„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Marian Cymerys

Porównywanie metod wykonania odlewów

722[01].O1.04

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
Dr inż. Marian Grabkowski
Mgr inż. Ewa Pogorzelska



Opracowanie redakcyjne:
Mgr inż. Marian Cymerys


Konsultacja:
Dr inż. Jacek Przepiórka


Korekta:

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 722[01].O1.04
Porównywanie metod wykonania odlewów, zawartego w modułowym programie nauczania
dla zawodu modelarz odlewniczy.

Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Przykładowe scenariusze zajęć

7

5. Ćwiczenia 11
5.1. Ręczne wykonywanie form i rdzeni. Mechanizacja procesu wykonywania form

i rdzeni

5.1.1. Ćwiczenia 11

5.2. Podział i charakterystyka metod wykonania odlewów. Rodzaje form odlewniczych.

Charakterystyka specjalnych metod odlewania. BHP w procesie wykonywania
odlewów różnymi metodami 14

5.2.1. Ćwiczenia 14

5.3. Zalety i wady poszczególnych metod wykonania odlewów. Porównanie różnych

metod odlewania. Koszty produkcji, a wybór metody wykonywania odlewów 17

5.3.1. Ćwiczenia 17

5.4. Powstawanie odlewu w formie. Piece do otrzymywania tworzyw odlewniczych. 21

5.4.1. Ćwiczenia 21

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 23
7. Literatura 38

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Poradnik dla nauczyciela powinien być pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych,

w procesie nauczania w systemie modułowym w szkole kształcącej w zawodzie modelarz
odlewniczy 722[01].

W poradniku zamieszczono:

− wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy z tym poradnikiem,

− propozycje ćwiczeń,
− odpowiedzi do testu zamieszczonego w poradniku,

− przykładowe scenariusze zajęć,

− wykaz literatury.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami

aktywizującymi ze szczególnym, uwzględnieniem:
− metody pokazu z objaśnieniem,

− metody ćwiczeń,

− metody projektów,
− metody tekstu przewodniego.

Ponadto poradnik przystosowany jest do samodzielnego zdobywania wiedzy i umiejętności
(samokształcenia kierowanego), wspomaganego instruktażami i pokazami.

Forma organizacyjna pracy uczniów może również być zróżnicowana - począwszy od

pracy samodzielnej do zespolonej.

Pomocne w prowadzeniu zajęć mogą okazać się zestawy pytań zamieszczonych

w Poradniku dla ucznia, w podrozdziałach pt. „Pytania", z których uczeń może skorzystać
w dwojaki sposób, a mianowicie może:
− zapoznać się z pytaniami przed przystąpieniem do pracy z podrozdziałem Materiał

nauczania – poznając w ten sposób wymagania, wynikające z potrzeb zawodu, a po
opanowaniu wykazanych treści odpowiedzieć na zadane pytanie, by sprawdzić stan
swojej gotowości do wykonywana ćwiczeń,

− zapoznać się z pytaniami i odpowiedziami na nie po pracy z podrozdziałem Materiał

nauczania – sprawdzając w ten sposób stan swojej gotowości do wykonywania ćwiczeń.

W Poradniku dla ucznia podano propozycje ćwiczeń do każdej jednostki metodycznej.
Nauczyciel może wybrać wykonanie tych ćwiczeń:
− zgodnie z podanymi wskazówkami,
− dostosowując ćwiczenie do możliwości pracowni.

Po wykonaniu zaplanowanych ćwiczeń uczeń ma możliwość sprawdzenia poziomu

swoich postępów, odpowiadając na pytania podane w podrozdziale Sprawdzian postępów.

Poznanie przez ucznia określonej wiedzy i nabycie, umiejętności będzie stanowiło dla

nauczyciela podstawę przeprowadzenia sprawdzianu poziomu przyswojonych wiadomości
i ukształtowanych umiejętności. W tym celu nauczyciel może posłużyć się zamieszczonym
w rozdziale 6 testem wyboru oraz zadaniami typu próba pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

Miejsce jednostki modułowej w strukturze modułu 722[01].O1 „Podstawy odlewnictwa” jest
wyeksponowane na powyższym schemacie.

722[01].O1.04

Porównywanie metod wykonania odlewów

722[01].O1.05

Ocenianie jakości odlewów

722[01].O1.06

Organizowanie produkcji odlewów

722[01].O1

Podstawy odlewnictwa

722[01].O1.01

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska

722[01].O1.02

Stosowanie zasad eksploatacji maszyn i urządzeń

722[01].O1.03

Charakteryzowanie procesu wykonania odlewu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

− rozpoznawać podstawowe elementy maszyn i urządzeń eksploatowanych

w odlewniach,

− stosować terminologię techniczną związaną z eksploatacją maszyn odlewniczych
− dokonywać oceny stanu technicznego użytkowanych maszyn i urządzeń,

− stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony środowiska

i ochrony przeciwpożarowej,

− charakteryzować etapy procesu wykonania odlewu,
− rozróżniać modele, narzędzia i przyrządy formierskie,

− rozróżniać maszyny i urządzenia odlewnicze.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji ćwiczeń podanych w Poradniku uczeń powinien umieć:

− zastosować terminologię techniczną,

− scharakteryzować podstawowe metody formowania ręcznego i maszynowego,

− wykonać ręcznie rdzenie i formy piaskowe,
− scharakteryzować specjalne metody odlewania,

− przygotować stanowisko do wykonywanej pracy z zachowaniem zasad ergonomii

i przepisów bhp,

− dobrać narzędzia, przyrządy i materiały do wybranej metody wykonania odlewów,
− rozróżnić formy odlewnicze,

− zinterpretować podstawowe zjawiska zachodzące we wnęce formy, po wypełnieniu jej

ciekłym metalem,

− rozróżnić maszyny i urządzenia odlewnicze stosowane w poszczególnych metodach

wykonania odlewów,

− scharakteryzować piece odlewnicze,

− porównać metody wykonania odlewów,

− zidentyfikować zagrożenia dla zdrowia człowieka występujące w odlewniach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca.............................................................................
Modułowy program nauczania:

Modelarz odlewniczy 722[01]

Moduł:

Podstawy

odlewnictwa

722[01].O1

Jednostka modułowa:

Porównywanie metod wykonania odlewów 722[01].O1.04

Temat: Narzędzia i przyrządy do formowania ręcznego.

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności rozpoznawania narzędzi i przyrządów do

formowania.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

− rozpoznać i nazwać narzędzia i przyrządy używane do formowania ręcznego,

− określić typowe przeznaczenie każdego z narzędzi,
− określić zasady BHP przy posługiwaniu się narzędziami i przyrządami do formowania

ręcznego,

− ocenić stan techniczny narzędzi i przyrządów formierskich.

Metody nauczania:

− ćwiczenia praktyczne,
− pokaz z objaśnieniem.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

− indywidualna,

− grupowa.

Czas:120 minut

Środki dydaktyczne:

− narzędzia i przyrządy do formowania ręcznego,

− foliogramy z rzutnikiem pisma,

− film dydaktyczny,
− tablica,

− zeszyt przedmiotowy,

− stanowiska pracy.

Przebieg zajęć:

1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Zorganizowanie stanowiska pracy.
4. Realizacja tematu:

− nauczyciel prezentuje oryginalne narzędzia i przyrządy formierskie ,

− uczniowie oglądają narzędzia i przyrządy, prezentację filmu lub rysunki z rzutnika

pisma,

− nauczyciel przydziela każdej grupie uczniów po trzy narzędzia (lub przyrządy) z

poleceniem opisania ich przeznaczenia i sposoby rozpoznania pełnej sprawności
technicznej,

− nauczyciel nadzoruje pracę uczniów i pomaga w rozwiązywaniu problemów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

5. Po zakończeniu opisów każdy uczeń z każdej grupy prezentuje opis jednego z narzędzi

(przyrządów)

6. Klasa wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny.

Zakończenie zajęć

Praca domowa
Odszukaj w literaturze wiadomości na temat: środki ochrony osobistej formierza przy
formowaniu ręcznym (zgodne z przepisami BHP).

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

− anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych

umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca.............................................................................
Modułowy program nauczania:

Modelarz odlewniczy 722[01]

Moduł:

Podstawy

odlewnictwa

722[01].O1

Jednostka modułowa:

Porównywanie metod wykonania odlewów 722[01].O1.04

Temat: Formowanie ręczne.

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności wykonywania form odlewniczych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

− zorganizować stanowisko formowania ręcznego,

− dobrać właściwe narzędzia, przyrządy do formowania ręcznego,
− wykonać kolejne czynności formowania ręcznego zgodnie z technologią i zasadami BHP,

− dokonać prezentacji wykonanej formy,

− dokonać samooceny wykonanej pracy.

Metody nauczania:

− ćwiczenia praktyczne,

− dyskusja.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

− indywidualna,
− grupowa.

Czas: 280 minut

Środki dydaktyczne:

− kompletnie wyposażone stanowisko do formowania ręcznego,

− materiały formierskie, modele odlewnicze, rdzennice i skrzynki formierskie w ilości

odpowiadającej jednemu kompletowi na jednego ucznia,

− foliogramy pokazujące przebieg formowania,

− rzutnik pisma,

− środki BHP zgodnie z instrukcją umieszczoną na stanowisku formierskim.

Przebieg zajęć:

1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Przeprowadzenie instruktarzu stanowiskowego przez nauczyciela.
4. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonywanego ćwiczenia.
5. Realizacja tematu:

− każdy uczeń otrzymuje komplet modelowy do wykonania formy z modelu

niedzielonego z jednym rdzeniem oraz rysunek nr.2 (materiał nauczania pkt.4.1.1),

− każdy uczeń po wstępnej analizie oprzyrządowania i rysunków przystępuje do doboru

skrzynek formierskich i organizowania stanowiska pracy,

− każdy uczeń wykonuje formowanie w skrzynce dolnej, następnie w skrzynce górnej,

− każdy uczeń wykonuje rdzeń w przygotowanej rdzennicy,
− nauczyciel nadzoruje pracę uczniów i pomaga w rozwiązywaniu problemów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

6. Po wykonaniu formowania każdy uczeń analizuje swoją pracę zwracając uwagę na słabe

i mocne strony wykonanego zadania.

7. Uczeń prezentuje swoją pracę.
8. Klasa wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny.

Zakończenie zajęć

Praca domowa
Odszukaj w literaturze wiadomości na temat: sposoby mechanizacji i automatyzacji
formowania.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

− anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i trudności

podczas realizowania zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5. ĆWICZENIA

5.1. Ręczne wykonywanie form i rdzeni. Mechanizacja procesu
wykonywania form i rdzeni

5.1.1 Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj formowanie ręczne modelu odlewu.

Wskazówki do realizacji :
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i technikę wykonania. Przeprowadzić instruktaż stanowiskowy z omówieniem zasad
bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się ze szczegółowym opisem i rysunkami przebiegu formowania ( materiał

nauczania pkt .4.1.1. z rys. 1.),

2) zapoznać się z instrukcją BHP stanowiska pracy i zastosować się do jej zaleceń (ubranie

robocze itp.),

3) przeprowadzić analizę formowanego modelu odlewu i modelu układu wlewowego aby

dobrać odpowiedniej wielkości skrzynki formierskie,

4) zorganizować stanowisko pracy,
5) wykonać formę zwracając szczególną uwagę na dokładne wykonanie kolejnych

czynności zgodnie z zaleceniami poradnika (pkt.4.1.1.),

6) uporządkować stanowisko pracy,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
8) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania – uczenia się :

− pokaz z objaśnieniem,

− ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− stanowisko formierskie z kompletem wyposażenia do formowania ręcznego,
− masa formierska przymodelowa i wypełniająca,

− model odlewu z modelem układu wlewowego,

− skrzynki formierskie,
− literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Wykonaj rdzeń w rdzennicy skrzynkowej dzielonej.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się ze szczegółowym opisem i rysunkami wykonania rdzenia (materiał

nauczania 4.1.1.w tym rys. 2 ),

2) zapoznać się z instrukcją BHP stanowiska pracy i zastosować się do jej zaleceń (ubranie

robocze itp.).

3) przeprowadzić analizę rdzennicy w której będzie wykonywał rdzeń,
4) zorganizować stanowisko pracy,
5) wykonać rdzeń zwracając uwagę na dokładne wykonanie kolejnych czynności opisanych

w materiale nauczania,

6) uporządkować stanowisko pracy,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
8) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem,
− ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne :

− stanowisko formierskie z kompletem wyposażenia do formowania ręcznego,

− masa rdzeniowa,
− rdzennica,

− drut stalowy (żebro rdzenia),

− podstawka do suszenia rdzenia,
− literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Przedstaw zasadnicze różnice między formowaniem ręcznym i formowaniem

maszynowym.

Cechy charakterystyczne

Formowanie ręczne Formowanie

maszynowe

Napęd pneumatyczny może być
wykorzystany do:

Czy występuje mocowanie
skrzynki formierskiej do płyty
podmodelowej:

Nazwy maszyn do formowania:

Czy forma może posiadać masę
ponad 200kg

Sposób zagęszczania masy
formierskiej:

Materiał płyty podmodelowej:

Sposób podnoszenia i obracania
połówek formy:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przeanalizować technologię formowania ręcznego i formowania maszynowego zwracając

uwagę na różnice między nimi,

3) uzupełnić tabelę określając cechy formowania ręcznego i maszynowego, charakterystyczne,
4) zaprezentować efekty swojej pracy,
5) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem,
− ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− literatura z rozdziału 7,

− długopis,
− kartka papieru formatu A4 z tabelą zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

5.2.

Podział i charakterystyka metod wykonania odlewów.

Rodzaje form odlewniczych. Charakterystyka specjalnych
metod odlewania. BHP w procesie wykonywania odlewów
różnymi metodami

5.2.1.Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opracuj uproszczony proces technologiczny formowania w rdzeniach na podstawie

rysunku nr.9.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z rys. nr 9 i opisem (materiał nauczania pkt. 4.2.1.),
3) wypisać i ponumerować kolejne czynności konieczne do wykonania formy

przedstawionej na rysunku 9,

4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem,

− metoda problemowa.

Środki dydaktyczne :

− papier formatu A4,

− długopis,
− rysunek nr 9 z opisem,

− literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Nazwij materiały potrzebne do wytworzenia różnych form odlewniczych.

Forma odlewnicza

Materiały

Kokila

Forma skorupowa

Forma półtrwała

Forma piaskowa

Forma ciśnieniowa

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z materiałem nauczania pkt.4.2.1,
3) obok każdej podanej nazwy formy zapisać nazwę materiału (lub materiałów ) z jakich te

formy mogą być wykonane,

4) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia,
5) zaprezentować ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

− tekstu przewodniego,
− dyskusja.

Środki dydaktyczne :

− papier formatu A4 z tabelką,

− długopis,
− literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Wpisz do tabeli nazwy środków ochrony osobistej pracownika zgodnie z przepisami BHP

dla stanowiska formowania ręcznego oraz dla stanowiska odlewania kokilowego. Wyszukaj
różnice.

Środki ochrony osobistej przy

formowaniu ręcznym:

Środki ochrony osobistej przy

odlewaniu kokilowym:

1. 1.

2. 2.

3. 3.

4. 4.

Różnice:

1.

2.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z materiałem nauczania pkt.4.2.1,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

3) wypełnić tabelę,
4) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia,
5) zaprezentować ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

− praca z tekstem źródłowym,

− pokaz z objaśnieniem.

Środki dydaktyczne :

− papier formatu A4,
− długopis,

− literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

5.3.

Zalety i wady poszczególnych metod wykonania odlewów.
Porównanie różnych metod odlewania.
Koszty produkcji, a wybór metody wykonywania odlewów

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przedstaw w tabeli jedną wadę i jedną zaletę wyszczególnionych metod odlewania.

Metoda odlewania

Zalety

Wady

Odlewanie w formach
piaskowych

Odlewanie w formach
półtrwałych

Odlewanie w kokilach

Odlewanie ciśnieniowe

Odlewanie w formach
wirujących

Odlewanie w formach
skorupowych

Odlewanie ciągłe

Odlewanie metodą Shawa

Odlewanie metodą
wytapianych modeli

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z charakterystyką metod odlewania,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

3) przeanalizować treść tabeli,
4) wypełnić tabelę zgodnie z hasłami w nagłówku,
5) zaprezentować efekty swojej pracy,
6) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

− tekstu przewodniego,

− pokaz z objaśnieniem.

Środki dydaktyczne :

− papier formatu A4 z tabelą,
− długopis,

− literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Dobierz właściwą metodę odlewania dla danych warunków produkcyjnych.

Metoda odlewania

Stopień trudności

kształtu odlewu

Seria 10000 sztuk odlewów

Seria 50 sztuk odlewów

I

II

III

IV

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zapoznać się z zasadami doboru metod odlewania,
3) przeanalizować wykres służący do doboru metody odlewania,
4) przeanalizować treść tabeli,
5) wypełnić tabelę zgodnie z hasłami w nagłówku,
6) zaprezentować efekty swojej pracy,
7) dokonać oceny ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

− tekstu przewodniego,

− problemowa.

Środki dydaktyczne :

− papier formatu A4 z tabelą,
− długopis,

− wykres służący do doboru metody odlewania,

− literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Podaj w punktach kolejne czynności wykonania odlewu kokilowego oraz odlewu

wykonanego w formie piaskowej. Następnie wypisz czynności wykonania odlewu w formie
piaskowej, ale tylko te które nie wystąpią w procesie odlewania takiego samego odlewu
w kokili.

Czynności przy wykonywaniu odlewu

w formie piaskowej

Czynności przy wykonywaniu odlewu

w kokili

Czynności, które wystąpiły w procesie odlewania w formie piaskowej,

a nie wystąpiły w procesie odlewania kokilowego.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien :

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) przeanalizować technologię odlewania kokilowego i odlewania do form piaskowych,
3) przeanalizować treść tabeli,
4) wypisać kolejne czynności wykonania odlewu w formie piaskowej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

5) wypisać kolejne czynności wykonania odlewu kokilowego,
6) wypisać tylko te czynności odlewania do formy piaskowej, które nie występują

w odlewaniu kokilowym,

7) zaprezentować efekty swojej pracy,
8) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem,

− tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne :

− papier formatu A4 z tabelą,

− długopis,
− literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

5.4. Powstawanie odlewu w formie. Piece do otrzymywania

tworzyw odlewniczych

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dobierz właściwy typ pieca do topienia stopu aluminiowego o pojemności tygla 300kg

Al. Wypisz ważniejsze wielkości charakterystyczne dobranego pieca.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z katalogiem pieców odlewniczych (Materiał nauczania pkt.4.4.1),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) dobrac piec zwracając szczególną uwagę na żądane parametry pieca,
4) wypisać ważniejsze parametry dobranego pieca,
5) zaprezentować wykonanie ćwiczenia,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem,
− ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− papier formatu A4,

− długopis,

− katalog pieców odlewniczych.

Ćwiczenie 2

Nazwij elementy składowe żeliwiaka przedstawionego na schemacie i określ funkcje

dwóch dowolnych elementów.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować schemat żeliwiaka (materiał nauczania 4.4.1, rys. 21),
2) zorganizować stanowisko pracy,
3) oznaczyć na schemacie nazwy elementów składowych pieca,
4) objaśnić funkcje dwóch dowolnych elementów tego pieca ,
5) zaprezentować wykonanie ćwiczenia,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem,

− ćwiczenia praktyczne,

− tekst przewodni.

Środki dydaktyczne:

− papier formatu A4

− długopis

− schemat żeliwiaka
− literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Oblicz długość odlewu jeżeli długość zaformowanego modelu wynosi 600 mm,

a w procesie odlewania wystąpił skurcz odlewniczy równy:

a) 2%
b) 1,5%

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zapoznać się z wiadomościami dotyczącymi skurczu odlewniczego,
3) dokonać obliczenia dla pierwszego i drugiego przypadku,
4) zaprezentować efekty swoje pracy,
5) dokonać samooceny.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem,

− ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− papier formatu A4,
− długopis,

− literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST l

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Porównywanie metod wykonania

odlewów".

Test składa się z 23 zadań wielokrotnego wyboru:

- zadania l ÷17 są z poziomu podstawowego,
- zadania 18÷23 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje l punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań - uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

- dopuszczający - za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny - za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry - za rozwiązanie 17 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry - za rozwiązanie 21 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi:

1. c, 2. b, 3. b, 4. a, 5. c, 6. d, 7. b, 8. c, 9. c, 10. c, 11. b, 12. b, 13. b,

14. a, 15. c, 16. c, 17. d, 18. d, 19. a, 20. b, 21. a, 22. c, 23. d.

Plan testu

Nr zadania

Sprawdzane umiejętności ucznia/ uczeń potrafi

Kategoria

celu

Poziom

wymaga

ń

Poprawna

odpowied

ź

1. Określić materiały formierskie.

B

P

c

2. Wyjaśnić zjawisko skurczu odlewniczego.

B

P

b

3.

Określić materiały do wykonania oprzyrządowania
odlewniczego.

B P b

4. Określić materiały do wykonania modeli.

B

P

a

5. Określić piece odlewnicze.

B

P

c

6. Określić warunki pracy formierza.

C

P

d

7. Nazwać oprzyrządowanie odlewnicze.

A

P

b

8. Porównać metody odlewania.

C

P

c

9. Porównać sposoby formowania.

C

P

c

10. Porównać formy odlewnicze.

C

P

c

11. Porównać technologię formowania.

C

P

b

12. Porównać sposoby formowania.

C

P

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

13. Porównać metody wykonania odlewów.

C

P

b

14. Porównać metody wykonania odlewów.

C

P

a

15. Wyjaśnić budowę i działanie pieców odlewniczych.

B

P

c

16. Nazywać narzędzia i przyrządy do formowania.

A

P

c

17. Porównać sposoby formowania.

C

P

d

18.

Zanalizować cechy charakterystyczne różnych metod
odlewania.

C PP d

19. Ocenić różne technologie odlewania.

C

PP

a

20 Ocenić technologie formowania.

C

PP

b

21. Ocenić wady różnych metod odlewania.

C

PP

a

22. Ocenić koszty różnych metod odlewania.

C

PP

c

23. Określić parametry pieców odlewniczych.

C

PP

d

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na zadania wielokrotnego wyboru.
5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony na

udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. 10 minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych - niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test zawiera 23 pytania o różnym stopniu trudności. Są to pytania wielokrotnego wyboru.

Dla każdego pytania są podane 4 odpowiedzi a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedź jest
poprawna.

5. Za każdą poprawną odpowiedź możesz uzyskać l punkt. Za błędną odpowiedź lub jej brak

otrzymujesz 0 punktów.

6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej

rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

7. Test składa się z dwóch części. Część I zawiera zadania z poziomu podstawowego,

natomiast w części II są zadania z poziomu ponadpodstawowego i te mogą przysporzyć
Ci trudności, gdyż są one na poziomie wyższym niż pozostałe.

8. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
9. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

10. Po rozwiązaniu testu sprawdź czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE

ODPOWIEDZI.

11. Na rozwiązanie testu masz 60 min.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

− instrukcja,

− zestaw zadań testowych,

− karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

I część
1. Do wypełnienia skrzynki formierskiej przy formowaniu należy użyć

a) masę rdzeniową.
b) materiał wsadowy.
c) masę formierską.
d) ciekły metal.

2. Wymiary modelu odlewniczego powinny być w odniesieniu do odlewu

a) mniejsze.
b) większe.
c) równe.
d) niezależne.

3. Drewno może być materiałem do wykonania

a) rdzeni.
b) rdzennic.
c) kokil.
d) odlewów.

4. Polistyren (styropian) może być użyty do wykonania

a) modelu odlewu.
b) rdzenia odlewu.
c) form skorupowych.
d) form ciśnieniowych.

5. Piece odlewnicze nie mogę służyć do

a) topienia wsadu.
b) odlewania.
c) formowania.
d) przetrzymywania ciekłego metalu.

6. Największe ułatwienie pracy formierza daje

a) formowanie ręczne narzędziami ręcznymi.
b) formowanie ręczne z zastosowaniem ubijaka pneumatycznego.
c) formowanie na maszynie formierskiej.
d) formowanie w automatycznych agregatach formierskich.

7. Do zalewania formy odlewniczej nie używa się

a) łyżki odlewniczej.
b) rdzenia odlewniczego.
c) kadzi odlewniczej.
d) komory tłokowej.

8. Wadą odlewania kokilowego jest

a) mała dokładność wymiarów odlewu.
b) mała dokładność powierzchni odlewu.
c) wysoki koszt formy odlewniczej.
d) mała wydajność produkcyjna.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

9. Zaletą odlewania z formowaniem w gruncie jest

a) duża dokładność wymiarów odlewu.
b) duża dokładność powierzchni odlewu.
c) możliwość wykonania dużych odlewów.
d) duża wydajność produkcyjna.

10. W której technologii odlewniczej formy odlewnicze wykonane są jako niedzielone?

a) Odlewanie kokilowe.
b) Odlewanie ciśnieniowe.
c) Wytapianych modeli.
d) Z formowaniem skorupowym.

11. Podczas wyjmowania modelu z formy masa formierska posiada konsystencję

galaretowatą przy formowaniu
a) w rdzeniach.
b) metodą Shawa.
c) w skrzynkach usuwalnych.
d) metodą wytapianych modeli.

12. Który ze sposobów wykonania formy odlewniczej polega na tym, że rdzenie odtwarzają

kształt wewnętrzny i kształt zewnętrzny odlewu?
a) Metodą wytapianych modeli.
b) Z formowaniem w rdzeniach.
c) Metodą Shawa.
d) Z formowaniem wzornikowym.

13. Największe długości odlewów można uzyskać w wyniku procesu odlewania

a) kokilowego.
b) ciągłego.
c) do form piaskowych.
d) do form skorupowych.

14. W której metodzie odlewania płyta modelowa podczas formowania jest podgrzewana?

a) Odlewanie w formach skorupowych.
b) Odlewanie metodą wytapianych modeli.
c) Odlewanie kokilowe.
d) Odlewanie ciśnieniowe.

15. Źródłem ciepła w piecu odlewniczym nie jest

a) przepływ prądu elektrycznego.
b) spalanie gazu.
c) spalanie benzyny.
d) spalanie koksu.

16. Do formowania ręcznego nie używa się

a) ubijaków.
b) skrzynek formierskich.
c) wstrząsarek.
d) modeli.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

17. Do sposobów formowania nie należy formowanie

a) w gruncie.
b) wzornikowe.
c) w rdzeniach.
d) kokilowe.

II część
18. Wspólną cechą odlewania kokilowego i odlewania do form piaskowych jest

a) materiał użyty do wykonania formy.
b) sposób wyjmowania odlewu z formy.
c) sposób wykonania formy.
d) sposób przygotowania ciekłego metalu.

19. Odlewanie ciśnieniowe prowadzone jest

a) na maszynach odlewniczych.
b) w formach skorupowych.
c) na formierko-wstrząsarkach.
d) metodą wytapianych modeli.

20. Do formowania skorupowego nie używa się

a) piasku kwarcowego.
b) ubijaka pneumatycznego.
c) żywicy syntetycznej.
d) płyty modelowej.

21. Do wad odlewania ciśnieniowego zaliczamy

a) duży koszt maszyny odlewniczej.
b) duży koszt czyszczenia odlewu.
c) małą wydajność produkcji.
d) małą dokładność odlewu.

22. Wadą odlewania metodą Shawa jest

a) mała dokładność wymiarowa odlewu.
b) możliwość wykonania tylko małych odlewów.
c) wysoki koszt materiałów formierskich.
d) mała dokładność powierzchni odlewu.

23. Do parametrów pracy pieca odlewniczego nie należy

a) pojemność pieca.
b) zużycie energii.
c) szybkość nagrzewania.
d) cena pieca.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko............................................................................

„Porównywanie metod wykonania odlewów”

Zakreśl prawidłową odpowiedź

Numer

pytania

Odpowiedź Punktacja

1. a b c d

2. a b c d

3. a b c d

4. a b c d

5. a b c d

6. a b c d

7. a b c d

8. a b c d

9. a b c d

10. a

b

c

d

11. a

b

c

d

12. a

b

c

d

13. a

b

c

d

14. a

b

c

d

15. a

b

c

d

16. a

b

c

d

17. a

b

c

d

18. a

b

c

d

19. a

b

c

d

20. a

b

c

d

21. a

b

c

d

22. a

b

c

d

23. a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

TEST 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Porównywanie metod wykonania

odlewów".

Test składa się z 23 zadań wielokrotnego wyboru:

- zadania l ÷17 są z poziomu podstawowego,
- zadania 18÷23 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje l punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań - uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

- dopuszczający - za rozwiązanie co najmniej 9 zadań,
- dostateczny - za rozwiązanie co najmniej 13 zadań,
- dobry - za rozwiązanie 17 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry - za rozwiązanie 21 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi:

1. c, 2. c, 3. a, 4. a, 5. c, 6. d, 7. c, 8. c, 9. a, 10. b, 11. b, 12. b, 13. a,

14. b, 15. c, 16. c, 17. b, 18. a, 19. c, 20. a, 21. b, 22. d, 23. c.

Plan testu

Nr zadania

Sprawdzane umiejętności ucznia/ uczeń potrafi

Kategoria

celu

Poziom

wymaga

ń

Poprawna

odpowied

ź

1. Nazwać materiały formierskie.

A

P

c

2. Rozróżnić materiały stosowane w modelarstwie.

B

P

c

3. Rozróżnić nazwy techniczne stosowane w modelarstwie.

B

P

a

4. Określić funkcje części składowych oprzyrządowania. C

P

a

5. Nazwać materiały stosowane na skrzynki formierskie.

A

P

c

6. Nazwać narzędzia do formowania.

A

P

d

7. Nazwać materiały do wykonywania modelu.

A

P

c

8. Nazwać maszyny formierskie.

A

P

c

9. Określić oddziaływanie metalu na formę odlewniczą. C

P

a

10. Określić sposób pracy maszyn odlewniczych.

C

P

b

11. Rozróżnić metody formowania.

B

P

b

12. Określić zjawiska w procesie odlewania kokilowego.

C

P

b

13. Określić charakterystykę metod formowania.

C

P

a

14. Określić zastosowanie metod odlewania.

C

P

b

15. Porównać metody odlewania.

C

P

c

16. Porównać metody odlewania.

C

P

c

17. Porównać metody odlewania.

C

P

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

18. Przewidzieć przyczyny powstania wady odlewniczej.

C

PP

a

19. Przewidzieć przyczyny powstania wady odlewniczej.

C

PP

c

20 Przewidzieć przyczyny powstania wady odlewniczej.

C

PP

a

21. Przewidzieć przyczyny powstania wady odlewniczej.

C

PP

b

22. Ocenić charakterystykę grup wad odlewniczych.

C

PP

d

23.

Zaproponować rozwiązanie problemu techniczno
-organizacyjnego.

C PP c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na zadania wielokrotnego wyboru.
5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony na

udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. 10 minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych - niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test zawiera 23 pytania o różnym stopniu trudności. Są to pytania wielokrotnego wyboru.

Dla każdego pytania są podane 4 odpowiedzi a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedź jest
poprawna.

5. Za każdą poprawną odpowiedź możesz uzyskać l punkt. Za błędną odpowiedź lub jej brak

otrzymujesz 0 punktów.

6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej

rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

7. Test składa się z dwóch części. Część I zawiera zadania z poziomu podstawowego,

natomiast w części II są zadania z poziomu ponadpodstawowego i te mogą przysporzyć
Ci trudności, gdyż są one na poziomie wyższym niż pozostałe.

8. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
9. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

10. Po rozwiązaniu testu sprawdź czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE

ODPOWIEDZI.

11. Na rozwiązanie testu masz 60 min.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

− instrukcja,

− zestaw zadań testowych,

− karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

I część
1. Do materiałów formierskich należy

a) drewno.
b) żeliwo.
c) glina.
d) staliwo.

2. Modele odlewnicze nie są wykonywane

a) z drewna.
b) z tworzyw sztucznych.
c) z mas formierskich.
d) ze stali.

3. Rdzennice służą do wykonania

a) rdzenia.
b) znaku rdzeniowego.
c) gniazda rdzeniowego.
d) rdzennika.

4. Ucha skrzynek formierskich służą do

a) ustawienia wzajemnego położenia skrzynek.
b) wzmocnienia skrzynek.
c) zamocowania modelu.
d) ustawienia i zamocowania rdzennicy.

5. Materiałem na skrzynki formierskie nie jest

a) żeliwo.
b) stal.
c) drewno.
d) stopy lekkie.

6. Ubijanie masy formierskiej w formie nie powinno być wykonywane

a) ubijakiem pneumatycznym.
b) na maszynie formierskiej.
c) ubijakiem ręcznym.
d) młotkiem ślusarskim.

7. Modele jednorazowego użytku wykonane są

a) z drewna.
b) ze stali.
c) ze styropianu.
d) z tworzyw sztucznych.

8. Do maszyn formierskich nie należy

a) wstrząsarka.
b) wstrząsarka z doprasowaniem.
c) tokarka.
d) narzucarka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

9. Podczas odlewania bezpośredni kontakt z ciekłym metalem posiada

a) rdzeń.
b) rdzennica.
c) model odlewniczy.
d) skrzynka formierska.

10. Podczas odlewania odśrodkowego ruch obrotowy wykonuje

a) model.
b) forma odlewnicza.
c) łyżka odlewnicza.
d) rdzennica.

11. Formowanie metodą Shawa polega na

a) zagęszczaniu masy formierskiej maszyną Shawa.
b) wykorzystaniu ciekłego materiału formierskiego.
c) wytworzeniu modelu metodą Shawa.
d) wytworzeniu rdzennicy metodą Shawa.

12. Zbyt długie przetrzymywanie modelu w kokili może spowodować

a) roztopienie kokili.
b) zakleszczenie rdzeni.
c) przechłodzenie odlewu.
d) przegrzanie modelu.

13. Skorupa formy skorupowej wytwarzana jest na powierzchni

a) modelu.
b) rdzenia.
c) rdzennicy.
d) kokili.

14. Cechą charakterystyczną odlewania ciągłego jest

a) ciągłe wykorzystanie czasu pracownika.
b) wykonanie odlewów długich o prostych kształtach.
c) wykonanie odlewów krótkich o skomplikowanych kształtach.
d) wyciąganie odlewów z formy specjalnymi kleszczami.

15. Najłatwiej można odróżnić odlew kokilowy od odlewu wykonanego w formie piaskowej

przez
a) pomiary wymiarów odlewu.
b) określenie ciężaru odlewu.
c) obserwację powierzchni zewnętrznej.
d) analizę składu chemicznego.

16. Zaletą odlewania do form piaskowych jest

a) duży koszt oczyszczania odlewu.
b) mała wydajność.
c) niski koszt formy
d) duża chropowatość powierzchni odlewu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

17. Do form zimnych (nie podgrzanych) można wlewać ciekły metal przy odlewaniu

a) kokilowym.
b) do form piaskowych.
c) na maszynie gorącokomorowej.
d) na maszynie zimnokomorowej.

II cześć

18. Niedolew jest wadą powstającą najczęściej na skutek

a) zbyt niskiej temperatury ciekłego metalu.
b) zbyt wysokiej temperatury ciekłego metalu.
c) źle dobranej skrzynki formierskiej.
d) niewłaściwego składu chemicznego ciekłego metalu.

19. Zaprószenie jest wadą powstającą najczęściej na skutek

a) zbyt niskiej temperatury ciekłego metalu.
b) zbyt zimnej formy odlewniczej.
c) nieodpowiedniego wykonania formy.
d) niekontrolowanej temperatury zalania formy.

20. Przestawienie jest wadą powstającą najczęściej na skutek

a) przesunięcia połówek formy.
b) braku odpowietrzenia formy.
c) braku podgrzania formy.
d) niewłaściwego materiału rdzenia.

21. Nakłucia to wada powstająca najczęściej na skutek

a) zbyt wysokiej temperatury ciekłego metalu.
b) braku odpowietrzenia formy.
c) niewłaściwie dobranej skrzynki formierskiej.
d) niewłaściwej konstrukcji rdzennicy.

22. Która z grup wad odlewniczych jest nieprawidłowo nazwana?

a) Wady powodujące zabrakowanie.
b) Wady usuwalne.
c) Wady dopuszczalne.
d) Wady normalne.

23. Pracownik kontroli technicznej powinien dopuścić odlew posiadający wadę do dalszej

obróbki jeżeli
a) brakuje tych odlewów do planu produkcji.
b) pracownicy odlewni złożyli prośbę o dopuszczenie odlewu.
c) warunki odbioru technicznego dopuszczają taką wadę.
d) otrzymał polecenie telefoniczne od przełożonego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko............................................................................

„Porównywanie metod wykonania odlewów”

Zakreśl prawidłową odpowiedź

Numer

pytania

Odpowiedź Punktacja

1. a b c d

2. a b c d

3. a b c d

4. a b c d

5. a b c d

6. a b c d

7. a b c d

8. a b c d

9. a b c d

10. a

b

c

d

11. a

b

c

d

12. a

b

c

d

13. a

b

c

d

14. a

b

c

d

15. a

b

c

d

16. a

b

c

d

17. a

b

c

d

18. a

b

c

d

19. a

b

c

d

20. a

b

c

d

21. a

b

c

d

22. a

b

c

d

23. a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

7. LITERATURA

1. Błaszkowski K.: Technologia i mechanizacja odlewnictwa. WSiP, Warszawa 1992
2. Murza-Mucha P.: Odlewnictwo. Skrypt Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1967
3. Piwoński T.: Odlewnictwo. PWSZ, Kraków 1969
4. Okoniewski S.: Technologia maszyn. WSiP, Warszawa 1995
5. http://www.remixsa.pl