1

Temat 7:

Temat 7:

Bank, kredyt, stopa procentowa

Bank, kredyt, stopa procentowa

Aby istniał system bankowy, muszą występować trzy

elementy:

- Banki

- Nadzór bankowy

- Prawo bankowe

Nadzór bankowy

Banki

operacyjne

Banki

specjalne

Kasy

oszczędnościowe

Spółdzielczość

kredytowa

Bank Centralny

Instytucje pośrednictwa finansowego

Banki

Instytucje powołane do wykonywania operacji

pieniężnych związanych z emisją pieniądza,

przyjmowaniem wkładów, udzielaniem pożyczek

oraz dokonywaniem rozliczeń na zlecenie klientów.

Funkcje banków

PODSTAWOWE

•

Transformacja ilo

ś

ciowa pieni

ą

dza

•

Transformacja pieni

ą

dza w czasie

•

Realizacja rozlicze

ń

finansowych

INNE

•

Prowadzenie operacji walutowych

•

Po

ś

rednictwo w zakresie obrotu papierami wart.

•

Udzielanie gwarancji

Operacje bankowe

Bierne – bank jest tu dłużnikiem

Czynne, bank jest wierzycielem

Usługowe – bank jest pośrednikiem (

przeprowadza

rozliczenia pieniężne; zarządza aktywami
finansowymi i majątkiem na rzecz i w imieniu
klientów)

2

Nadzór bankowy

Najważniejszym zadaniem nadzoru bankowego jest

zapewnienie bezpieczeństwa banków. Instytucja ta
ma zapobiec powstawaniu sytuacji, które grożą
brakiem zaufania do banków i ich upadkiem.

Bank Centralny

Jest jedynym bankiem posiadaj

ą

cym szersze ni

ż

inne banki uprawnienia (mo

ż

liwo

ść

wpływania

na obieg pieni

ą

dza i działalno

ść

innych banków.

Ka

ż

dy bank centralny pełni funkcje: emisyjn

ą

,

banku banków i banku pa

ń

stwa.

Bank Centralny – bank emisyjny

•

Emituje pieni

ą

dz, jedyny i prawny

ś

rodek

płatniczy kraju

•

Wypuszcza znaki pieni

ęż

ne do obiegu

(monopol)

•

Organizuje i reguluje obieg pieni

ęż

ny

Bank Centralny – bank banków

Wpływa na rozmiary kredytów udzielanych przez

inne banki, a wi

ę

c reguluje ilo

ść

pieni

ą

dza

bezgotówkowego w obiegu. Wykorzystuje przy
tym nast

ę

puj

ą

ce instrumenty:

•

Stop

ę

minimalnych rezerw obowi

ą

zkowych

•

Stop

ę

kredytu redyskontowego

•

Stop

ę

operacji otwartego rynku

Mno

ż

nik kreacji pieni

ą

dza

gdzie: K – wielkość maksymalna akcji kredytowej, W –

wysokość wkładów pierwotnych, r

o

– stopa minimalnych

rezerw obowiązkowych

o

r

W

K

1

⋅

=

Stopa kredytu redyskontowego

Kredyt redyskontowy to kredyt udzielany przez

bank centralny bankom komercyjnym pod zastaw
weksli handlowych.

Najczęściej kredyt ten jest zaciągany w celu

uzupełnienia rezerw banków komercyjnych.

3

Operacje otwartego rynku

Transakcje dokonywane z inicjatywy banku

centralnego z bankami komercyjnymi, które
obejmują sprzedaż lub kupno papierów
wartościowych lub dewiz, a także emisje własnych
papierów dłużnych banku centralnego.

OOR mają na celu doprowadzenie do zrównania popytu i

podaży środków utrzymywanych przez banki
komercyjne w banku centralnym.

Polityka banku centralnego

Aby zwiększać obieg pieniądza bezgotówkowego bank

centralny może:

-

skupować państwowe papiery wartościowe po cenach
wyższych niż rynkowe

-

obniżyć stopę kredytu redyskontowego

-

obniżyć stopę minimalnych rezerw obowiązkowych

Polityka banku centralnego

Aby zmniejszyć obieg pieniądza bezgotówkowego bank

centralny może:

-

sprzedawać państwowe papiery wartościowe po
cenach niższych niż rynkowe

-

podnieść stopę kredytu redyskontowego

-

podnieść stopę minimalnych rezerw obowiązkowych

Bank centralny – bank pa

ń

stwa

Prowadzi rachunki rządowe

•

W imieniu państwa przeprowadza operacje finansowe
w kraju i za granicą

•

Zarządza długiem publicznym i zagranicznym

•

Zarządza państwowymi rezerwami dewizowymi i
złota

•

Może regulować kurs walutowy

•

Gromadzi i analizuje informacje finansowe

•

Prognozuje i ocenia procesy gospodarcze

Kredyt

Kredyt to stosunek ekonomiczny między wierzycielem

a dłużnikiem.

Dotyczy świadczenia określonej sumy przez

kredytodawcę dla kredytobiorcy na określonych w
umowie warunkach spłaty.

Cechy kredytu

ma charakter pieni

ęż

ny,

podlega zwrotowi,

przeznaczenie - cel,

odpłatno

ść

(odsetki, prowizje),

zabezpieczenie.

4

Funkcje kredytu

Emisyjna –

wprowadzany jest do obiegu nowy

pieniądz, a w momencie spłaty wycofywany.

Dochodowa –

kredyt umożliwia wykorzystanie

przyszłych dochodów na dzisiejsze wydatki

.

Rozdzielcza (stymulacyjna)

–

kredyt generuje

dodatkowy popyt na dobra i usługi.

Kontrolna

Elementy usług kredytowych

Mog

ą

by

ć

jako

ś

ciowe

i

ilo

ś

ciowe

-

kredytobiorca

- wielko

ść

kredytu

-

kredytodawca

- cena kredytu

-

przedmiot kredytu

- termin spłaty

-

zabezpieczenie

- sposób spłaty

-

waluta

Klasyfikacja kredytów

Wg kryterium formy kredytu: towarowy (kupiecki) i
bankowy

Wg sposobu udzielenia kredytu: kredyt na podstawie
umowy kredytowej, dyskonto weksli, zakup
papierów wartościowych

Wg przeznaczenia: kredyty konsumpcyjne, na
działalność gospodarczą (obrotowy i inwestycyjny),
mieszkaniowy.

Rola kredytu w gospodarce

-

jest instrumentem kreowania siły nabywczej, tworzy
dodatkowy popyt konsumpcyjny;

-

stymuluje wzrost i zmiany struktury poda

ż

y;

-

umo

ż

liwia zaspokojenie potrzeb inwestycyjnych,

jest

ź

ródłem finansowania aktywów;

-

generuje bod

ź

ce prowzrostowe.

Stopa procentowa to:

-

cena (koszt) czasowego dysponowania

po

ż

yczonym kapitałem

-

stopa zwrotu funduszy po

ż

yczkowych

-

współczynnik dochodowo

ś

ci wynikaj

ą

cy z

rezygnacji z władania kapitałem (oprocentowanie

wkładów) – koszt pozyskania pieni

ą

dza przez

banki

-

cena powstrzymania si

ę

od konsumpcji

Istota stopy procentowej

Koszt pozyskania kapitału – stopa zwrotu, jakiej

oczekuj

ą

inwestorzy, aby zrealizowa

ć

projekt

inwestycyjny. Ma zaspokoi

ć

roszczenie wła

ś

cicieli

kapitału (własnego i obcego).

Koszt pozyskania kapitału a stopa procentowa

5

Realna a nominalna stopa
procentowa

r

R

–

realna stopa procentowa,

r

N

– nominalna stopa

procentowa,

i

– stopa inflacji

Nominalna stopa jest zawsze dodatnia, realna

mo

ż

e by

ć

tak

ż

e ujemna.

i

r

r

N

R

−

=