1

Temat 6:

Pieni

ą

dz, cena, mechanizm rynkowy

Formy wymiany

BEZPO

Ś

REDNIA

TOWAR

⇒

TOWAR

PO

Ś

REDNIA

TOWAR

⇒

PIENI

Ą

DZ

⇒

TOWAR

Istota pieniądza

Istotą pieniądza jest to, że jest on powszechnym

ekwiwalentem wyrażającym wartość towarów

cyrkulujących w obiegu.

Istota pieniądza

Pieni

ą

dz:

- jest bezwarunkowo akceptowany jako po

ś

rednik w

wymianie.

- niezale

ż

nie od jego warto

ś

ci wewn

ę

trznej,

wyst

ę

puje przymus przyj

ę

cia go według warto

ś

ci

nominalnej.

- jest symbolem warto

ś

ci towarów.

Funkcje pieniądza

FUNKCJE PODSTAWOWE

Miernika warto

ś

ci

Ś

rodka cyrkulacji

Ś

rodka tezauryzacji

Ś

rodka płatniczego

FUNKCJA SPECJALNA

Pieni

ą

dza

ś

wiatowego

Prawa obiegu pieniądza

Prawo Greshama-Kopernika

Prawo wypierania szybkości przez masę i
masy przez szybkość.

Prawo powrotnego strumienia pieniądza

2

Prawo Greshama-Kopernika

(prawo wypierania pieni

ą

dza lepszego z obiegu przez

pieni

ą

dz gorszy)

Jeżeli w obiegu krążą dwa rodzaje pieniądza, to

z czasem w obiegu pozostaną te o mniejszej
wartości substancjonalnej w stosunku do
nominalnej (gorsze).

Prawo Greshama-Kopernika

Pieni

ą

dz

pełnowarto

ś

ciowy

Wrt. nominalna 100
Wtr. wewn

ę

trzna

(wymienna) 100

100

120

100

80

Podwartościowy

- gorszy

Nadwartościowy

- lepszy

Pieniądz

niepełnowartościowy

Prawo wypierania szybkości przez masę i
masy przez szybkość

Ilo

ś

ciowe równanie pieni

ą

dza I.Fishera

T

P

V

M

×

=

×

gdzie: M – masa pieniądza, V – szybkość obiegu
pieniądza, P –średni poziom cen, T – ilość dóbr i usług
będących przedmiotem transakcji w danym kraju

Prawo wypierania szybkości przez masę i
masy przez szybkość

V

T

P

M

×

=

Po przekształceniu otrzymujemy:

Masa pieniądza i jego szybkość

są

do

pewnego stopnia substytucyjne.

Prawo powrotnego obiegu pieniądza

Dotyczy pieni

ą

dza

ż

yrowego (bankowego).

Pieni

ą

dz wyemitowany z banku w postaci

kredytu, do tego banku wraca szerszym
strumieniem, powi

ę

kszonym o odsetki.

Teorie cen

Teorie cen

Cena jest pieniężnym wyrazem wartości towaru.
Przedstawia relację PIENIĄDZ - TOWAR

Głównym czynnikiem kształtującym układ cen

w gospodarce jest relacja wydajności pracy między

poszczególnymi dziedzinami produkcji.

3

Teorie cen

System cen, który oznacza układ relacji między

cenami, kształtowany jest w oparciu o procesy
zachodzące w całej gospodarce.

Można wyróżnić:

- system cen rynkowych
- system cen administrowanych

Cena w warunkach rynku

Prawo popytu i poda

Prawo popytu i poda

Prawo popytu i poda

Prawo popytu i podażżżży

yy

y

Wzajemne dostosowania popytu i podaży

prowadzą do tego, że na rynku cena oscyluje
wokół ceny równowagi dążąc do niej,

ceteris

paribus

.

Podaż

Podażą określa się ilość dóbr i usług dostarczanych na

rynek do sprzedaży przy danym układzie

cenowym

.

Podaż

Produkcja

≠

Prawo podaży

Wraz ze wzrostem ceny podaż rośnie,

a gdy cena spada, podaż również maleje,

ceteris paribus

.

Podaż

Cena

Podaż

A

B

p

1

p

2

S

1

S

2

F

1

Wzrost podaży – działanie czynników pozacenowych

Cena

Podaż

F

1

F

2

Czynniki pozacenowe:
- ceny i dostępność czynników
produkcji,
- oczekiwania co do zmian cen,
- postęp techniczny,
- opłacalność produkcji innych
dóbr,
- subsydia,
- ilość przedsiębiorstw na rynku.

4

Cena równowagi

Cena

Podaż,

popyt

D

S

p

r

q

r

R

p<p

r

niedobór rynkowy

p>p

r

nadwyżka rynkowa

Zmiany równowagi rynkowej - Krótki okres

Cena

Podaż,

popyt

D

1

S

p

r1

q

r1

R

1

D

2

D

3

R

2

p

r2

q

r2

R

3

p

r3

q

r3

Wraz ze wzrostem popytu, cena rynkowa

(równowagi) rośnie, a gdy popyt maleje,

to cena spada, ceteris paribus.

Zmiany równowagi rynkowej - Długi okres

Cena

Podaż,

popyt

S

1

D

S

2

S

3

p

r1

q

r1

R

1

q

r2

p

r2

q

r3

p

r3

R

2

R

3

Wzrost podaży prowadzi do spadku ceny, a

spadek podaży do wzrostu ceny,

ceteris

paribus

.

Funkcje cen

Dochodowa

Informacyjna (agregacyjna)

Rozdzielcza (bilansowania popytu z podażą)

Stymulacyjna

Redystrybucyjna