Doraźna pomoc chorym z

Doraźna pomoc chorym z

odmro-żeniami,

odmro-żeniami,

porażonym piorunem lub

porażonym piorunem lub

prądem.

prądem.

Postępowanie ratunkowe z

Postępowanie ratunkowe z

osobą tonącą.

osobą tonącą.

Patofizjologia utonięć,

Patofizjologia utonięć,

choroby wysokościowej.

choroby wysokościowej.

Odmrożenie

Odmrożenie



Miejscowy uraz powstały na skutek

Miejscowy uraz powstały na skutek

działania zimna.

działania zimna.



Najbardziej narażone dystalne części

Najbardziej narażone dystalne części

ciała (palce, nos, płatki uszu).

ciała (palce, nos, płatki uszu).



Do odmrożenia dochodzi, gdy w

Do odmrożenia dochodzi, gdy w

wyniku dzia-łania niskiej

wyniku dzia-łania niskiej

temperatury na powierzchnię ciała

temperatury na powierzchnię ciała

dochodzi do zamrożenia tkanek.

dochodzi do zamrożenia tkanek.

Odmrożenie

Odmrożenie



Fazy:

Fazy:



przedodmrożeniowa

przedodmrożeniowa

(ochłodzenie powoduje

(ochłodzenie powoduje

skurcz naczyń krwionośnych i wyciekanie

skurcz naczyń krwionośnych i wyciekanie

osocza przez śród-błonek: 3 - 10

osocza przez śród-błonek: 3 - 10

o

o

C)

C)



zamarzania

zamarzania

(kryształki lodu w tkance: -4

(kryształki lodu w tkance: -4

o

o

C.)

C.)



stazy naczyniowej

stazy naczyniowej

(ucieczka osocza ze

(ucieczka osocza ze

światła naczyń, wykrzepianie, przeciek

światła naczyń, wykrzepianie, przeciek

tętniczo-żylny)

tętniczo-żylny)



późne niedokrwienie

późne niedokrwienie

(powstanie zgorzeli i

(powstanie zgorzeli i

miejsco-wego zaburzenia reakcji

miejsco-wego zaburzenia reakcji

autonomicznej)

autonomicznej)

Odmrożenie

Odmrożenie



Obraz kliniczny:

Obraz kliniczny:



I

I

o

o

– zdrętwienie i zaczerwienienie skóry z

– zdrętwienie i zaczerwienienie skóry z

wyraźnym białym lub żółtawym obszarem

wyraźnym białym lub żółtawym obszarem

uszkodzonej tkanki

uszkodzonej tkanki



II

II

o

o

– pęcherze zawierające treść surowiczą

– pęcherze zawierające treść surowiczą

lub mleczny płyn

lub mleczny płyn



III

III

o

o

– głębokie pęcherze z krwiście

– głębokie pęcherze z krwiście

podbarwionym płynem – uszkodzona jest

podbarwionym płynem – uszkodzona jest

głęboka warstwa skóry.

głęboka warstwa skóry.



IV

IV

o

o

– dotyczy mięśni, kości – doprowadza do

– dotyczy mięśni, kości – doprowadza do

mumufikacji kończyny.

mumufikacji kończyny.

Odmrożenie

Odmrożenie



Leczenie:

Leczenie:



Szybki transport chorego do szpitala z

Szybki transport chorego do szpitala z

uniesioną, owiniętą w suche ubranie chorą

uniesioną, owiniętą w suche ubranie chorą

kończyną.

kończyną.



Zwalczanie hipotermii ogólnoustrojowej.

Zwalczanie hipotermii ogólnoustrojowej.



Szybkie ogrzewanie uszkodzonej kończyny

Szybkie ogrzewanie uszkodzonej kończyny

(kąpiel wodna 40-42

(kąpiel wodna 40-42

o

o

C) – do momentu gdy

C) – do momentu gdy

skóra stanie się miękka , elastyczna oraz

skóra stanie się miękka , elastyczna oraz

zaczerwieniona w obwo-dowej części

zaczerwieniona w obwo-dowej części

odmrożenia.

odmrożenia.



Pozajelitowa podaż leków przeciwbólowych.

Pozajelitowa podaż leków przeciwbólowych.



Profilaktyka przeciwtężcowa.

Profilaktyka przeciwtężcowa.

Porażenie prądem

Porażenie prądem



Może potencjalnie prowadzić do wielonarządowych

Może potencjalnie prowadzić do wielonarządowych

obrażeń z wysoką chorobowością i śmiertelnością.

obrażeń z wysoką chorobowością i śmiertelnością.



Najczęściej wypadki w pracy.

Najczęściej wypadki w pracy.



Urazy spowodowane porażeniem prądem powstają w

Urazy spowodowane porażeniem prądem powstają w

wyni-ku bezpośredniego działania energii

wyni-ku bezpośredniego działania energii

elektrycznej na błony komórkowe i mięśnie gładkie

elektrycznej na błony komórkowe i mięśnie gładkie

naczyń.

naczyń.



Energia termiczna uwalniania podczas porażenia

Energia termiczna uwalniania podczas porażenia

prądem o wysokim napięciu może także

prądem o wysokim napięciu może także

spowodować oparzenia.

spowodować oparzenia.



Porażenie prądem zmiennym może spowodować

Porażenie prądem zmiennym może spowodować

tężcowy skurcz mięśni szkieletowych,

tężcowy skurcz mięśni szkieletowych,

uniemożliwiający uwolnienie się od źródła prądu.

uniemożliwiający uwolnienie się od źródła prądu.



Zatrzymanie oddechu może być spowodowane

Zatrzymanie oddechu może być spowodowane

porażeniem ośrodka oddechowego lub mięśni

porażeniem ośrodka oddechowego lub mięśni

oddechowych.

oddechowych.

Uderzenie pioruna

Uderzenie pioruna



0,1 – 1 ms

0,1 – 1 ms



Prąd stały 10-30 mln. V

Prąd stały 10-30 mln. V



Skóra jako izolator – większość prądu

Skóra jako izolator – większość prądu

przebiega na zewnątrz ciała (zjawisko

przebiega na zewnątrz ciała (zjawisko

przeskoku -

przeskoku -

flashover

flashover

). Jeśli skóra jest

). Jeśli skóra jest

mokra – woda momentalnie paru-je i

mokra – woda momentalnie paru-je i

powstają oparzenia.

powstają oparzenia.



Możliwe rozerwanie ubrania ofiary i

Możliwe rozerwanie ubrania ofiary i

urazy tępe – fala uderzeniowa.

urazy tępe – fala uderzeniowa.



Śmiertelność na poziomie 30%.

Śmiertelność na poziomie 30%.

Uderzenie pioruna

Uderzenie pioruna



Obraz kliniczny:

Obraz kliniczny:



NZK – asystolia (!). Przejściowa, znacznie dłużej

NZK – asystolia (!). Przejściowa, znacznie dłużej

zatrzymanie czynności oddechowej.

zatrzymanie czynności oddechowej.



Oparzenia – zwykle plecy, głowa, barki.

Oparzenia – zwykle plecy, głowa, barki.

Charakterystyczne dendrytyczne wzory. Jeśli

Charakterystyczne dendrytyczne wzory. Jeśli

zapaliło się ubranie – oparzenia mogą być

zapaliło się ubranie – oparzenia mogą być

głębokie.

głębokie.



Urazy oczu – zaćma, uszkodzenia gałki ocznej.

Urazy oczu – zaćma, uszkodzenia gałki ocznej.



Rozerwanie błony bębenkowej.

Rozerwanie błony bębenkowej.



Złamania i zwichnięcia.

Złamania i zwichnięcia.



Objawy neurologiczne:

Objawy neurologiczne:



Przejściowe porażenie kończyn

Przejściowe porażenie kończyn



Stałe niedowłady

Stałe niedowłady



Niepamięć

Niepamięć



Śpiączka

Śpiączka

Uderzenie pioruna

Uderzenie pioruna



Postępowanie:

Postępowanie:



Własne

Własne

bezpieczeństwo!

bezpieczeństwo!



Resuscytacja.

Resuscytacja.



Transport do szpitala

Transport do szpitala



Zaopatrzenie oparzeń

Zaopatrzenie oparzeń



Diagnostyka

Diagnostyka



Obserwacja.

Obserwacja.

Porażenie prądem

Porażenie prądem

zmiennym

zmiennym



Jeśli dochodzi do NZK – VF!

Jeśli dochodzi do NZK – VF!



Oparzenie wejściowe i wyjściowe.

Oparzenie wejściowe i wyjściowe.



Uwaga na własne bezpieczeństwo – wyłączyć

Uwaga na własne bezpieczeństwo – wyłączyć

wszelkie źródła energii elektrycznej!

wszelkie źródła energii elektrycznej!



Resuscytacja (udrożnienie dróg oddechowych

Resuscytacja (udrożnienie dróg oddechowych

może być trudne – oparzenia).

może być trudne – oparzenia).



Porażenie mięśni – nawet kilka godzin.

Porażenie mięśni – nawet kilka godzin.



Szerokie sztywne źrenice – nie są objawem

Szerokie sztywne źrenice – nie są objawem

determinu-jącym rokowanie.

determinu-jącym rokowanie.



Oparzenia – agresywna płynoterapia,

Oparzenia – agresywna płynoterapia,

interwencja chi-rurgiczna.

interwencja chi-rurgiczna.

Porażenie prądem

Porażenie prądem

zmiennym

zmiennym



Osoby, które przeżyły, powinny być

Osoby, które przeżyły, powinny być

obser-wowane w szpitalu jeśli

obser-wowane w szpitalu jeśli

wystąpiło u nich:

wystąpiło u nich:



zatrzymanie krążenia,

zatrzymanie krążenia,



utrata przytomności,

utrata przytomności,



nieprawidłowości w zapisie EKG,

nieprawidłowości w zapisie EKG,



uszkodzenie tkanek miękkich lub

uszkodzenie tkanek miękkich lub

oparzeń.

oparzeń.

Tonięcie

Tonięcie



Jest to uduszenie, będące skutkiem zanurzenia w

Jest to uduszenie, będące skutkiem zanurzenia w

cieczy.

cieczy.



Podtopienie

Podtopienie

– epizod zanurzenia całego ciała (wraz z

– epizod zanurzenia całego ciała (wraz z

dro-gami oddechowymi) w cieczy, który nie został

dro-gami oddechowymi) w cieczy, który nie został

zakończony zgonem.

zakończony zgonem.



Zespól popodtopieniowy

Zespól popodtopieniowy

(

(

posimmersion syndrome

posimmersion syndrome

)

)

– może wystąpić u ofiar podtopienia do 72 godz. od

– może wystąpić u ofiar podtopienia do 72 godz. od

wydobycia z wody. ARDS spowodowany

wydobycia z wody. ARDS spowodowany

wypłukaniem surfaktantu.

wypłukaniem surfaktantu.



Zespół zanurzeniowy

Zespół zanurzeniowy

(

(

immersion syndrome

immersion syndrome

) – NZK

) – NZK

lub zatrzymanie oddechu na skutek gwałtownego

lub zatrzymanie oddechu na skutek gwałtownego

zanurzenia

zanurzenia



Jedna z częstszych przyczyn zgonów, do których

Jedna z częstszych przyczyn zgonów, do których

doszło na skutek wypadków. Co roku umiera z tego

doszło na skutek wypadków. Co roku umiera z tego

powodu 450 tys. osób

powodu 450 tys. osób

(źródło: WHO, 2005).

(źródło: WHO, 2005).

Tonięcie

Tonięcie



Sekwencja zdarzeń:

Sekwencja zdarzeń:



Panika i szamotanina.

Panika i szamotanina.



Wstrzymanie oddechu.

Wstrzymanie oddechu.



Połykanie wody i wymioty.

Połykanie wody i wymioty.



Napęd oddechowy

Napęd oddechowy





zachłyśnięcie wodą.

zachłyśnięcie wodą.



Postępujące niedotlenienie, utrata

Postępujące niedotlenienie, utrata

przytomności, NZK.

przytomności, NZK.



12-20% - nie dochodzi do zachłyśnięcia –

12-20% - nie dochodzi do zachłyśnięcia –

laryngospasmus.

laryngospasmus.

Tonięcie

Tonięcie



Woda słodka:

Woda słodka:



Hipotoniczna – szybko wchłaniana do

Hipotoniczna – szybko wchłaniana do

krążenia. Hemoliza

krążenia. Hemoliza





hiperkaliemia,

hiperkaliemia,

hemoglobinuria.

hemoglobinuria.



Uszkodzenie płuc – wypłukanie surfaktantu,

Uszkodzenie płuc – wypłukanie surfaktantu,

uszkodzenie błon komórkowych. ARDS.

uszkodzenie błon komórkowych. ARDS.



Woda słona:

Woda słona:



Osmolarność 3x większa od osocza.

Osmolarność 3x większa od osocza.

Przenikanie płynu do pęcherzyków

Przenikanie płynu do pęcherzyków

płucnych

płucnych





obrzęk płuc.

obrzęk płuc.

Tonięcie

Tonięcie



Postępowanie:

Postępowanie:



Wydobyć z wody. Najlepiej nie wchodząc do niej

Wydobyć z wody. Najlepiej nie wchodząc do niej

samemu. Stabilizacja kręgosłupa szyjnego –

samemu. Stabilizacja kręgosłupa szyjnego –

znaczenie drugorzędne u osoby z NZK.

znaczenie drugorzędne u osoby z NZK.



Likwidacja niedotlenienia – wentylacja jak

Likwidacja niedotlenienia – wentylacja jak

najszybciej (jeśli możliwe – jeszcze w wodzie).

najszybciej (jeśli możliwe – jeszcze w wodzie).



Nie usuwamy wody z dróg oddechowych (zwykle

Nie usuwamy wody z dróg oddechowych (zwykle

niewielka ilość, która wchłania się do krążenia).

niewielka ilość, która wchłania się do krążenia).

Jeśli wyjątkowo duża ilość – drenaż ułożeniowy.

Jeśli wyjątkowo duża ilość – drenaż ułożeniowy.



U wydobytego na brzeg, bez oddechu – natychmiast

U wydobytego na brzeg, bez oddechu – natychmiast

uciśnięcia klatki piersiowej. Postępowanie wg

uciśnięcia klatki piersiowej. Postępowanie wg

standardów BLS/ALS.

standardów BLS/ALS.

Tonięcie

Tonięcie



Defibrylacja – jeśli wskazana, zawsze po osuszeniu

Defibrylacja – jeśli wskazana, zawsze po osuszeniu

klatki piersiowej!

klatki piersiowej!



Regurgitacja – 86% przypadków resuscytacji

Regurgitacja – 86% przypadków resuscytacji

podtopionych! Jeśli ma miejsce – odwrócić

podtopionych! Jeśli ma miejsce – odwrócić

poszkodowanego na bok i usunąć treść pokarmową.

poszkodowanego na bok i usunąć treść pokarmową.

Jeśli intubujemy, zawsze z manewrem Sellicka!

Jeśli intubujemy, zawsze z manewrem Sellicka!



Hipotermia <30

Hipotermia <30

o

o

C – ograniczyć liczbę defibrylacji do

C – ograniczyć liczbę defibrylacji do

3 i nie podawać leków do momentu ogrzania.

3 i nie podawać leków do momentu ogrzania.



Umiarkowana hipotermia – podaż leków w większych

Umiarkowana hipotermia – podaż leków w większych

odstępach czasu.

odstępach czasu.



Dożylna płynoterapia – względna hipowolemia (słona

Dożylna płynoterapia – względna hipowolemia (słona

woda, ciśnienie hydrostatyczne).

woda, ciśnienie hydrostatyczne).



Tlenoterapia, wentylacja mechaniczna (PEEP).

Tlenoterapia, wentylacja mechaniczna (PEEP).

Tonięcie

Tonięcie



Przerwanie zabiegów resuscytacyjnych:

Przerwanie zabiegów resuscytacyjnych:



Opisane przypadki GODZINNEGO

Opisane przypadki GODZINNEGO

przebywania pod wodą bez deficytów

przebywania pod wodą bez deficytów

neurologicznych po wyre-animowaniu.

neurologicznych po wyre-animowaniu.

Protekcyjne działanie hipotermii.

Protekcyjne działanie hipotermii.



Przestajemy / nie podejmujemy:

Przestajemy / nie podejmujemy:



Uraz uniemożliwiający przeżycie

Uraz uniemożliwiający przeżycie



Stężenie pośmiertne / plamy opadowe / rozkład.

Stężenie pośmiertne / plamy opadowe / rozkład.

Choroba

wysokościow

a

Choroba wysokościowa

Choroba wysokościowa



Przedziały wysokości:

Przedziały wysokości:



Duża wysokość

Duża wysokość

– 1500-3500 m. spadek

– 1500-3500 m. spadek

wydolności fizycznej i wzrost wentylacji.

wydolności fizycznej i wzrost wentylacji.



Bardzo duża wysokość

Bardzo duża wysokość

– 3500-5500 m.

– 3500-5500 m.

wysycenie Hb tle-nem poniżej 90%!

wysycenie Hb tle-nem poniżej 90%!



Skrajnie duża wysokość

Skrajnie duża wysokość

– powyżej 5500 m.

– powyżej 5500 m.

znaczna hipo-ksemia i hipokapnia.

znaczna hipo-ksemia i hipokapnia.



Aklimatyzacja – 4-7 dni:

Aklimatyzacja – 4-7 dni:



Wzrost diurezy i zagęszczenie krwi.

Wzrost diurezy i zagęszczenie krwi.



Reakcja hematopoetyczna.

Reakcja hematopoetyczna.



Wzrost ciśnień w krążeniu płucnym.

Wzrost ciśnień w krążeniu płucnym.



Wzrost CBF.

Wzrost CBF.

Choroba górska

Choroba górska



Stwierdzana u osób, które szybko dostały się

Stwierdzana u osób, które szybko dostały się

na wyso-kość 2000 m. i więcej.

na wyso-kość 2000 m. i więcej.



Przyczyna: niedotlenienie hipobaryczne.

Przyczyna: niedotlenienie hipobaryczne.



Patofizjologia:

Patofizjologia:



Obrzęk mózgu o charakterze cytotoksycznym

Obrzęk mózgu o charakterze cytotoksycznym

(pompa) i na-czyniopochodnym (bariera).

(pompa) i na-czyniopochodnym (bariera).



Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej –

Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej –

obrzęki obwodowe, śródmiąższowy obrzęk płuc,

obrzęki obwodowe, śródmiąższowy obrzęk płuc,

retencja wody.

retencja wody.



Podatność na występowanie nie zależy od

Podatność na występowanie nie zależy od

wydolności fizycznej.

wydolności fizycznej.

Choroba górska

Choroba górska



Przebieg łagodny:

Przebieg łagodny:



Ból głowy (czoło!)

Ból głowy (czoło!)



Brak łaknienia

Brak łaknienia



Nudności

Nudności



Słabość

Słabość



Zmęczenie

Zmęczenie



Senność

Senność



Złe samopoczucie

Złe samopoczucie



Postać ostra:

Postać ostra:



Wymioty

Wymioty



Nasilający się ból

Nasilający się ból

głowy

głowy



Skąpomocz

Skąpomocz



Narastająca

Narastająca

duszność

duszność

Tlenoterapia załatwia sprawę, ale skąd wziąć
tlen?

Choroba górska

Choroba górska



Zapobieganie:

Zapobieganie:



Stopniowe pokonywanie wysokości i

Stopniowe pokonywanie wysokości i

aklimatyzacja.

aklimatyzacja.



Acetazolamid – kwasica metaboliczna

Acetazolamid – kwasica metaboliczna

stymuluje aktywność oddechową.

stymuluje aktywność oddechową.



AMS

AMS

–

–

Acute Mountain Sickness

Acute Mountain Sickness



HAPE

HAPE

–

–

High-Altitude Pulmonary Oedema

High-Altitude Pulmonary Oedema



HACE

HACE

–

–

High-Altitude Cerebral Oedema

High-Altitude Cerebral Oedema

Dziękuję za

Dziękuję za

uwagę.

uwagę.

Algorytm wentylacji

Algorytm wentylacji

podtopionego

podtopionego



Po wydobyciu na powierzchnię:

Po wydobyciu na powierzchnię:

wentylacja zastępcza przez 1

wentylacja zastępcza przez 1

minutę.

minutę.



Jeśli nieskuteczna:

Jeśli nieskuteczna:



Brzeg nie dalej niż 5 minut – płyniemy

Brzeg nie dalej niż 5 minut – płyniemy

prowadząc wentylację

prowadząc wentylację



Brzeg dalej – jeszcze minuta wentylacji,

Brzeg dalej – jeszcze minuta wentylacji,

potem płyniemy szybko, nie robiąc

potem płyniemy szybko, nie robiąc

przerw na wentylację.

przerw na wentylację.