Ludzie i kultura

Etykieta i zwyczaje. Albańczyków charakteryzuje bardzo ekspresyjny styl bycia,
czego wyrazem jest dynamiczna mowa ciała i często przesadna gestykulacja. To
ludzie bardzo towarzyscy; mężczyźni zwykle przesiadują wieczorami w tawernach
opowiadając sobie humorystyczne historie, grając w karty bądź wspominając
czasy komunistycznego reżimu. Nie ma jednak z nimi żadnych kobiet - pewna
Albanka, z którą miałam okazję sporo na ten temat porozmawiać jasno
stwierdziła, że kobiecie w żadnym wypadku nie przystoi wychodzić na ulicę po
godzinie 22:00, gdyż jest to postrzegane jako czyn jednoznacznie niemoralny.
Domeną kobiety jest dom i mężczyźni zazwyczaj nie pomagają swoim żonom w
obowiązkach domowych. Albańskie rodziny są z reguły niewielkie, najczę stszy
model to 2+2.
Albańczycy przywiązują ogromną wagę do gościnności. Witając się obowiązuje
zwyczaj podawania sobie ręki i taki sam gest czyni się przy pożegnaniu. Kiedy
podchodzimy do grupy mężczyzn przywitanie się powinniśmy rozpocząć właśnie od
najstarszej osoby, podając rękę, przy czym jest to gest zarezerwowany wyłącznie dla płci
męskiej. Zarówno kobiety, jak i mężczyźni całują się z bliższymi znajomymi w oba
policzki. Przed wejściem do domu gospodarza należy ściągnąć buty, w środku
tradycyjnie witani jesteśmy turecką kawą i poczęstunkiem, bardzo często jest to
„liko” (rodzaj dżemu). Od najmłodszych lat wpaja się tutaj szacunek do
starszych- w mniejszych miasteczkach wciąż obowiązuje zwyczaj całowania ręki
starszego gościa przy powitaniu. Gestem ozna czającym „tak” jest pokręcenie
głowy z boku na bok (nasze „nie”). W ten sposób okazywane jest nam uznanie i
zrozumienie. Albańskie „nie” to uniesienie brwi, a jeśli chcemy zdecydowanie
czemuś zaprzeczyć bądź też zdecydowanie odmówić, unosimy przy tym głowę .

Mieszkańcy. Albańczycy to naród pochodzenia indoeuropejskiego, potomkowie
tzw. Illirów, którzy to jako pierwsi zasiedlili Bałkany. Przybyli tam później
Słowianie ponoć zajęli rdzenne tereny tego ludu, który zamieszkuje nie tylko
Albanię, ale i niedawno powstałą Republikę Kosowa, Serbię, Czarnogórę,
Macedonię i Włochy. Mimo, iż łączy ich wspólna narodowość, na podstawie
własnych obserwacji jestem w stanie z pełna świadomością stwierdzić znaczne
różnice w mentalności pomiędzy Albańczykami a Kosowarami. O dmienności
generalnie wynikają z ustosunkowania do funkcjonowania silnych związków
plemiennych oraz praktykowania prawa zwyczajowego, które podczas, gdy w
Kosowie postrzegane było jako pozytywny element sprzyjający podtrzymywaniu
tożsamości narodowej, przez albański reżim komunistyczny zostało całkowicie
odrzucone. Może dlatego, gdy w latach 90 -tych, po akcji przebaczania krwi w
Kosowie zanikło zupełnie, daleko na albańskiej Północy zaczęło odżywać na
nowo i obowiązuje do dzisiaj.
Albańczyków cechuje bardzo przyjazne nastawienie do turystów. Są bardzo
otwarci. Panująca tu tradycja gościnności sprawia, że cudzoziemców traktuje się
z wielkim szacunkiem. Mimo, iż niełatwo porozumieć się w języku angielskim
(wyjątek stanowi południe kraju i Szkodra), Albańczyka charakteryzuje tak
osobliwa determinacja porozumienia się, że nie spocznie dopóki się z nami nie
dogada. Przybiera to różne formy- od pojedynczych słów, przez coś w rodzaju

kalambur po wizualizację przy pomocy ołówka kartki papieru. To ludzie
niezwykle gadatliwi; zdarza się, że zadawane nam pytania bardzo szybko
nabierają osobistego charakteru, na co narażone są przede wszystkim
niezamężne kobiety.
Albańczyk to ktoś, kto potrafi zrobić coś z niczego; trudnią się oni różnego
rodzaju profesjami, niektórym powodzi się lepiej, innym zupełnie beznadziejnie,
ale uśmiech na twarzach nie znika. To ludzie bardzo temperamentni; niektórzy
tak bardzo, że przy pierwszym kontakcie budzą nasze obawy . Honor to dla nich
najświętsza cnota.