,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Ewa Pogorzelska

Projektowanie elementów zespołu modelowego
722[01].Z1.04

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
dr inż. Rafał Suwart
mgr inż. Marian Cymerys

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Ewa Pogorzelska


Konsultacja:
dr inż. Jacek Przepiórka


Korekta:

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 722[01].Z1.04
Projektowanie elementów zespołu modelowego, zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu modelarz odlewniczy.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Przykładowe scenariusze zajęć

7

11

5. Ćwiczenia

5.1. Tworzywa używane w modelarstwie odlewniczym

11

5.1.1. Ćwiczenia 11
5.2. Ogólne wiadomości o konstruowaniu modeli

13

5.2.1. Ćwiczenia 13
5.3. Klasyfikacja i szczegóły konstrukcyjne modeli i rdzennic

16

5.3.1. Ćwiczenia 16
5.4. Łączenie i wykończanie modeli

18

5.4.1. Ćwiczenia 18
5.5. Skrzynki formierskie i sprawdziany oraz ich elementy konstrukcyjne

20

5.5.1. Ćwiczenia 20
5.6. Formy metalowe do odlewania grawitacyjnego (kokile)

22

5.6.1. Ćwiczenia 22
5.7. Formy metalowe do odlewania metodami specjalnym

23

5.7.1. Ćwiczenia 23
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

24

7. Literatura

38

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela „Projektowanie elementów zespołu

modelowego”, który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole
kształcącej w zawodzie modelarz odlewniczy 722[01].

W poradniku zamieszczono:
− wymagania wstępne,

− wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas zajęć,
− propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności

praktycznych,

− wykaz literatury, z której uczniowie mogą korzystać podczas nauki.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami aktywizującymi
ze szczególnym uwzględnieniem:
− metody ćwiczeń praktycznych,

− metody projektów,
− metody tekstu przewodniego,

− pokazu z objaśnieniem.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane – począwszy od samodzielnej
pracy uczniów do pracy zespołowej.
W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może się
posłużyć zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym różnego
rodzaju zadania.
W tym rozdziale podano również:
− plan testu w formie tabelarycznej,

− punktacje zadań i uczenia się,
− propozycje norm wymagań,

− instrukcję dla nauczyciela,

− instrukcję dla ucznia,
− kartę odpowiedzi,

− zestaw zadań testowych.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

Moduł 722[01].Z1

Podstawy modelarstwa odlewniczego

722[01].Z1.03

Rozpoznawanie oprzyrządowania modelowego

722[01].Z1.01

Posługiwanie się dokumentacją techniczną

722[01].Z1.02

Wykonywanie pomiarów warsztatowych i

trasowanie

722[01].Z1.04

Projektowanie elementów zespołu

modelowego

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji tej jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

− korzystać z różnych źródeł w celu znalezienia potrzebnych informacji,

− stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony środowiska i ochrony ppoż,

− zastosować procedury udzielania pierwszej pomocy,
− wyszukiwać potrzebne informacje w dokumentach,

− zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,

− pracować indywidualnie,
− współpracować w grupie,

− prezentować wyniki pracy własnej i grupowej,

− uczestniczyć w dyskusji,
− interpretować wskazany tekst,

− posługiwać się instrukcją przy wykonywaniu ćwiczeń,

− wykonywać proste obliczenia techniczne,
− charakteryzować procesy wykonania odlewów,

− rozróżniać maszyny i urządzenia odlewnicze,

− scharakteryzować podstawowe metody formowania ręcznego i maszynowego,
− wykonać ręcznie rdzenie i formy piaskowe,

− dobrać narzędzia , przyrządy i metody do wybranej metody przygotowania odlewów,

− scharakteryzować specjalne metody odlewania,
− rozróżnić formy odlewnicze,

− scharakteryzować piece odlewnicze,

− porównać metody wykonywania odlewów,
− zinterpretować zjawiska zachodzące w formie zalanej ciekłym metalem,

− określić pojęcie jakości,

− rozróżnić wady odlewów i określić przyczyny ich powstawania,
− określić zadania kontroli wstępnej, międzyoperacyjnej i ostatecznej,

− wyjaśnić wpływ cech modelu na jakość odlewu,

− wyjaśnić związek między jakością odlewu a kosztami produkcji,
− rozpoznawać podstawowe maszyny i urządzenia stosowane w odlewniach,

− określić zastosowanie oprzyrządowania modelowego w produkcji odlewów,

− sklasyfikować modele, rdzennice i wzorniki,
− rozróżniać rodzaje osprzętu modeli drewnianych,

− rozróżnić i stosować znakowanie barwne modeli drewnianych,

− rozróżnić rodzaje znaków rdzeniowych i rdzenników,
− rozróżnić odmiany konstrukcyjne płyt modelowych,

− rozróżnić odmiany konstrukcyjne rdzennic metalowych,

− rozróżnić modele z tworzyw sztucznych i ceramicznych,
− sklasyfikować układy wlewowe,

− dokonać klasyfikacji skrzynek formierskich, tulejek ustalających, sworzni do składania,

− dokonać klasyfikacji narzędzi specjalnych i wyposażenia formierskiego,
− dokonać klasyfikacji sprawdzianów do form i rdzeni.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

Po zrealizowaniu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

− określić wpływ jakości wykonania modelu na jakość odlewu,

− dobrać tworzywa używane w modelarstwie odlewniczym,

− rozróżnić kategorie rysunków modelu,
− określić powierzchnie podziału modeli i rdzennic,

− zinterpretować zjawisko skurczu odlewniczego,

− rozróżnić pochylenia formierskie modeli i rdzennic,
− scharakteryzować promienie i zaokrąglenia oraz naddatki na obróbkę odlewu,

− rozróżnić konstrukcje znaków rdzeniowych i rdzenników,

− rozpoznać części odejmowane modeli i rdzennic,
− rozróżnić konstrukcje i oznaczenia elementów układu wlewowego i zasilającego,

− klasyfikować modele według ich konstrukcji, klas dokładności wykonania, jakości,

sposobu wykonania oraz rodzaju tworzywa,

− rozpoznać rdzennice,
− rozróżnić szczegóły konstrukcyjne modeli i rdzennic,

− rozróżnić sposoby łączenia i wykańczania modeli,

− zidentyfikować modele i rdzennice metalowe, ceramiczne oraz z tworzyw sztucznych,
− scharakteryzować płyty modelowe,

− zidentyfikować skrzynki formierskie,

− rozróżnić przyrządy i sprawdziany formierskie,
− rozróżnić formy metalowe do odlewania grawitacyjnego,

− rozróżnić formy metalowe do odlewania metodami specjalnymi.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca ……………………….
Modułowy program nauczania:

Modelarz odlewniczy 722[01]

Moduł:

722[01].Z1

Jednostka modułowa:

Projektowanie elementów zespołu modelowego
722[01].Z1.04

Temat: Wykonanie szkicu modelu niedzielonego, naturalnego na podstawie rysunku części.
Cel ogólny: kształtowanie umiejętności wykonywania szkiców modelarskich..

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

− rozróżnić kategorie rysunków,

− zdefiniować pojęcie naddatków na obróbkę,

− dobrać naddatki na obróbkę,
− nanieść na rysunek naddatki na obróbkę,

− zdefiniować pojęcie pochylenia i zbieżności,

− dobrać pochylenia i zbieżności,
− nanieść na rysunek pochylenia i zbieżności,

− dobrać promienie i zaokrąglenia,

− nanieść na rysunek promienie i zaokrąglenia,
− przestrzegać odpowiednich przepisów bhp podczas pracy,

− zaprezentować efekty swojej pracy.

Metody nauczania:

− ćwiczenia praktyczne,
− pokaz z wyjaśnieniem,

− pogadanka.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

− indywidualna

Środki dydaktyczne:

− rysunek części,

− kalka techniczna,

− przybory do rysowania,
− ołówek,

− gumka,

− poradniki,
− literatura fachowa.

Czas: 90 minut.

Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Podanie tematu, omówienie celów zajęć.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

3. Omówienie czynności podczas wykonywania szkicu modelu.
4. Wydanie dokumentacji, materiałów i narzędzi.
5. Zorganizowanie stanowiska do wykonania ćwiczenia.
6. Realizacja tematu:

− każdy uczeń otrzymuje rysunek części,

− uczeń, wykorzystując posiadany rysunek części, wykonuje rysunek modelu,

nanosząc odpowiednie naddatki na obróbkę, zbieżności, promienie i łuki.

5. Nauczyciel nadzoruje pracę uczniów.
6. Po wykonaniu ćwiczenia uczeń próbuje dokonać analizy wykonanej pracy.
7. Uczeń wskazuje swoje słabe i mocne strony.
8. Nauczyciel dokonuje analizy pracy ucznia.
9. Uczeń prezentuje swoją pracę.
10. Klasa wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny prac.

Zakończenie zajęć

Praca domowa
Odszukaj w literaturze wiadomości na temat: Klasyfikacja i szczegóły konstrukcyjne modeli
i rdzennic.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

− anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności

podczas realizowania ćwiczenia i zdobytych umiejętności.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca………………………..
Modułowy program nauczania:

Modelarz odlewniczy 722[01]

Moduł:

722[01].Z1

Jednostka modułowa:

Projektowanie elementów zespołu modelowego
722[01].Z1.04

Temat: Przyrządy i sprawdziany formierskie.
Cel ogólny: kształtowanie umiejętności rozróżniania przyrządów i sprawdzianów
formierskich oraz określanie ich zastosowania w procesie wykonywania rdzeni.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

− rozpoznawać i nazywać sprawdziany uniwersalne,

− rozpoznawać i nazywać przyrządy oraz sprawdziany formierskie specjalne,
− precyzować, jakie pomiary i sprawdzanie dokonywane są przy pomocy określonego

przyrządu i sprawdzianu,

− dobrać odpowiednie przyrządy i sprawdziany do rdzeni,

− opisać sposób użycia przyrządów i sprawdzianów,
− określić zasady bhp, obowiązujące podczas używania przyrządów i sprawdzianów.

Metody nauczania:

− pogadanka,

− pokaz z objaśnieniem,
− ćwiczenia praktyczne,

− metoda tekstu przewodniego.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

− indywidualna
− grupowa

Środki dydaktyczne:

− przyrządy i sprawdziany formierskie,

− plansza,
− ołówki,

− kartki samoprzylepne.

Zadanie dla ucznia
Przedmiotem zadania jest poznawanie przyrządów i sprawdzianów formierskich i określanie
ich przydatności do wykonywania pomiarów i sprawdzania.

FAZA WSTĘPNA
Czynności organizacyjno-porządkowe, podanie tematu lekcji, podział klasy na grupy,
zaznajomienie uczniów z metodą przewodniego tekstu.

FAZA WŁAŚCIWA
INFORMACJE
Zapoznaj się z zadaniem, które masz wykonać, dokonaj przeglądu materiałów źródłowych,
podobnych rozwiązań zadania. Postaraj się odpowiedzieć na następujące pytania:

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

1. Jakie przyrządy uniwersalne i specjalne stosuje się w praktyce odlewniczej?
2. Jakie przyrządy i sprawdziany formierskie wykorzystywane są do sprawdzania

dokładności kształtu i wymiarów rdzeni?

3. Jakie przyrządy i sprawdziany wykorzystywane są do sprawdzania ustawienia rdzeni w

formie?

4. Do czego służą poszczególne przyrządy i sprawdziany?
5. Jak należy dobierać odpowiednie przyrządy i sprawdziany formierskie?

Uczniowie wykorzystują katalogi, foliogramy, plansze.

PLANOWANIE
1. Ustal nazwy i przeznaczenie przyrządów i sprawdzianów formierskich.
2. Ustal, jakich przyrządów i sprawdzianów użyjesz do kontroli rdzeni.
3. Ustal, w jakiej kolejności użyjesz przyrządów i sprawdzianów do kontroli rdzeni.
4. Ustal, jakich przyrządów i sprawdzianów użyjesz do kontroli ustawienia rdzeni w formie.
5. Ustal, w jakiej kolejności użyjesz przyrządów i sprawdzianów do kontroli ustawienia

rdzeni w formie.

6. Zaplanuj czynności prezentacji tych przyrządów i sprawdzianów.

UZGODNIENIE
1. Omów wszystkie punkty fazy planowania z nauczycielem.
2. Odnieś się do uwag i propozycji nauczyciela.

WYKONANIE
1. Ułóż na planszy przyrządy i sprawdziany do kontroli konkretnego rdzenia.
2. Na kartkach samoprzylepnych napisz nazwy tych przyrządów i sprawdzianów.
3. Pod każdym przyrządem i sprawdzianem przyklej kartkę z jego nazwą i sposobem

zastosowania.

4. Przygotuj się do zaprezentowania swojej pracy. Zespoły uczniów wybierają lidera grupy,

który dokonuje prezentacji ćwiczenia.

SPRAWDZANIE
Odpowiedz na następujące pytania:
1. Czy przyrządy i sprawdziany na planszy zostały ułożone w odpowiedniej kolejności?
2. Czy poprawnie zostały napisane nazwy tych przyrządów i sprawdzianów?
3. Czy poprawnie zostało określone zastosowanie tych przyrządów i sprawdzianów?
4. Czy poprawnie zostały przyklejone kartki z nazwami przyrządów i sprawdzianów ?

ANALIZA
Uczniowie wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej trudności. Nauczyciel
podsumowuje całe ćwiczenie, wskazuje, jakie nowe, ważne umiejętności zostały
wykształcone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać w przyszłości.

FAZA KOŃCOWA

Zakończenie zajęć

Praca domowa:
Odszukaj w literaturze wiadomości na temat odlewania grawitacyjnego.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

− anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności

podczas realizowania ćwiczenia i zdobytych umiejętności.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5. ĆWICZENIA

5.1.

Tworzywa używane w modelarstwie odlewniczym.

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przyporządkuj nazwy materiałów stosowanych do wyrobu modeli, do odpowiednich

próbek tych materiałów.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z podstawowymi wiadomościami dotyczącymi tworzyw modelarskich,
3) ułożyć modele na planszy,
4) przykleić kartki z nazwami tworzyw pod modelami,
5) zaprezentować efekty swojej pracy,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

− modele z różnych materiałów,

− kartki samoprzylepne z nazwami materiałów,
− literatura fachowa,

− plansza.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem,
− pogadanka,

− tekst przewodni.

Ćwiczenie 2

Podaj zastosowanie poszczególnych gatunków drewna umieszczonych w zestawie,

do wyrobu modeli.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z podstawowymi wiadomościami, dotyczącymi rodzajów drewna

stosowanych w modelarstwie,

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

3) napisać na kartkach samoprzylepnych zastosowanie poszczególnych gatunków drewna

do produkcji modeli,

4) przykleić kartki pod próbkami drewna,
5) zaprezentować efekty swojej pracy,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania- uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem,

− pogadanka,

− tekst przewodni.

Środki dydaktyczne:

− zestaw używanych gatunków drewna w modelarstwie odlewniczym,
− kartki samoprzylepne,

− literatura fachowa,
− ołówek,

− gumka.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

5.2. Ogólne wiadomości o konstruowaniu modeli.

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj rysunek surowego odlewu na podstawie rysunku części.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z ogólnymi zasadami wykonywania rysunków surowego odlewu,
3) wykonać rysunek surowego odlewu na podstawie rysunku części,
4) zaprezentować efekty swojej pracy,
5) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania- uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem,
− tekst przewodni,

− ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− rysunek części,
− literatura fachowa,

− kalka techniczna,

− przybory kreślarskie,
− ołówek,

− gumka.

Ćwiczenie 2

Wykonaj szkic modelu niedzielonego, bezrdzeniowego, na podstawie rysunku części.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z ogólnymi zasadami wykonywania szkicu modelu,
3) dobrać naddatki na obróbkę, zbieżności, promienie i łuki,
4) wykonać rysunek, nanosząc dobrane naddatki na obróbkę, zbieżności promienie i łuki,
5) zaprezentować efekty swojej pracy,
6) dokonać oceny ćwiczenia.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Zalecane metody nauczania- uczenia się:

− ćwiczenia praktyczne,

− pokaz z objaśnieniem,

− pogadanka.

Środki dydaktyczne:

− odbitka rysunku części,

− literatura fachowa,

− kalka techniczna,
− przybory kreślarskie,

− ołówki kolorowe,

− gumka.

Ćwiczenie 3

Ustaw model na płycie uniwersalnej.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się zasadami oznaczania rzędów i szeregów otworów na płycie uniwersalnej,
3) zapoznać się zasadami oznaczania kołków ustalających model na płycie,
4) ustawić prawidłowo model na płycie,
5) zaprezentować efekty swojej pracy,
6) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania- uczenia się:

− ćwiczenia praktyczne,
− pokaz z objaśnieniem.

Środki dydaktyczne:

− płyta uniwersalna,
− model,

− kołki ustalające,

− literatura fachowa.

Ćwiczenie 4

Nazwij poszczególne elementy, zaznaczone na rysunku układu wlewowego i określ ich rolę.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z budową układu wlewowego,

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

3) podać nazwy elementów układu wlewowego, oznaczonych na rysunku,
4) napisać jakie funkcje pełnią te elementy,
5) zaprezentować efekty swojej pracy,
6) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania- uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem,

− tekst przewodni.

Środki dydaktyczne:

− rysunek układu wlewowego z oznaczonymi liczbowo elementami,
− kartka papieru,

− ołówek,

− gumka,
− literatura fachowa.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

5.3. Klasyfikacja i szczegóły konstrukcyjne modeli i rdzennic

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Nazwij umieszczone na planszy rodzaje modeli grupy pierwszej, drugiej i trzeciej.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z podstawowymi wiadomościami na temat rodzajów modeli,
3) napisać na kartkach samoprzylepnych nazwy modeli z każdej z trzech grup,
4) przykleić kartki z nazwami pod rysunkami modeli w tabelce,
5) zaprezentować efekty swojej pracy,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania- uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem,
− tekst przewodni.

Środki dydaktyczne:

− tabela z rysunkami modeli podzielonymi na trzy grupy,

− literatura fachowa,
− kartki samoprzylepne,

− ołówek,

− gumka.

Ćwiczenie 2

Podaj nazwy rdzennic, których rysunki są zamieszczone w tabelce.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien rozdać uczniom

przygotowane tabelki z rysunkami rdzennic, omówić zakres i techniki wykonania ćwiczenia
oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z podstawowymi wiadomościami na temat rodzajów rdzennic,
3) przykleić kartki samoprzylepne z nazwami pod rysunkami modeli w tabelce,
4) zaprezentować efekty swojej pracy,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem,

− pogadanka,

− tekst przewodni.

Środki dydaktyczne:

− tabela z rysunkami rdzennic,

− literatura fachowa,

− kartki samoprzylepne z nazwami rdzennic.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

5.4 Łączenie i wykończanie modeli.

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na zestawie przykładów łączenia i klejenia drewna, naklej samoprzylepne kartki,

z napisanymi pisakiem nazwami połączeń.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z wiadomościami na temat sposobów rozłącznego i nierozłącznego łączenia

drewna,

3) napisać i przykleić kartki w miejscach przykładów połączeń,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania- uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem,
− tekst przewodni.

Środki dydaktyczne:

− zestaw przykładów łączenia i klejenia drewna,

− literatura fachowa,
− kartki samoprzylepne,

− pisaki.

Ćwiczenie 2

Wykonaj projekt modelu pośredniego dzielonego na podstawie rysunku części.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z ogólnymi zasadami wykonywania projektu modelu,
3) wykonać rysunek modelu z uwzględnieniem baz obróbkowych i zbieżności,
4) zapoznać się ze sposobami łączenia drewna w modelu,
5) wykonać projekt modelu uwzględniający sposób łączenia drewna,
6) zaprezentować efekty swojej pracy,
7) dokonać oceny ćwiczenia.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

Zalecane metody nauczania- uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem,

− tekst przewodni,

− ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− rysunek części,

− literatura fachowa,

− kalka techniczna,
− przybory kreślarskie,

− ołówek,

− gumka.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

5.5. Skrzynki formierskie i sprawdziany oraz ich elementy

konstrukcyjne

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Do rysunków elementów konstrukcyjnych skrzynki formierskiej, przypisz nazwy

i funkcje, jakie spełniają.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z elementami konstrukcyjnymi skrzynek formierskich,
3) zapoznać się z funkcjami, jakie spełniają te elementy,
4) napisać nazwy elementów konstrukcyjnych na kartkach samoprzylepnych,
5) napisać pod nazwami funkcje tych elementów,
6) przykleić przygotowane kartki pod odpowiednimi rysunkami,
7) zaprezentować efekty swojej pracy,
8) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania- uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem,

− tekst przewodni.

Środki dydaktyczne:

− plansza z rysunkami elementów konstrukcyjnych skrzynek formierskich,
− literatura fachowa,

− kartki samoprzylepne,

− ołówek,
− gumka.

Ćwiczenie 2

Określ, do czego służą sprawdziany pokazane na rysunkach.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z elementami konstrukcyjnymi sprawdzianów formierskich,

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

3) zapoznać się z funkcjami, jakie spełniają te sprawdziany,
4) napisać funkcje tych sprawdzianów na kartkach samoprzylepnych,
5) przykleić przygotowane kartki pod odpowiednimi rysunkami na planszy,
6) zaprezentować efekty swojej pracy,
7) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania- uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem,

− tekst przewodni.

Środki dydaktyczne:

− plansza z rysunkami sprawdzianów formierskich,

− literatura fachowa,
− kartki samoprzylepne,

− ołówek,
− gumka.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

5.6. Formy metalowe do odlewania grawitacyjnego (kokile)

5.6.1. Ćwiczenie

Z podanych stwierdzeń, dotyczących odlewania w kokilach i formach metalowych,

wybierz te, które dotyczą odlewania w kokilach i ułóż je na planszy.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z podstawowymi wiadomościami o odlewaniu w kokilach,
3) przypomnieć sobie podstawowe wiadomości o odlewaniu w formach piaskowych,
4) z kartoników z zapisanymi informacjami wybrać te, które dotyczą odlewania w kokilach,
5) ułożyć wybrane kartoniki na planszy,
6) zaprezentować efekty swojej pracy,
7) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania- uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem,
− tekst przewodni.

Środki dydaktyczne:

− kartoniki z informacjami dotyczącymi odlewania w formach piaskowych i w kokilach,

− literatura fachowa,
− plansza.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

5.7. Formy metalowe do odlewania metodami specjalnymi.

5.7.1. Ćwiczenie

Do przygotowanych schematów form do odlewania metodami specjalnymi,

przyporządkuj nazwy metody i omów sposoby odlewania tymi metodami.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z podstawowymi zasadami odlewania odśrodkowego,
3) zapoznać się z podstawowymi materiałami do odlewania metodami specjalnymi,
4) zapoznać się z podstawowymi materiałami do odlewania pod ciśnieniem,
5) napisać na kartkach samoprzylepnych nazwy metod odlewania,
6) przykleić kartki w odpowiednich miejscach planszy,
7) zaprezentować efekty swojej pracy,
8) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem,
− tekst przewodni.

Środki dydaktyczne:

− plansze ze schematami,

− literatura fachowa,
− kartki samoprzylepne,

− ołówek,

− gumka.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej

Projektowanie elementów

zespołu modelowego

Test składa się z 23 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
-

zadania: 1, 2, 3, 4, 5, 6 ,7 ,8 ,9 ,10, 11, 12,13, 14, 15, 16, 17 są z poziomu podstawowego,

-

zadania: 18, 19, 20, 21, 22, 23 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

-

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań,

-

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań,

-

dobry – za rozwiązanie 17 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

-

bardzo dobry – za rozwiązanie 20 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi:1.a, 2.c, 3.b, 4.c, 5.b, 6.a, 7.c, 8.a, 9.c, 10.c, 11.a, 12.d, 13.a,
14.c, 15.d, 16.c, 17.a, 18.a, 19.a, 20.c, 21.d, 22.c, 23.b.

Plan testu

Nr
zad

.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria
celu

Poziom
wymagań

Poprawna
odpowiedź

1

Podać definicję modelu odlewniczego

A

P

a

2

Określić tworzywo na modele pozostawiane w
formie podczas zalewania metalem

B P c

3

Podać kryteria wykonywania uproszczonego
rysunku modelu

B P b

4

Ustalanie naddatków na obróbkę B

P

c

5

Podać kryteria zastosowania różnych rodzajów
rdzennic

C

P b

6

Podać szczegóły konstrukcyjne modeli i rdzennic

B

P a

7

Podać sposoby łączenia elementów drewnianych
modeli

B P c

8 Podać cele wykończania modeli

C

P a

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

9 Przedstawić szczegóły wykonania modeli i

rdzennic metalowych

C P c

10 Omówić modele i rdzennice z tworzyw sztucznych

C

P c

11 Przedstawić zasady łączenia modeli z płytami

modelowymi

C

P a

12 Omówić stosowane przyrządy i sprawdziany

formierskie

C

P d

13 Wyjaśnić cel stosowania pochyleń odlewniczych

C

P a

14 Wyjaśnić cel stosowania użebrowania skrzynek

formierskich

C

P c

15 Podać definicję skurczu odlewniczego

A

P d

16 Podać definicję znaków rdzeniowych

A

P

c

17 Podać specjalne sposoby odlewania

B

P

a

18 Wyjaśnić cel stosowania modeli i rdzennic z

częściami odejmowanymi

C PP a

19 Objaśnić szczegóły projektowania modeli

drewnianych

D PP a

20 Omówić zasady łączenia elementów drewnianych

modeli

C PP c

21 Podać zastosowanie skrzynek formierskich

specjalnych

C

PP d

22 Omówić konstrukcje płyt modelowych

D

PP

c

23 Podać zastosowanie sprawdzianów specjalnych

B

PP

b

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielenia odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test zawiera 23 pytania o różnym stopniu trudności. Są to pytania wielokrotnego

wyboru. Dla każdego pytania podane są cztery odpowiedzi a), b), c), d0. Tylko jedna jest
poprawna.

5. Za każdą poprawną odpowiedź otrzymujesz 1 punkt, za błędną odpowiedź lub jej brak

otrzymujesz 0 punktów.

6. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X ( w przypadku pomyłki błędną odpowiedź zaznacz kółkiem, a następnie
ponownie zakreśl odpowiedź prawidłową).

7. Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności: I część- poziom podstawowy,

II część – poziom ponadpodstawowy.

8. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
9. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie ci czas wolny.

10. Po rozwiązaniu testu sprawdź, czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE

ODPOWIEDZI.

11. Na rozwiązanie testu masz 60 minut.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

− instrukcja,
− zestaw zadań testowych,

− karta odpowiedzi.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

I część

1. Model odlewniczy odtwarza

a) kształt odlewu.
b) kształt rdzenia.
c) kształt skrzynki formierskiej.
d) kształt rdzennicy.

2. Model, który pozostaje w formie podczas zalewania jej metalem jest wykonany z

a) metalu.
b) styropianu.
c) drewna.
d) gipsu.

3. Rysunek uproszczony modelu wykonuje się w przypadku produkcji

a) średnioseryjnej.
b) jednostkowej.
c) seryjnej i masowej.
d) wielkoseryjnej i masowej.

4. Wielkość naddatku na obróbkę ustala się

a) na oko.
b) na podstawie wymiarów odlewu w cm.
c) na podstawie wymiarów odlewu w mm.
d) na oko, a wymiary podaje się w cm

5. Rdzennica z pancerzem stosowana jest do wykonywania rdzeni

a) prostych.
b) złożonych.
c) mających górną i dolną powierzchnię płaską.
d) małych.

6. Do szczegółów konstrukcyjnych modeli i rdzennic zaliczamy

a) żebra i piasty.
b) żebra i wały.
c) piasty i wały.
d) wały i łożyska.

7. Łączenie elementów modeli drewnianych odbywa się przy pomocy

a) spawania.
b) zgrzewania.
c) klejenia.
d) lutowania.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

8. Wykończanie modeli ma na celu

a) ulepszenie powierzchni roboczych.
b) poprawę właściwości chemicznych.
c) ulepszenie sposobu połączenia.
d) poprawę właściwości mechanicznych.

9. Korki odpowietrzające wykonuje się z

a) stali.
b) żeliwa.
c) mosiądzu.
d) brązu.

10. Metoda warstwowania (laminowania) stosowana jest do wykonywania omodelowania

a) ceramicznego.
b) metalowego.
c) z tworzyw sztucznych.
d) gumowego.

11. Sposób łączenia modeli z płytą uniwersalną to

a) łączenie odejmowane.
b) łączenie dodawane.
c) łączenie ruchowe.
d) łączenie spoczynkowe.

12. Do kontroli wymiarów rdzeni używa się

a) suwmiarek.
b) mikrometrów.
c) liniału kreskowego.
d) sprawdzianów.

13. Pochylenia odlewnicze wykonuje się w celu

a) ułatwienia wyjmowania modelu z formy.
b) poprawy estetyki modelu.
c) polepszenia właściwości fizycznych modelu.
d) polepszenia właściwości wytrzymałościowych modelu.

14. Użebrowanie skrzynki formierskiej służy do

a) ułatwienia składania formy.
b) ułatwienia wyjmowania modelu.
c) ułatwienia utrzymania masy w skrzynce.
d) ułatwienia zalewania formy.

15. Skurcz odlewniczy polega na

a) zmniejszaniu wymiarów modelu.
b) zmniejszaniu wymiarów formy.
c) zmniejszaniu wymiarów rdzenia.
d) zmniejszaniu wymiarów odlewu.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

16. Znaki rdzeniowe służą do

a) zamocowania rdzenia w formie.
b) ustawienia rdzenia w formie.
c) odtworzenia w formie gniazda rdzennika.
d) odtworzenia w formie wewnętrznych kształtów odlewu.

17. Do odlewania metodami specjalnymi zaliczamy

a) odlewanie odśrodkowe.
b) odlewanie kokilowe.
c) odlewanie w formach piaskowych.
d) odlewanie grawitacyjne.

II część

18. Model z częściami odejmowanymi wykonuje się, gdy

a) części wystające mogą utrudnić wyjęcie modelu z formy.
b) model jest za ciężki.
c) model ma skomplikowane kształty.
d) model jest za duży.

19. Promienie i zaokrąglenia stosuje się w celu

a) uniknięcia wad odlewniczych przy ostrych krawędziach.
b) ułatwienia wyjmowania modelu z formy.
c) ułatwienia zalewania formy.
d) polepszenia estetyki odlewu.

20. Łączenie drewna na zamek stosujemy podczas

a) łączenia drewna na długość.
b) łączenia drewna pod kątem.
c) łączenia drewna na szerokość.
d) łączenia drewna klejem.

21. Żakiety służą do

a) formowania w gruncie.
b) formowania w skrzynce formierskiej.
c) wzmacniania skrzynek formierskich.
d) ochrony form bezskrzynkowych podczas zalewania.

22. Płyty rewersyjne to inaczej płyty

a) małe.
b) duże.
c) odwrócone.
d) ukośne.

23. Do sprawdzania prawidłowości położenia rdzeni w formie służą

a) rdzenniki.
b) sprawdziany specjalne.
c) liniały krawędziowe.
d) znaki rdzeniowe

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko....................................................................................

Projektowanie elementów zespołu modelowego

Zakreśl poprawną odpowiedź

Nr
zadania

Odpowiedź Punkty

1

a b

c

d

2

a b

c

d

3

a b

c

d

4

a b

c

d

5

a b

c

d

6

a b

c

d

7

a b

c

d

8

a b

c

d

9

a b

c

d

10

a b

c

d

11 a

b c d

12 a

b c d

13 a

b c d

14 a

b c d

15 a

b c d

16 a

b c d

17 a

b c d

18 a

b c d

19 a

b c d

20 a

b c d

21 a

b c d

22 a

b c d

23 a

b c d

Razem

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej

„Projektowanie elementów

zespołu modelowego”

Test składa się z 23 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

-

zadania: 1, 2, 3, 4, 5, 6 ,7 ,8 ,9 ,10, 11, 12,13, 14, 15, 16, 17 są z poziomu podstawowego,

-

zadania: 18, 19, 20, 21, 22, 23 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

-

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

-

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

-

dobry – za rozwiązanie 17 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

-

bardzo dobry – za rozwiązanie 20 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi:1.c, 2.c, 3.b, 4.a, 5.a, 6.b, 7.d, 8.d, 9.a, 10.c, 11.d, 12.a, 13.b,
14.b, 15.a, 16.b, 17.b, 18.a, 19.c, 20.d, 21.a, 22.d, 23.c.

Plan testu

Nr
zad

.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria
celu

Poziom
wymagań

Poprawna
odpowiedź

1

Określić podstawę do wykonania rysunku modelu

B

P

c

2

Podać definicję modelu odlewniczego

A

P

c

3

Przedstawić skutki skurczu odlewniczego

B

P

b

4

Podać definicję znaków rdzeniowych

A

P

a

5

Określić cel stosowania pochyleń odlewniczych

C

P a

6

Określić zastosowanie płyty modelowej

B

P b

7

Podać rodzaje połączeń stosowanych przy
wykonywaniu modeli

B P d

8 Określić cel stosowania części odejmowanej

modelu

C

P d

9 Podać definicję odlewania odśrodkowego A

P

a

10 Omówić szczegóły konstrukcyjne rdzennic

metalowych

B

P c

11 Przedstawić zastosowanie rdzennic metalowych

B

P d

12 Podać sposoby łączenia elementów drewnianych

B

P a

13 Przedstawić elementy konstrukcyjne skrzynek

formierskich

C

P

b

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

14 Podać sposoby rozłącznego łączenia elementów

drewnianych

B

P b

15 Podać określenie modelu

B

P

a

16 Podać definicję kokili

A

P

b

17 Podać zastosowanie rdzenia

B

P

b

18 Określić rodzaje płyt modelowych

B

PP

a

19 Przedstawić sposoby zabezpieczania form w

odlewaniu bezskrzynkowym

B PP c

20 Przedstawić klasyfikację modeli

C

PP

d

21 Określić sposoby wypełniania formy metalem przy

odlewaniu ciśnieniowym

C PP a

22 Określić technologię odlewania kokilowego

C

PP

d

23 Określić zakres stosowania odlewania

ciśnieniowego

D PP c

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielenia odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia
12. Przeczytaj uważnie instrukcję.
13. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
14. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
15. Test zawiera 23 pytania o różnym stopniu trudności. Są to pytania wielokrotnego

wyboru. Dla każdego pytania podane są cztery odpowiedzi a), b), c), d0. Tylko jedna jest
poprawna.

16. Za każdą poprawną odpowiedź otrzymujesz 1 punkt, za błędną odpowiedź lub jej brak

otrzymujesz 0 punktów.

17. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X (w przypadku pomyłki błędną odpowiedź zaznacz kółkiem, a następnie ponownie
zakreśl odpowiedź prawidłową).

18. Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności: I część- poziom podstawowy,

II część – poziom ponadpodstawowy.

19. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
20. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie ci czas wolny.

21. Po rozwiązaniu testu sprawdź, czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE

ODPOWIEDZI.

22. Na rozwiązanie testu masz 60 minut.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

− instrukcja,

− zestaw zadań testowych,
− karta odpowiedzi.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

I część

1. Rysunek surowego odlewu powstaje na podstawie

a) szkicu modelu.
b) pomiarów odlewu.
c) rysunku konstrukcyjnego.
d) obserwacji odlewu.

2. Kształt odlewu odtwarzany jest przez

a) skrzynkę formierską.
b) skrzynkę rdzeniową.
c) model.
d) znak rdzeniowy.

3. Skutkiem skurczu odlewniczego jest

a) zwiększenie wymiarów odlewu.
b) zmniejszenie wymiarów odlewu.
c) brak zmian w wielkości odlewu.
d) stabilizacja odlewu.

4. Znaki rdzeniowe służą do

a) odtworzenia w formie gniazda rdzennika.
b) odtworzenia w formie odlewu.
c) wykonania rdzenia w rdzennicy.
d) odpowietrzania rdzenia.

5. Do ułatwienia wyjmowanie modelu z formy służą

a) pochylenia odlewnicze.
b) zaokrąglenia.
c) wzmocnienia formy.
d) żebrowania formy.

6. Płyta modelowa służy do

a) ustawiania na niej skrzynek formierskich.
b) mocowania na niej modeli.
c) formowania.
d) wyjmowania modelu z formy.

7. Połączenie na „jaskółczy ogon” jest to

a) połączenie układu wlewowego z płytą modelową.
b) połączenie dwóch elementów metalowych.
c) połączenie klejone.
d) połączenie części odejmowanej z modelem.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

8. Część odejmowana modelu jest wyjmowana z formy

a) przed wyjęciem modelu.
b) po zalaniu formy.
c) po wybiciu odlewu.
d) po wyjęciu modelu.

9. Odlewanie odśrodkowe zalicza się do odlewania

a) specjalnego.
b) grawitacyjnego.
c) ciśnieniowego.
d) skorupowego.

10. Grubość żeber wzmacniających powinna być

a) mniejsza od grubości ścianek rdzennicy.
b) większa od grubości ścianek rdzennicy.
c) taka sama jak grubości ścianek rdzennicy.
d) mniejsza lub większa od grubości ścianek rdzennicy.

11. Rdzennice metalowe stosuje się przy produkcji

a) małych ilości dużych rdzeni.
b) małych ilości drobnych rdzeni.
c) rdzeni metalowych.
d) dużych ilości rdzeni.

12. Łączenie drewnianych elementów modeli może odbywać się przez

a) klejenie
b) spawanie
c) zgrzewanie.
d) lutowanie.

13. Korki odpowietrzające wykonuje się

a) ze stali.
b) z mosiądzu.
c) z żeliwa.
d) ze staliwa.

14. Łączenie drewna na zamek stosuje się przy łączeniu

a) na długość.
b) na szerokość.
c) pod kątem.
d) na zakładkę.

15. Model odlewniczy odtwarza

a) kształt odlewu.
b) kształt rdzenia.
c) kształt wlewu głównego.
d) kształt rdzennicy.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

16. Kokila jest to

a) narzędzie do wykonywania formy.
b) forma metalowa.
c) forma piaskowa.
d) skrzynka rdzeniowa.

17. Rdzeń służy do

a) zalewania formy.
b) odtworzenia kształtów wewnętrznych odlewu.
c) odtworzenia kształtów zewnętrznych odlewu.
d) odpowietrzenia formy.

II część

18. Płyta koordynatowa jest to płyta

a) uniwersalna.
b) dwustronna.
c) jednostronna.
d) rewersyjna.

19. Do zabezpieczania form bezskrzynkowych podczas zalewania służą

a) skrzynki usuwalne.
b) ramki nadstawne.
c) żakiety.
d) sworznie ustalające.

20. Wzorniki są to

a) modele naturalne.
b) modele ze znakami rdzeniowymi.
c) modele niedzielone.
d) modele uproszczone.

21. Sprężone powietrze jest wykorzystywane przy odlewaniu

a) ciśnieniowym.
b) kokilowym.
c) grawitacyjnym.
d) odśrodkowym.

22. Przy stopach wolno krzepnących można obniżyć temperaturę kokili do

a) 100÷250

°C.

b) 300÷450

°C.

c) 200÷350

°C.

d) 50÷100

°C.

23. Stopy, których nie można odlewać pod ciśnieniem to

a) łatwotopliwe ciężkie.
b) trudnotopliwe lekkie.
c) trudnotopliwe ciężkie.
d) łatwotopliwe lekkie.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko....................................................................................

Projektowanie elementów zespołu modelowego
Zakreśl poprawną odpowiedź

Nr
zadania

Odpowiedź Punkty

1

a b c d

2

a b c d

3

a b c d

4

a b c d

5

a b c d

6

a b c d

7

a b c d

8

a b c d

9

a b c d

10

a b c d

11

a b c d

12

a b c d

13

a b c d

14

a b c d

15

a b c d

16

a b c d

17

a b c d

18

a b c d

19

a b c d

20

a b c d

21

a b c d

22

a b c d

23

a b c d

Razem

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

38

7. LITERATURA

1. Błaszkowski K.: Technologia i mechanizacja odlewnictwa. WSiP, Warszawa 1992.
2. Data L.: Technologia odlewnictwa. Cz.1. WSiP, Warszawa 1975.
3. Chudzikiewicz R.: Mechanizacja odlewni. WN-T, Warszawa 1974.
4. Falęcki Z.: Podstawy formowania z modeli odlewniczych. Wyd. AGH, Kraków 1994.
5. Górecki A.: Technologia ogólna. WSiP, Warszawa 1996.
6. Reymer B (red): Poradnik inżyniera: Odlewnictwo. Cz1 i 2. WN-T, Warszawa 1986.
7. Reszel E.: Modelarstwo.WSiP, Warszawa 1984.
8. Ziemkiewicz J.: Technologia odlewnictwa. PWSZ, Warszawa 1970.