UCZTA:

Fajdros: najpiękniej jest oddać życie z

metody kartezjańskiej. Kartezjusz zakłada

Odpowiadając na zarzuty Ateńczyków,

miłości, niewielu ma odwagę tak się

wielką siłę ludzkiego umysłu, twierdzi

Sokrates mógł dość łatwym kosztem ocalić

poświęcić, nie ma takiego tchórza, którego

nawet,

że

wpływ

innych

ludzi

na

swoje życie, kajając się za swoją działalność,

nieukształtowany umysł dziecka, a z czasem

wreszcie

proponując

dla

siebie

karę

by Eros nie natchnął męstwem; mówił on o

dorosłego

człowieka

jest

zgubny

dla

wygnania lub więzienia. Nie mógł jednak

sile miłości, opierając się na tym, iż

odnalezienia prawdy. Uważa, że rozum

tego zrobić; za żadną cenę nie mógł

zakochana osoba jest w stanie poświęcić

jednostki sam powinien dochodzić do prawd

zrezygnować z refleksji nad tym, co dobre i

wszystko dla swej ukochanej. Ale nie

i twierdzeń bez niczyjej pomocy i wpływów.

sprawiedliwe, z pytania, co robić, aby żyć

zauważał on różnic.

Twierdzi, że wiedza otrzymywana w szkole

dobrze. Poszukiwanie prawdy nie może

Pauzaniusz: skoro istnieją dwie Afrodyty,

oprócz

podstaw

daje

również

szum

zależeć od nastrojów społeczeństwa i

istniej

informacyjny uniemo

wyroków s

ą też dwaj Erosi, podobnie oblubieńcy:

żliwiający prawdziwe

ądów – to odkrycie Sokratesa

poznanie. Postawił sobie cele: oddzielenie

pozostaje aktualne do dzisiaj i do dzisiaj

jedni kochają duszę, drudzy ciało; zauważa,

prawdy od fałszu, zdobycie wiedzy o

stanowi wezwanie do badania własnej natury

że nie można za coś pięknego uznać

wszystkim co jest w życiu ważne, a przy tym

duchowej (duszy – słowami Sokratesa) i

wykorzystywania

nieletnich

lub

zdecydowane kroczenie wyznaczoną, własną

właściwego kierowania własnym życiem.

sprzedawania się za pieniądze i chce aby to

drogą, doświadczenie obcości i inności oraz

PODZIAŁ FILOZOFII – WYKŁADY:

było zabronione, w swej wypowiedzi

przykazanie, że prawdę trzeba poprzedzać

Ontologia lub metafizyka (por. metafizyka

zawiera pewne normy moralne, zwraca

adekwatnym doświadczeniem. Wyróżnił 4

klasyczna)

–

podstawowy

(obok

prawidła swojej metody: 1. nic nie

uwagę, że dążenie do samodoskonalenia jest

epistemologii) dział filozofii starający się

przyjmować za oczywistość, zanim nie

jedną z najważniejszych cech i że Eros jest

badać strukturę rzeczywistości i zajmujący

zostanie

bez

pośpiechu

i

zaniedbań

przydatny bo stymuluje do udoskonalenia.

si

rozpoznane za pomoc

ę problematyką związaną z pojęciami bytu,

ą własnego umysłu 2.

Eryksimachos:

w

człowieku

mieszka

należy rozkładać wszystkie twierdzenia na

istoty, istnienia i jego sposobów, przedmiotu

dwojaki Eros – zdrowie i choroba, obie

czynniki pierwsze, rozpatrywać w każdym

i jego własności, przyczynowości, czasu,

kochają inne rzeczy; widzi w Erosie czynnik

możliwym

aspekcie

3.

wprowadzić

przestrzeni, konieczności i możliwości.

łączący, spójnik, który jest niezbędny do

porządek,

rozpoczynać

dedukcje

od

Epistemologia

teoria

poznania

lub

rozpatrzenia aspektów najprostszych do

życia, pomaga on utrzymać wszystko w

gnoseologia – dział filozofii, zajmujący się

udowodnienia 4. dbać by poszczególne

harmonii, można tu zauważyć pierwsze

relacjami między poznawaniem, poznaniem

przewody myślowe były pełne i dostatecznie

oznaki dualizmu.

wyczerpywały

temat.

Cz

a rzeczywisto

ęść

trzecia:

ścią. Epistemologia rozważa

Arystofanes:

nawiązuje

do

natury

„moralność tymczasowa” i 3 zasady: 1.

naturę takich pojęć jak: prawda, przekonanie,

człowieka, kiedyś istniały 3 płcie: męska,

prawom i obyczajom swego kraju, miejsca

sąd, spostrzeganie, wiedza czy uzasadnienie.

żeńska i obojniakowa, postać każdego

swego życia, a przy tym zachowanie pełnego

a aksjologia dzieli sie na etyke - teorie

człowieka 4 r

prawa do wolno

ęce, nogi… mężczyzna od

ści wyboru przekonań oraz

moralnosci i estetyke - teorie piękna.

zmiany postanowień; 2. trzymanie się

słońca, kobieta od ziemi, obojniak od

PODZIAŁ FILOZOFII – INTERNET:

przekonań jedynie prawdopodobnych w

księżyca; do dwoistej natury zalicza również

Metafizyka - można nazwać ją „filozofią

przypadku

niemożności

osiągnięcia

istoty rozumne; tłumaczy pederasto co

pierwszą” lub teorią bytu, którą się zajmuje,

całkowitej pewności 3. nie należy zmieniać

nazwa u

wi

żywana znamiennie z ontologią,

ęcej uważa to za cnotę, którą warto

rzeczy, na które nie mamy wpływu (los,

wyjaśnia ona istnienie całej autentycznej

pielęgnować i nie należy się jej wstydzić.

porządek

świata),innymi

słowy

trzeba

rzeczywistości.

Agaton: Eros to najmłodszy z bogów, ma

mierzyć

siły

na

zamiary

Część

Antropologia - jak sama nazwa wskazuje

czwarta(podstawy metafizyki) po

najwi

święcona

ększą władzę, jest bardzo mądry;

dział filozofii zajmujący się człowiekiem,

została dowodzeniu istnienia duszy ludzkiej

doszukuje się w nim przyczyny sprawczej,

dążący do poznania natury i mentalności

oraz istnieniu Boga. Głównym założeniem

siły wyższej i natchnienia, które napędza do

człowieka, interesujący się sensem życia i

jest

uznanie

zmysłów

za

zawodne,

działania; możemy się dopatrywać nawiązań

działania człowieka, jak i jego stosunkiem do

umiejętność uniesienia sie ponad „rzeczy

cywilizacji i dziejów.

do filozofii a mianowicie nasuwa się

zmysłowe” i odejście od wyobrażania sobie

Etyka i Estetyka - wchodzą one w skład

stwierdzenie, że wszystko ma swoje źródło,

czegokolwiek,

które

uniemożliwia

aksjologii, dziedziny filozofii zajmującej się

przyczynę.

zrozumienie togo, co niewyobrażalne. W

samymi wartościami. Etyka zajmuje się

ramach wspomnianej części Kartezjusz

Sokrates: Eros jest miłością czegoś, Jeżeli

ogółem norm i wartości moralnych. Jej

dochodzi do słynnego stwierdzenia „myślę,

jest miłością, to znaczy, że czegoś pragnie,

celem

jest

ukazanie

wypróbowanych

więc jestem”(4),które to uznał za pierwsza

Jeżeli czegoś pragnie, to znaczy, że tego nie

podstaw dla słusznych, rozumnych działań.

zasadę

filozofii,

której

poszukiwał.

ma, Agaton stwierdził w swojej mowie, że

Podstawowe pytania etyki dotyczą dobra,

Kartezjusz dowodzi istnienia duszy ludzkiej,

od kiedy Eros nastał wśród bogów,

którym ludzie powinni się kierować w swych

uniezależnionej od ciała. Kartezjańskie

zapanowały wśród nich porządek i piękno;

zamiarach

i

postępowaniach.

założenia obowiązują każdą naukę, która jest

Eros jest więc miłością do piękna, Jeśli Eros

Estetyka zajmuje się ogólnym pojęciem

sprawdzalna i posiada przedmiot swych

jest miłością do piękna, znaczy to, że brakuje

piękna i jego formami, w jakich przejawia

badań.

mu piękna. Eros nie może być więc piękny,

się ono codziennym życiu. Zajmuje się ona

OBRONA SOKRATESA:

To, co jest dobre, jest też i piękne. Jeśli więc

rozpatrywaniem wartości estetycznych, jak i

I Sokrates zostaje oskarżony o: 1. Psucie Erosowi brakuje piękna, brakuje mu też

zarówno ocen.

młodzieży- dowodzi, że żaden człowiek nie

dobra. Agaton nie potrafi wyjaśnić tej

Filozofia dziejów - inaczej historiozofia,

może świadomie dążyć do deprawowania

sprzeczności.

Warto

zaznaczyć,

że

bada ona kierunki rozwoju człowieka na tle

innej

osoby

ze

swojego

najbliższego

wypowiedź Sokratesa różni się znacznie od

jego historyczności. Doszukuje się ona

otoczenia, ponieważ ta zwróciłaby się w

poprzedników, dlatego że praktykował on

przypuszczeń na temat tego, czy dzieje mają

końcu przeciwko niemu. Może tu więc w grę

swój styl, który polegał na tym, aby

jakiś możliwy do odczytania sens, oraz czy

wchodzić jedynie nieumyślne psucie, a takie

rozmowa niejako zmusiła rozmówcę do tego

ich bieg zmierza do jakiegoś określonego

należy zwalczać nie sądem, lecz za pomocą

aby sam zaprzeczył swoim początkowym

celu.

własnych argumentów i nauczania 2.

racjom.

Filozofia

społeczno

-

polityczna

-

Bezbożność

i

wprowadzanie

nowych

ROZPRAWA O METODZIE:

przedmiotem dociekań staje się państwo,

duchów 3. Wróg demokracji ateńskiej. II

Posiadamy taki sam rozum, rozwijamy go

teoria jego ustroju. Człowieka pojmuje się

werdykt- skazanie na śmierć . Sokrates o

jednak innymi drogami, a podstawowym

tutaj

jako

jednostkę

społeczną,

śmierci: , że nie boi się śmierci, bo nie wie,

celem naszego poznania jest trzymanie sie

współtworzącą daną jedność państwową.

czy to coś dobrego czy złe, śmierć jest czymś

jednej, sprawdzonej metody. W rozumieniu

Teoria poznania i teoria wiedzy - zwana

dobrym dla niego. Śmierć jest albo

Kartezjusza metoda jest sposobem na

również gnoseologią jak i epistemologią.

całkowitym unicestwieniem ciała i duszy, w

poszukiwanie prawdy oraz tym, co pomnaża

Dziedzina ta bada granice wiedzy i poznania.

którym człowiek nie odczuwa już żadnych

wiedzę i pozwala odpowiednio kierować

Bada to, w jaki sposób poznajemy, nasze

wrażeń, i tym samym uwolnieniem od

umysłem.

Metoda

jest

niezbędnym

relacje między podmiotem oraz zakresem

wszelkich trosk, albo jakimś przeobrażeniem

narzędziem

prowadzącym

do

poznania.

i przeniesieniem się duszy w inne miejsce –

usystematyzowania wiedzy oraz przede

Logika - jest to teoria analitycznego i

do Hadesu, gdzie Sokrates będzie mógł

wszystkim do rozwiązania problemu -

hierarchicznego myślenia. Obejmuje ona w

spotkać dawnych bohaterów i poetów i dalej

zwyczajnie prowadzi badacza do celu.

swym zakresie: 1.metodologię, naukę o

prowadzić z nimi swoje dysputy. III

Potrzeba

metody

jest

poprzedzana

procesie badawczym i dowodzeniu; 2.

Znaczenie obrony Sokratesa: Obrona

zaistnieniem wątpliwości co do ustalonego

semiotykę, która zajmuje się teorią znaków,

Sokratesa jest dziełem filozoficznym w

porządku, co do prawdziwości istniejących

jako rezultatów zabiegów empirycznych.

najgłębszym

sensie

tego

słowa.

twierdzeń. Poznanie prawdy jest celem

TEORIA

WIELKIEGO

WYBUCHU:

zatem

także

kwestii

pochodzenia

nośny światopoglądowo był i pozo-staje spór

Problem wieczności świata należy do

wszechświata. Dlatego na jej gruncie

między koncepcjami drugiego i trzeciego

najstarszych problemów filozoficznych. Jego

formułowane

są

zarówno

koncepcje

rodzaju, to znaczy kontrowersja w kwestii,

wielkie znaczenie światopoglądowe i, co za

wszechświata wiecznego, jak też koncepcje

czy świat jest wieczny, czy też ma początek

tym idzie, ostrość prowadzonych wokół

wszechświata mającego początek (i koniec)

(i koniec) w czasie.

niego dyskusji wynikały z faktu, że uwikłany

w czasie. Zanim za-rysujemy niektóre z tych

jest on w spory religijne dotyczące stosunku

koncepcji, zatrzymajmy się na samym

Boga do świata. Koncepcja stworzenia

pojęciu wieczności świata. Byt wieczny to

świata ex nihilo (z niczego) przez Boga

byt bez czasowego początku (odwieczny)

zdawała się nieuchronnie prowadzić do

oraz bez czasowego końca (dowieczny). W

wniosku, że Bóg stworzył świat w czasie,

terminologii Einsteina jest to byt czasowo

oraz że był czas, kiedy nie było świata. Taki

nieograniczony, to znaczy taki, którego

pogląd niektórzy przypisują św. Tomaszowi,

żaden

moment

nie

jest

topologicznie

jednakże na przykład św. Augustyn głosił, że

wyróżniony i każdy ma normalne sąsiedztwo

Bóg stworzył świat nie w czasie, lecz wraz z

(jest to byt bez czasowego początku i bez

czasem, tak iż początek świata był zarazem

czasowego końca). Wieczności świata (jego

początkiem samego czasu. We współczesnej

czasowej nieograniczoności) nie należy

kosmologii naukowej (która jest częścią

mieszać z czasową nieskończonością świata.

fizyki, i dlatego wła-śnie zwie się ją niekiedy

Świat jest czasowo nieskończony, jeśli trwa

kosmologią

fizyczną

lub

megafizyką)

nieskończoną

ilość

czasu

(to

znaczy

pogląd, że czas istniał przed światem, nie ma

nieskończoną ilość jednostek czasowych, np.

zdecydowanych zwolenników, z tego m.in.

sekund lub lat). Jest natomiast czasowo

względu, iż fizyka współczesna odrzuciła w

nieograniczony (wieczny), gdy nie ma ani

zasadzie substancjalną koncepcję czasu i

początku, ani końca w czasie. W czasach,

przestrzeni

głoszoną

przez

Newtona.

kiedy

nie

odróżniano

czasowej

(i

Zgodnie z tą koncepcją czas i przestrzeń są

przestrzennej)

nieograniczoności

od

absolutne, tzn. istnieją niezależnie od materii

czasowej (i przestrzennej) nieskończoności,

i wszelkich procesów fizycznych w nich

przez wieczność świata rozumiano za-równo

zachodzących. Była to słynna koncepcja

jego czasową nieograniczoność, jak i

absolutnego czasu i absolutnej przestrzeni,

czasową nieskończoność. Obecnie jednak

która została podważona przez szczególną, a

powyższa

niejednoznaczność

jest

następnie przez ogólną teorię względności.

niedopuszczalna.

Ponieważ

w

kwestii

Zasadniczego znaczenia nabrały natomiast

wieczności świata szło zawsze przede

dwie inne koncepcje. Jedna z nich głosi, że

wszystkim o to, czy ma on początek (i

czas jest jednoznacznie sprzężony ze

koniec) w czasie (i w szczególności czy nie

światem i albo świat jest wieczny (co

został stworzony przez Boga), na drugim zaś

oznacza także wieczność czasu), albo też oba

miejscu

stała

kwestia,

czy

trwa

on

powstały jednocześnie (na przykład w

skończoną, czy też nieskończoną ilość czasu,

momencie Wielkiego Wybuchu). Według

dlatego nie należy się dziwić, że Einstein

drugiej koncepcji natomiast czas powstał

utożsamił problem wieczności świata z jego

nieco później niż świat, to znaczy wyłonił się

czasową nieograniczonością, nie zaś z

jako odrębna charakterystyka świata z

czasową

nieskończonością.

Rozpatrzmy

pewnej całości, która zaistniała „wcześniej”.

obecnie te koncepcje Wielkiego Wybuchu,

Z punktu widzenia zdrowego rozsądku jest

które zakładają, że świat jest wieczny, a

to, rzecz jasna, koncepcja paradoksalna, gdyż

przeto głoszą, że Wielki Wybuch nie jest

przypisuje ona światu trwanie czasowe

absolutnym początkiem istnienia świata, lecz

wtedy („wcześniej”), kiedy czasu jeszcze nie

jedynie pewną nową fazą w jego istnieniu.

było. Zgodnie z tą koncepcją w początkowej

Jedną z nich jest koncepcja jednego cyklu,

fazie istnienia Wszechświata, to znaczy w

zgodnie z którą Wielki Wybuch i, co za tym

momencie Wielkiego Wybuchu, czas nie

idzie, faza rozszerzania się Wszechświata

różnił się od przestrzeni (był faktycznie

została poprzedzona nieskończenie długo

jednym z wymiarów izotropowej, czyli nie

trwającą fazą kurczenia się Wszechświata.

mającej wyróżnionego kierunku przestrzeni).

Zakładając,

że

obie

fazy

trwają

Wraz z powstaniem teorii Wielkiego

nieskończenie długo, koncepcja ta faktycznie

Wybuchu pojawiło się pytanie: co było

głosi, że świat jest czasowo nieograniczony

wcześniej? Niekompletność teorii Wielkiego

(tzn. nie ma czasowego początku i nie ma

Wybuchu sprawia, że na to pytanie nie

czasowego końca) i zarazem czasowo

potrafimy na razie odpowiedzieć. Co więcej,

nieskończony (trwa nie-skończoną ilość

nie wiemy nawet dokładnie, czy jest to

czasu). Uwzględniając rozróżnienie pojęć

pytanie sensowne. Jego sensowność zależy

nieskończoności oraz nieograniczoności w

od rozstrzygnięcia kwestii: czym jest Wielki

zastosowaniu do czasu oraz do czasowego

Wybuch i jakie są jego uwarunkowania?

trwania świata, można – zamiast dycho-

Jeśli Wielki Wybuch jest absolutnym

tomicznego podziału koncepcji próbujących

początkiem wszechświata (tak iż nawet czas

rozstrzygnąć

problem

pochodzenia

wcześniej nie istniał), to pytanie to może się

Wszechświata

na

koncepcje

świata

okazać pozbawione sensu. Jeśli natomiast

wiecznego (czasowo nieograniczonego) oraz

Wielki Wybuch stanowi jedynie względny

świata mającego początek i koniec w czasie

początek, to znaczy kolejną fazę ewolucji

(czasowo ograniczonego) – wprowadzić trój-

świata

(rzeczywistości,

która

istniała

członowy

podział

na:

(1)

koncepcje

wcześniej), to pytanie powyższe jest w pełni

wszechświata czasowo nieograniczonego i

sensowne.

Niestety,

teoria

Wielkiego

nieskończonego, (2) koncepcje wszechświata

Wybuchu

jak

dotąd

nie

udziela

czasowo nieograniczonego (wiecznego), lecz

jednoznacznej odpowiedzi ani na pytanie o

skończonego, (3) koncepcje Wszechświata

przyczyny Wielkiego Wybuchu, ani na

czasowo ograniczonego i skończonego. Tym

pytanie o jego charakter. Nie rozstrzyga

niemniej pozostaje faktem, że najbardziej