12.05.13

Czarnowicz Marcin

Początek sztuki starożytnej

Pojawienie się pierwszych przejawów sztuki

a)

Wenus z Berechat Ram

•

datowana na 230 000 BP

•

późny okres aszelski

•

figurka została znaleziona pomiędzy dwiema warstwami popiołu

•

wykonana przez Homo Erectusa

•

zdobienia wykonane przez nacinanie

•

figurka ma długość 35 mm

•

jest wykonana z wulkanicznego tufu

•

na swojej powierzchni ma co najmniej trzy rowki, wykonane przy użyciu

zaostrzonego kamienia

•

jedno głębokie nacięcie okrąża wąską część kamienia a pozostałe dwa płytsze

biegną po obu stronach ku dołowi (te rowki mogą symbolizować kark i ramiona

figurki)

b)

Wenus z Tan Tan

•

datowana na 300-500 tyś p.n.e.

•

figurka ma ok. 6 cm wysokości

•

pokryta ochrą

•

figurka została odnaleziona w 1999 roku w Maroku na północnym brzegu rzeki

Draa w pobliżu miasta Tan-Tan przez niemieckiego archeologa Lutza Fiedlera

•

nie posiada głowy i cech płciowych

•

wykonana z kwarcytu

•

współczesna ww.

c)

Wenus z Willendorfu

•

datowana na 22 – 24 tyś p.n.e.

•

epoka paleolitu (okres oryniacki)

•

figurka ma 11,1 cm wysokości

•

znaleziona w 1908 r. podczas prac drogowych w pobliżu miejscowości Willendorf

w Austrii przez robotnika Johanna Verana, zidentyfikowana i opisana przez

Josepha Szombathy'ego

•

wyrzeźbiona z kamienia kredowego

•

pomalowana czerwoną ochrą

•

wyidealizowane przedstawienie kobiety, twarz pokazana schematycznie (głowę

pokrywają włosy), najbardziej rozbudowane są piersi, brzuch i uda (atrybuty

płodności kobiety-matki dającej życie)

Kultura Natufijska

a)

następuje długa przerwa gdzie nic się nie dzieje aż do kultury natufijskiej

b)

kultura ta wyrasta z epoki paleolitycznej

c)

zaczyna się pojawiać sztuka na terenach Lewantu

•

wykonywane są przedstawienia twarzy ludzkich na małych kamyczkach)

•

Szamanka z Hilazon Tachtit

o

150 cm wzrostu

o

żyła ok. 40-45 lat

o

kaleka (deformacje i uszkodzenia miednicy i kręgosłupa: kulała albo pociągała

nogami)



szamanka (pochowana w pojedynczym grobie wyłożony wapiennymi płaskimi

kamieniami, zamknięty trójkątną płytą, ciało ułożone w dziwnej pozycji: na

boku, z rozłożonymi nogami zgiętymi w kolanach, przygniecione co najmniej

dwoma kamieniami)



znaleziona w niewielkiej jaskini niedaleko Jeziora Galilejskiego



wokół szkieletu szamanki leżało wiele szczątków zwierząt: 50 pancerzy żółwi,

kość skrzydła orła, miednica lamparta, dwie czaszki kun, ogon tura i przednia

kończyna dzika, była też stłuczona bazaltowa misa i duża ludzka stopa

Neolit Ceramiczny

a)

produkcja ceramiki

b)

figurki bogini matki z Sha’ar HaGolan

•

stanowisko kultury jarmuckiej (okres neolitu)

•

kult bogini płodności

•

figurki kobiet w pozycji siedzącej (podkurczone kolana), zaznaczone wyraźnie

cechy płciowe, nakrycia głowy, charakterystyczna maska i złączone „kawowe”

oczy (jak ziarnka kawy)

c)

Idole

•

najwięcej przykładów z Sha’ar HaGolan

•

niektóre formy nawiązują do kultu bogini płodności

•

otoczaki z trzema motywami

Chalkolit

a)

to jedyny okres gdzie w tym czasie nie ma osadnictwa w Jerychu

b)

kult bogini matki sprawowany jest bardziej publiczne (wydzielona strefa sakrum)

c)

powstają okręgi świątynne

d)

na północy kult jest wyraźniejszy

e)

En Gedi

•

kompleks świątynny otoczony murem

•

opuszczony w pewnym momencie historii

•

ulokowany przy źródle En Gedi nad brzegiem Morza Martwego

•

teren górski

•

wejście – brama, dalej pomieszczenia dla kapłanów, na środku okręg kamienny

(donica z drzewem symbolizującym silę wody), na dłuższym boku prostokątny

budynek z wejściem ulokowanym na jego dłuższej ścianie naprzeciw którego

ustawiono stele

•

pozostałości ceramicznej figurki barana z dzbanem na grzbiecie z lokalnej gliny

(dzban znany też w Buto, a lokalny materiał świadczy o tym że część ludności z

Palestyny przeniosła się tu)

f)

Gilat

•

leży na pustyni Negew (zachodnia część)

•

konstrukcja o dwóch szerokich pomieszczeniach będąca częścią dużego założenia
ograniczonego po przez szereg małych pomieszczeń

•

dwie figurki znalezione w budowli:

pierwsze pomieszczenie: symbolika żeńska

„maselniczka”

dzban

„podstawek” – podwójne naczynie ceramiczne

drugie pomieszczenie: symbolika męska

dzbany



baran

•

znaleziono idole (duże i malutkie służące jako zawieszki)

•

malowany tynk z budowli

g)

Skrytka Nahal Mishmar

•

skarb narzędzi miedzianych produkowanych na wosk tracony

•

zawierał korony, berła i inne przedmioty

h)

Figurki z kości słoniowej z Palestyny

•

są stanowiska gdzie wykonano figurki z kości słoniowej męskie i żeńskie o
różnych wielkościach podobne do tych z kultury badaryjskiej (ten sam czas)

•

być może umiejętność obróbki wyrobili z Egiptu

i)

Stela z Awat (?)

•

ludziki kreskowe

•

symbolika boga który się odradza