2. Anal.fin. - Rodz.analiz.

WARSZAWA

2008

Rodzaje analiz ekonomicznych i finansowych
oraz zakłóceń ich przeprowadzania

Wykład

Opracowanie: Dr Dariusz Prokopowicz

Analiza finansowa w

przedsi

biorstwie

© Copyright by Dariusz Prokopowicz

Zagadnienia tematu:

Analizy w uj

ciu pozytywnym i normatywnym

Rodzaje metod analizy finansowej

Analiza por

wnawcza

Analiza por

wnawcza

–

zak

cenia

…

Analizy w uj

ciu pozytywnym i normatywnym

W ujęciu pozytywnym

dotyczy obiektywnego, naukowego objaśnienia zasad
funkcjonowania podmiotu gospodarującego
(

mikroekonomicznie

) lub gospodarki

(

makroekonomicznie

)

W ujęciu normatywnym

polega na dostarczeniu zaleceń i rekomendacji
opartych na subiektywnych sądach wartościujących

Rodzaje metod analizy finansowej

W najbardziej ogólnym ujęciu metoda to sposób
badania przedmiotu, a więc sposób badania stanu i
wyników finansowych przedsiębiorstwa

Podzia

u metod analizy ekonomicznej (w tym

finansowej

) można dokonać uwzględniając różne

kryteria

Różne kryteria podzia

u: funkcjonalność metody

względem obiektu badanego, podzia

toku analizy,

badanych zjawisk ekonomicznych, …itd.

Rodzaje metod analizy finansowej

Biorąc pod uwagę zakres lub nieco ścisłej stopień
rozwinięcia metod analizy w przeprowadzanym badaniu
przedmiotu, wyróŜnić moŜna:

analizę elementarną

, obejmującą roz

ożenie badanego

przedmiotu na elementy

bez ustalania

wzajemnych

związków,

analizę funkcyjną

, obejmującą roz

ożenie badanego

przedmiotu na odpowiednie sk

adniki z uwzględnieniem

związków

między tymi sk

adnikami,

analizę logiczną

, obejmującą roz

ożenie badanego

przedmiotu na sk

adniki z uwzględnieniem ich stosunków

logicznych

Rodzaje metod analizy finansowej

Przyjmując za podstawę podziału tok analizy, wyróŜnić
moŜna:

analizę dedukcyjną

, w której przechodzi się od zjawisk

ogólnych do zjawisk szczególnych, od skutków do
przyczyn (

od ogó

u do szczegó

analizę indukcyjną

, zak

adającą odwrotny tok badania, tj.

rozpatrywanie najpierw zjawisk szczegó

owych a

następnie przechodzenie do zjawisk bardziej z

ożonych, o

większym stopniu

syntezy

, pozostających w

przyczynowym związku z tymi zjawiskami szczegó

owymi.

Rodzaje metod analizy finansowej

Z punktu widzenia badanych zjawisk ekonomicznych
wyróŜnić moŜna:

metody analizy

jakościowej

oparte na opisie w formie

werbalnej związków i zależności między wskaźnikami
ekonomicznymi,

metody analizy

ilościowej

, które pozwalają na

kwalifikację i szacowanie związków i zależności
między badanymi zjawiskami.

Rodzaje metod analizy finansowej

Przyjmując róŜny stopień pogłębienia badania
wskaźników, wyodrębnia się

analizę

porównawczą

– polegającą na określeniu

bezpośrednich

związków

kszta

tujących się między

wskaźnikami ekonomicznymi, pozwala to na ustalenie
odchyleń oraz dokonanie na ich podstawie ogólnej
oceny,

analizę

przyczynową

– polegającą na ustaleniu

odpowiednio wyizolowanych czynników, które

pociągnę

y za sobą

określone uprzednio odchylenia,

oraz stopnia intensywności ich oddzia

ywania.

Analiza por

wnawcza

Ogólna metoda porównań stosowana w analizie porównawczej moŜe
występować w kilku odmianach wynikających ze zróŜnicowania bazy
porównawczej oraz z odmiennych kierunków porównawczego
podstawienia wskaźników ekonomicznych.

WyróŜnia się 3 metody badania wskaźników (danych liczbowych):

porównania ze wskaźnikami postulatowymi (tzw.

porównania z planem

porównania ze wskaźnikiem okresów ubieg

ych lub

przysz

ych (tzw.

porównania w czasie

porównania ze wskaźnikami innych jednostek
gospodarczych (tzw.

porównania w przestrzeni

Analiza por

wnawcza

Porównania ze wskaźnikami postulowanymi

polegają najczęściej

na odniesieniu osiągniętych wskaźników do danych planu.
Oprócz porównań z planem wystąpić mogą porównania danych
rzeczywistych z danymi kalkulacji wstępnej, kosztorysów, kosztu
normatywnego lub szczegółowych limitów czy teŜ norm.
Porównania te pozwalają przede wszystkim ustalić odchylenia
od załoŜonych wielkości przewidywanych.
W obrębie porównań z planem (a takŜe szerzej – ze wskaźnikami
postulowanymi) wyróŜnić moŜna w dalszym ich podziale:

porównania z planem

pierwotnym

porównania z planem

skorygowanym

Analiza por

wnawcza

Porównania w czasie

powinny pozwolić na

ocenę dynamiki zjawisk

gospodarczych

, ocenę rozmiarów i tempa zmian wskaźników

ekonomicznych (w tym finansowych) badanego okresu w
porównaniu z okresami ubieg

ymi lub okresem przysz

ym (planem

na okres następny).

Podkreślić należy celowość uwzględnienia w tego rodzaju
porównaniach 3 odcinków czasowych (np. bieżących danych
sprawozdawczych i danych z 2 okresów ubieg

ych), co umożliwia

ustalenie tendencji rozwojowej.

Ze względu na liczne zmiany wskaźników takie porównanie w
obecnej praktyce gospodarczej okazuje się często niemożliwe.
Stąd też przywiązywać należy szczególną wagę do prawid

owego

porównania określonych 2 okresów.

Analiza por

wnawcza

Porównania w przestrzeni

są 3 z omawianych kierunków

porównań – sprowadzają się do odniesienia wybranych
składników badanej jednostki gospodarczej

do podobnych,

porównywalnych wskaźników

występujących w innej jednostce.

Pozwala to na stwierdzenie, w jakim stopniu stan lub wyniki
ekonomiczne badanej jednostki gospodarczej odchylają się od
danych jednostki będącej podstawą porównania.

Przy porównaniach w przestrzeni wyróŜnić moŜna:

porównania w przestrzeni wewnętrznej,

porównania w przestrzeni zewnętrznej.

Analiza por

wnawcza

zak

cenia

WyróŜnić moŜna następujące zmiany (zakłócenia) w
porównywalności wskaźników ekonomicznych:

zmiany metodologiczne,

zmiany finansowe (cenowe),

zmiany organizacyjne,

zmiany rzeczowe (przedmiotowe).

Analiza por

wnawcza

zak

cenia

Zmiany o charakterze metodologicznym

wynikają z

odmiennej

treści i budowy wskaźników

ekonomicznych. Mają one swe

ród

o w dążeniu do konstruowania wskaźników najbardziej

prawid

owych i przydatnych pod względem informacyjnym lub

stymulacyjnym.

Zmiany o charakterze finansowym

(

cenowym

) powstają na

skutek

zmian cen

sprzedaży wyrobów, robót i us

ug lub cen

zakupu surowców, materia

ów i us

ug. Podobnie traktować

należy zmiany stawek amortyzacyjnych, taryf przewozowych,
telekomunikacyjnych i pocztowych, sk

adek ubezpieczeniowych,

oprocentowania kredytów bankowych itp.

Analiza por

wnawcza

zak

cenia

Zmiany o charakterze organizacyjnym

pojawia się w przypadku

dokonywanych w przedsiębiorstwie różnego rodzaju

reorganizacji

(np. podzia

u przedsiębiorstwa na inne jednostki

organizacyjne).

Zmiany o charakterze rzeczowym

(

przedmiotowym

) pochodzą z

występujących różnic lub dokonanych zmian w przedmiocie
dzia

alności gospodarczej (

przebranżowienie

). Przy

porównaniach w czasie wynikają one z doskonalenia procesu
produkcji, zmian konstrukcyjnych i technologicznych
prowadzących do takich odchyleń, które powodują, że podobny
produkt wytwarzany w danym okresie znacznie różni się od
produktu wytwarzanego w innym.