Tips&Tricks

GParted

70

wrzesień 2008

Tips&Tricks

GParted

71

www.lpmagazine.org

GParted

Piotr Pawłowski

P

osiadanie Centrum Przetwarzania
Danych (Data Center) wiąże się z
dużą ilością dysków twardych i ist-
niejących na nich partycji. Strategia

systemów plików na dyskach zależy od filozofii
zaprojektowanego Centrum Danych.

W poniższym artykule przedstawię ma-

łą aplikację Linuxową, GParted, dzięki której
możemy w sprawny sposób zmieniać systemy
plików, zwiększać lub zmniejszać objętość par-
tycji oraz wykonywać szereg innych istotnych
operacji na dyskach.

Początki

Program GParted (Gnome Partition Editor)
jest aplikacją służącą do dokonywania zmian
na partycjach dysków. Występuje on w postaci
jednego z elementów środowiska graficznego
GNOME a także jako swego rodzaju dystrybu-
cja. Jest to możliwe dzięki udostępnieniu GPar-
ted w postaci LiveCD oraz LiveUSB. Wsku-
tek takiego rozwiązania możemy uruchomić
program z płyty CD lub urządzenia pendrive i
bezpiecznie dokonywać zmian na dyskach bez
obaw o niepożądane w skutkach konsekwen-
cji na dyskach. Takie efekty mogą mieć miej-
sce, gdy dokonujemy zmian na partycjach gdy
są one bezpośrednio zamontowane w systemie.

GParted w wersji takiej, jaką pobraliśmy z

sieci umożliwia pełne działanie na pięciu sys-
temach plików. Informacje jak w pełni korzy-
stać z dobrodziejstw programu w stosunku do
innych systemów plików znajdziemy w doku-
mentacji aplikacji dostępnej w Internecie. Ak-
tualne możliwości możemy sprawdzić klikając
w menu Gparted i wybierając Show Features.

Program lub obraz płyty CD lub USB mo-

żemy pobrać ze strony domowej projektu. Na
stronie możemy także odnaleźć dokumenta-
cję, forum oraz najczęściej zadawane pytania
(FAQ). By pobrać interesujące nas pliki prze-
chodzimy do sekcji Download i wybieramy in-
teresującą nas wersję programu. Mnie osobi-
ście przypadła do gustu wersja LiveCD w sta-
bilnej wersji 0.3.6–7, stąd właśnie nią zajmie-
my się w dalszej części artykułu.

Po pobraniu obrazu płyty CD należy ją

wypalić na płytce CD dowolnym programem

do nagrywania płyt. Po wypaleniu płyty jeste-
śmy już gotowi do uruchomienia GParted. W
tym celu należy włożyć uprzednio przygotowa-
ną płytę do CD–ROMu i uruchamiamy kompu-
ter ponownie.

Uruchamiamy

Zakładając, że w naszym komputerze bootowa-
nie z płyty CD ustawione jest jako pierwsze (je-
śli nie, należy zmienić to w ustawieniach BIO-
Su) wita nas ekran z wyborem sposobu urucho-
mienia programu. I tak do wyboru mamy uru-
chomienie z ustawieniami standardowymi, uru-
chomienie z załadowaniem całego programu do
pamięci RAM (co pozwala na późniejsze wyję-
cie płyty CD), włączenie aplikacji w trybie bez-
piecznym dla grafiki oraz w standardowym try-
bie bezpiecznym (obsługa ACPI, DMA, IRQ,
APIC, LAPIC, APM oraz SMP są wyłączone).
Oprócz tego możemy także uruchomić system,
który posiadamy na dysku twardym oraz wyko-
nać testy pamięci za pomocą programu Mem-
test86+, o którym szerzej napiszę pod koniec
artykułu. W zależności od naszych wymagań
wybieramy interesująca nas konfigurację. Dla
naszych potrzeb wybierzemy wersję ze standar-
dowymi ustawieniami.

Następnym krokiem jest etap konfigura-

cyjny. Jeśli mamy bardzo egotyczne karty gra-

ficzne, zalecam wybranie zaawansowanej kon-
figuracji. Opcja ta wskazana jest dla zaawan-
sowanych użytkowników. W tym celu należy
wybrać opcję 2., gdy konfigurator prosi nas o
wybranie metody konfiguracji X–ów. W celu
uproszczonej wersji wybieramy 0. Ograniczy
nas to do wyboru rozdzielczość ekranu oraz
preferowanego języka (niestety, nie ma języka
polskiego, dlatego pozostaje nam do wyboru ję-
zyk angielski). Po przejściu tego etapu naszym
oczom ukazuje się graficzny interfejs użytkow-
nika z włączonym programem GParted. Warto
tu taj wspomnieć, iż ta mała dystrybucja opar-
ta jest na Debian/GNU Linux, stąd jej nieza-
wodność, co jest bardzo istotne podczas ope-
racji z dyskami.

Tworzymy, zmniejszamy,

ustawiamy system plików

Użytkownikom mającym większą styczność z
systemem Windows wygląd GParted do złu-
dzenia może przypominać znany komercyjny
program Partition Magic. Nie ma się jednak co
oszukiwać – tego typu rozwiązanie jest bardzo
przejrzyste i czytelne.

Naszym pierwszym krokiem będzie stwo-

rzenie dwóch partycji na testowym dysku o
wielkości 1GB. Początkowo dysk ma status
unalocated. W celu stworzenia partycji, w któ-

Rysunek 1.

Tworzenie partycji podstawowej

Tips&Tricks

GParted

70

wrzesień 2008

Tips&Tricks

GParted

71

www.lpmagazine.org

rej będziemy mieli możliwość wybrania sys-
temu plików, należy wybrać z menu Partition
opcję New lub wcisnąć kombinację klawiszy
Ctrl+N. Na tym etapie musimy wybrać tzw.
disklabel. Standardowo ustawiony jest format
msdos. W sumie, oprócz standardowego for-
matu, do wyboru mamy 9 innych formatów,
takich jak bsd, mac, pc98 czy sun. Program
poinformuje nas, że ta operacja spowoduje
usunięcie wszystkich danych z partycji. Po-
twierdzamy nasze zamiary przyciskiem Cre-
ate. Po chwili możemy przystąpić do ustalenia
rozmiaru partycji i systemu plików. W tym ce-
lu należy kliknąć na wolne miejsce na partycji
i z menu podręcznego wybrać New bądź wci-
snąć ponownie znaną już nam kombinację kla-
wiszy. Naszym oczom ukazuje się okno z wy-
borem wielkości dysku, systemem plików ro-
dzajem partycji oraz nazwą stworzonej przez
nas części dysku (Rysunek 1). Dla naszych po-
trzeby ustawiamy przykładową wartość 768
MB w polu New Size lub kursorem zmniejsza-
my prostokąt symbolizujący nasz cały dysk
twardy, wybieramy ext3 jako system plików,
opcjonalnie wybieramy nazwę nowo utwo-
rzonej partycji (u nas będzie to Part_1) i po-
twierdzamy naszą decyzje klikając w przycisk
Add. Należy pamiętać, aby pierwszą partycję
na czystym dysku utworzyć jako podstawową
(zaznaczona opcja Primary Partition). Pierw-
sze zadanie zostało dodane. W podobny spo-
sób tworzymy drugą partycję. Dla celów ćwi-
czeniowych stworzymy najpierw partycję roz-
szerzoną, a na niej partycję logiczną. Posłu-
ży nam ona jako pamięć podręczna, czyli ja-
ko system plików wybieramy SWAP. Tworze-
nie partycji rozszerzonej różni się od poprzed-
niego etapu tylko tym, iż wybieramy opcję
Extended Partition. Na niej zaś w identycz-

ny sposób kreujemy partycję logiczną (Logi-
cal Partition).

W tym miejscu można zauważyć jeden z

ogromnych plusów tego programu. Wszystkie
wykonywane przez nas operacje nie są wyko-
nywane zaraz po dodaniu, zmniejszeniu lub
rozszerzeniu partycji. Zamiast tego zostają one
dodane do tak zwanej kolejki zadań oczekują-
cych Pending Operations. Ilość operacji ocze-
kujących do wykonania wyświetlana jest u do-
łu okna programu. Po wykonaniu wszystkich
pożądanych przez nas operacji należy potwier-
dzić chęć fizycznej ingerencji GParted w nasz
dysk klikając na opcję Apply. Nie stoi nic na
przeszkodzie, by cofnąć dokonane przez nas
zmiany. Służy do tego opcja Undo. Niestety,
działa ona tylko do ostatnio wykonanej czyn-
ności, więc mamy jedynie możliwość usunię-
cia wszystkich naszych działań bądź po ko-
lei usuwać ostatnie zadania w kolejce docho-
dząc do tego, w którym chcemy rzeczywiście
dokonać zmian. Autor programu zapewnia, że
nie istnieje limit liczby operacji oczekujących.
Sam przetestował kolejkę składającą się ze 150
czynności, które zakończyły się powodzeniem.
Taka ilość w zupełności wystarczy administra-
torowi Centrum Danych lub osobie odpowie-
dzialnej za dokonanie zmian na istniejących,
rzadko kiedy małych, urządzeniach do prze-
chowywania danych.

Posiadamy już dwie partycje. Czas utwo-

rzyć jeszcze jedną kosztem pierwszej, jako,
że wykorzystaliśmy już całą przestrzeń dys-
ku. Nie jest to rzecz trudna w wykonaniu. Na-
leży jednak mieć na uwadze fakt, iż nie jest
możliwe zmniejszenie partycji podstawowej
i zwiększenie części rozszerzonej. Taki za-
bieg wymaga usunięcia partycji rozszerzonej
i stworzenia jej od nowa na zwiększonym ob-
szarze nośnika pamięci. Etap podzielić można
na dwa kroki: zmniejszenie partycji i stworze-

nie nowej. Aby zmniejszyć (bądź zwiększyć,
jeśli posiadamy miejsce na dysku) należy wy-
brać z menu podręcznego opcję Resize/Move.
Naszym oczom ukazuje się znane już okien-
ko. Za pomocą graficznego suwaka bądź po-
przez wpisanie konkretnej wartości w polu
odpowiadającym za nową ilość zajmowane-
go miejsca przez część dysku ustalamy, o ile
zmniejszy się pierwsza partycja. Tworzenie
partycji już znamy, więc stworzenie kolejnej
nie sprawi nam absolutnie żadnego problemu.
Wszystkie zmiany zatwierdzamy odpowied-
nim przyciskiem i po chwili widzimy na na-
szym dysku trzy partycje (Rysunek 2).

Godnym uwagi jest prosty sposób ustawia-

nia własności dysków, zwane potocznie flaga-
mi. Nie trzeba wykonywać żmudnych operacji
w konsoli. Dwoma kliknięciami można spra-
wić, by partycja była ukryta. Aby to osiągnąć
należy kliknąć na interesującej nas partycji i
wybrać Manage Flags. Tam zaznaczamy inte-
resujące nas własności i zatwierdzamy wybór.
Prosto, łatwo i przyjemnie.

MEMTEST86+

Do wersji LiveCD GParted dołączony został
mały objętościowo, lecz bardzo dobry pro-
gram Memtest86+. Pobierając GParted Li-
veCD w wersji 0.3.6–7 wraz z nim otrzymu-
jemy Memtest86+ w najnowszej wersji ozna-
czonej numerkiem 2.01 . Program służy do
sprawdzenia pamięci RAM. Jest bardzo przy-
datny, gdy mamy wątpliwości co do popraw-
nego działania naszych kości RAM. Ta ma-
ła aplikacja wykonuje osiem testów, które w
dokładny a zarazem szybki sposób sprawdza-
ją jakość naszej pamięci. Testy są różnorodne,
począwszy od kopiowania kończąc na skom-
plikowanych operacjach arytmetycznych. Po
szczegółowe informacje odsyłam do strony
domowej projektu.

Rysunek 2.

Gotowy podział dysku

Rysunek 3.

Memtest86+ podczas pracy

• Dokumentacja aplikacji – http://gparted.sourceforge.net/documentation.php;
• Strona domowa projektu Gparted – http://gparted.sourceforge.net/;
• Strona domowa projektu Memtest86+ – http://www.memtest.org/.

W Sieci

Jest studentem drugiego roku Informatyki i Ekonometrii. Z linuksa korzysta od prawie ro-
ku jednak od pierwszego zetknięcia stał się jego wiernym użytkownikiem. Jego studenc-
ka wiedza rozwija się w kierunkach sieci komputerowych, systemów informatycznych, pro-
gramowania oraz Intenetu. Jest czynnym członkiem Koła Naukowego Systemów Infor-
matycznych E–xpert działającego przy Katedrze Informatyki Ekonomicznej Uniwersytetu
Gdańskiego.
Kontakt z autorem: p.pawlowski@e–xpert.pl

O autorze