Język i mowa

Język - definicja

• system kodowania znaczeń poprzez

wykorzystanie skończonego zbioru symboli
(dźwięków mowy lub znaków pisma).
Operowanie na symbolach podlega regułom
gramatycznym, swoistych dla każdego języka
naturalnego lub sztucznego

• zdolność do używania języka jako systemu

kodowania znaczeń cechą wyróżniającą
gatunek ludzki

funkcje języka

• komunikacyjna

• język jako medium porozumiewania się

• poznawcza

• język wspomaga przetwarzanie informacji

• ekspresyjna

• wyrażanie stanów podmiotu

• referencyjna

• opis rzeczywistości pozajęzykowej

• trójkąt semantyczny

trójkąt semantyczny

znaczenie

symbol (słowo)

desygnat

kilka danych liczbowych

• języki świata

• język naturalny i język sztuczny

• 4,5 tys. języków

• zasób słów

• do 100 000!!!

• produktywność

• skończona liczba słów i reguł -> nieskończona liczba zdań

• język jako system dynamiczny.

Poziomy języka

• fonologiczny

• głoski, fonemy

• semantyczny

• morfemy

• syntaktyczny

• frazy, zdania

• pragmatyczny

• społeczny aspekt języka

Główne pytania

• Język a poznanie

• Problem natywizmu językowego

Język a poznanie

• hipoteza determinizmu językowego

Sapira - Whorfa

• relatywizm językowy

• wyniki badań międzykulturowych

Problem natywizmu

• koncepcja LAD (language

acquisition device) Chomsky’ego

• wrodzona kompetencja

językowa

• gramatyka generatywna

• struktura głęboka

• struktura powierzchniowa

Wybrane obszary badań

• rozwój kompetencji językowej

• dwujęzyczność i wielojęzyczność

Rozwój kompetencji językowej

• <1 r.ż. - głużenie, gawożenie, prozodia

• 1 r.ż. - pierwsze słowa

• 2 r.ż. - mowa telegraficzna

• 3 r.ż. - błąd nadrozciągłości znaczeń,

błąd hiperregulacji

• rozwój słownika

Rozwój słownika

0

750

1,500

2,250

3,000

1

2

3

4

5

6

przeciętna liczba używanych słów

Przyswajanie języka

• czynniki decydujące o szybkim osiąganiu

biegłości językowej:

• zainteresowanie kontaktami społecznymi

• zdolność percypowania mowy

• zdolność wytwarzania mowy

• mechanizm przyswajania języka

• doświadczenia prenatalne w sluchaniu

Dwujęzyczność

• Wodniecka, 2004

-0.1

0

0.1

0.2

0.3

0.4

początkujący

średnio zaawansowani

zaawansowani

L1

L2

wielko

ść

kosztu (ms)