ZAGROŻENIA ŚRODOWISKOWE
ZWIĄZANE Z URBANIZACJĄ
I INDUSTRIALIZACJĄ
© Andrzej GREINERT
INŻYNIERIA ŚRODOWISKA – ZOiRG, IIŚ, UZ
REKULTYWACJA TERENÓW MIEJSKICH I PRZEMYSŁOWYCH
© Andrzej GREINERT
WPROWADZENIE
Rozwój obszarów miejsko-przemysłowych jest nieodwracalnym procesem cywilizacyjnym. Powiększanie się
obszarów tego rodzaju jest zagrożeniem samym w sobie – ideą kreującą sytuację środowisk bliskich człowiekowi
w XXI wieku jest urbanizacja! Miasto to odbiorca towarów, ale też miejsce zamieszkania siły roboczej – ten fakt,
znany od wieków, dzisiaj urasta do rangi pierwszoplanowej siły rozwojowej Świata.
W Polsce są
883 miasta
(2002), z czego
40
liczy powyżej 100 tys.
mieszkańców
364
mieści się w granicach 10-100 tys. mieszk.,
479
poniżej 10 tys. mieszk. Udział mieszkańców miast w Polsce
w ogóle ludności wynosi ok.
62%
(2005). W Europie wskaźnik
ten dochodzi do
80%
.
© Andrzej GREINERT
INŻYNIERIA ŚRODOWISKA – ZOiRG, IIŚ, UZ
REKULTYWACJA TERENÓW MIEJSKICH I PRZEMYSŁOWYCH
© Andrzej GREINERT
RODZAJE ZAGROŻEŃ
Zagrożenia dla środowiska miejskiego, terenów przemysłowych i poprzemysłowych oraz komunikacyjnych
można dzielić, biorąc pod uwagę skutki przez nie wywoływane :
• zaburzenie wzrostu i rozwoju roślin przez substancje toksyczne,
• zaburzenie
wzrostu
i
rozwoju
zwierząt
przez
substancje
przenoszące
się
w
łańcuchu
pokarmowym,
• szkodliwe oddziaływanie na organizmy zwierzęce poprzez układ oddechowy,
• degradacja struktury gleb,
• zmiana chemizmu gleby,
• uszkadzanie budynków i budowli,
• zaburzenia powodowane przez hałas.
Według lokalizacji emitora zanieczyszczeń:
- lokalne,
- napływowe,
- transgraniczne
© Andrzej GREINERT
INŻYNIERIA ŚRODOWISKA – ZOiRG, IIŚ, UZ
REKULTYWACJA TERENÓW MIEJSKICH I PRZEMYSŁOWYCH
© Andrzej GREINERT
Na
stan czystości
terenów antropogenicznych ma wpływ wiele czynników, z których wiodącymi są:
• industrializacja,
• natężenie ruchu kołowego,
• gęstość zaludnienia,
• gospodarka odpadowo-ściekowa,
• struktura powierzchniowa,
• otoczenie,
• mikroklimat.
Głównymi
substancjami
zanieczyszczającymi
tereny
zurbanizowane,
przemysłowe, poprzemysłowe
i komunikacyjne są:
• siarka i jej tlenki,
• tlenki azotu,
• tlenek węgla,
• pyły,
• metale ciężkie,
• związki wapnia,
• fluorowce,
• pochodne ropy naftowej,
• inne zanieczyszczenia organiczne.
RODZAJE ZAGROŻEŃ
© Andrzej GREINERT
INŻYNIERIA ŚRODOWISKA – ZOiRG, IIŚ, UZ
REKULTYWACJA TERENÓW MIEJSKICH I PRZEMYSŁOWYCH
© Andrzej GREINERT
OBSZARY EKOLOGICZNEGO ZAGROŻENIA
Obszar ekologicznego zagrożenia – terytorium, na którym wskutek intensywnej działalności gospodarczej
człowieka nastąpiła degradacja komponentów środowiska przyrodniczego, doprowadzająca do naruszenia stanu
równowagi biologicznej. Degradacja ta jest wynikiem wielokrotnego i długotrwałego przekraczania
dopuszczalnych dawek zanieczyszczenia wód powierzchniowych i powietrza. Obszary zagrożenia ekologicznego
wyodrębniane są na podstawie kryterium: gęstości zaludnienia, stopnia uprzemysłowienia i wielkości zatrudnienia
w przemyśle, zużycia wody, ilości odprowadzanych ścieków, wielkości emisji zanieczyszczeń gazowych
i pyłowych, struktury użytkowania gruntów, powierzchni gruntów zdegradowanych, a także wielkości produkcji
odpadów przemysłowych.
W Polsce za obszary zagrożenia ekologicznego oficjalnie
uznano
27 okręgów
: bełchatowski, bydgosko-toruński,
chełmski, częstochowski, gdański, górnośląski, inowrocławski,
jeleniogórski, kielecko-chęciński (Białe Zagłębie),
koniński, krakowski, legnicko-głogowski, łódzki,
myszkowsko-zawierciański, opolski, płocki, poznański,
puławski, rybnicki, szczeciński, tarnobrzeski, tarnowski,
tomaszowski, turoszowski, wałbrzyski, włocławski, wrocławski.
Zajmują one powierzchnię
35208 km
2
.
© Andrzej GREINERT
INŻYNIERIA ŚRODOWISKA – ZOiRG, IIŚ, UZ
REKULTYWACJA TERENÓW MIEJSKICH I PRZEMYSŁOWYCH
© Andrzej GREINERT
„KWAŚNE DESZCZE”
© Andrzej GREINERT
INŻYNIERIA ŚRODOWISKA – ZOiRG, IIŚ, UZ
REKULTYWACJA TERENÓW MIEJSKICH I PRZEMYSŁOWYCH
© Andrzej GREINERT
RODZAJE ZAGROŻEŃ - MOTORYZACJA
lata
Zasięg ruchu
Ruch
wewnętrzny
Razem
%
Ruch źródłowy
i docelowy
Razem
%
Tranzyt
Razem
%
sam.
osobowe
pozostałe
sam.
osobowe
pozostałe
sam.
osobowe
pozostałe
1995
24 215
677
24 892
70
8 409
1 402
9 811
27
822
230
1 052
3
2000
37 711
2 229
39 940
71
11 948
3016
14 964
27
1 475
57
1 532
2
2002
39 538
2 337
41 875
71
12 527
3 162
15 689
26
1 546
60
1 606
3
Jak wynika z danych zawartych w opracowaniu "Transport - Wyniki działalności w 2005 r.", w dniu 31 grudnia
2005 roku w Polsce zarejestrowanych było łącznie 19
milionów pojazdów (motocykle, samochody
osobowe, ciężarowe i ciągniki oraz autobusy).
Zmiany ruchu drogowego w Krakowie (szacunkowa liczba pojazdów poruszających się po ulicach miasta w godzinie szczytu
popołudniowego); Wydział Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska UMK oraz ZDiK
© Andrzej GREINERT
INŻYNIERIA ŚRODOWISKA – ZOiRG, IIŚ, UZ
REKULTYWACJA TERENÓW MIEJSKICH I PRZEMYSŁOWYCH
© Andrzej GREINERT
Emisja zanieczyszczeń do powietrza w latach
2000-2003 ze źródeł energetyczno-
przemysłowych zlokalizowanych na terenie
Zielonej Góry (Dane Urzędu Statystycznego
w Zielonej Górze)
ZAGROŻENIA DLA MIASTA ZIELONA GÓRA
Jednostkowe wskaźniki emisji zanieczyszczeń
gazowych i pyłowych w latach 2001-2004
dla Elektrociepłowni Zielona Góra S.A.
(dane Elektrociepłownia Zielona Góra S.A.)
© Andrzej GREINERT
INŻYNIERIA ŚRODOWISKA – ZOiRG, IIŚ, UZ
REKULTYWACJA TERENÓW MIEJSKICH I PRZEMYSŁOWYCH
© Andrzej GREINERT
Rozkład stężeń średniorocznych dwutlenku siarki w powietrzu na obszarze Zielonej Góry
(na podstawie badań z pasywnym poborem próbek)
ZAGROŻENIA DLA MIASTA ZIELONA GÓRA
0
6,8
6,9
10,3
13,8
17,3
20,7
24,2
N
NE
E
SE
SE
SW
W
NW
© Andrzej GREINERT
INŻYNIERIA ŚRODOWISKA – ZOiRG, IIŚ, UZ
REKULTYWACJA TERENÓW MIEJSKICH I PRZEMYSŁOWYCH
© Andrzej GREINERT
Rozkład stężeń średniorocznych dwutlenku azotu w powietrzu na obszarze Zielonej Góry
(na podstawie badań z pasywnym poborem próbek)
0
6,8
6,9
10,3
13,8
17,3
20,7
24,2
N
NE
E
SE
SE
SW
W
NW
ZAGROŻENIA DLA MIASTA ZIELONA GÓRA
© Andrzej GREINERT
INŻYNIERIA ŚRODOWISKA – ZOiRG, IIŚ, UZ
REKULTYWACJA TERENÓW MIEJSKICH I PRZEMYSŁOWYCH
© Andrzej GREINERT
Zanieczyszczenia dostają się do gleb i gruntów w większości obszarów zurbanizowanych, poprzez:
•
atmosferę – emisje przemysłowe, z palenisk domowych, zakładów rzemieślniczych,
komunikacyjne,
•
hydrosferę – osady rzeczne, ścieki, wody gruntowe,
•
naturalne procesy erozji i akumulacji – wodnej i wietrznej,
•
naniesienie lub wniesienie materiałów technogennych,
•
przemieszczenie obciążonych zanieczyszczeniami warstw glebowych naturalnej genezy,
•
składowanie odpadów jako przyszłe źródło materiałów do wykorzystania.
BEZPOŚREDNIE ZAGROŻENIA DLA GLEB
© Andrzej GREINERT
INŻYNIERIA ŚRODOWISKA – ZOiRG, IIŚ, UZ
REKULTYWACJA TERENÓW MIEJSKICH I PRZEMYSŁOWYCH
© Andrzej GREINERT
Wiele zanieczyszczeń niosą ze sobą materiały antropogeniczne, wprowadzane do większości gleb miejskich,
co wynika ze składu substratów i technologii wytworzenia tych materiałów [Meuser 1996].
Gruz budowlany
zawiera znaczące ilości Cd, Pb, Zn, a według niektórych autorów Pb, Zn i Cu [Blume 1985,
Mohs i Meiners 1993], przy czym Pb nawet do 6740 mg/kg [Smettan i wsp. 1993].
Monowarstwy ceglane
i betonowe
niosą ze sobą na ogół mniejsze ilości zanieczyszczeń niż mieszaniny [Blume 1985].
Żużle wielkopiecowe
zawierają znaczne ilości Cr [Herget 1992, Meier 1993, Hiller i wsp. 1995],
żużle
metalurgiczne
– Cu, Ni, Pb, Zn i Cr (nawet do 5780 mg/kg), hutnicze – Pb, Zn (nawet > 1 %),
walcownicze
–
Cr, Cu, Hg, Ni i Pb.
Pyły ze spalania węgla kamiennego
zawierają Cr, Cu, Ni, Pb i Zn,
pyły rusztowe
– Cu, Pb, Zn, As i Hg,
pyły ze
spalania odpadów komunalnych
– Cu (510-3360 mg/kg), Pb (2090-4320 mg/kg), Zn (2640-6830 mg/kg), Cd
(2,5-77 mg/kg), Cr (410-1390 mg/kg) – Merkel 1985, lotne z elektrowni
węglowych
– Cd, Pb i Zn [Merkel
1985, Rongen 1989]. Spuziak-Salzenberg i Thimann [1989] wskazują na wysoką zawartość As (44-62 mg/kg),
Cr (100-242 mg/kg), Cu (186- 3490 mg/kg) i Ni (150-320 mg/kg) w pyłach elektrowni węglowych Hamburga
i Bremy. Zależne jest to zarówno od składu chemicznego węgli jak od techniki spalania tych paliw
energetycznych. Wielu autorów opisujących skład pyłów zwraca uwagę, że również
spalanie węgla brunatnego
wiąże się z ryzykiem zanieczyszczenia środowiska – głównie przez kadm (zawartość w pyłach do 23,6 mg/kg
– [Machulla i wsp. 1995, Neumeister i Ruske 1995]).
Popioły ze spalarni odpadów komunalnych
zawierają do
300 mg Cd/kg, do 6000 mg Pb/kg i do 20000 mg Zn/kg.
Węgle
zawierają w swoim składzie As, Cu, Hg, Pb i Zn, przy czym średnie wartości to dla: Pb – 40 mg/kg,
a Zn – 50 mg/kg [Merkel 1985, Neumeister i Ruske 1995].
BEZPOŚREDNIE ZAGROŻENIA DLA GLEB
© Andrzej GREINERT
INŻYNIERIA ŚRODOWISKA – ZOiRG, IIŚ, UZ
REKULTYWACJA TERENÓW MIEJSKICH I PRZEMYSŁOWYCH
© Andrzej GREINERT
BEZPOŚREDNIE ZAGROŻENIA DLA GLEB
© Andrzej GREINERT
INŻYNIERIA ŚRODOWISKA – ZOiRG, IIŚ, UZ
REKULTYWACJA TERENÓW MIEJSKICH I PRZEMYSŁOWYCH
© Andrzej GREINERT
10 01 01
Żużle, popioły paleniskowe i pyły z kotłów (z wyłączeniem pyłów z kotłów wymienionych
w 10 01 04)
54,42 Mg
17 01 01
Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów
9841,13 Mg
17 01 02
Gruz
ceglany 281,29 Mg
17 01 03
Odpady innych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia
11,03 Mg
17 01 07
Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych
i elementów wyposażenia inne niż wymienione w 17 01 06
4840,68 Mg
17 05 04
Gleba i ziemia, w tym kamienie, inne niż wymienione w 17 05 03
2219,28 Mg
17 05 06
Urobek z pogłębiania inny niż wymieniony w 17 05
2142,66 Mg
20 03 03
Odpady z czyszczenia ulic i placów
1277,60 Mg
BEZPOŚREDNIE ZAGROŻENIA DLA GLEB
© Andrzej GREINERT
INŻYNIERIA ŚRODOWISKA – ZOiRG, IIŚ, UZ
REKULTYWACJA TERENÓW MIEJSKICH I PRZEMYSŁOWYCH
© Andrzej GREINERT
STAN CZYSTOŚCI GLEB ZIELONEJ GÓRZE
Metal
0
I
II
III
IV
V
%
Cd
*
25,0
75,0
Cd
**
55,0
42,0
2,4
0,6
Cu
*
28,0
34,9
30,6
3,3
3,2
Cu
**
91,6
3,0
5,0
0,4
Ni
*
64,5
35,5
Ni
**
56,0
41,9
1,7
0,4
Zn
*
16,1
32,3
48,4
3,2
Zn
**
43,0
31,8
21,9
3,3
Pb
**
90,0
9,2
0,6
0,2
* - udział warstw powierzchniowych danego poziomu zanieczyszczenia w ogóle warstw powierzchniowych (0-20 cm)
** - udział warstw danego poziomu zanieczyszczenia w ogóle warstw glebowych (0-150 cm)
0 stopień
– tło geochemiczne – zawartość naturalna;
I stopień
– antropogeniczne podwyższenie zawartości – wyklucza to
uprawę warzyw przeznaczonych dla dzieci, co jest szczególnie istotne dla terenów miejskich użytkowanych jako ogrody
działkowe;
II stopień
– słabe zanieczyszczenie – ogranicza użytkowanie gleb, ze względu na możliwość chemicznego
zanieczyszczenia roślin; ma to szczególne znaczenie dla niektórych upraw ogrodniczych, głównie warzyw liściowych,
jak sałata, szpinak, kalafior;
III stopień
– średnie zanieczyszczenie – warunki narażenia na skażenie wszystkich upraw,
wskazują na uprawę roślin przemysłowych i traw nasiennych. W warunkach miejskich oznacza to możliwość założenia
trawników, rabat ozdobnych oraz nasadzeń krzewów i drzew, wytrzymałych na skażenie metalami ciężkimi. Należy przy
tym przedsięwziąć kroki zmniejszające ryzyko pylenia z odkrytych powierzchni glebowych.
IV stopień
– silne
zanieczyszczenie – koniecznym jest wyłączenie gleb produkcji przeznaczonej do konsumpcji; zadarnienie lub
zadrzewienie oraz wykonanie innych nasadzeń ozdobnych należy poprzedzić wapnowaniem, wzbogaceniem kompleksu
sorpcyjnego gleby i innymi działaniami rekultywacyjnymi, celem zapobieżenia przemieszczaniu się metali ciężkich do
wód gruntowych; z uwagi na niebezpieczeństwo pylenia i zmywów powierzchniowych, gleba bezwzględnie musi być
przykryta roślinnością.
V stopień
– bardzo silne zanieczyszczenie – wskazuje na konieczność rekultywacji gleb,
poprzedzonej wykonaniem detoksykacji.
© Andrzej GREINERT
INŻYNIERIA ŚRODOWISKA – ZOiRG, IIŚ, UZ
REKULTYWACJA TERENÓW MIEJSKICH I PRZEMYSŁOWYCH
Dla życia roślin znaczącymi cechami gleby są jej:
• właściwości fizyczne (stosunki powietrzno-wodne),
• właściwości chemiczne (żyzność),
• właściwości biologiczne (mikroflora glebowa).
Główna masa korzeniowa znajduje się na głębokości 10-40 cm (drzewa do około 1 m), pojedyncze korzenie
znacznie głębiej.
Na terenach zurbanizowanych częstymi zmianami profilu glebowego są:
• nadmierne zagęszczenie (ubicie),
• zagruzowanie,
• zasolenie,
• zmiana pierwotnego układu genetycznego.
p
o
d
g
l
e
b
i
e
sk
a
ł
a
m
a
c
i
e
rz
y
st
a
pr
óchni
ca
pył
i
ł
pi
as
ek
i
ł
w
a
rst
w
a
w
i
e
rz
c
h
n
i
a
p
o
d
g
l
e
b
i
e
sk
a
ł
a
m
a
c
i
e
rz
y
st
a
gleb
a
g
l
e
b
a
© Andrzej GREINERT
GLEBY OBSZARÓW MIEJSKICH I PRZEMYSŁOWYCH
© Andrzej GREINERT
INŻYNIERIA ŚRODOWISKA – ZOiRG, IIŚ, UZ
REKULTYWACJA TERENÓW MIEJSKICH I PRZEMYSŁOWYCH
EROZJA GLEB
Rodzaje erozji:
• erozja wodna
- powierzchniowa
- liniowa
- wąwozowa
- rzeczna: brzegowa, denna i wsteczna
- abrazja
• erozja wietrzna
• ruchy masowe
- suffozja
- soliflukcja
- osuwiska
© Andrzej GREINERT
INŻYNIERIA ŚRODOWISKA – ZOiRG, IIŚ, UZ
REKULTYWACJA TERENÓW MIEJSKICH I PRZEMYSŁOWYCH
Przekształcenie gleb i gruntów w wyniku
działań budownictwa:
• całkowite zniszczenie profilu glebowego,
• skrócenie profilu glebowego przez usunięcie niektórych warstw,
• domieszanie materiałów obcych (materiałów
budowlanych, stali konstrukcyjnych itp.),
• wymieszanie niektórych poziomów genetycznych.
© Andrzej GREINERT
WPŁYW PROCESÓW BUDOWLANYCH NA GLEBY
© Andrzej GREINERT
INŻYNIERIA ŚRODOWISKA – ZOiRG, IIŚ, UZ
REKULTYWACJA TERENÓW MIEJSKICH I PRZEMYSŁOWYCH
ZMIANY MECHANICZNE PROFILU GLEBOWEGO
Skrócenie profilu glebowego –
wynik zdjęcia powierzchniowych
warstw
Domieszanie materiałów obcych o
charakterze odpadów komunalnych
(tekstylia, złom, szkło i inne)
© Andrzej GREINERT
© Andrzej GREINERT
INŻYNIERIA ŚRODOWISKA – ZOiRG, IIŚ, UZ
REKULTYWACJA TERENÓW MIEJSKICH I PRZEMYSŁOWYCH
Przykrycie powierzchnią litą (beton, płyty, asfalt itp.),
modyfikującą wymianę wodną, gazową i życie
mikrobiologiczne gleby
Domieszanie materiałów budowlanych –
najczęstszy rodzaj domieszek gleb miejskich
© Andrzej GREINERT
ZMIANY MECHANICZNE PROFILU GLEBOWEGO
© Andrzej GREINERT
INŻYNIERIA ŚRODOWISKA – ZOiRG, IIŚ, UZ
REKULTYWACJA TERENÓW MIEJSKICH I PRZEMYSŁOWYCH
Przykrycie profilu glebowego
(o różnym stopniu przekształcenia
innych rodzajów) warstwą organiczną
(z prawej) lub mineralną
(z lewej), co zmienia warunki
korzenienia się większości roślin.
© Andrzej GREINERT
ZMIANY MECHANICZNE PROFILU GLEBOWEGO
© Andrzej GREINERT
INŻYNIERIA ŚRODOWISKA – ZOiRG, IIŚ, UZ
REKULTYWACJA TERENÓW MIEJSKICH I PRZEMYSŁOWYCH
Wszystkie zmiany fizyczne prowadzą do wytworzenia się
w glebach antropogenicznych specyficznych warstw, nie
spotykanych
w
glebach
poza
oddziaływaniem
antropogenicznym (diametralnie różnych w stosunku do
wywołanych naturalnymi czynnikami glebotwórczymi).
© Andrzej GREINERT
ZMIANY MECHANICZNE PROFILU GLEBOWEGO
© Andrzej GREINERT
INŻYNIERIA ŚRODOWISKA – ZOiRG, IIŚ, UZ
REKULTYWACJA TERENÓW MIEJSKICH I PRZEMYSŁOWYCH
Siuta [1987] podzielił chemiczne przekształcenia gleby na:
1) wyjałowienie ze składników pokarmowych,
2) naruszenie równowagi między składnikami,
3) zasolenie,
4) zanieczyszczenie gleby substancjami szkodliwymi dla roślin,
5) zanieczyszczenie gleby składnikami szkodliwymi
dla wartości pokarmowej roślin
(szkodliwymi dla zwierząt i człowieka),
6) zakwaszenie,
7) alkalizację,
8) intoksykację metaboliczną,
9) obniżenie zawartości próchnicy.
© Andrzej GREINERT
ZMIANY CHEMICZNE GLEB
© Andrzej GREINERT
INŻYNIERIA ŚRODOWISKA – ZOiRG, IIŚ, UZ
REKULTYWACJA TERENÓW MIEJSKICH I PRZEMYSŁOWYCH
© Andrzej GREINERT
Zanieczyszczenia dostają się do gleb i gruntów w większości obszarów zurbanizowanych, poprzez:
• atmosferę – emisje przemysłowe, z palenisk domowych, zakładów rzemieślniczych, komunikacyjne,
• hydrosferę – osady rzeczne, ścieki, wody gruntowe,
• naturalne procesy erozji i akumulacji – wodnej i wietrznej,
• naniesienie lub wniesienie materiałów technogennych,
• przemieszczenie obciążonych zanieczyszczeniami warstw glebowych naturalnej genezy,
• składowanie odpadów jako przyszłe źródło materiałów do wykorzystania.
ZMIANY CHEMICZNE GLEB
© Andrzej GREINERT
INŻYNIERIA ŚRODOWISKA – ZOiRG, IIŚ, UZ
REKULTYWACJA TERENÓW MIEJSKICH I PRZEMYSŁOWYCH
0 – naturalna zawartość metali ciężkich, I – antropogeniczny wzrost zawartości metali ciężkich w glebach,
II – lekkie zanieczyszczenie gleb, III – średnie zanieczyszczenie gleb, IV – duże zanieczyszczenie gleb,
V – bardzo duże zanieczyszczenie gleb
0
I+II+III+IV+V
0+I
II+III+IV+V
Warszawa
85,59
14,41
97,28
2,62
Gorzów Wlkp.
95,68
4,32
100,00
0,00
Katowice
28,57
71,43
71,77
28,23
Legnica
69,64
30,36
93,12
6,88
Poznań
91,75
8,25
98,79
1,21
Szczecin
87,28
12,72
98,75
1,25
Wrocław
82,03
17,97
98,58
1,42
Zielona Góra
91,78
8,22
99,66
0,34
POLAND
80,29
19,71
97,38
2,62
poziom zanieczyszczenia
województwo
(do roku 1998)
ZMIANY CHEMICZNE GLEB
© Andrzej GREINERT
INŻYNIERIA ŚRODOWISKA – ZOiRG, IIŚ, UZ
REKULTYWACJA TERENÓW MIEJSKICH I PRZEMYSŁOWYCH
zaw. w glebach
polskich
zaw. średnia
średnia światowa
Adriano 1992
Cd
0,20-0,31
0,22
0,5
Pb
< 20
13,8
25-40
Zn
< 40
33,2
27-235
Cu
6-53
6,7
1-140
Ni
< 10
6,5
< 100
Kabata-Pendias 1993
[mg/kg]
Element
ZMIANY CHEMICZNE GLEB
© Andrzej GREINERT
INŻYNIERIA ŚRODOWISKA – ZOiRG, IIŚ, UZ
REKULTYWACJA TERENÓW MIEJSKICH I PRZEMYSŁOWYCH
© Andrzej GREINERT
Zależności stwierdzone w poziomach
wierzchnich gleb między:
• rozpuszczalnością ołowiu
a zawartością próchnicy (1),
• rozpuszczalnością miedzi
a pojemnością sorpcyjną (2),
• rozpuszczalnością ołowiu
a pojemnością sorpcyjną (3).
1
2
3
ZMIANY CHEMICZNE GLEB
© Andrzej GREINERT
INŻYNIERIA ŚRODOWISKA – ZOiRG, IIŚ, UZ
REKULTYWACJA TERENÓW MIEJSKICH I PRZEMYSŁOWYCH
© Andrzej GREINERT
Zależności stwierdzone w poziomach
wierzchnich gleb między:
• rozpuszczalnością miedzi
a zawartością wapnia (1),
• rozpuszczalnością cynku
a zawartością wapnia (2),
• rozpuszczalnością ołowiu
a zawartością wapnia (3).
1
2
3
ZMIANY CHEMICZNE GLEB
© Andrzej GREINERT
INŻYNIERIA ŚRODOWISKA – ZOiRG, IIŚ, UZ
REKULTYWACJA TERENÓW MIEJSKICH I PRZEMYSŁOWYCH
© Andrzej GREINERT
Zależności stwierdzone w poziomach
profili glebowych gleb (0-150 cm) między
zawartością:
• kadmu i cynku rozpuszczalnego
w 0,1m HCl (1),
• kadmu i cynku ogółem (2),
• kadmu i niklu ogółem (3).
1
2
3
ZMIANY CHEMICZNE GLEB
© Andrzej GREINERT
INŻYNIERIA ŚRODOWISKA – ZOiRG, IIŚ, UZ
REKULTYWACJA TERENÓW MIEJSKICH I PRZEMYSŁOWYCH
•
ZAWODNIENIE
•
PRZESUSZENIE
© Andrzej GREINERT
ZMIANY HYDROLOGICZNE GLEB
© Andrzej GREINERT
INŻYNIERIA ŚRODOWISKA – ZOiRG, IIŚ, UZ
REKULTYWACJA TERENÓW MIEJSKICH I PRZEMYSŁOWYCH
GRUNTY ANTROPOGENICZNE
© Andrzej GREINERT
Grunty powstałe w wyniku działań rekultywacyjnych w obrębie
składowisk komunalnych i przemysłowych
© Andrzej GREINERT
INŻYNIERIA ŚRODOWISKA – ZOiRG, IIŚ, UZ
REKULTYWACJA TERENÓW MIEJSKICH I PRZEMYSŁOWYCH
© Andrzej GREINERT
Grunty powstałe w wyniku rekultywacyjnego
przygotowania terenu przed założeniem
obiektu zieleni miejskiej.
Uwagę zwraca niewłaściwa technika,
polegająca na prostym naniesieniu
warstwy organicznej na piaszczystą,
bez częściowego wymieszania.
GRUNTY ANTROPOGENICZNE
© Andrzej GREINERT
INŻYNIERIA ŚRODOWISKA – ZOiRG, IIŚ, UZ
REKULTYWACJA TERENÓW MIEJSKICH I PRZEMYSŁOWYCH