„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

lf

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Jadwiga Łoin

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska
722[01].O1.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
Mgr inż. Ewa Pogorzelska
Dr inż. Marian Grabkowski


Opracowanie redakcyjne:
Mgr inż. Jadwiga Łoin


Konsultacja:
Dr inż. Jacek Przepiórka


Korekta:

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 722[01].O1.01
Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu modelarz
odlewniczy.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Przykładowe scenariusze zajęć 7
5. Ćwiczenia

12

5.1. Prawna ochrona pracy

12

5.1.1. Ćwiczenia 12

5.2. Wymagania bhp, zagrożenia wypadkowe i zagrożenia dla zdrowia występujące

w przemyśle maszynowym

14

5.2.1. Ćwiczenia 14

5.3. Podstawowe zasady bezpieczeństwa i higieny pracy związane z obsługą

urządzeń technicznych

16

5.3.1. Ćwiczenia 16

5.4. Podstawowe zasady ochrony przeciwpożarowej oraz postępowania w razie

pożaru

18

5.4.1. Ćwiczenia 18

5.5. Postępowanie w razie wypadku, organizacja i udzielanie pierwszej pomocy,

zabezpieczenie miejsca wypadku

20

5.5.1. Ćwiczenia 20

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

23

7. Literatura

37

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela „Przestrzeganie przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska”, który
będzie pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie
modelarz odlewniczy 722[01].
W poradniku zamieszczono:
− wymagania wstępne,

− wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,
− przykładowe scenariusze zajęć,

− propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności

praktycznych,

− wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem:
− pokazu z objaśnieniem,
− inscenizacji,

− metody sytuacyjnej,

− dyskusji dydaktycznej,
− tekstu przewodniego,

− metody projektów,

− ćwiczeń praktycznych.

Podczas planowania i wykonywania ćwiczeń należy zwrócić uwagę na obowiązki

pracownika i pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy wykorzystując
odpowiednio dobrane dokumenty źródłowe. Ćwiczenia praktyczne powinny być realizowane
z wykorzystaniem odpowiednio dobranych środków ochrony indywidualnej i sprzętu.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od
samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel

może posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym
zestaw zadań wielokrotnego wyboru.
W tym rozdziale podano również:
− plan testu w formie tabelarycznej,

− punktacje zadań,

− propozycje norm wymagań,
− instrukcję dla nauczyciela,

− instrukcję dla ucznia,

− kartę odpowiedzi,
− zestaw zadań testowych.

Miejsce jednostki w strukturze modułu 722[01].O1 „Podstawy odlewnictwa” jest

wyeksponowane na schemacie zamieszczonym na stronie 4.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

Moduł 722[01].O1

Podstawy odlewnictwa

722[01].O1.01

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa

i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej

oraz ochrony środowiska

722[01].O1.02

Stosowanie zasad eksploatacji

maszyn i urządzeń

722[01].O1.03

Charakteryzowanie procesu wykonania

odlewu

722[01].O1.04

Porównywanie metod wykonania odlewów

722[01].O1.05

Ocenianie jakości odlewów

722[01].O1.06

Organizowanie produkcji odlewów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2.

WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

− korzystać z różnych źródeł informacji,
− wyszukiwać potrzebne informacje w dokumentach,

− zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,

− pracować indywidualnie,
− współpracować w grupie,

− prezentować wyniki pracy własnej i grupowej,

− uczestniczyć w dyskusji,
− interpretować wskazany tekst,

− posługiwać się instrukcją przy wykonywaniu ćwiczeń.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji ćwiczeń podanych w poradniku uczeń powinien umieć:

− zinterpretować podstawowe akty prawne, prawa i obowiązki pracownika oraz

pracodawcy, związane z bezpieczeństwem i higieną pracy,

− dostrzec zagrożenia związane z wykonywaną pracą,

− przewidzieć i zapobiec zagrożeniom życia i zdrowia pracowników,
− zastosować zasady bezpiecznej pracy,

− zastosować odpowiednie zabezpieczenia miejsca pracy,

− zastosować zasady bezpiecznej pracy podczas eksploatacji urządzeń elektrycznych,

mechanicznych, hydraulicznych i pneumatycznych stosowanych w odlewnictwie,

− zastosować procedury bezpiecznej pracy przy urządzeniach grzewczych stosowanych

w odlewnictwie,

− dobrać i zastosować odzież ochronną oraz środki ochrony indywidualnej, w zależności od

prowadzonych prac w modelarni odlewów,

− zareagować w przypadku zagrożenia pożarowego, zgodnie z instrukcją ochrony przeciw

pożarowej,

− zastosować procedury udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym,

− zastosować podręczny sprzęt oraz środki gaśnicze zgodnie z zasadami ochrony

przeciwpożarowej,

− zastosować zasady ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca ……………………………………………….
Modułowy program nauczania:

Modelarz odlewniczy 722[01]

Moduł:

Podstawy

odlewnictwa

722[01].O1

Jednostka modułowa:

Przestrzeganie

przepisów

bezpieczeństwa i higieny

pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
środowiska 722[01].O1.01

Temat: Prawa i obowiązki pracownika.
Cel ogólny: kształtowanie umiejętności posługiwania się dokumentami zawierającymi

zagadnienia prawnej ochrony pracy.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

− dobrać potrzebne źródło prawa,

− wyszukać niezbędne informacje w Kodeksie pracy,

− wskazać zapisy dotyczące praw pracownika w zakresie zapewnienia bezpiecznych

i higienicznych warunków pracy,

− interpretować prawa i obowiązki pracownika.

Metody nauczania:

− praca z tekstem,

− dyskusja,
− pogadanka.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

− indywidualna,

− grupowa.

Czas: 45min.

Środki dydaktyczne:

− stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

− tablica,

− zeszyt przedmiotowy,
− arkusz papieru (format A3),

− Kodeks pracy,

− stanowiska do pracy grupowej.

Przebieg zajęć:

1. Sprawy organizacyjno - porządkowe.
2. Przypomnienie wiadomości z ostatniej lekcji dotyczących źródeł prawa i ich zawartości.
3. Podanie tematu i celu zajęć, omówienie sposobu pracy.
4. Sprecyzowanie problemu. Nauczyciel zapisuje problem do rozwiązania na tablicy: Jan

Kowalski został zatrudniony w zakładzie X. Pracuje już kilka tygodni, ale warunki pracy
nie odpowiadają przepisom bhp i stwarzają zagrożenie dla życia pracownika.

5. Jakie prawo przysługuje pracownikowi w związku z zaistniałą sytuacją?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

6. Jak może postąpić pracownik?
7. Odszukaj odpowiedni zapis w Kodeksie pracy, na który może powołać się Jan Kowalski.
8. Wyszukiwanie przez uczniów w Kodeksie pracy odpowiednich zapisów w celu

rozwiązania problemu.

9. Organizacja grup – interpretacja prawa pracownika:
10. Odczytywanie wyszukanych paragrafów,
11. Tworzenie schematu możliwych działań pracownika i pracodawcy.
12. Prezentacja rozwiązania problemu:
13. Jedna osoba z każdej grupy odczytuje prawa pracownika i podejmuje próbę uzasadnienia

wypowiedzi,

14. Nauczyciel uzupełnia i poprawia wypowiedzi uczniów.
15. Podsumowanie zajęć. Ustalenie stanowiska jako rozwiązania problemu. Nauczyciel

wskazuje na błędy w rozumowaniu uczniów. Ocenia pracę grup. Uczniowie ustalają
wnioski końcowe.

Zakończenie zajęć
Praca domowa

Wybierz jedno z praw lub obowiązków pracownika w zakresie bhp, odszukaj

w literaturze jego interpretację i zapisz w formie notatki w zeszycie.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
− anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych

umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca ……………………………………………….
Modułowy program nauczania:

Modelarz odlewniczy 722[01]

Moduł:

Podstawy

odlewnictwa

722[01].O1

Jednostka modułowa:

Przestrzeganie

przepisów

bezpieczeństwa i higieny

pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
środowiska 722[01].O1.01

Temat: Sekwencja podstawowych czynności resuscytacyjnych u osób dorosłych.
Cel ogólny: kształtowanie umiejętności stosowania procedur udzielenia pierwszej

pomocy osobom poszkodowanym.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

− określić jak ocenia się stan poszkodowanego,

− wskazać jak postępuje ratownik, jeżeli poszkodowany jest przytomny,
− wskazać jak postępuje ratownik, jeżeli poszkodowany jest nieprzytomny,

− opisać jak rozpoznaje się normalny oddech poszkodowanego,

− określić tok postępowania ratownika, zależnie od stanu poszkodowanego.

Metody nauczania:

− pogadanka,

− dyskusja,

− metoda tekstu przewodniego.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

− indywidualna,

− grupowa.

Czas: 90min.

Środki dydaktyczne:

− tablica,
− losy do podziału na grupy,

− zeszyt przedmiotowy,

− arkusz papieru (format A3),
− stanowiska do pracy grupowej.

Przebieg zajęć:

Zadanie dla ucznia
Zaplanować podstawowe czynności resuscytacyjne u osób dorosłych, jeżeli:
− poszkodowany jest przytomny,

− poszkodowany jest nieprzytomny.
Ćwiczenie wykonaj w postaci jednego schematu blokowego, dla wylosowanego przypadku
poszkodowanego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

FAZA WSTĘPNA

Czynności organizacyjno-porządkowe, podanie tematu zajęć, celów, zaznajomienie uczniów
z pracą metodą przewodniego tekstu. Podział uczniów na zespołu 4 osobowe.

FAZA WŁAŚCIWA

INFORMACJE
1. Kto może zostać ratownikiem?
2. Kogo nazywamy poszkodowanym?
3. W jakim celu należy rozpoznać okoliczności wypadku, któremu uległ poszkodowany?
4. Co to znaczy rozpoznać stan poszkodowanego?
5. W jakim celu należy rozpoznać stan poszkodowanego?
6. Kiedy należy rozpocząć akcję ratowniczą?
7. Kiedy konieczne jest wezwanie pomocy do poszkodowanego?
8. Kiedy należy korzystać z pomocy innych osób podczas podejmowania akcji ratunkowej?
9. Czy każdy może podjąć akcję ratunkową jeżeli poszkodowany jest nieprzytomny?

PLANOWANIE
1. Ustal jakie były okoliczności wypadku.
2. Ustal jakie czynności będziesz musiał wykonać przed podjęciem akcji ratunkowej.
3. Ustal jakie czynności będziesz musiał wykonać po rozpoznaniu stanu poszkodowanego.
4. Zaplanuj kolejność czynności ratunkowych dla ustalonego stanu poszkodowanego.
5. Ustal rozmiary schematu, ilość bloczków i formę zapisu czynności.

UZGODNIENIE
1. Omów z nauczycielem wszystkie ustalenia do punktów z fazy planowania.
2. Odnieś się do uwag i propozycji nauczyciela dotyczących poprawności układu

proponowanego schematu i toku rozumowania przy określaniu poszczególnych
czynności ratunkowych.

WYKONANIE
1. Narysuj schemat dla rozpatrywanego przypadku poszkodowanego.
2. Wpisz w poszczególne pola etapy postępowania podczas udzielania pomocy

poszkodowanemu.

3. Połącz odpowiednie elementy schematu blokowego i wpisz na odnośnikach uwagi do

planowanej akcji ratunkowej.

4. Poprawnie zapisz kolejno wykonywane czynności, zastosuj fachowe nazewnictwo.
5. Dokonaj prezentacji ćwiczenia. Uzasadnij zaproponowany przebieg czynności

ratunkowych.

SPRAWDZANIE
1. Czy poprawnie został rozpoznany stan poszkodowanego?
2. Czy poprawnie zostały nazwane poszczególne etapy akcji ratunkowej?
3. Czy została zachowana prawidłowa kolejność wykonywanych czynności ratunkowych?
4. Czy wszystkie zapisane etapy mają logiczne uzasadnienie?
5. Czy poprawnie został dobrany tok postępowania do stanu poszkodowanego?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

ANALIZA

Uczniowie wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej trudności. Analizują

poprawność zapisów, kolejność zapisanych czynności ratunkowych, ich zakres oraz sposób
wykonania. Nauczyciel podsumowuje ćwiczenie, wskazuje jakie nowe, ważne umiejętności
zostały wykształcone, jakie wystąpiły nieprawidłowości w pracach uczniów i jak ich unikać
w przyszłości.

FAZA KOŃCOWA

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Odszukaj w literaturze wiadomości na temat: Resuscytacja prowadzona przez dwóch

ratowników.

Odpowiedz pisemnie na pytanie: Jak przebiega akcja ratunkowa prowadzona przez

dwóch ratowników.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

− anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności

podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

5. ĆWICZENIA

5.1. Prawna ochrona pracy

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyszukaj i zinterpretuj podstawowe obowiązki pracodawcy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres

ćwiczenia oraz sposób wykonania. Nauczyciel powinien podzielić uczniów na grupy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wybrać odpowiedni dział i rozdział w Kodeksie pracy,
2) wyszukać właściwe artykuły dotyczące podstawowych obowiązków pracodawcy,
3) zinterpretować wyszukane zapisy,
4) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− praca z tekstem źródłowym.

Środki dydaktyczne:

− Kodeks pracy lub stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

− literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Wyszukaj w Kodeksie pracy i zinterpretuj podstawowe obowiązki pracodawcy dotyczące

środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres

ćwiczenia oraz sposób wykonania. Nauczyciel powinien podzielić uczniów na grupy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wybrać odpowiedni dział i rozdział w Kodeksie pracy,
2) wyszukać właściwe artykuły dotyczące obowiązków pracodawcy w zakresie środków

ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego,

3) zinterpretować wyszukane zapisy,
4) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− praca z tekstem źródłowym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

Środki dydaktyczne:

− Kodeks pracy lub stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

− literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Wyszukaj w odpowiedniej literaturze i zinterpretuj podstawowe obowiązki pracownika.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres

ćwiczenia oraz sposób wykonania. Nauczyciel powinien podzielić uczniów na grupy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wybrać z przygotowanej literatury odpowiednie dokumenty,
2) wyszukać właściwe artykuły dotyczące podstawowych obowiązków pracownika,
3) zinterpretować wyszukane zapisany,
4) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− praca z tekstem źródłowym.

Środki dydaktyczne:

− Kodeks pracy lub stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,
− literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

5.2. Wymagania bhp, zagrożenia wypadkowe i zagrożenia dla

zdrowia występujące w przemyśle maszynowym

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ zagrożenia dla człowieka jakie stwarzają maszyny, urządzenia i narzędzia.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres

ćwiczenia oraz sposób wykonania. Nauczyciel powinien podzielić uczniów na grupy,
zapoznać z zasadami pracy w grupie i prezentacji wypracowanego materiału.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) ustalić zagrożenia dla człowieka jakie stwarzają maszyny, urządzenia i narzędzia,
2) wypisać zagrożenia dla człowieka oraz ich przyczyny wpisując je do tabeli,

Lp. Zagrożenia Przyczyny

3) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia,
4) zaprezentować ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− praca z tekstem źródłowym,
− dyskusja.

Środki dydaktyczne:

− przybory do pisania,

− materiał przygotowany przez nauczyciela: tabela do wypełnienia przez ucznia, ilustracje

i fotografie na temat zagrożeń na stanowiskach pracy,

− literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Określ sposoby eliminacji zagrożeń spowodowanych hałasem.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres

ćwiczenia oraz sposób wykonania. Nauczyciel powinien podzielić uczniów na grupy,
zapoznać z zasadami pracy w grupie i prezentacji wypracowanego materiału.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wskazać zagrożenia spowodowane hałasem,
2) określić skutki nadmiernego hałasu w miejscu pracy,
3) podać sposoby eliminacji zagrożeń spowodowanych hałasem,
4) wykonać pracę w grupie,
5) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia,
6) zaprezentować ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− praca z tekstem źródłowym,
− dyskusja problemowa.

Środki dydaktyczne;

− przybory do pisania,

− literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Wyszukaj i zinterpretuj obowiązki pracodawcy dotyczące bhp pomieszczeń pracy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres

ćwiczenia oraz sposób wykonania. Nauczyciel powinien podzielić uczniów na grupy,
zapoznać z zasadami pracy w grupie i prezentacji wypracowanego materiału.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wybrać odpowiedni dział i rozdział w Kodeksie pracy,
2) wyszukać właściwe artykuły dotyczące obowiązków pracodawcy w zakresie bhp

pomieszczeń pracy,

3) zinterpretować wyszukane zapisy,
4) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− praca z tekstem źródłowym,
− dyskusja problemowa.

Środki dydaktyczne;

− Kodeks pracy,

− literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

5.3. Podstawowe zasady bezpieczeństwa i higieny pracy związane

z obsługą urządzeń technicznych

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Pracownik obsługujący ręczną wiertarkę elektryczną na skutek uszkodzonego przewodu

elektrycznego doznał porażenia prądem. Przedstaw przebieg akcji ratunkowej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres

ćwiczenia oraz sposób wykonania. Nauczyciel powinien podzielić uczniów na grupy,
zapoznać z zasadami pracy w grupie i prezentacji wypracowanego materiału.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją bhp przy ratowaniu osób porażonych prądem elektrycznym oraz

udzielaniu pierwszej pomocy,

2) zorganizować stanowisko do wykonania ćwiczenia,
3) zastosować się do poleceń zawartych w instrukcji,
4) uwolnić porażonego spod napięcia,
5) rozpoznać stan poszkodowanego,
6) rozpocząć akcję ratowniczą,
7) wykonać czynności krok po kroku, działać szybko, sprawnie bez paniki,
8) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem, ćwiczenie praktyczne,

− praca z tekstem źródłowym.

Środki dydaktyczne:

− wiertarka elektryczna,
− narzędzia z izolowanymi rękojeściami,

− materiały izolacyjne: suche drewno, tekstylia, tworzywo sztuczne, itp.,

− apteczka pierwszej pomocy,
− materac gimnastyczny,

− manekin,

− literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Dobierz środki ochrony indywidualnej do wskazanych rodzajów prac podanych przez

nauczyciela.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres

ćwiczenia oraz sposób wykonania. Jako wprowadzenie do ćwiczenia nauczyciel powinien
zaprezentować film dydaktyczny dotyczący doboru środków ochrony indywidualnej.
Dokonać podziału uczniów na grupy i przydzielić grupom zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją do ćwiczenia otrzymaną od nauczyciela,
2) zapoznać się z rodzajami środków ochrony indywidualnej,
3) zapoznać się z filmem dydaktycznym dotyczącym doboru środków ochrony

indywidualnej,

4) wybrać, środki ochrony warunków pracy odpowiednie do wskazanych,
5) zaprezentować i uzasadnić wybór środków,
6) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− dyskusja,
− pokaz z objaśnieniem.

Środki dydaktyczne;

− film dydaktyczny dotyczący doboru środków ochrony indywidualnej,

− środki ochrony indywidualnej,
− instrukcja od nauczyciela,

− literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

5.4. Podstawowe zasady ochrony przeciwpożarowej oraz

postępowania w razie pożaru

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zauważyłeś pożar , dokonaj zaalarmowania Straży pożarnej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres

ćwiczenia oraz sposób wykonania. Praca indywidualna.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją postępowania na wypadek powstania pożaru,
2) wykonać czynności krok po kroku, w taki sposób jak zapisane są one w instrukcji,
3) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem,

− ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne;

− instrukcja postępowania na wypadek powstania pożaru,

− stanowisko z aparatem telefonicznym,

− literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Dobierz sprzęt gaśniczy do ugaszenia pożaru w modelarni. Pożar obejmuje miejsce

składowania odpadów w postaci wiórów i trocin.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres

ćwiczenia oraz sposób wykonania. Jako wprowadzenie do ćwiczenia nauczyciel powinien
zaprezentować film dydaktyczny dotyczący zagrożeń pożarowych i zachowania się
pracowników w przypadku powstania pożaru. Nauczyciel powinien podzielić uczniów na
grupy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z rodzajami i przeznaczeniem podręcznego sprzętu gaśniczego,
2) wybrać odpowiedni sprzęt gaśniczy do wykonania ćwiczenia,
3) uzasadnić wybór sprzętu,
4) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem,

− prezentacja i dyskusja.

Środki dydaktyczne;

− podręczny sprzęt gaśniczy będący na wyposażeniu pracowni,
− film dydaktyczny dotyczący zagrożeń pożarowych i zachowania się pracowników

w przypadku powstania pożaru,

− literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Ugaś zarzewie pożaru pojemnika z farbą znajdującego się w pomieszczeniu roboczym,

wykorzystując do tego celu koc gaśniczy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przygotować materiały

do symulacji pożaru, omówić cel i zakres ćwiczenia oraz sposób wykonania. Powinien
podzielić uczniów na grupy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z rodzajami i przeznaczeniem podręcznego sprzętu gaśniczego,
2) pobrać odpowiedni do ćwiczenia sprzęt,
3) wyjąć koc z futerału,
4) rozłożyć koc,
5) szczelnie przykryć palący się pojemnik,
6) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem,

− metoda symulacji,
− dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne;

− pojemnik 10 litrowy (do symulacji pożaru),

− koc gaśniczy,

− literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

5.5. Postępowanie w razie wypadku, organizacja i udzielanie

pierwszej pomocy, zabezpieczenie miejsca wypadku

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ sposób zapobiegania zagrożeniom życia lub zdrowia człowieka.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres

ćwiczenia oraz sposób wykonania. Praca indywidualna.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się ze sposobem zapobiegania zagrożeniom, których skutkiem jest złamanie,

omdlenie, zwichnięcie, zranienie, oparzenie oraz zatrucie chemiczne,

2) zorganizować stanowisko do wykonania ćwiczenia,
3) wpisać w pierwszą kolumnę tabeli rodzaj zagrożenia w drugą odpowiedni sposób

zapobiegania,

4) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− dyskusja,

− objaśnienie,
− praca z tekstem źródłowym.

Środki dydaktyczne;

− przybory do pisania,

− materiały przygotowane przez nauczyciela do wykonania ćwiczenia: tabela do

uzupełnienia,

− literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Określ sposób postępowania dla wskazanych w poprzednim ćwiczeniu zagrożeń.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres

ćwiczenia oraz sposób wykonania. Praca indywidualna.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się ze sposobem postępowania dla wskazanych w tabeli zagrożeń,
2) zorganizować stanowisko do wykonania ćwiczenia,
3) uzupełnić tabelę i wpisać kolejne czynności wykonywane podczas postępowania we

wskazanych zagrożeniach,

4) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− dyskusja,

− objaśnienie,

− praca z tekstem źródłowym.

Środki dydaktyczne;

− przybory do pisania,

− materiały przygotowane przez nauczyciela do wykonania ćwiczenia: instrukcja do

ćwiczenia, tabela do uzupełnienia,

− literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Wykonaj sztuczne oddychanie metodą usta – usta.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres

ćwiczenia oraz sposób wykonania. Praca indywidualna.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z tokiem postępowania podczas wykonywania sztucznego oddychania,
2) zorganizować stanowisko do wykonania ćwiczenia,
3) zastosować się do poleceń zawartych w toku postępowania,
4) wykonać czynności krok po kroku, zgodnie z tokiem postępowania podczas

wykonywania sztucznego oddychania,

5) zastosować sprzęt ochronny dla ratownika,
6) ułożyć folię termoizolacyjną srebrną stroną do ciała poszkodowanego,
7) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− pokaz,
− objaśnienie,

− metoda symulacyjna,

− praca z tekstem źródłowym.

Środki dydaktyczne;

− instrukcja do przeprowadzenia ćwiczenia,

− materac gimnastyczny,

− apteczka pierwszej pomocy,
− manekin – fantom,

− folia termoizolacyjna,

− literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

Ćwiczenie 4

Przedstaw sposób postępowania podczas udzielania pierwszej pomocy poszkodowanemu

w wypadku, u którego wystąpiło tylko skaleczenie dłoni, poszkodowany jest przytomny.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres

ćwiczenia oraz sposób wykonania. Praca indywidualna.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z tokiem postępowania podczas opatrywania zranień,
2) zorganizować stanowisko do wykonania ćwiczenia,
3) zastosować się do poleceń zawartych w toku postępowania,
4) wykonać czynności krok po kroku, zgodnie z tokiem postępowania podczas opatrywania

zranień,

5) zastosować sprzęt ochronny dla ratownika,
6) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− pokaz,
− objaśnienie,

− metoda symulacyjna,

− praca z tekstem źródłowym.

Środki dydaktyczne;

− rękawiczki gumowe,

− apteczka pierwszej pomocy,

− miejsce do umieszczenia poszkodowanego,
− manekin do symulacji opatrywania ran.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1

Test dwustopniowy do jednostki modułowej

„Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska

”.

Test składa się z 23 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

− zadania 1÷17 są z poziomu podstawowego,
− zadania 18÷23 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

-

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań,

-

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań,

-

dobry – za rozwiązanie 17 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

-

bardzo dobry – za rozwiązanie 20 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. d, 3. d, 4. a, 5. c, 6. a, 7. b, 8. a, 9. d, 10. a, 11. a,
12. d, 13. d, 14. a, 15. b, 16. c, 17. a, 18. c, 19. c, 20. b, 21. a, 22. b, 23. d.

Plan testu

Nr

zadania

Cel operacyjny

(mierzone umiejętności ucznia)

Kateg

oria

celu

Poziom

wy

maga

ń

Poprawna

odpowiedź

1.

Wskazać podstawowe akty prawne regulujące zagadnienia bhp
w zakładach pracy.

B P

a

2.

Wyjaśnić zakres obowiązków pracodawcy i pracownika dotyczących
znajomości i przestrzegania przepisów bhp.

B P

d

3. Interpretować przepisy bhp dotyczące obowiązków pracodawcy.

C P

d

4. Interpretować przepisy bhp dotyczące praw pracowników.

C P

a

5. Interpretować przepisy bhp dotyczące obowiązków pracowników.

C P

c

6.

Określić zagrożenia spowodowane niewłaściwym oświetleniem
miejsca pracy.

B P

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

7 Określić zagrożenia w miejscu pracy spowodowane hałasem.

B P

b

8 Określić zadania wentylacji ogólnej.

B P

a

9

Wymienić wymagania dotyczące powietrza w pomieszczeniach
produkcyjnych.

A P

d

10 Dobrać środki ochrony indywidualnej.

C P

a

11 Dobrać sprzęt gaśniczy.

C P

a

12 Określić sposób postępowania przy krwotokach.

C P

d

13 Określić zasady eksploatacji urządzeń pracujących pod ciśnieniem. B P

d

14 Podać sposoby ograniczania skutków drgań. A

P

a

15 Dobrać indywidualne środki ochrony głowy. C

P

b

16 Określić zasady postępowania podczas transportu ręcznego. B

P

c

17 Określić zasady udzielania pomocy przy złamaniach. B

P

a

18 Rozpoznać rodzaje zagrożeń. C

PP

c

19 Określić wymagania stawiane pomieszczeniom pracy.

B

PP

c

20 Określić skutki eksploatacji niesprawnych urządzeń elektrycznych.

B

PP

b

21

Przewidywać zagrożenia dla życia lub zdrowia pracownika
spowodowane złym stanem maszyn i narzędzi.

D PP

a

22

Wskazać sposób postępowania podczas ratowania poszkodowanego
przytomnego.

B PP

b

23 Dobrać środki ochrony indywidualnej zależnie od warunków pracy.

C

PP

d

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na zadania wielokrotnego wyboru.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.

7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. 10 minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.

12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.

14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test zawiera 23 pytania o różnym stopniu trudności. Są to pytania wielokrotnego

wyboru. Dla każdego pytania są podane 4 odpowiedzi a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedź
jest poprawna.

5. Za każdą poprawną odpowiedź możesz uzyskać 1 punkt. Za błędną odpowiedź lub jej

brak otrzymujesz 0 punktów.

6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej

rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

7. Test składa się z dwóch części. Część I zawiera zadania z poziomu podstawowego,

natomiast w części II są zadania z poziomu ponadpodstawowego i te mogą przysporzyć
Ci trudności, gdyż są one na poziomie wyższym niż pozostałe.

8. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
9. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

10. Po rozwiązaniu testu sprawdź czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE

ODPOWIEDZI.

11. Na rozwiązanie testu masz 60 min.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

− instrukcja,

− zestaw zadań testowych,

− karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

I część
1. Głównym aktem prawnym regulującym zagadnienia bezpieczeństwa i higieny pracy

w zakładach pracy jest
a) Kodeks pracy.
b) zbiór norm.
c) instrukcja bhp.
d) rozporządzenie.

2. Obowiązek znajomości i przestrzegania przepisów bhp w zakładzie pracy dotyczy

a) tylko pracowników fizycznych.
b) wszystkich pracujących w produkcji.
c) tylko przełożonych.
d) pracowników i pracodawcy.

3. Obowiązki dotyczące profilaktycznej ochrony zdrowia spoczywają na?

a) Pracowniku.
b) Wszystkich pracujących.
c) Przełożonych.
d) Pracodawcy.

4. Pracownik, który stał się niezdolny do wykonywania dotychczasowej pracy wskutek

wypadku przy pracy ma prawo
a) do zmiany stanowiska pracy.
b) nie zgłaszać się do pracy.
c) do częstszych przerw w pracy.
d) do skróconego czasu pracy.

5. Udział w szkoleniach bhp organizowanych przez pracodawcę dla pracowników jest?

a) Dobrowolny.
b) Nie wymagany.
c) Obowiązkowy.
d) Ponadobowiązkowy.

6. Niewłaściwe oświetlenie stanowiska pracy może być przyczyną

a) obniżenia zdolności oka do pracy, zmęczenia wzroku, krótkowzroczności.
b) zmęczenia wzroku, krótkowzroczności, niechęci do pracy.
c) dalekowzroczności, nieumiejętnego posługiwania się narzędziami.
d) wykonywania dłuższych przerw w pracy.

7. Szkodliwy hałas w miejscu pracy może być przyczyną

a) wzrostu wydajności pracownika, polepszenia komfortu pracy.
b) utraty słuchu, obniżeniem sprawności pracownika.
c) trudności w prowadzeniu rozmów przy pracy.
d) częstego opuszczania miejsca pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

8. Wentylacja ogólna stosowana jest

a) do wymiany powietrza w całym pomieszczeniu.
b) usuwania zanieczyszczonego powietrza z okolic maszyny.
c) do nadmuchiwania powietrza o miłym zapachu.
d) do obniżania temperatury w pobliżu stanowisk pracy.

9. Wymagania dotyczące powietrza w pomieszczeniach pracy dotyczą:

a) zawartości substancji chemicznych, barwy , gęstości.
b) wilgotności, zapachu, zawartości pyłów.
c) składu barwy, gęstości.
d) składu, zapachu, temperatury, wilgotności .

10. Pracownik obsługujący tokarkę musi posiadać

a) ubranie robocze.
b) obuwie tekstylne.
c) wkładki przeciwhałasowe.
d) Rękawice ochronne.

11. Hydrantu wewnętrznego używa się do gaszenia

a) drewna na składzie.
b) urządzeń pod napięciem.
c) tworzyw sztucznych.
d) szmat nasiąkniętych farbą.

12. Aby zatrzymać krwotok, z tętnicy przedramienia należy w pierwszej kolejności

a) luźno zabandażować przedramię.
b) podać środki przeciwbólowe.
c) założyć opatrunek jałowy.
d) Zastosować ucisk palcami krwawiącego naczynia.

13. Pracujące urządzenia ciśnieniowe powinny być wyposażone w elementy zabezpieczające

oraz
a) sprawną aparaturę pomiarową.
b) narzędzia robocze.
c) zestaw łączników.
d) sprawną aparaturę kontrolno-pomiarową.

14. W celu zapobiegania niekorzystnym skutkom drgań maszyn i urządzeń stosuje się

a) odpowiednie fundamenty i specjalne uchwyty w narzędziach.
b) mniejszą moc obrabiarek.
c) lekkie fundamenty, aby nie obciążały podłoża.
d) żeliwne obudowy.

15. Do ochrony głowy stosuje się:

a) osłony, okulary, tarcze.
b) hełmy, kapelusze, czapki.
c) hełmy, przyłbice, chustki.
d) berety, czapki, maski.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

16. Jak należy zachować się przy podnoszeniu i opuszczaniu ciężarów ręcznie?

a) Wykonywać czynność w dowolny, dogodny sposób.
b) Nigdy nie podnosić ciężarów ręcznie.
c) Przyjąć taką pozycję ciała, aby wykorzystać siły największej liczby mięśni.
d) Przyjąć pozycję z wyprostowanymi i złożonymi nogami.

17. Podczas transportu pracownik doznał złamania kości podudzia, pierwszą czynnością przy

udzielaniu pomocy powinno być
a) unieruchomienie dwóch sąsiednich stawów.
b) przewiezienie poszkodowanego do szpitala.
c) opatrzenie miejsca złamania.
d) powiadomienie przełożonego.

II część

18. Do zagrożeń fizycznych zaliczamy:

a) temperaturę, wibracje, pyły.
b) hałas, promieniowanie, choroby.
c) temperaturę, wibracje, promieniowanie.
d) hałas, promieniowanie, pyły.

19. W pomieszczeniach pracy należy zapewnić w szczególności wymagania dotyczące:

a) wilgotności, oświetlenia, wymiany powietrza, nasłonecznienia.
b) temperatury, wilgotności powietrza, oświetlenia sztucznego, drgań.
c) temperatury, wilgotności, oświetlenia, drgań, wymiany powietrza.
d) wilgotności, oświetlenia, wymiany powietrza, drgań.

20. Brak izolacji na przewodzie doprowadzającym napięcie do maszyny może spowodować

a) porażenie wzroku.
b) porażenie prądem.
c) poparzenie skóry twarzy.
d) poparzenie skóry nóg.

21. W wyniku użycia szlifierki z uszkodzoną tarczą może nastąpić pęknięcie tarczy i

a) zranienie pracownika.
b) niedokładne obrobienie materiału.
c) obluzowanie się tarczy.
d) porażenie prądem.

22. Jak należy postąpić jeżeli poszkodowany przewrócił się i jest przytomny, oddycha, ma

wyczuwalne tętno?
a) Udrożnić drogi oddechowe, wezwać pomoc.
b) Opatrzyć poszkodowanego i w razie potrzeby wezwać pomoc.
c) Wezwać pomoc i czuwać przy poszkodowanym.
d) Przystąpić do sztucznego oddychania.

23. Podczas pracy przy oczyszczaniu odlewów pracownik narażony jest na odpryski metalu,

co należy stosować dla ochrony oczu i twarzy?
a) Maskę ze szkłami ciemnymi.
b) Ciemne okulary ochronne.
c) Okulary i kremy ochronne.
d) Przyłbicę.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..................................................................................

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Numer

zadania

Odpowiedź Punkty

1.

a b c d

2.

a b c d

3.

a b c d

4.

a b c d

5.

a b c d

6.

a b c d

7.

a b c d

8.

a b c d

9.

a b c d

10.

a b c d

11.

a b c d

12.

a b c d

13.

a b c d

14.

a b c d

15.

a b c d

16.

a b c d

17.

a b c d

18.

a b c d

19.

a b c d

20.

a b c d

21.

a b c d

22.

a b c d

23.

a b c d

Razem :

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

TEST 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej

„Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska”.

Test składa się z 23 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

− zadania 1÷17 są z poziomu podstawowego,

− zadania 18÷23 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

-

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań,

-

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań,

-

dobry – za rozwiązanie 17 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

-

bardzo dobry – za rozwiązanie 20 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. b, 3. c, 4. b, 5. b, 6. a, 7. d, 8. a, 9. b, 10. a, 11. d,
12. d, 13. a, 14. c, 15. a, 16. b, 17. d, 18. a, 19. b, 20. b, 21. d, 22. b, 23. a.

Plan testu

Nr zada

nia

Cel operacyjny

(mierzone umiejętności ucznia)

Kateg

oria

celu

Poziom

wy

maga

ń

Poprawna

odpowiedź

1.

Wskazać podstawowe akty prawne regulujące zagadnienia bhp
w zakładach pracy.

B P a

2.

Określić zakres praw i obowiązków pracodawcy i pracownika
w zakresie znajomości i przestrzegania przepisów bhp.

B P b

3. Interpretować przepisy bhp dotyczące obowiązków pracodawcy.

C P c

4. Interpretować przepisy bhp dotyczące praw pracowników.

C P b

5 Interpretować przepisy bhp dotyczące obowiązków pracowników.

C P b

6

Określić zagrożenia spowodowane nadmiernym hałasem w miejscu
pracy.

B P a

7

Określić zagrożenia spowodowane nieodpowiednim oświetleniem
w miejscu pracy.

B P d

8 Określić wpływ wibracji na organizm człowieka.

B P a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

9

Wymienić prace przy których obowiązuje stosowanie okularów
ochronnych.

A P b

10 Klasyfikować środki ochrony indywidualnej.

C P a

11

Dobrać środki ochrony indywidualnej zależnie od wykonywanej
pracy.

C P d

12 Dobrać środki ochrony twarzy.

C

P

d

13 Określić zasady transportu mechanicznego.

B

P

a

14 Dobrać sprzęt gaśniczy zależnie od rodzaju palącego się materiału. C P

c

15

Określić sposób postępowania w przypadku stwierdzenia krwotoku
u poszkodowanego.

B P a

16 Wskazać przyczyny oparzeń termicznych.

B

P

b

17 Określić sposób udzielania pierwszej pomocy przy oparzeniach.

B

P

d

18

Wskazać podstawowe zagrożenia życia lub zdrowia człowieka
w miejscu pracy.

B PP a

19 Określić wymagania stawiane pomieszczeniom pracy.

B

PP

b

20

Wymienić wymagania dotyczące powietrza w pomieszczeniach
produkcyjnych.

A PP b

21

Przewidzieć zagrożenia dla życia lub zdrowia pracownika
spowodowane złym stanem urządzeń elektrycznych.

D PP d

22

Rozpoznać stan poszkodowanego w wypadku i wskazać sposób
udzielania pierwszej pomocy.

D PP b

23

Przewidzieć zagrożenie dla życia lub zdrowia pracownika podczas
obsługi urządzeń odlewniczych

C PP a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na zadania wielokrotnego wyboru.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.

7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. 10 minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.

12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.

14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test zawiera 23 pytania o różnym stopniu trudności. Są to pytania wielokrotnego

wyboru. Dla każdego pytania są podane 4 odpowiedzi a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedź
jest poprawna.

5. Za każdą poprawną odpowiedź możesz uzyskać 1 punkt. Za błędną odpowiedź lub jej

brak otrzymujesz 0 punktów.

6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej

rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

7. Test składa się z dwóch części. Część I zawiera zadania z poziomu podstawowego,

natomiast w części II są zadania z poziomu ponadpodstawowego i te mogą przysporzyć
Ci trudności, gdyż są one na poziomie wyższym niż pozostałe.

8. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
9. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

10. Po rozwiązaniu testu sprawdź czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE

ODPOWIEDZI.

11. Na rozwiązanie testu masz 60 min.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

− instrukcja,

− zestaw zadań testowych,

− karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

I część
1. Wymagania w zakresie zabezpieczenia warunków higieniczno- sanitarnych pracownikom

zawarte są
a) w Kodeksie pracy i odpowiednich rozporządzeniach.
b) tylko w kodeksie pracy.
c) tylko w instrukcjach bhp.
d) w rozporządzeniach i instrukcjach.

2. Obowiązek wyposażenia zakładu pracy w maszyny i urządzenia techniczne, tak aby

zapewniały bezpieczne higieniczne warunki pracy spoczywa na
a) pracowniku.
b) pracodawcy.
c) pracowniku i pracodawcy.
d) wytwórcy i pracodawcy.

3. Obowiązki dotyczące zapewniania przeszkolenia w zakresie bhp spoczywają na?

a) Wszystkich pracujących.
b) Przełożonych.
c) Pracodawcy.
d) Pracowniku.

4. Jeżeli warunki pracy nie odpowiadają przepisom bhp i stwarzają bezpośrednie zagrożenie

dla zdrowia lub życia, pracownik ma prawo
a) powstrzymać się od wykonywania pracy.
b) zawiadomić przełożonego i powstrzymać się od wykonywania pracy.
c) oddalić się ze stanowiska pracy bez podania przyczyny.
d) wykonywać pracę bez zwracania uwagi na zagrożenie.

5. Pracownik podejmujący na danym stanowisku pracę musi posiadać

a) zaświadczenie lekarskie.
b) aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy na danym

stanowisku.

c) wyniki badań lekarskich.
d) aktualne orzeczenie lekarskie z poprzedniego, innego stanowiska pracy.

6. Szkodliwy hałas w miejscu pracy

a) wywołuje trwałe skutki lub powoduje ryzyko ich wystąpienia.
b) nie przeszkadza człowiekowi w pracy.
c) nie wywołuje trwałych skutków w organizmie.
d) poprawia funkcje narządów zmysłu.

7. Zbyt jaskrawe oświetlenie miejsca pracy może spowodować

a) poprawę warunków pracy.
b) dostrzeganie niedociągnięć w pracy.
c) lepsze dostrzeganie szczegółów.
d) trwałe uszkodzenie siatkówki oka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

8. Wibracje działające na układ nerwowy człowieka powodują

a) stany podrażnienia, zdenerwowanie, choroby układu krążenia i stawów.
b) ogólny stan sprzyjający dobrej wydajnej pracy.
c) przewlekłe choroby układu trawienia.
d) niechęć do pracy.

9. Okularów ochronnych w modelarni obowiązkowo używa się przy

a) łączeniu modeli.
b) pracach szlifierskich.
c) wierceniu otworów.
d) składowaniu modeli w magazynie.

10. Środki ochrony oczu i twarzy to:

a) okulary, osłony, gogle, maski.
b) maski, osłony, ochraniacze.
c) osłony, przyłbice, nauszniki.
d) gogle, czapki, maski.

11. Podczas pracy na tokarce do drewna pracownik powinien być zaopatrzony w:

a) luźne ubranie robocze, czapkę i rękawice.
b) luźne ubranie robocze, okulary i rękawice.
c) zapięte ubranie robocze, czapkę i rękawice.
d) zapięte ubranie robocze, czapkę i okulary ochronne.

12. Przed wiórami odpryskowymi podczas pracy twarz pracownika chroni

a) ciecz chłodząca.
b) specjalne narzędzie.
c) czapka z daszkiem.
d) okulary ochronne.

13. Podczas stosowania środków transportu mechanicznego zabronione jest

a) przekraczanie udźwigu przewidzianego dla danego środka transportu.
b) przekraczanie udźwigu przewidzianego dla tego rodzaju środków transportu.
c) ograniczanie masy ładunku przewidzianego do transportu.
d) rozmieszczanie ładunku zależnie od rodzaju transportowanego materiału.

14. Do gaszenia pożaru, którego przyczyną jest niesprawna instalacja elektryczna używa się

a) hydrantu.
b) piasku.
c) gaśnicy proszkowej.
d) gaśnicy pianowej.

15. W celu zatrzymania krwotoku zewnętrznego podudzia należy najpierw unieść kończynę

nieco do góry, potem
a) założyć opatrunek uciskowy na ranę.
b) założyć opaskę uciskową na udzie.
c) podać środki tamujące krwotok.
d) luźno zabandażować podudzie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

16. Skutkiem bezpośredniego dotknięcia nieosłoniętej części ciała do gorącego odlewu jest

a) lekkie zaczerwienienie całego ciała.
b) oparzenie termiczne II stopnia.
c) silne krwawienie części ciała.
d) cieplne porażenie całego ciała.

17. W przypadku oparzenia dłoni rozgrzanym metalem w pierwszej kolejności należy

a) wezwać lekarza.
b) usztywnić chustą zranioną kończynę.
c) podać tabletki przeciw bólowe.
d) schłodzić dłoń polewając ją zimną wodą.

II część

18. Do chemicznych zagrożeń miejsca pracy zalicza się

a) pyły i substancje trujące.
b) pyły i wirusy.
c) bakterie i wirusy.
d) substancje trujące i bakterie.

19. Jakie wymagania stawiane są podłogom w miejscach pracy?

a) Nie muszą być równe wystarczy, że są odporne na ścieranie.
b) Powinny być stabilne, równe, nie śliskie, łatwe do utrzymania czystości.
c) Nie określa się szczegółowych wymagań co do ich wyglądu.
d) Wystarczy że są utrzymane w czystości.

20. Przy malowaniu modelu na stanowisku bez wentylacji pracownik jest narażony na

a) uraz fizyczny.
b) zatrucie oparami
c) uszkodzenie wzroku.
d) porażenie ośrodka oddechowego.

21. Stwierdzono zły stan uziemienia tokarki, jakie to stwarza zagrożenie dla zdrowia

obsługującego?
a) Porażenie wzroku.
b) Skaleczenie.
c) Krwotok.
d) Porażenie prądem.

22. Przy zatrzymaniu akcji serca pierwsza pomoc polega na

a) podaniu leków uspokajających.
b) przywróceniu krążenia i oddychania.
c) założeniu poszkodowanemu opaski uciskowej.
d) ułożeniu poszkodowanego w pozycji bocznej.

23. Wkładanie mokrego przedmiotu do kadzi odlewniczej może spowodować

a) oparzenie przez rozpryski gorącego metalu.
b) skaleczenie w wyniku pęknięcia kadzi.
c) zatrucie w wyniku wydzielania się szkodliwych gazów.
d) skaleczenia w wyniku pęknięcia narzędzia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..................................................................................

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Numer

zadania

Odpowiedź Punkty

1.

a b c d

2.

a b c d

3.

a b c d

4.

a b c d

5.

a b c d

6.

a b c d

7.

a b c d

8.

a b c d

9.

a b c d

10.

a b c d

11.

a b c d

12.

a b c d

13.

a b c d

14.

a b c d

15.

a b c d

16.

a b c d

17.

a b c d

18.

a b c d

19.

a b c d

20.

a b c d

21.

a b c d

22.

a b c d

23.

a b c d

Razem :

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

7. LITERATURA

1. Gałusza M.: BHP w przepisach prawnych. TARBONUS Sp. z o.o., Tarnobrzeg 2002
2. Hansen A.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1993
3. Kodeks pracy. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. z późniejszymi zmianami. Dz.U. 1998

nr 21 poz.94. Tekst ujednolicony

4. Mac S.: Bezpieczeństwo i higiena pracy dla zasadniczych szkół zawodowych. WSiP,

Warszawa 1996

5. Praca zbiorowa: Poradnik bhp w firmie. Wiedza i praktyka Sp. z o.o., Warszawa 2005
6. Prawo ochrony środowiska. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. z późniejszymi zmianami.

Dz.U. 2001 nr 62 poz. 627. Tekst ujednolicony

7. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r.

z późniejszymi zmianami w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Dz.U. 2003 nr 169 poz.1650. Tekst ujednolicony

8. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 grudnia 1999 r. w sprawie

bezpieczeństwa i higieny pracy w odlewniach metali. Dz.U. 2000 nr 3 poz.37

9. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 lipca 2003 r.

w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji
niektórych urządzeń ciśnieniowych. Dz.U. 2003 nr 135 poz. 1269

10. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006

r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych
i terenów. Dz.U. 2006 nr 80 poz. 563

11. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych

wymagań dla urządzeń ciśnieniowych i zespołów urządzeń ciśnieniowych. Dz.U. nr 2005
nr 263 poz. 2200

12. www.pip.gov.pl
13. www.udt.gov.pl
14. www.ciop.pl