Karta wybranych wzorów i stałych fizycznych

RUCH PROSTOLINIOWY

prędkość

at

t

+

=

0

)

(

v

v

droga

2

)

(

2

0

t

a

t

t

s

+

= v

przyspieszenie

;

t

a

Δ

Δ

= v

m

F

a

=

pęd

v

m

p

=

siła tarcia

N

T

F

F

μ

=

praca

cos

s

F

W

=

∢

)

,

(

s

F

energia
kinetyczna

2

2

kin

v

m

E

=

moc

t

W

P

Δ

Δ

=

RUCH PO OKRĘGU

częstotliwość

T

f

1

=

prędkość
kątowa

f

T

t

π

π

α

ω

2

2 =

=

Δ

Δ

=

przyspieszenie
dośrodkowe

r

a

d

2

v

=

siła
dośrodkowa

r

m

F

d

2

v

=

RUCH OBROTOWY

prędkość
kątowa

t

ε

ω

t

ω

+

=

0

)

(

kąt

2

)

(

2

0

t

ε

t

ω

t

α

+

=

moment siły

sin

r

F

M

=

∢

( )

r

F,

moment
bezwładności

∑

=

=

n

i

i

i

r

m

I

1

2

moment pędu

ω

I

J

=

przyspieszenie
kątowe

I

M

=

ε

energia

2

2

kin

ω

I

E

=

SPRĘŻYSTOŚĆ

siła
sprężystości

x

k

_

F

x

=

energia

2

2

pot

x

k

E

=

RUCH DRGAJĄCY

wychylenie

)

sin(

)

(

ϕ

ω

+

=

t

A

t

x

prędkość

)

cos(

)

(

ϕ

ω

ω

+

=

t

A

t

x

v

przyśpieszenie

)

sin(

)

(

2

ϕ

ω

ω

+

−

=

t

A

t

a

x

siła

)

sin(

)

(

2

ϕ

ω

ω

+

−

=

t

A

m

t

F

x

wahadło
matematyczne

g

l

T

π

2

=

masa na
sprężynie

k

m

T

π

2

=

GRAWITACJA

siła

2

2

1

r

m

m

G

F

g

=

natężenie
pola

m

F

γ

g

=

r

m

m

G

E

2

1

pot

−

=

energia

h

g

m

E

=

pot

(dla h<<R

Z

)

s

km

9

,

7

≈

=

z

z

I

R

M

G

v

prędkości
kosmiczne
(dla Ziemi)

s

km

2

,

11

2

≈

=

z

z

II

R

M

G

v

FALE

długość

f

T

v

v =

=

λ

załamanie fali

1

,

2

1

2

2

1

sin

sin

n

n

n =

=

=

β

α

v

v

siatka
dyfrakcyjna

α

λ

sin

d

n

=

poziom natężenia
dźwięku

0

log

10

I

I

L

=

2

12

0

m

W

10

−

=

I

efekt Dopplera

źr

ob

źr

u

u

f

f

∓

v

v ±

=

ELEKTROSTATYKA

prawo Coulomba

0

2

2

1

4

1

;

ε

π

=

=

k

r

q

q

k

F

natężenie pola

;

q

F

E

=

d

U

E

=

energia

r

q

q

k

E

2

1

pot

=

potencjał
elektrostatyczny

q

E

V

pot

=

pojemność

U

Q

C

=

kondensator
płaski

d

S

C

r

0

ε

ε

=

energia
kondensatora

2

2

U

C

W

=

szeregowe

∑

=

=

n

i

i

C

1

C

1

1

z

łączenie
kondensatorów

równoległe

∑

=

=

n

i

i

C

C

1

z

PRĄD STAŁY

natężenie
prądu stałego

t

Q

I

Δ

Δ

=

prawo Ohma

I

R

U

=

szeregowe

∑

=

=

n

i

i

R

R

1

z

łączenie oporów

równoległe

∑

=

=

n

i

i

R

R

1

z

1

1

opór

S

l

ρ

R

=

prawo Ohma dla
obwodu

w

z

R

R

I

+

=

ε

moc

U

I

P

=

POLE MAGNETYCZNE

siła Lorentza

sin

B

q

F

v

=

∢

)

,

( B

v

siła elektro-
dynamiczna

sin

l

I

B

F

=

∢

)

,

( B

l

strumień pola

cos

S

B

Φ

=

∢

)

,

( S

B

przewód
prostoliniowy

r

I

B

π

μ

μ

2

r

0

=

pojedynczy zwój

r

I

B

2

r

0

μ

μ

=

zwojnica

l

I

n

B

r

0

μ

μ

=

siła wzajemnego
oddziaływania
pomiędzy
przewodami

r

π

l

I

I

μ

μ

F

2

2

1

r

0

=

SEM indukcji

t

Φ

ε

Δ

Δ

−

=

SEM
samoindukcji

t

I

L

Δ

Δ

−

=

ε

indukcyjność
zwojnicy

l

n

L

S

2

r

0

μ

μ

=

PRĄD PRZEMIENNY

SEM – prądnica

t

S

B

n

ω

ω

ε

sin

=

napięcie
skuteczne

2

max

sk

U

U

=

natężenie
skuteczne

2

max

sk

I

I

=

transformator

1

2

2

1

2

1

I

I

n

n

U

U

=

=

opór indukcyjny

L

f

L

R

L

π

ω

2

=

=

opór
pojemnościowy

C

f

C

R

C

π

ω

2

1

1 =

=

częstotliwość
rezonansowa
obwodu LC

C

L

f

π

2

1

=

zawada

2

2

1

⎟⎟

⎠

⎞

⎜⎜

⎝

⎛

−

+

=

C

L

R

Z

ω

ω

TERMODYNAMIKA

ciśnienie

S

F

p

=

gęstość

V

m

ρ

=

ciepło

T

c

m

Q

Δ

=

w

ciepło
przemiany
fazowej

L

m

Q

=

R

m

Q

=

równanie stanu
gazu

const

T

pV =

równanie
Clapeyrona

T

R

n

V

p

=

ciepło molowe

R

C

C

V

p

+

=

Karta wybranych wzorów i stałych fizycznych

I zasada
termodynamiki

W

Q

U

+

=

Δ

praca
(p = const)

V

p

W

Δ

−

=

sprawność

;

wl

uż

Q

W

η

=

1

2

1

Q

Q

Q

−

=

η

sprawność
silnika Carnota

1

2

1

T

T

T

η

−

=

OPTYKA

równanie soczewki
– zwierciadła

y

x

f

1

1

1

+

=

soczewka

⎟⎟

⎠

⎞

⎜⎜

⎝

⎛

+

⎟⎟

⎠

⎞

⎜⎜

⎝

⎛

−

=

2

1

otocz

socz

1

1

1

1

R

R

n

n

f

zwierciadło

2

R

f

=

zdolność
skupiająca

f

Z

1

=

kąt graniczny

n

α

1

sin

gr

=

kąt Brewstera

n

=

B

tg

α

ATOM WODORU

energia atomu
wodoru
(model Bohra)

2

2

2

0

4

e

1

8

n

h

e

m

E

n

⋅

−

=

ε

FIZYKA WSPÓŁCZESNA

równoważność
masy-energii

2

2

0

2

1

c

c

m

c

m

E

2

v

−

=

=

pęd
relatywistyczny

2

2

0

1

c

m

p

v

v

−

=

dylatacja czasu

2

2

1

,

c

t

t

v

−

Δ

=

Δ

energia fotonu

ν

h

E

=

pęd fotonu

λ

h

p

=

fala de Broglie’a

p

h

=

λ

zasada
nieoznaczoności

π

h

x

p

x

4

Δ

Δ

≥

efekt
fotoelektryczny

max

2

2 ⎟

⎟

⎠

⎞

⎜⎜

⎝

⎛

+

=

v

m

W

ν

h

rozpad
promieniotwórczy

2

/

1

2

0

T

t

N

N

−

=

HYDROSTATYKA

siła parcia

S

p

F

=

ciśnienie
hydrostatyczne

h

g

p

ρ

=

siła wyporu

V

g

ρ

F

=

wyp.

ASTRONOMIA

III prawo Keplera

const

R

T =

3

śr

2

PRZEDROSTKI

Mnożnik

9

10

6

10

3

10

2

10

1

10

1

10

−

2

10

−

3

10

−

6

10

−

9

10

−

12

10

−

Przedrostek giga

mega

kilo

hekto

deka decy centy mili mikro nano piko

Oznaczenie G

M

k

h

da

d

c

m

μ n p

STAŁE FIZYCZNE

Przyspieszenie ziemskie

2

2

s

m

10

s

m

81

,

9

≈

≈

g

Przenikalność magnetyczna
próżni (stała magnetyczna)

2

7

0

A

N

10

4

−

⋅

=

π

μ

Masa Ziemi

kg

10

98

,

5

24

Z

⋅

≈

M

Prędkość światła w próżni

s

m

10

00

,

3

8

⋅

≈

c

Średni promień Ziemi

km

6370

Z

≈

R

Stała Plancka

s

J

10

63

,

6

34

⋅

⋅

≈

−

h

Stała grawitacji

2

2

11

kg

m

N

10

67

,

6

⋅

⋅

≈

−

G

Ładunek elektronu

C

10

60

,

1

19

−

⋅

≈

e

Liczba Avogadro

mol

1

10

02

,

6

23

A

⋅

≈

N

Masa spoczynkowa elektronu

kg

10

11

,

9

31

e

−

⋅

≈

m

Objętość 1 mola gazu
w warunkach normalnych

mol

dm

41

,

22

3

≈

V

Masa spoczynkowa protonu

kg

10

67

,

1

27

p

−

⋅

≈

m

Stała gazowa

K

mol

J

31

,

8

⋅

≈

R

Masa spoczynkowa neutronu

kg

10

68

,

1

27

n

−

⋅

≈

m

Stała Boltzmanna

K

J

10

38

,

1

23

B

−

⋅

≈

k

Jednostka masy atomowej

kg

10

66

,

1

27

−

⋅

≈

u

Przenikalność elektryczna
próżni (stała elektryczna)

2

2

12

0

m

N

C

10

85

,

8

⋅

⋅

≈

−

ε

⎟⎟

⎠

⎞

⎜⎜

⎝

⎛

⋅

⋅

≈

=

2

2

9

0

C

m

N

10

99

,

8

4

1

k

ε

π