Naczynia

1. Naczyniaki (b. częste) – niezłośliwy
2. Śródbłoniak – grupa nowotworów na pograniczu złośliwych i

niezłośliwych

3. Mięsak Kaposiego
4. Haemangiopericytoma – złośliwy
5. Mięsak naczyniowy – wyjątkowo złośliwy

Serce

1. Wtórne nowotwory serca (u 5% zmarłych na nowotwory):

a. Rak oskrzela
b. Rak sutka
c. Czerniak złośliwy

2. Pierwotne nowotwory serca (rzadziej niż wtórne):

a. Niezłośliwe:

o Śluzak (76% nowotworów pierwotnych serca)
o Fibroma (8%)
o Rhabdomyoma, lipoma (po 5%)

b. Złośliwe, głównie mięsaki:

o Angiosarcoma
o Fibro(myxo)sarkoma
o i inne..

Płuca

Rak oskrzela (

Najczęstszy nowotwór złośliwy u mężczyzn, najczęstsza

przyczyna zgonu z powodu nowotworu złośliwego u mężczyzn, 3
miejsce pod względem zachorowalności umieralności na nowotwory
złośliwe u kobiet)

:

•

Płaskonabłonkowy 40-50%

•

Drobnokomórkowy 20-25%

•

Gruczołowy 20%

•

Wielokomórkowy 10-20%

•

Mieszany 1-2%

Większość w okolicach wnęki płuca, najbardziej złośliwy to rak
anaplastyczny drobnokomórkowy.

Krtań

Rak krtani (95-98%) – 60 r.ż. mężczyźni

•

Płaskonabłonkowy (najczęstszy)

•

Wrzecionowatokomórkowy

Nosogardło

Rak nosogardła:

•

niezróżnicowany (RN) 63%

•

płaskonabłonkowy rogowaciejący 25%

•

nierogowaciejący zróżnicowany 12%

Ślinianki (2%

nowotworów

człowieka)

Łagodne:

•

gruczolak wielopostaciowy (90% z nich w dużych gruczołach
ślinowych

•

gruczolak podstawnokomórkowy (najczęstszy przyusznicy)

Złośliwe (stanowią 25% nowotworów ślinianek):

•

Rak gruczołowo-torbielowaty (najczęstszy złośliwy ślinianek)

Przełyk

Rak:

•

Płaskonabłonkowy (90% raków przełyku)

Żołądek

Rak (3 miejsce na liscie nowotworów złośliwych mężczyzn i 3 na
liscie zgonów na skutek nowotworów złośliwych u mężczyzn):

•

Gruczolakorak (większość)

Nowotwory tkanki limfatycznej żołądka:
Pierwotne chłoniaki przewodu pokarmowego np.: MALToma (1-
10%)

1

Jelito cienkie (3-6%

nowotworów

przewodu

pokarmowego)

Niezłośliwe:

•

Gruczolaki (rzadkie)

Raki (rzadkie)

Jelito grube

Rak (2 miejsce na liscie nowotworów złośliwych mężczyzn i 3 na
liscie zgonów na skutek nowotworów złośliwych u mężczyzn; u
kobiet miejsce 2 – zachorowalność i umieralność):

•

Gruczołowe cewkowe (95%)

Rozmieszczenie raka w j. grubym:

•

Kątnica i okrężnica wstępująca 38%

•

Poprzecina 18%

•

Okrężnica zstępująca 8%

•

Esica i odbytnica 35%

Raki po stronie lewej rosną pierścieniowato po prawej sa
polipowate.
Rakowiak – w wyrostku robaczkowym

Wątroba

1. Przerzuty nowotworowe (20 razy częstsze od pierwotnych

nowotworów wątroby) z przewodu pokarmowego, płuc, sutka,
nerek, czerniaki.

2. Naczyniak krwionośny jamisty (niezłośliwy, najczęstszy

nowotwór wątroby)

3. Raki:

a. Rak wątrobowokomórkowy (90% pierwotnych raków

wątroby) – zależność z HBV, HCV

b. Rak z nabłonka przewodów żółciowych

4. Gruczolaki np.: gruczolak wątrobowokomórkowy (rzadkie)

Pęcherzyk żółciowy

Gruczolako rak (zdecydowanie najczęstszy, kobiety po 70 r.ż. w
wyniku przewlekłego zapalenia z kamicą)

Trzustka

Rak gruczołowy z nabłonka przewodów trzustkowych
(adenocarcinoma ductale) – 80-90% nowotworów złośliwych
trzustki, lokalizacja głównie w głowie trzustki. Wysoka
śmiertelność, osoby starsze, częściej mężczyźni, związek z
cukrzycą.
Nowotwory części wewnątrzwydzielniczej (rzadkie): insulinoma,
gastronoma, lipoma, glukagonoma, somatostatinoma

Nerki

1. Nowotwory złośliwe:

♦

Rak nerki (najczęstszy now. złośliwy nerek u
dorosłych), różnicowanie w kierunku nabłonka cewek
nerkowych, 2x częściej u mężczyzn, typy histologiczne:
a) Rak jasnokomórkowy – Carcinoma clarocellulare

renis (70-80%)

b) Rak brodawkowaty (hemofilny) (15%)
c) Rak chromofobowy (5%)
d) Rak z cewek zbiorczych (2%)

♦

Guz Wilmsa (najczęstszy now. złośliwy u dzieci)

2. Nowotworowe przerzuty do nerek (7% chorych z nowotworami

złośliwymi) najczęstsze źródła przerzutów:

a) Rak płuca
b) Rak sutka

2

c) Rak przewodu pokarmowego
d) Czerniak złośliwy

3. Nowotwory łagodne:

a) Onkocytoma
b) Naczyniako-mięsako-tłuszczak
c) Gruczolak
d) Guz z aparatu przykłębuszkowego
e) Włókniak rdzenia nerki

Moczowody

(pierwotne

nowotwory

występują b. rzadko)

1. Złośliwe:

♦

Rak urotelialny

2. Łagodne:

♦

Mięsak gładkokomórkowy

Pęcherz moczowy

1. Rak urotelialny – najczęstszy – boczna i tylna ściana pęcherza
2. Gruczolakorak – rzadko
3. Rak niezróżnicowany – rzadko

Nowotwory mezenchymalne rzadko

Cewka moczowa

1. Łagodne rzadko
2. Złośliwe (głównie rak płaskonabłonkowy) - rzadko - pojawia

się u ludzi z współistniejącym rakiem pęcherza, chorobami
wenerycznymi, zwężeniem cewki moczowej

Prącie

Rak prącia (płaskonabłonkowy)

Moszna

Rak moszny (płaskonabłonkowy)

Jądra

1. Nowotwory germinalne (90-95% nowotworów jąder) czyli z

nabłonka rozrodczego - seminoma

2. Nowotwory niegerminalne (pozostałe) z podścieliska gonad i

sznurów płciowych

3. Nowotwory z układu chłonnego i przerzutowe (2%

nowotworów jąder)

Gruczoł krokowy

Rak gruczołu krokowego (Carcinoma prostata) w 95% jest
gruczolakorakiem

Srom

1. Łagodne rzadko – gruczolak potowy brodawkowaty)
2. Złośliwe

a. Rak płaskonabłonkowy sromu (90% raków tej okolicy i

3% nowotworów złośliwych narządu rodnego), często
współistnieje z now. złośliwymi pochwy a
przedewszystkim szyjki macicy.

b. Czerniak złośliwy – rzadko

Pochwa

1. Łagodne:

a. Mięśniak gładkokomórkowy – najczęstszy
b. Mięśniak prążkowanokomórkowy

2. Złośliwe:

a. Rak płaskonabłonkowy – bardzo rzadki
b. Gruczolakorak – bardzo rzadki
c. Mięśniakomięsak prążkowanokomórkowy zarodkowy –

rzadki

Szyjka macicy

1. Raki (zachorowalność taka sama jak na raki płuc troche mniej

3

zgonów):

a. Rak płaskonabłonkowy (85% przypadków raków tej

okolicy) 40-45 r.ż.

b. Gruczolakorak (10-25% przypadków raków tej okolicy)
c. Rak neuroendokrynny – rzadko (związek z HPV)

2. Nowotwory złośliwe pochodzenia nienabłonkowego 1%

Trzon macicy

1. nowotwory błony śluzowej trzonu macicy

a. rak endometrium

o gruczolakorak endometrialny
o rak brodawkowaty surowiczy
o rak jasnokomórkowy

2. Nowotwory błony mięśniowej

a. Mięśniak gładkokomórkowy (najczęstszy nowotwór u

kobiet, 40% kobiet po 50 r.ż. go ma) – większość z nich
jest łagodna

Jajowody

Rak jajowodu - rzadki

Jajnik

1. Nowotwory z nabłonka powierzchniowego i podścieliska (65-

70% nowotworów jajnika) mogą być łagodne, o granicznej
złośliwości i złośliwe.

a. Guzy surowicze (raki surowicze sa najczęstsze)
b. Guzy śluzowe
c. Guzy endometrialne

2. Nowotwory ze sznurów płciowych i podścieliska (8%

nowotworów jajnika) np.: Ziarniszczak (potencjalnie złośliwy)

3. Nowotwory zarodkowe (20-30% nowotworów jajnika)

a. Potworniak np.: torbiel skórzasta (najczęstszy)
b. Rozrodcza
c. Rak zarodkowy
d. Nabłoniak kosmówkowy

4. nowotwory niespecyficzne dla jajnika
5. nowotwory przerzutowe (6-7% wszystkich guzów jajnika)

Sutek

1. Rak sutka – najczęstszy nowotwór złośliwy u kobiet i

wywołujący najwięcej zgonów– częściej w lewej piersi, 50% w
górnym zewnętrznym kwadrancie piersi. Najczęściej pochodzi
z nabłonka końcowej jednostki przewodowo-zrazikowej.

a. Raki nieinwazyjne (14-30%)

i. Rak śródprzewodowy (80%)

ii. Rak zrazikowy in situ(20%)

b. Raki inwazyjne (70-85%)

i. Rak przewodowy inwazyjny = NOS (70-80%)

ii. Rak zrazikowy inwazyjny (10%)

2. Mięsaki – rzadko – głównie angiosarcoma
3. nowotwory mezenchymalno-nabłonkowe

a. włókniako-gruczolak
b. guz liściasty

Tarczyca

1. Gruczolaki – łagodne – 90% nowotworów tarczycy
2. Raki – rzadko

a. Rak brodawkowaty 60% przypadków raka tarczycy
b. Rak pęcherzykowy 10-30%
c. Rak rdzeniasty – 5%
d. Rak anaplastyczny - <5%

Rdzeń nadnerczy

Guz chromochłonny rdzenia nadnerczy – pheochromocytoma –
rzadki, może występować poza rdzeniem nadnerczy

4

Skóra

1. rozrosty nowotworowe melanocytarne

a. łagodne
b. złośliwe – Czerniak złośliwy

2. Łagodne nowotwory pochodzenia nabłonkowego
3. Nowotwory złośliwe pochodzenia nabłonkowego

a. Rak płaskonabłonkowy = kolczystokomórkowy
b. Rak podstawnokomórkowy

4. Nowotwory nienabłonkowego pochodzenia

Kości (1%

wszystkich

nowotworów)

1. Kostniak – łagodny – różnicuje się w kierunku tk. Kostnej
2. Mięsak kościopochodny – złośliwy (najczęstszy złośliwy

nowotwór kości) – różnicuje się w kierunku tk. Kostnej

3. Chrzęstniakomięsak – złośliwy – różnicuje się w kierunku

chrząstki szklistej

Tkanki miekkie

99% Łagodne

OUN

Najliczniejszą grupę guzów tworzą pochodzące z komórek gleju
gwiaździaki i skąpodrzewiaki na 2 miejscu nowotwory pochodzące
z wyściółki.

Guzy przerzutowe: rak płuca (najczęściej), nowotwory przewodu
pokarmowego, rak jasnokomórkowy nerki, plasmocytoma. U
kobiet rak sutka i raki narządów rodnych i tarczycy.

Oko

Czerniak złośliwy – najczęstszy pierwotny nowotwór oka u
dorosłych
Siatkówczak – najczęstszy nowotwór złośliwy wewnątrzgałkowy u
dzieci.

5