Metodyka wychowania fizycznego Nieznany

Metodyka wychowania fizycznego

Program – założenia, cele i zapowiadana działalność w jakiejś dziedzinie, lub jakiejś organizacji

Program nauczania – jest to przedstawienie celów, treści oraz metod nauczania i uczenia się
danego przedmiotu, niekiedy również wyników, które powinny być osiągnięte przez uczniów. W
nowoczesnym ujęciu program nauczania jest programem czynności uczniów i założonych wyników
tej czynności.

Każdy program nauczania ma spełniać założone funkcje:



Kształcące

- zdobycie wiedzy
-

sprawności

rozwinięcie zdolności

rozwinięcie zainteresowań



Wychowawcze

sprzyjać wszechstronnemu rozwojowi osobowości

Możliwość konstruowania własnych programów autorskich jest korzystna zarówno dla nauczycieli,
jak i uczniów. Ułatwia ona nauczycielom planowanie pracy poprzez dostosowanie treści
programowych do uwarunkowań środowiskowych, posiadanej bazy materialno – dydaktycznej.
Uczniom natomiast umożliwia realizację zadań zgodnie z ich zainteresowaniami, potrzebami,
oczekiwaniami i predyspozycjami.

Aby program nauczania spełniał warunki poprawności konstrukcyjnej, powinien zawierać:



charakterystykę (informacje zawarte w metryczce)



szczegółowe cele edukacyjne kształcenia i wychowania (nie tylko cele określone w podstawach
programowych, ale także rozszerzone o własne koncepcje)



materiał nauczania, związany z celami edukacyjnymi, uwzględniający treści nauczania
określone w podstawie programowej (treści nauczania zgodne z zainteresowaniami, potrzebami
i oczekiwaniami uczniów)



procedury osiągania celów edukacyjnych (ukazanie jak wybrane hasło programowe może być
realizowane przy zastosowaniu różnych metod i form kształcenia)



opis założonych osiągnięć ucznia i propozycje metod ich oceny z uwzględnieniem wymagań
standardowych i oceny wewnątrzszkolnej (wymagania powinny rosnąć proporcjonalnie dla
kolejnych ocen)



nazwiska recenzentów, którzy opiniowali program (przy ewentualnej publikacji)

Program autorski

Pod względem dydaktycznym program można uznać za poprawny, jeżeli:



materiał jest opracowany w sposób przystępny dla uczniów



wiedza jest podana w sposób jasny oraz będzie odpowiednia dla danej grupy wiekowej



materiał jest uszeregowany zgodnie z zasadą stopniowania trudności



uwzględnia zainteresowania i potrzeby uczniów



umożliwia różnicowanie metod i form pracy uczniów



preferuje podejście indywidualne (rozwój ucznia słabego i zdolnego)

Wartość programu:



Z punktu widzenia dyrektora szkoły program jest wartościowy gdy:

zapewnia rozwój wszystkich kompetencji ogólnych

- jest zgodny z ogólną koncepcją pedagogiczną szkoły
- jest ukierunkowany na wymierne wyniki dydaktyczne, rodzaj relacji nauczyciel –

uczeń, dobór metod adekwatnych do danego środowiska szkolnego



Z punktu widzenia nauczyciela program jest wartościowy gdy:

Rozwija u uczniów kompetencje ogólne i szczegółowe, nakreślone w celach kształcenia
i wychowania, związane z danym przedmiotem

Planuje pracę dydaktyczno – wychowawczą

Odpowiednio realizuje poszczególne partie materiału poprzez dobór właściwych metod i
form pracy

Indywidualizuje pracę w klasie poprzez różnicowanie zakresu materiału i form pracy
pomiędzy grupami uczniów

Podaje podręczniki i książki pomocnicze sprzyjające rozwojowi nauczycieli i uczniów

Zawiera system oceniania adekwatny do przekazywanych treści



Z punktu widzenia uczniów program jest wartościowy, gdy:

- Okazuje się przydatny w praktyce
-

Stanowi dobrą podstawę dalszej nauki

Jego treść oraz forma są przystępne i zrozumiałe

- Jest atrakcyjny
-

Umożliwia zdobywanie przydatnych umiejętności

Umożliwia samodzielną pracę w razie nieobecności

- Zapewnia rozumienie systemu oceniania i pozwala przewidywać ocenę odpowiadającą

danemu poziomowi umiejętności

Metryczka zawiera informacje na temat:



Przedmiotu lub bloku przedmiotów, których dotyczy program



Dla jakiego typu szkoły i etapu edukacyjnego program jest przygotowany



Jaki wymiar godzin nauki obejmuje



Przez kogo został opracowany



Kto jest właścicielem praw autorskich

Etapy konstruowania programu autorskiego:

1. Wstęp
2. Cele nauczania
3. Treści nauczania
4. Procedury osiągania celów
5. Procedury oceny
6. Inne treści

 Wstęp powinien informować:

-

Na jakich podstawach teoretycznych się opiera

Jakie koncepcje pedagogiczne mu przyświecają

Co jest jego wyróżnikiem

Dla kogo został opracowany

W jakich warunkach może być realizowany

 Program powinien zawierać wykaz celów:

- Nauki – teorii i metodyki wf
- Zawartych w podstawie programowej
-

Dodatkowych, uzupełniających podstawę programową

 Program powinien uwzględniać treści:

-

Kształcenia wymienione w podstawie programowej

Dodatkowe niewymienione w podstawie programowej, lecz spójne z nią i wymienionymi w niej
celami

 Program powinien informować o procedurach osiągania celów:

-

Jak je osiągnąć

Jakie stosować metody i formy nauczania

Jakie materiały pomocnicze ułatwiają osiąganie założonych celów (książki, podręczniki,
zeszyty ćwiczeń)

 Program powinien zawierać informacje o procedurach oceny:

-

Jak przedstawiają się założone osiągnięcia uczniów

Jaka jest propozycja oceniania uczniów w toku kontroli bieżącej i okresowej

Jakie są kryteria tej oceny

Jakie narzędzia pomiaru należy stosować

 Program powinien także zawierać inne treści:

-

Jak można go modyfikować w zależności od sytuacji dydaktycznej

Jak przedstawiają się przykładowe zajęcia według tego programu (osnowy, konspekty lekcji)

Struktura programu nauczania:

1. Strona tytułowa
2. Wstęp
3. Założone cele kształcenia
4. Treści kształcenia
5. Przewidywane osiągnięcia
6. Propozycje oceny wyników
7. Ocenianie programu
8. Literatura uzupełniającą

Plan – obmyślenie doboru i kolejności przewidywanych działań z jednoczesnym postanowieniem
ich realizacji według obmyślonego toku

Plan nauczania – konstrukcja nośna realizacji programu nauczania i wychowania szkoły, zarówno
od strony jego merytorycznej zawartości, jak i dystrybucji opłacanego czasu, wyznaczonego w
szkole dla osiągnięcia celów programowych

Opracowanie każdego planu powinna poprzedzać:



Diagnoza indywidualna, grupowa i środowiskowa (uwzględniająca wiek, płeć, stan zdrowia,
sprawność fizyczną)



Prognoza, czyli racjonalne przewidywanie wyników



Ordynacja, która uwzględnia wybór właściwych metod i środków



Realizacja zaplanowanych zadań



Ocena wyników

Najczęściej realizowane plany pracy nauczyciela wf



Związane z procesem dydaktycznym:

- Plan dydaktyczno – wychowawczy szkoły w zakresie kultury fizycznej
- Plan wychowania fizycznego dla klasy (semestralny, roczny)
- Plan wynikowy (dwupoziomowy lub trzypoziomowy)
-

Plan określonego cyklu tematycznego (osnowa)

Plan poszczególnych lekcji (konspekt)



Związane z realizacją zajęć pozalekcyjnych:

Plan zajęć z gimnastyki korekcyjno – kompensacyjnej

- Plan SKS, UKS itp.



Związane z własnym rozwojem:

- Plan rozwoju zawodowego

Schemat konstruowania planu dydaktyczno – wychowawczego szkoły w zakresie kultury
fizycznej:

Przed przystąpieniem do opracowania planu dydaktyczno – wychowawczego szkoły z zakresu
kultury fizycznej należy określić cele i zadania, które wyznaczają wytyczne:

- resortu edukacji,
-

uchwały rady pedagogicznej,

- postulaty nauczycieli wf,

należy także zwrócić uwagę na ustalenie zadań priorytetowych z uwzględnieniem:

- stanu bazy materialno – dydaktycznej,
-

preliminarza kosztów imprez sportowych,

wyników diagnozy indywidualnej i środowiskowej

postulatów uczniów w zakresie realizacji zajęć fakultatywnych

1. konstruowanie projektu
2. zatwierdzenie przez radę pedagogiczną
3. włączenie do ogólnego planu dydaktyczno – wychowawczego szkoły
4. realizacja
5. ocena wyników
6. ewentualna modyfikacja
7. ponowna realizacja

Obszary planowanych zadań:



baza materialno – dydaktyczna



organizacja imprez sportowych i rekreacyjnych



realizacja zajęć pozalekcyjnych i fakultatywnych



ochrona zdrowia dzieci i młodzieży



rozwój zawodowy nauczycieli

Plan dydaktyczno – wychowawczy szkoły w zakresie kultury fizycznej

Przed przystąpieniem do projektowania planu wychowania fizycznego dla klasy, semestralnego lub
rocznego, nauczyciel ma obowiązek dokonania wyboru programu z listy ministerialnej, lub
opracowanego przez siebie programu autorskiego, na plan wychowania fizycznego dla klasy ma
również wpływ plan pracy szkoły oraz treści programowe.

Budżet godzin – zestawienie form aktywności ruchowej z liczbą godzin przeznaczonych na ich
realizację w danym miesiącu, semestrze lub roku.

Przy konstruowaniu budżetu godzin niezbędne są informacje na temat organizacji roku szkolnego
(dni wolnych od zajęć lekcyjnych) oraz liczby godzin, jaka jest ustalona na realizację przedmiotu.
W budżecie godzin można również uwzględniać formy aktywności ruchowej, które wybierali
uczniowie do realizacji zajęć w systemie fakultatywnym.

Między budżetem godzin a planem wychowania fizycznego dla klasy istnieje korelacja. Dotyczy
ona określonej normy godzinowej, jaką przewiduje się na realizację zaplanowanych form
aktywności ruchowej w danym semestrze.

Przed przystąpieniem do opracowywania szczegółowych treści, które najczęściej wiążą się z
nauczaniem lub utrwaleniem, nauczyciel powinien uwzględnić wyniki przeprowadzonej diagnozy
tzn. wiedzy o:



zespole klasowym



warunkach materialno – dydaktycznych szkoły

Treści planu powinny być tak zapisane, aby umożliwiały realizację określonego cyklu
tematycznego lub jednostki lekcyjnej, a przede wszystkim, by ułatwiały nauczycielowi
konstruowanie zadań lekcyjnych.

Ważnym elementem planowania zadań jest stosowanie zasady stopniowania trudności. Nie należy
także zapominać o współudziale uczniów w jego tworzeniu. Uczniowie, współtworząc plan, będą
go traktowali jako własny

W konstruowaniu wymagań ważne jest zwrócenie uwagi na ich zróżnicowanie i uszeregowanie
według stopnia trudności. W praktyce można stosować dwa rodzaje planów wynikowych:



dwupoziomowy – zawiera wymagania podstawowe i rozszerzone



trzypoziomowy – zawiera wymagania podstawowe, rozszerzone i dopełniające

Plan wychowania fizycznego dla klasy

Plan wynikowy z wychowania fizycznego dla klasy

Powstawanie planu wynikowego pozwala uwzględnić:



specyfikę kształcenia i wychowania (wizja, misja)



możliwości uczniów



możliwości nauczycieli



uwarunkowania społeczne



uwarunkowania ekonomiczne

Plan wynikowy jako indywidualny dokument nauczycielski, będący podrzędnym w stosunku do
przedmiotowego systemu oceniania (wspólnego dla wszystkich nauczycieli wf z danej szkoły) i
jednocześnie osadzony w realizowanym programie nauczania, powinien uwzględniać specyfikę
danej klasy szkolnej, jej dotychczasowe osiągnięcia, a także możliwości oraz preferencje
dydaktyczne nauczyciela.

Tok lekcyjny – uporządkowany przebieg lekcji

Osnowa – pisemnie opracowany plan działań w określonym cyklu tematycznym zawierający od 2
do 8 jednostek lekcyjnych

Przygotowanie osnowy rozpoczyna się od bardzo szczegółowego zapisu pierwszej lekcji
(identycznie jak w konspekcie). Każda następna jednostka lekcyjna powinna być konstruowana na
podstawie doświadczeń, wynikających z realizacji zadań na poprzednich zajęciach. Zapis kolejnej
lekcji w cyklu jest znacznie uproszczony, gdyż niektóre treści mogą być przenoszone z poprzedniej
lekcji, w całości lub ze zmianami. Na kolejnych lekcjach rośnie także stopień trudności ćwiczeń,
zgodnie z zasadą dostępności. Osnowa powinna być konstruowana na podstawie zasad:
racjonalnego stopniowania wysiłku, wszechstronności, zmienności pracy mięśniowej. Realizacja
zadań na podstawie określonego cyklu tematycznego koreluje z planowaniem wynikowym,
ponieważ plan ten przewiduje konkretne osiągnięcia uczniów, a osnowa taki cel spełnia.

Konspekt – pisemne przygotowanie jednostki lekcyjnej

Schemat konspektu:



W rubryce „treść” należy wpisywać zadania, które będą realizowane w poszczególnych

częściach lekcji, zgodnie z przyjętym tokiem i rodzajem zajęć, a także ewentualne rysunki
ilustrujące ćwiczenia lub czynności organizacyjne



W rubryce „interpretacja treści” powinny być zamieszczone informacje, odnoszące się do

przekazywanych wiadomości, realizowanych umiejętności i sprawności, a także kształtowanych
postaw



W rubryce „uwagi” należy zawierać informacje, odnoszące się do strony organizacyjnej lekcji, a

także ewentualne rysunki ilustrujące ćwiczenia lub czynności organizacyjne

Plan określonego cyklu tematycznego - osnowa

Plan poszczególnych lekcji - konspekt

Części lekcji:



Część wstępna – obejmuje zarówno czynności organizacyjno – porządkowe, jak i motywuje
uczniów do uczestnictwa w zajęciach, zgodnie z zasadą wzbudzania świadomości i skłaniania
do aktywności przez przekazywaną wiedzę. W tej części lekcji realizuje się także ćwiczenia
przygotowujące organizm do wysiłku. Ćwiczenia te powinny korelować z planowanymi
zadaniami w części głównej



Część główna – obejmuje nauczanie nowych lub doskonalenie znanych ćwiczeń (zabaw lub
gier). Zadania stosowane w tej części mają nie tylko zachęcać uczniów do pracy na lekcji, ale
powinny przede wszystkim przygotować ich do podejmowania samodzielnej aktywności
fizycznej w czasie wolnym



Część końcowa – przeznaczona na uspokojenie organizmu po wysiłku i korygowanie ciała
poprzez ćwiczenia korekcyjno – kompensacyjne, w tej części należy dokonać podsumowania
lekcji i zachęcić uczniów do pozaszkolnej aktywności fizycznej, a także zrekapitulować wiedzę.

Każdy nauczyciel rozpoczynający staż na kolejny stopień awansu zawodowego ma obowiązek
opracowania własnego planu rozwoju, który zatwierdza dyrektor szkoły.

Zanim nauczyciel przystąpi do konstruowania planu, najpierw powinien zapoznać się z programem
rozwoju szkoły. Analiza tego dokumentu pozwoli mu na dokonanie wyboru tych zadań, które jest w
stanie wykonać i jednocześnie spełnić stawiane przed nim wymagania kwalifikacyjne lub
egzaminacyjne

Planowane zadania powinny rozwijać kompetencje zawodowe nauczycieli, które bezpośrednio
wynikają z posiadanej wiedzy i umiejętności oraz potrzeb i specyfiki szkoły.

Ostatnim etapem związanym z planem rozwoju zawodowego jest sporządzenie sprawozdania. W
praktyce bardzo czytelnym i przejrzystym rozwiązaniem dla jego przedstawienia jest zastosowanie
tabelaryczne. Treści zamieszczone w poszczególnych rubrykach tabeli dokładnie informują, jak
zostało zrealizowane zamierzone zadanie, w jakim terminie i w jaki sposób zostało to
udokumentowane.

Innowacyjne formy realizacji programu wychowania fizycznego.

Uwzględniając tradycyjne sposoby kształcenia, a także oczekiwania, potrzeby i zainteresowania
uczniów dobrym rozwiązaniem w realizacji programu wychowania fizycznego byłoby
wprowadzenie systemu klasowo – lekcyjnego, który polegałby na realizacji przez nauczycieli
własnych lub wybranych programów wychowania fizycznego na danym poziomie kształcenia. O
wyborze treści programowych decydowałaby przede wszystkim ich atrakcyjność i oryginalność, a
także uwarunkowania środowiskowe i materialno – dydaktyczne szkół. Zajęcia obowiązkowe
mogłyby być planowane na dotychczasowych zasadach w siatce godzin i realizowane zgodnie z
obowiązującym wymiarem tygodniowym.

Plan rozwoju zawodowego

Schemat realizacji zajęć wf w systemie fakultatywnym i klasowo – lekcyjnym

Kwalifikacje i kompetencje współczesnego nauczyciela wychowania fizycznego

Kwalifikacje – zdobyte w wyniku ukończenia określonego cyklu kształcenia, ich potwierdzeniem
są wydawane przez uprawnione instytucje dyplomy, świadectwa itp. Te dokumenty dają prawo do
wykonywania określonych czynności zawodowych (strona potencjalna)

Kompetencje – rzeczywiste możliwości danej osoby, informują o posiadanych zdolnościach i
gotowości do wykonywania zadań na zgodnym z przyjętymi standardami poziomie. Kompetencje
również decydują o faktycznej przydatności do wykonywania zawodu, są zewnętrznym
wyróżnikiem osobowości nauczyciela i obrazują jego możliwości tworzenia optymalnych i nowych
jakości edukacyjnych oraz ujawniają skuteczność działań. Zdobywa się je nie tylko drogą
kształcenia, ale także poprzez samokształcenie oraz samodoskonalenie, ich zakres jest
uwarunkowany indywidualnymi predyspozycjami (strona efektywna – wiedza, umiejętności,
dyspozycje, uznawane wartości, postawy)

Predyspozycje – wrodzone atrybuty sprzyjające działalności zawodowej

Zakres kompetencji nauczyciela wychowania fizycznego:

1. Pragmatyczne – prakseologiczne:



Diagnoza:

Umiejętność rozpoznawania poziomu rozwoju, potrzeb i możliwości uczniów w zakresie
motoryczności, umiejętności i wiedzy

Rozpoznawanie stanu zdrowia wychowanków, ich ewentualnych zaburzeń
rozwojowych, błędów i wad postawy oraz ich stylu życia

Poznawanie ich zainteresowań i preferencji w zakresie upowszechniania kultury
fizycznej

Określenie możliwości współpracy z rodzicami, instytucjami i organizacjami
działającymi w zakresie upowszechniania kultury fizycznej

Ustalenie obszarów ewentualnych zagrożeń i patologii

Ocena własnych możliwości i świadomość sfer swoich niekompetencji

II poziom edukacji

Szkoła podstawowa

Klasy IV - VI

3 godziny

System klasowo - lekcyjny

1 godzina

System fakultatywny

III poziom edukacji

Gimnazjum
Klasy I - III

2 godziny

System klasowo - lekcyjny

2 godziny

System fakultatywny

IV poziom edukacji

Szkoła ponadgimnazjalna

Klasy I - III

1 godzina

System klasowo - lekcyjny

2 godziny

System fakultatywny

W perspektywie 3 godziny



Prognoza:

Ustalenie perspektywicznych i bieżących celów kształcenia i wychowania w kulturze
fizycznej na podstawie obowiązujących standardów i wytycznych resortowych

Realistyczne przewidywanie rezultatów

Określenie perspektywy efektów współpracy z osobami i instytucjami wspierającymi
rozwój kultury fizycznej w szkole

Przewidywanie ewentualnych zagrożeń dla procesu edukacji fizycznej

Określenie profilu własnego profilu zawodowego



Planowanie:

- Posiadanie umiejętności optymalnego planowania rozwoju szkoły w zakresie kultury

fizycznej, z uwzględnieniem wszystkich jej form, we współpracy ze środowiskiem
szkolnym i lokalnym

Planowanie procesu edukacji fizycznej w szkole na podstawie dostępnych programów
lub własnego programu autorskiego, planu pracy w danej klasie w cyklu semestralnym i
rocznym

Stworzenie planu zajęć pozalekcyjnych

Określenie zakładanego poziomu kompetencji uczniów na danym etapie edukacyjnym, z
uwzględnieniem wymaganych standardów

Posiadanie umiejętności planowania jednostek metodycznych różnego typu i rodzaju

Stworzenie własnego planu rozwoju zawodowego



Wykonawstwo:

Realizowanie nakreślonych zadań za pomocą trafnie dobranych form, metod i środków

Wyzwolenie pozytywnej motywacji u uczniów do realizacji zadań

Usuwanie ewentualnych zagrożeń, zakłócających proces edukacji fizycznej

Realizowanie zadań w zakresie współpracy z środowiskiem lokalnym i
wewnątrzszkolnym

Sukcesywne korygowanie planów i programów działań

Realizowanie programu własnego rozwoju zawodowego



Kontrola i ocena:

Ocena skuteczności własnej pracy w sferach: organizacyjnej, dydaktycznej,
wychowawczej i osobistej, poprzez włączanie uzyskanych rezultatów do kolejnej
diagnozy

Wykorzystywanie wniosków, spostrzeżeń, postulatów uczniów w dalszym planowaniu

Ocena efektów współpracy ze środowiskiem lokalnym

Ocena postępu we własnym rozwoju zawodowym

2. Komunikacyjne:



Wiedza:

- Wykorzystywanie posiadanej wiedzy o komunikacji interpersonalnej w sytuacjach

edukacyjnych, wraz z umiejętnościami ich rozumienia i definiowania

Znajomość terminologii fachowej z zakresu kultury fizycznej i szeroko rozumianej
edukacji

Właściwe interpretowanie sytuacji edukacyjnych



Język, mowa, gest:

Umiejętność komunikowania się z uczniem (werbalnego i niewerbalnego)

Łatwość nawiązywania dialogu

Stosowanie różnych środków wyrazu w przekazie informacji w procesie nauczania i
wychowania

Dbanie o poprawność językową swoją i wychowanków i jej permanentne doskonalenie



Empatia:

Umiejętność słuchania i współodczuwania problemów wychowanka

- Postawa niedyrektywna, konstruktywny dialog i negocjacja
-

Okazywanie życzliwości, zrozumienia, bezinteresowna pomoc wszystkim, którzy
znaleźli się w trudnej sytuacji

Okazywanie szacunku dla poglądów odmiennych niż własne w relacji ja – inni

Rozumienie terapeutycznej siły współodczuwania

3. Kompetencje współdziałania:



Ja – uczeń:

Umiejętność nawiązywania kontaktu z wychowankami i tworzenie z nimi środowiska
wychowawczego, przy wykorzystaniu sytuacji, które powstają w kręgu szkolnej kultury
fizycznej

Wzbudzenie chęci współtworzenia przez uczniów programów i planów w zakresie
wychowania fizycznego i zdrowotnego

Umiejętność rozwiązywania sytuacji konfliktowych

- Powierzenie uczniom roli i funkcji aktywujących, zmierzających do samousprawnienia,

samokontroli i samooceny uczniów

Włączenie uczniów do działań na rzecz poprawy i modernizacji bazy szkolnej dla
potrzeb wychowania fizycznego i sportu



Ja – inni nauczyciele:

Współtworzenie pozytywnego wizerunku swojej szkoły we wszystkich sferach edukacji

Aktywne uczestniczenie w działalności statutowych gremiów w obszarach nakreślonych
planem szkoły

Angażowanie innych nauczycieli do współpracy przy organizacji ogólnoszkolnych akcji,
imprez sportowych i rekreacyjnych

Współdziałanie w zakresie edukacji prozdrowotnej i proekologicznej



Ja – władze szkolne:

Podejmowanie działań na rzecz rozwoju i modernizacji bazy szkolnej dla potrzeb
kultury fizycznej

Promowanie osiągnięć uczniów w sferze kultury fizycznej

Inicjowanie innowacyjnych rozwiązań i próby ich wdrażania

Realizowanie wytycznych i zaleceń, dotyczących modyfikacji swojego stylu pracy

Ustalenie warunków własnego rozwoju zawodowego



Ja – środowisko lokalne:

Podejmowanie inicjatyw o zasięgu środowiskowym w zakresie aktywnego stylu życia,
promowania zdrowia, organizacji akcji i imprez sportowo – rekreacyjnych

Współpraca z organizacjami i instytucjami w zakresie wspólnego wykorzystania bazy
sportowej i rekreacyjnej

Włączenie do współpracy sojuszników i sponsorów wspierających upowszechnienie
wszelkich form kultury fizycznej

Promocja osiągnięć szkoły i troska o jej wizerunek w środowisku lokalnym

4. Kreatywne:



Nieszablonowość w działaniu:

- Poddawanie weryfikacji standardowych rozwiązań metodycznych i jej krytyczna ocena
-

Poszukiwanie wspólnie z uczniami optymalnych rozwiązań w zakresie treści, form oraz
metod kształcenia i wychowania, a także określenie dopuszczalnych granic tych zmian

- Nauka swoich wychowanków krytycznego i twórczego myślenia
-

Rozwijanie samodzielności i kreatywności uczniów



Innowacje jako nowatorstwo i twórczość pedagogiczna:

Umiejętność rozpoznawania obszarów możliwych zmian w procesie edukacji fizycznej
za pomocą dostępnych metod technik i narzędzi badawczych

Ustalenie adresatów i preferencji tych zmian

Opracowanie programu innowacji i wcielenie go w życie, samodzielnie lub we
współpracy z innymi

Podejmowanie prób wykorzystania zasobów wiedzy europejskiej w bieżącej pracy
dydaktycznej i wychowawczej

Ocena efektów wprowadzonych zmian

Publikacja rezultatów swoich innowacji



Własny rozwój zawodowy:

- Perspektywiczny plan rozwoju zawodowego
-

Określenie obszaru rozwoju własnych kompetencji i dróg ich osiągania

- Konsekwentna realizacja programu rozwoju zawodowego

5. Informatyczno – medialne:



Język obcy:

Doskonalenie biegłości językowej do poziomu, umożliwiającego rozumienie problemów
kultury fizycznej omawianych w literaturze obcojęzycznej

Posługiwanie się językami obcymi ustnie, pisemnie i w kontaktach medialnych



Technologia informatyczna:

Znajomość obsługi komputera i urządzeń peryferyjnych

Umiejętność wykorzystywania bazy informacji internetowych i poczty elektronicznej



Warsztat pracy:

- Wykorzystywanie technologii informatycznych do wspomagania procesu nauczania

poprzez prezentacje multimedialne

Gromadzenie danych, które mogą być przydatne w procesie kształcenia i wychowania

Archiwizowanie rezultatów swojej pracy

Tworzenie własnych rozwiązań przydatnych w edukacji fizycznej, przetwarzanie ich i
udostępnianie w sieci

6. Moralne:



Świat własnych wartości i norm moralnych:

Posiadanie świata własnych, społecznie uznawanych wartości moralnych i wzorów

Rozumienie powinności etycznych wobec przedmiotów kształcenia i wychowania

- Ugruntowana postawa moralna, stanowiąca wzór do naśladowania przez wychowanków



Ich przekaz:

Przedstawienie wychowankom wartości, norm i wzorów społecznie uznawanych

Umiejętność bycia doradcą w ich wyborach

- Wykorzystywanie sytuacji wychowawczych do krzewienia idei fair play i przenoszenie

jej na inne sfery życia

Włączenie w proces edukacji fizycznej postaw prospołecznych jako składowe procesu
wychowania

Umiejętność zwalczania zjawisk patologicznych, także za pomocą środków,
charakterystycznych dla wychowania fizycznego

Sylwetka absolwenta wyższej uczelni wychowania fizycznego:

Nauczyciel wychowania fizycznego ma to być osoba o szerokich horyzontach, a więc
wszechstronnie wykształcona, potrafiąca rozumnie i skutecznie analizować proces edukacji
fizycznej, zdolna do tworzenia nowych jakości, nieustannie podnosząca swój zawodowy poziom, a
przede wszystkim potrafiąca spełniać potrzeby swoich wychowanków.

Trzy składniki modelu normatywnego nauczyciela wychowania fizycznego:

1. Obszary osobowościowe nauczyciela
2. Kompetencje warsztatowe nauczyciela
3. Dyspozycje nauczyciela w zakresie tworzenia wartości kulturowych tkwiących w kulturze

fizycznej

Kryteria przyjęć na studia wychowania fizycznego:



Wyniki osiągnięte w egzaminie dojrzałości z przedmiotów ustalonych przez senat uczelni



Testy sprawnościowe

W przypadku kształcenia kadr dla potrzeb wychowania fizycznego studia mogą się odbywać jako:



Jednostopniowe magisterskie trwające co najmniej cztery lata obejmujące 3300 godzin

dydaktycznych



Dwustopniowe

Licencjackie trwające trzy lata, obejmujące 2200 godzin dydaktycznych

Uzupełniające magisterskie trwające dwa lata, obejmujące 1100 godzin dydaktycznych

Uczelnie kształcące przyszłych wychowawców fizycznych koncentrują się bardziej na
specjalistycznym przygotowaniu absolwenta w zakresie nauczania wielu dyscyplin, niż
przygotowaniu pedagogicznym. W rezultacie absolwent wyposażony przede wszystkim w zestawy
gotowych technik i ciągów metodycznych pozwalających na skuteczne nauczanie ruchu usprawnia
ucznia fizycznie. Współczesny model kształcenia wychowawców fizycznych tkwi w biologicznej
orientacji. Te zachwiane proporcje ograniczają rozwinięcie się osobowości nauczyciela i
niezbędnych kompetencji pedagogicznych przydatnych w sytuacjach trudnych.

Innowacja pedagogiczna w wychowaniu fizycznym:

Innowacja pedagogiczna – zmiana struktury systemu szkolnego jako całości lub struktury
ważnych ulepszeń o charakterze wymiernym. Zmiany mogą obejmować:



Pracę nauczycieli i uczniów (metody, formy, środki)



Treści programowe



Warunki materialne i społeczne pracy szkolnej

Nowatorstwo pedagogiczne – termin używany do określenia działalności nauczycieli i
wychowawców polegającej na ulepszeniu wzorów pracy dydaktycznej i wychowawczej poprzez
własne pomysły racjonalizatorskie. Pomysły te mogą dotyczyć zmian w treści, metodach i środkach
oraz formach organizacyjnych kształcenia i wychowania

Twórczość pedagogiczna – proces, bądź wytwór działania ludzkiego polegającego na tworzeniu
nowych i oryginalnych wzorów w dziedzinie teorii i praktyki pedagogicznej

Aktywność badawcza i publikacyjno – wydawnicza nauczyciela:

Zdolność człowieka do rozumienia rzeczywistości sprawia, że celem badań naukowych jest:



Eksploracja – jak jest?



Opis – co jest?



Wyjaśnianie – dlaczego tak jest?



Przewidywanie – jak będzie?

Dążenie do stworzenia własnego zaplecza badawczego wymaga spełnienia przynajmniej
czterech warunków:

1. Wiedza z zakresu praw naukowych, obejmująca prawidłowości przyczynowe, strukturalne i

funkcjonalne

2. Posiadanie umiejętności posługiwania się metodami, technikami i narzędziami badawczymi

adekwatnymi do badanego wycinka rzeczywistości

3. Umiejętność naukowej interpretacji danych empirycznych
4. Osobiste predyspozycje do tej sfery działalności zawodowej

Przyczyny niskiej ilości publikacji nauczycieli wychowania fizycznego:



Obawa przed odrzuceniem tekstu przez kolegia redakcyjne



Niepełne kompetencje komunikacyjne nauczycieli

Rozwój zawodowy nauczyciela wychowania fizycznego:

Zamysłem reformy oświaty było zachęcenie nauczycieli do ciągłego rozwoju i doskonalenia
zawodowego. W rezultacie tych działań ustalono formalny przebieg nauczycielskiej kariery
zawodowej obejmujący pięć stopni awansu zawodowego czyli:



Nauczyciela stażysty



Nauczyciela kontraktowego



Nauczyciela mianowanego



Nauczyciela dyplomowanego



Tytuł honorowego profesora oświaty

Pozytywne skutki reformy oświaty:



Jasna sytuacja w zakresie uposażenia, zależnego od stopnia awansu i stażu pracy



Uruchomienie mechanizmu doskonalenia i dokształcania zawodowego powodująca wzrost ich
oferty edukacyjnej

Słabe strony systemu awansu zawodowego:



Nadmierna koncentracja na gromadzeniu dowodów potwierdzających spełnione wymogi
formalne



W procedurach kwalifikacyjnych i egzaminacyjnych nie jest sprawdzany stopień wykorzystania
w codziennej pracy nowo nabytych umiejętności



Brak możliwości sprawdzenia nauczyciela w działaniu

Badanie jakości pracy szkoły:

Badanie jakości pracy szkoły powinno polegać na zorganizowanym i systematycznym analizowaniu
oraz ocenianiu realizowanych przez nią zadań, zgodnie z przyjętym programem rozwoju, a także z
uwzględnieniem opinii nauczycieli, uczniów i rodziców.

Jakość pracy szkoły – jest to stopień wykorzystania w działaniach organizacyjnych,
dydaktycznych i wychowawczych możliwości uczniów, nauczycieli oraz warunków materialnych,
społecznych i organizacyjnych dla wspierania wszechstronnego rozwoju ucznia

Standard jakości pracy szkoły – to przyjęte i akceptowane przez społeczność szkolną oczekiwania
w stosunku do różnych aspektów pracy szkoły, istotnych w szczególności z punktu widzenia
rozwoju ucznia i nauczyciela

Badanie jakości pracy szkoły – jest to określenie skuteczności działania szkoły w odniesieniu do
jej celów, pomiarów efektywności szkoły, pomiaru stopnia osiągnięcia założonych celów, zgodnie z
przyjętymi wcześniej standardami

Badanie powinno być źródłem informacji na temat dobrych i słabych stron danej szkoły, w której
realizowane są cele wynikające z systemu oświatowego i własnej koncepcji edukacyjnej . diagnoza
powinna wskazać, jakie należy wprowadzić zmiany, aby ofertę edukacyjną dostosować do
rzeczywistych możliwości uczniów i w konsekwencji stawiać wychowankom takie zadania, które
umożliwiają im skuteczny rozwój na kolejnych etapach kształcenia i po jego zakończeniu.

Badanie jakości pracy szkoły powinno być ukierunkowane na ocenę rezultatów w zakresie:



Działalności dydaktycznej



Działalności wychowawczej



Działalności opiekuńczej

Badanie jakości pracy szkoły może mieć charakter:



Wewnętrzny – badanie przeprowadza dyrektor



Zewnętrzny – badanie przeprowadza kurator oświaty, a wyniki i wnioski przekazuje
dyrektorowi placówki

Formy sprawowania nadzoru pedagogicznego:



Hospitacja – polega na prowadzeniu bezpośredniej obserwacji realizowanych przez nauczycieli

zadań statutowych szkoły, w szczególności zajęć prowadzonych z uczniami



Hospitacja diagnozująca – polega na ocenie rezultatów procesu dydaktycznego,

wychowawczego i opiekuńczego dokonywanej na podstawie bezpośredniej obserwacji
umiejętności, postaw i prezentowanej wiedzy. Dotyczy oceny poziomu i postępu osiągnięć
uczniów. Wyniki dokonanej obserwacji należy odnieść do standardów przyjętych w szkole i
wymagań wynikających z założeń oceniania zewnętrznego na danym etapie kształcenia.
Przyniesie ona lepsze efekty, gdy zostanie poprzedzona zapoznaniem się z klasą oraz planem
dydaktycznym danego przedmiotu. Przygotowując hospitację diagnozującą, należy przede
wszystkim uwzględnić: standardy przyjęte w szkole, wytyczne planu badania jakości pracy
szkoły; wymagania, programy oraz zadania zawarte w podstawie programowej.

Badania ilościowe i jakościowe w procesie szkolnego kształcenia i wychowania:

Kontrola – odnosi się zwykle do bardzo wielu czynności podejmowanych przez nauczyciela w
czasie gromadzenia informacji o uczniach i klasie

Kontrola wyników nauczania – polega na obserwacji, analizie i ocenie postępów w nauce i
zachowaniu zarówno pojedynczych uczniów, jak i klas i szkół oraz wykorzystanie danych do
dalszej optymalizacji pracy dydaktyczno – wychowawczej

Do empirycznego sprawdzania szkolnego procesu kształcenia i wychowania można
zastosować dwa rodzaje badań:



Ilościowe – polegają na odkrywaniu prawidłowości, które służą do tworzenia systemu wiedzy
teoretycznej oraz weryfikowania hipotez i systemów teoretycznych. Pozwalają odkryć
prawidłowości, poznać rzeczywistość dzięki obliczeniom, których wyniki można poddawać
operacjom statystycznym, umożliwiającym określenie zarówno siły związków miedzy
zmiennymi, jak i istotności różnic między nimi. W badaniach ilościowych mogą być stosowane
takie metody jak:

- Obserwacja
- Skalowanie
- Wywiad skategoryzowany
- Ankieta
- Socjometria
- Test

Analiza dokumentów

- Eksperyment



Jakościowe – polegają na stosowaniu przez badacza zgodnie z przyjętymi założeniami niema
tematycznych sposobów analizowania badanych faktów, zjawisk i procesów, a także badaniu
rzeczywistych procesów i zjawisk podczas ich przebiegu; stosowaniu otwartych sposobów
gromadzenia danych; niestosowaniu strukturalizowanych metod i narzędzi badawczych;
niestawianiu hipotez oraz nienarzucaniu z góry przyjętych schematów. W badaniach tych
wskazane jest również przyjmowanie przez badacza punktu widzenia badanych osób.
Podstawowymi metodami stosowanymi w badaniach jakościowych są:

Obserwacja uczestnicząca

- Wywiad swobodny – narracyjny, introspekcyjny, otwarty
-

Analiza treści dokumentów osobistych

- Metoda biograficzna
-

Badanie w działaniu

Etapy badań rozwojowych w procesie szkolnego kształcenia i wychowania:

1. Planowanie badań rozwojowych w procesie szkolnego kształcenia i wychowania
2. Sformułowanie problemu badawczego
3. Opracowanie programu zmian
4. Wdrożenie programu do praktyki
5. Ewaluacja programu

Bieżąca

Końcowa

6. Określenie użyteczności praktycznej i zakresu stosowalności programu
7. Sformułowanie uogólnień
8. Upowszechnienie programu

Ocena jakości pracy szkoły w zakresie kultury fizycznej:

Ocena jakości pracy w zakresie kultury fizycznej w danym roku szkolnym powinna odbywać się
według ustalonych zasad postępowania. Wskazane jest, aby działania te były poprzedzone
opracowaniem planu przez wybrany zespół nauczycieli wychowania fizycznego oraz dyrektora
szkoły.

Etapy wewnętrznego badania jakości pracy szkoły w zakresie kultury fizycznej:

1. Planowanie badania jakości pracy szkoły w zakresie kultury fizycznej
2. Opracowanie narzędzie diagnostycznego
3. Przeprowadzenie badań
4. Opracowanie sprawozdania
5. Omówienie wyników i wniosków
6. Modyfikacja programu rozwoju szkoły
7. Realizacja zmodyfikowanego programu rozwoju szkoły w zakresie kultury fizycznej

Obszary diagnozowania pracy szkoły w zakresie kultury fizycznej:

1. Organizacja pracy szkoły:

Liczba uczniów

- Liczba klas
- Funkcjonowanie klas sportowych
-

Funkcjonowanie klas o zwiększonym wymiarze godzin wf

Prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych i rekreacyjnych

- Prowadzenie gimnastyki korekcyjnej
-

Realizacja ćwiczeń śródlekcyjnych

Realizacja zajęć wf systemem fakultatywnym

2. Kwalifikacje nauczycieli:

- Stan zatrudnienia
- Kwalifikacje i stopnie awansu zawodowego
- Dodatkowe kwalifikacje i uprawnienia
- Doskonalenie zawodowe
- Prenumerata czasopism metodycznych
-

Działalność innowacyjno – badawcza

3. Baza materialno – dydaktyczna:

Posiadane przez szkołę obiekty sportowe

Wykorzystanie pozaszkolnych obiektów sportowych

Plany zajęć w obiektach sportowych

- Rozbudowanie i modernizacja bazy materialno – dydaktycznej
-

Pozyskiwanie środków finansowych na cele kultury fizycznej

4. Planowanie i realizacja zadań:

- Stosowane programy nauczania wychowania fizycznego
- Realizacja planu dydaktyczno – wychowawczego szkoły z zakresu kultury fizycznej
-

Diagnozowanie umiejętności ruchowych uczniów, ich sprawność fizyczna, postawy i
wiedza

Uczestnictwo uczniów w zajęciach wychowania fizycznego

5. Ocena osiągnięć uczniów:

- Stosowanie systemu oceniania z wychowania fizycznego
-

Przepływ informacji o systemie oceniania pomiędzy nauczycielami, uczniami i
rodzicami

Sposoby eksponowania osiągnięć uczniów

Nagradzanie uczniów za szczególne osiągnięcia w kulturze fizycznej

6. Upowszechnianie kultury fizycznej:

Propagowanie i upowszechnianie treści związanych z kulturą fizyczną

- Organizowanie imprez sportowych
-

Organizowanie imprez rekreacyjnych dla społeczności lokalnej

Organizowanie konkursów o tematyce związanej z kulturą fizyczną

Współpraca z władzami samorządowymi, służbą zdrowia i rodzicami w zakresie
upowszechniania kultury fizycznej

Rola dyrektora w wewnętrznej ocenie jakości pracy szkoły w zakresie kultury fizycznej:



Planowanie i przeprowadzanie badania jakości



Dokumentowanie sprawowanego nadzoru pedagogicznego



Inspirowanie i wspomaganie nauczycieli w zakresie jakości pracy szkoły



Opracowywanie sprawozdania dotyczącego jakości pracy szkoły i zapoznanie z nim rady
pedagogicznej, rady rodziców, samorządu uczniowskiego



Opracowanie programu rozwoju szkoły z wykorzystaniem wyników badania jakości



Gromadzenie informacji o pracy nauczycieli w celu dokonywania oceny ich pracy lub dorobku

zawodowego

Ocena jakości szkolnego wychowania fizycznego:

Do planowania oceny jakości szkolnego wychowania fizycznego można zaadaptować pięć
kryteriów:

1. Rozwój uczniów w zakresie fizycznego kształcenia i wychowania
2. Rozwój zawodowy nauczycieli
3. Współpraca szkoły z rodzicami
4. Udział szkoły w życiu społecznym i kulturalnym środowiska
5. Rozwój organizacyjno – instytucjonalny szkoły

Rzetelna ocena wymaga analizy zebranych informacji z udokumentowanych źródeł takich
jak:



Dzienniki zajęć lekcyjnych i pozalekcyjnych



Karty hospitacji zajęć



Dokumentacja nauczyciela, zawierająca wyniki przeprowadzonych testów



Sprawozdania z przeprowadzonych imprez



Dokumentacja różnych organizacji działających na terenie szkoły



Protokoły rad pedagogicznych



Protokoły zespołu nauczycieli wf



Dokumentacja rady rodziców



Księga ewidencji sprzętu sportowego



Plany dydaktyczno – wychowawcze wychowania fizycznego



Programy nauczania wychowania fizycznego



Plany zajęć lekcyjnych i pozalekcyjnych



Harmonogram wykorzystania szkolnych obiektów sportowych

Składowe oceny i stymulacji jakości szkolnego wychowania fizycznego:



Aktywność uczniów



Kompetencje uczniów



Wychowanie fizyczne w różnych przejawach szkolnego życia



Upowszechnianie wzorów kultury fizycznej w środowisku lokalnym



Materialne standardy szkolnego wychowania fizycznego

Umiejętności nauczyciela wzmacniające jakość edukacji fizycznej:



Poznawanie systematycznego kształtowania własnej osobowości



Dobre planowanie pracy pedagogicznej



Wykorzystywanie technologii informacyjnych



Skuteczne komunikowanie się z uczniami, rodzicami i innymi nauczycielami



Stwarzanie sytuacji aktywizujących uczniów na lekcjach wf



Monitorowanie i diagnozowanie poziomu osiągnięć uczniów



Wdrażanie uczniów do samooceny, samokontroli i samowychowania



Różnicowanie wymagań w zależności od rozwoju uczniów i posiadanych predyspozycji
fizycznych oraz intelektualnych



Organizowanie pracy grupowej i indywidualnej w czasie zajęć lekcyjnych i pozalekcyjnych



Stosowanie indywidualizacji



Rozwijanie zainteresowań uczniów



Pobudzanie i stymulowanie uczniów do kreatywnego myślenia na lekcjach wf



Wzmacnianie poczucia bezpieczeństwa uczniów w czasie realizacji zadań ruchowych



Nauczanie interdyscyplinarne

Ocena jakości pracy ucznia w zakresie wychowania fizycznego:

Ocena – proces zbierania informacji, formułowania sądów o informacjach i podejmowania decyzji

Ocena – to wypowiedź o charakterze wartościującym, będąca wyrazem opinii – pozytywnej lub
negatywnej – w sprawie jakiegoś stanu rzeczy, osoby, przedmiotu lub zdarzenia

Ocenianie - przemyślane działanie, zmierzające przede wszystkim do poprawy rezultatów
kształcenia

Ocenianie z wychowania fizycznego – jest to element konieczny w procesie dydaktycznym, który
pozwala nauczycielowi na systematyczne gromadzenie, analizowanie i interpretowanie informacji o
stopniu realizacji zadań edukacyjnych zarówno przez klasę, jak i przez poszczególnych uczniów

Pomiar i ocena w wychowaniu fizycznym:

W wychowaniu fizycznym przedmiotem pomiaru mogą być wszystkie właściwości ucznia. Stosując
właściwie dobrane metody pomiaru można określić m.in. poziom wiedzy uczniów, ich umiejętności
ruchowe i sprawność fizyczną.

Pomiar można rozpatrywać w aspekcie:



Obiektywnym – jako wartości mierzalne



Subiektywnym – jako indywidualne odczucia oceniającego

Ocena szkolna – ustosunkowanie się nauczyciela do osiągnięć uczniów. Najczęściej wyrażona
stopniem szkolnym, który w sposób ścisły klasyfikuje jakość pomiaru.
Wyniki pomiarów pozwalają na permanentne modyfikowanie planu dydaktycznego danej klasy i
dostosowania zadań realizowanych na lekcjach wychowania fizycznego do predyspozycji i
możliwości każdego ucznia. Umożliwiają i ułatwiają porównywanie indywidualnych rezultatów w
klasie, szkole i poza szkołą, informują o czynionych postępach, ich braku lub spadku poziomu.

Ocena z wychowania fizycznego na tle jej funkcji:

Funkcje oceny:



Dydaktyczna – wynika z potrzeby stałego informowania nauczyciela i ucznia o stopniu

realizacji celów kształcenia i wychowania. Jest ona miarą osiągnięć ucznia oraz ich braku. Dla
ucznia jest to bardzo ważne, ponieważ brak świadomości popełnianych błędów może być

Ocena szkolna

Ocenianie stopniem

szkolnym

Opinia pisemna lub

ustna

Zewnętrzne objawy

zachowań nauczyciela

Oceny bieżące

Ocena śródroczna

Ocena roczna

Pochwała lub

nagana

Ocena opisowa

klasy I - III

Mimika

Gesty

Kierowana do

ucznia lub do grupy

uczniów

Kierowana do

rodziców

Wyrażanie

aprobaty lub

dezaprobaty

wobec ucznia w

sytuacjach:

dydaktycznych

- wychowawczych

czynnikiem utrudniającym poprawę jego umiejętności. Funkcja ta powinna być także
elementem diagnozy w planowaniu pracy pedagogicznej, gdyż daje duże możliwości
porównywania wyników pracy uczniów



Wychowawcza – motywuje do aktywności i samodoskonalenia. Zgodnie z założeniami tej

funkcji sprawiedliwa i w pełni zrozumiała dla uczniów ocena mobilizuje do systematycznej
aktywności, a także wpływa na osiąganie optymalnego poziomu wiedzy i umiejętności.
Umożliwia ona również uczniom poznawanie własnej wartości



Społeczna – kształtuje stosunki pomiędzy uczniem a klasą, ułatwia także wybór kierunku
dalszego kształcenia lub pracy zawodowej



Diagnostyczna – umożliwia rozpoznawanie efektów pracy ucznia, opisuje rozwój umiejętności

ucznia i rozpoznaje jego braki



Motywacyjna – zachęca ucznia do pracy i uczestnictwa w zajęciach



Selekcyjna – jest narzędziem naboru i selekcji do różnych grup



Klasyfikująca – ocenia poziom wiedzy, umiejętności i informuje o osiągnięciach ucznia

Ocena postaw uczniów wobec kultury fizycznej:

Postawa – w znaczeniu psychologicznym oznacza względnie stałą dyspozycję dla zachowań
względem czegoś, co jest znane i wywołuje pozytywne lub negatywne uczucia

Wpływ oceny na postawy w ujęciu doraźnym przejawia się w akcentowaniu podczas przebiegu
lekcji oddziaływań wychowawczych. Wiąże się to np. z oceną własnej sprawności, samodzielnie
podejmowanych działań, poczucia odpowiedzialności. Wskazane jest również wdrażanie uczniów
do współdecydowania o ocenie zadań wykonywanych przez kolegów, współpracy w grupie,
współpracy z partnerem czy nauczycielem.

Postawy stanowią jedno z kryteriów oceny z wychowania fizycznego, gdyż kreujące zachowania
wychowawcze ułatwiają uczniowi osiągnięcie zamierzonych celów programowych.

Akcentowane w ocenie śródrocznej i rocznej dają wszystkim uczniom, niezależnie od posiadanych
predyspozycji ruchowych równe szanse w uzyskaniu satysfakcjonującego ich stopnia szkolnego

Ocena postaw w czasie edukacji szkolnej może przynieść korzystne efekty w prognozowaniu
dalszego uczestnictwa w kulturze fizycznej w życiu dorosłym

Wpływ oceny na motywowanie uczniów do aktywności na lekcji:

Czynnikiem wzmacniającym motywację uczniów do zwiększonej aktywności na lekcji lub poza nią
jest odpowiednia atmosfera wytwarzana przez nauczyciela, a także jego zainteresowanie
problemami ucznia

Aktywność – z psychologicznego punktu widzenia oznacza właściwość indywidualną jednostki
polegającą na większej niż u innych częstości i intensywności jakiegoś rodzaju działań

Aktywizacja uczniów – ogół poczynań nauczycieli i uczniów zapewniających uczniom
odgrywanie czynnej roli w realizacji zadań nauczania i wychowania

Samoocena i samokontrola w ocenie osiągnięć uczniów:

Samoocena- polega na porównywaniu efektu pracy z przyjętymi kryteriami dla określenia
skuteczności edukacyjnej

Samokontrola – możliwość śledzenia przez ucznia postępu uzyskiwanego w rozwoju organizmu,
sprawności i aktywności ruchowej oraz postaw w różnych sytuacjach wychowawczych w
odniesieniu do własnych działań z tym związanych

Samoocena i samokontrola może być zastosowana przez ucznia w stosunku do:



Pojedynczego zadania ruchowego



Lekcji wychowania fizycznego



Zrealizowanego działu programowego po zakończonym cyklu kształcenia



Zrealizowanych zadań programowych

Chcąc ukierunkować ucznia na systematyczne dokonywanie samooceny i samokontroli swojej
pracy, można zasugerować mu kilka pytań, aby poznał swoje mocne i słabe strony

W samoocenie i samokontroli istnieje również korelacja z funkcjami oceny, gdyż systematyczne
uczestnictwo w tym procesie umożliwia uczniowi porównywanie uzyskanych wyników, motywuje
go do pogłębienia wiedzy oraz dostarcza informacji o prawidłowościach kierunku działań i stopniu
realizacji celów programowych

Umiejętność samooceny jest dla człowieka podstawą poczucia własnej wartości, a także w istotny
sposób wpływa na kształtowanie i rozwijanie jego osobowości. Umiejętność samooceny wiąże się z
ustalaniem, konkretyzacją i świadomością celów edukacyjnych oraz poziomem aspiracji samo
oceniającego

Zadania nauczyciela w systemie kontroli i oceny:

Schemat postępowania nauczyciela przy wdrażaniu nowatorskiego systemu oceny z
wychowania fizycznego:

1. Opracowanie kryteriów i sposobu oceniania
2. Zapoznanie z systemem oceniania dyrektora szkoły
3. Uzyskanie opinii metodyka lub doradcy metodycznego
4. Przedłożenie radzie pedagogicznej do zatwierdzenia
5. Włączenie do wewnątrzszkolnego systemu oceniania

6. Dokonanie szczegółowej analizy uzyskanych wyników i opracowanie wniosków
7. Zapoznanie z opracowanym materiałem dyrektora szkoły, rodziców, uczniów
8. Ewentualna modyfikacja autorskiego systemu oceniania
9. Ponowna realizacja

Ocena z wychowania fizycznego jako wypadkowa ewaluacji w odniesieniu do:



Chęci

wysiłek wkładany w realizację zadań



Postępów

- Poziom zmian w stosunku do diagnozy początkowej



Postaw

- Stosunek do partnera, przeciwnika
-

Zaangażowanie w przebieg zajęć

Stosunek do własnej aktywności



Rezultatów

Informacja o osiągniętych wynikach w sportach wymiernych

Informacje o dokładności wykonywanych zadań

- Informacja o poziomie wiedzy

Propozycje oceny ucznia z wychowania fizycznego w zreformowanej szkole:

Kryteria oceny ucznia z wychowania fizycznego wg. E. Madejskiego:

1. Poziom umiejętności i wiadomości – średnia arytmetyczna sumy uzyskanych punktów z

wszystkich zadań (1 – 6 pkt.)

2. Uczestnictwo w zajęciach obowiązkowych – obecność ucznia na zajęciach lekcyjnych w czasie

semestru (0 – 2 pkt.)

3. Przygotowanie do zajęć – brak stroju, odpowiedniego obuwia, niewłaściwa czystość stroju, brak

przygotowania do lekcji oznaczane za pomocą umownych znaków (0 – 2 pkt.)

4. Udział w zajęciach fakultatywnych – udział wszystkich uczniów, kryterium uzależnione od

frekwencji na wybranych przez siebie zajęciach (0 – 2 pkt.)

5. Pomoc w pracach na rzecz kultury fizycznej – wspomaganie nauczyciela (modernizacja szkolnej

bazy sportowej itd. ). Punktacja uzależniona jest od przepracowanej liczby godzin

6. Szczególne osiągnięcia – wyróżniające się zaangażowanie w realizację stawianych zadań,

sukcesy w konkursach (0 – 2 pkt.)

Suma punktów z sześciu kryteriów określa ocenę śródroczną lub roczną