BEZROBOCIE
Definicja:
zjawisko ekonomiczno-społeczne charakteryzujące się tym, że część zdolnych do pracy i
poszukujących jej pracobiorców nie znajduje zatrudnienia, mimo stałego (i czynnego) jej
poszukiwania.
Eurostat korzysta z definicji bezrobotnego wg. Międzynarodowej Organizacji Pracy
(MOP), tzn. za bezrobotnego uznaje się osobę, która:
ma co najmniej 15 lat,
jest zdolna podjąć pracę w ciągu dwóch tygodni,
oraz poszukiwała aktywnie pracy przez ostatnie cztery tygodnie
Według MOP, której definicję bezrobocia honorują badania statystyczne prowadzone w
krajach Europy w ramach systemu Eurostat, osoba bezrobotna to ta, która w tygodniu, w
którym przeprowadzono badanie, nie wykonywała pracy zarobkowej dłużej niż przez godzinę.
Wynikają z tego pewne różnice w poziomie bezrobocia obliczanego w Polsce według
rejestrów urzędów pracy i według badań reprezentatywnych, w których zastosowano
definicję MOP. Badania takie prowadzi m.in. Główny Urząd Statystyczny.
Bezrobotny - osoba niezatrudniona i niewykonująca innej pracy zarobkowej, zdolna i gotowa
do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym w danym zawodzie
lub służbie albo innej pracy zarobkowej, nieucząca się w szkole, zarejestrowana we
właściwym dla miejsca zamieszkania stałego lub czasowego powiatowym urzędzie pracy oraz
poszukująca zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, jeżeli:
ukończyła 18 lat,
Nie ukończyła 60 lat (kobieta) lub 65 lat (mężczyzna),
Nie nabyła prawa do emerytury lub renty, nie pobiera zasiłku,
Nie jest właścicielem lub posiadaczem nieruchomości rolnej.
Rodzaje bezrobocia
BEZROBOCIE FRYKCYJNE (PRZEJŚCIOWE) - obejmuje osoby, które chwilowo pozostają bez
pracy, najczęściej ze względu na zmianę miejsca zamieszkania, poszukiwania nowej pracy,
zmianą pór roku (np. w rolnictwie). Jest to bezrobocie krótkookresowe i występuje w każdej
gospodarce, bez względu na stopień jej rozwoju.
BEZROBOCIE STRUKTURALNE - wynika ze zmian struktury gospodarki; zaniku niektórych
dziedzin produkcji, zmian technicznych, technologicznych. Zwalniani są pracownicy, którzy ze
względu na wiek i brak pewnych kwalifikacji nie mogą znaleźć pracy.
BEZROBOCIE REJESTROWANE to liczba osób bezrobotnych, czyli posiadających określone
w ustawie cechy i zarejestrowanych w urzędach pracy.
BEZROBOCIE UKRYTE to pewna - nieokreślona - liczba osób, które w myśl ustawy nie mogą
zarejestrować się jako bezrobotne, które albo nie są zatrudnione de facto albo wykonywana
przez nich praca nie jest niezbędna z punktu widzenia zatrudniającego, (utożsamiane z
przerostami zatrudnienia), wynika z nadmiernego lub nieracjonalnego zatrudnienia.
BEZROBOCIE KLASYCZNE - oznacza rodzaj bezrobocia pojawiający się wtedy, gdy płaca jest
celowo utrzymywana powyżej poziomu równowagi (np. za sprawą działań związków
zawodowych)
BEZROBOCIE KEYNESISTOWSKIE (WYNIKAJĄCE Z NIEDOSTATKU POPYTU) - występuje, gdy
popyt globalny zmniejszył się, a płace i ceny nie zdążyły dostosować się, co przeszkodziło
przywróceniu pełnego zatrudnienia.
WSKAŹNIKI BEZROBOCIA
Współczynnik aktywności zawodowej - Stosunek liczby aktywnych zawodowo (zasobów siły
roboczej) do liczby ludności w wieku produkcyjnym
Stopa bezrobocia - stosunek liczby bezrobotnych do zasobów siły roboczej
KLIN PODATKOWY
jest różnicą między całkowitym kosztem pracy ponoszonym przez pracodawcę a
wynagrodzeniem netto zatrudnionego. W analizach porównawczych przedstawia się go jako
wskaźnik procentowy, stanowiący relację tej różnicy do całkowitych kosztów pracy
ponoszonych przez pracodawcę.
Pojęcie klina podatkowego w odniesieniu do opodatkowania pracy zostało upowszechnione
przez OECD w publikowanych przez nią statystykach i opracowaniach analitycznych. Nazwa
pochodzi stąd, że podatek nałożony na cenę pracy zakłóca równowagę podaży i popytu, co w
obrazie graficznym przyjmuje kształt klina. Przesunięcie punktu równowagi zmniejsza liczbę
zatrudnionych i zwiększa liczbę bezrobotnych.
Na klin podatkowy jako różnicę (koszt pracy minus wynagrodzenie netto) składają się podatki
opłacane wg ustawowych stawek:
– podatek ogólny – dochodowy od osób fizycznych (PIT), opłacany przez zatrudnionego,
– podatek celowy – obowiązkowe składki ubezpieczeń społecznych, opłacane przez
zatrudnionego,
– podatek celowy – obowiązkowe składki ubezpieczeń społecznych, opłacane przez
pracodawcę.