UCZTA:
Fajdros: najpiękniej jest oddać życie z
miłości, niewielu ma odwagę tak się
poświęcić, nie ma takiego tchórza, którego
by Eros nie natchnął męstwem; mówił on o
sile miłości, opierając się na tym, iż
zakochana osoba jest w stanie poświęcić
wszystko dla swej ukochanej. Ale nie
zauważał on różnic.
Pauzaniusz: skoro istnieją dwie Afrodyty,
istnieją też dwaj Erosi, podobnie oblubieńcy:
jedni kochają duszę, drudzy ciało; zauważa,

ż

e nie można za coś pięknego uznać

wykorzystywania

nieletnich

lub

sprzedawania się za pieniądze i chce aby to
było zabronione, w swej wypowiedzi
zawiera pewne normy moralne, zwraca
uwagę, że dążenie do samodoskonalenia jest
jedną z najważniejszych cech i że Eros jest
przydatny bo stymuluje do udoskonalenia.
Eryksimachos:

w

człowieku

mieszka

dwojaki Eros – zdrowie i choroba, obie
kochają inne rzeczy; widzi w Erosie czynnik
łączący, spójnik, który jest niezbędny do

ż

ycia, pomaga on utrzymać wszystko w

harmonii, można tu zauważyć pierwsze
oznaki dualizmu.
Arystofanes:

nawiązuje

do

natury

człowieka, kiedyś istniały 3 płcie: męska,

ż

eńska i obojniakowa, postać każdego

człowieka 4 ręce, nogi… mężczyzna od
słońca, kobieta od ziemi, obojniak od
księżyca; do dwoistej natury zalicza również
istoty rozumne; tłumaczy pederasto co
więcej uważa to za cnotę, którą warto
pielęgnować i nie należy się jej wstydzić.
Agaton: Eros to najmłodszy z bogów, ma
największą władzę, jest bardzo mądry;
doszukuje się w nim przyczyny sprawczej,
siły wyższej i natchnienia, które napędza do
działania; możemy się dopatrywać nawiązań
do filozofii a mianowicie nasuwa się
stwierdzenie, że wszystko ma swoje źródło,
przyczynę.
Sokrates: Eros jest miłością czegoś, Jeżeli
jest miłością, to znaczy, że czegoś pragnie,
Jeżeli czegoś pragnie, to znaczy, że tego nie
ma, Agaton stwierdził w swojej mowie, że
od kiedy Eros nastał wśród bogów,
zapanowały wśród nich porządek i piękno;
Eros jest więc miłością do piękna, Jeśli Eros
jest miłością do piękna, znaczy to, że brakuje
mu piękna. Eros nie może być więc piękny,
To, co jest dobre, jest też i piękne. Jeśli więc
Erosowi brakuje piękna, brakuje mu też
dobra. Agaton nie potrafi wyjaśnić tej
sprzeczności.

Warto

zaznaczyć,

ż

e

wypowiedź Sokratesa różni się znacznie od
poprzedników, dlatego że praktykował on
swój styl, który polegał na tym, aby
rozmowa niejako zmusiła rozmówcę do tego
aby sam zaprzeczył swoim początkowym
racjom.
ROZPRAWA O METODZIE:
Posiadamy taki sam rozum, rozwijamy go
jednak innymi drogami, a podstawowym
celem naszego poznania jest trzymanie sie
jednej, sprawdzonej metody. W rozumieniu
Kartezjusza metoda jest sposobem na
poszukiwanie prawdy oraz tym, co pomnaża
wiedzę i pozwala odpowiednio kierować
umysłem.

Metoda

jest

niezbędnym

narzędziem

prowadzącym

do

usystematyzowania wiedzy oraz przede
wszystkim do rozwiązania problemu -
zwyczajnie prowadzi badacza do celu.
Potrzeba

metody

jest

poprzedzana

zaistnieniem wątpliwości co do ustalonego
porządku, co do prawdziwości istniejących
twierdzeń. Poznanie prawdy jest celem

metody kartezjańskiej. Kartezjusz zakłada
wielką siłę ludzkiego umysłu, twierdzi
nawet,

ż

e

wpływ

innych

ludzi

na

nieukształtowany umysł dziecka, a z czasem
dorosłego

człowieka

jest

zgubny

dla

odnalezienia prawdy. Uważa, że rozum
jednostki sam powinien dochodzić do prawd
i twierdzeń bez niczyjej pomocy i wpływów.
Twierdzi, że wiedza otrzymywana w szkole
oprócz

podstaw

daje

również

szum

informacyjny uniemożliwiający prawdziwe
poznanie. Postawił sobie cele: oddzielenie
prawdy od fałszu, zdobycie wiedzy o
wszystkim co jest w życiu ważne, a przy tym
zdecydowane kroczenie wyznaczoną, własną
drogą, doświadczenie obcości i inności oraz
przykazanie, że prawdę trzeba poprzedzać
adekwatnym doświadczeniem. Wyróżnił 4
prawidła swojej metody: 1. nic nie
przyjmować za oczywistość, zanim nie
zostanie

bez

pośpiechu

i

zaniedbań

rozpoznane za pomocą własnego umysłu 2.
należy rozkładać wszystkie twierdzenia na
czynniki pierwsze, rozpatrywać w każdym
możliwym

aspekcie

3.

wprowadzić

porządek,

rozpoczynać

dedukcje

od

rozpatrzenia aspektów najprostszych do
udowodnienia 4. dbać by poszczególne
przewody myślowe były pełne i dostatecznie
wyczerpywały

temat.

Część

trzecia:

„moralność tymczasowa” i 3 zasady: 1.
prawom i obyczajom swego kraju, miejsca
swego życia, a przy tym zachowanie pełnego
prawa do wolności wyboru przekonań oraz
zmiany postanowień; 2. trzymanie się
przekonań jedynie prawdopodobnych w
przypadku

niemożności

osiągnięcia

całkowitej pewności 3. nie należy zmieniać
rzeczy, na które nie mamy wpływu (los,
porządek

ś

wiata),innymi

słowy

trzeba

mierzyć

siły

na

zamiary

Część

czwarta(podstawy metafizyki) poświęcona
została dowodzeniu istnienia duszy ludzkiej
oraz istnieniu Boga. Głównym założeniem
jest

uznanie

zmysłów

za

zawodne,

umiejętność uniesienia sie ponad „rzeczy
zmysłowe” i odejście od wyobrażania sobie
czegokolwiek,

które

uniemożliwia

zrozumienie togo, co niewyobrażalne. W
ramach wspomnianej części Kartezjusz
dochodzi do słynnego stwierdzenia „myślę,
więc jestem”(4),które to uznał za pierwsza
zasadę

filozofii,

której

poszukiwał.

Kartezjusz dowodzi istnienia duszy ludzkiej,
uniezależnionej od ciała. Kartezjańskie
założenia obowiązują każdą naukę, która jest
sprawdzalna i posiada przedmiot swych
badań.
OBRONA SOKRATESA:
I Sokrates zostaje oskarżony o: 1. Psucie
młodzieży- dowodzi, że żaden człowiek nie
może świadomie dążyć do deprawowania
innej

osoby

ze

swojego

najbliższego

otoczenia, ponieważ ta zwróciłaby się w
końcu przeciwko niemu. Może tu więc w grę
wchodzić jedynie nieumyślne psucie, a takie
należy zwalczać nie sądem, lecz za pomocą
własnych argumentów i nauczania 2.
Bezbożność

i

wprowadzanie

nowych

duchów 3. Wróg demokracji ateńskiej. II
werdykt- skazanie na śmierć . Sokrates o
ś

mierci: , że nie boi się śmierci, bo nie wie,

czy to coś dobrego czy złe, śmierć jest czymś
dobrym dla niego. Śmierć jest albo
całkowitym unicestwieniem ciała i duszy, w
którym człowiek nie odczuwa już żadnych
wrażeń, i tym samym uwolnieniem od
wszelkich trosk, albo jakimś przeobrażeniem
i przeniesieniem się duszy w inne miejsce –
do Hadesu, gdzie Sokrates będzie mógł
spotkać dawnych bohaterów i poetów i dalej
prowadzić z nimi swoje dysputy. III
Znaczenie obrony Sokratesa: Obrona
Sokratesa jest dziełem filozoficznym w
najgłębszym

sensie

tego

słowa.

Odpowiadając na zarzuty Ateńczyków,
Sokrates mógł dość łatwym kosztem ocalić
swoje życie, kajając się za swoją działalność,
wreszcie

proponując

dla

siebie

karę

wygnania lub więzienia. Nie mógł jednak
tego zrobić; za żadną cenę nie mógł
zrezygnować z refleksji nad tym, co dobre i
sprawiedliwe, z pytania, co robić, aby żyć
dobrze. Poszukiwanie prawdy nie może
zależeć od nastrojów społeczeństwa i
wyroków sądów – to odkrycie Sokratesa
pozostaje aktualne do dzisiaj i do dzisiaj
stanowi wezwanie do badania własnej natury
duchowej (duszy – słowami Sokratesa) i
właściwego kierowania własnym życiem.
PODZIAŁ FILOZOFII – WYKŁADY:
Ontologia lub metafizyka (por. metafizyka
klasyczna)

–

podstawowy

(obok

epistemologii) dział filozofii starający się
badać strukturę rzeczywistości i zajmujący
się problematyką związaną z pojęciami bytu,
istoty, istnienia i jego sposobów, przedmiotu
i jego własności, przyczynowości, czasu,
przestrzeni, konieczności i możliwości.
Epistemologia

teoria

poznania

lub

gnoseologia – dział filozofii, zajmujący się
relacjami między poznawaniem, poznaniem
a rzeczywistością. Epistemologia rozważa
naturę takich pojęć jak: prawda, przekonanie,
sąd, spostrzeganie, wiedza czy uzasadnienie.
a aksjologia dzieli sie na etyke - teorie
moralnosci i estetyke - teorie piękna.
PODZIAŁ FILOZOFII – INTERNET:
Metafizyka - można nazwać ją „filozofią
pierwszą” lub teorią bytu, którą się zajmuje,
nazwa używana znamiennie z ontologią,
wyjaśnia ona istnienie całej autentycznej
rzeczywistości.
Antropologia - jak sama nazwa wskazuje
dział filozofii zajmujący się człowiekiem,
dążący do poznania natury i mentalności
człowieka, interesujący się sensem życia i
działania człowieka, jak i jego stosunkiem do
cywilizacji i dziejów.
Etyka i Estetyka - wchodzą one w skład
aksjologii, dziedziny filozofii zajmującej się
samymi wartościami. Etyka zajmuje się
ogółem norm i wartości moralnych. Jej
celem

jest

ukazanie

wypróbowanych

podstaw dla słusznych, rozumnych działań.
Podstawowe pytania etyki dotyczą dobra,
którym ludzie powinni się kierować w swych
zamiarach

i

postępowaniach.

Estetyka zajmuje się ogólnym pojęciem
piękna i jego formami, w jakich przejawia
się ono codziennym życiu. Zajmuje się ona
rozpatrywaniem wartości estetycznych, jak i
zarówno ocen.
Filozofia dziejów - inaczej historiozofia,
bada ona kierunki rozwoju człowieka na tle
jego historyczności. Doszukuje się ona
przypuszczeń na temat tego, czy dzieje mają
jakiś możliwy do odczytania sens, oraz czy
ich bieg zmierza do jakiegoś określonego
celu.
Filozofia

społeczno

-

polityczna

-

przedmiotem dociekań staje się państwo,
teoria jego ustroju. Człowieka pojmuje się
tutaj

jako

jednostkę

społeczną,

współtworzącą daną jedność państwową.
Teoria poznania i teoria wiedzy - zwana
również gnoseologią jak i epistemologią.
Dziedzina ta bada granice wiedzy i poznania.
Bada to, w jaki sposób poznajemy, nasze
relacje między podmiotem oraz zakresem
poznania.
Logika - jest to teoria analitycznego i
hierarchicznego myślenia. Obejmuje ona w
swym zakresie: 1.metodologię, naukę o
procesie badawczym i dowodzeniu; 2.
semiotykę, która zajmuje się teorią znaków,
jako rezultatów zabiegów empirycznych.

TEORIA

WIELKIEGO

WYBUCHU:

Problem wieczności świata należy do
najstarszych problemów filozoficznych. Jego
wielkie znaczenie światopoglądowe i, co za
tym idzie, ostrość prowadzonych wokół
niego dyskusji wynikały z faktu, że uwikłany
jest on w spory religijne dotyczące stosunku
Boga do świata. Koncepcja stworzenia

ś

wiata ex nihilo (z niczego) przez Boga

zdawała się nieuchronnie prowadzić do
wniosku, że Bóg stworzył świat w czasie,
oraz że był czas, kiedy nie było świata. Taki
pogląd niektórzy przypisują św. Tomaszowi,
jednakże na przykład św. Augustyn głosił, że
Bóg stworzył świat nie w czasie, lecz wraz z
czasem, tak iż początek świata był zarazem
początkiem samego czasu. We współczesnej
kosmologii naukowej (która jest częścią
fizyki, i dlatego wła-śnie zwie się ją niekiedy
kosmologią

fizyczną

lub

megafizyką)

pogląd, że czas istniał przed światem, nie ma
zdecydowanych zwolenników, z tego m.in.
względu, iż fizyka współczesna odrzuciła w
zasadzie substancjalną koncepcję czasu i
przestrzeni

głoszoną

przez

Newtona.

Zgodnie z tą koncepcją czas i przestrzeń są
absolutne, tzn. istnieją niezależnie od materii
i wszelkich procesów fizycznych w nich
zachodzących. Była to słynna koncepcja
absolutnego czasu i absolutnej przestrzeni,
która została podważona przez szczególną, a
następnie przez ogólną teorię względności.
Zasadniczego znaczenia nabrały natomiast
dwie inne koncepcje. Jedna z nich głosi, że
czas jest jednoznacznie sprzężony ze

ś

wiatem i albo świat jest wieczny (co

oznacza także wieczność czasu), albo też oba
powstały jednocześnie (na przykład w
momencie Wielkiego Wybuchu). Według
drugiej koncepcji natomiast czas powstał
nieco później niż świat, to znaczy wyłonił się
jako odrębna charakterystyka świata z
pewnej całości, która zaistniała „wcześniej”.
Z punktu widzenia zdrowego rozsądku jest
to, rzecz jasna, koncepcja paradoksalna, gdyż
przypisuje ona światu trwanie czasowe
wtedy („wcześniej”), kiedy czasu jeszcze nie
było. Zgodnie z tą koncepcją w początkowej
fazie istnienia Wszechświata, to znaczy w
momencie Wielkiego Wybuchu, czas nie
różnił się od przestrzeni (był faktycznie
jednym z wymiarów izotropowej, czyli nie
mającej wyróżnionego kierunku przestrzeni).
Wraz z powstaniem teorii Wielkiego
Wybuchu pojawiło się pytanie: co było
wcześniej? Niekompletność teorii Wielkiego
Wybuchu sprawia, że na to pytanie nie
potrafimy na razie odpowiedzieć. Co więcej,
nie wiemy nawet dokładnie, czy jest to
pytanie sensowne. Jego sensowność zależy
od rozstrzygnięcia kwestii: czym jest Wielki
Wybuch i jakie są jego uwarunkowania?
Jeśli Wielki Wybuch jest absolutnym
początkiem wszechświata (tak iż nawet czas
wcześniej nie istniał), to pytanie to może się
okazać pozbawione sensu. Jeśli natomiast
Wielki Wybuch stanowi jedynie względny
początek, to znaczy kolejną fazę ewolucji

ś

wiata

(rzeczywistości,

która

istniała

wcześniej), to pytanie powyższe jest w pełni
sensowne.

Niestety,

teoria

Wielkiego

Wybuchu

jak

dotąd

nie

udziela

jednoznacznej odpowiedzi ani na pytanie o
przyczyny Wielkiego Wybuchu, ani na
pytanie o jego charakter. Nie rozstrzyga

zatem

także

kwestii

pochodzenia

wszechświata. Dlatego na jej gruncie
formułowane

są

zarówno

koncepcje

wszechświata wiecznego, jak też koncepcje
wszechświata mającego początek (i koniec)
w czasie. Zanim za-rysujemy niektóre z tych
koncepcji, zatrzymajmy się na samym
pojęciu wieczności świata. Byt wieczny to
byt bez czasowego początku (odwieczny)
oraz bez czasowego końca (dowieczny). W
terminologii Einsteina jest to byt czasowo
nieograniczony, to znaczy taki, którego

ż

aden

moment

nie

jest

topologicznie

wyróżniony i każdy ma normalne sąsiedztwo
(jest to byt bez czasowego początku i bez
czasowego końca). Wieczności świata (jego
czasowej nieograniczoności) nie należy
mieszać z czasową nieskończonością świata.

Ś

wiat jest czasowo nieskończony, jeśli trwa

nieskończoną

ilość

czasu

(to

znaczy

nieskończoną ilość jednostek czasowych, np.
sekund lub lat). Jest natomiast czasowo
nieograniczony (wieczny), gdy nie ma ani
początku, ani końca w czasie. W czasach,
kiedy

nie

odróżniano

czasowej

(i

przestrzennej)

nieograniczoności

od

czasowej (i przestrzennej) nieskończoności,
przez wieczność świata rozumiano za-równo
jego czasową nieograniczoność, jak i
czasową nieskończoność. Obecnie jednak
powyższa

niejednoznaczność

jest

niedopuszczalna.

Ponieważ

w

kwestii

wieczności świata szło zawsze przede
wszystkim o to, czy ma on początek (i
koniec) w czasie (i w szczególności czy nie
został stworzony przez Boga), na drugim zaś
miejscu

stała

kwestia,

czy

trwa

on

skończoną, czy też nieskończoną ilość czasu,
dlatego nie należy się dziwić, że Einstein
utożsamił problem wieczności świata z jego
czasową nieograniczonością, nie zaś z
czasową

nieskończonością.

Rozpatrzmy

obecnie te koncepcje Wielkiego Wybuchu,
które zakładają, że świat jest wieczny, a
przeto głoszą, że Wielki Wybuch nie jest
absolutnym początkiem istnienia świata, lecz
jedynie pewną nową fazą w jego istnieniu.
Jedną z nich jest koncepcja jednego cyklu,
zgodnie z którą Wielki Wybuch i, co za tym
idzie, faza rozszerzania się Wszechświata
została poprzedzona nieskończenie długo
trwającą fazą kurczenia się Wszechświata.
Zakładając,

ż

e

obie

fazy

trwają

nieskończenie długo, koncepcja ta faktycznie
głosi, że świat jest czasowo nieograniczony
(tzn. nie ma czasowego początku i nie ma
czasowego końca) i zarazem czasowo
nieskończony (trwa nie-skończoną ilość
czasu). Uwzględniając rozróżnienie pojęć
nieskończoności oraz nieograniczoności w
zastosowaniu do czasu oraz do czasowego
trwania świata, można – zamiast dycho-
tomicznego podziału koncepcji próbujących
rozstrzygnąć

problem

pochodzenia

Wszechświata

na

koncepcje

ś

wiata

wiecznego (czasowo nieograniczonego) oraz

ś

wiata mającego początek i koniec w czasie

(czasowo ograniczonego) – wprowadzić trój-
członowy

podział

na:

(1)

koncepcje

wszechświata czasowo nieograniczonego i
nieskończonego, (2) koncepcje wszechświata
czasowo nieograniczonego (wiecznego), lecz
skończonego, (3) koncepcje Wszechświata
czasowo ograniczonego i skończonego. Tym
niemniej pozostaje faktem, że najbardziej

nośny światopoglądowo był i pozo-staje spór
między koncepcjami drugiego i trzeciego
rodzaju, to znaczy kontrowersja w kwestii,
czy świat jest wieczny, czy też ma początek
(i koniec) w czasie.