„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Dorota Niedzielska-Barczyk
Przygotowywanie surowców i mas ceramicznych
813[01].Z2.02
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
1
Recenzenci:
mgr inż. Katarzyna Golec
mgr inż. Beata Figarska-Wysocka
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Dorota Niedzielska-Barczyk
Konsultacja:
mgr inż. Gabriela Poloczek
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 813[01].Z2.02
„Przygotowywanie surowców i mas ceramicznych”, zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu operator urządzeń przemysłu ceramicznego.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
2
SPIS TREŚCI
1.
Wprowadzenie
3
2.
Wymagania wstępne
5
3.
Cele kształcenia
6
4.
Przykładowe scenariusze zajęć
7
5.
Ćwiczenia
13
5.1. Surowce ceramiczne
13
5.1.1. Ćwiczenia
13
5.2. Urządzenia dozujące i ważące
16
5.2.1. Ćwiczenia
16
5.3. Urządzenia do rozdrabniania surowców ceramicznych
18
5.3.1. Ćwiczenia
18
5.4. Wzbogacanie i przesiewanie surowców ceramicznych
21
5.4.1. Ćwiczenia
21
5.5. Przygotowanie mas ceramicznych
23
5.5.1. Ćwiczenia
23
5.6. Ciąg mieląco – suszący glin
28
5.6.1. Ćwiczenia
28
5.7. Otrzymywanie szamotu i klinkieru
29
5.7.1. Ćwiczenia
29
6.
Ewaluacja osiągnięć uczniów
31
7.
Literatura
45
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
3
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocy w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole zawodowej kształcącej w zawodzie operator urządzeń
przemysłu ceramicznego
W poradniku zamieszczono:
−
wymagania wstępne, które określają, jakie wiadomości powinien posiadać uczeń przed
przystąpieniem do nauki w wybranym zawodzie,
−
cele kształcenia, czyli wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,
−
przykładowe scenariusze zajęć, w których nakreślono sposób przeprowadzenia zajęć
w modułowym systemie kształcenia,
−
propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,
−
przykładowe zestawy zadań testowych,
−
wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami
aktywizującymi, ze szczególnym uwzględnieniem:
−
pokazu z objaśnieniem,
−
samokształcenia kierowanego,
−
metody tekstu przewodniego,
−
dyskusji dydaktycznej,
−
ć
wiczeń praktycznych.
Forma organizacyjna pracy uczniów może również być zróżnicowana, począwszy
od samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.
W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może
posłużyć się zestawami zadań testowych, które są zamieszczone w rozdziale 6 „Ewaluacja
osiągnięć uczniów”.
W tym rozdziale podano również:
−
klucz odpowiedzi,
−
instrukcję dla nauczyciela,
−
instrukcję dla ucznia,
−
przykładową kartę odpowiedzi.
Poniżej został przedstawiony diagram powiązań pomiędzy pokrewnymi jednostkami
wraz z ich opisami. Dzięki temu będzie można sprawdzić, czy uczniowie dysponują już
dostateczną wiedzą by móc rozpocząć pracę z jednostką modułową „Przygotowywanie
surowców i mas ceramicznych”.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
4
Schemat układu jednostek modułowych
813[01].Z2.03
Formowanie wyrobów
z mas plastycznych
813[01].Z2.05
Formowanie wyrobów
z mas lejnych
813[01].Z2.01
Stosowanie podstawowych pojęć
z zakresu chemii ceramicznej
813[01].Z2.02
Przygotowywanie surowców i mas
ceramicznych
813[01].Z2.04
Formowanie wyrobów
z mas sypkich
813[01].Z2.06
Suszenie
wyrobów ceramicznych
813[01].Z2.07
Wypalanie
wyrobów ceramicznych
813[01].Z2.08
Zdobienie i szkliwienie wyrobów
ceramicznych
813[01].Z2
Technologia produkcji wyrobów
ceramicznych
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
5
2. WYMAGANIA WSTĘPNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
−
stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu czynności
związanych z przygotowaniem surowców i mas ceramicznych,
−
posługiwać się dokumentacją techniczną,
−
stosować podstawowe pojęcia z zakresu chemii ceramicznej,
−
klasyfikować skały występujące w skorupie ziemskiej,
−
czytać symbole rysunkowe maszyn i urządzeń przemysłu ceramicznego.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
6
3. CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
–
określić kryteria przydatności surowców,
–
scharakteryzować podstawowe surowce ceramiczne i materiały pomocnicze,
–
rozróżnić podstawowe surowce i ocenić ich przydatność,
–
określić składniki masy ceramicznej na podstawie receptury,
–
określić role surowców ilastych i schudzających topniki oraz ich wpływ na właściwości
mas ceramicznych,
–
przygotować masy plastyczne, gęstwy odlewnicze, granulat do prasowania w warunkach
laboratoryjnych i przemysłowych,
–
sporządzić masy ceramiczne zgodnie z recepturami produkcyjnymi,
–
określić kryteria przydatności surowców,
–
rozróżnić urządzenia do przygotowania surowców i mas ceramicznych,
–
posłużyć się terminologią z zakresu technologii ceramicznej,
–
scharakteryzować zasady użytkowania maszyn i urządzeń do przygotowania surowców
i mas,
–
sklasyfikować urządzenia dozujące i ważące,
–
scharakteryzować zasady działania i obsługi urządzeń dozujących
–
i ważących surowce i masy,
–
dozować i odważyć surowce i masy,
–
scharakteryzować budowę i zasadę działania urządzeń rozdrabniających do surowców
miękkich,
–
scharakteryzować budowę i zasadę działania kruszarek do surowców twardych,
–
rozdrobnić i kruszyć surowce,
–
sklasyfikować urządzenia do mielenia i wyjaśnić zasadę działania,
–
zmielić surowce,
–
scharakteryzować budowę i zasadę działania oraz obsługę urządzeń do przesiewania na
sucho surowców i gęstw ceramicznych,
–
scharakteryzować budowę i zasadę działania oraz obsługę urządzeń do przesiewania na
mokro surowców i gęstw ceramicznych,
–
wyjaśnić budowę i zasadę działania oddzielaczy magnetycznych,
–
scharakteryzować zasadę działania mieszarek do mas i gęstw ceramicznych,
–
scharakteryzować urządzenia odwadniające,
–
skontrolować przebieg pracy urządzeń do przygotowania surowców i mas ceramicznych,
–
odczytać instrukcje obsługi urządzeń dozujących, rozdrabniających i mielących,
–
zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
i ochrony środowiska podczas obsługi maszyn i urządzeń do przygotowania surowców
i mas ceramicznych.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
7
4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadząca:
…………………………………….…………..........
Modułowy program nauczania:
Operator urządzeń przemysłu ceramicznego 813[01].
Moduł:
Technologia produkcji wyrobów ceramicznych 813[01].Z2
Jednostka modułowa:
Przygotowanie
surowców
i
mas
ceramicznych
813[01].Z2.02
Temat: Wstępne rozdrabnianie surowców nieplastycznych w kruszarkach szczękowych.
Cel ogólny: Nabycie umiejętności praktycznych z zakresu obsługi urządzeń laboratoryjnych
wstępnego rozdrabniania surowców nieplastycznych.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
−
przygotować kruszarkę do rozdrabniania,
−
odczytać instrukcję obsługi urządzenia,
−
obliczyć stopień rozdrobnienia surowca,
−
zastosować przepisy bhp podczas prowadzenia pracy.
W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
−
organizowania i planowania pracy,
−
pracy w zespole,
−
oceny pracy zespołu.
Metody nauczania–uczenia się:
−
metoda przewodniego tekstu.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik,
−
waga,
−
pojemnik na surowiec,
−
kruszarka szczękowa laboratoryjna,
−
surowiec, np. dolomit,
−
przymiar,
−
instrukcja obsługi kruszarki.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
−
praca w grupach 2÷3 osobowych.
Czas: 4 godziny dydaktyczne.
Uczestnicy:
−
uczniowie dwuletniej zasadniczej szkoły zawodowej kształcącej w zawodzie operator
urządzeń przemysłu ceramicznego.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
8
Przebieg zajęć
Zadanie dla ucznia:
Rozdrobnij wstępnie kawałki dolomitu (2 kg) do ziaren wielkości 7 mm, przy użyciu
laboratoryjnej kruszarki szczękowej.
Faza wstępna:
1.
Sprawy organizacyjne.
2.
Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3.
Zaznajomienie uczniów z pracą metodą przewodniego tekstu.
4.
Podział uczniów na zespoły.
5.
Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
Faza właściwa: praca metodą przewodniego tekstu – fazy 1–5
Faza
Przykłady pytań
Oczekiwane odpowiedzi
Jakie metody rozdrabniania można
rozróżnić?
Ś
cieranie, ściskanie, miażdżenie,
uderzanie.
Jakie
rodzaje
rozdrabniania
wyróżniamy?
Grube, średnie, drobne, mielenie
Z jakich etapów składa się proces
rozdrabniania?
Rozdrabnianie
wstępne,
wtórne,
mielenie.
1. Informacje
Jakie urządzenia mogą realizować
określony
etap
rozdrabniania
w przypadku
surowców
nieplastycznych?
Wstępnie – kruszarka szczękowa,
wtórnie kruszarka walcowa, mielenie
– młyny kulowe.
Jakie
podstawowe
czynności
przygotowawcze należy wykonać
przed rozdrabnianiem na kruszarce
szczękowej?
Zapoznać się z instrukcją obsługi,
zgromadzić
surowiec
do
rozdrabniania,
odważyć
porcję
surowca do rozdrobnienia.
W jaki sposób określisz wielkość
ziaren mlewa?
Należy
ustawić
odpowiedniej
wielkości
szczelinę
między
szczękami.
Jak obliczysz stopień rozdrobnienia? Ze wzoru:
n=d/d
1
2. Planowanie
Jakie
ś
rodki
ochrony
osobistej
użyjesz obsługując kruszarkę?
Maseczkę przeciwpyłową, ochrona
uszu i włączona wentylacja.
3. Ustalenia
−
uczniowie pracując w grupach, proponują kolejność czynności, jakie
będą musieli zrealizować podczas rozdrabniania surowca w kruszarce
szczękowej;
−
uczniowie konsultują z nauczycielem plan działań i prezentują
uzyskane do tej pory informacje;
4. Wykonanie
Uczniowie postępują według ustalonego wcześniej planu, konsultując
trudniejsze czynności obsługi kruszarki z nauczycielem.
5. Sprawdzenie
Sprawdzenie, czy uczniowie odważyli porcję surowca do rozdrabniania,
czy szczelina między szczękami wynosi 7mm, czy właściwie obliczyli
stopień rozdrobnienia, czy zachowali przepisy bhp.
6. Analiza
końcowa
Uczniowie wraz z nauczycielem ustalają, które etapy rozwiązania zadania
sprawiły im trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe ćwiczenie,
wskazać, jakie ważne umiejętności zostały przyswojone, jakie wystąpiły
nieprawidłowości i jak ich unikać w przyszłości.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
9
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
–
anonimowe ankiety dotyczące oceny zajęć i trudności podczas realizowania zadania.
Praca domowa
Wykonać raport z przeprowadzonych zajęć praktycznych. Powinien on zawierać: cel
pracy, szczegółowy opis problemu, który był rozwiązywany, opis kolejnych czynności, jakie
wykonano oraz uwagi i wnioski końcowe.
ZAŁĄCZNIKI DO SCENARIUSZA:
Załącznik A – Instrukcja pracy dla uczniów metodą przewodniego tekstu
W jaki sposób będziecie pracować na zajęciach?
Otrzymaliście od nauczyciela problem do rozwiązania (załącznik B), nad którym
zastanowicie się wspólnie. Będziecie pracować metodą przewodniego tekstu składającą się
z sześciu faz.
W pierwszej fazie pracy „Informacje wstępne”, a także w drugiej fazie „Planowanie”,
pomogą Wam pytania prowadzące (załącznik C i załącznik D). Odpowiedzi na te pytania
opracujecie pisemnie, jeśli będziecie mieć wątpliwości, nauczyciel udzieli Wam pomocy.
W fazie „Ustalenia” zaproponujecie kolejność czynności, jakie będziecie wykonywać
podczas rozdrabniania surowca w kruszarce szczękowej. Ponadto sprawdźcie, czy stanowisko
jest przygotowane do pracy i czy posiadacie już wszystkie potrzebne pomoce. Na zakończenie
tego punktu zajęć skonsultujcie swój plan działania z nauczycielem i zaprezentujcie uzyskane
do tej pory informacje.
W fazie „Wykonanie” przystąpcie do wykonywania ćwiczenia, według ustalonego
wcześniej planu.
W fazie „Sprawdzenie” sprawdźcie ostatecznie, czy zostały szczęki właściwie
rozstawione, a stopień rozdrobnienia poprawnie obliczony.
W ostatniej fazie „Analiza końcowa” zastanowicie się nad całym procesem
rozwiązywania przez Wasz zespół problemu i wskażecie, które etapy pracy nad rozwiązaniem
zadania sprawiały Wam trudności i jakie były tego przyczyny.
Załącznik B – Zadanie dla zespołów uczniowskich.
Zadanie:
Rozdrobnij wstępnie kawałki dolomitu (2 kg) do ziaren wielkości 7 mm, przy użyciu
laboratoryjnej kruszarki szczękowej.
Załącznik C – Pytania prowadzące do fazy I – Informacje wstępne.
1.
Jakie metody rozdrabniania można rozróżnić?
2.
Jakie rodzaje rozdrabniania wyróżniamy?
3.
Z jakich etapów składa się proces rozdrabniania?
4.
Jakie urządzenia mogą realizować określony etap rozdrabniania w przypadku surowców
nieplastycznych?
Załącznik D – Pytania prowadzące do fazy II – Planowanie.
1.
Jakie podstawowe czynności przygotowawcze należy wykonać przed rozdrabnianiem na
kruszarce szczękowej?
2.
W jaki sposób określisz wielkość ziaren mlewa?
3.
Jak obliczysz stopień rozdrobnienia?
4.
Jakie środki ochrony osobistej użyjesz obsługując kruszarkę?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
10
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadząca:
…………………………………….…………..........
Modułowy program nauczania:
Operator urządzeń przemysłu ceramicznego 813[01].
Moduł:
Technologia produkcji wyrobów ceramicznych 813[01].Z2
Jednostka modułowa:
Przygotowanie
surowców
i
mas
ceramicznych
813[01].Z2.02
Temat: Przygotowanie masy plastycznej w mieszalniku Wernera.
Cel ogólny: Obsługiwanie mieszalnika z mieszadłem zetowym i przygotowanie masy
plastycznej.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
−
przygotować urządzenie do pracy,
−
odczytać ze zrozumieniem instrukcje obsługi urządzenia,
−
obsłużyć urządzenie zgodnie z instrukcją,
−
sporządzić masę zgodnie z recepturą,
−
skontrolować organoleptycznie masę,
−
dobrać środki ochrony osobistej i zastosować przepisy bhp w trakcie wykonania ćwiczeń.
W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
−
organizowania i planowania pracy,
−
pracy w zespole,
−
oceny pracy zespołu.
Metody nauczania–uczenia się:
−
metoda przewodniego tekstu.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik,
−
surowce,
−
mieszalnik z mieszadłem zetowym,
−
instrukcja obsługi mieszarki,
−
instrukcja stanowiskowa,
−
wagi (co najmniej 2 szt),
−
instrukcja obsługi wagi,
−
ś
rodki ochrony osobistej,
−
zbiornik na masę,
−
sprzęt laboratoryjny.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
−
praca w zespołach 2–3 osobowych.
Czas: 4 godziny dydaktyczne.
Uczestnicy:
−
uczniowie dwuletniej zasadniczej szkoły zawodowej kształcącej w zawodzie operator
urządzeń przemysłu ceramicznego.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
11
Zadanie dla ucznia:
Przygotuj masę plastyczną w mieszarce zetowej, według receptury podanej poniżej.
Tabela do ćw. 3 Receptura robocza
Składnik
Ilość
Uziarnienie
Kaolin pławiony
1,4 kg
Poniżej 1 mm
Skaleń
0,3 kg
1÷2 mm
Piasek kwarcowy
0,3 kg
0÷2 mm
Woda
0,4 litra
-
Przebieg zajęć:
Faza wstępna:
1.
Sprawy organizacyjne.
2.
Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3.
Zaznajomienie uczniów z pracą metodą przewodniego tekstu.
4.
Podział uczniów na zespoły.
5.
Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
Faza właściwa: praca metodą przewodniego tekstu – fazy 1–5
Faza
Przykłady pytań
Oczekiwane odpowiedzi
Jakie typy mas ceramicznych znasz
– podział ze względu na zawartość
wilgoci?
Lejna, plastyczna, sypka.
Jakie
właściwości
ma
masa
plastyczna?
Zawiera określoną ilość wody, jest
plastyczna, dobrze urabialna, nie
odkształca się itp.
Jakie
znasz
mieszalniki
do
sporządzania mas plastycznych?
Zetowe,
łopatkowe
dwuwałowe,
gniotownik.
1. Informacje
Jakie surowce dominują w składzie
mas plastycznych?
Surowce ilaste
Co należy zrobić przed rozpoczęciem
sporządzania masy plastycznej?
Odważyć surowce, zapoznać się
z instrukcją obsługi mieszalnika.
Jakie
ś
rodki
ochrony
osobistej
należy dobrać?
Maseczka ochronna, rękawice, odzież
ochronna, włączyć wentylację.
Co należy zrobić, aby stwierdzić, że
masa jest gotowa?
Należy sprawdzić jej jednorodność.
2. Planowanie
Co wchodzi w zakres badania
organoleptycznego masy ceramicznej?
Sprawdzanie
przez
roztarcie
w palcach i ocena wzrokowa.
3. Ustalenia
−
uczniowie pracując w grupach, proponują kolejność czynności, jakie
będą musieli wykonać podczas sporządzania masy plastycznej;
−
uczniowie konsultują z nauczycielem plan działań i prezentują
uzyskane do tej pory informacje;
4. Wykonanie
Uczniowie zapoznają się z instrukcją obsługi mieszalnika zetowego,
mieszają składniki masy do uzyskania jednorodności.
5. Sprawdzenie
Sprawdzenie, czy ilości składników masy zostały odważone zgodnie
z recepturą roboczą, czy masa uzyskała jednorodność.
6. Analiza
końcowa
Uczniowie wraz z nauczycielem ustalają, które etapy rozwiązania zadania
sprawiły im trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe ćwiczenie,
wskazać, jakie ważne umiejętności zostały przyswojone, jakie wystąpiły
nieprawidłowości i jak ich unikać w przyszłości
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
12
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
–
anonimowe ankiety dotyczące oceny zajęć i trudności podczas realizowania zadania.
Praca domowa
Wykonać raport z przeprowadzonych zajęć praktycznych. Powinien on zawierać: cel
pracy, szczegółowy opis problemu, który był rozwiązywany, opis kolejnych czynności, jakie
wykonano oraz uwagi i wnioski końcowe.
ZAŁĄCZNIKI DO SCENARIUSZA:
Załącznika A – Instrukcja pracy dla uczniów metodą przewodniego tekstu.
W jaki sposób będziesz pracować na zajęciach?
Otrzymaliście od nauczyciela problem do rozwiązania (załącznik B), nad którym
zastanowicie się wspólnie. Będziecie pracować metodą przewodniego tekstu składającą się
z sześciu faz.
W pierwszej fazie pracy „Informacje wstępne”, a także w drugiej fazie „Planowanie”,
pomogą Wam pytania prowadzące (załącznik C i załącznik D). Odpowiedzi na te pytania
opracujecie pisemnie, jeśli będziecie mieć wątpliwości, nauczyciel udzieli Wam pomocy.
W fazie „Ustalenia” zaproponujecie kolejność czynności, jakie będziecie wykonywać
podczas sporządzania masy ceramicznej. Ponadto sprawdźcie, czy stanowisko jest
przygotowane do pracy i czy posiadacie już wszystkie potrzebne pomoce. Na zakończenie
tego punktu zajęć skonsultujcie swój plan działania z nauczycielem i zaprezentujcie uzyskane
do tej pory informacje.
W fazie „Wykonanie” przystąpcie do wykonywania ćwiczenia, według ustalonego
wcześniej planu.
W fazie „Sprawdzenie” sprawdźcie, czy składniki odważono zgodnie z recepturą robocza
dla masy plastycznej, czy gotowa masa uzyskała jednorodność.
W ostatniej fazie „Analiza końcowa” zastanowicie się nad całym procesem
rozwiązywania przez Wasz zespół problemu i wskażecie, które etapy pracy nad rozwiązaniem
zadania sprawiały Wam trudności i jakie były tego przyczyny.
Załącznik B – Zadania dla zespołów uczniowskich.
Zadanie:
Przygotuj masę plastyczną w mieszarce zetowej, według receptury podanej poniżej.
Tabela do ćw. 3 Receptura robocza
Składnik
Ilość
Uziarnienie
Kaolin pławiony
1,4kg
Poniżej 1mm
Skaleń
0,3kg
1-2mm
Piasek kwarcowy
0,3kg
0-2mm
Woda
0,4 litra
-
Załącznik C – Pytania prowadzące do fazy I – Informacje wstępne.
1.
Jakie typy mas ceramicznych znasz – podział ze względu na zawartość wilgoci?
2.
Jakie właściwości ma masa plastyczna?
3.
Jakie znasz mieszalniki do sporządzania mas plastycznych?
4.
Jakie surowce dominują w składzie mas plastycznych?
Załącznik D – Pytania prowadzące do fazy II – Planowanie.
1.
Co należy zrobić przed rozpoczęciem sporządzania masy plastycznej?
2.
Jakie środki ochrony osobistej należy dobrać?
3.
Co należy zrobić, aby stwierdzić, że masa jest gotowa?
4.
Co wchodzi w zakres badania organoleptycznego masy ceramicznej?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
13
5. ĆWICZENIA
5.1.
Surowce ceramiczne
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przeprowadź analizę tabeli nr 1 tego poradnika i odpowiedź na zadane pytanie: Jakie
powinny być parametry surowca plastycznego, który można zastosować na kafle oraz jakie
kryteria musi spełniać surowiec ilasty, aby go stosować na wyroby ogniotrwałe szamotowe.
Wskazówki do realizacji
Jest to jedno z ćwiczeń kształtujących umiejętność czytania ze zrozumieniem
i przetwarzania danych zawartych w tabelach. Zadanie to wykonują uczniowie samodzielnie.
Przewidywany czas realizacji to 30 minut.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
przeczytać określone treści z poradnika,
2)
przeanalizować zawartość tabeli 1,
3)
wynotować parametry surowca plastycznego na kafle,
4)
wynotować parametry surowca przydatnego na wyroby ogniotrwałe szamotowe,
5)
zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
poradnik,
−
notatnik,
−
literatura wskazana przez nauczyciela.
Ćwiczenie 2
Określ, które zdania są prawdziwe, a które fałszywe:
Zdanie:
Prawda
Fałsz
Ilość wody, którą należy dodać do gliny, aby uzyskać masę, określa
się nazwą wody zarobowej i wyraża w procentach.
Surowiec schudzający zwiększa plastyczność masy ceramicznej.
Złoża, które powstały w miejscu skały macierzystej nazywa się
wtórnymi.
Surowce plastyczne podczas suszenia mają skłonność do pękania, co
nazywamy interwałem spiekania.
Od plastyczności glin zależy ich właściwość określana jako zdolność
wiązania materiałów nieplastycznych.
Ogniotrwałość zwykła jest to temperatura, w której próbka z badanego
surowca ulega odkształceniu pod ciężarem własnym.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
14
Topnikiem nazywamy substancję, która obniża temp. spiekania masy
ceramicznej.
Wskazówki do realizacji
Celem tego ćwiczenia jest sprawdzenie na ile uczniowie potrafią posłużyć się
terminologią z zakresu technologii ceramiki. Uczniowie powinni pracować samodzielnie.
Nauczyciel wskazuje uczniów do prezentacji. Przewidywany czas realizacji to 20 minut.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
przeczytać określone treści z poradnika,
2)
przeanalizować treść każdego zdania,
3)
podjąć decyzję czy zdanie jest prawdziwe, czy fałszywe,
4)
zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
poradnik.
Ćwiczenie 3
Określ, przydatność surowców na potrzeby przemysłu ceramicznego – połącz w logiczne
pary i uzupełnij tabelkę:
1
2
3
4
5
1.
Gliny nie ogniotrwałe, zawierają dużo topników,
po wypaleniu (1000
o
C) nie są spieczone
A.
PORCELANA STOŁOWA
2.
Kaoliny i glina biało wypalająca się
B.
WYRÓB SZAMOTOWY
3.
Glina ogniotrwała powyżej 158sP
C.
RURA KANALIZACYJNA
4.
Glina b. plastyczna, po wypaleniu szara, kremowa,
różowa, temp. spiekania 1100÷1200
o
C
D.
CEGŁA KLINKIEROWA
5.
Glina po wypaleniu 900÷1100
o
C, nasiąkliwa,
o barwie czerwonej, zawiera dużo związków żelaza
E.
WYRÓB GARNCARSKI
I KAFLE
Wskazówki do realizacji
Celem tego ćwiczenia jest sprawdzenie na ile uczniowie potrafią w praktyce wykorzystać
wiedzę teoretyczną. Uczniowie powinni pracować samodzielnie. Nauczyciel wskazuje
uczniów do prezentacji. Przewidywany czas realizacji to 15 minut.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
przeczytać określone treści z poradnika,
2)
przeanalizować opisy surowców,
3)
przeanalizować zestawienie wyrobów,
4)
wyszukać charakterystycznych informacji o treści jednoznacznej,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
15
5)
połączyć surowiec z wyrobem,
6)
uzupełnić tabelkę,
7)
zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne,
Ś
rodki dydaktyczne:
−
poradnik,
−
notatnik.
Ćwiczenie 4
Rozpoznaj i omów wybrane surowce ceramiczne – wskaż ich zastosowanie.
Wskazówki do realizacji
Celem tego ćwiczenia jest sprawdzenie na ile uczniowie potrafią rozróżnić surowce
ceramiczne. Nauczyciel powinien przygotować jak najwięcej surowców, zarówno
plastycznych i nieplastycznych. Nauczyciel może pokazać katalogi i albumy minerałów i skał.
Uczniowie mogą pracować w parach. Nauczyciel wskazuje uczniów do prezentacji.
Przewidywany czas realizacji to 90 minut.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
zapoznać się z właściwą treścią poradnika,
2)
zapoznać się z literaturą wskazaną przez nauczyciela,
3)
obejrzeć zgrupowane surowce ceramiczne,
4)
rozróżnić i podzielić surowce na dwie grupy: plastyczne i nieplastyczne,
5)
nazwać surowce,
6)
sporządzić krótką notatkę o każdym z nich,
7)
wskazać przydatność w przemyśle ceramicznym poszczególnych surowców,
8)
zaprezentować wykonanie ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
poradnik,
−
literatura wskazana przez nauczyciela,
−
surowce ceramiczne plastyczne,
−
surowce ceramiczne nieplastyczne.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
16
5.2. Urządzenia dozujące i ważące
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zaplanuj dozowanie surowca w kawałkach o max średnicy 50 mm, podajnikiem stalowo-
-taśmowym, i wydajności na poziomie 5,5 tony/godz. surowca.
Tabela do ćwiczenia 1 Teoretyczne wydajności podajnika stalowo-taśmowego
Podajnik
stalowo-taśmowy
Prędkość przesuwu
taśmy m/min
Wydajność
podajnika t/h
Typ A
0,08
1,03
Typ B
0,40
3,4
Typ C
0,70
5,6
Typ D
1,36
7,6
Wskazówki do realizacji
Celem tego ćwiczenia jest sprawdzenie na ile uczniowie potrafią w praktyce wykorzystać
wiedzę teoretyczną. Uczniowie powinni pracować samodzielnie. Nauczyciel wskazuje
uczniów do prezentacji. Przewidywany czas realizacji to 15 minut.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
zapoznać się z określonymi treściami z poradnika,,
2)
zebrać wszystkie informacje o podajniku,
3)
określić jakie parametry są ważne w pracy tego urządzenia,
4)
zebrać niezbędne dane liczbowe,
5)
zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
poradnik,
−
notatnik,
−
tabelka do ćwiczenia 1.
Ćwiczenie 2
Odważ 25 kg piasku na wadze dziesiętnej z dokładnością 0,1 kg – po zapoznaniu się
z instrukcją obsługi wagi.
Wskazówki do realizacji
Celem tego ćwiczenia jest kształtowanie umiejętności ważenia na wagach dziesiętnych.
Uczniowie powinni pracować samodzielnie. Nauczyciel zwraca uczniom uwagę na
dokładność ważenia i zachowanie przepisów bhp. Wyjaśnia i może zademonstrować różne
typy wag dziesiętnych.. Przewidywany czas realizacji to 60 minut.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
17
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
zapoznać się z dostępnymi wagami,
2)
zapoznać się z instrukcjami obsługi tych wag,
3)
wykonać ćwiczenie zgodnie z przepisami bhp,
4)
wybrać wagę spełniającą wymagania określone w ćwiczeniu,
5)
dobrać środki ochrony osobistej,
6)
odważyć 25 kg piasku z dokładnością 0,1 kg,
7)
zaprezentować wykonanie ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne,
−
dyskusja dydaktyczna.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
wagi (co najmniej 2 sztuki),
−
instrukcje obsługi wag,
−
piasek kwarcowy co najmniej 25 kg na jednego ucznia,
−
pojemnik,
−
łopatka,
−
ś
rodki ochrony osobistej.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
18
5.3.
Urządzenia do rozdrabniania surowców
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Uzupełnij tabelę, wpisując właściwe urządzenie do rozdrabniania surowców.
Etapy rozdrabniania
Surowiec plastyczny
Surowiec nieplastyczny
Rozdrabnianie wstępne
Rozdrabnianie wtórne
Mielenie
Wskazówki do realizacji
Celem tego ćwiczenia jest sprawdzenie na ile uczniowie potrafią w praktyce dobrać
właściwe urządzenie dla potrzeb technologicznych. Uczniowie powinni pracować
samodzielnie. Nauczyciel wskazuje uczniów do prezentacji. Przewidywany czas realizacji to
15 minut.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
zapoznać się z określonymi treściami z poradnika,
2)
przeanalizować etap rozdrabniania wstępnego,
3)
wpisać urządzenia stosowane na wstępie rozdrabniania,
4)
przeanalizować etap drugi – wtórne rozdrabnianie,
5)
wpisać urządzenia stosowane do wtórnego rozdrabniania,
6)
przeanalizować proces mielenia,
7)
wpisać urządzenia do mielenia surowców,
8)
zaprezentować wyniki ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne,
−
dyskusja dydaktyczna.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
poradnik,
−
katalogi urządzeń,
−
literatura wskazana przez nauczyciela.
Ćwiczenie 2
Przeprowadź na mokro w młynie kulowym mielenie 5 kg gliny surowej suchej. Stopień
zmielenia wg pozostałości na sicie kontrolnym o oczku 0,06 mm powinien wynieść 1÷3%.
Wskazówki do realizacji
Celem tego ćwiczenia jest zdobycie umiejętności ucznia w obsłudze młyna. Uczniowie
mogą pracować w zespołach 2-3 osobowych. Nauczyciel wskazuje zagrożenia wynikające
z obsługi tego typu urządzenia, podkreśla zasadę stosowania przepisów bhp przy obsłudze
młyna. Przewidywany czas realizacji to 180 minut.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
19
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
zapoznać się z literaturą wskazaną przez nauczyciela,
2)
zapoznać się z instrukcją obsługi młyna,
3)
przygotować (odważyć) wsad do młyna (surowiec, woda, mielniki) (1:1:1),
4)
dokonać zasypu młyna,
5)
wykonywać ćwiczenie zgodnie z przepisami bhp i instrukcją stanowiskową,
6)
mielić glinę - 120 minut lub dłużej,
7)
przerwać pracę młyna,
8)
sprawdzić stopień rozdrobnienia gliny,
9)
pobrać próbkę gliny z młyna,
10)
skontrolować uziarnienie na sicie kontrolnym 0,06 mm,
11)
przerwać mielenie (spełnione 1÷3%),
12)
opróżnić młyn,
13)
uporządkować stanowisko,
14)
zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne,
−
dyskusja dydaktyczna.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
młyn kulowy,
−
instrukcja stanowiskowa,
−
instrukcja obsługi młyna,
−
glina,
−
waga,
−
sito o oczku 0,06 mm,
−
czerpak,
−
literatura wskazana przez nauczyciela.
Ćwiczenie 3
Rozdrobnij wstępnie kawałki dolomitu (2 kg) do ziaren wielkości 7 mm, przy użyciu
laboratoryjnej kruszarki szczękowej.
Wskazówki do realizacji
Celem tego ćwiczenia jest zdobycie umiejętności ucznia w obsłudze urządzeń
laboratoryjnych, przeznaczonych do rozdrabniania surowców. Uczniowie mogą pracować
w zespołach 2-3 osobowych. Nauczyciel wskazuje zagrożenia wynikające z obsługi tego typu
urządzenia, przypomina zasady bhp bezpiecznej pracy na tym stanowisku. Przewidywany
czas realizacji to 180 minut.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
przeczytać określone treści z poradnika,
2)
zapoznać się z instrukcją obsługi kruszarki szczękowej,
3)
wykonać ćwiczenie zgodnie z przepisami bhp,
4)
odważ surowiec do rozdrobnienia,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
20
5)
sprawdź stan techniczny kruszarki,
6)
przygotuj kruszarkę do pracy (nastaw otwór wypustowy zgodnie z treścią ćwiczenia),
7)
rozpocznij kruszenie surowca,
8)
przerwij kruszenie, gdy rozdrobnisz zadaną porcję materiału,
9)
uporządkuj stanowisko pracy,
10)
zaprezentuj wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne,
−
dyskusja dydaktyczna.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
poradnik,
−
waga,
−
pojemnik na surowiec,
−
kruszarka szczękowa laboratoryjna,
−
surowiec, np. dolomit,
−
instrukcja obsługi kruszarki.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
21
5.4.
Wzbogacanie i przesiewanie surowców ceramicznych
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Określ, które zdania są prawdziwe, a które fałszywe:
Zdanie:
Prawda
Fałsz
W układzie szeregowym sita ułożone są jedno nad drugim, natomiast
w układzie stopniowym – na jednym poziomie.
Metodę magnetyczną stosuje się w celu usunięcia zanieczyszczeń
obniżających jakość produkowanych wyrobów.
Bębnowy separator elektromagnetyczny to przykład urządzenia do
oczyszczania surowców sypkich,
Przesiewacz wibracyjny stosuje się do cedzenia mas lejnych.
Przesiewanie w strumieniu powietrza prowadzi się dla surowców
o bardzo dużym uziarnieniu.
Przesiewacz
bębnowy
zaliczamy
do
grupy
przesiewaczy
skrzyniowych.
Wskazówki do realizacji
Celem tego ćwiczenia jest sprawdzenie na ile uczniowie opanowali umiejętność
rozpoznawania i zasad działania przesiewaczy. Uczniowie powinni pracować samodzielnie.
Nauczyciel wskazuje uczniów do prezentacji. Przewidywany czas realizacji to 15 minut.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
przeczytać określone treści z poradnika,
2)
przeanalizować treść każdego zdania,
3)
podjąć decyzję czy zdanie jest prawdziwe, czy fałszywe,
4)
zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne,
−
dyskusja dydaktyczna.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
poradnik.
Ćwiczenie 2
Narysuj schemat przesiewacza bębnowego – nazwij poszczególne elementy
konstrukcyjne oraz wskaż rozkład uziarnienia na długości bębna (np. 4 frakcje).
Wskazówki do realizacji
Celem tego ćwiczenia jest sprawdzenie na ile uczniowie potrafią w praktyce
rozpoznawać elementy konstrukcyjne maszyn i urządzeń, czy znają zasady pracy tych
urządzeń. Uczniowie powinni pracować samodzielnie. Nauczyciel wskazuje uczniów do
prezentacji. Przewidywany czas realizacji to 30 minut.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
22
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
przeczytać określone treści z poradnika,
2)
przeanalizować treść polecenia,
3)
narysować schemat przesiewacza,
4)
nazwać poszczególne elementy konstrukcyjne,
5)
podzielić bęben na właściwą ilość przegród,
6)
wskazać rozkład uziarnienia w przegrodach,
7)
zaprezentować wykonanie ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne,
−
dyskusja dydaktyczna.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
poradnik,
−
papier A4,
−
pisaki.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
23
5.5.
Przygotowanie mas ceramicznych
5.5.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Uzupełnij tabelę, wpisując typ mieszarki.
Rodzaj masy
Masa lejna
Masa plastyczna
Masa sypka
Mieszarka
Wskazówki do realizacji
Celem tego ćwiczenia jest sprawdzenie na ile uczniowie potrafią w praktyce
rozpoznawać maszyny i urządzenia do przygotowania mas ceramicznych. Uczniowie powinni
pracować samodzielnie. Nauczyciel wskazuje uczniów do prezentacji. Przewidywany czas
realizacji to 10 minut.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
przeczytać określone treści z poradnika,
2)
wypisać znane Ci mieszarki,
3)
przeanalizować budowę i działanie mieszarek,
4)
dobrać mieszarki do rodzaju masy,
5)
uzupełnić tabelkę,
6)
zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne,
−
dyskusja dydaktyczna.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
poradnik,
−
katalogi urządzeń,
−
literatura wskazana przez nauczyciela.
Ćwiczenie 2
Określ rolę składników masy podanych w recepturach roboczych: topnik, surowiec
plastyczny, surowiec schudzający, lepiszcze – uzupełnij tabelki:
Tabela do ćw. 2 Receptura robocza I: Wyroby szamotowe.
SUROWIEC
Ilość w %
ROLA W MASIE
Glina ogniotrwała
surowa
40÷50
Szamot 0–2 mm
25÷30
Szamot 2–4 mm
25÷30
Tabela do ćw. 2 Receptura robocza II: Wyroby magnezytowe.
SUROWIEC
Ilość w %
ROLA W MASIE
Magnezyt spieczony
70
Magnezyt spieczony
poniżej 0,09 mm
30
Ług posiarczynowy
3
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
24
Tabela do ćw. 2 Receptura robocza II: Wyroby porcelanowe.
SUROWIEC
Ilość w %
ROLA W MASIE
Kaolin
40÷50
Kwarc
25÷30
Skaleń
25÷30
Tabela do ćw.2 Receptura robocza IV: Wyroby fajansowe.
SUROWIEC
Ilość w %
ROLA W MASIE
Glina surowa
40÷50
Kwarc
40
Skaleń
7
Węglan wapnia
5
Wskazówki do realizacji
Celem tego ćwiczenia jest sprawdzenie na ile uczniowie potrafią w praktyce
rozpoznawać rodzaj surowca i jego wpływ na masę ceramiczną. Uczniowie powinni
pracować samodzielnie. Nauczyciel wskazuje uczniów do prezentacji. Przewidywany czas
realizacji to 30 minut.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
przeczytać określone treści z poradnika,
2)
zdefiniować pojęcia związane z ćwiczeniem,
3)
przeanalizować zebrane receptury,
4)
ustalić rolę poszczególnych surowców,
5)
uzupełnić tabelki,
6)
zaprezentować wykonanie ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne,
−
dyskusja dydaktyczna.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
poradnik,
−
literatura wskazana przez nauczyciela.
Ćwiczenie 3
Przygotuj masę plastyczną w mieszarce zetowej, według receptury podanej poniżej.
Tabela do ćw. 3 Receptura robocza
Składnik
Ilość
Uziarnienie
Kaolin pławiony
1,4 kg
Poniżej 1 mm
Skaleń
0,3 kg
1÷2 mm
Piasek kwarcowy
0,3 kg
0÷2 mm
Woda
0,4 litra
-
Wskazówki do realizacji
Celem tego ćwiczenia jest zdobycie umiejętności obsługi mieszarki zetowej oraz sposobu
sporządzania masy plastycznej. Sprawdzenie na ile uczniowie potrafią w praktyce dozować,
czy znają zasady pracy tych urządzeń. Uczniowie mogą pracować w zespołach 2 osobowych.
Nauczyciel zwraca uwagę uczniów na bezpieczne wykonywanie zadania, podkreśla,
aby ćwiczenie wykonać zgodnie z przepisami bhp. Przewidywany czas realizacji to 90 minut.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
25
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
przeczytać określone treści z poradnika,
2)
przeanalizować przebieg ćwiczenia,
3)
wykonywać ćwiczenie zgodnie z przepisami bhp,
4)
przygotować niezbędny sprzęt laboratoryjny,
5)
zapoznać się z instrukcją obsługi mieszarki,
6)
sprawdzić stan techniczny mieszarki,
7)
przygotować środki ochrony osobistej,
8)
sprawdzić stan techniczny wagi,
9)
odważyć surowce zgodnie z recepturą,
10)
przygotować masę w mieszarce zgodnie z instrukcją stanowiskową obsługi urządzenia,
11)
mieszać składniki na masę, aż uzyskasz jednorodność masy,
12)
skontrolować organoleptycznie jednorodność masy,
13)
przenieść gotową masę z koryta mieszarki do zbiornika na masę,
14)
zabezpieczyć masę przed utratą wilgoci,
15)
oczyścić sprzęt i uporządkować stanowisko pracy,
16)
zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne,
−
dyskusja dydaktyczna.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
poradnik,
−
surowce,
−
mieszalnik z mieszadłem zetowym,
−
instrukcja obsługi mieszarki,
−
instrukcja stanowiskowa,
−
waga,
−
instrukcja obsługi wagi,
−
ś
rodki ochrony osobistej,
−
zbiornik na masę,
−
sprzęt laboratoryjny.
Ćwiczenie 4
Przygotuj w mieszalniku z mieszadłem śmigłowym gęstwę masy lejnej porcelanowej
o wilgotności 35% w stosunku do suchych składników, według receptury roboczej
zamieszczonej w tabeli poniżej.
Tabela do ćw. 4. Receptura robocza
Surowiec
Ilość
Kaolin pławiony
5 kg
Skaleń potasowy
2,5 kg
Kwarc
2,5 kg
Woda
3500 ml
Szkło wodne
400 ml
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
26
Wskazówki do realizacji
Celem tego ćwiczenia jest zdobycie umiejętności praktycznego obsługiwania bełtacza
i sporządzanie masy lejnej o określonych parametrach. Nauczyciel podkreśla znaczenie zachowania
przepisów bhp i wykonywania wszystkich czynności zgodnie z przepisami bhp. Uczniowie
powinni pracować w zespołach 2 osobowych. Przewidywany czas realizacji to 90 minut.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
zaplanować kolejne czynności podczas sporządzania masy lejnej porcelanowej,
2)
zapoznać się z treścią poradnika: masa lejna,
3)
zapoznać się ze stanowiskiem pracy,
4)
zapoznać się z instrukcją obsługi mieszarki z mieszadłem śmigłowym,
5)
wykonywać ćwiczenie zgodnie z przepisami bhp,
6)
odważyć surowce w ilości zgodnej z recepturą,
7)
sprawdzić stan techniczny mieszarki,
8)
dozować surowce do mieszarki zgodnie z instrukcją obsługi urządzenia,
9)
mieszać składniki do uzyskania jednorodności masy lejnej,
10)
ocenić organoleptycznie jakość sporządzonej masy,
11)
przelać gotową masę z mieszarki z mieszadłem śmigłowym do zbiornika na masę
z mieszadłem planetarnym w celu długotrwałego odpowietrzania,
12)
oczyścić urządzenie i uporządkować stanowisko pracy,
13)
zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne,
−
dyskusja dydaktyczna.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
poradnik,
−
surowce rozdrobnione i wysuszone,
−
mieszalnik z mieszadłem śmigłowym,
−
mieszalnik z mieszadłem planetarnym,
−
waga,
−
sprzęt laboratoryjny,
−
ś
rodki ochrony osobistej,
−
literatura wskazana przez nauczyciela.
Ćwiczenie 5
Przygotuj w laboratoryjnym gniotowniku mokrym masę sypką (granulat) do formowania
metodą prasowania wg receptury. Skontroluj uziarnienie surowca.
Tabela do ćw.5 Receptura robocza na wyroby kwarcowo-szamotowe
Surowiec
Uziarnienie
Ilość
Glina ogniotrwała surowa
0÷1 mm
0,1 kg
Kwarc mielony
0÷2 mm
0,9 kg
Szamot mielony
0÷2 mm
1,0 kg
Woda
-
400 ml
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
27
Wskazówki do realizacji
Celem tego ćwiczenia jest zdobycie przez uczniów umiejętności pracy na urządzeniach
laboratoryjnych. Uczniowie powinni pracować samodzielnie. Nauczyciel przypomina
o konieczności wykonywania ćwiczenia zgodnie z przepisami bhp. Nauczyciel wskazuje
uczniów do prezentacji. Przewidywany czas realizacji to 90 minut.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
zaplanować kolejne czynności podczas sporządzania masy sypkiej,
2)
dobrać środki ochrony osobistej,
3)
wykonywać ćwiczenie zgodnie z przepisami bhp,
4)
przygotować surowce zgodnie z recepturą,
5)
przygotować właściwe sita kontrolne,
6)
skontrolować uziarnienie surowców,
7)
zapoznać się z instrukcją obsługi gniotownika,
8)
odważyć surowce,
9)
odmierzyć wodę,
10)
dozować surowce zgodnie z instrukcją stanowiskową i obsługi urządzenia,
11)
mieszać składniki na masę zgodnie z instrukcją,
12)
określić organoleptycznie jakość sporządzonej masy,
13)
przenieść gotową masę do zbiornika na masę,
14)
uporządkować stanowisko pracy,
15)
zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne,
−
dyskusja dydaktyczna.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
poradnik,
−
surowce wg receptury,
−
gniotownik mokry,
−
sita kontrolne 2 szt.,
−
waga,
−
sprzęt laboratoryjny,
−
ś
rodki ochrony osobistej,
−
literatura wskazana przez nauczyciela.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
28
5.6.
Ciąg mieląco-suszący glin
5.6.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Narysuj schemat suszarni obrotowej i zaznacz wszystkie elementy konstrukcyjne,
decydujące o zasadzie działania oraz kierunki przepływu spalin i gliny.
Wskazówki do realizacji
Celem tego ćwiczenia jest zdobycie przez uczniów umiejętności rozpoznawania budowy
urządzeń ceramicznych, określenia funkcji, jakie pełnią w danej konstrukcji Uczniowie
powinni pracować samodzielnie. Nauczyciel udziela wskazówek, naprowadza na właściwe
rozwiązanie – wskazuje uczniów do prezentacji. Przewidywany czas realizacji to 40 minut.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
przeczytać określone treści z poradnika,
2)
przypomnieć sobie elementy konstrukcyjne suszarni obrotowej,
3)
narysować schemat suszarni obrotowej,
4)
nazwać poszczególne elementy konstrukcyjne suszarni,
5)
zaznaczyć kierunki przepływu spalin i gliny,
6)
uzupełnić opis wg uznania,
7)
zaprezentować wykonanie ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne,
−
dyskusja dydaktyczna.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
poradnik,
−
papier A4,
−
pisaki kolorowe,
−
literatura wskazana przez nauczyciela.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
29
5.7.
Otrzymywanie szamotu i klinkieru
5.7.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Połącz terminy z określeniami – uzupełnij tabelkę.
TERMIN
OKREŚLENIE
1.
KLINKIER
A.
Palona glina
2.
SZAMOT
B.
Składnik skorupy ziemskiej.
3.
TOPNIK
C.
Skupienie minerałów
4.
ZŁOśE
D.
Ułatwia spiekanie mas
5.
MINERAŁ
E.
E. Ilość surowca zawartego w złożu
6.
SKAŁA
F.
F. Spieczone tlenki
7.
ZASOBY
G.
Skupienie
surowca
mineralnego
odpowiedniej
zasobności,
którego
eksploatacja opłaca się
1
2
3
4
5
6
7
Wskazówki do realizacji
Celem tego ćwiczenia jest sprawdzenie przyswojenia i stosowania przez uczniów
terminologii z zakresu ceramiki. Uczniowie powinni pracować samodzielnie. Nauczyciel
wskazuje uczniów do prezentacji. Przewidywany czas realizacji to 10 minut.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
przeczytać określone treści z poradnika,
2)
przypomnieć sobie znaczenie poszczególnych terminów,
3)
dobrać w pary: termin - określenie,
4)
uzupełnić zapis w tabelce,
5)
zaprezentować wykonanie ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne,
−
dyskusja dydaktyczna.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
poradnik,
−
literatura wskazana przez nauczyciela.
Ćwiczenie 2
Narysuj schemat pieca obrotowego i zaznacz elementy konstrukcyjne, kierunki
przepływu spalin i wsadu oraz zaznacz i nazwij umowne strefy na długości walczaka pieca
do prażenia klinkieru magnezytowego.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
30
Wskazówki do realizacji
Celem tego ćwiczenia jest zdobycie przez uczniów umiejętności rozpoznawania budowy
urządzeń ceramicznych, określenia funkcji, jakie pełnią w danej konstrukcji Uczniowie
powinni pracować samodzielnie. Nauczyciel udziela wskazówek, naprowadza na właściwe
rozwiązanie – wskazuje uczniów do prezentacji. Przewidywany czas realizacji to 40 minut.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
przeczytać określone treści z poradnika,
2)
przypomnieć sobie elementy konstrukcyjne pieca obrotowego,
3)
narysować schemat pieca obrotowego,
4)
nazwać poszczególne elementy konstrukcyjne pieca,
5)
zaznaczyć kierunki przepływu spalin i wsadu,
6)
uzupełnić opis wg uznania,
7)
podzielić walczak na umowne strefy,
8)
nazwać zaznaczone strefy,
9)
zaprezentować wykonanie ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne,
−
dyskusja dydaktyczna.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
poradnik,
−
papier A4,
−
pisaki kolorowe,
−
literatura wskazana przez nauczyciela.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
31
6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Przygotowywanie surowców
i mas ceramicznych”
Test składa się z 21 zadań, z których:
−
zadania: 1÷15 są z poziomu podstawowego,
−
zadania 16÷21 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
−
dopuszczający – rozwiązanie, co najmniej 11 zadań,
−
dostateczny – rozwiązanie, co najmniej 14 zadań,
−
dobry – rozwiązanie, co najmniej 17 zadań, w tym 3 zadania z poziom
ponadpodstawowego,
−
bardzo dobry – rozwiązanie, co najmniej 19 zadań, w tym 4 zadań z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. b, 3. b, 4. d, 5. c, 6. c, 7. c, 8. d, 9. c, 10. b, 11. b,
12. a, 13. d, 14. c, 15. c, 16. d, 17. d, 18. c, 19. d, 20. c, 21. b.
Plan testu
Nr
zad.
Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)
Kategoria
celu
Poziom
wymagań
Poprawna
odpowiedź
1
Określić rolę surowca w masie ceramicznej
B
P
d
2
Zastosować terminologię ceramiczną
A
P
b
3
Określić skład masy do produkcji cegły
B
P
b
4
Określić zastosowanie maszyn do
przygotowania surowca
B
P
d
5
Rozpoznać urządzenie dozujące
B
P
c
6
Rozpoznać piec ceramiczny
B
P
c
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
32
7
Zastosować terminologię ceramiczną
A
P
c
8
Określić zastosowanie surowców
B
P
d
9
Określić zastosowanie surowców
B
P
c
10
Rozpoznać surowiec naturalny
B
P
b
11
Rozpoznać maszyny ceramiczne
B
P
b
12
Rozpoznać maszyny ceramiczne
B
P
a
13
Zastosować terminologię ceramiczną
B
P
d
14
Określić zastosowanie mieszadeł
B
P
c
15
Zastosować przepisy bhp podczas
przygotowania surowca
B
P
c
16
Określić przydatność surowca
C
PP
d
17
Określić piec ceramiczny
C
PP
d
18
Określić warunki prażenia glin
C
PP
c
19
Określić warunki składowania surowca
C
PP
d
20
Scharakteryzować metody rozdrabniania
C
PP
c
21
Określić zasadę działania mieszadeł
C
PP
b
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
33
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1.
Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej
jedno tygodniowym.
2.
Omów z uczniami cel stosowania pomiarów dydaktycznych.
3.
Zapoznaj uczniów z rodzajami zadań podanych w zestawie zadań testowych oraz
z zasadami punktowania odpowiedzi.
4.
Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,
jakie będą w teście.
5.
Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi podczas sprawdzianu (karta
odpowiedzi).
6.
Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7.
Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.
8.
Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).
9.
5 minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.
10.
Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11.
Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12.
Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom najwięcej trudności.
13.
Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14.
Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu unikniecie niepowodzeń
dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.
Instrukcja dla ucznia
1.
Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.
Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.
Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.
Test zawiera 21 zadań. odnośnie W teście zamieszczono zadania wielokrotnego wyboru,
gdzie tylko jedna z wymienionych odpowiedzi jest zawsze prawidłowa.
5.
Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi – zaznacz prawidłową
odpowiedź znakiem X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć
kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).
6.
Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności: I część– poziom podstawowy,
II część – poziom ponadpodstawowy
7.
Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8.
Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego
rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. Trudności mogą
przysporzyć Ci zadania: 16÷21, gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe.
9.
Na rozwiązanie testu masz 30 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
−
instrukcja,
−
zestaw zadań testowych,
−
karta odpowiedzi.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
34
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH
1.
Surowcem schudzającym masę ceramiczną jest
a)
glina.
b)
skaleń.
c)
kaolin.
d)
piasek kwarcowy.
2.
Wodę, którą podajemy do masy, w celu uzyskania właściwej konsystencji nazywamy
a)
właściwą.
b)
zarobową.
c)
chemiczną.
d)
strukturalną.
3.
Podstawowym surowcem na masę do produkcji cegły jest
a)
less.
b)
glina.
c)
kaolin.
d)
boksyt.
4.
Dobre przerobienie i wymieszanie masy uzyskasz stosując
a)
mieszadło dwuwałowe.
b)
kruszarkę walcową.
c)
gniotownik.
d)
przecierak.
5.
Równoczesne dozowanie dwóch surowców jest możliwe zasilaczem
a)
ś
limakowym.
b)
talerzowym.
c)
skrzyniowym.
d)
okrągłym.
6.
Prażenie surowców ceramicznych prowadzi się w piecu
a)
tunelowym.
b)
komorowym.
c)
obrotowym.
d)
wielkim.
7.
Szamot to inaczej glina
a)
surowa.
b)
pławiona.
c)
palona.
d)
szlamowana.
8.
Rolę półproduktu w przemyśle ceramicznym spełnia
a)
glina.
b)
topnik.
c)
wapień.
d)
klinkier.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
35
9.
Minerały o dużej zawartości tlenku glinu to
a)
kwarc, dolomit.
b)
dolomit, kalcyt.
c)
korund, diaspor.
d)
magnezyt, sylimanit.
10.
Do surowców sztucznych nie zaliczamy
a)
palonki.
b)
pegmatytów.
c)
karborundu.
d)
złomu szamotowego.
11.
Rozdrabnianie wstępne prowadzi się w
a)
kruszarce walcowej.
b)
kruszarce szczękowej.
c)
kruszarce prętowej.
d)
gniotowniku mokrym.
12.
Urządzenie, którego elementem roboczym jest szczęka to
a)
łamacz.
b)
bełtacz.
c)
walce.
d)
dezintegrator.
13.
Spośród wymienionych minerałów, minerał ilasty to
a)
gips.
b)
kalcyt.
c)
magnezyt.
d)
montmorylonit.
14.
Mieszadło planetarne służy do
a)
odwadniania masy ceramicznej.
b)
rozdrabniania masy plastycznej.
c)
odpowietrzania masy lejnej.
d)
nawilżenia masy ceramicznej.
15.
Pracownik chroni układ słuchu gdy obsługuje
a)
suszarnię komorową.
b)
mieszadło planetarne.
c)
młyn kulowy.
d)
piec obrotowy.
16.
Szkodliwą domieszką organiczną w glinach nie jest
a)
przewarstwiony torf.
b)
szczątki roślin.
c)
zbutwiały korzeń.
d)
ziarna wapieni.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
36
17.
Zaletą pieca obrotowego nie jest
a)
duża wydajność.
b)
duży stopień zmechanizowania.
c)
nie zbrylanie się wsadu.
d)
tworzenie się zrostów na obmurzu.
18.
Glinę wypala się na szamot w temperaturze
a)
800÷900
o
C.
b)
1000÷1200
o
C.
c)
1200÷1400
o
C.
d)
1800÷2000
o
C.
19.
Dołowaniu poddaje się
a)
piasek kwarcowy.
b)
dolomit.
c)
skaleń.
d)
glinę.
20.
Do metod rozdrabniania surowców nie zaliczamy
a)
miażdżenia.
b)
ś
cierania.
c)
pławienia.
d)
ś
cinania.
21.
Mieszalnikiem działającym w sposób ciągły jest mieszalnik
a)
talerzowy Eiricha.
b)
łopatkowy dwuwałowy.
c)
zetowy.
d)
ś
migłowy.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
37
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko: ..........................................................................................................................
Przygotowywanie surowców i mas ceramicznych
Zakreśl poprawną odpowiedź.
Nr
zadania
Odpowiedź
Punkty
1
a
b
c
d
2
a
b
c
d
3
a
b
c
d
4
a
b
c
d
5
a
b
c
d
6
a
b
c
d
7
a
b
c
d
8
a
b
c
d
9
a
b
c
d
10
a
b
c
d
11
a
b
c
d
12
a
b
c
d
13
a
b
c
d
14
a
b
c
d
15
a
b
c
d
16
a
b
c
d
17
a
b
c
d
18
a
b
c
d
19
a
b
c
d
20
a
b
c
d
21
a
b
c
d
Razem:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
38
Test 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Przygotowywanie surowców
i mas ceramicznych”
Test składa się z 20 zadań, z których:
−
zadania 1–15 są z poziomu podstawowego,
−
zadania 16–20 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
−
dopuszczający – rozwiązanie, co najmniej 10 zadań,
−
dostateczny – rozwiązanie, co najmniej 12 zadań,
−
dobry – rozwiązanie, co najmniej 16 zadań, w tym 3 zadania z poziom
ponadpodstawowego
−
bardzo dobry – rozwiązanie, co najmniej 19 zadań, w tym 4 zadań z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. c, 3. b, 4. b, 5. a, 6. b, 7. d, 8. c, 9. b, 10. c, 11. d,
12. b, 13. c, 14. a, 15. d, 16. d, 17. b, 18. a, 19. d, 20. b.
Plan testu
Nr
zad.
Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)
Kategoria
celu
Poziom
wymagań
Poprawna
odpowiedź
1
Określić składniki masy ceramicznej
A
P
a
2
Scharakteryzować budowę mieszadła
B
P
c
3
Określić właściwości masy ceramicznej
B
P
b
4
Określić zastosowanie maszyn ceramicznych
B
P
b
5
Określić urządzenie do odwadniania
B
P
a
6
Rozróżnić maszyny do przygotowania surowca
B
P
b
7
Określić charakter pracy mieszadła
B
P
d
8
Scharakteryzować budowę młyna
B
P
c
9
Określić warunki pracy urządzeń
B
P
b
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
39
10 Określić charakter pracy urządzeń
B
P
c
11 Określić zastosowanie mieszadeł
A
P
d
12 Określić budowę młynów
B
P
b
13 Scharakteryzować etapy rozdrabniania
B
P
c
14 Scharakteryzować przygotowanie masy lejnej
B
P
a
15 Określić warunki otrzymywania klinkieru
B
P
d
16
Scharakteryzować przygotowanie masy
ceramicznej
C
PP
d
17 Określić skład minerałów
C
PP
b
18 Scharakteryzować pracę przesiewacza
C
PP
a
19 Rozpoznać warunki rozdrabniania w kruszarce
C
PP
d
20 Wskazać jednostkę wydajności mieszalnika
C
PP
b
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
40
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1.
Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej
jedno tygodniowym.
2.
Omów z uczniami cel stosowania pomiarów dydaktycznych.
3.
Zapoznaj uczniów z rodzajami zadań podanych w zestawie zadań testowych oraz
z zasadami punktowania odpowiedzi.
4.
Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,
jakie będą w teście.
5.
Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi podczas sprawdzianu (karta
odpowiedzi).
6.
Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7.
Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.
8.
Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).
9.
5 minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.
10.
Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11.
Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12.
Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom najwięcej trudności.
13.
Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14.
Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu unikniecie niepowodzeń
dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.
Instrukcja dla ucznia
1.
Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.
Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.
Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.
Test zawiera 20 zadań. W teście zamieszczono zadania wielokrotnego wyboru, gdzie
tylko jedna z wymienionych odpowiedzi jest zawsze prawidłowa.
5.
Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi – zaznacz prawidłową
odpowiedź znakiem X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć
kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).
6.
Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności: I część– poziom podstawowy,
II część – poziom ponadpodstawowy.
7.
Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8.
Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego
rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. Trudności mogą
przysporzyć Ci zadania: 16–20, gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe.
9.
Na rozwiązanie testu masz 30 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
−
instrukcja,
−
zestaw zadań testowych,
−
karta odpowiedzi.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
41
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH
1.
Rolę topnika w masie ceramicznej spełnia
a)
ortoklaz.
b)
kwarc.
c)
gips.
d)
magnezyt.
2.
Minerał zawierający krzemionkę to
a)
dolomit.
b)
kalcyt.
c)
kwarc.
d)
gips.
3.
Do odżelazniania mas ceramicznych służą
a)
zasilacze skrzyniowe.
b)
separatory magnetyczne.
c)
elektrofiltry.
d)
przecieraki.
4.
Do wstępnego rozdrabniania surowców plastycznych służą
a)
gniotowniki.
b)
strugarki.
c)
młyny kulowe.
d)
walce gładkie.
5.
Do odwadniania mas ceramicznych służy
a)
prasa filtracyjna.
b)
filtr workowy.
c)
elektromagnes.
d)
separator powietrzny.
6.
Do mielenia gliny wysuszonej służą
a)
kruszarki walcowe.
b)
dezintegratory.
c)
gniotowniki.
d)
kruszarki stożkowe.
7.
Mieszalnikiem działającym w sposób ciągły jest mieszalnik
a)
z mieszadłem śmigłowym.
b)
talerzowy Eiricha.
c)
zetowy Wernera.
d)
łopatkowy dwuwałowy.
8.
Mielniki wykorzystywane są w
a)
gniotownikach.
b)
bełtaczach.
c)
młynach rurowych.
d)
kruszarkach walcowych.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
42
9.
Na mokro może pracować
a)
separator bębnowy.
b)
młyn kulowy.
c)
kruszarka prętowa.
d)
gniotownik suchy.
10.
Urządzeniem pracującym w sposób okresowy jest
a)
kruszarka szczękowa.
b)
separator bębnowy.
c)
mieszadło Eiricha.
d)
suszarnia obrotowa.
11.
Masę plastyczną można przygotować w mieszalniku
a)
planetarnym.
b)
ś
migłowym.
c)
talerzowym.
d)
zetowym.
12.
Stożkowe, rurowe, kaskadowe to odmiany konstrukcyjne
a)
podajników.
b)
młynów kulowych.
c)
separatorów magnetycznych.
d)
przesiewaczy.
13.
Wtórne rozdrabnianie surowca plastycznego prowadzi się w
a)
kruszarce stożkowej.
b)
młynie kulowym.
c)
suszarni obrotowej.
d)
mieszadle planetarnym.
14.
Odpowietrzanie masy lejnej może być realizowane w mieszalniku
a)
planetarnym.
b)
zetowym.
c)
ś
migłowym.
d)
przeciwbieżnym.
15.
Klinkier magnezytowy spieka się w temperaturze
a)
800÷900
o
C.
b)
900÷1100
o
C.
c)
1200÷1400
o
C.
d)
1600÷1750
o
C.
16.
W procesie formowania odprowadzenie pęcherzyków powietrza z masy ceramicznej
nazywamy
a)
filtrowaniem.
b)
upłynnianiem.
c)
dołowaniem.
d)
odpowietrzaniem.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
43
17.
Minerał o składzie chemicznym Al
2
O
3
*SiO
2
*2H
2
O to
a)
sylimanit.
b)
kaolinit.
c)
korund.
d)
magnezyt.
18.
Przesiewacz skrzyniowy ma dwa sita ułożone równolegle, dzięki temu otrzymujemy
a)
trzy frakcje ziarnowe.
b)
dwie frakcje ziarnowe.
c)
cztery frakcje ziarnowe.
d)
jedną frakcję ziarnową.
19.
W kruszarce szczękowej wielkość kawałków surowca po rozdrobnieniu zależy od
a)
powierzchni szczęk.
b)
grubości szczęk.
c)
czasu kruszenia.
d)
szerokości szczeliny między szczękami.
20.
Wydajność mieszalnika łopatkowego dwuwałowego wyrażamy w
a)
obr./min.
b)
m
3
/ godz.
c)
kg.
d)
g/cm
3
.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
44
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko: ..........................................................................................................................
Przygotowywanie surowców i mas ceramicznych
Zakreśl poprawną odpowiedź.
Nr
zadania
Odpowiedź
Punkty
1
a
b
c
d
2
a
b
c
d
3
a
b
c
d
4
a
b
c
d
5
a
b
c
d
6
a
b
c
d
7
a
b
c
d
8
a
b
c
d
9
a
b
c
d
10
a
b
c
d
11
a
b
c
d
12
a
b
c
d
13
a
b
c
d
14
a
b
c
d
15
a
b
c
d
16
a
b
c
d
17
a
b
c
d
18
a
b
c
d
19
a
b
c
d
20
a
b
c
d
Razem:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
45
7. LITERATURA
1.
Fis B., Wyszyńska B.: Zarys technologii ceramiki. WSiP, Warszawa 1986
2.
Janiec M.: Materiały ogniotrwałe. WSiP, Warsawa 1975
3.
Kordek M., Kleinrok D.: Technologia ceramiki część I. WSiP, Warszawa 1992
4.
Kordek M., Kleinrok D.: Technologia ceramiki część II. WSiP, Warszawa 1992
5.
Kordek M., Kleinrok D.: Technologia ceramiki część III. WSiP, Warszawa 1992
6.
Rospond M.: Maszyny i urządzenia przemysłu ceramicznego. WSiP, Warszawa 1984
7.
Rusicki A., Raabe J.: Pracownia technologiczna ceramiki. WSiP, Warszawa 1982
8.
Zbiorowa Praca.: Poradnik. Arkady, Warszawa 1978
Literatura metodyczna
1.
Krogulec-Sobowiec M., Rudziński M.: Poradnik dla autorów pakietów edukacyjnych.
KOWEZiU, Warszawa 2003
2.
Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. Biuro Koordynacji Kształcenia
Kadr, Fundusz Współpracy, Warszawa 1997
3.
Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. Instytut Technologii
Eksploatacji, Radom 1998