jeszcze inne słowo greckie, które przełożono przez „świat”. Słowo to podano w

konkordancji pod liczbą 3625, jak to widać z odsyłacza przy tekście z Objawienia 16:14
podanym w głównej części konkordancji pod hasłem „świat”. Ów tekst brzmi: „Są to
bowiem czyniące cuda duchy diabelskie, które wychodzą do królów ziemi i wszystkiego
okręgu świata, aby ich zgromadzić na wojnę onego wielkiego dnia Boga

wszechmogącego.” (NT) „Świat”, czyli użyte tu w języku greckim oikouméne oznacza

„zamieszkaną ziemię”. Okazuje się więc, że Szatan Diabeł zwiódł narody całej
zamieszkanej ziemi i wkrótce poprowadzi je do bitwy przeciw Jehowie Bogu i Jego
Synowi Chrystusowi Jezusowi. Czwarte greckie słowo przełożone przez „świat” występuje
w konkordancji pod liczbą 1093 i brzmi ge, co znaczy „ziemia”. W Objawieniu 13:4 (Kow)

słowo „świat” odnosi się do symbolicznej ziemi, do ludzi mieszkających na ziemi.

12 W języku polskim nie mamy takich dzieł jak angielskie konkordancje

„wyczerpujące”. (Nie ma ich także w języku niemieckim.) Niestety, niewiele też mamy
wydań polskich konkordancji podręcznych, które do tego miały skromne nakłady.
Wydane przez koła katolickie: Konkordancją wedle tłumaczenia O.J. Wujka T. J.,
ułożona przez ks. Jana Zielińskiego, Toruń, 1900; Skarbiec Pisma Świętego.

Konkordancją rzeczowa, wydał ks. Feliks St. Feldheim, Kielce, 1924, oraz Konkordancja
podręczna Pisma Świętego Nowego Testamentu ks. Eugeniusza Dąbrowskiego,
Albertinum, 1955, nie są właściwymi konkordancjami, a raczej zbiorami dobranych

tekstów biblijnych, które zgrupowano na ogół według tematów dogmatyczno-moralnych,

i dlatego ich przydatność jest ograniczona. Jedyną polską konkordancją podręczną w
pełnym znaczeniu tego słowa jest wydana w Białymstoku w r. 1939 nakładem
wydawnictwa „Straż” Konkordancją Biblijna, czyli alfabetyczny wykaz wyrazów Pisma

Świętego z tłumaczeniem imion. Opracowana została według „Biblii powszechnie

używanej”, jak autor określił Biblię Gdańską. Tłumaczenia imion i inne komentarze
podane w źródłach nieteokratycznych mogą zawierać błędy i przeto powinno się je

traktować z rezerwą.

13 Ze względu na niedostatek polskich konkordancji podręcznych niejeden studiujący

będzie mógł wyręczyć się jakąś konkordancją obcojęzyczną. Na przykład w języku
niemieckim można się spotkać z takimi konkordancjami jak: Theokratische
Konkordanz; Elberfelder Bibel-Konkordanz; Stuttgarter Bibitische Nachschlagewerk;
Bremer Biblische Konkordanz. W celu jak najpełniejszego wykorzystania pomocy, jaką

zaofiarowuje konkordancją, byłoby dobrze przeczytać uwagi podane we wstępie do
każdego działu konkordancji.

14 Czy chcesz być czujnym i sprawnym kaznodzieją, który jest dobrze wyposażony do

służby? Włącz, więc do swego osobistego studium i badania posługiwanie się
konkordancją na równi ze wszystkimi innymi pomocami biblijnymi.

_____
PRZEGLĄD MATERIAŁU: 1. Co zmusza nas do posługiwania się konkordancją biblijną? 2. Co to jest

konkordancją? 3. Objaśnij zastosowanie konkordancji podręcznej w wyszukiwaniu jakiegoś określonego
tekstu na podstawie haseł. 4. Pokaż, jak można rozwinąć jakiś „temat” za pomocą konkordancji. 5, 6.

Podaj przykład zastosowania konkordancji przy porównawczym studium jakiegoś określonego

przedmiotu. 7, 8. Jakie są niektóra z zalet konkordancji wyczerpujących? 9-11. Wyjaśnij sposób ustalenia
znaczenia słowa „świat” za pomocą konkordancji Stronga. 12. Jakie mamy konkordancje w języku polskim

i która z nich może oddać największą przysługę? 13. (a) Jakimi konkordancjami można się nieraz

wyręczyć? (b) Co trzeba uczynić, aby z konkordancji biblijnej odnieść jak największy pożytek? 14. Dlaczego
powinniśmy mieć jakąś konkordancje w swej bibliotece?

ZADANIE: Opracuj z pomocą konkordancji porównawcze studium jakiegoś biblijnego tematu do
odwiedzin ponownych.

Studium 42

SŁOWNIKI BIBLIJNE

1 Wzrost wiedzy i obfitość dokonanych w ostatnich latach przez archeologów odkryć

biblijnych miejscowości i miast, biblijnych manuskryptów, narzędzi i naczyń otwarły

przed badaczem Biblii nowe drogi zdobywania informacji i pogłębiania studium. Poza
tym sama Biblia jest niewyczerpanym źródłem nowych rzeczy. Zawiera informacje na
każdy możliwy temat, porusza sprawy całych narodów i cywilizacji, wnika w codzienne
życie i zwyczaje ludów. Wspominając o wielu ciekawych faktach, nie zawsze podaje
bliższe szczegóły. Chcąc uzyskać dodatkowe informacje, dzięki którym można sobie lepiej
uzmysłowić geografię miejsc biblijnych, znaczenie imion i topografię kraju, co często ma

znaczenie w proroctwie biblijnym, trzeba korzystać ze słownika biblijnego. Gdy jest
właściwie użyty, może oddać przysługę kaznodziei Jehowy Boga.

2 W jaki sposób można więc zastosować w służbie słownik biblijny? Istnieje wiele

sposobów. Często szkic przemówienia, które ma być wygłoszone w zborze, zawiera jakiś
punkt wymagający szczegółowego wyjaśnienia dla uzyskania jasności obrazu. Weźmy na
przykład zapisek biblijny o Rahabie i dwóch zwiadowcach izraelskich. Z doniesienia w

Jozuego 2:6 wynika, że dom Rahaby miał płaski dach. Zasięgając informacji w słowniku,

biblijnym, dowiadujemy się, że wtedy - nie tak jak dziś u nas - ludzie mieli zwyczaj
budowania płaskich dachów. W ten sposób można było na dachu rozpostrzeć rzędami
łodygi lnu do przeschnięcia, co dostarczyło kryjówki dla dwóch Izraelitów. Sprawozdanie
donosi, że zwiadowców spuszczono potem z okna domu Rahaby poza mur, na którym jej
dom był zbudowany. Czy to nie brzmi dziwnie, że dom miał być zbudowany wysoko na

murze miejskim? Zaglądając do słownika, pod hasłem miasto znajdujemy, że w
terminologii hebrajskiej miastem nazywano zbiorowisko mniejszej lub większej liczby
stałych mieszkań ludzkich, zwłaszcza gdy były otoczone murem. Według niektórych
autorytetów takie mury miały nieraz znaczną grubość, od 6 do 9 m. Można sobie łatwo
wyobrazić, że dom Rahaby mógł być zbudowany na takim murze i że okna domu.
wychodziły na zewnętrzną stronę muru.

3 Inne wzmianki biblijne dotyczące miast wskazują, że dobre strony miało

zbudowanie miast na wzgórzu, czyli (po hebrajsku) na tel. (Jer. 30:18) Słownik biblijny

Harpera (w jeż. ang.) podaje taką uwagę: „Jeruzalem daje nam dziś wiele przesłanek co
do wyglądu jakiegokolwiek miasta z czasów biblijnych: niezwykle mocne mury

kamienne, ... wysokie położenie nad dolinami, strome zbocza od wschodu i południa itd.”
Jeruzalem było miastem zbudowanym na wyniosłości, na górze Syjon, i było znane ze
swej naturalnej obronności i dobrze chronionego zaopatrzenia w wodę.

4 W proroctwie niejednokrotnie ważną rolę odgrywała geografia. W Objawieniu 16:16

(NW) czytamy, że wojna wielkiego dnia Boga Wszechmocnego ma być stoczona w Har-
Magedon, czyli w Armagedonie. Zaciekawienie powinien wzbudzić już sam fakt, że

wielką bitwę Jehowy nazwano Armagedonem. Dlaczego Har-Magedon? Jakie znaczenie
ma ta nazwą? Zasięgając znów rady u Harpera, dowiadujemy się, że nazwa Har-

Magedon znaczy „góra lub wzgórze Megiddo”, czyli „Wzgórze Bitew”. Powiedziano tam
dalej: „Znaczenie Megiddo wynikało z jego panowania nad skrzyżowaniem dwóch bardzo
ważnych starożytnych dróg handlowych i wojskowych.” Wzgórze Megiddo sterczało nad
przełęczą wiodącą poprzez góry, wznoszące się między równiną Saron na południu a

równiną doliny Esdraelon (Jezreel) na północy. Każdy, kto miał kontrolę nad tą
przełęczą, miał szansę zwycięstwa w bitwie. Właśnie tu w czasach starożytnych Jehowa

Bóg wywalczył da swego ludu decydujące zwycięstwo, pokonując zupełnie nieprzyjaciół
Izraela. W ten sposób Har-Magedon trafnie obrazuje dzień, w którym Jehowa, panując
całkowicie nad sytuacją, porazi ostatecznie swego arcywroga Szatana i wszystkie jego
hordy, niszcząc je tak, jak zniszczył swych dawnych nieprzyjaciół. - Sędz. 5:19, 20.

5 Niejeden nowocześniejszy słownik biblijny ma dużo do powiedzenia o nowożytnych

odkryciach archeologicznych. Jednym z nich jest wspomniany tu już słownik biblijny

Harpera, który rejestruje odkrycie Kamienia Moabickiego. Uważa się go za „największy
poza Biblią ze znalezionych dotąd pojedynczych dokumentów literackich, dotyczących
Palestyny i Wschodniej Palestyny”. Chrześcijańskiego kaznodzieję zainteresuje fakt, że
choć ten kamień jest zapisany literami moabickimi (podobnymi do hebrajskich), zawiera

tetragrammaton, czyli imię Jehowy. Potwierdza też doniesienie biblijne w 2 Królewskiej
3:4, że Mesa, król moabski, musiał płacić Achabowi, królowi izraelskiemu, daninę w
owcach. Są tym kamieniu wspomniano też o innych miejscach biblijnych. Choć wiara

chrześcijańskiego sługi Bożego nie jest dziś zależna od takich odkryć archeologicznych, to

przecież stanowią one dla wielu dodatkowy dowód i można je przytaczać w
przemówieniach.

6 Aby jeszcze raz wykazać wartość słownika biblijnego, który dostarcza szczegółów i

materiału wyjaśniającego do ciekawych przemówień, zwróćmy uwagę na następujące
wzmianki biblijne a potem sprawdźmy je w jakimś słowniku biblijnym. Niektórzy są
zaskoczeni, gdy czytają w Biblii, że w dawnych czasach malowano domy żywymi,
błyszczącymi farbami. (Jer. 22:14) Marmurowe podłogi i różnobarwne posadzki
przydawały dużo wdzięku pałacom i mieszkaniom wielu ludzi. (Estery 1:6, Wu) Ci, którzy

zajmowali wysokie stanowiska, byli w stanie utrzymywać dla rozrywki i wygody osobne
domy na lato i osobne na zimę. Opisy biblijne pokazują, że wnętrza domów były
wyposażone wspaniałymi meblami z kości słoniowej i hebanu, wykładanymi złotem.
(Amosa 3:15; 6:4; Ezech. 27:15-24) Wszelkiego rodzaju obicia, kobierca tkaniny i

poduszki zapewniały mieszkaniom komfort i przyjemny wygląd. (Amosa 3:12; Przyp.
7:16, 17, 31:21-24) Gdy w porze chłodniejszej mieszkanie stawało się nieprzytulne,
ogrzewano je. (Jer. 36:22, Wu) Nie ulega wątpliwości, że niektóre mieszkania ludzi
żyjących w czasach biblijnych odpowiadały pod względem komfortu mieszkaniom

„nowoczesnym”, a nawet je przewyższały.

7 Ci, którzy uważali za konieczne przenosić się z miejsca na miejsce, mieli duży wybór

sposobów podróżowania. (Izaj. 66:20) A dlaczego miano by się niepokoić o czas

odjazdu? Sługa mógł zawsze o tym przypomnieć po stwierdzeniu „stopni” na zegarze
słonecznym. W drodze podróżni korzystali z gościńców dobrze poznakowanych
sygnałami i drogowskazami. - Jer. 31:21, Wu, uw. marg.

8 A jak było z pracą? Czym się trudnili ludzie dawnych czasów, aby zdobyć środki do

życia? Dla wielu bardzo ważnym rzemiosłem było wtedy budowanie okrętów. Inni byli

pilotami portowymi; nie brakowało też w każdym porcie zawodowych marynarzy (Ezech.
27:4-9, 26-29; Izaj. 33:21, 23) Szlachetnym zawodem było zajęcie wykonywane przez
proroka Amosa, który przed powołaniem go przez Jehowę do służby prorockiej
pielęgnował (nacinał) sykomory (drzewa figowe). (Amosa 7:14,

, uw. marg.) Jeszcze

inni wyrabiali cegłę (Nah. 3:14), byli kamieniarzami (1 Kron. 22:2), rytownikami (2
Kron. 2:14), wyrabiali instrumenty muzyczne (2 Kron. 9:11), niektórzy byli fryzjerami,
jak o tym świadczą wzmianki o narzędziach pracy używanych w tym zawodzie. (Jer. 41:5;
Ezech. 5:1) Człowiek pracowity mógł sobie wybrać zajęcie spośród wielu zawodów i

rzemiosł, aby wziąć się do pracy i zarobić na dom i rodzinę. Gdy się te pozycje odszuka w

jakimś słowniku biblijnych można tam znaleźć wiele ciekawego materiału
objaśniającego.

9 Środek pomocniczy jakim jest słownik biblijny, pomaga nam tylko wtedy, gdy go

mamy pod ręką, gdy jest łatwo dostępny. W wielu bibliotekach Sal Królestwa znajdują się
dziś takie dzieła, i wszyscy świadkowie Jehowy mogą z nich korzystać. Jednak będzie tu
na miejscu kilka uwag co do niektórych niebezpieczeństw kryjących się w takich

„pomocach”, kiedy to mogłyby one przynieść więcej szkody niż pożytku. Kaznodzieja
dojrzały nie ma większych trudności z określeniem, co w takim słowniku zgadza się z
zamysłem Jehowy Boga i z Jego Słowem, tj. z Biblią, lecz jak ma postąpić nowicjusz?

Sługa Boży powinien być zawsze ostrożny w zalecaniu takich podręczników osobom

świeżo interesującym się prawdą, zwłaszcza gdy pożądana informacja dotyczyłaby spraw
doktrynalnych. Na przykład: bardzo mało słowników biblijnych zawiera dziś dokładne
tablice chronologiczne. Mogą one podawać rok 537 przed. Chr. jako czas wydania przez

króla Cyrusa dekretu o powrocie Żydów do Palestyny w celu odbudowania świątyni.

Zamiast jednak przyjąć proroctwo biblijne, które przepowiedziało niewolę Izraelitów na
przeciąg 70 lat opustoszenia ich kraju (tak iż opustoszenie Judy i Jeruzalem musiało się

zacząć w roku 607 przed Chr.), słowniki podają za początek opustoszenia rok 586 przed
Chr. I w tym się mylą. - The Westminster Dictionary of the Bible, strony 108, 109;

Calwer Bibellexikon (1924), str. 844.

10 Można by przytoczyć dalsze przykłady, w których słowniki biblijne nie trzymają się

dokładnie Biblii i po prostu podają prywatne poglądy lub wyjaśnienia. Niektóre słowniki
odrzucają pewne części Biblii lub dają do zrozumienia, że te doniesienia są niczym więcej

jak tylko przekazanymi tradycją zmyślonymi opowieściami, czyli mitami. Kaznodzieja
Jehowy Boga musi się strzec tak zwanej „wyższej krytyki” i odrzucać ją.

11 A więc z tego widać, że słowniki biblijne mogą być użyteczne, gdy sługa Boży szuka

w nich informacji z dziedziny historii, geografii, archeologii, codziennego życia ludów

itd., lecz że mogą one też wprowadzić w błąd, jeśli się im ufa w sprawach
chronologicznych i doktrynalnych, polegając na ścisłości ich wiedzy. Pamiętaj zawsze o
tym, żeby pomocami biblijnymi dostarczanymi przez Towarzystwo Strażnica posługiwać
się jako kamieniem probierczym do określenia, co można zaczerpnąć z takich źródeł jak

słowniki biblijne.

_____
PRZEGLĄD MATERIAŁU: 1. Co można znaleźć w słowniku biblijnym? 2. Objaśnij, jak słownik biblijny

dostarcza dodatkowe informacje do biblijnego doniesienia o Rahabie i dwóch zwiadowcach. 3. Jaki
ciekawy szczegół podaje pewien słownik na temat „miast”? 4. Pokaż, jak słownik biblijny może podać

informacje z dziedziny geografii. 5. Jak w słownikach biblijnych potraktowano archeologię? 6-8. Wymień

kilka szczegółów sprawozdań biblijnych, które słownik biblijny mógłby bliżej naświetlić. 9, 10. Jakich
niebezpieczeństw trzeba się strzec przy posługiwaniu się słownikami biblijnymi? 11. Co powinno być

kamieniem probierczym przy posługiwaniu się słownikami biblijnymi?

Studium 45

INNE POMOCE DO STUDIUM

1 Gdy dla zdobycia informacji zachodzi potrzeba korzystania poza biblijnymi

słownikami i konkordancjami z jeszcze innych źródeł, to stajemy wobec wielkiej

rozmaitości dalszych pomocy, takich jak encyklopedie biblijne, książki o archeologii,
źródła historyczne (np. O wojnie żydowskiej Józefa Flawiusza), rozprawy o
manuskryptach biblijnych, dzieła porównujące zdobycze nowoczesnej nauki z
doniesieniami biblijnymi i wiele innych. Niekiedy zdarza się, że trzeba, przedstawić
materiał fachowy z jakiejś całkiem odrębnej dziedziny. Powołani się na którąś z wyżej
wymienionych pomocy może być bardzo pożyteczne do poparcia argumentacji

kaznodziei teokratycznego.

2 W ostatnich czasach wiele mówiono o archeologii. Świadkowie Jehowy interesują się

archeologią tylko o tyle, że ona potwierdza lub dopełnia sprawozdanie biblijne. Poniższy
przykład unaocznia, jak tego rodzaju pomoc biblijna może zawierać cenne informacje,
będąc dopełnieniem relacji samej Biblii.

3 Pierwsza księga Mojżeszowa wspomina w początkowych rozdziałach o pewnym

ludzie, którego państwo i wpływy we wczesnych cywilizacjach stały się znane dzięki
studiom archeologicznym ostatnich czasów. 1 Mojżeszowa 15:18 wspomina o zawarciu

przymierza z Abrahamem, które to przymierze obiecywało jego nasieniu „tę ziemię, od
rzeki Egipskiej, aż do rzeki wielkiej, rzeki Eufrates”, a ziemia ta była zamieszkana przez
Kenejczyków, Amorejczyków, Gergezejczyków, Jebuzejczyków i innych, włączając w to
Hetytów, potomków Heta. (1 Mojż. 10:15) 1 Mojżeszowa 25:1-20 zawiera opis kupna

jaskini położonej przed Hebronem, którą Abraham nabył, aby pogrzebać swą ukochaną
żonę Sarę, przy czym tej transakcji dokonał z synami Heta, czyli Hetytami. Później
Dawid poślubił pewną Żydówkę, Betsabę, która została matką Salomona. Ona nie miała
krwi hetyckiej, ale Hetytą był Uriasz, jej poprzedni małżonek. (2 Sam. 11:5; 12:24, 25:39;
1 Kron. 3:5) Biblia podaje, że Hetyci mieli królów i że uważano ich za wielką i straszną
potęgę, która zagrażała innym narodom. (2 Kron. 1:17, 1 Król. 7:6, 7) Widzimy więc, że w
Biblii jest wiele wzmianek o ludzie, który zwano Hetytami.

4 Jednak aż do ostatnich znalezisk archeologicznych wielu wyższych krytyków szydziło

z wszelkiej myśli o istnieniu państwa lub narodu hetyckiego. Gdzież o takim ludzie
wspomina historia świecka? - zapytywali. Gdy brano pod uwagę dane historyczne, to
Hetyci nie istnieli, bo poza Biblią nie było żadnego pisemnego dokumentu, który by o

nich wspominał.

5 Dopiero w pierwszej połowie dziewiętnastego wieku zaczęto zwracać uwagę na

dziwne pismo hieroglificzne znajdowane w pobliżu Syrii. Ten sam rodzaj pisma zaczął się

systematycznie pojawiać w ruinach sąsiadujących ze starożytnymi miejscowościami
biblijnymi, jak np. w Karchemis (Jer. 46:2) oraz u podnóża gór Taurus. Przez długi czas
owe napisy były tajemnicą. W roku 1906 dalsze podobne odkrycia zrobiono bardziej na
północ, w dzisiejszej Turcji, w miejscu zwanym Boghazkevi. (Przekład Nowego Świata

Pism Hebrajskich (ang.) tom I, strona 566, uw. marg.) Tu, w ruinach starożytnego
pałacu królewskiego, znaleziono archiwa jakiegoś zaginionego ludu. Odkryto mnóstwo
tabliczek glinianych, które utożsamiają to miejsce jako dawną stolicę imperium
hetyckiego. Tabliczki były zapisane pismem klinowym i można je było przetłumaczyć.
Dopiero niedawno odcyfrowano też hetyckie pismo hieroglificzne, dzięki czemu

archeologowie mogli przetłumaczyć owe napisy na rozumiane w dzisiejszym świecie

języki nowoczesne. Komentując to, angielskie czasopismo Time z 16 lutego 1948 r.
wypowiedziało się w ten sposób: „Nieznany język. Niektóre zabytki starożytności są
pogrążone nie w mule ale w głębokiej tajemnicy nie odcyfrowanego jeszcze języka.
Wielkonosy Hetyci (synowie biblijnego Heta), którzy od najdawniejszych czasów

biblijnych opanowywali Azję Mniejszą, pozostawili tak liczne i tak obszerne napisy
wyryte w kamieniu, że wydaje się, iż zawierają one sporą część historii starożytnej.
Ponieważ jednak uczonym kopaczom nie udało się znaleźć klucza do hieroglificznych
znaków, mogli tylko obgryzać swe uczone paznokcie i żywić nadzieję, że z biegiem czasu
nawinie się jakiś kluczowy kamień.

6 „Ubiegłej jesieni odważni tureccy kopacze dotarli ze swymi łopatami do gęstego,

nawiedzanego przez bandytów lasu w południowej Anatolii. Odkryli tam królewski pałac
Hetytów ozdobiony rzędami dwugłowych kamiennych byków. I właśnie wśród tych
byków kopacze znaleźli od dawna poszukiwany klucz: 30 kamieni z równoległymi
napisami wyrytymi hieroglifami hetyckimi i w dającym się przetłumaczyć języku

wczesnofenickim, należącym do grupy języków semickich ...Uczeni byli pewni, że inne
napisy, które teraz będzie można odczytać, opowiedzą historię synów Heta, którzy
walczyli z Egipcjanami i Mezopotamczykami, gdy świat był jeszcze młodszy.”

7 Inne wzmianki wydobyte przez archeologię mają się znajdować w Egipcie, gdzie

kroniki wspominają o Hetytach pod nazwą Kheta. Jest to tylko jeden z wielu przykładów
świadczących o tym, jak archeologia potwierdza doniesienia biblijne, zmuszając do
milczenia tak zwanych nowoczesnych „krytyków”.

8 Czasem jakiś nowszy atlas biblijny dostarcza informacji o odkopaniu pozostających

długi czas w ukryciu miast biblijnych. I tak w Westminster Historical Atlas of the Bible
[Historyczny atlas biblijny], na stronie 102 znajdujemy tablicę 18, która pokazuje
odkopane miasta w dzisiejszej Palestynie. Można tam zobaczyć dziesiątki miejsc, które
zlustrowano dla uzyskania wielu cennych wiadomości. Jest faktem, że - jak to powiada

George St. Clair w swej książce Buried Cities of Bible Lands [Pogrzepane miasta w
krajach biblijnych] na stronie 123 - w Biblii występuje 622 nazwy miejscowości, których
nie było na publikowanych dotąd mapach, bo nie zdołano określić ich rzeczywistego

położenia. W wyniku archeologicznych badań i lustracji odkryto jednak dziesiątki takich
miejsc. Najnowsze informacje archeologiczne o biblijnych miastach i miejscowościach są
stale publikowane w czasopiśmie Biblical Archaeologist [Archeolog Biblijny]. Kilka
książek napisano na temat takich miast, jak Jerycho i Lachis, wymienianych często w

Biblii, zwłaszcza w okresie po wkroczeniu Jozuego do Ziemi Obiecanej.

9 Publikacje Towarzystwa Strażnica powołują się często na dzieła żydowskiego

historyka Józefa Flawiusza. Flawiusz był naocznym świadkiem wielu rzeczy, które
spotkały Żydów po odrzuceniu Jezusa Chrystusa. Językiem obrazowym Jezus

przepowiedział, co miało przyjść na naród Żydowski za jego nieposłuszeństwo. Według
Łukasza 19:41-44 (NW) rzekł do Jeruzalem: „Gdybyś ty, właśnie ty, rozpoznało w tym
dniu rzeczy służące pokojowi - lecz teraz zostały one zakryte przed oczyma twymi.
Ponieważ przyjdą na cię dni, kiedy nieprzyjaciele twoi zbudują wokół ciebie wał z
ostrokołem i otoczą cię, i utrapią z każdej strony, i powalą na ziemię ciebie i dzieci twoje
w tobie, i nie pozostawią w tobie kamienia na kamieniu, ponieważeś nie rozpoznało

czasu, kiedy cię przeglądano.” Flawiusz poświadcza, że dokładnie tak się stało z
Jeruzalem w roku 70 po Chr. W Księdze V i VI swego dzieła O wojnie żydowskiej
wyjaśnia, jak na rozkaz rzymskiego generała Tytusa zbudowano mur opasujący miasto i
jak pościnano gałęzie ze wszystkich drzew w promieniu 20 km, aby z nich zrobić

ostrokół. Flawiusz przechodzi potem do szczegółowego opisu rzezi Żydów, w której
tysiącami zabijano mężczyzn, kobiety i dzieci. Wiele dalszego materiału można znaleźć w
książkach historycznych, opisujących wydarzenia z czasów biblijnych.

10 Przez wiele lat wyżsi krytycy twierdzili, że Biblia nie zgadza się z nauką i medycyną.

Najnowsze wydawnictwa wykazały jednak bardzo wyraźny związek między tym, co Biblia
przepowiedziała dawno temu, a tym, do czego nowoczesna nauka doszła drogą badań
dopiero niedawno. Kaznodziei 1:7 powiada: „Wszystkie rzeki idą do morza, wszakże
morze nie wylewa; do miejsca, z którego rzeki płyną, wracają się, aby zaś stamtąd

wychodziły.” Ludzie przez wieki dziwili się, dlaczego morze nigdy nie wylewa, choć
spływają do niego wszystkie rzeki. Nowoczesna wiedza meteorologiczna wyjaśniła ten
fakt cyklem parowania i skraplania, który podlega ustalonym prawom. Skąd mógł o tym
wiedzieć pisarz Księgi Kaznodziei? Otóż pisał on pod natchnieniem Tego, który ustalił ów
cykl i ustanowił rządzące nim prawa. W rzeczywistości istnieje wiele przykładów tego, że

Jehowa Bóg kazał zanotować w swym Słowie drobne okruchy wiedzy ścisłej, które
nowoczesna nauka zaczęła poznawać dopiero teraz. (Kilka takich przykładów podaje
broszura Podstawa wierzenia w nowy świat.)

11 Przy posługiwaniu się takimi „innymi pomocami” do studium Biblii powinno się

zawsze postępować ostrożnie. Nie we wszystkim można na nich polegać, że są dokładne.
Kiedy tylko zapuszczają się w dziedzinę doktryny, rozważania i wyjaśniania, to
przeważnie sprowadzają na manowce i w labirynt tego, czego właśnie chcemy unikać -
„wyższej krytyki”. Teokratyczny kaznodzieja może zawsze ocenić takie podręczniki przez
zastosowanie do nich natchnionych słów proroka Izajasza: „Do zakonu raczej i do

świadectwa! A jeśli nie powiedzą według słowa tego, nie będą mieć jutrzennej światłości.”
- Izaj. 8:20, Wu.

_____

PRZEGLĄD MATERIAŁU: 1. Jakie inne pomoce do studium mają tu być rozpatrzone? 2-7. Podaj

krótkie streszczenie wypadku, w którym Biblia donosiła o narodzie nieznanym świeckiej historii, aż
dopiero archeologia wydobyła na światło dowód istnienia tego narodu. 8. Jak w pracy badawczej można

się posłużyć atlasem biblijnym? 9. Kto to był Józef Flawiusz i jakie wiadomości można zebrać z jego dzieł?
10. Podaj kilka przykładów, w których Biblia i nowoczesna nauka zgadzają się pod względem prawdziwie

naukowych stwierdzeń. 11. Dlaczego przy posługiwaniu się tymi „innymi pomocami” do studium powinno

się zachować ostrożność?
ZADANIE: Przytocz przykłady z ubiegłych wydań czasopisma Strażnica, w których posłużono się „innymi

pomocami” biblijnymi do objaśnienia niektórych zagadnień biblijnych.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
(1957) WYKWALIFIKOWANI DO SŁUŻBY KAZNODZIEJSKIEJ CZ 4id 886
(1957) WYKWALIFIKOWANI DO SŁUŻBY KAZNODZIEJSKIEJ CZ 3id 884
(1957) WYKWALIFIKOWANI DO SŁUŻBY KAZNODZIEJSKIEJ CZ 1id 880
1955 Wykwalifikowani do służby kaznodziejskiej cz 4
1955 Wykwalifikowani do służby kaznodziejskiej cz 2
1955 Wykwalifikowani do służby kaznodziejskiej cz 3
1955 Wykwalifikowani do służby kaznodziejskiej cz 1
1 Wprowadzenie do FP cz 2id 8 Nieznany (2)
Materialy pomocnicze do cwiczen Statystyka cz I
2 Kurs Cubase Cz 2id 20482 Nieznany (2)
Linux Kernel Podróż do wnętrza systemu cz 1
Wyniki.I-KolokwiumB.2008, Nieorganiczna, chemia2, Arkusze powtórzeniowe, Pobieranie1, studia 1.2, za
kwestionariusz osobowy kandydata do sluzby
biochemia test, BIOCHEMIA WSZYSTKO CO BYLO DO TEJ PORY CZ 1
Wstęp do teorii komunikacji cz.1, Wstęp do teorii komunikacji
notatek-pl-socjo2, Stratyfikacja - hierarchiczne uporządkowanie członków grupy według kryterium posi
Komentarz do sluzby BHP id 2425 Nieznany
1 7 Żywienie w Pediatrii cz 2id 9016 ppt
PRAWO DO DOBREJ ADMINISTRACJI cz 2

więcej podobnych podstron