UKŁAD

KRĄŻENIA

SERCE

UKŁAD KRĄŻENIA

tętniczy

żylny

SERCE

Masa serca

K-230-280g

M-280-340g

Wielkość serca

(dł.x szer.x gr.)

12 x 9 x 6 cm

OSIERDZIE

osierdzie

Podwójna błona
surowicza workowatego
kształtu, obejmująca w
postaci dwuściennego
worka serce. Zewnętrzna
ściana osierdzia, czyli
blaszka ścienna
osierdzia, jest
wzmocniona od zewnątrz
warstwą włóknistą.
Osierdzie składa się z
dwóch części – osierdzia
surowiczego i osierdzia
włóknistego, między
którymi znajduje się
jama osierdziowa (łac.
cavum pericardiacum).

osierdzie
surowicze
pokrywające
osierdzie
włókniste

część
wstępująca
aorty

pień
płucny

uszko
prawe

przedsionek
prawy

komora
prawa

żyła
sercowa
wielka

komora
lewa

OSIERDZIE

blaszka trzewna
(nasierdzie)

blaszka ścienna

jama osierdzia

płat górny
płuca prawego

języczek płuca
lewego

prawa i lewa
opłucna
śródpiersiowa
stykająca się ze
sobą

szczelina
środkowa

płat środkowy

szczelina
skośna

płat dolny

przepona

przejście opłucnej
śródpiersiowej w
opłucną żebrową
po stronie lewej

przejście opłucnej
śródpiersiowej w
opłucną żebrową
po stronie prawej

szczelin
skośna

osierdzie

opłucna
śródpiersiowa
pokrywająca
osierdzie

płat dolny
płuca lewego

prawy płat
wątroby

lewy płat
wątroby

więzadło
sierpowate
wątroby

PŁUCA I OSIERDZIE WIDZIANE OD PRZODU-

usunięto przednią ścianę klatki piersiowej

SERCE WIDZIANE OD TYŁU

powierzchnia
mostkowo-żebrowa

powierzchnia
przeponowa

powierzchnia
płucna

podstawa serca

SERCE WIDZIANE OD PRZODU

wcięcie

koniuszek
serca

bruzda międzykomorowa

bruzda
wieńcowa

SERCE WIDZIANE OD TYŁU Z WYPEŁNIONYMI KONTRASTEM NACZYNIAMI

Tętnica płucna lewa

Żyła płucna lewa górna

Uszko lewe

Żyła płucna
lewa dolna

Przedsionek lewy

Tętnica płucna prawa

Przedsionek prawy

Żyła główna górna

Żyła płucna prawa górna

Żyła główna dolna

Żyła sercowa wielka

Gałąź
międzykomorowa
przednia tętnicy
wieńcowej lewej
oraz żyła sercowa
wielka

Zatoka wieńcowa w
bruździe wieńcowej

Żyła tylna komory
lewej

Żyła sercowa średnia

Żyła płucna lewa dolna

Komora
lewa

Komora
prawa

PRZEKRÓJ POPRZECZNY SERCA

Myocardium-
mięsień sercowy
zasadnicza część
strukturalna serca,
warstwa
mięśniowa
pomiędzy
wsierdziem a
nasierdziem.

wsierdzie

nasierdzie

komora lewa

komora prawa

MYOCARDIUM

bruzda
wieńcowa

bruzda międzykomorowa
przednia

bruzda międzykomorowa
tylna

uszko
lewe

uszko
prawe

MIĘSIEŃ SERCOWY

wir serca

mięśniówka przedsionków

mięśniówka komór

warstwa skośna

warstwa okrężna

warstwa podłużna

MIĘSIEŃ

SERCOWY -

poprzecznie prążkowany serca.

•

Na wierzchołku serca zewnętrzne włókna
skośne zaginają się w głąb, wytwarzając
wir serca

(vortex

cordis

)

i z powrotem

pasmami śrubowatymi, skręconymi w
przeciwnym kierunku niż poprzednio,
wstępują ku górze w każdej komorze
oddzielnie. Włókna te wytwarzają
wewnętrzną warstwę podłużną. Wir serca
stanowi najwęższy pierścień włókien, w
którym zewnętrzne zstępujące pasma
śrubowato zaginają się i przechodzą w
wewnętrzne wstępujące pasma śrubowate.
W przebiegu tym zaznacza się zasadnicza
budowa mięśnia sercowego komór.
Zewnętrzna warstwa skośna jest cienka,
grubość jej wynosi zaledwie parę
milimetrów. W wirze serca włókna tej
warstwy wytwarzają również cienką
ścianę koniuszka.

wir serca

SZKIELET SERCA

pierścień
włóknisty ujścia
przedsionkowo-
komorowego
prawego

pierścień
włóknisty pnia
płucnego

pierścień
włóknisty ujścia
przedsionkowo-
komorowego
lewego

pierścień
włóknisty aorty

trójkąt włóknisty
lewy

trójkąt włóknisty
prawy

Zastawka dwudzielna - mitralna

Zastawka trójdzielna- zamknięta

Zastawka płucna

Zastawka aortalna

BUDOWA SERCA – KIERUNEK

PRZEPŁYWU KRWI

SCHEMAT SERCA

przedsionek
prawy

przedsionek
lewy

ujście
przedsionkowo-
komorowe
prawe

ujście
przedsionkowo-
komorowe lewe

komora
prawa

komora
lewa

ż. główna
górna

ż. główna
dolna

pień płucny

aorta

żyły płucne

przegroda
międzykomorowa

przegroda
międzyprzed-
sionkowa

zastawka
pnia
płucnego

zastawka
aorty

OGÓLNA BUDOWA SERCA

komora
lewa

komora prawa

przedsionek
lewy

przedsionek
prawy

Żż. płucne

ż. główna
dolna

ż. główna
górna

aorta

tt. płucne

PRZEDSIONEK PRAWY

przedsionek prawy

ż. główna
górna

przedsionek
lewy

ż. główna
dolna

PRZEDSIONEK PRAWY

żyła
główna
górna

żyła
główna
dolna

zastawka
przedsionkowo
-komorowa
prawa

ujście zatoki
wieńcowej

uszko serca prawe

dół
owalny

przegroda
międzyprzedsionkowa

SCHEMAT KRĄŻENIA PŁODOWEGO

więzadło
tętnicze

pień płucny

aorta

łożysko

ż. pępkowa

tt. pępkowe

t. biodrowa
wewnętrzna

przewód
żylny

ż. główna
dolna

przewód
tętniczy

tt. płucne

ZASTAWKA PRZEDSIONKOWO-

KOMOROWA PRAWA

pierścień
włóknisty

płatek przedni

płatek
przegrodowy

płatek tylny

spoidło
zastawki

mięsień
brodawkowaty

struny ścięgniste łączą płatki
zastawki trójdzielnej z mięśniami
brodawkowatymi przednim i
tylnym

średnica ujścia:

40 mm

ZASTAWKA PRZEDSIONKOWO-KOMOROWA

PRAWA (zastawka trójdzielna)

mięsień brodawkowaty przedni jest duży i przytwierdzony do
przedniego i tylnego płatka

struny
ścięgniste

beleczki
mięśniowe

zastawka
przedsionkowo-
komorowa
prawa

mięsień brodawkowaty tylny jest mały i połączony z
płatkiem tylnym i przegrodowym

KOMORA PRAWA

komora prawa

przedsionek
prawy

uszko
prawe

pień płucny

t. płucna
lewa

aorta

KOMORA PRAWA

beleczki mięśniowe

m. brodawkowaty

struna
scięgnista

żyły
najmniejsze
serca

dół
owalny

zastawka ujścia
zatoki wieńcowej

ZASTAWKA PNIA PŁUCNEGO

płatek
półksiężycowaty

obłączek
zastawki

grudka

średnica ujścia:

M-23mm, K-21mm

PRZEDSIONEK LEWY

przedsionek
lewy

żyły płucne
lewe

żyły płucne
prawe

aorta

pień płucny

PRZEDSIONEK LEWY

żż. płucne

zastawka
otworu
owalnego

uszko
lewe

przegroda
międzyprzedsionkowa

ZASTAWKA PRZEDSIONKOWO-KOMOROWA LEWA

(zastawka mitralna)

pierścień
włóknisty

płatek przedni

płatek tylny

średnica ujścia:

K-29 mm, M-32 mm

spoidło
zastawki

ZASTAWKA PRZEDSIONKOWO-KOMOROWA LEWA

(zastawka mitralna)

komora lewa

mięśnie
brodawkowate

struny
ścięgniste

przedsionek lewy

KOMORA LEWA

komora
lewa

komora prawa

przedsionek
lewy

przedsionek
prawy

KOMORA LEWA

komora lewa

m. brodawkowaty przedni

struny
ścięgniste

zastawka
przedsionkowo-
komorowa lewa

przegroda
międzykomorowa

ujście
przedsionkowo-
komorowe lewe

aorta

ZASTAWKA UJŚCIA AORTY

komora lewa

aorta

płatek
półksiężycowaty

obłączek
zastawki

grudka

RZUT SERCA NA KLATKĘ PIERSIOWĄ

ujście przedsionkowo-
komorowe lewe

IVż

ujście przedsionkowo-
komorowe prawe

VIż

ujście aorty

III mż

ujście pnia
płucnego

IIIż

aorta

żyła główna
górna

UNACZYNIENIE SERCA

opuszka
aorty

t. wieńcowa
prawa

t. wieńcowa
lewa

gałąź międzykomorowa tylna

gałąź międzykomorowa przednia

gałąź okalająca

UNACZYNIENIE SERCA

płatek
półksiężycowaty

t. wieńcowa
prawa

zatoka aorty

opuszka aorty

KORONAROGRAFIA

UNACZYNIENIE SERCA

zatoka
wieńcowa

ż.wieńcowa
lewa

ż.wieńcowa
lewa tylna

ż. międzykomorowa tylna

ujście zatoki
wieńcowej

UNACZYNIENIE SERCA

UKŁAD PRZEWODZĄCY SERCA

węzeł
zatokowo-
przedsionkowy

węzeł
przedsionkowo-
komorowy

pęczek
przedsionkowo-
komorowy(pień)

odnoga
prawa

żyła główna
górna

przedsionek
prawy

UKŁAD PRZEWODZĄCY SERCA

odnoga lewa pęczka
przedsionkowo-
komorowego

komora lewa

UKG

komora
prawa

komora
lewa

przedsionek
lewy

aorta

NMR KLATKI PIERSIOWEJ

aorta

komora
lewa

przedsionek
prawy

komora
prawa

pień płucny

UKŁAD

TĘTNICZY

AORTA

aorta
wstępująca

łuk aorty

aorta
zstępująca

aorta
piersiowa

aorta
brzuszna

AORTA WSTĘPUJĄCA

płatek
półksiężycowaty

zatoka aorty

opuszka aorty

aorta
wstępująca

ŁUK AORTY

aorta
wstępująca

pień ramienno-
głowowy

t. podobojczykowa
prawa

t. szyjna
wspólna
prawa

t. kręgowa
prawa

t. szyjna
wspólna
lewa

t. podobojczykowa
lewa

t. kręgowa
lewa

TĘTNICA SZYJNA WSPÓLNA

t. szyjna wspólna

t. szyjna zewnętrzna

t. szyjna wewnętrzna

TĘTNICA SZYJNA ZEWNĘTRZNA

t. szyjna zewnętrzna

t. szyjna wspólna

t. twarzowa

t. skroniowa
powierzchowna

t. szczękowa

t. potyliczna

t. tarczowa
górna

TĘTNICA SZYJNA WEWNĘTRZNA

koło

tętnicze mózgu

t. kręgowa

t. podstawna

t. środkowa
mózgu

t. przednia
mózgu

t. szyjna
wewnętrzna

t. tylna mózgu

t. łącząca tylna

t. łącząca przednia

TĘTNICA SZYJNA WEWNĘTRZNA

koło

tętnicze mózgu

UNACZYNIENIE TĘTNICZE

KOŃCZYNY GÓRNEJ

łuk aorty

t. podobojczykowa
lewa

t. podobojczykowa
prawa

pień ramienno-
głowowy

t. pachowa

t. piersiowa
wewnętrzna

UNACZYNIENIE TĘTNICZE KOŃCZYNY GÓRNEJ

t. pachowa

t. ramienna

t. głęboka
ramienia

t. łokciowa

t. promieniowa

łuk dłoniowy
powierzchowny

UNACZYNIENIE TĘTNICZE KOŃCZYNY GÓRNEJ

t. łokciowa

t. promieniowa

t. ramienna

t. głęboka
ramienia

ŁUK DŁONIOWY

t. łokciowa

t. promieniowa

łuk dłoniowy
powierzchowny

łuk dłoniowy
głęboki

gałąź dłoniowa
powierzchowna

gałąź dłoniowa
głęboka

tt. dłoniowe
wspólne palców

tt. dłoniowe
własne palców

AORTA PIERSIOWA

tt. międzyżebrowe
tylne

AORTA BRZUSZNA

-pień trzewny

aorta

pień trzewny

t. wątrobowa
wspólna

t. żołądkowa
lewa

t. śledzionowa

t. krezkowa
górna

AORTA BRZUSZNA

- t. krezkowa górna

t. krezkowa
górna

tt. jelita czczego

t. okrężnicza
środkowa

t. okrężnicza
prawa

t. krętniczo-
okrężnicza

t. krezkowa
górna

AORTA BRZUSZNA

- t. krezkowa dolna

pień trzewny

t. krezkowa
górna

t. krezkowa
dolna

t. okrężnicza lewa

tt. esicze

t. odbytnicza
górna

AORTA BRZUSZNA

t. nerkowa

tt. lęźwiowe

ROZDWOJENIE AORTY

t. biodrowa
wspólna

aorta

rozdwojenie aorty

TĘTNICE BIODROWE

aorta

t. biodrowa
wspólna

t. biodrowa
wewnętrzna

t. biodrowa
zewnętrzna

UNACZYNIENIE TĘTNICZE KOŃCZYNY DOLNEJ

t. biodrowa
wspólna

t. biodrowa
zewnętrzna

t. udowa

więzadło
pachwinowe

t. głęboka
uda

UNACZYNIENIE TĘTNICZE KOŃCZYNY DOLNEJ

t. udowa

t. podkolanowa

t. piszczelowa
tylna

t. piszczelowa
przednia

t. strzałkowa

UNACZYNIENIE TĘTNICZE KOŃCZYNY DOLNEJ

t. piszczelowa
tylna

t. podeszwowa
boczna

t. podeszwowa
przyśrodkowa

łuk podeszwowy

tt. podeszwowe
śródstopia

tt. podeszwowe
własne palców

UNACZYNIENIE TĘTNICZE KOŃCZYNY DOLNEJ

t. piszczelowa
przednia

t. grzbietowa
stopy

t. łukowata

tt. grzbietowe
śródstopia

tt. grzbietowe
palców

UKŁAD

ŻYLNY

UKŁAD ŻYLNY KOŃCZYN DOLNYCH

PODZIAŁ

Żyły powierzchowne (skórne)

żyła odpiszczelowa

żyła odstrzałkowa

Żyły głębokie

stopy

podudzia

uda

podwójne

pojedyńcze

ŻYŁY POWIERZCHOWNE KOŃCZYNY DOLNEJ

ż.odpiszczelowa

ż. udowa

ŻYŁY POWIERZCHOWNE KOŃCZYNY DOLNEJ

Ż. odstrzałkowa

ŻYŁY GŁĘBOKIE KOŃCZYNY DOLNEJ

ż. biodrowa wspólna

ż. główna
dolna

ZASTAWKI ŻYLNE

zastawka

POŁĄCZENIA UKŁADU ŻYLNEGO

POWIERZCHOWNEGO I GŁĘBOKIEGO

ż. powierzchowne

ż. głębokie

ż. przeszywająca

ż. łącząca

powięź

UKŁAD ŻYLNY KOŃCZYN GÓRNYCH

podział

Żyły powierzchowne (skórne)

żyła odłokciowa

żyła odpromieniowa

Żyły głębokie

ręki

przedramienia

ramienia

ŻYŁY POWIERZCHOWNE KOŃCZYNY GÓRNEJ

ż. odpromieniowa

ż. odłokciowa

ż. pośrodkowa łokcia

ŻYŁY GŁĘBOKIE KOŃCZYNY GÓRNEJ

ż. szyjna
wewnętrzna

ż. podobojczykowa

ż. ramienno-
głowowa

ż. główna górna

ŻYŁA WROTNA WĄTROBY

– krótkie naczynie, mierzące 6–

8 cm o znacznej średnicy (1-1,5 cm), doprowadzające krew do wątroby.
Powstaje za głową trzustki z zespolenia żyły śledzionowej i żył
krezkowych - górnej i dolnej do których uchodzi szereg żył z
nieparzystych narządów jamy brzusznej: z żołądka, jelita cienkiego,
jelita grubego, z trzustki i ze śledziony.

Bezpośrednio do żyły wrotnej wnikają:
• Żyła żołądkowa prawa
• Żyła żołądkowa lewa
• Żyła trzustkowo-dwunastnicza górna tylna
• Żyła przedodźwiernikowa
• Żyła pęcherzykowa
• Żyła pępkowa (w życiu płodowym)
• Pień żyły wrotnej przebiega w sieci mniejszej wnikając do wątroby przez jej

wnękę, w której dzieli się na gałąź prawą i gałąź lewą, a te z kolei na żyły
międzyzrazikowe, żyły okołozrazikowe, żyłę środkową zrazika, z których to
powstają żyły wątrobowe odprowadzające krew do żyły głównej dolnej.

UKŁAD WROTNY

ż. krezkowa
górna

ż. krezkowa
dolna

ż. śledzionowa

ż. wrotna

FIZJOLOGIA

AUTOMATYZM SERCA

Mięsień sercowy

Zbudowany jak m. szkieletowe, podstawowy
element-sarkomer.
Błony k. ściśle do siebie przylegają- wstawki i
przewężenia szczelinowe- stanowi
fizjologiczne syncytium.
Pot. spoczynkowy; -90mV. Utrzymanie pot.
dzięki pompie.

BUDOWA SERCA SSAKA

*

DWA PRZEDSIONKI

DWIE KOMORY

* pomiędzy komorami znajduje się

zupełna przegroda

, dzieląca

serce na część lewą i prawą

* całkowity podział komory sprawia, że

krew utlenowana i

nieutlenowana nie

mieszają się w sercu

Serce

ZASTAWKI W SERCU

•zapobiegające cofnięciu się krwi do
przedsionków:

TRÓJDZIELNA

– prawa zastawka przedsionkowo-komorowa,

pomiędzy PP i PK

DWUDZIELNA

(

MITRALNA

) – lewa zastawka przedionkowo-

komorowa, pomiędzy LP i LK

*

zapobiegające cofnięciu się krwi do komór na końcu ich

skurczu:

ZASTAWKA TĘTNICY PŁUCNEJ

– pomiędzy PK i tętnicą

płucną

ZASTAWKA AORTALNA

– pomiędzy LK i aortą

Zastawki: tętnicy płucnej i aortalna mają trzy płatki ściśle
dopasowane do siebie, gdy zastawki są zamknięte -

ZASTAWKI PÓŁKSIĘŻYCOWATE

AUTOMATYZM
SERCA

OŚRODKI

wysyłające rytmiczne

impulsy, wyzwalające skurcze mięśnia sercowego.

Ośrodki ukształtowane w postaci

WĘZŁÓW

i

PĘCZKÓW

rozmieszczonych w zatoce, przedsionkach i komorach

–

UKŁAD BODŹCOWY

serca, na który składają się:

*

WĘZEŁ ZATOKOWY

*

WĘZEŁ PRZEDSIONKOWO-KOMOROWY

*

PĘCZEK HISA

WĘZEŁ
ZATOKOWY

ośrodek I rzędu

żaba:

WĘZEŁ REMAKA

,

u ujścia żył czczych

do zatoki żylnej

ssaki:

WĘZEŁ KEITH-FLACKA

, u ujścia żył czczych

do

prawego przedsionka

w warunkach fizjologicznych decyduje o czynności
serca generując impulsy najczęstsze w porównaniu z
innymi ośrodkami

WĘZEŁ
PRZEDSIONKOWO
-KOMOROWY

ośrodek II rzędu

żaba:

WĘZEŁ BIDDERA

ssaki:

WĘZEŁ ASCHOFFA-TAWARY

lokalizacja

: w prawym przedsionku przy dolnej części

przegrody międzykomorowej

przejmuje funkcje samoistnego generowania
impulsów pobudzających serce dopiero wtedy, kiedy
zanika czynność ośrodka I rzędu (węzła zatokowego)

PĘCZEK
PALLADINO-HISA

ośrodek III rzędu

lokalizacja

: odchodzi od węzła przedsionkowo-

komorowego najpierw w postaci

pojedynczej wiązki,

później rozgałęzia się na dwie odnogi, biegnące w
komorze prawej i lewej wzdłuż przegrody
międzykomorowej.

odnogi pęczka Hisa rozpadają się w ścianach
mięśniówki komór na liczne odgałęzienia –

WŁÓKNA

PURKINJEGO

, dochodzące do mięśni lewej i prawej

komory.

Automatyzm serca

Automatyzm serca

DROGA DEPOLARYZACJI

w warunkach prawidłowych

*

impulsy powstające w

WĘŹLE ZATOKOWYM

rozprzestrzeniają się w mięśniówce przedsionków,
wywołując ich skurcz

*

docierają do

WĘZŁA PRZEDSIONKOWO-

KOMOROWEGO

*

i dalej

PĘCZKIEM HISA

i

WŁÓKNAMI PURKINJEGO

przenoszone są do mięśni komór

PĘCZEK HISA

– jest jedyną drogą przewodzenia

impulsów z przedsionków do komór

1.

Skurcz przedsionków

Odtlenowana krew z ciała

Utlenowana krew z płuc

2. Skurcz komór

Odtlenowana krew do płuc

Utlenowan krew do ciała

3. Rozkurcz serca:

przedsionki

napełniają się

krwią biernie

PRACA SERCA

CZĘSTOŚĆ
AKCJI SERCA

U człowieka wynosi
prawidłowo ok.

70 skurczów / min

.

TACHYKARDIA

Zwiększenie częstości akcji do ponad 100 uderzeń / min.

BRADYKARDIA

Zwolnienie akcji serca

poniżej 50 uderzeń / min.

OBJĘTOŚCI KRWI TŁOCZONE PRZEZ PRAWĄ I LEWĄ KOMORĘ DO

ZBIORNIKÓW TĘTNICZYCH W CZASIE POJEDYNCZEGO CYKLU PRACY

SERCA SĄ SOBIE PRAWIE RÓWNE.

Objętość wyrzutowa serca (SV)-

jest to ilość krwi wtłaczanej

przez jedną komorę serca do odpowiedniego zbiornika
tętniczego. Dla mężczyzny w spoczynku jest to około

75 ml.

W każdej komorze pozostaje około

50 ml

- krew zalegająca

.

Pojemność minutowa serca

-

ilość krwi tłoczona przez jedną z

komór w czasie jednej minuty (5.4 l/min).
Niewydolność serca z przeciążenia- objętość minutowa jednej
lub komór nie wystarczająca dla zaspokojenia potrzeb
organizmu.

W różnych stanach fizjologicznych pojemność minutowa
serca zwiększa się dzięki:
* zwiększeniu objętości wyrzutowej serca,
* przyspieszeniu częstości skurczów serca.

Obj. wyrzutowa zależy od siły skurczu mięśnia komór, która
zależy od:
* początkowego rozciągnięcia komórek mięśniowych (obj.
krwi zalegającej),
* ciśnienia w zbiorniku tętniczym,
* transmiterów układu autonomicznego,

Przy optymalnym wypełnieniu jam serca i przy
optymalnym rozciągnięciu komórek mięśnia sercowego
następuje maksymalny skurcz zgodnie z prawem
Starlinga.

.

Serce

ELEKTROKARDIOGRAM

zarejstrowany za pomocą

II odprowadzenia

kończynowego dwubiegunowego

ma 5

ZAŁAMKÓW

oznaczonych kolejno literami P, Q, R, S, T:

P

– początek

depolaryzacji mięśnia przedsionków

Q, R, S

– załamki te występują obok siebie

tworząc zespół QRS, odpowiadający

depolaryzacji mięśnia komór

(FAZIE O potencjału

czynnościowego mięśnia sercowego)

T

– szybka

repolaryzacja mięśnia komór

(FAZA 3

potencjału czynnościowego komórek mięśnia
sercowego)

REGULACJA CZYNNOŚCI SERCA

czynność serca jest regulowana przez układ nerwowy i
czynniki humoralne

Do serca dochodzą nerwy:

*

UKŁADU WSPÓŁCZULNEGO

(sympatycznego,

wegetatywnego)

– neurotransmiter

NORADRENALINA

UKŁADU
PRZYWSPÓŁCZULNEGO

(parasympatycznego)

–

neutotransmiter

ACETYLOCHOLINA

CIŚNIENIE KRWI

* siła jaką krew wywiera na ściany naczyń krwionośnych

* ciśnienie jest

najwyższe w tętnicach tuż przy sercu

, ze

względu na opór naczyniowy, ciśnienie w tętnicach
obniża się wraz ze
zwiększeniem
odległości od serca

*

gradient ciśnienia

warunkuje odpowiedni
przepływ krwi

– krew zawsze

płynie od ciśnienia
wyższego do niższego

Naczynia krwionośne

OBWODOWE NACZYNIA KRWIONOŚNE

TĘTNICE

–

przenoszą krew z serca na obwód pod

stosunkowo

wysokim ciśnieniem

ŻYŁY

–

przenoszą krew

z obwodu z powrotem
do serca, pod
relatywnie
niskim ciśnieniem

Naczynia krwionośne

ZASTAWKI ŻYLNE

* zawiasopodobne klapki
powstałe z

tunica intima

* szczególnie

liczne w

kończynach

, w których krew

płynie wbrew sile grawitacji

* warunkują

jednokierunkowy przepływ
krwi

, zapobiegają cofaniu

się krwi do serca

Naczynia krwionośne

KRÓTKOTRWAŁA
REGULACJA

WYSOKIEGO

CIŚNIENIA KRWI

wysokie ciśnienie tętnicze krwi

rozciągnięcie ściany naczynia

stymulacja

BARORECEPTORÓW

w

łuku aorty

(ang. aortic arch) i

zatokach szyjnych

(ang. carotid

sinus)

zwiększenie wysyłania impulsów
do mózgu

KRÓTKOTRWAŁA
REGULACJA

WYSOKIEGO

CIŚNIENIA KRWI

cd

wzrost

aktywności

układu

przywspółczulnego

i zahamowanie

działania

układu współczulnego

na serce i ciśnienie krwi

zwolnienie pracy serca

obniżenie pojemności minutowej
serca

obniżenie ciśnienia krwi

KRÓTKOTRWAŁA
REGULACJA

WYSOKIEGO

CIŚNIENIA KRWI

cd

spadek aktywności nerwów
układu współczulnego

rozluźnienie mięśni gładkich ścian
naczyń

wzrost średnicy tętnic

obniżenie ciśnienia krwi

KRÓTKOTRWAŁA REGULACJA

NISKIEGO

CIŚNIENIA KRWI

niskie ciśnienie krwi

zahamowanie

pracy

BARORECEPTORÓW

zahamowanie impulsów wysyłanych do
mózgu

spadek

aktywności

układu

przywspółczulnego

wzrost

aktywności

układu współczulnego

uruchomienie

trzech mechanizmów

prowadzących do

zwiększenia ciśnienia

krwi

MECHNIZMY PROWADZĄCE DO

PODWYŻSZENIA CIŚNIENIA KRWI

1.

zwiększenie czynności serca (kurczliwości)

2.

obkurczenie naczyń krwionośnych

3.

zwiększenie wydzielania

ADRENALINY

i

NORADRENALINY

z

nadnerczy

– zwiększenie

pracy serca, liczby skurczów

serca i obkurczania

naczyń krwionośnych

KRÓTKOTRWAŁA REGULACJA

NISKIEGO

CIŚNIENIA KRWI

cd

wzrost

aktywności

układu współczulnego

obniżenie

aktywności

układu

przywspółczulnego

wzrost pracy serca (kurczliwości)

zwiększenie pojemności minutowa serca

wzrost ciśnienia krwi

KRÓTKOTRWAŁA REGULACJA

NISKIEGO

CIŚNIENIA KRWI

cd

wzrost

aktywności nerwów

układu

współczulnego

obkurczenie mięśni gładkich
ścian naczyń krwionośnych

obniżenie średnicy naczyń
krwionośnych

wzrost ciśnienia krwi

WPŁYW UKŁADU WSPÓŁCZULNEGO NA

NADNERDZA I CIŚNIENIE KRWI

wzrost stymulacji układu
współczulnego na nadnercza

wydzielenie

ADRENALINY

i

NORADRENALINY

do krwi

stymulacja pracy serca,
wzrost ilości skurczów serca
i obkurczenie naczyń

(działanie wolniejsze
i bardziej rozciągnięte w czasie niż działanie układu nerwowego)

wzrost ciśnienia krwi

„DŁUGOTERMINOWA”
REGULACJA

NISKIEGO

CIŚNIENIA KRWI

* związana jest ze

zmianą objętości krwi

* utrata krwi w krwotokach, wypadkach lub w
przypadku oddania krwi

obniża ciśnienie krwi

i

jednocześnie

uruchamia proces przywrócenia

prawidłowej objętości krwi

* regulacja „długoterminowa” ciśnienia krwi zależy od
działania

RENINY

, która wpływając na wtórną resorbcję

wody

zwiększa objętość i ciśnienie

krwi

„DŁUGOTERMINOWA”
REGULACJA

NISKIEGO

CIŚNIENIA KRWI

* związana jest ze

zmianą objętości krwi

* utrata krwi w krwotokach, wypadkach lub w
przypadku oddania krwi

obniża ciśnienie krwi

i

jednocześnie

uruchamia proces przywrócenia

prawidłowej objętości krwi

* regulacja „długoterminowa” ciśnienia krwi zależy od
działania

RENINY

, która wpływając na wtórną resorbcję

wody

zwiększa objętość i ciśnienie

krwi

UKŁAD RENINA-ANGIOTENSYNA

RENINA

odcina dziesięciopeptydowy łańcuch od

ANGIOTENSYNOGENU

– globuliny osocza

dzięsięciopeptyd, czyli

ANGIOTENSYNA I

, to związek

nieczynny fizjologicznie

w płucach ANGIOTENSYNA I zamieniana jest na

ANGIOTENSYNĘ II

(ośmiopeptyd) przez

enzym konwertujący

angiotensynę I

–

ACE

(ang. angiotensin-converting enzyme)

ANGIOTENSYNA II

jest hormonem

obkurczającym

mięśniówką małych naczyń krwionośnych

, powodując

zwiększenie całkowitego oporu naczyń i

wzrost ciśnienia krwi

:

skurczowego i rozkurczowego

Regulacja ciśnienia krwi

ALDOSTERON

ANGIOTENSYNA II powoduje również uwolnienie

ALDOSTERONU

z

warstwy kłębkowatej kory

nadnerczy

ALDOSTERON

zwiększa resorbcję elektrolitów

(Na

+

i związanej z nim wody) w kanaliku dalszym

nerki

wchłonięta woda

zwiększa objętość

krwi krążącej

, co prowadzi

do

wzrostu ciśnienia

tętniczego krwi