653

Pr

aw

o

ad

m

in

is

tr

ac

yj

ne

Kazus 13.

Opinia prawna

Stan faktyczny

W dniu 12.1.2006 r. st. chor. rez. Roman M. złożył do Komendanta Morskiego Od­

działu SG pisemne zgłoszenie wystąpienia ze służby 30.6.2006 r. z powodu osiągnię­

cia wysługi emerytalnej. Komendant Morskiego Oddziału SG rozkazem personalnym

nr 551 z 24.5.2006 r., na podstawie art. 45 ust. 3 ustawy z 12.10.1990 r. o Straży Granicznej .

(t.j. Dz.U. z 2005 r. Nr 234, poz. 1997 ze zm.), zwolnił wyżej wymienionego ze służby stałej

w Straży Granicznej. W dniu 19.11.2006 r. Roman M., działający przez swego pełnomoc­

nika radcę prawnego Bartosza K., wezwał Komendanta Morskiego Oddziału SG do wy­

płacenia ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystane dni wolne od służby. Decyzją

z 21.12.2006 r. Komendant Morskiego Oddziału SG odmówił wypłacenia ekwiwalentu

pieniężnego za wypracowane w ponadnormatywnym czasie służby 2948 godziny, w la­

tach 1995–2004.

Jako radca prawny zatrudniony w Komendzie Głównej Straży Granicznej należy wy­

dać opinię prawną w temacie: Jak kształtuje się charakter stosunku służbowego funkcjo­

nariusza Straży Granicznej. Powyższe jest związane z dochodzeniem roszczeń przez ww.

funkcjonariusza i z podjętymi przez niego dalszymi krokami skierowanymi do Komen­

danta Głównego Straży Granicznej.

Kazus 13. Opinia prawna

654

Część II. Prawo administracyjne

Pr

aw

o a

dm

in

ist

ra

cy

jn

e

Propozycja odpowiedzi

Uzasadniając decyzję Komendant Główny Straży Granicznej powinien

wskazać, że zgodnie z art. 37 ust. 1 i 2 SGU czas pełnienia służby funkcjo­

nariusza jest określony wymiarem obowiązków, z uwzględnieniem prawa

do wypoczynku, a rozkład czasu służby określa Komendant Główny Stra­

ży Granicznej. Zgodnie z ust. 2 powyższego artykułu czas pełnienia służby

funkcjonariusza wynosi 40 godzin tygodniowo w przyjętym okresie rozlicze­

niowym, nieprzekraczającym 3 miesięcy. Natomiast ust. 3 cytowanego arty­

kułu stanowi, że w zamian za czas służby przekraczający normę określoną

w ust. 2 funkcjonariuszowi przysługuje czas wolny od służby w tym samym

wymiarze.

Rozkład czasu służby funkcjonariuszy Staży Granicznej i tryb udzielania

czasu wolnego w zamian za służbę w wymiarze przekraczającym 40 godzin

tygodniowo określa rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Admi­

nistracji z 10.6.2009 r. w sprawie rozkładu czasu służby funkcjonariuszy Stra­

ży Granicznej (Dz.U. Nr 95, poz. 754). Zgodnie z § 17 ust. 3 powyżej wymie­

nionego rozporządzenia – w okresie rozliczeniowym każde 8 godzin służby

przekraczające normę określoną w art. 37 ust. 2 SGU jest równoważne jed­

nemu dniowi wolnemu od służby. Według § 10 ust. 4 rozporządzenia – czas

wolny w zamian za służbę pełnioną poza rozkładem czasu służby funkcjona­

riusz jest obowiązany wykorzystać do dnia zwolnienia ze służby, a przełożo­

ny właściwy w sprawach osobowych ma obowiązek mu to ułatwić.

Zmiana ustawy o Staży Granicznej dokonana nowelizacją z 22.4.2005 r. .

(Dz.U. Nr 90, poz. 757) wprowadziła w art. 118 ust. 1 pkt 2 ustawy prawo funk­

cjonariusza zwolnionego m.in. w związku z nabyciem uprawnień emerytal­

nych do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany czas wolny od służby,

nie więcej niż za ostatnie 3 lata, lecz prawo to zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy

nowelizującej ma zastosowanie do służby pełnionej ponad normę po dniu

wejścia w życie tej ustawy, tj. po 24.8.2005 r. W przedmiotowej sprawie .

st. chor. rez. Roman M. został zwolniony ze służby z dniem 30.6.2006 r.

Stosunek służbowy funkcjonariusza Straży Granicznej nie jest stosunkiem

pracy regulowanym przez prawo pracy, lecz ma charakter stosunku admini­

stracyjnoprawnego. Różni się od stosunku pracy specyficznymi warunkami

zatrudnienia, w szczególności charakteryzuje go dyspozycyjność i podle­

głość, z którą związany jest czas służby, uregulowany w odmienny sposób

od ogólnie obowiązujących zasad. Tym samym przepisy Kodeksu pracy nie

mogą stanowić podstawy prawnej do dochodzenia roszczeń przez funkcjona­

riuszy Straży Granicznej, ponieważ ich prawa i obowiązki związane z pełnio­

ną służbą zostały uregulowane w ustawie z 12.10.1990 r. o Straży Granicznej.

W ustawie o Straży Granicznej nie ma również tzw. przepisów odsyłających,

kierujących w razie wątpliwości interpretacyjnych do zasad określonych

w Kodeksie pracy.

Zgodnie z art. 37 ust. 1 i 2 SGU, w brzmieniu obowiązującym w dacie wy­

dania decyzji, czas pełnienia służby funkcjonariusza Straży Granicznej jest

655

Pr

aw

o

ad

m

in

is

tr

ac

yj

ne

określony wymiarem jego obowiązków z uwzględnieniem prawa do wypo­

czynku. Zgodnie z ust. 2 powyższego artykułu, czas pełnienia służby funkcjo­

nariusza wynosi 40 godzin tygodniowo w przyjętym okresie rozliczeniowym

nieprzekraczającym 3 miesięcy. Natomiast ust. 3 cytowanego artykułu stano­

wi, że w zamian za czas służby przekraczający normę określoną w ust. 2 funk­

cjonariuszowi przysługuje czas wolny od służby w tym samym wymiarze.

Tak więc podsumowując analizę powyżej wymienionych przepisów na­

leży stwierdzić co następuje: Przepisy Kodeksu pracy nie mogą stanowić

podstawy prawnej do dochodzenia roszczeń przez funkcjonariuszy Straży

Granicznej, ponieważ ich prawa i obowiązki związane z pełnioną służbą zo­

stały wyłącznie uregulowane w ustawie z 12.10.1990 r. o Straży Granicznej.

Stosunek służbowy funkcjonariusza Straży Granicznej nie jest stosunkiem

pracy regulowanym przez prawo pracy, lecz ma charakter stosunku admi­

nistracyjnoprawnego (zob. wyr. WSA w Warszawie z 5.9.2006 r., II SA/Wa

782/06, niepubl.).

Tym samym Komendant Główny Straży Granicznej po rozpatrzeniu odwo­

łania st. chor. rez. Romana M. od decyzji Komendanta Morskiego Oddziału

Staży Granicznej o odmowie wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za czas służ­

by w Morskim Oddziale Straży Granicznej, który nie został zrekompensowa­

ny czasem wolnym, powinien utrzymać w mocy zaskarżoną decyzję.

.

.

.

.

Kazus 13. Opinia prawna

656

Część II. Prawo administracyjne

Pr

aw

o a

dm

in

ist

ra

cy

jn

e

Orzecznictwo

Wyrok WSA w Warszawie z 5.9.2006 r. (II SA/Wa 782/06, niepubl.)

1. Stosunek służbowy funkcjonariusza Straży Granicznej nie jest stosunkiem pracy regu­

lowanym przez prawo pracy, lecz ma charakter stosunku administracyjnoprawnego.

2. Artykuł 32 ust. 1 Konstytucji RP stanowiący o równości wszystkich wobec prawa

ma charakter klauzuli generalnej i nie może stanowić materialnoprawnej podstawy

do dochodzenia roszczeń.