WARSZAWA

2008

Rodzaje analiz ekonomicznych i finansowych
oraz zakłóceń ich przeprowadzania

Wykład

Opracowanie: Dr Dariusz Prokopowicz

Analiza finansowa w

Analiza finansowa w

przedsi

przedsi

ę

ę

biorstwie

biorstwie

© Copyright by Dariusz Prokopowicz

Zagadnienia tematu:

Zagadnienia tematu:

Analizy w uj

Analizy w uj

ę

ę

ciu pozytywnym i normatywnym

ciu pozytywnym i normatywnym

Rodzaje metod analizy finansowej

Rodzaje metod analizy finansowej

Analiza por

Analiza por

ó

ó

wnawcza

wnawcza

Analiza por

Analiza por

ó

ó

wnawcza

wnawcza

–

–

zak

zak

ł

ł

ó

ó

cenia

cenia

…

…

Analizy w uj

Analizy w uj

ę

ę

ciu pozytywnym i normatywnym

ciu pozytywnym i normatywnym

W ujęciu pozytywnym

dotyczy obiektywnego, naukowego objaśnienia zasad
funkcjonowania podmiotu gospodarującego
(

mikroekonomicznie

) lub gospodarki

(

makroekonomicznie

)

W ujęciu normatywnym

polega na dostarczeniu zaleceń i rekomendacji
opartych na subiektywnych sądach wartościujących

.

Rodzaje metod analizy finansowej

Rodzaje metod analizy finansowej

W najbardziej ogólnym ujęciu metoda to sposób
badania przedmiotu, a więc sposób badania stanu i
wyników finansowych przedsiębiorstwa

Podzia

ł

u metod analizy ekonomicznej (w tym

finansowej

) można dokonać uwzględniając różne

kryteria

Różne kryteria podzia

ł

u: funkcjonalność metody

względem obiektu badanego, podzia

ł

toku analizy,

badanych zjawisk ekonomicznych, …itd.

Rodzaje metod analizy finansowej

Rodzaje metod analizy finansowej

cd

cd

.

.

Biorąc pod uwagę zakres lub nieco ścisłej stopień
rozwinięcia metod analizy w przeprowadzanym badaniu
przedmiotu, wyróżnić można:

analizę elementarną

, obejmującą roz

ł

ożenie badanego

przedmiotu na elementy

bez ustalania

wzajemnych

związków,

analizę funkcyjną

, obejmującą roz

ł

ożenie badanego

przedmiotu na odpowiednie sk

ł

adniki z uwzględnieniem

związków

między tymi sk

ł

adnikami,

analizę logiczną

, obejmującą roz

ł

ożenie badanego

przedmiotu na sk

ł

adniki z uwzględnieniem ich stosunków

logicznych

.

Rodzaje metod analizy finansowej

Rodzaje metod analizy finansowej

cd

cd

.

.

Przyjmując za podstawę podziału tok analizy, wyróżnić
można:

analizę dedukcyjną

, w której przechodzi się od zjawisk

ogólnych do zjawisk szczególnych, od skutków do
przyczyn (

od ogó

ł

u do szczegó

ł

u

),

analizę indukcyjną

, zak

ł

adającą odwrotny tok badania, tj.

rozpatrywanie najpierw zjawisk szczegó

ł

owych a

następnie przechodzenie do zjawisk bardziej z

ł

ożonych, o

większym stopniu

syntezy

, pozostających w

przyczynowym związku z tymi zjawiskami szczegó

ł

owymi.

Rodzaje metod analizy finansowej

Rodzaje metod analizy finansowej

cd

cd

.

.

Z punktu widzenia badanych zjawisk ekonomicznych
wyróżnić można:

metody analizy

jakościowej

oparte na opisie w formie

werbalnej związków i zależności między wskaźnikami
ekonomicznymi,

metody analizy

ilościowej

, które pozwalają na

kwalifikację i szacowanie związków i zależności
między badanymi zjawiskami.

Rodzaje metod analizy finansowej

Rodzaje metod analizy finansowej

cd

cd

.

.

Przyjmując różny stopień pogłębienia badania
wskaźników, wyodrębnia się

analizę

porównawczą

– polegającą na określeniu

bezpośrednich

związków

kszta

ł

tujących się między

wskaźnikami ekonomicznymi, pozwala to na ustalenie
odchyleń oraz dokonanie na ich podstawie ogólnej
oceny,

analizę

przyczynową

– polegającą na ustaleniu

odpowiednio wyizolowanych czynników, które

pociągnę

ł

y za sobą

określone uprzednio odchylenia,

oraz stopnia intensywności ich oddzia

ł

ywania.

Analiza por

Analiza por

ó

ó

wnawcza

wnawcza

Ogólna metoda porównań stosowana w analizie porównawczej może
występować w kilku odmianach wynikających ze zróżnicowania bazy
porównawczej oraz z odmiennych kierunków porównawczego
podstawienia wskaźników ekonomicznych.

Wyróżnia się 3 metody badania wskaźników (danych liczbowych):

porównania ze wskaźnikami postulatowymi (tzw.

porównania z planem

),

porównania ze wskaźnikiem okresów ubieg

ł

ych lub

przysz

ł

ych (tzw.

porównania w czasie

),

porównania ze wskaźnikami innych jednostek
gospodarczych (tzw.

porównania w przestrzeni

).

Analiza por

Analiza por

ó

ó

wnawcza

wnawcza

cd

cd

.

.

Porównania ze wskaźnikami postulowanymi

polegają najczęściej

na odniesieniu osiągniętych wskaźników do danych planu.
Oprócz porównań z planem wystąpić mogą porównania danych
rzeczywistych z danymi kalkulacji wstępnej, kosztorysów, kosztu
normatywnego lub szczegółowych limitów czy też norm.
Porównania te pozwalają przede wszystkim ustalić odchylenia
od założonych wielkości przewidywanych.
W obrębie porównań z planem (a także szerzej – ze wskaźnikami
postulowanymi) wyróżnić można w dalszym ich podziale:

porównania z planem

pierwotnym

,

porównania z planem

skorygowanym

.

Analiza por

Analiza por

ó

ó

wnawcza

wnawcza

cd

cd

.

.

Porównania w czasie

powinny pozwolić na

ocenę dynamiki zjawisk

gospodarczych

, ocenę rozmiarów i tempa zmian wskaźników

ekonomicznych (w tym finansowych) badanego okresu w
porównaniu z okresami ubieg

ł

ymi lub okresem przysz

ł

ym (planem

na okres następny).

Podkreślić należy celowość uwzględnienia w tego rodzaju
porównaniach 3 odcinków czasowych (np. bieżących danych
sprawozdawczych i danych z 2 okresów ubieg

ł

ych), co umożliwia

ustalenie tendencji rozwojowej.

Ze względu na liczne zmiany wskaźników takie porównanie w
obecnej praktyce gospodarczej okazuje się często niemożliwe.
Stąd też przywiązywać należy szczególną wagę do prawid

ł

owego

porównania określonych 2 okresów.

Analiza por

Analiza por

ó

ó

wnawcza

wnawcza

cd

cd

.

.

Porównania w przestrzeni

są 3 z omawianych kierunków

porównań – sprowadzają się do odniesienia wybranych
składników badanej jednostki gospodarczej

do podobnych,

porównywalnych wskaźników

występujących w innej jednostce.

Pozwala to na stwierdzenie, w jakim stopniu stan lub wyniki
ekonomiczne badanej jednostki gospodarczej odchylają się od
danych jednostki będącej podstawą porównania.

Przy porównaniach w przestrzeni wyróżnić można:

porównania w przestrzeni wewnętrznej,

porównania w przestrzeni zewnętrznej.

Analiza por

Analiza por

ó

ó

wnawcza

wnawcza

-

-

zak

zak

ł

ł

ó

ó

cenia

cenia

Wyróżnić można następujące zmiany (zakłócenia) w
porównywalności wskaźników ekonomicznych:

zmiany metodologiczne,

zmiany finansowe (cenowe),

zmiany organizacyjne,

zmiany rzeczowe (przedmiotowe).

Analiza por

Analiza por

ó

ó

wnawcza

wnawcza

-

-

zak

zak

ł

ł

ó

ó

cenia

cenia

Zmiany o charakterze metodologicznym

wynikają z

odmiennej

treści i budowy wskaźników

ekonomicznych. Mają one swe

ź

ród

ł

o w dążeniu do konstruowania wskaźników najbardziej

prawid

ł

owych i przydatnych pod względem informacyjnym lub

stymulacyjnym.

Zmiany o charakterze finansowym

(

cenowym

) powstają na

skutek

zmian cen

sprzedaży wyrobów, robót i us

ł

ug lub cen

zakupu surowców, materia

ł

ów i us

ł

ug. Podobnie traktować

należy zmiany stawek amortyzacyjnych, taryf przewozowych,
telekomunikacyjnych i pocztowych, sk

ł

adek ubezpieczeniowych,

oprocentowania kredytów bankowych itp.

Analiza por

Analiza por

ó

ó

wnawcza

wnawcza

-

-

zak

zak

ł

ł

ó

ó

cenia

cenia

Zmiany o charakterze organizacyjnym

pojawia się w przypadku

dokonywanych w przedsiębiorstwie różnego rodzaju

reorganizacji

(np. podzia

ł

u przedsiębiorstwa na inne jednostki

organizacyjne).

Zmiany o charakterze rzeczowym

(

przedmiotowym

) pochodzą z

występujących różnic lub dokonanych zmian w przedmiocie
dzia

ł

alności gospodarczej (

przebranżowienie

). Przy

porównaniach w czasie wynikają one z doskonalenia procesu
produkcji, zmian konstrukcyjnych i technologicznych
prowadzących do takich odchyleń, które powodują, że podobny
produkt wytwarzany w danym okresie znacznie różni się od
produktu wytwarzanego w innym.