ZESZYTY NAUKOWE nr 2(3)/2006
LOGISTYKA
I
TRANSPORT
Międzynarodowa Wyższa Szkoła Logistyki i Transportu we Wrocławiu
Wrocław 2006
Zeszyty Naukowe
2
STOPKA - REDAKCJA
Zeszyty Naukowe
3
SPIS TRE
ŚCI:
I. LOGISTYKA..................................................................................................................................................5
OUTSOURCING OPERATORÓW LOGISTYCZNYCH
Dr Joanna Dyczkowska............................................................................................................7
MIĘDZYNARODOWA LOGISTYKA DOSTAW PRODUKTÓW SEZONOWYCH
Prof. dr hab. Stanisław Piocha, dr Joanna Dyczkowska....................................................................15
RADIO FREQUENCY IDENTIFICATION IN LOGISTICS
Ing. Ivan Dolnák..........................................................................................................................................23
KSZTAŁCENIE LOGISTYCZNE NA DOLNYM ŚLĄSKU W OFERCIE
NA ROK SZKOLNY 2006/2007
Dr inż. Krzysztof Lewandowski....................................................................................................................27
POLSKIE REGIONALNE PORTY LOTNICZE W OBSŁUDZE RUCHU PASAŻERSKIEGO
Mgr Marta Pilarczyk.........................................................................................................................................41
LOGISTYCZNO-MARKETINGOWY SYSTEM TWORZENIA WARTOŚCI
DLA KLIENTA - WYBRANE ELEMENTY
Dr Tadeusz Pokusa............................................................................................................................................51
COMPUTER SUPPORT OF TRANSPORTATION OF HEAVY AND OVERSIZE SHIPMENTS
Dr inż. Radovan Soušek, dr inż. Zdeněk Dvořák, Dr inż. Tomáš Fiedler.....................................................63
SYSTEM LOGISTYCZNY PRZEDSIĘBIORSTWA I JEGO STRUKTURA PRZESTRZENNA
Mgr Katarzyna Topolska, mgr Mariusz Topolski.............................................................................................67
STRUKTURA ORGANIZACYJNA I SYSTEM INFORMATYCZNY
W ŁAŃCUCHU LOGISTYCZNYM SEKTORA MOTORYZACYJNEGO
Mgr Katarzyna Topolska, mgr Mariusz Topolski.............................................................................................75
II. ZARZĄDZANIE........................................................................................................................................83
WYBRANE ELEMENTY ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO W CZASIE POWODZI
Dr Kazimierz Rawłuszko..................................................................................................................................85
ZAPASY MATERIAŁOWE WOJSKA I ICH MIEJSCE
W STRUKTURZE REZERW PAŃSTWOWYCH
Dr inż. Aleksander Szlachta.........................................................................................................................91
UWAGI DO ISTOTY STRATEGII ROZWOJU I JEJ KSZTAŁTOWANIA
W PRZEDSIĘBIORSTWIE
Dr hab. Zenon Zamiar, mgr Agnieszka Zacharz..............................................................................................97
III. KALENDARIUM....................................................................................................................................101
Zeszyty Naukowe
4
Zeszyty Naukowe
5
I. LOGISTYKA
I. Logistyka
OUTSOURCING OPERATORÓW LOGISTYCZNYCH
7
WST
ĘP
Nazwa outsourcing pochodzi z jęz. angielskiego (out-side-resource-using) i oznacza
korzystanie z zewnętrznych źródeł. W swojej istocie outsourcing polega na przekazywaniu zadań,
funkcji i procesów do realizacji przez przedsiębiorstwo zewnętrzne, wyspecjalizowane w danej
dziedzinie. Przedsiębiorstwa oferują kompletny outsourcing w logistyce, kiedy operator przejmuje
całość zadań logistycznych firmy. Możliwe jest również przejęcie magazynu zleceniodawcy przez
spedytora lub osobiste zarządzanie przez zleceniodawcę i przekazanie skomisjonowanych już
przesyłek do systemu dystrybucyjnego spedytora jak DHL czy Raben. Oferta zawiera zarządzanie
zapasami, przygotowanie etykiet, fakturowanie oraz usługi eksportowo-importowe.
W ostatnich latach rozwinęły się w branży spedycyjno-transportowej przedsiębiorstwa, które
w większym lub mniejszym stopniu podjęły się funkcji logistycznych dla całego strumienia
materiałowego. Zajmują się one nie tylko transportem, lecz także składowaniem, pakowaniem,
metkowaniem, kontrolą jakości, dokumentacją, odprawą celną, czasem też i działalnością
marketingową. Zazwyczaj przedsiębiorstwa spedycyjno-logistyczne oferują standardowy program
usług, lecz na specjalne zamówienie przyjmują i tworzą inne rozwiązania, zgodnie ze specyficznymi
potrzebami klienta. W bardzo wielu przypadkach korzystanie z usług zewnętrznych wykonawców
jest opłacalne i ma wpływ na prowadzone operacje.
Joanna DYCZKOWSKA*
OUTSOURCING OPERATORÓW LOGISTYCZNYCH
Outsourcing jest już powszechnym rozwiązaniem, co powoduje, że operatorzy logistyczni
mają problemy z optymalnym zagospodarowaniem sieci dystrybucyjnej ze względu na
ogromną ilość przesyłek. Obserwując współczesny rynek, na którym dokonują się procesy
przemieszczeń, można zaobserwować takie tendencje jak rozwój silnych strumieni towarów
masowych, które zgodnie z wymogami klientów mają być dostarczone w systemie dom -
dom, gdzie klient chce znać czas dostawy, jakość systemu operatora logistycznego i otrzymać
pakiet usług po najniższej cenie. Referat ukazuje przyczyny i skutki decyzji przedsiębiorstwa
o outsourcingu.
Słowa kluczowe: logistyka, usługi logistyczne, outsourcing.
* Dr Joanna DYCZKOWSKA, Politechnika Koszalińska, Wydział Ekonomii i Zarządzania, Katedra
Marketingu i Badań Rynkowych.
OUTSOURCING OPERATORÓW LOGISTYCZNYCH
I. Logistyka
8
ROZDZIA
Ł I
TENDENCJE NA WSPÓ
ŁCZESNYM RYNKU USŁUG LOGISTYCZNYCH
W Polsce operatorzy logistyczni zbudowali nowoczesne centra dystrybucyjne od podstaw.
Mają one znaczenie w europejskiej sieci łańcucha dostaw. Świadczy to o efektywnym modelu
funkcjonowania operatorów logistycznych. Przy takich założeniach nie muszą oni posiadać
w jednym miejscu dużej infrastruktury technicznej, umożliwiającej realizację wszystkich potrzeb
klientów. Wyposażeniem technicznym operatora logistycznego w tym modelu powinna być
odpowiednia infrastruktura telekomunikacyjna oraz profesjonalna kadra.
Obsługa wewnętrzna zamówienia rozpoczyna się w momencie jego przyjęcia, a kończy, gdy
produkt staje się własnością klienta. Ponieważ przekazywanie płatności jest realizowane coraz
częściej w formie przelewu bankowego i w sensie wykonawczym jest poza kontrolą bieżącą,
momentem kończącym proces staje się przekazywanie produktu do dyspozycji klienta. Nie zmienia
to jednak faktu, że w sterowaniu procesem nie wolno pominąć sprawdzania dokonania płatności.
Obserwując współczesny rynek, na którym dokonują się procesy przemieszczeń, można
zaobserwować następujące tendencje
1
:
·
następuje rozwój silnych strumieni towarów masowych, które zgodnie z wymogami klientów
mają być dostarczane w systemie drzwi - drzwi;
·
w związku ze wzrastającą specjalizacją produkcji, a tym samym mnogością małych i średnich
podmiotów gospodarczych, wzrasta u operatorów logistycznych zapotrzebowanie na organizację
przemieszczania przesyłek drobnych;
·
rosną wymogi klientów w zakresie czasu dostawy, dyspozycyjności środków transportowych,
dbałości o towar w czasie transportu, jakości całego procesu przemieszczania, a także
określonego, niskiego poziomu oferowanych cen;
·
rośnie popyt na cały kompleks świadczonych przez operatorów logistycznych usług, nie tylko
transportowych.
Najważniejszym zadaniem dla małych i średnich przedsiębiorstw w rejonie Pomorza
Środkowego, jak i w całej Polsce jest konieczność integracji, podejmowania strategicznych decyzji
typu make or buy. Ogromną szansą w tym wypadku jest outsourcing w celu ciągłego ulepszania
i poprawy jakości produktu poprzez wykorzystanie know-how zewnętrznego oferenta, jakim jest
operator logistyczny, oraz zgromadzonego przez niego długoletniego doświadczenia. W efekcie
końcowym kierownictwo przedsiębiorstwa ma możliwość lepszej alokacji posiadanych zasobów
tzn. przesuwania ich z dziedzin o marginalnym znaczeniu do tych, które są odpowiedzialne za
istnienie i prawidłowe funkcjonowanie jednostki. Wybierając odpowiedniego partnera, jakim jest
spedytor - operator logistyczny, przedsiębiorstwo może pozyskać dostęp do najnowszych technologii
i wykorzystać jego doświadczenie zdobyte w pracy z wieloma klientami.
Efekty działalności lokalnych centrów logistycznych dla rynków regionalnych w momencie
przyłączenia się Polski do Unii Europejskiej sprowadzają się do możliwości szybkiego reagowania
na zmiany wielkości i struktury popytu, co wynika z wysokiej dyspozycyjności transportu
i magazynowania spedytorów znajdujących się na tychże rynkach.
1
Por. KORDEL Z., Logistyka w integracji systemów transportowych Europy, Wyd. ILiM, Poznań 2000,
s. 85.
I. Logistyka
OUTSOURCING OPERATORÓW LOGISTYCZNYCH
9
ROZDZIA
Ł II
BUDOWA SYSTEMÓW LOGISTYCZNYCH W PRZEDSI
ĘBIORSTWACH
System tworzenia wartości dla klientów oraz zdolności konkurencyjne przedsiębiorstwa zależą
w istotnej mierze od tego, w jaki sposób traktuje przedsiębiorstwo własną sieć kreowania i dostarczania
wartości, w tym wartości logistycznych zorientowanych na potrzeby rynku. Zarysowane ramy systemowej
koncepcji zintegrowanego zarządzania wskazują w sposób wyraźny na potencjalne miejsce logistyki
jako koncepcji zarządzania w przedsiębiorstwie, a tym samym określają zakres, proces wkomponowania
i integracji logistyki w strukturę zarządzania przedsiębiorstwem. Podstawowym zadaniem logistycznie
zorientowanego zarządzania operacyjnego jest sterowanie systemem tworzenia wartości, przy
uwzględnieniu zasad logistycznego myślenia i działania. Kształtowanie i rozwój wspomnianego
logistycznego systemu tworzenia wartości stanowi natomiast podstawowe zadanie realizowane na
wyższym szczeblu zintegrowanego zarządzania strategicznego. Strukturę szczeblową logistycznie
zorientowanego zarządzania przedsiębiorstwem dopełnia logistycznie zorientowane zarządzanie
normatywne. Podstawowe zadanie sprowadza się do uwzględnienia i wkomponowania zasad
logistycznego myślenia oraz działania w proces formułowania misji przedsiębiorstwa. Całościowe
powiązanie logistycznych zasad oraz procesów podejmowania decyzji i działania z poszczególnymi
szczeblami zarządzania przedsiębiorstwem sprawia, że logistyka może być traktowana jako zintegrowany
element zarządzania całym przedsiębiorstwem
2
. W tym kontekście współcześnie można rozpatrywać
jako dualną koncepcję zorientowanego na przepływy zarządzania przedsiębiorstwem.
Na analizowanym obszarze Pomorza Środkowego w latach 1998-2004 zostały przeprowadzone
badania (panel 100 przedsiębiorstw), które koncentrują się na udziale zarządzania łańcuchem dostaw
w sukcesie przedsiębiorstwa w następujących branżach:
·
handel hurtowy (importerzy) 35,9%,
·
tworzyw sztucznych 23,5%,
·
meblarska 8,2%,
·
elektromaszynowa 6,4%,
·
wydawnicza 5,4%,
·
obuwnicza 4,9%,
·
inne 15,7%.
Zgodnie z opisanymi standardami badanie na obszarze Pomorza Środkowego dotyczące
poziomu obsługi klienta i satysfakcji ze współpracy ze spedytorem obejmowało sześć obszarów:
1.
Sama usługa i jej ogólna jakość - dotrzymywanie zobowiązań oraz uzgodnionych terminów,
przewożenie przesyłek w stanie nieuszkodzonym, szerokość oferty i szybkość realizacji
zamówienia.
2.
Terminal i jego jakość - zabezpieczenie terminalu, jego ogólny wygląd, czystość, regulowana
temperatura, wyposażenie, lokalizacja, organizacja pracy.
3.
Tabor i jego wygląd - czystość, wiek, oznakowanie, dostosowanie do potrzeb.
4.
Obsługa klienta - kontakt klienta z kierowcami i pozostałym personelem. Klienci oceniali
otwartość, życzliwość, profesjonalizm, wygląd.
5.
Cena i jej ogólny poziom - stopień odzwierciedlenia jakości przez cenę, formy i terminy
płatności, oferowanie dodatkowych usług jak pobranie gotówki za towar i scedowana opłata
frachtu na odbiorcę.
6.
Wiarygodność przedsiębiorstwa - wiarygodność finansowa, czas działania przedsiębiorstwa
na rynku, wiarygodność kadry.
2
Por. KRULIS - RANDA J., HÄGELI S., Megatrends als Herausforderung für das Logistik - Management,
Wyd. Verlag Paul Haupt, Bern und Stuttgart 1992, s. 14-23.
OUTSOURCING OPERATORÓW LOGISTYCZNYCH
I. Logistyka
10
W okresie 1998 - 2004 spedytorzy wyraźnie poprawili poziom obsługi klienta. Obszar usług
i związane z nią wartości klienci ocenili o 0,2 punktu wyżej, terminal został oceniony aż o 0,5
punktu wyżej. Na uwagę z obszarów badawczych zasługuje również wzmocnienie wiarygodności
spedytorów w okresie pięciu lat o 0,5 pkt. Należy szukać przyczyny niskiej oceny taboru
w niewspółmiernym wzroście wymagań klientów w tym okresie. Ze względu na stosunkowo duży
wzrost cen paliw i restrykcyjną politykę cenową operatorów zostali też nisko ocenieni, lecz cena
jest odzwierciedleniem wzrostu jakości oferowanej klientom.
Rolę logistyki można postrzegać jako rozwijanie systemów i wspierających procesów
koordynujących, których celem jest zgodna z założeniami obsługa klienta. Przy opracowaniu nowego
systemu logistyki konieczna jest zatem gruntowna analiza rynku prowadzona pod kątem określenia
potrzeb różnych sektorów, do których kieruje się ofertę oraz wyznaczenie kierunku poszukiwań
tanich i sensownych rozwiązań logistycznych.
Formułowanie, a następnie realizacja strategii logistycznej w przedsiębiorstwie wymaga
zapewnienia określonych warunków. Do ważniejszych należy zaliczyć
3
:
1.
znajomość strategii globalnej i strategii wspierających,
2.
możliwość kształtowania wielkości i struktury produkcji z punktu widzenia wymagań logistyki,
3.
pionową integrację obszarów logistyki w przedsiębiorstwie,
4.
organizację przedsiębiorstwa zorientowaną na rynek,
5.
strukturę zaopatrzenia, produkcji i dystrybucji, zorientowaną przepływem materiałów i wyrobów
gotowych,
6.
odpowiedni system informacyjny i system sterowania,
7.
właściwe miary efektywności,
8.
odpowiedni poziom automatyzacji technik produkcji, przepływu materiałów oraz informacji,
9.
zatrudnienie odpowiednio wykwalifikowanych kadr,
10. ciągłą troskę o możliwie jak najlepszą jakość wyrobów.
Centralne pojęcie wśród sfer działań logistycznych zajmuje obsługa klienta. Rolą obsługi
klienta jest spełnienie użyteczności czasu i miejsca w procesie przemieszczania towarów i usług
pomiędzy kupującym a sprzedającym. Pracownicy przedsiębiorstw zajmujący się obsługą klienta
3
S. ABT, Potrzeba strategii logistycznej w przedsiębiorstwie, Wyd. Logistyka a Jakość, 2000, nr 3.
Tabela 1. Ocena ogólnych warunków współpracy ze spedytorem na Pomorzu Środkowym w okresie 1998-2004.
Table 1. General estimation about co-operation with the forwarding on Middle Pomerania during 1998-2004.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań w 100 przedsiębiorstwach Pomorza Środkowego.
Source: Own scientific description on the ground of research 100 firms on Middle Pomerania.
1998
3,9
3,7
3,3
3,9
3,6
4,0
3,73
2002
4,0
3,8
3,4
4,0
3,6
4,2
3,83
2004
4,1
4,2
3,6
3,8
3,6
4,5
3,97
Obszar oceny
Zakres, kompleksowość, jakość usług
Terminal i jego jakość
Tabor transportowy
Obsługa klienta
Cena usług i warunki płatności
Wiarygodność przedsiębiorstwa
Średnia ocen
I. Logistyka
OUTSOURCING OPERATORÓW LOGISTYCZNYCH
11
w przeszłości zajmowali się skargami klientów. Do ich obowiązków należało załatwianie problemów
wynikłych w tak kłopotliwych dla przedsiębiorstwa sytuacjach jak np. zagubienie przesyłki czy
nienależyte wykonanie zamówienia. W międzyczasie rola specjalistów od obsługi klienta wzrosła
w przedsiębiorstwach niepomiernie. Ich nowy status jest efektem dążeń przedsiębiorstw do
oferowania lepszego poziomu obsługi klienta i używania go jako kluczowego elementu
w marketingowych strategiach działań
4
.
Zakupy dokonywane przez klientów opierają się generalnie na ocenie kombinacji trzech
elementów: właściwości produktu, jego ceny oraz oferowanej obsługi klienta
5
. Klient kupuje
określony produkt, charakteryzujący się wymaganymi właściwościami. Nabywca kupuje za
określoną cenę pewien standard obsługi klienta.
ROZDZIA
Ł III
OUTSOURCING LOGISTYCZNY W POLSKICH PRZEDSI
ĘBIORSTWACH
Podstawowa korzyść płynąca z pozbycia się funkcji ubocznych i pomocniczych, będąca
głównym argumentem przemawiającym do tej pory za outsourcingiem to redukcja kosztów. W tej
chwili istotniejsze zdają się być czynniki takie jak: dążenie do realizacji usług na coraz wyższym
poziomie, specjalizacja pracy, koncentracja na funkcjach biznesowych, dostęp do specjalistycznej
wiedzy. Outsourcing pozwala na koncentrację sił, środków i procesów zarządczych na zasadniczych
celach firmy. Organizacja osiąga lepsze wyniki i rośnie jej wartość rynkowa. Firma zwiększa
elastyczność swoich działań, a poprzez oszczędność czasu i zasobów ludzkich również wydajność.
Usługi outsourcingowe dają dostęp do wiedzy i doświadczenia liderów rynkowych oraz
ogólnoświatowej bazy danych. Ekspert skierowany do współpracy z przedsiębiorstwem korzysta z
całej wiedzy zgromadzonej w firmie doradczej, z firmowych baz danych, porad innych ekspertów.
Do najważniejszych zalet outsourcingu można zaliczyć m. in.:
6
·
przedsiębiorstwo może się koncentrować na swojej działalności zasadniczej;
·
unika kosztownych inwestycji w park samochodowy i magazyny;
·
koszty stałe mogą dzięki temu zostać przekształcone w zmienne;
·
polepsza się bilans i płynność finansowa;
·
łatwiej można się uporać ze zmianami sezonowymi;
·
zmniejsza się ryzyko działalności związanej z rozwojem nowych rynków;
·
przedsiębiorstwo zyskuje świadomość rzeczywistych kosztów logistyki.
Przykładem outsourcingu jest Raben, który wygrał przetarg na obsługę Volkswagena - dostaw
części zamiennych do stacji serwisowych. Raben przejął na siebie obowiązek nadzorowania dostaw,
od poniedziałku do piątku odbiera części zamienne od importerów podzespołów samochodowych,
zlokalizowanych na terenie całej Polski. Stacje serwisowe do godziny 16 składają przez łącza
elektroniczne zamówienie w Kulczyk Tradex. Stamtąd zamówienie przekazywane jest do Magazynu
Części Kulczyk Tradex w Poznaniu, który posiada od 92 do 93 % poziomu obsługi stacji. Jeśli
dana część nie znajduje się w magazynie, zamówienie trafia do Centralnego Magazynu Części
VW w Baunatal koło Kassel - oczywiście również za pośrednictwem łączy elektronicznych. Przy
tym system zamówień z magazynu w Polsce jest w pełni zautomatyzowany. Już następnego dnia,
do godziny ósmej rano, zamówione części są w stacjach serwisowych. Części zamienne przewożone
4
Por. BERKOWITZ N., KERWIN A., RUDELIUS W., Marketing, Wyd. Irwin, Boston 1989, s. 385.
5
Por. RUTKOWSKI K., Logistyczna obsługa klienta, Wyd. Businessman Magazine,1993, nr 6.
6
Por. TONNDORF H., Logistyka w handlu i przemyśle, Wyd. Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków
1998, s. 70-71.
OUTSOURCING OPERATORÓW LOGISTYCZNYCH
I. Logistyka
12
są tylko samochodami z windami rozładunkowymi. Raben, projektując system, wyszedł z założenia,
że stacje serwisowe nie zawsze są przystosowane do odbierania takich ładunków - nie posiadają
ramp ani dźwigów niezbędnych do transportu, nieraz ciężkich, części. Dzięki windom rozładunkiem
zajmuje się wyłącznie kierowca, który przywiózł podzespoły. Pracownicy stacji serwisowej już
nie są angażowani do prac rozładunkowych. Przesyłki są w pełni bezpieczne, Raben bowiem
zapewnia opakowania zwrotne, które minimalizują ryzyko uszkodzeń przewożonych podzespołów.
System ten przynosi korzyści importerom części zamiennych, zakładom serwisującym samochody
i klientom stacji naprawczych. Jeżeli samochód może być naprawiony już następnego dnia, klient
nie będzie szukał innego warsztatu. Stacje serwisowe z kolei mogą naprawić więcej samochodów,
a importerzy części zamiennych sprzedają więcej podzespołów, warsztaty dodatkowo nie muszą
utrzymywać specjalnego magazynu do składowania elementów samochodowych. Z badań
dotychczasowego działania systemu wynika, że punktualność bliska jest ideałowi - wynosi 99,52 %.
Oznacza to, że zaledwie 0,48% części nie dociera do serwisów na czas. Kompletność dostaw wynosi
aż 99,98 %, a dostawy bez uszkodzeń - 99,42% - oczywiście z tych części, które dotrą do
serwisów na czas.
Przedsiębiorstwo Prestige S.A. powstało w wyniku przekształcenia Koszalińskich Fabryk
Mebli. Oferta asortymentowa w skali przedsiębiorstwa to ponad 10000 jednostek, głównie płyty
rattanowe oraz meble z rattanu i bambusa. Prestige prowadzi działalność produkcyjną i handlową
typu business to business. Prestige posiada 6 punktów dystrybucyjnych w Polsce, jednak dostawy
do klienta realizowane są z magazynu centralnego w Koszalinie poprzez Schenker Sp. z o.o. Schenker
zapewnia 24 godzinny serwis dostawy, ale tylko zróżnicowanemu czasowi odbioru przesyłek do
rejonów w Polsce w zależności od ich odległości od Koszalina. Do godz. 16.00 odbierane są przesyłki
dla klientów z Polski. Maksymalnie do godz. 14.00 przekazane muszą zostać paczki do rejonów
położonych w dużej odległości od Koszalina, jak np.: Wrocław, Rzeszów, Lublin czy Kraków.
O godz. 16.00 Schenker odbiera paczki dla klientów z rejonów w pasie do 300 km od Koszalina.
W celu uzyskania pełnej spójności organizacji pracy obu firm w łańcuchu logistycznym, realizacja
zamówień w Prestige odbywa się również selektywnie. W pierwszej kolejności opracowywane są
i kompletowane zamówienia z rejonów odległych (odbieranych o godz. 14.00), następnie rejony
bliższe, a w ostatniej kolejności zamówienia z terenu Pomorza Środkowego. Możliwe jest to dzięki
przyporządkowaniu odpowiedniego priorytetu kompletacji zamówienia w oparciu o lokalizację
odbiorcy poprzez kod pocztowy. Selekcja ta znacznie ułatwia również sortowanie gotowych paczek
w koszach transportowych, w których przekazywany jest towar operatorowi. Ocenę świadczonego
serwisu dokonywano w oparciu o trzy kryteria:
·
punktualność - czyli 24 godzinny serwis spedycyjny obecnie 97,5%, przed zmianami 97,1%;
·
kompletność i terminowość - wspólny parametr, który określa wspólną realizację zamówienia
na dany artykuł w czasie 48 godzinny od momentu zebrania zamówienia - obecnie 95,1%,
przed zmianami 42%;
·
wskaźnik uszkodzeń - 99,97% bez zmian.
Schenker udostępnił dane o stanie przyjętego do przewozu towaru w Internecie. Rozwiązanie
to w bardzo znacznym stopniu uprościło i przyspieszyło możliwość udzielania klientowi Prestige
wiarygodnej informacji o terminie dostawy. Nadal jednak całość danych o zamówieniu wraz
z odpowiednimi oznaczeniami istniała w dwóch odrębnych systemach. Sytuacja ta praktycznie
uniemożliwiała podanie klientowi informacji podczas jednej rozmowy telefonicznej. W związku
z tym wszystkie oznaczenia dokumentów tworzonych podczas kolejnych etapów realizacji
zamówienia zostały ze sobą powiązane. Zarówno dane z Schenkera, jak i dane z Prestige są na
bieżąco umieszczane w bazie danych pozwalającej na natychmiastowy dostęp do pełnej informacji
I. Logistyka
OUTSOURCING OPERATORÓW LOGISTYCZNYCH
13
na podstawie dowolnego parametru. Możliwość otrzymania natychmiastowej pełnej informacji
przez oczekującego na towar klienta jest dodatkową wartością pomagającą budować wizerunek
firmy, a jednocześnie usprawnia pracę. Współpracę na zasadzie outsourcingu cechuje pewność
obu stron co do rzetelności otrzymanych danych i informacji. Obie strony nie chcą stosować
rozwiązań pobieżnych i tymczasowych, a zawsze poszukiwane są rozwiązania systemowe.
Logistyka XXI wieku będzie musiała podołać podaży coraz bardziej różnorodnych produktów
i kompleksowych usług, a także szybszemu wprowadzaniu nowości. Większego znaczenia nabierają
nowe strategie, takie jak ECR (efektywna obsługa konsumenta), polegająca na zgodnej i elastycznej
współpracy wszystkich ogniw w łańcuchu dostaw: producentów, dystrybutorów, detalistów
i operatorów logistycznych, aby dostarczyć to, co jest akurat potrzebne, po jak najmniejszych
kosztach.
PODSUMOWANIE
Ceny kompleksowych usług logistycznych w Polsce może nie są najwyższe w Europie, ale na
pewno są wysokie, szczególnie w relacji do wartości handlowej towarów. Wpływa na to słabo
rozwinięty rynek wyrobów wysoko przetworzonych. Outsourcing nie jest jeszcze powszechnym
rozwiązaniem, co powoduje, że operatorzy logistyczni mają problemy np. z efektywnym
wypełnianiem środków transportu na niektórych kierunkach ze względu na nierównomierny rozwój
gospodarczy terenów Polski czy optymalnym zagospodarowaniem sieci dystrybucyjnej. Wszystko
wskazuje, że w długoterminowej perspektywie ceny kompleksowych usług logistycznych będą
maleć, wraz z rozwojem rynku i poprawą sytuacji gospodarczej. Przy większych obrotach operatorzy
logistyczni będą mieli możliwość obniżania kosztów, a to pozwoli im lepiej wykorzystać potencjał.
Dobrze na efektywność wpłyną również usprawnienia informatyczne i techniczne. W tej dziedzinie
zmienia się ostatnio bardzo wiele, jak m.in. automatyzacja operacji magazynowych i elektroniczne
przekazywanie danych.
LITERATURA
[1]
ABT S., Potrzeba strategii logistycznej w przedsiębiorstwie, Wyd. Logistyka a Jakość (3), 2000.
[2]
BERKOWITZ N., KERWIN A., RUDELIUS W., Marketing, Wyd. Irwin, Boston 1989.
[3]
KORDEL Z.: Logistyka w integracji systemów transportowych Europy, Wyd. ILiM, Poznań 2000.
[4]
KRULIS - RANDA J., HÄGELI S., Megatrends als Herausforderung für das Logistik - Management,
Verlag Paul Haupt, Bern und Stuttgart 1992.
[5]
RUTKOWSKI K., Logistyczna obsługa klienta, Wyd. Businessman Magazine nr 6, 1993.
[6]
TONNDORF H., Logistyka w handlu i przemyśle, Wyd. Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków 1998.
OUTSOURCING OF THE LOGISTIC OPERATORS
If we observe the market, where there are translocation processes you will notice the following trend:
the strong stream of mass-production goods, where customers want to get the goods in the "Home to home"
or "door to door" system; in connection with increasing production specialization, in logistic operators the
demand for supplying small parcels (packages) grows; customers want to know the time of delivery, the
quality of all delivery processes and they want to pay low prices; the demand for all full services provided
by logistic operators increases. Before many firms decide on outsourcing.
Key words: logistics, logistic services, outsourcing.
I. Logistyka
MI
ĘDZYNARODOWA LOGISTYKA DOSTAW PRODUKTÓW SEZONOWYCH
15
WST
ĘP
Jednym z największych wyzwań, przed jakimi stoją menedżerowie, jest utrzymanie przewagi
konkurencyjnej na rynku przy jednoczesnym dotrzymywaniu kroku zmianom dotyczącym jakości
obsługi klienta. Zarządzanie obejmuje cztery podstawowe funkcje: planowanie i podejmowanie
decyzji, organizowanie, przewodzenie oraz kontrolowanie. Trzeba koniecznie zauważyć, że funkcje
zarządzania nie zawsze pojawiają się w takiej kolejności. Prawdopodobne jest, że w dowolnym
momencie menedżer będzie uczestniczył jednocześnie w kilku różnych typach działalności,
szczególnie jest to widoczne w procesie zaopatrzenia.
ROZDZIA
Ł I - WPROWADZENIE DO PROCESU ZAOPATRZENIA
Procesy zaopatrzenia rozpoczynają się w zasadzie wraz z momentem powstawania potrzeb
w przedsiębiorstwie. Aby je zaspokoić, sfera zaopatrzenia musi odnaleźć na istotnym rynku
zaopatrzeniowym potencjalnych dostawców i wybrać spośród nich tych, którzy są w stanie jak
najlepiej dostosować się do wymagań partnera. Celem badania rynku zaopatrzeniowego jest
w związku z tym poszukiwanie i znalezienie alternatywnych dostawców. Najbardziej doniosłe
spośród zmian w podejściu do zarządzania, jakie miały miejsce w ostatnich latach, jest położenie
nacisku na strategię zapewniającą najwyższą postrzeganą wartość dla klienta. Jedna z koncepcji
Stanis
ław PIOCHA*
Joanna DYCZKOWSKA**
MI
ĘDZYNARODOWA LOGISTYKA DOSTAW PRODUKTÓW
SEZONOWYCH
Procesy zaopatrzenia, będąc jedną z czterech podstawowych funkcji zarządzania, mają
wpływ na standardy obsługi klienta i jednocześnie wpływają na uzyskany przez nie zysk.
Dobrze zaplanowane zaopatrzenie w produkty sezonowe z Chin ma wpływ na dostępność
produktów, umożliwia kompletność zamówienia, a co za tym idzie, w szczytowym okresie
sprzedaży umożliwia wysoki wynik. Planowanie dostaw odbywa się w lutym, a dostawy
w okresie sierpień - wrzesień. W przypadku braku nie ma możliwości dodatkowego
zamówienia tych produktów.
Słowa kluczowe: logistyka, dostawy, produkty, dostawy międzynarodowe.
* Prof. dr hab. Stanisław PIOCHA, Politechnika Koszalińska, Wydział Ekonomii i Zarządzania, Katedra
Makroekonomii.
**Dr Joanna DYCZKOWSKA, Politechnika Koszalińska, Wydział Ekonomii i Zarządzania, Katedra
Marketingu i Badań Rynkowych.
MI
ĘDZYNARODOWA LOGISTYKA DOSTAW PRODUKTÓW SEZONOWYCH
I. Logistyka
16
szczególnie rozpropagowana przez M. E. Portera to „łańcuch wartości”, który definiuje następująco:
„istoty przewagi konkurencyjnej nie można zrozumieć, postrzegając ją jako całość. Przewaga
konkurencyjna wypływa bowiem z szeregu dyskretnych czynności, jakie przedsiębiorstwo realizuje
w projektowaniu, produkcji, marketingu, dostarczaniu i obsłudze swoich produktów. Każda z tych
czynności może przyczynić się do relatywnej pozycji kosztowej przedsiębiorstwa na rynku, jak
i stworzyć podstawę jego zróżnicowania. Łańcuch wartości dokonuje dekompozycji na strategiczne
istotne czynności (sfery działalności) w celu zrozumienia kształtowania się kosztów oraz istniejących
i potencjalnych źródeł zróżnicowania. Przedsiębiorstwo osiąga przewagę konkurencyjną, realizując
te strategiczne istotne czynności taniej lub lepiej od konkurentów”
1
. Przy podejmowaniu decyzji
dotyczących zakupów, niezawodności dostawy przyznaje się często priorytet przed poziomem cen
nabywanych dóbr. Obok funkcji wpływających na poziom kosztów i spełniających specyficzne
życzenia strony popytu pojawia się dodatkowo funkcja aktywnego oddziaływania na rynek, co
w rezultacie przyczynia się do zwiększenia wielkości obrotów. Zadaniem logistyki zaopatrzenia
jest kształtowanie, sterowanie, regulacja i kontrola całkowitego przepływu materiałów i informacji
od dostawców do przedsiębiorstwa, przy uwzględnieniu optymalizacji celów sfery zaopatrzenia,
gospodarki magazynowej, transportu i produkcji, ze względu na cele ogólne.
Zmieniające się systematycznie struktury rynku wymusiły działania adaptacyjne do nowych
warunków. Klasyczna gospodarka magazynowa, która musiała utrzymać niezbędne zapasy
materiałowe i części zamienne dla zabezpieczenia produkcji, rozwinęła nowe idee. W produkcji
zaczęto oferować zupełnie nowe, dotychczas niestosowane lub zgoła nieznane materiały. Poziom
obsługi dostaw został wyraźnie zróżnicowany według nowych metod analitycznych. Zamiast
magazynowania i transportu wewnątrzzakłado wego rozpoczęto organizację dost aw
synchronizowanych z procesami produkcyjnymi. Przez zaopatrzenie należy rozumieć kompleksowe
gospodarowanie wszystkimi niezbędnymi czynnikami produkcyjnymi w przedsiębiorstwie
2
.
Przedmiotami zaopatrzenia są: materiały, dobra inwestycyjne, usługi, siła robocza, środki finansowe
i prawa. Gospodarka materiałowa obejmuje materiały, dobra inwestycyjne i usługi o zróżnicowanym
charakterze, które są następnie zagospodarowane przez następujące funkcje: planowania
i sterowania, zakupów, transportu, gospodarowania zapasami i odzyskania materiałów i surowców
wtórnych.
ROZDZIA
Ł II - LOGISTYKA ZAOPATRZENIA W ARTYKUŁY SEZONOWE NA
PRZYK
ŁADZIE PRZEDSIĘBIORSTWA Z POMORZA ŚRODKOWEGO
Należy stwierdzić, iż koncepcja zarządzania łańcuchem dostaw w rzeczywistości jest
rozwinięciem zasad logistyki. W kształtowaniu łańcucha dostaw w formie systemów logistycznych
przenikających przedsiębiorstwo i wykraczających poza jego granice prawne ujawniają się w sposób
wyraźny, charakterystyczne dla rozwiniętej koncepcji, orientacje, tj. orientacja systemowa, orientacja
przepływowa oraz orientacja funkcjonalno-przekrojowa. Stwarza to możliwości i wspiera dążenia
do osiągnięcia optymalnych rozwiązań z punktu widzenia całego systemu logistycznego,
harmonijnych i szybkich przepływów towarowych wzdłuż łańcucha dostaw przy informatycznym
powiązaniu wszystkich uczestników łańcucha dzięki wykorzystaniu spedytora, który pełni rolę
operatora logistycznego. Szczególnie jest to widoczne przy importowaniu towarów z Dalekiego
Wschodu, np. z Chin. Możliwe jest uniknięcie konfliktów między sferami danego przedsiębiorstwa
1
PORTER M.E.: Competitive Advantage. Wyd. Free Press, 1985, s.38.
2
Por. SCHULTE Ch.: Logistik.Wege zur optimierung idea Material - und Informationsflusses. Wyd.
München 1991, s. 2.
I. Logistyka
MI
ĘDZYNARODOWA LOGISTYKA DOSTAW PRODUKTÓW SEZONOWYCH
17
oraz między przedsiębiorstwami, powstających przy krótkowzrocznym podejściu do problemu
konkurencji
3
. Idąc dalej tym tokiem myślenia, sugeruje się, że łańcuch dostaw bardziej precyzyjnie
można zdefiniować jako: „Sieć powiązanych i współzależnych organizacji, które działając na
zasadzie wzajemnej współpracy wspólnie kontrolują, kierują i usprawniają przepływy rzeczowe
i informacji od dostawców do ostatecznych użytkowników”
4
. Na sposób zarządzania logistyką
wpływa wiele czynników, trzy z nich wydają się najważniejsze: szybkie reakcje na potrzeby klienta,
rzetelność w działaniu (niezawodność) i relacje z partnerami (tzw. 3R
5
):
a) w procesie kooperacji przedsiębiorstw jest zauważalny pozytywny trend do wzbogacania
i różnicowania oferty usługowej przez przedsiębiorstwa i instytucje świadczące usługi
logistyczne drogą rozszerzania podaży usług o dodatkowe świadczenia,
b) występująca w odpowiednim czasie dyspozycyjność, dokładność oraz jakość wymienianych
informacji stanowią najważniejszy wymiar serwisu dostaw w powiązaniu między kooperującymi
przedsiębiorstwami,
c) partnerska forma współpracy stała się czynnikiem determinującym rosnące oczekiwania
i możliwości uczestników kanału logistycznego poprzez wprowadzanie rozwiązań dotyczących:
poprawy jakości, dzielenia się innowacjami, obniżki kosztów oraz zintegrowania
harmonogramów produkcji i linii spedytora. Sukces danego łańcucha dostaw będzie zależał od
tego, czy jego uczestnicy będą stale poszukiwać wzajemnie korzystnych rozwiązań opartych
na zaufaniu i długofalowej współpracy.
O znaczeniu intensyfikacji procesu kooperacji przedsiębiorstw w realizacji zadań logistycznych
świadczy zestaw przedsięwzięć stymulujących dążenia do ściślejszych powiązań między dostawcami
a odbiorcami (klientami), przykładem jest importowanie co roku tych samych lub ulepszonych
produktów wytworzonych u tych samych dostawców.
3
Por.: PFOHL H., Interorganisatorishe Probleme in der Logistikkette. Management der Logistikkette.
Kostensenkung - Leistungssteigerung -Erfolgspotential, Wyd. Erich Schmidt Verlag, Berlin 1994, s. 203.
4
ATIKEN J., Supply Chain Integration within the Context of a Supplier Association, Wyd. Cranfield
University, 1998, s. 28.
5
z ang. responsiveness, reliability, relationships.
Tabela 1. Sprzedaż i planowanie procesu zaopatrzenia w niektóre produkty sezonowe.
Table 1. Sell and plan supply process in some season products.
Plan import
2006/2007
27072
26500
5000
12000
3200
Sprzedaż
2005/2006
24240
22762
4528
7791
4765
Import
2005/2006
16992
23500
4100
7500
5850
Źródło: Opracowanie własne na podstawie wybranego przedsiębiorstwa z Pomorza Środkowego.
Source: Own study on the ground of the firm from Middle Pomerania.
Import
2004/2005
28944
21250
9500
1050
6600
Sprzedaż
2004/2005
29121
21000
7946
1760
6310
Stan
03.2004
10480
474
65
998
509
Nazwa asortymentu
Czapki zimowe
Kamizelka BeeM
Kurtka BeeM
Ubranie eSo
Ubranie WueM
MI
ĘDZYNARODOWA LOGISTYKA DOSTAW PRODUKTÓW SEZONOWYCH
I. Logistyka
18
Błąd w okresie planowania i prognozy sprzedaży w lutym na sezon zimowy może skutkować
brakiem danego produktu, więc utraconą sprzedażą, lub zbyt dużym zapasem i zamrożeniem kapitału
w produkty sezonowe. Zmniejszony import czapek zimowych ze względu na duże stany w roku
2004. spowodował brak w sprzedaży i skutkiem tego spadek sprzedaży. Wejście dwóch importerów
z podobnym produktem jak kurtka BeeM po niższej cenie to powód spadku do 43,02%. W niewielkim
stopniu było to przewidziane i towaru zaimportowano 56,84%; można stwierdzić, że pomimo spadku
sprzedaży przedsiębiorstwo zyskało, bo sprzedało część zapasów z roku 2004. Kamizelka BeeM
to towar, którego importer sprzedał tyle, ile zaimportował i towar był do końca sezonu, czyli stycznia
2006r. Ubranie eSo to produkt trafiony w aspekcie marketingowym, jest to gwiazda według analizy
portfolio. Ubranie to przyjęło się na rynku polskim i następuje wzrost sprzedaży w każdym sezonie,
tylko w przypadku skopiowania tego ubrania przez konkurencję może nastąpić załamanie
w następnym sezonie. Ubranie WueM to w analizie portfolio produkt zwany „psem”. Spadek
sprzedaży i cen tego produktu t o skutek wejścia na rynek ubrań oddychających,
a nieprzepuszczających wody, gdyż ubranie WueM jest szyte z poliestru pokrytego PCV i przy
wykonywaniu pracy człowiek się w nim poci, skutkiem tego są różnego rodzaju przeziębienia.
Zastosowanie koncepcji zarządzania łańcuchem dostaw wymaga jednak nowej orientacji przy
współpracy między odbiorcami a dostawcami, opierającej się na integratorze łańcucha dostaw,
jakim często jest spedytor, w tym przypadku spedytor międzynarodowy, gdyż opóźnienie może
spowodować utratę sprzedaży produktów sezonowych.
ROZDZIA
Ł III - ROTACJA ZAPASÓW SEZONOWYCH W PRZEDSIĘBIORSTWIE
Duże zapasy oznaczają bezproduktywne zamrożenie środków obrotowych przedsiębiorstwa,
pogarszające jego płynność finansową, natomiast zbyt małe mogą narażać przedsiębiorstwo na
koszty dodatkowe ich sprowadzenia, a nawet na koszty przestojów. Ideałem byłby brak jakichkolwiek
zapasów, tzn. aby dostawy materiałów były tak zharmonizowane z procesem produkcyjnym, by
wprost od dostawców mogły przechodzić do komórek produkcyjnych odbiorców. W normalnie
funkcjonującym rynku bieżące dostawy materiałowe realizowane w systemach zakupów
scentralizowanych i zdecentralizowanych dają gwarancję planowego wykonywania zadań bez
konieczności tworzenia nadmiernych zapasów
6
. Zarządzanie zapasami ma na celu utrzymanie stanu
zapasów magazynowych w określonym rozmiarze, np. wystarczającym do zagwarantowania
ciągłości dostaw towarów na rynek. Realizacja tego celu wymaga współdziałania z systemami
zaopatrzenia, produkcji i dystrybucji. Zarządzanie zapasami jest szczególnie uzależnione od
wielkości i struktury kanałów dystrybucji. „Im większe i bardziej złożone są łańcuchy dystrybucyjne,
tym większy jest wymagany poziom zapasów rozmieszczonych w magazynach oraz na środkach
transportu”
7
.
W miejscu, gdzie następuje przecięcie co najmniej dwóch strumieni zapasu w celu zmiany
ich charakteru i przepływu w czasie, pojawia się magazyn. Magazyn stanowi węzeł w logistycznej
sieci zależności, w którym towary są tymczasowo przetrzymywane lub przekazywane inną drogą,
prowadzącą przez sieci zależności. W magazynie zachodzą przede wszystkim procesy składowania
i przemieszczania. Dominacja określonych procesów zależy od funkcji magazynu. Natomiast zapasy,
6
Por. PAJEWSKI K., Logistyczny system zaopatrywania na przykładzie resortu Obrony Narodowej,
Wyd. Bellona, Warszawa 1999, s. 103, 203.
7
Por. KORZENIOWSKI A., SKRZYPEK M., SZYSZKA G., Opakowania w systemach logistycznych,
Wyd. Biblioteka Logistyka, IliM, Poznań 1996, s. 21.
I. Logistyka
MI
ĘDZYNARODOWA LOGISTYKA DOSTAW PRODUKTÓW SEZONOWYCH
19
wychodząc z logistycznych założeń, definiuje się także jako częściowo niepożądane przerwy
w przepływie towarów
8
.
Kierując się powyższymi stwierdzeniami, można przyjąć, że zapasy magazynowe spełniają
między innymi następujące funkcje
9
:
·
stanowią ochronę przed niepewnością dostaw dla przedsiębiorstw przemysłowych i handlowych,
w wyniku której mógłby zostać zakłócony tok produkcji bądź sprzedaży; niepewność ta może
dotyczyć rozmiaru dostawy, czasu jej otrzymania oraz jakości;
·
zapewniają ciągłość dostaw w przypadku produkcji sezonowej i zużycia całorocznego;
przykładem jest produkcja oparta na przetwórstwie produktów rolnych;
·
umożliwiają zaspokojenie szczytowego zapotrzebowania w przypadku produkcji całorocznej
i krótkoterminowego wysokiego zużycia;
·
umożliwiają zakup partii surowca spowodowany dominacją sprzedającego nad odbiorcą, gdy
minimum sprzedaży przekracza potrzeby odbiorcy;
·
pozwalają na prowadzenie gry rynkowej przy wykorzystaniu koniunktury i dekoniunktury
cenowej w różnych aspektach;
·
umożliwiają wąską specjalizację produkcji, gdyż w magazynach następuje zamiana
asortymentów wysoko produkcyjnych pierwotnych na bogaty asortyment handlowy - polega
to na spływie do magazynu produkcji z wielu zakładów, w ten sposób w zapasach zostaje
zgromadzona paleta różnych asortymentów, niejednokrotnie komplementarnych;
·
pozwalają na dostosowanie zapasów do potrzeb wynikających z preferencji odbiorców;
·
umożliwiają sprzedaż dużych partii wyrobów;
·
stanowią czynnik pozwalający łagodzić skutki rozrzutu przestrzennego dostawców i odbiorców
w skali krajowej i światowej;
·
stanowią istotny element kanałów dystrybucji, umożliwiający kształtowanie określonego
poziomu obsługi klienta;
·
pozwalają na wyrównanie wahań podaży i popytu na rynku oraz wahań wielkości zużycia
surowców w przedsiębiorstwach produkcyjnych.
Tabela nr 2 przedstawia realizację dostaw do sprzedaży ubrań zimowych dla wybranego
przedsiębiorstwa Pomorza Środkowego importującego swoje towary z Dalekiego Wschodu. Do
analizy zostały wybrane komplety ubrań i kurtek bez podziału na rozmiary i kolory.
8
H. PFOHL Ch., Logistiksysteme. Betriebswirtschafttttliche Grundlagen, Wyd. Springer - Verlag, Berlin
1990, s. 67.
9
Praca zbior., Zarządzanie gospodarką magazynową, Roz. VII - KACZMAREK M., wyd. PWE, Warszawa
1997, s. 209.
Tabela 2. Realizacja dostaw i sprzedaży odzieży zimowej w okresie wrzesień - listopad 2005r.
Table 2. Realize and sell winter's clothes from September on November 2005y.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie materiałów wewnętrznych wybranego przedsiębiorstwa z Pomorza Środkowego.
Source: Own study on the ground of the firm from Middle Pomerania.
Dostawa
7500
5850
4100
9000
Rodzaj
ubrania
eSo
WueM
BeeM
KaJa
Sprzedaż
12
841
544
1851
Sprzedaż
3122
2181
732
5652
Wrzesień 2005 Październik 2005 Listopad 2005
Sprzedaż
4528
2080
1765
1403
Średni zapas
na m-c
0
0,4
4,1
0
MI
ĘDZYNARODOWA LOGISTYKA DOSTAW PRODUKTÓW SEZONOWYCH
I. Logistyka
20
Należy dodać, że czas oczekiwania na realizację zamówienia w przypadku powyższego
asortymentu wynosi 6 miesięcy od momentu złożenia zamówienia, stąd też możliwość przy
zwiększonej sprzedaży, tak jak w przypadku ubrania eSo, braku tego typu ubrania w magazynie
w bardziej rotujących się kolorach i typowych rozmiarach już w pierwszym miesiącu. W tym
wypadku należy dodać, że dostawa w magazynie nastąpiła w ostatnim dniu września, stąd brak
sprzedaży w tym miesiącu, a ubrania eSo zostały sprzedane w listopadzie. W przypadku ubrań
KaJa sprzedaż została rozłożona na trzy miesiące, z tym że kolor nowo wprowadzony został
sprzedany na końcu w listopadzie. Zmniejszoną sprzedaż kurtek BeeM spowodowało podwyższenie
stanów magazynowych, a w rozmiarach nietypowych wyliczona średnia miesięczna wzrosła z 8,1
do 10,9. Uwzględniając, że jest to towar sezonowy, wyprzedaż stanu magazynowego może trwać
3-4 lata. W takiej sytuacji działanie regulujące właściwy stan magazynu do sprzedaży są działaniami
promującymi dane towary, by sprzedać nadwyżki zapasów magazynowych.
ROZDZIA
Ł IV - PLANOWANIE OBSŁUGI KLIENTA W OKRESIE JESIENNO -
- ZIMOWYM NA PRZYK
ŁADZIE PRZEDSIĘBIORSTWA Z POMORZA ŚRODKOWEGO
Strategia ustalania cen po raz pierwszy łączy się ściśle z cyklem życia produktu i zmiennością
strategii cenowych stosowanych w tym cyklu. „W fazie wprowadzenia produktu na rynek ustalenie
właściwej strategii cen zależy od niepowtarzalności produktu i od potencjalnego okresu tej
niepowtarzalności. Produkty o niewielkim zakresie nowości powinny uwzględniać ceny
substytutów.”
10
W przypadku czapek zimowych cena została ustalona na niskim poziomie ze względu
na pozyskiwanie nowych klientów i dużą substytucyjność na rynku polskim tego produktu.
Druga sytuacja występuje wówczas, gdy firma musi zmienić ceny pod wpływem zmian
cenowych, których dokonał rynkowy konkurent. Zmusza to firmę do szybkiej reakcji bądź to
w postaci obniżki cen, bądź zastosowania innej strategii nie cenowej, która może być konkurencyjna
do ewentualnej obniżki cen. We wrześniu 2005r. rozpatrywane przedsiębiorstwo wprowadziło 10%
obniżkę cen na kurtkę BeeM, gdyż konkurencja w tym samym okresie wprowadziła podobny produkt
po cenie niższej o 5%. W przypadku ubrania eSo wprowadzono innowację: możliwość wyboru do
spodni zimowych typu ogrodniczki, kurtki typu szwedzkiego lub „parka” oraz przy zakupie
jednorazowym 100 szt. 15% rabatu.
Trzecia sytuacja rynkowa, która zmusza do zastosowania określonej strategii rynkowej,
występuje wówczas, gdy firma sama inicjuje zmianę cen z uwagi na zbyt mały popyt lub dużą
rozbieżność między ceną a kosztami. Najczęściej owe zmiany łączą się ze wspomnianym już cyklem
życia produktu lub presją zewnętrznych warunków ekonomicznych, jak to ma miejsce w przypadku
schodzącego produktu ubrania WueM w okresie sezonu jesień-zima 2005/2006.
W celu zminimalizowania kursu walutowego dolara w okresie dostaw cenę na produkty ustala
się w momencie wejścia towaru na magazyn, np. cena dolara we wrześniu 2003 - 3,9 zł, w tym
samym okresie w 2004r. - 3,5 zł i w 2005r. -3,15 zł; wpływ ceny na rentowność produktów
sezonowych - rysunek nr 1.
Klasyfikacja stosowanych strategii cenowych jest trudna tak z uwagi na różne znaczenia, jak
i role przyjętych kryteriów, według których się je dokonuje. Przyjmując jako kryterium metody
ustalania cen, można wyróżnić strategię cen: orientowanych na koszty, orientowanych na popyt,
orientowanych na konkurencję oraz strategię cen dla grupy produktów jednej firmy, między którymi
występują relacje popytowe i kosztowe. Istotnym kryterium klasyfikacji jest polityka cen. Przyjmując
to kryterium, można wyróżnić strategie cen wysokich, cen średnich i cen niskich.
10
MRUK H., PILARCZYK B., SOJKIN B., SZULCE H., Podstawy marketingu, Wyd. AE, Poznań 1995, s. 169.
I. Logistyka
MI
ĘDZYNARODOWA LOGISTYKA DOSTAW PRODUKTÓW SEZONOWYCH
21
Rozwój dostawcy powinien obejmować analizę systemów i procedur pod kątem lepszej
integracji z odbiorcą, gdzie system to nie tylko dostawca i odbiorca, ale również spedytor
międzynarodowy, bank, a właściwie bank kontrahenta i odbiorcy, często dochodzi spedytor krajowy
i bank klienta. Jeśli się zważy, że przewaga konkurencyjna coraz częściej jest wynikiem wydajności
i skuteczności całego łańcucha zaopatrzenia, to oczywiste jest, że im bliższa współpraca pomiędzy
dostawcą a odbiorcą na wszystkich poziomach, tym większe prawdopodobieństwo uzyskania tej
przewagi.
Podstawowym celem strategii logistycznej jest spełnienie wymagań klienta pod względem
poziomu i jakości obsługi, generując przy tym niższe koszty dostaw produktów od dostawców.
Służy do tego coroczna analiza stanów magazynowych, wprowadzanie nowości i ulepszanie
dotychczasowych produktów. Niestety, nigdy nie osiąga się stuprocentowej zgodności
z oczekiwaniami klienta. Wymaga to jasnego i obiektywnego zrozumienia wymagań odbiorcy,
a jednocześnie zobowiązuje dostawcę do kształtowania tych oczekiwań w postaci kanału
komunikacyjnego, jakim jest promocja.
Dla klientów przedsiębiorstwa z Pomorza Środkowego kluczowe obszary, w których
określono standardy obsługi klienta szczególnie w okresie jesień - zima niezbędne do złożenia
zamówienia, to:
·
czas cyklu zamówienia od momentu złożenia - 4 dni robocze,
·
dostępność zapasów - cały asortyment w okresie wrzesień-listopad,
·
kompletność zamówienia - szczególnie jeśli chodzi o kolor ubrania i rozmiar,
·
niezawodność dostawy - w momencie określenia terminu dostawy brak możliwości przesunięcia,
·
ograniczenie wielkości zamówienia - minimum na 4 tys. zł, a maksimum miesięczne obroty
danego klienta,
·
procedury dotyczące reklamacji - zachowany czas 14 dni,
·
wygoda składania zamówienia - poprzez Internet lub telefonicznie,
·
informacje na temat stanu realizacji zamówienia - w trakcie szykowania do wysyłki, u spedytora,
w miejscu odbioru,
·
częstość dostawy - codziennie pod warunkiem, że spełnione są wymagania minimalnej kwoty
zamówionych towarów.
Wszystkie wymienione kwestie zostały ułożone w kolejności w odniesieniu do wymagań
klienta. Dzięki realizacji procesu zaopatrzenia jest możliwa obsługa klienta zgodnie z jego
oczekiwaniami i to pozwala na osiągnięcie przewagi konkurencyjnej.
Rys. 1. Wpływ struktury kursu dolara w przedsiębiorstwie na cenę produktu sezonowego.
Fig. 1. The structure of dollar and influence on price at the season product.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie wybranego przedsiębiorstwa z Pomorza Środkowego.
Source: Own study on the ground of the firm from Middle Pomerania.
.
.
.
MI
ĘDZYNARODOWA LOGISTYKA DOSTAW PRODUKTÓW SEZONOWYCH
I. Logistyka
22
WNIOSKI
Obsługa klienta to jedna z najpotężniejszych broni, jaką posiada przedsiębiorstwo w walce
z konkurencją. Jakość obsługi klienta zależy w głównej mierze od umiejętnie opracowanego
i zarządzanego systemu logistycznego. W przypadku produktów sezonowych nie ma miejsca na
błędy, gdyż możliwość dostawy w przypadku braku towaru to marzec następnego roku, a możliwości
sprzedaży to następny sezon jesienno-zimowy, który określa się na miesiące wrzesień - listopad.
Efektem wszystkich działań w sferze dostaw jest efektywna obsługa klienta przy maksymalnym
zysku (jak największej sprzedaży w miesiącach IX-XI) i minimalnych kosztach (najniższych stanach
magazynowych możliwych do przyjęcia w miesiącach XII-I). Osiągnięcie doskonałości w sferze
obsługi klienta jest niemożliwe bez zintegrowanego systemu zaopatrzenia od dostawców.
LITERATURA
[1]
ATIKEN J., Supply Chain Integration within the Context of a Supplier Association, Wyd. Cranfield
University, 1998.
[2]
KACZMAREK M., Zarządzanie gospodarką magazynową, Praca zbior. Roz. VII, Wyd. PWE,
Warszawa 1997.
[3]
KORZENIOWSKI A., SKRZYPEK M., SZYSZKA G., Opakowania w systemach logistycznych,
Wyd. Biblioteka Logistyka, ILiM, Poznań 1996.
[4]
MRUK H., PILARCZYK B., SOJKIN B., SZULCE H., Podstawy marketingu, Wyd. AE, Poznań
1995.
[5]
PAJEWSKI K., Logistyczny system zaopatrywania na przykładzie resortu Obrony Narodowej, Wyd.
Bellona, Warszawa 1999.
[6]
PFOHL H., Interorganisatorishe Probleme in der Logistikkette. Management der Logistikkette.
Kostensenkung - Leistungssteigerung -Erfolgspotential, Wyd. Erich Schmidt Verlag, Berlin 1994.
[7]
PFOHL H., Logistiksysteme. Betriebswirtschafttttliche Grundlagen, Wyd. Springer - Verlag, Berlin
1990.
[8]
PORTER M.E., Competitive Advantage, Wyd. Free Press, 1985.
[9]
SCHULTE Ch., Logistik.Wege zur optimierung idea Material - und Informationsflusses, Wyd. München
1991.
[10] ZELLWEGER T., Aufbauen von „World class” - Lieferketten, Wyd. „Jahrbuch der Logistik”, Düselldorf
1995.
THE INTERNATIONAL SUPPLY LOGISTIC OF THE SEASON PRODUCTS
Supply processes are very imported for the firm. This is a special problem with season products from
China, because the firm should be sell between IX-XI and minimum stock on next month. Thanks to supply
process is possible customer service and high profit for the firm. Supply plan is held on February and if we
haven't in winter, we couldn't order the season products.
Key words: logistics, supplies, products, international supplies.
I. Logistyka
RADIO FREQUENCY IDENTIFICATION IN LOGISTICS
23
1. PRELIMINARY
Radio frequency identification is rapidly growing technology with a manifold of possible
applications. As RFID solutions are getting cheaper, offer certain advantages especially in logistics.
Automatic identification has become also very popular in many industry branches and is used to
provide information about people, animals, goods and products.
2. GENERAL INFORMATION ABOUT RFID TECHNOLOGY
Radio frequency identification (RFID) is common name for technologies which use radio
waves to automatic identification of objects. The most common form of self identification is saved
product serial number, eventually additional information on chip. Chip and antenna are known
under name "RFID tag". Through the antenna can chip transmit identification data to scanner (also
known as "interrogator") which convert them to convenient form for further computer processing
(Pužmanová, 2006, p. 20).
Ivan DOLNÁK*
RADIO FREQUENCY IDENTIFICATION IN LOGISTICS
This article describes usage of radio frequency identification (RFID), technology which
uses radio waves and which can be used to identify all kinds of objects in logistics. This
identification method is coupled with automatic data capture and companies use it to get
data into computer systems without intervention of employees. The aim of RFID technology
is in increase efficiency, reduce data entry errors and in decrease count of necessary
employees. RFID technology can also deliver benefits in different areas and not only in
commerce, sale or logistics.
* Ing. Ivan DOLNÁK, University of Žilina, Faculty of Special Engineering, Department of Technical
Sciences and Informatics, 1. mája 32, 010 26 Žilina, Slovak Republic.
RADIO FREQUENCY IDENTIFICATION IN LOGISTICS
I. Logistyka
24
RFID can be divided into two categories, which differ not only in power supply method, physical
size or memory size, but also in frequencies, range and obviously price to:
·
passive - with small memory size and power supply from scanner
·
active - full-value, with chips, several interfaces a with battery for own power supply.
Passive RFID, which are used most often for basic tracking, have not internal power supply
and count upon for energy from scanner. Their durability reaches many years and requires short
distance from scanner (10 mm - 5 m). Passive RFID have limited memory size, but are small, proof
and cheap.
Active RFID has internal power supply from battery and greater range than passive RFID
(15 - 25 m), because they do not depend on power supply from scanner. They have bigger size and
are not useful for all purposes.
RFID is not new generation of bar codes, how could somebody think. Thanks to its gist and
memory possibilities offers this technology many more - not only identification, but also tracking
movement and changing state of object. It is possible to save many more information, identify
every tag absolutely individually, not only like member of class. It is also possible track state of
objects and inform about it. It is not necessary direct seeability, proximity for scanning and it is
also possible scanning more tag at the same time.
3. TECHNICAL PROPERTIES
RFID uses different frequencies which depend on kind of tag. Passive RFID can use high or
ultra high frequencies and microwaves can use only active RFID. With higher frequencies reaches
tags higher transmition speeds, but it reduces possibility work through hard barrier (materials).
Higher frequency signal has tendency to rebound back, whereas lower frequency signal is absorbed.
The most popular is frequency 13.56 MHz and chips based on plastic electronic. Their great
advantage is possibility be printed inside plastic substratum together with antenna.
Fig. 1. RFID tag.
Source: IT NEWS, 2005.
I. Logistyka
RADIO FREQUENCY IDENTIFICATION IN LOGISTICS
25
One scanner can support up to 1500 tags per second if they transmit 256 bits of data.
Environment, where is a lot of RFID tags, can be overloaded, but in spite of this fact can be at the
same place also around million tags.
RFID antenna is produced from copper or aluminium wire, eventually from special conductive
ink. Regarding that object can contain more RFID tags, but it is necessary to prevent signal
interference. For this purpose is necessary to recognize tags density.
Nowadays exists the smallest RFID tags in size 0.15 × 0.15 mm and thickness 7.5 µm (Michalík,
2006). In this size is of course integrated chip and antenna. This chip is successor previous version,
which has smaller size, its size was 0.4 × 0.4 mm.
Source: Živé, 2006.
Fig. 2. RFID tags and kitchen salt crystals.
4. APPLICATIONS
Application areas of RFID technology are wide. Huge interest has pharmaceutical industry,
which prefers this technology as way of action against drugs fraud.
Among branches with the biggest opportunity for using RFID are commerce, aviation and
defense. According to estimate Gartner company (IT NEWS, 2005), RFID technology will quick
achieve in health service, logistics and pharmaceutical industry. Although logistics centers and
forwarding houses develop special effort, most of RFID technologies are not still on appropriate
level.
If will be interest in this technology go on, we can soon expect its wide utilization. RFID
technology could be used in the first place in companies, where tracking process is not under
control of business computer applications, therefore should be developed completely new business
computer applications. Every branch will have own requirements, but individual branches could
apply own individual requirements.
RADIO FREQUENCY IDENTIFICATION IN LOGISTICS
I. Logistyka
26
List of today's application of RFID technology is available on Wikipedia website, eventually
on RFID Journal website.
5. SECURITY ASPECTS
Nowadays is the biggest problem security of information and communication technologies.
It is exist great fear coupled with loss of privacy or personal data and their unauthorized usage.
Fear from unauthorized data usage through RFID technology also explore European committee
working party (Article 29 Working Party). Output of its work, WD 105, refer to basic principles of
Data protection issue and assumes recommendation for producers of RFID tags, scanners and also
for normalization organizations. New RFID tags already support partial or entire turn off function
(Pužmanová, 2006, p. 22).
6. CONCLUSION
RFID technology is in the middle of the interest. It is expected that expenses on necessary
hardware and software will be grow in years 2006 and 2007. Global expenses on RFID technology
was $ 504 millions in year 2005 and in comparison with year 2004 it is 39% increase. In year 2006
is expected sale of new licenses in value $ 751 million. Till 2010 are expected expenses to RFID
technology in value $ 3 billion USD.
Nowadays most of companies only explore real value of RFID technology there, where they
do not use bar codes. This is also reason, why will be used. In years 2006 - 2007 is expected greater
expansion in other branches, not only in commerce or sale. RFID is not substitute of bar codes,
because both technologies will be exist together. Users can choose which of them will be used
according to concrete requirements.
BIBLIOGRAPHY
[1]
CEMPÍREK, V. 2005, Nejnovější trend automatické identifikace, in: Logistika, 2005, vol. 11, no. 12,
p. 26-27. ISSN 1211-0957
[2]
IT NEWS. 2005. Gartner: Celosvetové výdavky na RFID prekročia v roku 2010 hranicu 3 miliárd
USD. [online]. Bratislava : IT NEWS, 2005-12-29, [cit. 2006-04-11]. Available on Internet:
<http://www.itnews.sk/buxus_dev/generate_page.php?page_id=38028> ISSN 1336-3581
[3]
MICHLÍK, M. 2006. Hitachi predstavilo najmenší čip na svete. [online]. Bratislava : Computer Press,
s.r.o., 2006-02-08, [cit. 2006-04-11]. Available on Internet:
<http://www.zive.sk/h/Spravy/AR.asp?ARI=116169> ISSN 1335-860X
[4]
PUŽMANOVÁ, R. 2006. Identifikace budoucnosti : RFID - základ internetu objektů. In: Connect!:
Nejlepší časopis pro IT profesionály, 2006, vol. 11, no. 3, p. 20-22. ISSN 1211-3085
[5]
RFID JOURNAL. 2006. FAQs : Q&A Section about RFID Uses & RFID Technology. [online]. Melville
(USA) : RFID Journal, LLC., 2006-04-11, [cit. 2006-04-11]. Available on Internet: <http://
www.rfidjournal.com/faq>
[6]
WIKIPEDIA. 2006. RFID. [online]. Wikipedia: The Free Encyclopedia, 2006-04-11, [cit. 2006-04-
11]. Available on Internet: <http://en.wikipedia.org/wiki/RFID>
I. Logistyka
KSZTA
ŁCENIE LOGISTYCZNE NA DOLNYM ŚLĄSKU W OFERCIE NA ROK SZKOLNY 2006/2007
27
1. SZKOLNICTWO
ŚREDNIE
Na Dolnym Śląsku zidentyfikowano 25 ośrodków edukacyjnych kształcących na poziomie
średnim umożliwiających uzyskanie tytułu specjalisty lub technika w zawodach podlegających
KLASYFIKACJI ZAWODÓW SZKOLNICTWA ZAWODOWEGO o profilu kształcenia wg
Załącznika do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 8 maja 2004r. (poz.
1195) w zawodach [oferta na rok szkolny 2005/2006]:
·
311 [06] Technik dróg i mostów kolejowych transportu
-
311 [38] Technik transportu kolejowego transportu
-
311 [45] Technik drogownictwa transportu
-
311 [46] Technik automatyk sterowania ruchem kolejowym transportu
Dotychczasowa nazwa zawodu - technik automatyki sterowania ruchem kolejowym.
·
311[47] Technik elektroenergetyk transportu szynowego transportu.
·
314 Pracownicy transportu morskiego, żeglugi śródlądowej i lotnictwa
-
314[02] Technik żeglugi śródlądowej transportu
Krzysztof LEWANDOWSKI*
KSZTA
ŁCENIE LOGISTYCZNE NA DOLNYM ŚLĄSKU W OFERCIE
NA ROK SZKOLNY 2006/2007
Artykuł przedstawia przegląd logistyki w aglomeracji Wrocławia i na Dolnym Śląsku
poruszając tematy: kształcenia w kierunku logistyka, transport i logistyka w pełnym zakresie
edukacji: szkół średnich, wyższych, studiów podyplomowych i kursów dokształcających i
zawodowych.
Jednym z elementów podejmowania decyzji i lokalizacji usług logistycznych jest
dostępność wykwalifikowanych kadr z wykształceniem średnim i wyższym. Firmy
świadczące usługi logistyczne lub pragnące poszerzyć swoją ofertę w tym kierunku, są
zainteresowane rozwijaniem swoich kadr szczebla wyższego i personelu technicznego,
poszukując w tym celu oferty dokształcania na studiach podyplomowych i kursach
dokształcających i zawodowych.
Na Dolnym Śląsku głównym ośrodkiem kształcenia jest Wrocław, głównie w zakresie
szkolnictwa wyższego, ale analiza oferty edukacyjnej wskazuje, że w innych miastach regionu
jest bogata oferta szkolnictwa średniego technicznego oraz kursów zawodowych.
Słowa kluczowe: logistyka, kształcenie, szkolnictwo, kształcenie logistyczne.
* Dr inż. Krzysztof LEWANDOWSKI, Zakład Logistyki i Systemów Transportowych Politechniki
Wrocławskiej.
KSZTA
ŁCENIE LOGISTYCZNE NA DOLNYM ŚLĄSKU W OFERCIE NA ROK SZKOLNY 2006/2007
I. Logistyka
28
- 314 [05] Technik mechanik lotniczy transportu
- 314 [06] Technik awionik transportu
·
342 Agenci biur pomagających w prowadzeniu działalności gospodarczej i pośrednicy
handlowi
- 342 [02] Technik spedytor transportu
- 342 [04] Technik logistyk transportu
·
712 Robotnicy budowlani robót stanu surowego i pokrewni
-
712 [05] Monter nawierzchni kolejowej transportu
·
833 Operatorzy pojazdów wolnobieżnych i pokrewni
- 833 [01] Mechanik maszyn i urządzeń drogowych transportu
Zestawienie szkół średnich na Dolnym Śląsku kształcących w zawodach wg Załącznika do
rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 8 maja 2004r. (poz. 1195)
przedstawiono w tabeli 1.
Tabela 1. Szkoły średnie na Dolnym Śląsku niepubliczne z uprawnieniami i publiczne.
Table 1. Secondary schools (non-public with authorizations and public) in the region of Lower Silesia.
te
c
h
n
ik
ż
e
g
lu
g
i
ś
ró
d
lą
d
o
w
e
j
p
u
b
li
c
z
n
o
ś
ć
te
c
h
n
ik
s
p
e
d
y
to
r
te
c
h
n
ik
l
o
g
is
ty
k
te
c
h
n
ik
d
ro
g
o
w
n
ic
tw
a
m
o
n
te
r
k
a
d
łu
b
ó
w
o
k
rę
to
w
y
c
h
m
o
n
te
r
b
u
d
o
w
n
ic
tw
a
w
o
d
n
e
g
o
n
a
z
w
a
ty
p
s
z
k
o
ły
m
ie
js
c
o
w
o
ś
ć
k
o
d
u
li
c
a
s
z
k
o
ła
NP
zup.
NP
zup.
NP
zup.
NP
zup.
NP
zup.
NP
zup.
Policealna
Szko
ła
„Ekonomicus”
we
Wroc
ławiu
Policealna
Szko
ła
„Ekonomicus”
we
Wroc
ławiu
Policealne
Studium
„CREO”
Policealne
Studium
„CREO”
Policealne
Studium
Biznesu
„SUKCES”
Policealne
Studium
Budowy
Dróg i
Mostów
ulica
ul. Jana
W
ładysława
Dawida
9/11
ul. Jana
W
ładysława
Dawida
9/11
ul.
Trzebnicka
42
ul.
Trzebnicka
42
ul. T
ęczowa
60
ul. T
ęczowa
60
50-527
50-527
50-230
50-230
53-603
53-603
Wroc
ław
Wroc
ław
Wroc
ław
Wroc
ław
Wroc
ław
Wroc
ław
Szko
ły
policealne dla
doros
łych
Szko
ły
policealne dla
doros
łych
[podbudowa
lp]
Szko
ły
policealne
Szko
ły
policealne dla
doros
łych
Szko
ły
policealne dla
doros
łych
Szko
ły
policealne dla
doros
łych
Policealna Szko
ła
„Ekonomicus” we
Wroc
ławiu
Policealna Szko
ła
„Ekonomicus” we
Wroc
ławiu
Policealne Studium
„CREO”
Policealne Studium
„CREO” dla
Doros
łych
Policealne Studium
Biznesu „SUKCES”
Szko
ła Policealna
dla Doros
łych
Policealne Studium
Budowy Dróg i
Mostow
30
30
30
40
25
30
30
25
I. Logistyka
KSZTA
ŁCENIE LOGISTYCZNE NA DOLNYM ŚLĄSKU W OFERCIE NA ROK SZKOLNY 2006/2007
29
NP
zup.
NP
zup.
NP
zup.
NP
zup.
NP
zup.
NP
zup.
NP
zup.
P
P
P
P
P
P
P
Policealne
Studium
Spedycji i
Logistyki
„Wapol”
Regionalny
O
środek
Edukacji
Szko
ła
Policealna
we
Wroc
ławiu
Szko
ła
Europejska
„EuroCollege”
Szko
ła
Europejska
„EuroCollege”
Szko
ła
Europejska
„EuroCollege”
Szko
ła
Europejska
„EuroCollege”
w Jeleniej
Górze
Szko
ła
Europejska
„EuroCollege”
w Lubinie
Zespó
ł Szkół
Budowlanych
im. Gen.
Józefa Bema
Zespó
ł Szkół
im.
Tadeusza
Ko
ściuszki
Zespó
ł Szkół
Nr 18
Zespó
ł Szkół
Nr 18
Zespó
ł Szkół
Nr 23
Zespó
ł Szkół
Nr 23
Zespó
ł Szkół
Nr 23
53-342
50-951
53-609
58-100
59-220
58-500
59-300
53-235
56-100
53-645
53-645
50-527
50-527
50-527
ul.
Komandorska
53 A/2B
ul.
Uniwersytecka
1
ul.
Fabryczna
29-31
ul. Traugutta
5
ul. Zielona
17
ul. 1-go
Maja 43
al.
Niepodleg
łości
31
ul.
Grabiszy
ńska
236
ul. Tadeusza
Ko
ściuszki
27
ul. M
łodych
Techników
58
ul. M
łodych
Techników
58
ul. Jana
W
ładysława
Dawida 9/11
ul. Jana
W
ładysława
Dawida 9/11
ul. Jana
W
ładysława
Dawida 9/11
Wroc
ław
Wroc
ław
Wroc
ław
Świdnica
Legnica
Jelenia
Góra
Lubin
Wroc
ław
Wo
łów
Wroc
ław
Wroc
ław
Wroc
ław
Wroc
ław
Wroc
ław
Szko
ły
policealne dla
doros
łych
Szko
ły
policealne dla
doros
łych
Szko
ły
policealne dla
doros
łych
Szko
ły
policealne dla
doros
łych
Szko
ły
policealne dla
doros
łych
Szko
ły
policealne dla
doros
łych
Szko
ły
policealne dla
doros
łych
Szko
ły
policealne dla
doros
łych
Szko
ły
policealne dla
doros
łych
Szko
ły
policealne
Zasadnicze
szko
ły
zawodowe
Szko
ły poli-
cealne [pod-
budowa lp]
Szko
ły
policealne dla
doros
łych
Szko
ły police-
alne dla doro-
s
łych podbu-
dowa lp]
Policealne Studium
Spedycji i Logistyki
„Wapol” we
Wroc
ławiu
Regionalny
O
środek Edukacji
Szko
ła Policealna
we Wroc
ławiu
Szko
ła Europejska
„EuroCollege”
Szko
ła Policealna
dla Doros
łych -
Szko
ła Europejska
"EuroCollege"
Szko
ła Europejska
„EuroCollege”
Szko
ła Europejska
„EuroCollege” w
Jeleniej Górze
Szko
ła Europejska
„EuroCollege”
Szko
ła Policealna
dla Doros
łych Nr 8
Szko
ła Policealna
dla Doros
łych
Szko
ła Policealna
Nr 9
Zasadnicza Szko
ła
Zawodowa Nr 3
Szko
ła Policealna
Nr 12 w Zespole
Szkó
ł Nr 23
Szko
ła Policealna Nr
12 dla Doros
łych w
Zespole Szkó
ł Nr 23
Szko
ła Policealna
Nr 12 dla Doros
łych
w Zespole Szkó
ł Nr
23
32
32
32
30
100
60
30
32
32
32
32
KSZTA
ŁCENIE LOGISTYCZNE NA DOLNYM ŚLĄSKU W OFERCIE NA ROK SZKOLNY 2006/2007
I. Logistyka
30
30
15
35
30
30
30
30
32
30
30
30
32
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
Zespó
ł Szkół
Nr 5 im.
Maksymiliana
Tytusa
Hubera
Zespó
ł Szkół
Nr 5 im.
Maksymiliana
Tytusa
Hubera
Zespó
ł Szkół
Ponad-
gimnazjalnych
Nr 10
Zespó
ł Szkół
Samocho-
dowych
Zespó
ł Szkół
Samochodo-
wych i
Budowlanych
Zespó
ł Szkół
w Bielawie
Zespó
ł Szkół
w Chróstniku
Zespó
ł Szkół
w Chróstniku
Zespó
ł Szkół
w
Strzegomiu
Zespó
ł Szkół
Zawodowych
Zespó
ł Szkół
Zawodowych
im.
Bohaterów II
Armii Wojska
Polskiego
ul.
Ogrodowa
2 A
ul.
Ogrodowa
2 A
ul.
Przywodna
1
ul. S
łubicka
7
ul.
Piastowska
2 A
ul. Stefana
Żeromskiego
41
Chróstnik
60
Chróstnik
60
ul. Krótka 6
ul.
Tadeusza
Ko
ściuszki
33
ul.
Bohaterów
II Armii
Wojska
Polskiego
16
58-306
58-306
58-304
59-220
67-200
58-260
59-311
59-311
58-150
59-920
59-900
Wa
łbrzych
Wa
łbrzych
Wa
łbrzych
Legnica
G
łogów
Bielawa
Lubin
Lubin
Strzegom
Bogatynia
Zgorzelec
Szko
ły
policealne dla
doros
łych
Technika
Technika
Szko
ły
policealne
Szko
ły
policealne dla
doros
łych
Szko
ły
policealne dla
doros
łych
Szko
ły
policealne dla
doros
łych
Technika
Szko
ły
policealne dla
doros
łych
[podbudowa
lp]
Technika
Licea
profilowane
Szko
ła Policealna
dla Doros
łych przy
Zespole Szkó
ł Nr 5
im. Maksymiliana
Tytusa Hubera w
Wa
łbrzychu
Technikum Nr 2
przy Zespole Szkó
ł
Nr5 im.
Maksymiliana
Tytusa Hubera w
Wa
łbrzychu
Technikum Nr 7
Szko
ła Policealna
Nr 4 w Legnicy
Szko
ła Policealna
dla Doros
łych
Szko
ła Policealna
dla Doros
łych
Szko
ła Policealna
dla Doros
łych
Technikum
Szko
ła Policealna
dla Doros
łych
Technikum
Liceum Profilowane
Analiza tabeli 1 wykazała istnienie na terenie Dolnego Śląska 31 ośrodków kształcenia w
kierunku transport i logistyka. Dominującą specjalnością jest technik spedytor przed technikiem
logistykiem, zważyć należy na istnienie specjalistycznego kształcenia dla żeglugi śródlądowej oraz
drogownictwa.
SUMA: 32 32 107 280 523 32
Źródło: Kuratorium Oświaty i Wychowania Urzędu Wojewódzkiego we Wrocławiu.
Source: Kuratorium Oświaty i Wychowania Urzędu Wojewódzkiego we Wrocławiu.
I. Logistyka
KSZTA
ŁCENIE LOGISTYCZNE NA DOLNYM ŚLĄSKU W OFERCIE NA ROK SZKOLNY 2006/2007
31
Bezwzględną dominację ma Wrocław, 15 na 31 ośrodków kształcenia średniego na Dolnym
Śląsku. Należy podkreślić coraz silniejszą pozycję niepublicznego kształcenia policealnego dla
dorosłych. Świadczyć może o tym duża oferta edukacyjna szkół niepublicznych, przedstawiona w
tabeli 2.
Tabela 2. Szkoły średnie na Dolnym Śląsku niepubliczne z uprawnieniami i bez uprawnień szkoły publicznej.
Table 2. Secondary schools (non-public with authorizations and without authorization of public school) in the region of Lower
Silesia.
Źródło: opracowanie własne.
Source: Author`s own elaboration.
Studium
policealne
zaoczne
Transport i
spedycja
2 lata Technik ds.
transportu i
spedycji
1
Regionalny O
środek
Edukacji, NP. zup.,
Oddzia
ł w Jeleniej
Górze
ul. 1 Maja 27
58- 500 Jelenia Góra
Oferta
Studium
policealne
zaoczne
Logistyka
2 lata Technik
logistyki
Studium
policealne
wieczorowe/
zaoczne
Logistyka
1 rok Specjalista
logistyk
2
Policealne Studium
Novum, NP. zup.,
ul. Prosta 16,
53-509 Wroc
ław
Studium
policealne
zaoczne
Logistyka
2 lata Technik
logistyk
3
Policealne studium
„Kadra” NP. zup.,
ul. Podwale 57,
50-039 Wroc
ław
Policealne
Studium
Transportu
Szko
ła dająca
wykszta
łcenie
średnie
stacjonarna/
zaoczna
2 lata Technik
spedytor
4
O
świata, NP. zup.,
ul. Ruska 46b
Wroc
ław
Policealne
Studium
Administracyjno-
-Biurowe
„O
świata”
Studium
policealne
stacjonarne/
zaoczne
Administracja
2 lata Technik
administracji w
specjalno
ści
logistyka
Szko
ła
policealna,
zaoczna
Logistyka
2 lata Technik
logistyk
5
Centrum Kszta
łcenia
Kadr „Profesja”, NP
Rynek 26/2, 50-101
Wroc
ław
Studium
policealne
zaoczne
Logistyka
1 rok Specjalista
ds. logistyki
6
Zachodnie Centrum
Przedsi
ębiorczości
„Wapol” , NP
ul. Komandorska
53A/2B
53-342 WROC
ŁAW
Studium
policealne
dzienne i
zaoczne
Spedycja i
logistyka
1 rok Specjalista
ds. logistyki i
spedycji
7
Żak. Centrum Nauki i
Biznesu, NP
ul. Krupnicza 2/4
50-075 Wroc
ław
Szko
ła
policealna,
zaoczna
Logistyka
1 rok specjalista
ds. logistyki
8
Centrum Edukacji
Kadr, Oddzia
ł
Wroc
ław, NP
ul.Mazowiecka 17,
50-412 Wroc
ław
Studium
policealne
Logistyka
1 rok Specjalista
ds. logistyki
9
Centrum Kszta
łcenia
Mened
żerów, NP
ul. Podwale 64,
50-010 Wroc
ław
Niepubliczne
Studium
Zawodowe
Studium
policealne
stacjonarne/
wieczorowe/
zaoczne
Handel
zagraniczny z
logistyk
ą
1 rok Specjalista
ds. handlu
Policealna
Szko
ła
Zawodowa
Szko
ła
dwuletnia
stacjonarna/
zaoczna
Logistyka
2 lata Technik
logistyk
10 AP Edukacja, NP
Rynek 42-43/8
50-116 WROC
ŁAW
Policealna
Szko
ła Rozwoju
Zawodowego
Szko
ła
jednoroczna
stacjonarna/
zaoczna
Logistyka
1 rok Dyspozytor
transportu
samochodowe-
go
KSZTA
ŁCENIE LOGISTYCZNE NA DOLNYM ŚLĄSKU W OFERCIE NA ROK SZKOLNY 2006/2007
I. Logistyka
32
2. SZKO
ŁY AKADEMICKIE
Na terenie Dolnego Śląska zidentyfikowano 7 uczelni akademickich umożliwiających zdobycie
tytułu licencjata, inżyniera, magistra i magistra inżyniera. Zestawienie uczelni akademickich
kształcących w kierunku transport i logistyka na Dolnym Śląsku przedstawiono w tabeli 3.
Tabela 3. Szkoły wyższe na Dolnym Śląsku.
Table 3. Colleges in the region of Lower Silesia.
Lp. Szko
ła
Wydzia
ł Kierunek Specjalność
Typ studiów
Czas
trwania
studiów
[semestr]
Dyplom
Organizacja i
projektowanie
systemów
transportowych
T
ra
n
s
p
o
rt
Technika i ekologia
transportu
Magisterskie
jednolite
dzienne
10
magister
in
żynier
Magisterskie
jednolite
dzienne
10
magister
in
żynier
Logistyka
Uzupe
łniające
zaoczne
magisterskie
5
magister
in
żynier
M
e
c
h
a
n
ic
z
n
y
Z
a
rz
ą
d
z
a
n
ie
i
i
n
ży
n
ie
ri
a
p
ro
d
u
k
c
ji
Zarz
ądzanie
logistyczne
Uzupe
łniające
zaoczne
magisterskie
dla osób po
licencjacie
5
magister
in
żynier
Magisterskie
dzienne
jednolite,
10
magister
in
żynier
Magisterskie
uzupe
łniające
dzienne,
Magisterskie
uzupe
łniające
zaoczne
4/5
magister
in
żynier
1
Politechnika
Wroc
ławska
Wyb.
Wyspia
ńskiego
27
50-370 Wroc
ław
In
fo
rm
a
ty
k
i
i
Z
a
rz
ąd
z
a
n
ia
Z
a
rz
ą
d
z
a
n
ie
i
m
a
rk
e
ti
n
g
Zarz
ądzanie
przedsi
ębiorstwem-
zarz
ądzanie
logistyczne
In
żynierskie
dzienne
jednolite
8
in
żynier
1.1 Politechnika
Wroc
ławska,
Zamiejscowy
O
środek
Dydaktyczny
w Jeleniej
Górze
plac Piastowski
27
58-560 Jelenia
Góra
M
e
c
h
a
n
ic
z
n
y
T
ra
n
s
p
o
rt
In
żynierskie
dzienne
jednolite
8
in
żynier
Magisterskie
jednolite
dzienne
8/11
magister
Zaoczne
magisterskie
8/11
magister
2
Akademia
Ekonomiczna
we Wroc
ławiu
ul.Komandorska
118/120
53-345 Wroc
ław
Z
a
rz
ą
d
z
a
n
ia
i
In
fo
rm
a
ty
k
i
Z
a
rz
ą
d
z
a
n
ie
i
m
a
rk
e
ti
n
g
Logistyka
Magisterskie
uzupe
łniające
zaoczne
3/4
magister
I. Logistyka
KSZTA
ŁCENIE LOGISTYCZNE NA DOLNYM ŚLĄSKU W OFERCIE NA ROK SZKOLNY 2006/2007
33
Analiza tabeli 3 wykazała istnienie na terenie Dolnego Śląska bezwzględną dominację
Wrocławia, 6 na 7 ośrodków kształcenia wyższego na Dolnym Śląsku, drugą pozycję zajmuje
Legnica z jedną uczelnią z dwoma wydziałami i z trzema specjalnościami na poziomie inżynierskim,
a ostatnie Jelenia Góra, gdzie jest Filia Politechniki Wrocławskiej z jednym kierunkiem kształcenia
na poziomie inżynierskim.
Źródło: opracowanie własne.
Source: author`s own elaboration.
Magisterskie
jednolite
10
magister
Magisterskie
uzupe
łniające
dzienne,
Magisterskie
uzupe
łniające
zaoczne
4
magister
3
Wy
ższa Szkoła
Zarz
ądzania
"Edukacja"
ul. Krakowska
56-62
50-425 Wroc
ław
Z
a
rz
ą
d
z
a
n
ie
i
m
a
rk
e
ti
n
g
Zarz
ądzanie w
logistyce
Licencjackie
dzienne,
Licencjackie
zaoczne,
6
licencjat
Logistyka
4
Mi
ędzynarodowa
Wy
ższa Szkoła
Logistyki i
Transportu we
Wroc
ławiu:
ul. So
łtysowicka
19B
51-168 Wroc
ław
L
o
g
is
ty
k
i
i
T
ra
n
s
p
o
rt
u
Transport i
spedycja
Licencjackie
dzienne,
Licencjackie
zaoczne
6
licencjat
5
Wy
ższa Szkoła
Bankowa
ul. Fabryczna
29-31
53-609 Wroc
ław
F
in
a
n
s
ó
w
i
Z
a
rz
ąd
z
a
n
ia
F
in
a
n
s
e
i
b
a
n
k
o
w
o
ść
Finanse i handel
mi
ędzynarodowy
– logistyka
mi
ędzynarodowa
Licencjackie
dzienne,
Licencjackie
zaoczne
6
licencjat
6
Wy
ższa Szkoła
Zarz
ądzania i
Bankowo
ści w
Poznaniu, Filia
we Wroc
ławiu
ul.
Św.
Antoniego 24a
50-073 Wroc
ław,
Z
a
rz
ą
d
z
a
n
ie
i
m
a
rk
e
ti
n
g
Logistyka
Licencjackie
dzienne,
Licencjackie
zaoczne,
Licencjackie
eksternistyczne
Licencjackie
eksternistyczne
realizowane za
pomoc
ą
Internetu
6
licencjat
Logistyka i
technologia
transportu
T
ra
n
s
p
o
rt
u
Eksploatacja
pojazdów i
urz
ądzeń
transportowych
In
żynierskie
dzienne,
In
żynierskie
zaoczne
8
in
żynier
7
Wy
ższa Szkoła
Mened
żerska w
Legnicy
ul. Reymonta 21
59-220 Legnica
Z
a
rz
ą
d
z
a
n
ia
i
M
a
rk
e
ti
n
g
u
In
żynieria
zarz
ądzania
transportem
In
żynierskie
zaoczne
8
in
żynier
KSZTA
ŁCENIE LOGISTYCZNE NA DOLNYM ŚLĄSKU W OFERCIE NA ROK SZKOLNY 2006/2007
I. Logistyka
34
3. STUDIA PODYPLOMOWE
Zestawienie ośrodków oferujących studia podyplomowe na rok akademicki 2005/2006
adresowane do absolwentów szkół wyższych i dla średniej i wyższej kadry firm wskazuje tylko
Wrocław jako miejsce dokształcania [tabela 4].
Tabela 4. Studia podyplomowe we Wrocławiu.
Table 4. Postgraduate studies in Wroclaw.
Źródło: opracowanie własne.
Source: author`s own elaboration.
Lp. Szko
ła
Wydzia
ł Kierunek Specjalność
Czas
trwania
studiów
Ilo
ść
godzin
Koszt
PLN
1
Akademia
Ekonomiczna
we Wroc
ławiu
ul.Komandorska
118/120
53-345 Wroc
ław
ZAK
ŁAD
SZKOLENIA
I EKSPERTYZ
Polskiego
Towarzystwa
Ekonomicznego
PETEKS Sp. z
o.o.
ul.
Łaciarska
28, 50-146
Wroc
ław
Z
a
rz
ą
d
z
a
n
ia
i
I
n
fo
rm
a
ty
k
i
Z
a
rz
ą
d
z
a
n
ie
i
m
a
rk
e
ti
n
g
Zarz
ądzanie
logistyczne
przedsi
ębiorstwem
2
semestry
160
3790
Logistyka
mi
ędzynarodowych
łańcuchów dostaw,
Logistyka w handlu
i dystrybucji
Systemy
logistyczne
transportu
bliskiego i
magazynowania
2
Mi
ędzynarodowa Wyższa Szkoła
Logistyki i Transportu we
Wroc
ławiu:
ul. So
łtysowicka 19B
51-168 Wroc
ław
Logistyka odpadów
komunalnych,
motoryzacyjnych,
niebezpiecznych
2
semestry
160
3600
3
Wy
ższa Szkoła Zarządzania
„Edukacja”
ul. Krakowska 56-62
50-425 Wroc
ław
Z
a
rz
ą
d
z
a
n
ie
i
m
a
rk
e
ti
n
g
Zarz
ądzanie w
logistyce
2
semestry
220
2400
4
Wy
ższa Szkoła Bankowa
ul. Fabryczna 29-31
53-609 Wroc
ław
Logistyka w
biznesie
2
semestry
192
3600
5
Wy
ższa Szkoła Informatyki i
Zarz
ądzania Copernicus we
Wroc
ławiu
ul. Inowroc
ławska 56,
53-648 Wroc
ław
Zarz
ądzanie
infrastruktur
ą
transportowa
2
semestry
240
3600
I. Logistyka
KSZTA
ŁCENIE LOGISTYCZNE NA DOLNYM ŚLĄSKU W OFERCIE NA ROK SZKOLNY 2006/2007
35
4. KURSY DOKSZTA
ŁCAJĄCE I ZAWODOWE
Na Dolnym Śląsku zidentyfikowano 11 instytucji zajmujących się dokształcaniem zawodowym
personelu średniego i technicznego. Zestawienie ofert kształcenia zawodowego na Dolnym Śląsku
przedstawiono w tabeli 5.
Tabela 5. Kursy dokształcające i zawodowe na Dolnym Śląsku.
Table 5. Training, impraning and vocational courses in the region of Lower Silesia.
Lp.
Oferent
Kurs
opis
Ilo
ść
godzin
Koszt
PLN
1
CL Consulting i
Logistyka Sp. z
o.o.
plac
Św. Macieja 2
50-244 Wroc
ław
Kurs dokszta
łcający
przy Policealnym
Studium Zawodowym
Spedytorów
Szkolenie przygotowuj
ące do
uzyskania certyfikatu kom petencji
zawodowych przewo
źnika
drogowego CPC - Certyfikat
Kom petencji Zawodowych
30
Kontrole drogowe
oraz w
przedsi
ębiorstwie w
świetle ustawy o
transporcie
drogowym , ustawy o
czasie pracy
kierowców i
rozporz
ądzeń
obowi
ązujących w UE
320
2
O
środek Szkolenia
Zawodowego
„BPF”
ul. Nowowiejska
23
50-314 Wroc
ław
KURSY ADR –
PRZEW ÓZ
M ATERIA
ŁÓW
NIEBEZPIECZN YCH.
Kursy podstawowe i specjalistyczne
oraz dokszta
łcające w zakresie
przewozu drogowego towarów
niebezpiecznych wszystkich klas
8,16,24
180-
450
3
O
środek
Kszta
łcenia i
Doskonalenia
Zawodowego
„Edukacja” sp. z
o.o. we Wroc
ławiu
ul. Krakowska 56-
62
50-425 Wroc
ław
Kierowca wózków jezdniowych z
nap
ędem silnikowym
3-4tyg.
550
Elem enty system u logistycznego
Strategiczna rola logistyki w skali
m ikro i m akro
Struktura organizacyjna logistyki
w przedsi
ębiorstwie
Obs
ługa klienta jako czynnik
konkurencyjno
ści
Organizacja dostaw
Zarz
ądzanie zapasami i
przep
ływami materiałowymi w
logistyce
Funkcjonowanie m agazynów w
przedsi
ębiorstwie
System y inform acyjne
wspom agaj
ące logistykę
przedsi
ębiorstwa
4
Firm a „Gosiewski -
Szkolenia i
Doradztwo”
ul. Boles
ławiecka
13/25,
53-614 Wroc
ław
Zarz
ądzanie logistyką
Problem y z wdra
żaniem logistyki
do przedsi
ębiorstwa
Zarz
ądzanie logistyczne
przedsi
ębiorstwem
Zarz
ądzanie logistyczne zapasami
Zarz
ądzanie logistyczne
m agazynam i
Koszty logistyczne w
przedsi
ębiorstwie
Logistyka jako narz
ędzie poprawy
konkurencyjno
ści przedsiębiorstwa
Wprowadzenie do zarz
ądzania
logistycznego i logistyki
zaopatrzenia
Warsztaty w zakresie zapasów
Obs
ługa klienta - zarządzanie
logistyczne firm
ą
Kom pleksowe warsztaty dla s
łużb
zaopatrzeniowych
5
Przybyli
ński -
Trening Doradztwo
i Szkolenia Robert
Przybyli
ński,
ul. Kazim ierza
Wielkiego 7,
50-077 Wroc
ław
Logistyka
Wykorzystanie Internetu w
przedsi
ębiorstwie - szkolenie oraz
prezentacja m ultimedialna
KSZTA
ŁCENIE LOGISTYCZNE NA DOLNYM ŚLĄSKU W OFERCIE NA ROK SZKOLNY 2006/2007
I. Logistyka
36
6
CENTRUM
SZKOLENIOWE
„abor" ul.
Łąkowa 8
50-036 Wroc
ław
Logistyka w
zarz
ądzaniu
Opodatkowanie
dzia
łalności
przewozowej i
spedycyjnej w 2005 r.
6
330
7
Towarzystwo
Naukowe
Organizacji i
Kierownictwa
- Oddzia
ł we
Wroc
ławiu
pl. Solny 14
50-062 Wroc
ław
Opodatkowanie
przewozów miejskich,
podmiejskich i
okazjonalnych
6
310
8
Legnicki Zak
ład
Doskonalenia
Zawodowego
ul.
D.Ch
łapowskiego
13, 59-220 Legnica
Kurs operatorów
wózków wid
łowych +
uprawnienia na
wymian
ę butli
gazowych
Celem kursu jest uzyskanie
uprawnie
ń dających prawo do
kierowania wózkami jezdniowymi z
nap
ędem silnikowym następujących
typów:
- na
ładowne,
- unosz
ące,
- podno
śnikowe,
- ci
ągnikowe,
- specjalne,
- dodatkowe uprawnienia do
wymiany butli gazowych w wózkach
zasilanych gazem.
63
390
9
O
środek
Centralnego
Szkolenia
Maszynistów
Ministerstwa
Gospodarki
ul. Orzechowa 2
50-540 Wroc
ław,
Operator maszyn
budowlanych i
drogowych kl. III
10
Rada Federacji
Stowarzysze
ń
Naukowo-
Technicznych
Naczelnej
Organizacji
Technicznej
Zag
łębia
Miedziowego
ul. Z
łotoryjska 87
59-220 Legnica
Obs
ługa dźwigów,
podno
śników, suwnic
Kierowca wózków jezdniowych z
nap
ędem silnikowym
67
540
11
O
świata
ul. Ruska 46b
53-508 Wroc
ław
Nowoczesny magazynier
35
250
KURSY Z ZAKRESU
HANDLU I
ŚWIADCZENIA
US
ŁUG
Magazynier
12
Dolno
śląski Zakład
Doskonalenia
Zawodowego we
Wroc
ławiu,
ul. Biskupia 10a,
50-148 Wroc
ław
KURSY Z ZAKRESU
PRAWA JAZDY,
TRANSPORTU
DROGOWEGO
- Dla osób ubiegaj
ących się o prawo
jazdy kat. A, B, C, E-B, C-E,T
- Dla kierowców wózków
jezdniowych o nap
ędzie
spalinowym, akumulatorowym w
transporcie wewn
ątrzzakładowym
- Dla kierowców przewo
żących
materia
ły niebezpieczne ADR (kurs
podstawowy, kursy specjalistyczne)
- Dla osób uprawnionych do
wykonywania bada
ń technicznych w
stacjach kontroli pojazdów,
- Z zakresu ratownictwa drogowego
Obs
ługa wózków
jezdniowych
12.1 DZDZ Wroc
ław,
O
środek
Kszta
łcenia
Zawodowego w
Boles
ławcu
ul.J.Pi
łsudskiego1B,
59-700 Boles
ławiec
Przewóz towarów
niebezpiecznych
I. Logistyka
KSZTA
ŁCENIE LOGISTYCZNE NA DOLNYM ŚLĄSKU W OFERCIE NA ROK SZKOLNY 2006/2007
37
Przewóz towarów
niebezpiecznych
Samochodowe kat. B;
Dla kierowców wózków
jezdniowych transportu
wewn
ątrz zakładowego
12.2 DZDZ Wroc
ław,
O
środek
Kszta
łcenia
Zawodowego w
Dzier
żoniowie
ul.
Świdnicka 35,
58-200 Dzier
żoniów
Obs
ługa suwnic i
elektrowci
ągów
Przewóz towarów
niebezpiecznych
Kierowca wózków
jezdniowych
Obs
ługa dźwigów towarowo-
-osobowych
Obs
ługa suwnic
12.3 DZDZ Wroc
ław,
O
środek
Kszta
łcenia
Zawodowego w
G
łogowie
ul. Jedno
ści
Robotniczej 46,
67-200 G
łogów
Obs
ługa dźwigów towarowo-
-osobowych
Kierowców wózków jezdnych
nap
ędzanych
akumulatorowych i
spalinowych
Pracownik magazynowy ze
znajomo
ścią komputera i
obs
ługą wózków jezdnych
nap
ędzanych
akumulatorowych i
spalinowych
Przewóz towarów
niebezpiecznych
Operator kombajnów
zbo
żowych
Prawa jazdy dla kandydatów
na kierowców
Obs
ługa dźwigów towarowo-
-osobowych
12.4 DZDZ Wroc
ław,
O
środek
Kszta
łcenia
Zawodowego w
Jaworze
ul. Kolejowa 12,
59-400 Jawor
Obs
ługa suwnic
Magazynier
Przewóz towarów
niebezpiecznych
12.5 DZDZ Wroc
ław,
O
środek
Kszta
łcenia
Zawodowego w
Jeleniej Górze
ul. 1 Maja 27,
58-500 Jelenia
Góra
Operator wózków wid
łowych
z nap
ędem elektrycznym i
spalinowym
Obs
ługa dźwigów i suwnic
Obs
ługa dźwigów towarowo-
-osobowych
12.6 DZDZ Wroc
ław,
O
środek
Kszta
łcenia
Zawodowego w
K
łodzku
ul. Warty 6,
57-300 K
łodzko
Przewóz towarów
niebezpiecznych
Pracownik magazynowy ze
znajomo
ścią komputera i
obs
ługą wózków jezdnych
nap
ędzanych
akumulatorowych i
spalinowych
Kierowca wózków jezdnych
nap
ędzanych
akumulatorowych i
spalinowych
Przewóz materia
łów
niebezpiecznych
Obs
ługa dźwigów towarowo-
-osobowych
12.7 DZDZ Wroc
ław,
O
środek
Kszta
łcenia
Zawodowego w
Legnicy
ul. Muzealna 2,
59-220 Legnica
Obs
ługa suwnic
KSZTA
ŁCENIE LOGISTYCZNE NA DOLNYM ŚLĄSKU W OFERCIE NA ROK SZKOLNY 2006/2007
I. Logistyka
38
12.8 DZDZ Wroc
ław,
O
środek
Kszta
łcenia
Zawodowego w
Kamiennej Górze
ul. Karola Miarki 27,
58-400 Kamienna
Góra,
Kierowca wózków
akumulatorowo-spalinowych
Przewóz towarów
niebezpiecznych w
transporcie drogowym
Kierowca wózków wid
łowych
12.9 DZDZ Wroc
ław,
O
środek
Kszta
łcenia
Zawodowego w
Lubinie
ul. M. Sk
łodowskiej
14, 59-300 Lubin
Prawa jazdy kat. B
Obs
ługa dźwigów towarowo-
-osobowych
Przewóz towarów
niebezpiecznych w
transporcie drogowym
12.10 DZDZ Wroc
ław,
O
środek
Kszta
łcenia
Zawodowego w
Ole
śnicy
ul. M
łynarska 3,
56-400 Ole
śnica
Kierowca wózków jezdnych
Kierowca wózków
akumulatorowych i
spalinowych
Dla kandydatów na
kierowców kat. B
Przewóz towarów
niebezpiecznych
Obs
ługa dźwigów towarowo-
-osobowych
12.11 DZDZ Wroc
ław,
O
środek
Kszta
łcenia
Zawodowego w
O
ławie
ul. 1 Maja 44,
55-200 O
ława
Obs
ługa suwnic
Przewóz towarów
niebezpiecznych
Kierowca wózków
akumulatorowo-spalinowych
Obs
ługa dźwigów towarowo-
-osobowych
Obs
ługa suwnic
12.12 DZDZ Wroc
ław,
O
środek
Kszta
łcenia
Zawodowego w
Świdnicy
ul. Letnia 13,
58-100
Świdnica
Sprzedawca - kasjer -
magazynier
Kierowca wózków jezdnych
akumulatorowych i
spalinowych
Kandydatów na kierowców
kat. B
Przewóz towarów
niebezpiecznych
- podstawowe
- specjalistyczne
Obs
ługa drobnego sprzętu
budowlanego (betoniarki,
wci
ągarki, żurawiki i inne)
Brukarz z uprawnieniami do
obs
ługi drobnego sprzętu i
urz
ądzeń drogowych
12.13 DZDZ Wroc
ław,
O
środek
Kszta
łcenia
Zawodowego w
Wa
łbrzychu
ul. Wa
ńkowicza 7,
58-304 Wa
łbrzych
Obs
ługa dźwigów towarowo-
-osobowych
Kierowca wózków wid
łowych i
akumulatorowych o nap
ędzie
elektrycznym i spalinowym
Dla kombajnistów
Obs
ługa średniego sprzętu
drogowego i budowlanego
Obs
ługa dźwigów towarowo-
-osobowych
Obs
ługa suwnic
12.14 DZDZ Wroc
ław,
O
środek
Kszta
łcenia
Zawodowego w
Z
ąbkowicach
Śląskich
ul. Legnicka 25,
57-200 Z
ąbkowice
Śląskie
Dla konserwatorów d
źwigów
I. Logistyka
KSZTA
ŁCENIE LOGISTYCZNE NA DOLNYM ŚLĄSKU W OFERCIE NA ROK SZKOLNY 2006/2007
39
Analiza tabeli 5 wykazuje dominację Wrocławia w zakresie dokształcania na kursach
zawodowych i teoretycznych, ale warto podkreślić prym Dolnośląskiego Zakładu Doskonalenia
Zawodowego we Wrocławiu, DZDZ Wrocław, którego ośrodki zamiejscowe zapewniają
dokształcanie personelu transportu wewnątrzzakładowego w całym regionie Dolnego Śląska.
WNIOSKI
Analiza kształcenia kadr dla firm logistycznych na Dolnym Śląsku wskazuje na dominację
Wrocławia jako głównego centrum edukacyjnego w zakresie szkół średnich, wyższych i studiów
podyplomowych.
Przedstawiona analiza kształcenia na Dolnym Śląsku ma w założeniu być pomocą dla
młodzieży pogimnazjalnej, chcącej kształcić się w przedmiotach logistycznych, jak i służyć pomocą
służbom personalnym firm logistycznych w kierowaniu kadr każdego szczebla na dokształcanie.
LOGISTICS EDUCATION AT LOWER SILESIA
The situation of logistics of Wrocław city and Dolny Śląsk region in subject of education in logistics,
transport and sedition at secondary, higher school, post diploma studies and vocational courses.
Key words: logistics, education, logistic education.
Źródło: opracowanie własne.
Source: author`s own elaboration.
Obs
ługa dźwigów towarowo-
-osobowych
Obs
ługa suwnic
Przewóz towarów
niebezpiecznych w
transporcie drogowym
12.15 DZDZ Wroc
ław,
O
środek
Kszta
łcenia
Zawodowego w
Z
łotoryi
ul. Wojska
Polskiego 50,
59-500 Z
łotoryja
Prawa jazdy kat. A, B, E-B, E-
C
Obs
ługa suwnic, dźwigów,
wci
ągarek
12.16 DZDZ Wroc
ław,
O
środek
Kszta
łcenia
Zawodowego we
Wroc
ławiu nr II
al. Wi
śniowa 81,
53-120 Wroc
ław
Kierowca wózka jezdniowego
z nap
ędem silnikowym
Prawa jazdy kategorii B.
12.17 DZDZ Wroc
ław,
O
środek
Kszta
łcenia
Zawodowego we
Wroc
ławiu nr III
Rynek 25,
53-101 Wroc
ław
Przewóz towarów
niebezpiecznych (ADR)
- podstawowy,
- specjalistyczny - przewóz
w cysternach,
- specjalistyczny - przewóz
materia
łów wybuchowych,
- specjalistyczny - przewóz
materia
łów
promieniotwórczych,
- doskonal
ący w zakresie
ww. kursów dla kierowców,
którzy wcze
śniej uzyskali
uprawnienia do przewozu
towarów niebezpiecznych
I. Logistyka
POLSKIE REGIONALNE PORTY LOTNICZE W OBS
ŁUDZE RUCHU PASAŻERSKIEGO
41
Do niedawna liczba pasażerów korzystających z transportu lotniczego, zarówno w celach
turystycznych, jak i biznesowych, stanowiła niewielki odsetek w ogólnym transporcie pasażerskim
w Polsce. Sytuacja ta uległa wyraźnej zmianie na skutek deregulacji rynku usług lotniczych
i począwszy od 2003 r. dynamicznie wzrasta rola transportu lotniczego w obsłudze ruchu
pasażerskiego w Polsce.
Przystąpienie Polski do UE 1 maja 2004 r. i realizacja zasad polityki otwartego nieba
doprowadziło nie tylko do zwiększenia siatki połączeń, ale także do wzrostu ruchu lotniczego,
w tym głównie pasażerskiego. Liczba obsłużonych pasażerów w polskich portach w 2005 r. wzrosła
prawie o 30%, dając łączną liczbę 11,6 mln przewiezionych osób. Usytuowało to Polskę, według
prognoz IATA, na pozycji jednego z najszybciej rozwijających się rynków usług lotniczych
w najbliższych latach.
Marta PILARCZYK*
POLSKIE REGIONALNE PORTY LOTNICZE W OBS
ŁUDZE
RUCHU PASA
ŻERSKIEGO
Udział transportu lotniczego w obsłudze ruchu pasażerskiego w Polsce, zarówno w celach
turystycznych, jak i biznesowych, do niedawna stanowił niewielki odsetek w ogólnym
transporcie pasażerskim w Polsce. Przystąpienie Polski do UE w 2004 r. i związane z tym
objęcie polskiego rynku usług lotniczych polityką „otwartego nieba” zapoczątkowało proces
demonopolizacji rynku wspierany dodatkowo rosnącym popytem na usługi lotnicze w Polsce.
Zapoczątkowane zmiany w obsłudze potoków pasażerskich przełożyły się również na
przekształcenia w strukturze przewozów, w efekcie systematycznie wzrasta rola regionalnych
portów lotniczych. Liczba obsłużonych pasażerów w polskich portach w 2005 r. w stosunku
do roku poprzedniego wzrosła prawie o 30%, dając łączną liczbę 11,6 mln przewiezionych
pasażerów. Do przemian w znacznym stopniu przyczyniła się ekspansja zagranicznych
przewoźników niskokosztowych (low-cost carriers - LCCs). Według prognoz Urzędu
Lotnictwa Cywilnego oraz IATA, porty regionalne będą w stanie obsłużyć w 2030 roku
nawet 63,7 mln. Wymaga to jednak znacznych inwestycji zarówno w rozwój infrastruktury
lotniskowej, które mają na celu obsłużenie zwiększonego przepływu pasażerów jak
i nawigacyjnej, związanej z większą liczbą samolotów.
Słowa kluczowe: transport, transport lotniczy, porty, porty lotnicze, ruch pasażerski.
* Mgr Marta PILARCZYK, Katedra Gospodarki Światowej i Transportu Morskiego Wydziału Zarządzania
i Ekonomiki Usług Uniwersytetu Szczecińskiego.
POLSKIE REGIONALNE PORTY LOTNICZE W OBS
ŁUDZE RUCHU PASAŻERSKIEGO
I. Logistyka
42
Do tej porty dostępność usług lotniczych dla polskich nabywców była ograniczona wysoką
ceną za przeloty, jaką oferował PLL LOT na trasach międzykontynentalnych i jego spółki zależnej
euroLOT na trasach krajowych, a rozwój regionalnych portów lotniczych hamowała dominująca
pozycja centralnego portu lotniczego Okęcie.
Do przemian na „polskim niebie” i rewitalizacji działalności portów regionalnych w znacznym
stopniu przyczyniła się ekspansja przewoźników niskokosztowych (LCCs), którzy najczęściej
korzystają z lotnisk oddalonych o kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt kilometrów od dużych
aglomeracji.
Porty lotnicze stanowią podstawowy element infrastruktury transportu lotniczego, a ich oferta
jest sumą ofert lądujących i startujących na ich terenie przewoźników. Stanowią one nie tylko
część infrastruktury transportowej kraju, ale przede wszystkim wielofunkcyjne organizmy
determinujące awans techniczny, cywilizacyjny i społeczno-gospodarczy regionów, w jakich są
zlokalizowane. Porty lotnicze umożliwiają dostępność komunikacyjną regionu, wpływają na jego
atrakcyjność turystyczną oraz inwestycyjną, generują miejsca pracy w obszarze działania i poza
nim
1
oraz zwiększają mobilność społeczeństwa.
Polskie lotniska stanowią podstawowy element infrastruktury transportu lotniczego, a ich
oferta jest sumą ofert lądujących i startujących na ich terenie przewoźników. Istotną rolę odgrywa
tu przepustowość (operacji lotniczych, pasażerów, ładunków), wyposażenie w systemy nawigacji,
możliwość bezpiecznego wykonania operacji, dostępność transportowa - wszystkie te czynniki
mają wpływ na wybór trasy podróżnego.
2
Infrastruktura lotnicza w Polsce obejmuje obecnie:
3
1
Szacuje się, że milion obsługiwanych pasażerów stworzy zatrudnienie dla około tysiąca osób w porcie
lotniczym i czterech tysięcy poza nim. A każde 100 tys. odwiedzających to napływ 30 mln USD do kas
hotelarzy, restauratorów, sklepikarzy i miast.
2
FILARSKA A., GERTZ J., Stan i perspektywy rozwoju lotnisk regionalnych w Polsce, [w:] Transport
morski i lotniczy w obsłudze ruchu pasażerskiego. Praca zbiorowa pod red. Henryka Salmonowicza,
Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2005, s. 253
3
Informacje o kierunkach rozwoju lotnictwa cywilnego do roku 2010, Ministerstwo Infrastruktury, Warszawa
2003, s.7.
Rys. 1. Kraje o najszybszym wzroście ruchu lotniczego w latach 2005-2009 w %.
Fig. 1. Countries with the fastest growth of air traffic In years 2005-2009 in percents.
Źródło: IATA (International Air Transport Association)
Source: IATA (International Air Transport Association)
11,2%
9,6%
9,5%
9,2%
8,9%
0
0,02
0,04
0,06
0,08
0,1
0,12
Polska
Chiny
Czechy
Katar
Turcja
I. Logistyka
POLSKIE REGIONALNE PORTY LOTNICZE W OBS
ŁUDZE RUCHU PASAŻERSKIEGO
43
1.
1 centralny port lotniczy: Centralny Międzynarodowy Port Lotniczy Warszawa Okęcie im.
Fryderyka Chopina;
2.
1 port lotniczy regionalny główny: Kraków-Balice im. Jana Pawła II;
3.
10 portów lotniczych regionalnych:
·
Gdańsk-Rębiechowo,
·
Katowice-Pyrzowice,
·
Poznań-Ławica,
·
Wrocław-Starachowice,
·
Szczecin-Goleniów,
·
Rzeszów-Jasionka,
·
Bydgoszcz-Szwederowo,
·
Łodź-Lublinek,
·
Zielona Góra-Babimost,
·
Szczytno-Szymany.
4.
42 lokalne porty lotnicze oraz infrastrukturę ruchu lotniczego.
Systematyzacja lotnisk (zgodnie z kryteriami sieci TEN - Trans European Network) odbywa
się na podstawie wielkości przewozów pasażerskich i towarowych, liczby wykonywanych operacji
lotniczych, odległości od innych portów lotniczych oraz prognoz ruchowo-przewozowych.
W celu ujednolicenia i uściślenia systemu klasyfikacji ruchu lotniczego w Polsce wyróżnia
się jego trzy poziomy (model 3-stopniowy opiera się na kryteriach przyjętych w krajach UE)
4
:
·
poziom I - przewozy międzynarodowe na liniach dalekiego zasięgu,
·
poziom II - przewozy międzynarodowe na liniach średniego i krótkiego zasięgu oraz przewozy
krajowe na liniach o dużym natężeniu ruchu;
·
poziom III - przewozy na liniach o małym potoku ruchu na liniach krótkiego zasięgu dla obsługi
mniejszych rejonów zurbanizowanych, małego przemysłu, ruchu turystycznego, centrów
handlowych przy zastosowaniu małych samolotów.
W odniesieniu do powyższej klasyfikacji, główny port regionalny powinien obsługiwać
wszystkie trzy poziomy ruchu (Kraków), natomiast pozostałe porty regionalne - poziom II i III,
przewozy krajowe i międzynarodowe średniego i krótkiego zasięgu, przewozy krajowe pomiędzy
portami regionalnymi oraz przewozy krajowe skierowane do HUB Warszawa-Okęcie.
Na uwagę w tym miejscu zasługuje fakt powstania portu hubowego w Katowicach (w wyniku
realizacji polityki otwartego nieba) dla przewoźnika Wizz Air. Liczba odprawianych pasażerów
zwiększyła się w tym porcie w okresie maj-czerwiec 2004 roku o 80% w stosunku do roku
poprzedniego. W perspektywie kilku lat port w Katowicach może stać się dużym hubem, z którego
wykonywane będą loty w najdalsze zakątki świata.
Natomiast biorąc pod uwagę poziom przewozów i klasę techniczną, polskie lotniska dzieli
się na:
5
·
Klasa A - Dwa porty lotnicze będące zapasowymi dla portu centralnego: Kraków i Gdańsk;
·
Klasa B - Porty lotnicze zakwalifikowane do grupy regionalnych na podstawie Dyrektywy
Rady Unii Europejskiej: Kraków, Poznań i Wrocław;
·
Klasa C - Porty lotnicze znajdujące się o minimum 100 kilometrów od najbliższego lotniska
obsługującego samoloty o masie powyżej 10 ton. Są to: Szczecin, Rzeszów, Bydgoszcz, Łódź,
Zielona Góra i Szczytno.
4
Informacje o kierunkach rozwoju lotnictwa cywilnego do roku 2010, Ministerstwo Infrastruktury, Warszawa
2003, s.8.
5
FILARSKA A., GERTZ J., Stan i perspektywy rozwoju lotnisk regionalnych…op. cit., s. 253-255.
POLSKIE REGIONALNE PORTY LOTNICZE W OBS
ŁUDZE RUCHU PASAŻERSKIEGO
I. Logistyka
44
Ważnym atrybutem portu regionalnego jest jego dostępność w regionie, skoordynowanie
z arteriami ruchu lądowego (drogowego i kolejowego), szeroka i różnorodna siatka połączeń,
świadczenie usług dodatkowych, a przede wszystkim obsługa pasażerów na właściwym poziomie
jakościowym.
Doświadczenia europejskich portów lotniczych pozwalają wysnuć tezę, iż regionalne porty
lotnicze w Polsce systematycznie, przy współpracy z przewoźnikami, biurami turystycznymi
i regionem, zwiększą ofertę usługową, co przyczyni się do dalszego ich rozwoju, wzrostu siatki
połączeń, a przede wszystkim do wzrostu ruchu pasażerskiego w tych portach. Tylko w ciągu
ostatnich dwóch lat ruch lotniczy w Polsce wzrósł o prawie 2/3, co prezentuje rys. 2.
Rys. 2. Liczba pasażerów obsłużonych przez polskie lotniska w tys. osób w latach 2004-2005.
Fig. 2. The number of the passengers serviced by Polish airports (In thousand) in years 2004-2005.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z portów lotniczych.
Source: self study based on information's from airports.
6085
7173
841
1586
623
1092
467
672
363
463
381
419
109
136
73
93
25
39
6
18
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
8000
Warszawa
Kraków
Katowice
Gda
ńsk
Wroc
ław
Pozna
ń
Szczecin
Rzeszów
Bydgoszcz
Łodź
2004
2005
Według prognoz IATA, w latach 2005-2009 Polska stanie się najszybciej rozwijającym się
rynkiem lotniczym na świecie, ze średniorocznym tempem wzrostu liczby pasażerów na poziomie
ponad 11%. Tylko w ubiegłym roku w stosunku do 2003 wzrost wyniósł ponad 28,5%, co na tle
innych krajów europejskich (ok. 6,3%) daje bardzo pozytywny wynik. W obsłudze potoków
pasażerskich nadal największy udział ma Port Okęcie, który w całym 2005 roku obsłużył ponad
60% ruchu lotniczego w Polsce, jednak w stosunku do 2004 r. udział ten spadł o ok. 7% i tendencja
ta prawdopodobnie utrzyma się w 2006 r. na korzyść portów regionalnych.
Może to oznaczać, że w przyszłości to porty regionalne będą obsługiwać większość połączeń.
Według prognoz ULC, w 2020 liczba odprawionych pasażerów w polskich lotniskach wyniesie 40
mln osób, a w 2030 blisko 63,7 mln.
Podstawowym motorem wzrostu przewozów lotniczych i rozwoju portów regionalnych
w Polsce są tanie linie lotnicze (segment LCCs). W 2005 roku wielkość regularnego ruchu
I. Logistyka
POLSKIE REGIONALNE PORTY LOTNICZE W OBS
ŁUDZE RUCHU PASAŻERSKIEGO
45
pasażerskiego w polskich portach lotniczych w ruchu krajowym i zagranicznym, rozkładowym
i czarterowym na 12 polskich lotniskach komunikacyjnych wyniosła 11,6 mln osób - z czego tani
przewoźnicy przewieźli w sumie w całym 2005 r. 3,23 mln osób
6
, czyli 31,3 % wszystkich pasażerów
korzystających z przewozów w ruchu rozkładowym (o 22,8% więcej niż rok wcześniej).
7
Rys. 3. Udział polskich portów lotniczych w obsłudze ruchu pasażerskiego w 2005 r. w procentach.
Fig. 3. Polish airports participation In passenger traffic services In year 2005 in percents.
Rys. 4. Stan oraz prognozy na kolejne lata ruchu pasażerskiego w polskich portach w mln osób.
Fig. 4. Present condition and the prognosis for next years passenger traffic In Polish airports (In million of people).
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ULC oraz www.rzeczpospolita.pl.
Source: self study based on information's from The Civil Aviation Office (CAO) and www.rzeczpospolita.pl.
5,8
6,3
6,6
7,1
9
11,6
14,3
16,4
18,3
20,3
63,7
0
10
20
30
40
50
60
70
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2030
6
7
W pierwszym kwartale 2006 roku polskie lotniska obsłużyły ponad 2,7 mln pasażerów, czyli o 34 % więcej niż
w tym samym okresie 2005 roku. Największy przyrost liczby przewiezionych pasażerów w stosunku do tego
samego okresu 2005 roku zanotował port lotniczy w Warszawie (210 tys. więcej pasażerów), Krakowie (128 tys.
więcej), który wyprzedził Gdańsk (85 tys. więcej) i Wrocław (63 tys. więcej).
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.
Source: self study based on information's from annual report of The Civil Aviation Office (CAO).
POLSKIE REGIONALNE PORTY LOTNICZE W OBS
ŁUDZE RUCHU PASAŻERSKIEGO
I. Logistyka
46
Dla porównania, rok wcześniej linie niskokosztowe posiadały jedynie 13 % udziału w rynku
przewozów regularnych, a wielkość przewozów osiągnęła 1,1 mln pasażerów. Tanie linie lotnicze
w 2005 roku wygenerowały 95,34 % ogólnego wzrostu w ruchu regularnym, a tylko 4,66 %
przewoźnicy tradycyjni. Udział przewoźników niskokosztowych w rynku przewozów pasażerskich
zwiększył się o 18,3 proc. w stosunku do tego samego okresu roku ubiegłego przy jednoczesnym
spadku udziału w rynku przewoźników tradycyjnych.
Rys. 5. Liczba pasażerów przewiezionych przez linie lotnicze między Polską a Wielką Brytanią w tys. osób w latach
2003-2005.
Fig. 5. The number of the passengers cared by airlines between Poland and Grate Britain In thousands of people In years
2003-2005.
Źródło: "Rzeczpospolita": Lot i British Airways tracą pasażerów, 25-26 stycznia 2006 r.
Source: "Rzeczpospolita": Lot i British Airways tracą pasażerów, 25-26 stycznia 2006 r.
512
990
1836
505
578
488
7
412
1348
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
1800
2000
Ogólna liczba
pasa
żerów
przewiezionych
przez linie
tradycyjne
przewiezionych
przez segment
LCCs
2003
2004
2005
Rys. 6. Liczba pasażerów obsłużonych przez tanie linie lotnicze w Polsce w tys. osób.
Fig. 6. The number of the passengers serviced by low cost airlines in Poland in thousands of people.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ze stron internetowych przewoźników.
Source: self study based on information's from web sites of the carriers.
350
1200
0
500
115
470
25
416
0
260
52
201
0
200
400
600
800
1000
1200
Wizzair
Centralwings
Sky Europe
Easy-Yet
Ryanair
Germanwings
2004
2005
I. Logistyka
POLSKIE REGIONALNE PORTY LOTNICZE W OBS
ŁUDZE RUCHU PASAŻERSKIEGO
47
W ruchu międzynarodowym uczestniczą zarówno Polacy, jak i cudzoziemcy, przy czym udział
tych pierwszych znacząco wzrasta (w 2005 r. spośród 9,5 mln ogólnej liczby pasażerów, Polacy
stanowili ok. 5,5 mln, oznacza to wzrost o 47% w stosunku do roku poprzedniego a w grupie
cudzoziemców o ok. 30% - 4 mln osób
8
). Dane te świadczą o rosnącej roli transportu lotniczego
w podróżach turystycznych do Polski.
Jednak ruch na poszczególnych lotniskach nie wzrastał równomiernie. Najbardziej dynamicznie
rozwijały się lotniska: Kraków-Balice (89%) i Katowice-Pyrzowice (75%), które posiadają u siebie
bazy LCCs takich jak SkyEurope i Wizz Air. Natomiast największy wolumen wzrostu pasażerów
zanotowało Okęcie, jednak udział tego lotniska w obsłudze całego ruchu obniżył się z 68% w 2004
do 61% w 2005 r.
8
9
Czy będzie konkurencja wśród polskich lotnisk?, Gazeta Prawna, 14 czerwca 2005 r.
Rys. 7. Struktura procentowa ruchu w polskich portach lotniczych według kierunków i rodzajów w 2005 r.
Fig. 7. Percent structure of traffic In Polish airports by the directions and kinds in year 2005.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Instytutu Turystyki w Warszawie.
Source: self study based on information's from Institute of Tourism In Warsaw.
15%
11%
46%
28%
krajowy
zagraniczny czarterowy
zagraniczny regularny/linie
tradycyjne
zagraniczny
regularny/LCCs
Na rynku przewozów krajowych panowała stagnacja, ruch utrzymał się na poziomie
z poprzedniego roku. Tendencję wzrostową wykazywał natomiast segment przewozów
czarterowych, którego sytuacja nie uległa pogorszeniu na skutek konkurencji LCCs, głównie dzięki
nienakładaniu się na siebie szeregu kierunków obsługiwanych przez LCCs i najbardziej popularnych
w Polsce kierunków czarterowych (Egipt, Tunezja, Turcja) lub nakładania się w niewielkim stopniu
(Grecja, Hiszpania).
Aby polskie regionalne porty lotnicze mogły wykorzystać szanse w postaci wzmożonego
ruchu pasażerskiego, niezbędne są inwestycje, które zwiększą przepustowość portów i wpłyną na
unowocześnienie ich całej infrastruktury. Ich rozbudowa to nie tylko szansa rozwoju portu, ale
i całego regionu.
Problemem jest jednak kwestia własności gruntów, na jakich część polskich portów jest
zlokalizowanych (właścicielem większości polskich lotnisk jest Przedsiębiorstwo Państwowe Porty
Lotnicze).
Udziały PP PL w portach lotniczych wyglądają następująco
9
:
·
Warszawa, Rzeszów, Zielona Góra: 100%
·
Kraków: 63,6%
POLSKIE REGIONALNE PORTY LOTNICZE W OBS
ŁUDZE RUCHU PASAŻERSKIEGO
I. Logistyka
48
·
Poznań: 63,6%
·
Szczecin: 59,2%
·
Wrocław: 47,6%
·
Gdańsk: 37,6%
·
Szczytno (Mazury): 32,5%
·
Bydgoszcz: 27,9%
·
Katowice: 20,07%
·
Łódź: 0%.
Inwestowanie na obcych gruntach jest bardzo ryzykowne, a pozyskiwanie funduszy unijnych
czy kredytów może odbywać się wyłącznie z pozycji właściciela. Z dotacji unijnych wysokości
ok. 400 mln euro w latach 2007-2013 może skorzystać 8 polskich lotnisk, które są częścią
transeuropejskich sieci transportowych: Warszawa, Poznań, Łódź, Wrocław, Gdańsk, Rzeszów,
Kraków, Katowice. Pozostałe porty lotnicze, które współużytkują nieruchomości należące do Agencji
Mienia Wojskowego, mogą korzystać jedynie z regionalnych programów operacyjnych. Szansą
dla tych portów jest komunalizacja wykorzystywanych gruntów, ale do tego potrzebna jest jednak
podstawa prawna, której jeszcze nie ma.
Jak wynika z raportu firmy PMR, Polish Construction Reviev, inwestycje w rozbudowę portów
lotniczych w Polsce wzrosną w 2006 r. do niemal 440 mln zł, z czego ok. 190 mln zł zabsorbuje
lotnisko Okęcie, 120 mln zł Kraków, 71 mln zł Katowice, 23 mln zł Wrocław, 17, 5 mln zł Gdańsk,
7, 5 mln zł Poznań.
Najbardziej konieczne są inwestycje w infrastrukturę lotniskową, które mają na celu obsłużenie
zwiększonego przepływu pasażerów oraz nawigacyjną, związane z większą liczbą samolotów.
Rys. 8. Inwestycje w rozbudowę portów lotniczych w Polsce w wybranych miastach w 2006 r. w mln zł.
Fig. 8. Investments In enlargement of Polish airports In selected Cities In year 2006 in million zl.
Źródło: www.pmrpublications.com.
Source: http:// www.pmrpublications.com.
120
71
17,5
7,5
190
23
Warszawa
Kraków
Katowice
Gda
ńsk
Wroc
ław
Pozna
ń
Ważne jest również to, że wskazane inwestycje pociągają za sobą szereg innych, równie
ważnych, takich jak rozbudowa i dopasowanie infrastruktury drogowej i kolejowej, a także
w sąsiedztwie lotnisk, biur, bazy hotelowej oraz wielu innych usług.
Przystąpienie Polski do Wspólnot Europejskich, związana z tym realizacja polityki otwartego
nieba oraz ekspansja tanich linii lotniczych przyczyniły się do dynamicznego rozwoju ruchu
I. Logistyka
POLSKIE REGIONALNE PORTY LOTNICZE W OBS
ŁUDZE RUCHU PASAŻERSKIEGO
49
pasażerskiego w polskich portach lotniczych. Stanowi to wielką szansę dla polskiego lotnictwa
cywilnego, jak również dla całej polskiej gospodarki. Wymaga to jednak determinacji władz
centralnych i samorządowych zarówno w kwestiach formalno-prawnych, jak i finansowych.
Biorąc pod uwagę strukturę geograficzną w zakresie połączeń regularnych, nadal
podstawowym kierunkiem przewozów pozostanie Europa Zachodnia, a w ramach tego obszaru
takie kraje jak Niemcy, Wielka Brytania i Francja. Zwiększeniu powinien ulec udział przewozów
do Europy Południowej w wyniku większej i bardziej zróżnicowanej oferty przewoźników segmentu
LCCs. Głównym kierunkiem pozaeuropejskim pozostaną takie regiony jak północny Atlantyk
(zwłaszcza pomiędzy Polską a USA i Kanadą). Olbrzymi potencjał w nadchodzących latach upatruje
się również w obsłudze przewozów pasażerskich w kierunku Dalekiego i Środkowego Wschodu
(Chiny, Japonia, Singapur, Tajlandia i Indie).
Do końca 2007 r. polskie lotniska muszą spełnić wymagania związane z przystąpieniem Polski
do układu z Schengen, w związku z tym terminale muszą mieć możliwość oddzielenia pasażerów
podróżujących do państw obszaru Schengen od tych lecących do państw trzecich, to z kolei wymaga
inwestycji. Z drugiej strony niebezpiecznie rośnie również konkurencja za zachodnią granicą Polski,
gdzie powstaje gigantyczny port lotniczy Berlin Brandenburg International (BBI), którego budowa
zostanie prawdopodobnie zakończona w 2011 r. Lotnisko będzie wówczas w stanie przyjąć 22 mln
pasażerów rocznie. Jeżeli w tym czasie nie powstanie w Polsce nowy centralny port lotniczy,
potencjał polskiego lotnictwa cywilnego może okazać się zbędny.
LITERATURA:
[1]
Czy będzie konkurencja wśród polskich lotnisk?, Gazeta Prawna, 14 czerwca 2005 r.
[2]
DZIEDZIC T., ŁOPACIŃSKI K., Rynek lotniczy 2005, Instytut Turystyki w Warszawie, Wiadomości
Turystyczne, Warszawa 2005.
[3]
FILARSKA A., GERTZ J., Stan i perspektywy rozwoju lotnisk regionalnych w Polsce, [w:] Transport
morski i lotniczy w obsłudze ruchu pasażerskiego. Praca zbiorowa pod red. Henryka Salmonowicza,
Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2005.
[4]
Informacje o kierunkach rozwoju lotnictwa cywilnego do roku 2010, Ministerstwo Infrastruktury,
Warszawa 2003.
[5]
SZYMAJDA I., Konkurencja w transporcie lotniczym. Prawo europejskie i problemy dostosowania
prawa polskiego, Wydawnictwo Libera, Warszawa 2002.
[6]
TŁOCZYŃSKI D., Skutki liberalizacji rynku usług transportu lotniczego dla regionalnych portów
lotniczych, [w:] Transport morski i lotniczy w obsłudze ruchu pasażerskiego. Praca zbiorowa pod
red. Henryka Salmonowicza, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2005.
[7]
[8]
http://www.pmrpublications.com
POLISH REGIONAL AIRPORTS IN THE SERVICE OF PASSENGER TRAFFIC
The participation of air transport in the service of Polish passenger traffic in area of tourism as well as
business travels has been slight in the totality of passenger traffic. From the year 2004 Poland take a part of
European Union. In that case the process of demonopolization of transportation market, connected with
politics of "Open Air" has been began. Initiating changes in the service of passenger flows transformed
also the structure of transportation. In result systematically increase the role of regional airports. Expansion
of foreign low-cost carriers take a big part of the transformation of this market. According to prognosis of
The Civil Aviation Office (CAO) and IATA, the Polish regional airports could service to over 63 millions of
passengers in the year 2030. However it demend considerable investment at airoprts infrastructure and air
navigation.
Key words: transport, air transport, ports, airports, passenger traffic.
I. Logistyka
LOGISTYCZNO-MARKETINGOWY SYSTEM TWORZENIA WARTO
ŚCI DLA KLIENTA ...
51
Kategoria wartości jest kluczowym pojęciem w teorii zarządzania, ponieważ przetrwanie
i długoterminowy sukces przedsiębiorstwa na rynku jest determinowany stałym tworzeniem
i dostarczaniem klientom właściwej (oczekiwanej) wartości. Jednocześnie kategoria ta jest nie-
jednoznaczna, gdyż może być interpretowana w wielu różnych wymiarach (ekonomiczno-
-rynkowym, marketingowym, aksjologicznym), a jej postrzeganie zależy głównie od osoby odbiorcy
i jego oczekiwań. Dlatego też pojawia się dodatkowo konieczność uporządkowania teorii w tym
zakresie na potrzeby dokonywanych w artykule analiz.
Kompleksowej oceny istoty wartości z punktu widzenia klienta dokonał P. Kotler. Według
tego autora, wartość dla klienta jest oferowaną sumą użyteczności, czyli dokonaną przez niego
oceną ogólnej zdolności produktu/usługi do zaspokojenia potrzeb
1
. Wartość użytkową należy więc
Tadeusz POKUSA*
LOGISTYCZNO-MARKETINGOWY SYSTEM TWORZENIA
WARTO
ŚCI DLA KLIENTA - WYBRANE ELEMENTY
Wysoka wartość dla klienta prowadzi do wyższego wskaźnika utrzymania klientów;
fakt ten wydaje się prosty i logiczny, jednak zadziwiająco mało firm zajmuje się
implementacją tego związku. Podobnie dostarczenie wyższej wartości niż konkurencja,
umożliwia firmie „przechwycenie” znacznej części wydatków ponoszonych przez
konsumentów, dodatkowo firmy, które dostarczają wyższą wartość, mają zazwyczaj
korzystniejszą strukturę kosztów niż rywale. Dzieje się tak dlatego, że firmy takie poświęcają
więcej uwagi racjonalizacji procesów w firmie (procesów tworzących wartość), lepiej
spełniają wymagania stawiane przez klientów. Firmy dostarczające wyższą wartość
odznaczają się także właściwymi postawami wśród pracowników i mniejszym wskaźnikiem
rotacji personelu. Entuzjastyczni pracownicy budują pozytywne więzi z klientami, są źródłem
cennych pomysłów na lepsze funkcjonowanie firmy, poprawia się komunikacja wewnątrz
organizacji, buduje zaufanie. Oczywistym jest też fakt, iż firmy dostarczające większą wartość
rozwijają się szybciej i dają większe zyski. Dostarczanie lepszej wartości dla klienta ma
ogromny wpływ na generowanie sukcesu firmy. Istotnym obszarem konkurowania w tym
zakresie jest kształtowanie logistyczno-marketingowego systemu tworzenia wartości dla
klienta. Szczególnie tu firma powinna nieustannie dążyć do poprawy osiąganych rezultatów
i zmniejszenia ryzyka popełniania błędów. Artykuł charakteryzuje tę problematykę,
prezentując strukturę logistyczno-marketingowego łańcucha wartości, dotykając również
zagadnienia jakości i doskonałości logistycznej.
Słowa kluczowe: logistyka, marketing, system, klient.
* Dr Tadeusz POKUSA, Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji w Opolu, Uniwersytet Opolski.
1
KOTLER P., Marketing. Analiza, planowanie, wdrażanie i kontrola, Gebethner & Ska, Warszawa 1994,
s.7, 33
LOGISTYCZNO-MARKETINGOWY SYSTEM TWORZENIA WARTO
ŚCI DLA KLIENTA ...
I. Logistyka
52
tutaj postrzegać jako zbiór właściwości produktu/usługi, dzięki którym zaspokaja on jakieś potrzeby.
2
Nabywca dokonuje oceny wartości rzeczywiście dostarczonej, uwzględniając przy tym koszty,
jakie będzie musiał ponieść w związku z pozyskaniem produktu/usługi. Wartość dla klienta jest
więc różnicą między sumą korzyści, jakich oczekuje on od danego produktu/usługi a kosztami
związanymi z jego nabyciem.
3
Korzyści dla klienta znajdują wyraz w oczekiwanych przez niego
atrybutach, jakie musi posiadać towar/usługa oraz ogólnym wizerunku firmy. Koszty natomiast
obejmują: wydatki stricte finansowe oraz koszty zużytego czasu, energii czy też koszty psychiczne.
Na podstawie wszystkich elementów korzyści i kosztów klient ustala rzeczywistą wartość produktu,
a porównując ją do wartości ofert konkurencyjnych, podejmuje ostateczną decyzję o nabyciu
konkretnego towaru.
Należy podkreślić, że wartość ma charakter subiektywnej oceny, w związku z czym
dostarczenie właściwej wartości determinuje zrozumienie potrzeb klienta. Wyznaczenie określonych
atrybutów oferty przez przedsiębiorstwo może więc, w zależności od tego, czy spełniają one
powyższe wymagania, kreować właściwą lub niewłaściwą wartość dla klienta. Ta ostatnia nie
zostanie oczywiście przez nabywcę zaakceptowana. Właściwa kombinacja korzyści może być przez
klienta uznana, jeżeli przewyższa lub jest inna od kombinacji konkurencji. Poza tym, jeżeli
organizacja chce zdobyć i utrzymać klienta, je oferta musi zapewnić osiąganie przez klienta
satysfakcji
4
.
Wartość w wymiarze ekonomiczno-rynkowym może być interpretowana w nawiązaniu do
łańcucha tworzenia wartości dodanej. Istota tego łańcucha sprowadza się do pojęcia
łańcucha/sieci dostaw, czyli wszystkich faz lub ogniw, w których powstaje produkt/usługa (dodawana
jest wartość), od oryginalnego źródła (materiały i surowce), przez wszystkie formy pośrednie, aż
do ostatecznego klienta. System tworzenia wartości (łańcuch wartości dodanej, łańcuch/sieć dostaw)
jest połączeniem łańcuchów wartości wszystkich jego uczestników, czyli: dostawców, producentów,
pośredników, dystrybutorów i ostatecznych klientów.
5
Przedsiębiorstwo jest pojedynczym łańcuchem
wartości, realizującym własne procesy transformacji.
Rynkową wartość dodaną traktować należy jako wynik całego procesu tworzenia wartości,
czyli wytworzoną wartość dla klienta powstałą w efekcie wykonania wszystkich procesów w obrębie
całego systemu tworzenia wartości. Można także wyodrębnić wartość dodaną w pojedynczym
przedsiębiorstwie, jako część zrealizowanej wartości dla klienta w dokonanych tylko w nim
procesach transformacji. Wytworzenie w organizacji całości lub części wartości znajduje wyraz
w jej akceptacji przez nabywcę i zapłacenia za nią odpowiedniej ceny. Zrealizowanie sprzedaży
warunkuje osiągnięcie ekonomicznych korzyści w postaci odpowiedniego poziomu zysku.
Ekonomiczny wymiar wartości - wartość dodana dla przedsiębiorstwa - wyraża więc wysokość
2
Słownik języka polskiego, t. III, PWN, Warszawa 1989, s. 660.
3
Por. KOTLER P., op. cit., s. 33-35, ROGOZIŃSKI K., Nowy marketing usług, Wydawnictwo Akademii
Ekonomicznej, Poznań 2000, s.46-48.
4
Według R. Woodruffa klient będzie zadowolony z wartości, gdy otrzyma pożądane atrybuty produktu
i jego funkcjonowania, poparte konsekwencjami w użytko waniu, a wartość spełni jego cele. Jest to
kolejno: satysfakcja oparta na atrybutach, konsekwencjach i celach, za: Szymura-Tyc M., Wartość dla
klienta jako podstawa budowy przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstwa, [w:] Marketing. Paradygmaty,
zastosowania, przełom wieków. Kongres Marketingu 2000, mat. kongresowe, t. I, Akademia Ekonomiczna,
Wrocław 2000, s. 154.
5
Por. RUTKOWSKI K., Zintegrowany łańcuch dostaw. Doświadczenia globalne i polskie, SGH, Warszawa
2000, s. 22. Należałoby tutaj mówić raczej o sieci wartości dodanej (sieci dostaw), w teorii do tej pory
używano jednak pojęcia „łańcuch”, dlatego też będą one stosowane zamiennie, SCHARY P.B., SKJOTT-
LARSEN T., Zarządzanie globalnym łańcuchem podaży. PWN, Warszawa 2002, s. 36-39.
I. Logistyka
LOGISTYCZNO-MARKETINGOWY SYSTEM TWORZENIA WARTO
ŚCI DLA KLIENTA ...
53
zrealizowanego obrotu uzyskanego w efekcie zaangażowania różnego rodzaju nakładów i wykonania
procesu transformacji.
6
Istotnym wymiarem wartości dla przedsiębiorstwa jest ponadto uzyskana,
w wyniku dostarczenia lepszej wartości dla klienta, nadwyżka korzyści w porównaniu do
konkurentów, gdyż określa większy (porównywalnie) potencjał jego rozwoju.
Według M. Treacy i F. Wiersemy istnieją trzy warianty, tzw. dyscypliny, dostarczania klientom
właściwej „wiązki wartości”. Są to:
7
·
doskonałość operacyjna (operational excellence) - wyrażająca się w oferowaniu nabywcom
produktów/usług po najatrakcyjniejszej cenie, wymagająca optymalizacji procesów z punktu
widzenia kosztów, czasu, elastyczności, sprawności, wygody klienta oraz kształtowania
efektywnego przebiegu procesów w całej sieci dostaw;
·
przywództwo produktowe (product leadership) - polegające na koncentracji na innowacjach,
projektowaniu nowych produktów i szybkim wprowadzaniu ich na rynek oraz kreowaniu
elastycznych struktur organizacyjnych opartych na procesach;
·
dopasowanie do potrzeb indywidualnego klienta (customer intimacy) - czyli orientowanie
się na ciągłe poznawanie i spełnianie potrzeb klienta oraz budowanie z nim długotrwałych
więzi poprzez integrację z jego łańcuchem wartości.
Przedsiębiorstwo koncentrujące się na dostarczeniu klientowi odpowiedniej, maksymalnej
w danych warunkach organizacyjnych, wartości dokonuje wyboru określonej dyscypliny, a następnie
stara się stale ją doskonalić, utrzymując jednocześnie należyty poziom w pozostałych obszarach.
Podejście takie gwarantuje, w opinii autorów, osiąganie stałego wzrostu zadowolenia klientów,
a przez to i długotrwałej przewagi konkurencyjnej.
8
Wymienione aspekty mogą być skutecznie realizowane dzięki pierwotnym, immanentnym
właściwościom logistyki i marketingu. Takie procesy marketingowe jak rozwijanie idei produktu
czy budowanie długotrwałych więzi i komunikacja z klientem oraz logistyczne procesy koordynacji
przepływów w integracji międzyorganizacyjnej, zapewnienie terminowości i dogodności dostaw,
optymalizowanie poziomu zapasów, organizowanie transportu, zapewnienie wysokiego poziomu
świadczeń będą miały istotny wkład w tworzenie oczekiwanej przez klienta wartości. Warunkiem
koniecznym realizacji wszystkich wymiarów wartości jest wypracowanie odpowiedniej koncepcji
i zasad kształtowania logistyczno-marketingowego łańcucha tworzenia i dostarczania wartości
z uwzględnieniem możliwości jego integracji z łańcuchami innych ogniw (uczestników) systemu
tworzenia wartości.
Koncepcja łańcucha tworzenia wartości wyrasta z modelu tworzenia wartości K. Ohmae
spopularyzowanego przez M. Portera. Według tego modelu, dzięki optymalizacji w przedsiębiorstwie
elementarnych pierwotnych i wspierających funkcji i działań tworzących wartość oraz zapewnieniu
koordynacji międzyfunkcjonalnej możliwe jest osiągnięcie zysku i przewagi konkurencyjnej.
9
6
Omówione wymiary wartości bazują na trójkącie C. Shapiro, jako wypadkowe korzyści dla klienta, ceny
oraz kosztów dla przedsiębiorstwa.
7
DYTWALD J., Współczesne koncepcje zarządzania korporacjami, Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości
i Zarządzania, Warszawa 1997, op. cit., s. 49 - 54.
8
Według Hamela i Prahalada trwałość tej przewagi zależy od zgodności oferowanej wartości z kluczowymi
umiejętnościami (kompetencjami) organizacji. Por. HAMEL, PRAHALAD, za: SZYMURA-TYC M.,
op. cit., s. 157.
9
PORTER M.E., Porter o konkurencji, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2001, zob. szerzej
KOTLER P., op. cit., s. 85.
LOGISTYCZNO-MARKETINGOWY SYSTEM TWORZENIA WARTO
ŚCI DLA KLIENTA ...
I. Logistyka
54
W kontekście orientacji na procesy oraz potrzeb zintegrowanego zarządzania logistyczno-
-marketingowego
10
powyższe koncepcje należy uznać za częściowo zdezaktualizowane. System
Kotlera, mimo uwzględnienia integracji pojedynczych łańcuchów wartości w sieci tworzenia
wartości, jest tutaj zdecydowanie niewystarczający, ponieważ deprecjonuje zbytnio rolę logistyki
w procesie transformacji wartości. Z kolei model Portera, w aspekcie jego szerokiego stosowania
w teorii i praktyce logistycznego zarządzania przedsiębiorstwem, także wymaga istotnych
modyfikacji.
11
Wskazuje on bowiem na sposób tworzenia wartości, a nie jej rodzaj. Nie pozwala
także na określenie, które z procesów przedsiębiorstwa i w jakim stopniu przyczyniają się do
wytworzenia i dostarczenia oczekiwanej przez klientów wartości. Nie zawiera więc aktualnych
wyznaczników identyfikowania i kształtowania struktury procesowej organizacji.
Bardziej przydatny, w kontekście zarządzania logistyczno-marketingowego, może okazać się
logistyczny łańcuch wartości autorstwa H. Kotzaba i Ch. Tellera podkreślający celowość stosunków
partnerskich i jednocześnie tzw. co-opetition, gdzie usprawnianie pojedynczych procesów jest
możliwe przez poprawę całego systemu czy też H. Klöppera,
12
bazujący częściowo na koncepcjach
Portera i Kotlera. Klöpper opisuje łańcuch wartości jako zestrukturyzowane instrumentarium
strategiczne, umożliwiające przedstawianie i analizowanie materialno-logistycznych procesów
transformacji w celu identyfikacji wartości dla klienta, rozpoznania korzyści z tytułu konkurencji
oraz kształtowania i rozwoju odpowiednich systemów tworzenia wartości dla ich efektywnej
i sprawnej realizacji.
13
Koncepcja ta wydaje się być optymalnym narzędziem aktywnego
kształtowania struktury procesów logistyczno-marketingowych w aspekcie tworzenia przez nie
właściwej wartości dla klienta. Mimo priorytetowej orientacji na doskonalenie w systemie
i pojedynczym łańcuchu zwłaszcza procesów logistycznych i tworzonej przez nie wartości, wskazuje
ona bowiem - choć jedynie pośrednio - także miejsce, jakie mają zajmować w tym układzie procesy
marketingu. Znajduje to wyraz w podporządkowaniu całego procesu tworzenia wartości potrzebom
i preferencjom klientów, przez co powstaje logistyczno-marketingowy system tworzenia wartości
(rys.1).
Centralną pozycję w marketingowo-logistycznym systemie wartości zajmuje materialno-
-logistyczny proces tworzenia wartości, rozumiany tutaj jako rzeczywisty proces transformacji,
obejmujący sieć wzajemnie powiązanych (zintegrowanych) łańcuchów tworzenia wartości.
W ramach tej sieci następuje optymalizacja materialnych i logistycznych kryteriów decydujących
o atrybutach wytwarzanej w nim wartości, a więc funkcjonalności, jakości, czasu, elastyczności,
kosztów, przestrzeni. Jednocześnie cały system podlega nadrzędnemu celowi, czyli dostarczeniu
właściwej, pożądanej wiązki wartości klientom. Tutaj właśnie znajduje zastosowanie koncepcja
zintegrowanego marketingu. Jej rola polega m.in. na: zidentyfikowaniu wartości dodanej, wykonaniu
oceny tej wartości z punktu widzenia oferty konkurentów oraz wstępne zorganizowanie lokalizacji
10
POKUSA T., DUCZMAL M.,/red./ Przesłanki i przejawy integracji logistyki i marketingu, WSZiA Opole,
UO Opole 2002, s. 113 - 151, MATWIEJCZUK R., Zarządzanie marketingowo-logistyczne, C.H.Beck,
Warszawa 2006, s. 39-76.
11
W literaturze zarządzania wskazuje się często na konieczność modyfikacji założeń Porterowskiego modelu.
Proces ten rozpoczęli właściwie już M. Hammer i J. Champy, formułując założenia teorii reengineeringu.
12
KOTZAB H., TELLER Ch., Value-adding partnerships and co-opetition models in the grocery industry,
International Journal of Physical Distribution & Logistics Management, Vol. 32, 2003/3 s.268-281,
Lambert, DOUGLAS M, ,Developing a Customer-focused Logistics Strategy, International Journal of
Physical Distribution and Logistics Management; Volume 22 No. 6; 1992.
13
KLÖPPER H., Logistikorientiertes strategisches Management. Erfolgspotentiale im Wettbewerb, Vertlag
TUV Rheinland, Koln 1991, s. 120.
I. Logistyka
LOGISTYCZNO-MARKETINGOWY SYSTEM TWORZENIA WARTO
ŚCI DLA KLIENTA ...
55
Źródło: Opracowanie na podstawie: P. Blaik, Logistyka, PWE, Warszawa 2001, s. 116, Walther C., Wizjonerski scenariusz
logistyki idealnej: „Przedsiębiorstwo wirtualne”, [w:] Zarządzanie łańcuchem dostaw. LOGISTICS '98, mat. konferencyjne, t.
II, Instytut Logistyki i Magazynowania, Biblioteka Logistyka, Katowice 1998, s. 187 - 201, s. 197 oraz J. Dytwald,
Współczesne koncepcje zarządzania korporacjami, Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania, Warszawa 1997, s. 38.
Source: Author's own elaboration: P. Blaik, Logistyka, PWE, Warszawa 2001, s. 116, Walther C., Wizjonerski scenariusz
logistyki idealnej: „Przedsiębiorstwo wirtualne”, [w:] Zarządzanie łańcuchem dostaw. LOGISTICS '98, mat. konferencyjne, t.
II, Instytut Logistyki i Magazynowania, Biblioteka Logistyka, Katowice 1998, s. 187 - 201, s. 197 oraz J. Dytwald,
Współczesne koncepcje zarządzania korporacjami, Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania, Warszawa 1997, s. 38.
wybranej wartości, czyli wstępne umiejscowienie czynności niezbędnych dla jej realizacji.
14
W tym rozumieniu marketingowy proces identyfikacji potrzeb i preferencji klientów w zakresie
oczekiwanych atrybutów, a następnie wybór - z uwzględnieniem ofert konkurencji - kreowanych
korzyści i pozycjonowanie wartości dostarczają nakładów informacyjnych do systemu i jednocześnie
stanowią zlecenie transformacji.
Tak wyznaczony stan początkowy determinuje odpowiednie, adekwatne zorientowanie całego
systemu tworzenia wartości na spełnienie rozpoznanych wymagań i zrealizowanie w wyniku
całościowego procesu transformacji materialno-logistycznych pożądanych przez klientów wartości.
Przebiegowi procesu tworzenia wartości musi towarzyszyć ciągła współpraca między podmiotami
będącymi uczestnikami systemu w takich kluczowych marketingowych procesach jak:
projektowanie i rozwijanie oferty rynkowej, właściwe dostarczanie wartości i obsługa klienta.
15
Dla prawidłowego przebiegu cyklu niezbędne jest także zapewnienie stałej komunikacji, zarówno
wewnętrznej, jak i zewnętrznej.
Rys. 1. Logistyczno-marketingowy system/sieć/ tworzenia wartości.
Fig. 1. A logistic-marketing system/network of value creation.
14
Por. POKUSA T., Logistyczna obsługa i lojalność klienta jako orientacje rynkowe, Instytut Śląski, Opole
2001, s. 27, Pokusa T., Proces i zarządzanie procesowe w łańcuchu dostaw, [w]: Podejście procesowe
w zarządzaniu t.II, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 2004.
15
Por. Zintegrowany łańcuch dostaw, op. cit., s. 26, 27, PRASAD S., SOUNDERPANDIAN J., Factors
influencing globar supply chain efficiency:implications for information systems, [w]: Supply Chain
Management. An International Journal, vol. 8, 2003/8.
Rozpoznanie warto
ści
dla klientów
·
Identyfikacja preferencji
i problemów klientów
·
Zdefiniowanie korzy
ści
decyduj
ących o
gotowo
ści zakupu
·
Pozycjonowanie
warto
ści
Zrealizowanie warto
ści
dla klientów
·
Spe
łnienie wymogów w
zakresie atrybutów
u
żyteczności dla
klientów decyduj
ących
o dokonaniu zakupu
·
Rozwi
ązanie
problemów klientów
·
Realizacja obrotów
Projektowanie i rozwój produktu
Dostarczanie produktu
Obs
ługa klienta
Komunikacja
Proces tworzenia warto
ści
Materialno-logistyczne procesy transformacji
transformacji
Stan pocz
ątkowy
Stan finalny
Procesy
marketingowe
LOGISTYCZNO-MARKETINGOWY SYSTEM TWORZENIA WARTO
ŚCI DLA KLIENTA ...
I. Logistyka
56
Aby zanalizować znaczenie procesów logistycznych w systemie tworzenia wartości należy
wniknąć głębiej w strukturę właściwego systemu wartości. System ten tworzą pojedyncze podmioty
- łańcuchy wartości. Klöpper zajmuje się wnikliwie właśnie problematyką kształtowania procesów
logistycznych w obrębie sieci, z uwzględnieniem konieczności zapewnienia odpowiednich relacji
z pozostałymi łańcuchami systemu. Istotne, w kontekście wspomnianej analizy, elementy
logistycznego łańcucha wartości zostały zobrazowane na rysunku 2.
Natura prezentowanego łańcucha wyraża się w dokonywanych w jego obrębie subprocesach,
które obejmują czynności produkcyjne oraz czynności związane z przepływem materiałów
i informacji. W ramach czynności/procesów wytwórczych następuje kształtowanie właściwości
fizycznych, natomiast w ramach czynności/procesów logistycznych - określone już wcześniej
atrybuty: czasu, miejsca, ilości i gatunku, stanu, kształtu i właściwości zdeterminowania
informacyjnego.
Rys. 2. Podstawowe elementy logistycznego łańcucha wartości.
Fig. 2. Basic element sof the logistic value chain.
Źródło: P. Blaik, Logistyka, PWE, Warszawa 2001, s. 121.
Source: P. Blaik, Logistyka, PWE, Warszawa 2001, s. 121.
Czynno
ści/procesy
Kierowanie
Struktury
Zasoby
Proces transformacji
Obiekty dzia
łania
(
świadczenia)
Przekszta
łcone obiekty
(rezultaty transformacji)
Stan
pocz
ątkowy
Stan
finalny
Podsystem tworzenia warto
ści
Świadczenia
logistyczne
Zlecenie
transformacji
Koszty
inicjacji
łańcucha
Koszty transformacji
Czas trwania procesu transformacji
Poziom
serwisu
I. Logistyka
LOGISTYCZNO-MARKETINGOWY SYSTEM TWORZENIA WARTO
ŚCI DLA KLIENTA ...
57
Zainicjowanie łańcucha następuje przez zlecenie transformacji, powodując powstanie
określonych kosztów inicjacji. W ramach procesu, poprzez wykonanie czynności transformacji,
następuje przekształcenie obiektów na wejściu w obiekty i świadczenia logistyczne o wyższej
wartości dla klienta, przy czym powoduje ono także koszty transformacji. Dla każdego elementu
łańcucha, dla realizowanych obiektów ustalone są obciążenia systemowe, czyli: typ i ilość, punkty
czasowe itp.
16
Na wykonanie czynności transformacji, czyli zrealizowanie wartości (i kosztów) wpływ mają:
struktury, zasoby oraz sterowanie. Struktury dotyczą powiązań w obrębie danego łańcucha wartości
między współzależnymi czynnościami, zasobami i obiektami, rozumianymi tutaj jako punkty
identyfikacyjne. Każdy punkt powinien spełniać zasadę minimalnego zapotrzebowania na
komunikację z pozostającymi z nim w bezpośredniej styczności innymi punktami. Zasoby
determinują poziom kosztów procesu transformacji oraz jego wydajność. Kierowanie ma na celu
zabezpieczenie wykonania zlecenia transformacji dzięki wykorzystaniu zintegrowanych procesów
sterowania, regulacji i nadzoru. Tak pojmowany podsystem tworzenia wartości jest rzeczywistym
narzędziem koordynującym powyższe składowe w celu realizacji wartości.
Przedsiębiorstwo może, w zakresie powyższego łańcucha, doskonalić poszczególne elementy
bazowe i optymalizować wytworzoną u siebie wartość dodaną. Pełna realizacja produktów
i świadczeń (ostatecznej wartości dla klienta) następuje jednak w całym systemie, a procesy
transformacji rozciągają się poza granice pojedynczych podmiotów, dlatego też optymalizacja ta
powinna podlegać wytycznym całej sieci.
Całościowa orientacja na optymalizację systemu wartości znajduje wyraz w odpowiednim
kształtowaniu relacji między uczestnikami sieci. Proces ten konkretyzuje się dzięki stałej współpracy
i wymianie informacji we wszystkich punktach styków pomiędzy poszczególnymi łańcuchami wartości
(rys. 3). W tym układzie współpraca i wymiana informacji polega na podejmowaniu uzgodnień
dotyczących pożądanego poziomu obsługi i serwisu dla klienta oraz informowaniu o rodzaju i jakości
dotychczasowej realizacji wraz z przekazaniem jej materialnych efektów. Stopień współdziałania określa
tutaj poziom rzeczywistej integracji łańcuchów wartości.
Ze względu na kluczowe znaczenie tworzenia i dostarczania wartości, poziome relacje w obrębie
całej sieci powinno się kształtować na płaszczyźnie strategicznej. Tylko wtedy możliwe będzie
zrealizowanie odpowiedniego wariantu strategii i dostarczenie klientom właściwej wiązki wartości.
Systemowa i strategiczna optymalizacja logistyczno-marketingowych procesów tworzenia i dostarczania
wartości umożliwia pełniejsze spełnienie potrzeb oraz szybsze i sprawniejsze rozwiązywanie problemów
nabywców, przyczynia się do obniżenia kosztów działania, poprawy elastyczności i komunikowania,
stając się tym samym podstawą długotrwałego sukcesu ekonomiczno-rynkowego przedsiębiorstw.
Właściwa interpretacja i podejście do zagadnienia wartości pozwala przedsiębiorstwom
przekształcić się w organizacje rynkowe, uwzględniające w pierwszej kolejności potrzeby klienta,
zarówno ostatecznego, jak kooperującego w ramach jednorodnego strumienia popytu. Zarządzanie
przedsiębiorstwem rynkowym to bowiem inaczej właściwe zarządzanie wartością dodaną, czyli
tą częścią lub tymi częściami produktu czy usługi, które stanowią najwyższą wartość dla klienta.
16
Por. MOSZYK U., Planowanie logistyczne i analiza łańcucha procesów, [w:] Zarządzanie łańcuchem
dostaw. LOGISTICS '98, mat. konferencyjne, t. I, Instytut Logistyki i Magazynowania, Biblioteka
Logistyka, Katowice 1998, s. 233.
LOGISTYCZNO-MARKETINGOWY SYSTEM TWORZENIA WARTO
ŚCI DLA KLIENTA ...
I. Logistyka
58
W kontekście metodologii podejścia, dotychczasowe rozważania należy uzupełnić o tzw.
jakość i doskonałość logistyczną, które w sposób istotny kształtują łańcuch wartości
17
. Jakość
logistyczna rozumiana jest jako zintegrowana koncepcja działania przedsiębiorstwa, która:
1.
Odpowiada zapotrzebowaniom klienta,
2.
Stanowi potencjał efektywnościowy firmy,
3.
Integruje wszystkie funkcje przedsiębiorstwa,
4.
Odnosi się do całego personelu firmy.
Jakość ta wspólnie z jakością towarów i produktów stanowi jakość totalną, a więc taki stan,
gdzie jakość obejmuje nie tylko cechę produktu, lecz również sposób jego zaoferowania wynikający
z jakości usługi logistycznej. Taką koncepcję można z powodzeniem realizować w przedsiębiorstwie
tylko wówczas, gdy akceptuje ją cała załoga, a kierownictwo wyznacza strategię totalnej jakości
jako wiodącą wizję działań strategicznych.
Jakość logistyczna jest jednak w dalszym ciągu niedocenionym, a przede wszystkim
niezauważalnym instrumentem walki konkurencyjnej przedsiębiorstwa, co stanowi podstawową
barierę psychologiczną wprowadzania jej w firmie. Innym ograniczeniem jest obawa przed
koniecznością nieuchronnych zmian z tym związanych, a także wysiłek finansowy towarzyszący
wspomnianemu procesowi. Jakość logistyczna wzbogaca wartość produktu dodatkowo o kompleks
cech, które przedstawiają określoną korzyść dla klienta, stanowiąc swoistą sumę netto wszystkich
logistycznych działań przedsiębiorstwa, mających na celu właściwe jego obsłużenie. Jakość ta
stanowi nieodłączną część logistyki zintegrowanej, ponieważ nie można praktykować „napiętego”
przepływu materiałów, produktów, towarów bez totalnego opanowania jego jakości. Praktycznym
dowodem realizacji jakości logistycznej firmy jest tzw. kontrakt jakości, w którym opisuje się
precyzyjnie pożądany poziom tej jakości i sposoby jego osiągania, m.in. poprzez właściwą
organizację procesów i struktur przedsiębiorstwa.
Rosnąca waga jakości logistycznej powoduje, iż niezbędne staje się kompleksowe opracowanie
takich technik kontroli, które umożliwiają obiektywną ocenę procesów związanych z zarządzaniem
logistycznym. Wobec złożoności powyższego problemu nie dopracowano do tej pory
jednoznacznego, standardowego sposobu tej oceny, niemniej w dostępnej literaturze przedmiotu
można wyróżnić kilka ważniejszych kryteriów próbujących sprostać temu istotnemu zadaniu. Mają
one na celu nie tylko umożliwienie samokontroli firm w zakresie jakości logistycznej, ale stanowią
także ważny instrument selekcji partnerów rynkowych.
Stosowanie koncepcji jakościowej w łańcuchu wartości wiąże się z ciekawą koncepcją
amerykańskiego biura logistycznego A. T. Kearneya dotyczącą kompleksowej metody oceny
poziomu tej jakości w oparciu o tzw. „doskonałość logistyczną” /por. rys. 4/, która obejmuje:
partnerstwo z dostawcą i odbiorcą, opracowanie i realizację planów strategicznych, pełną integrację
funkcji przedsiębiorstwa, systematyczny transfer nowych technologii, kompleksową mobilizację
personelu firmy, zintegrowany system informacji, realizację kontraktu jakości, stałą ocenę poprzez
kryteria i wskaźniki jakości logistycznej.
17
POKUSA T., Jakość i doskonałość logistyczna w zarządzaniu nowoczesną firmą, [w] III Międzynarodowa
Konferencja Logistics 96, Warszawa, PTL, 1996, s.159 -164, Fiore C.: La logistique en Europe. Nouvelle
strategic client, Les Editions Organisation, Paris 1990; Peyraut Y.: Gestion rationnelle de la logistique,
Paris1990; Guillaume J.: La performance logistique. Entretiens avec les meilleurs specialistes du secteur,
Nathan, Paris 1993; Pons J., Chevalier P.: La logistique integree, Editions Hermes, Paris 1993.
I. Logistyka
LOGISTYCZNO-MARKETINGOWY SYSTEM TWORZENIA WARTO
ŚCI DLA KLIENTA ...
59
W świetle powyższego warto również zwrócić uwagę na fakt, iż wzrost wartości dodanej,
tworzonej i realizowanej poprzez kolejne procesy oraz łańcuchy procesów, może być dodatkowo
stymulowany dzięki identyfikacji oraz wykorzystaniu tzw. efektów synergicznych, rozumianych
jako różnice pomiędzy łącznym efektem tworzenia wartości dodanej w ramach procesów (łańcuchów
procesów), pomiędzy którymi zachodzi współdziałanie, a sumą efektów jednostkowych,
postrzeganych jako rezultaty tworzenia wartości dodanej przez poszczególne procesy (łańcuchy
procesów), pomiędzy którymi współdziałanie nie występuje.
18
Uzyskanie efektów synergicznych jest zatem uwarunkowane określonym współdziałaniem,
które - w odniesieniu do procesów tworzenia wartości - może przejawiać się poprzez integrację
marketingowych oraz logistycznych procesów tworzenia wartości w ramach koncepcji
zintegrowanego zarządzania marketingowo-logistycznego.
Mając na względzie dotychczasowe rozważania, marketingowo-logistyczny łańcuch wartości
można zatem zdefiniować jako zestrukturyzowane instrumentarium, służące do identyfikacji,
a także realizacji marketingowych oraz logistycznych procesów tworzenia wartości dodanej dla
klienta oraz wartości dodanej dla przedsiębiorstwa, bazujące w głównej mierze na wykorzystaniu
potencjałów tkwiących w efektach synergicznych, uzyskiwanych dzięki zastosowaniu koncepcji
zintegrowanego zarządzania marketingowo-logistycznego, jako kluczowej determinanty
efektywności procesów tworzenia wartości /por. rys. 5/.
Zaproponowana struktura marketingowo-logistycznego łańcucha wartości wskazuje - jak się
wydaje - na najistotniejsze, z punktu widzenia tak klienta, jak i przedsiębiorstwa, procesy (łańcuchy
procesów) związane z tworzeniem i realizacją wartości. Logistyczno-marketingowy łańcuch
wartości, dotyczący pojedynczego przedsiębiorstwa, może być - w zależności od sytuacji -
odnoszony do wszelkich podmiotów funkcjonujących w ramach sieci w szczególności do dostawców,
odbiorców, dystrybutorów, pośredników, etc. Stanowi on zatem integralną składową systemu
tworzenia wartości w skali całego rynku.
19
Rys. 4. Koncepcja doskonałości logistycznej
Fig. 4. The conception of logistic perfection
Źródło: Opracowanie własne
Source: athor's own elaboration
Doskonałość
logistyczna
logistyczna
Realizacja
kontroli
jako
ści
Ocena obs
ługi
klienta
Partnerstwo
z klientami
Planowanie
strategiczne
Integracja
funkcji w
firmie
Post
ęp
technologiczny
Mobilizacja
personelu
Zintegrowany
system
informacji
18
Por. KRZYŻANOWSKI L., O podstawach kierowania organizacjami inaczej: paradygmaty, modele,
metafory, filozofia, metodologia, dylematy, trendy, PWN, Warszawa 1999, s.203.
19
Opracowanie na podstawie: POKUSA T., DUCZMAL M.,/red./ Przesłanki i przejawy integracji logistyki
i marketingu, WSZiA Opole, UO Opole, 2002 s.156.
LOGISTYCZNO-MARKETINGOWY SYSTEM TWORZENIA WARTO
ŚCI DLA KLIENTA ...
I. Logistyka
60
Rys. 5. Struktura logistyczno-marketingowego łańcucha wartości
Fig. 5. The structure of logistic-marketing vaule chain
Identyfikacja kluczowych kryteriów tworzenia
marketingowo-logistycznego
łańcucha wartości:
-
wspólna przynale
żność do tego samego przebiegu działań – efekt synergiczny
- realizacja zasady nadrz
ędności interesów klientów
- zarz
ądzanie logistyczno-marketingowe jako determinanta efektywności
Tworzenie i realizacja warto
ści dodanej w ramach
marketingowo-logistycznego
łańcucha wartości
Identyfikacja potrzeb, pragnie
ń, wymagań, gustów i preferencji klientów
w aspekcie oczekiwanych warto
ści
oraz mo
żliwości rozwiązania problemów klientów
Logistyczno-marketingowa segmentacja rynku
w aspekcie identyfikacji oraz wyboru rynku docelowego
Rozpoznanie mo
żliwości rozwiązania problemów klientów poprzez zaoferowanie określonych
warto
ści, przy uwzględnieniu potencjałów zarządzania marketingowo-logistycznego /np. ECR,
CRM, TBM/
Identyfikacja oraz realizacja procesów logistyczno-marketingowych
w sferze zaopatrzenia
Identyfikacja oraz realizacja procesów logistyczno-marketingowych
w sferze produkcji
Identyfikacja oraz realizacja procesów logistyczno-marketingowych
w sferze dystrybucji
Totalne zarz
ądzanie relacjami i logistyką /HTRM/ - informacja o zrealizowanej wartości
Identyfikacja dodatkowych
źródeł oraz potencjałów tworzenia wartości
Realizacja warto
ści dodanej dla klienta
oraz warto
ści dodanej dla przedsiębiorstwa
W
s
p
o
m
a
g
a
n
ie
l
o
g
is
ty
c
z
n
o
-
m
a
rk
e
ti
n
g
o
w
e
g
o
ł
a
ń
c
u
c
h
a
w
a
rt
o
śc
i
p
o
p
rz
e
z
p
ro
c
e
s
y
p
ro
d
u
k
c
y
jn
e
o
ra
z
b
a
d
a
w
c
z
o
-r
o
z
w
o
jo
w
e
Id
e
n
ty
fik
a
c
ja
o
ra
z
w
y
k
o
rz
y
s
ty
w
a
n
ie
p
o
te
n
c
ja
łó
w
tw
o
rz
e
n
ia
w
a
rto
ś
c
i d
o
d
a
n
e
j d
la
k
lie
n
ta
o
ra
z
w
a
rto
ś
c
i d
o
d
a
n
e
j d
la
p
rz
e
d
s
ię
b
io
rs
tw
a
I. Logistyka
LOGISTYCZNO-MARKETINGOWY SYSTEM TWORZENIA WARTO
ŚCI DLA KLIENTA ...
61
Źródło: Opracowanie na podstawie: Pokusa T., Duczmal M.,/red./ Przesłanki i przejawy integracji logistyki i marketingu,
WSZiA Opole, UO Opole, 2002 s.155; Ch. Lee, J. Yang, Knowledge value chain, The Journal of Management Development,
vol. 19, 2000/9, s. 783-794; D. Bettman, Proces tworzenia wartości..., op. cit., s. 54-55; P. Blaik, Logistyka... (wyd. II), op. cit.,
s. 102-134 oraz s. 144 i nast.; J. Dytwald, Współczesne koncepcje..., op. cit., s. 36-49; A. Góralczyk, Zdolność konkurencyjna
przedsiębiorstwa, op. cit., s. 14; P. Kotler, Marketing..., op. cit., s. 39 i nast. oraz s. 85; Strategor, Zarządzanie firmą. Strategie,
struktury, decyzje, tożsamość, PWE, Warszawa 1995, s. 67; . J. Browning, „The Power of Process Redesign”, McKinsey
Quarterly, volume 1, number 1, 1993, s. 47-58; Zeng A., Global sourcing: process and desing for effeicient management,
Supply Chain Management, Vol. Nr 4/2003, Ljungberg A., Process measurement, International Journal of Physical
Distribution & Logistics Management, Vol. 32 Nr 4/2002, D.A. Garvin, The Processes of Organization and Management,
Sloan Management Review, Summer 1998, s. 33-49; Zineldin M. Total relationship and logistics management, International
Jurnal of Physical Distribution & Logistics Management, vol. 34, 2004/3-4, s. 286-301; Arlbjorn J., Halldorsson A., Logistics
knowledge creation: reflections on content, context and processes, International Jurnal of Physical Distribution & Logistics
Management, vol. 32,2002/1 s. 22-40.
Source: Author's elaboration based on: Pokusa T., Duczmal M.,/red./ Przesłanki i przejawy integracji logistyki i marketingu,
WSZiA Opole, UO Opole, 2002 s.155; Ch. Lee, J. Yang, Knowledge value chain, The Journal of Management Development,
vol. 19, 2000/9, s. 783-794; D. Bettman, Proces tworzenia wartości..., op. cit., s. 54-55; P. Blaik, Logistyka... (wyd. II), op. cit.,
s. 102-134 oraz s. 144 i nast.; J. Dytwald, Współczesne koncepcje..., op. cit., s. 36-49; A. Góralczyk, Zdolność konkurencyjna
przedsiębiorstwa, op. cit., s. 14; P. Kotler, Marketing..., op. cit., s. 39 i nast. oraz s. 85; Strategor, Zarządzanie firmą. Strategie,
struktury, decyzje, tożsamość, PWE, Warszawa 1995, s. 67; . J. Browning, „The Power of Process Redesign”, McKinsey
Quarterly, volume 1, number 1, 1993, s. 47-58; Zeng A., Global sourcing: process and desing for effeicient management,
Supply Chain Management, Vol. Nr 4/2003, Ljungberg A., Process measurement, International Journal of Physical
Distribution & Logistics Management, Vol. 32 Nr 4/2002, D.A. Garvin, The Processes of Organization and Management,
Sloan Management Review, Summer 1998, s. 33-49; Zineldin M. Total relationship and logistics management, International
Jurnal of Physical Distribution & Logistics Management, vol. 34, 2004/3-4, s. 286-301; Arlbjorn J., Halldorsson A., Logistics
knowledge creation: reflections on content, context and processes, International Jurnal of Physical Distribution & Logistics
Management, vol. 32,2002/1 s. 22-40.
LITERATURA
[1]
KOTLER P., Marketing. Analiza, planowanie, wdrażanie i kontrola, Gebethner & Ska, Warszawa
1994.
[2]
ROGOZIŃSKI K., Nowy marketing usług, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Poznań 2000
[3]
SZYMURA-TYC M., Wartość dla klienta jako podstawa budowy przewagi konkurencyjnej
przedsiębiorstwa, [w:] Marketing. Paradygmaty, zastosowania, przełom wieków. Kongres Marketingu
2000, mat. kongresowe, t. I, Akademia Ekonomiczna, Wrocław 2000.
[4]
RUTKOWSKI K., Zintegrowany łańcuch dostaw. Doświadczenia globalne i polskie, SGH, Warszawa
2000.
[5]
SCHARY P.B., SKJOTT- LARSEN T., Zarządzanie globalnym łańcuchem podaży, PWN Warszawa
2002.
[6]
DYTWALD J., Współczesne koncepcje zarządzania korporacjami, Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości
i Zarządzania, Warszawa 1997.
[7]
POKUSA T., DUCZMAL M.,/red./ Przesłanki i przejawy integracji logistyki i marketingu, WSZiA
Opole, UO Opole, 2002.
[8]
MATWIEJCZUK R., Zarządzanie marketingowo-logistyczne, C.H.Beck, Warszawa 2006.
[9]
KOTZAB H, TELLER CH., Value-adding partnerships and co-opetition models in the grocery industry,
International Journal of Physical Distribution & Logistics Management, Vol.32, 2003/3
[10] KLÖPPER H., Logistikorientiertes strategisches Management. Erfolgspotentiale im Wettbewerb,
Vertlag TUV Rheinland, Koln 1991
[11] POKUSA T., Logistyczna obsługa i lojalność klienta jako orientacje rynkowe, Instytut Śląski, Opole
2001.
[12] POKUSA T., Proces i zarządzanie procesowe w łańcuchu dostaw, [w]: Podejście procesowe
w zarządzaniu t.II, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 2004.
[13] BLAIK P., Logistyka, PWE, Warszawa 2001
[14] MOSZYK U., Planowanie logistyczne i analiza łańcucha procesów, [w:] Zarządzanie łańcuchem
dostaw. LOGISTICS '98, mat. konferencyjne, t. I, Instytut Logistyki i Magazynowania, Biblioteka
Logistyka, Katowice 1998.
LOGISTYCZNO-MARKETINGOWY SYSTEM TWORZENIA WARTO
ŚCI DLA KLIENTA ...
I. Logistyka
62
[15] POKUSA T., Jakość i doskonał ość l ogist yczna w zarządzaniu nowoczesną firmą,
[w] III Międzynarodowa Konferencja Logistics 96, PTL, Warszawa 1996.
[16] ZINELDIN M. Total relationship and logistics management, International Jurnal of Physical
Distribution & Logistics Management, vol. 34, 2004/3-4.
[17] ARLBJORN J., HALLDORSSON A., Logistics knowledge creation: reflections on content, context
and processes, International Jurnal of Physical Distribution & Logistics Management, vol.32,2002/1
[18] ZENG A., Global sourcing: process and desing for effeicient management, Supply Chain Management,
Vol. Nr 4/2003.
[19] LJUNGBERG A., Process measurement, International Journal of Physical Distribution & Logistics
Management, Vol. 32 Nr 4/2002.
LOGISTICS - MARKETING SYSTEM
THE CREATING OF FOR CUSTOMER THE VALUE - THE CHOSEN ELEMENTS
High value for a customer leads to the higher coefficient of a customer maintenance. This fact seems
to be simple and logical. Nevertheless, surprising as it may be, only few firms deal with the implementation
of the mentioned relationship. Similarly, delivering higher value than competitors do, enables a firm to
'capture' the considerable part of consumer's expenses. Additionally, firms which deliver higher value,
usually, have more profitable structure of costs than their competitors. It takes place because these firms
pay more attention to the rationalization of processes inside the firm (processes creating value) and fulfill
customers' requirements better. Both, proper relations between co-workers and smaller coefficient of staff
rotation are very characteristic of the firms delivering higher value. Enthusiastic workers can build positive
relations with customers. Furthermore, they are the stimulating source of valuable ideas of how to operate
a firm better, how to improve communication within a firm, or, finally, how to increase mutual reliability.
Obviously, the firms delivering higher value tend to develop quicker and give better profits. What is more,
delivering higher value for a customer has a huge impact on generating the success of a firm. The essential
area of competing in here is the formation of logistic-marketing system to create a value for a customer.
A firm should unceasingly aim at improving the results achieved, and, at the same time, at decreasing the
risk of mistakes. The given article characterizes these problems presenting the logistic-marketing structure
of a value chain and touching the question of logistic quality and perfection.
Key words: logistics, marketing, system, customer.
I. Logistyka
COMPUTER SUPPORT OF TRANSPORTATION OF HEAVY AND OVERSIZE SHIPMENTS
63
1. PREFACE
Planning of transportation of heavy and oversize shipments is one of the most crucial problems
for road transport. Because there is no specialized software which will be able to solve these problems,
we have decided to produce such software. Therefore we created program FadRo, which offers
computer support for searching for ideal routes. It is designed to support transportation of heavy
and oversize shipments, but it can be used also in different areas. In process of programming this
software we had to use different algorithm from applied mathematics.
2. THEORETICAL SOLUTION
2.1. ALGORITHM USED FOR SEARCHING THE IDEAL ROUTE IN SOLVING PROBLEMS WHICH
FOLLOW A HUGE NUMBER OF CRITERIA.
At the begging we had to focus on some important terms which are important in searching for
optimal route in solving problems which follow a huge number of criteria.
In order to solve the problem of optimal route we were given chart with some vertexes and
edges. Each edge has given certain value, which can be defined as certain distance, maximal weight
and etc. If the solution is limited only by charts operating with negative value of edges, which in
Radovan SOUŠEK*
Zden
ěk DVOŘÁK**
Tomáš FIEDLER***
COMPUTER SUPPORT OF TRANSPORTATION OF HEAVY AND
OVERSIZE SHIPMENTS
The paper deals with transportation of heavy and oversize shipments on the part of
algorithm development and software solution.
* Dr inż. Radovan SOUŠEK, Uniwersytet Pardubicki, Czechy.
** Dr inż. Zdeněk DVOŘÁK, Uniwersytet w Żylinie, Słowacja.
*** Dr inż. Tomáš FIEDLER, Uniwersytet Pardubicki, Czechy.
COMPUTER SUPPORT OF TRANSPORTATION OF HEAVY AND OVERSIZE SHIPMENTS
I. Logistyka
64
fact is not very difficult to solve, we can use very effectively one of the variations of Dijkstr
algorithm. These algorithms are well described and they are a part of basic chart theory. Particular
ways of their usage and their description can be found in literature which focuses on theory of
charts. The problem is how to take more than one criteria in consideration. For evaluating individual
options we can use algorithms which follow a huge number of criteria. In final version of software
we used dominance, ideal options and function of benefit. For particular solution we used up edited
Dijkstr algorithm. Edges of chart do not reflect just one attribute, but a great number of attributes
(number of attributes is variable and dependent on number of criteria). Vertexes which play a role
of medium of information about shortest route from initial vertex in Dijkstr algorithm now carry
data about all not dominant options of route from initial vertex and also information about attributes
of all edges between them. Algorithm is trying to find the best possible option until it is sure that
there is no better option.
2.2. FORM OF ALGORITHM
Steps in proceeding algorithm:
1.
The information about optimal option is saved.
2.
Value of initial vertex is calculated according to following rule. Current distance shows value
0 and other attributes are laid into axis close to the ideal option.
3.
This vertex is added to a set of all vertexes which have to be investigated.
4.
We have to consider that this step will be repeated. The algorithm checks whether the set
FRONTA is empty, and if yes work algorithm is finished.
5.
We take the vertex with the lowest value from the set FRONTA. We label this vertex as current
one.
6.
We have to find out whether current vertex does not exceed maximal chosen distance. If yes
algorithm is finished.
7.
Algorithm checks whether current vertex is the final vertex. If yes, their attributes are compared
to initially calculate ideal option. If this solution is close enough to the ideal option, the
proceeding is finished. If the solution is not good enough, but it is sure that it is final vertex,
algorithm goes back to step number 4.
8.
Following steps will be processed for each vertex adjacent to current vertex. The thing is to
find out if the set of adjacent vertexes is empty. If yes algorithm goes back to step number 4.
9.
The adjacent vertex is chosen and the task of algorithm is to find out if vertex is located on a
route. If yes, the selection is repeated.
10. New route is added to the vertex. Route is added in a way that attributes are rewritten from
current vertex and they are changed according to the attributes of edge between current and
adjacent vertexes (the distance is added, number of bridges is added, width is equal to lower
value, etc.). The adjacent vertex is considered as the final vertex in route.
11. Algorithm checks whether all criteria are fulfilled. If there is no route which fulfills criteria
algorithm goes back to step number 7.
12. New route is compared to existing one in a way that they are considered as pair. If algorithm
found out that there is pair of routes in which one route is less effective (its attributes are
identical with different with other route or it is even much worse than others), this route is
removed from the sets of routes which contribute to this vertex.
13. If the route created in step 9 was not removed, adjacent vertex and information about this route
would be added to the set FRONTA and of course to the set of routes. The step number 7 is
repeated.
I. Logistyka
COMPUTER SUPPORT OF TRANSPORTATION OF HEAVY AND OVERSIZE SHIPMENTS
65
14. The end of algorithm. After finalizing of algorithm three possible situations can take place:
a) No route was found,
b) One route was found,
c) More than one route was found.
In the first case we can say that there is no route between initial and final vertex. In second
case there is only one solution and in the third case we have to calculate benefits of each route and
than to arrange them according to their values.
3. TECHNICAL DETAILS OF SOLUTION
Fig. 1 Operational environment of software
3.1. MAP ENVIRONMENT
This software shows everything what is located in database. For instance: bridges, gate-ways,
underpasses, forests, buildings, railway tracks, water coverage, contours etc.
One of the basic characteristics of this software is that you can choose from default settings of
displaying, edit them or to design your own. This software is able to focus on such details as
displaying roads with length higher than 2 km and show their width in map or even to display
bridges which were built between years 1980 and 2000.
Sources: author's own elaboration.
COMPUTER SUPPORT OF TRANSPORTATION OF HEAVY AND OVERSIZE SHIPMENTS
I. Logistyka
66
3.2. DATA PROCESSING
This software works with map basis such as ERSI Shapefile and it is compatible with data
from dBASE, FoxPro or Clipper. To add new database you have just to add new database with its
shapefile to sources and than it is able to work with it. This software is also compatible with road
databank and it has no problem in integrating this data.
You can easily add new criteria for maximal size of shipment and process it according to new
maps and data. You can also add your own notes, new photo documentation and of course changes
pass ported data. Other very important part of software is interaction between maps and databases.
You can find out all the needed information about object just after one click. It is the same in case
of certain passage of route. If we consider the outcome of passports, particular obstacles and so on,
we have very powerful tool for quick orientation in the route.
3.3. SUPPORT OF OVERSIZED AND HEAVY TRANSPORTS
This software can be divided into two parts, passive and active. Passive is useful for work
with data about road network and active is used for finding out the ideal route. In order to find out
the ideal route the software uses special algorithm which was mentioned above. For individual user
it means possibility how to set many criteria. For instance: exceeding of size of shipment, limiting
of certain obstacles, choosing between ways of finding out the optimal route or to give different
value to each criteria. Particular settings of criteria can be loaded from previously saved profile.
When the ideal route was found it is very easy to label certain parts of route or to list all possible
obstacles.
4. EPILOGUE
The main factor, which influences the possibility to use this software, is maximal speed, and
pack of information needed to provide route of transportation and also how user is able to define
other criteria for transportation according to existing obstacles.
This article was created thanks to support of Institutional research "Theory of transport systems"
(MSM 0021627505) University in Pardubice.
I. Logistyka
SYSTEM LOGISTYCZNY PRZEDSI
ĘBIORSTWA I JEGO STRUKTURA PRZESTRZENNA
67
1. WST
ĘP
Zarządzanie łańcuchem logistycznym jest gwarancją rozwoju oraz bytu firmy na rynku, którego
potrzeby są zmienne jak zmienne są oczekiwania klientów. Kierowanie procesem dostaw musi być
niezawodne i terminowe, obsługa magazynowo-transportowa nie może negatywnie wpływać na
jakość wyrobu, natomiast proces zamówień musi funkcjonować bez zakłóceń jak niezawodny
mechanizm, którego celem jest zaspokojenie potrzeb klienta w tym czasie, w którym on sobie tego
życzy. W erze komputerów mechanizm ten opiera się głównie na systemach komputerowych, których
obsługą zajmuje się wykwalifikowana kadra operatorów, a nadzór nad samym systemem sprawuje
kadra informatyków, która okresowo modyfikuje lub powiększa zakres możliwych informacji, jakie
można uzyskać tą drogą.
2. PRODUKT LOGISTYCZNY I ELEMENTY SYSTEMU LOGISTYCZNEGO
Produkt logistyczny to zbiór życzeń i oczekiwań odbiorców - ostatniego ogniwa logistycznego
- co do towarów i usług, które mogą być realizowane w systemie logistycznym. W takim rozumieniu
struktura produktu logistycznego przedstawia się następująco:
Katarzyna TOPOLSKA*
Mariusz TOPOLSKI**
SYSTEM LOGISTYCZNY PRZEDSI
ĘBIORSTWA
I JEGO STRUKTURA PRZESTRZENNA
W pracy przedstawiono opis produktu logistycznego i elementy jego systemu.
Wyodrębniono również podsystemy logistyczne oraz ich elementy, które przedstawiono
w tabeli. Po zapoznaniu się z produktem logistycznym oraz z elementami logistyki
sformułowano na ich podstawie definicję systemu logistycznego. Z przedstawionych definicji
wykazano, że system logistyczny funkcjonuje w trzech płaszczyznach (strukturach):
przestrzennej, organizacyjnej, informacyjnej i opisano w pracy strukturę przestrzenną.
SŁOWA KLUCZOWE: logistyka, system logistyczny, produkt logistyczny
* Mgr Katarzyna TOPOLSKA, Instytut Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn, Zakład Pojazdów
Samochodowych i Silników Spalinowych, Politechnika Wrocławska.
** Mgr Mariusz TOPOLSKI, Wydział Elektroniki, Katedra Systemów i Sieci Komputerowych, Politechnika
Wrocławska.
SYSTEM LOGISTYCZNY PRZEDSI
ĘBIORSTWA I JEGO STRUKTURA PRZESTRZENNA
I. Logistyka
68
Podsystemy logistyczne wyodrębniamy w zależności od wewnętrznej struktury produktu, to
znaczy od tego, na którym z trzech poziomów produktu zachodzą procedury zarządzania nim.
Do podsystemów logistycznych zaliczamy więc:
·
podsystem zaopatrzenia,
·
podsystem produkcji,
·
podsystem transportu,
·
podsystem magazynowania,
·
podsystem procesu zamówień,
·
podsystem marketingu i sprzedaży,
·
podsystem finansowy.
W ramach podsystemów wyróżniamy zbiór danych bazowych i zbiór danych uzupełniających.
Dla przykładowej firmy motoryzacyjnej dane te wyglądać mogą następująco:
Rys. 2.1. Struktura produktu logistycznego
Fig. 2.1. The structure of logistic produkt.
Źródło: „Kompendium wiedzy o logistyce” pod redakcją Elżbiety Gołembskiej PWN Warszawa 2001, s. 58.
Source: „Kompendium wiedzy o logistyce” pod redakcją Elżbiety Gołembskiej PWN Warszawa 2001, p. 58.
Tabela 2.1. Podsystemy logistyczne i ich elementy
Table 2.1. Logistic subsystems and their elements
Podsystem
logistyczny
Elementy systemu logistycznego
bazowe
uzupełniające
1
.
T
r
a
n
sp
o
r
t
1.1 liczba zatrudnionych
1.2 wyposażenie w środki transportu: uniwersalne
i specjalistyczne
1.3 rozkład jazdy środków transportu
1.4 ustalenie stawek przewozowych
1.5 operacje za- i wyładunku środków transportu
·
wykorzystanie przestrzeni ładunkowej środka
transportu
·
średnia prędkość przejazdu środków transportu
·
średnia awaryjność środków transportu
·
zasady dzierżawienia transportu obcego
·
dokumentacja przewozu
·
średnie koszty eksploatacji taboru
I. Logistyka
SYSTEM LOGISTYCZNY PRZEDSI
ĘBIORSTWA I JEGO STRUKTURA PRZESTRZENNA
69
2
.
M
a
g
a
z
y
n
o
w
a
n
ie
2.1 liczba magazynów
2.2 wielkość magazynów w m2 pow. użytkowej
2.3 rodzaj magazynów (utwardzone,
nieutwardzone, zadaszone, niezadaszone)
2.4 wyposażenie magazynów
2.5 oznakowanie miejsc (stref) składowania
2.6 lokalizacja magazynów
2.7 pojemność magazynów
2.8 sposób obsługi zapasów (samochodów długo
składowanych)
2.9 koszty magazynowania i obsługi zapasów
2.10 liczba zatrudnionych
3.1 liczba zatrudnionych
3.2 plan produkcji: rzeczowy i wartościowy
3.3 wykonanie produkcji: rzeczowe i wartościowe
3.4 rytmiczność i cykliczność produkcji
3.5 tworzenie partii dostaw
3.6 nadawanie kodów kreskowych w ostatnim
ogniwie produkcji
4.1 liczba zatrudnionych
4.2 metody transmisji informacji w procesie
zamówień, planowanie dystrybucji produktów
4.3 realizacja otwarcia zamówienia
4.4 koszty procesu zamówień
4.5 analiza kosztów logistycznych
4.6 przygotowanie dokumentacji zamówień
4.7 przekazanie producentom zamówień na
brakujące produkty
4.8 proces obsługi klienta odbierającego produkt
5.1 tworzenie marketingowego systemu informacji
5.2 tworzenie logistycznego systemu informacji
5.3 monitoring
5.4 plan sprzedaży w ilości i wartości
5.5 określenie wielkości i struktury popytu
5.6 liczba zatrudnionych
6.1 analiza finansowa
6.2 rachunkowość przedsiębiorstwa
6.3 analiza kosztów logistycznych
6.4 controling
·
plan zagospodarowania przestrzeni magazynowej
·
sposób rozmieszczenia
·
ustawienia samochodów
·
obrót magazynowy
·
czas cyklu produkcji
·
przygotowanie produkcji
·
przygotowanie dokumentów do produkcji
·
czas cyklu zamówień
·
przygotowanie zamówienia
·
zamówienie powierzchni magazynowej
·
przekazanie zamówienia do realizacji
·
przygotowanie dokumentów odbioru
·
zbieranie informacji o otoczeniu firmy
·
zbieranie i analiza danych otoczenia finansowego
firmy
·
prowadzenie pierwotnych i wtórnych badań
marketingowych
·
promocja i reklama
·
plan kont
·
faktury
·
arkusz bilansowy
·
wskaźniki płynności
·
wskaźniki rentowności i zyskowności
3
.
P
ro
d
u
k
c
ja
4
.
P
ro
c
e
s
z
a
m
ó
w
ie
ń
5
.
M
a
r
k
e
ti
n
g
i
sp
r
z
e
d
a
ż
6
.
F
in
a
n
se
Po zapoznaniu się z produktem logistycznym oraz z elementami logistyki można sformułować
na ich podstawie definicję systemu logistycznego:
System logistyczny to celowo zorganizowany i połączony zespół takich elementów
(podsystemów) jak: produkcja, transport, magazynowanie, odbiorca - wraz z relacjami między
Źródło: Opracowanie własne
Source: authors' own elaboration
SYSTEM LOGISTYCZNY PRZEDSI
ĘBIORSTWA I JEGO STRUKTURA PRZESTRZENNA
I. Logistyka
70
nimi oraz między ich własnościami, warunkującymi przepływ strumieni towarów, środków
finansowych i informacji.
1
Z powyższej definicji wynika, że system logistyczny funkcjonuje w trzech płaszczyznach
(strukturach):
·
przestrzenna (łączy elementy systemu i przepływ strumieni),
·
organizacyjna (organizuje elementy systemu),
·
informacyjna (przejawia się w przepływie strumieni finansowych i informacji).
Tabela 2.2. Struktura systemu logistycznego
Table 2.2. The structure of logistic system
Źródło: Opracowanie własne
Source: authors' own elaboration
Płaszczyzna
System
Przepływ
przestrzenna
organizacyjna
informacyjna
dystrybucji
zarządzania
informacyjny
fizyczny
poleceń
informacji
Definicja systemu logistycznego mówi o relacjach między różnymi elementami systemu
i między ich własnościami oraz o przepływach zasileniowych i informacyjnych. Ma to swoje podłoże
w teorii systemów, która jest kluczem do zrozumienia logistyki. Zintegrowane zarządzanie całym
łańcuchem dostaw daje wypadkowy wynik większy, niż zarządzanie poszczególnymi jego
elementami z osobna. Takie zintegrowane traktowanie łańcucha dostaw wpływa koordynująco na
konfliktowe wobec siebie cele zarządzania logistycznego. Stosowanie podejścia systemowego
w logistyce powoduje dwie istotne konsekwencje:
·
z jednej strony umożliwia optymalizację obejmującą rozwiązania całosystemowe zamiast
suboptymalizacji rozwiązań cząstkowych,
·
z drugiej strony zabezpiecza decyzje logistyczne przez uwzględnienie efektów synergii.
W przypadku rzeczywistości logistycznej zastosowanie podejścia systemowego w procesie
podejmowania decyzji należy uznać za niezbędny warunek efektywności zarządzania. Nie wolno
zatem zawężać rozważań do jednego elementu, koncentrować się należy na całości zachodzących
w niej procesów i powiązań.
3. STRUKTURA PRZESTRZENNA
Płaszczyzna przestrzenna odnosi się do lokalizacji ogniw łańcucha logistycznego, miejsc
popytotwórczych oraz topologii sieci powiązań między nimi. Rozmieszczenie przemysłu
wydobywczego, produkcji, magazynowania, transportu oraz odbiorców końcowych jest ściśle
związane z poziomem zagospodarowania przestrzennego. Zagospodarowanie przestrzenne danego
regionu determinuje lokalizację ogniw logistycznych, ta zaś kształt kanałów dystrybucyjnych.
W zależności od topologii kanałów przepływów dóbr wyróżnia się:
1
BLAIK P., Logistyka, PWE, Warszawa 2001, s. 52.
I. Logistyka
SYSTEM LOGISTYCZNY PRZEDSI
ĘBIORSTWA I JEGO STRUKTURA PRZESTRZENNA
71
·
proste struktury jednostopniowe, oparte na bezpośrednim przepływie dóbr,
·
bardziej złożone struktury wielostopniowe z punktami pośrednimi oraz struktury kombinowane.
Wszystkie struktury stanowią tylko elementarne układy łańcuchów logistycznych. Ważnym
składnikiem, który determinuje logistyczne decyzje przedsiębiorstw produkcyjnych, handlowych
i usługowych, jest istnienie i funkcjonowanie sieci logistycznej, jak centra obsługi logistycznej,
terminale kontenerowe, składy, sieć dróg samochodowych i kolejowych.
a) Lokalizacja zakładów produkcyjnych i składów w systemie logistycznym przedsiębiorstwa
może prowadzić do ograniczeń w tworzeniu użyteczności czasu i miejsca. Lokalizacja obiektów
logistycznych wpływa bezpośrednio na koszty transportu, poziom obsługi klienta i koszt
zapasów. Gdy przedsiębiorstwo usytuuje już obiekt w określonym miejscu, menedżer
logistyczny ma możliwość operowania takimi zmiennymi logistycznymi, jak np. transport,
realizacja zamówienia czy system przemieszczania i przeładunków wewnątrz obiektu w celu
maksymalizacji użyteczności czasu i miejsca oferowanych klientom przy minimalizowaniu
kosztów globalnych całego systemu logistycznego.
W analizie krótkookresowej lokalizacja obiektu jest dana, a zmiana lokalizacji obiektu jest
niemożliwa w krótkim okresie. W długim okresie lokalizacja obiektu staje się zmienną
i menedżer może podjąć decyzję zmieniającą lokalizację w celu wyjścia naprzeciw wymaganiom
klientów, dostawców czy zmianom narzuconym przez konkurencję.
Podjęte dziś przez przedsiębiorstwa decyzje lokalizacyjne będą miały reperkusje
w przyszłości. Dzisiejsza decyzja lokalizacyjna będzie miała wpływ na logistykę, marketing,
produkcję i finanse przedsiębiorstwa w przyszłości, obiekt usytuowany dziś może przestać
odpowiadać warunkom optymalnej lokalizacji za kilka lat. Decyzje dotyczące lokalizacji
obiektów muszą poważnie uwzględniać przewidywane warunki działania gospodarczego
w przyszłości, tak aby lokalizacja mogła być uważana za trafioną również za pięć czy dziesięć
lat. W celu podjęcia decyzji dotyczących lokalizacji przedsiębiorstwa stosują kryteria:
w pierwszej kolejności ilościowe (kosztowe), jak i jakościowe (reprezentujące odczucia kadr
kierowniczych odnoszące się np. do oceny siły roboczej, ludności czy administracji publicznej
w rejonie potencjalnej lokalizacji).
b) Podstawą podjęcia decyzji o liczbie składów w systemie logistycznym przedsiębiorstwa musi
być przeanalizowanie współzależności kosztów, na które ma wpływ ta decyzja. Rysunek 3.1.
obrazuje, jak liczba składów oddziałuje na cząstkowe koszty logistyczne.
W miarę wzrostu liczba składów w systemie logistycznym oddziałuje na cząstkowe koszty
logistyczne - koszty transportu, utrzymywania zapasów, „utraconych możliwości sprzedaży”
i utrzymania. I tak w miarę wzrostu liczby składów zmniejszają się koszty transportu i koszty
„utraconych możliwości sprzedaży”, podczas gdy rosną koszty utrzymania zapasów oraz
utrzymywania. Krzywa kosztów globalnych i korzystna ekonomicznie liczba składów kształtują
się oczywiście różnie dla każdego przedsiębiorstwa w zależności od potrzeb danej firmy.
c) Wielkość składów jest determinowana przez wiele czynników. Do najważniejszych czynników
mających wpływ na wielkość składu można zaliczyć:
·
Poziom obsługi klienta,
·
Wielkość obsługiwanego rynku (rynków),
SYSTEM LOGISTYCZNY PRZEDSI
ĘBIORSTWA I JEGO STRUKTURA PRZESTRZENNA
I. Logistyka
72
·
Liczbę sprzedawanych na rynku produktów,
·
Wielkość produktu (produktów),
·
System transportu i przeładunków wewnątrz składu,
·
Współczynnik przepustowości,
·
Czas cyklu produkcji,
·
Korzyści skali,
·
Rozplanowanie składu,
·
Wymagania przejść,
·
Strefę biur w składzie,
·
Rodzaj używanych stojaków i regałów,
·
Poziom i typ popytu.
Jeśli rośnie poziom obsługi klienta, wymaga on zwykle więcej przestrzeni składowej w celu
zapewnienia możliwości składowania większych ilości zapasów. Jeśli rośnie wielkość i liczba
rynków obsługiwanych przez skład, wymaga to z reguły dodatkowej przestrzeni składowej. Gdy
przedsiębiorstwo oferuje większą liczbę produktów bądź ich zestawów, potrzebuje ono większych
składów w celu utrzymywania przynajmniej minimalnych zapasów wszystkich produktów.
Zwiększają się generalnie wymagania wobec przestrzeni składowej, jeśli jest długi cykl produkcji,
rośnie masa produktów przepływająca przez skład, długi jest cykl produkcji, w składzie są
wykonywane czynności biurowe, sprzedaży czy zarządzania informacją, zaś popyt jest zmienny
lub nieprzewidywalny.
4. WNIOSKI
Podsystemy logistyczne wyodrębniamy w zależności od wewnętrznej struktury produktu.
Zaliczamy do nich: podsystem zaopatrzenia, podsystem produkcji, podsystem transportu, podsystem
magazynowania, podsystem procesu zamówień, podsystem marketingu i sprzedaży, podsystem
Źródło: John J. Coyle, Edward J. Bardi, C. John Langley Jr. „Zarządzanie logistyczne”, PWE Warszawa 2002,s. 351
Source: John J. Coyle, Edward J. Bardi, C. John Langley Jr. „Zarządzanie logistyczne”, PWE Warszawa 2002, p. 351
Rys. 3.1. Wykres oddziaływania liczby składów na koszty logistyczne
Fig. 3.1. A draft presenting the influence the numer of storages on logistic costs
I. Logistyka
SYSTEM LOGISTYCZNY PRZEDSI
ĘBIORSTWA I JEGO STRUKTURA PRZESTRZENNA
73
finansowy. W ramach podsystemów wyróżniamy zbiór danych bazowych i zbiór danych
uzupełniających. Definicja systemu logistycznego mówi o relacjach między różnymi elementami
systemu i między ich własnościami. Ma to swoje podłoże w teorii systemów, która jest kluczem do
zrozumienia logistyki. Zintegrowane zarządzanie całym łańcuchem dostaw daje wynik lepszy, niż
zarządzanie poszczególnymi jego elementami z osobna. Takie zintegrowane traktowanie łańcucha
dostaw wpływa koordynująco na konfliktowe wobec siebie cele zarządzania logistycznego.
System logistyczny funkcjonuje w trzech płaszczyznach: przestrzennej, organizacyjnej,
informacyjnej. Struktura przestrzenna jest ściśle związana z poziomem zagospodarowania
przestrzennego. Ważnym składnikiem, który determinuje logistyczne decyzje przedsiębiorstw
produkcyjnych, handlowych i usługowych, jest istnienie i funkcjonowanie sieci logistycznej, jak
centra obsługi logistycznej, terminale kontenerowe, składy, sieć dróg samochodowych i kolejowych.
Na powyższe składniki decydujący wpływ ma lokalizacja, współzależność kosztów, jak i wielkość
składów.
LOGISTIC SYSTEM OF A COMPANY AND ITS SPATIAL STRUCTURE
In this publication there are the description of logistic product and its system's elements presented.
There are also logistic subsystems and their elements separated which are presented in the table. On the
basis of the conception of logistic product and logistic elements there is the definition of the logistic system
created. Relating to the definitions presented there is shown, that the logitic system operates on three levels
(in three structures): spatial, organisational and informational, and there is the sparial structure described.
KEY WORDS: logistics, a logistic system, a logistic product.
LITERATURA
[1]
ABT S., Zarządzanie logistyczne w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa 1998.
[2]
BEIER F.J., RUTKOWSKI K., Logistyka, SGH, Warszawa 1996.
[3]
BLAIK P., Logistyka, PWE, Warszawa 2001.
[4]
FLOREK J., Projektowanie Zintegrowanych Systemów Informatycznych, Materiały z Instytutu
Informatyki Akademii Podlaskiej.
[5]
Kompendium wiedzy o logistyce pod redakcją E. Gołembskiej, PWN, Warszawa 2001.
[6]
Logistyka dystrybucji pod redakcją K. Rutkowskiego, Difin, Warszawa 2002.
[7]
Logistyka w zarządzaniu przedsiębiorstwem pod redakcją J. Witkowskiego, WAE, Wrocław 2002.
[8]
MAJEWSKI J., Informatyka dla logistyka, ILiM, Poznań 2002.
[9]
SHARY P., LARSEN T., Zarządzanie globalnym łańcuchem podaży, PWN, Warszawa 2002.
[10] Sieci logistyczne pod redakcją M. Ciesielskiego WAE, Poznań 2002.
[11] WITKOWSKI J., Strategia logistyczna przedsiębiorstw przemysłowych, WAE, Wrocław 1995.
I. Logistyka
STRUKTURA ORGANIZACYJNA I SYSTEM INFORMATYCZNY W
ŁAŃCUCHU...
75
1. WST
ĘP
Obserwujemy wzrost tempa zmian w gospodarce, a konsekwencją tego jest konieczność
szybkiego dostosowywania się firm do zmieniających się warunków rynkowych. Firma tracąca
swoją zdolność przystosowawczą staje się nierentowna i skazana jest na upadek. Należy tu pamiętać,
że dzisiaj sama produkcja tanich i dobrych jakościowo produktów nie jest wystarczająca do
odniesienia sukcesu rynkowego. Można powiedzieć, że posiadanie takiej produkcji jest jego
podstawą, lecz również ważne są: przepływ wyrobów i informacji w łańcuchu logistycznym, do
którego, oprócz wewnętrznego systemu produkcyjnego, należą dostawcy surowców i podzespołów
oraz odbiorcy gotowych wyrobów, tj. firmy handlowe oraz ostateczny klient. Stąd obecnie wagę
przywiązuje się do uelastycznienia procesów produkcyjnych i wytwarzania gotowych wyrobów
niemalże na konkretne zamówienia klientów.
Katarzyna TOPOLSKA*
Mariusz TOPOLSKI**
STRUKTURA ORGANIZACYJNA I SYSTEM INFORMATYCZNY
W
ŁAŃCUCHU LOGISTYCZNYM SEKTORA MOTORYZACYJNEGO
W pracy przedstawiono opis struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa oraz jego system
informatyczny. W strukturze organizacyjnej przedsiębiorstwa wyodrębniono trzy schematy
zarządzania logistycznego firmą. Na płaszczyźnie organizacyjnej przedsiębiorstwa
planowana jest logistyka w zakładzie i jest to zarazem punkt wyjścia do logistyki rozumianej
jako zarządzanie łańcuchem dostaw, którego celem jest wzajemna koordynacja funkcji
poszczególnych elementów w ramach trzech funkcji zarządzania: operacyjnej, finansowej
i marketingowej. Przedstawiono również konieczność zmian i jakie firmy powinny
wprowadzać w płaszczyznach swojej działalności. Pomijanie takich czynników jak innowacje
w zarządzaniu powoduje, iż firmy stają się mało interesującym partnerem do współpracy,
zarówno dla dostawców, jak i odbiorców.
SŁOWA KLUCZOWE: logistyka, łańcuch logistyczny, system informatyczny, struktura
organizacyjna.
* Mgr Katarzyna TOPOLSKA, Instytut Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn, Zakład Pojazdów
Samochodowych i Silników Spalinowych, Politechnika Wrocławska.
** Mgr Mariusz TOPOLSKI, Wydział Elektroniki, Katedra Systemów i Sieci Komputerowych, Politechnika
Wrocławska.
STRUKTURA ORGANIZACYJNA I SYSTEM INFORMATYCZNY W
ŁAŃCUCHU...
I. Logistyka
76
2. STRUKTURA ORGANIZACYJNA
W praktyce gospodarczej mamy do czynienia z dwiema metodami zarządzania logistycznego
w przedsiębiorstwie. Pierwsza z nich zdecentralizowana formalna, macierzowa struktura zarządzania
przez cele - traktowana jako podstawa konstrukcji zarządzania przedsiębiorstwem. Schemat takiej
metody zarządzania przedstawia rysunek nr 2.1.
Rys. 2.1. Schemat zdecentralizowanej logistycznej struktury organizacyjnej.
Fig. 2.1 A draft of a decentralised logistic organisational structure.
Drugą metodę zarządzania logistycznego, polegającą na wyodrębnieniu logistyki w strukturze
organizacyjnej przedstawia rysunek nr. 2.2.
Struktura organizacyjna analizowanego przedsiębiorstwa motoryzacyjnego przedstawiona
została na rys. 2.3.
Źródło: Opracowanie własne
Source: author's own elaboration
I. Logistyka
STRUKTURA ORGANIZACYJNA I SYSTEM INFORMATYCZNY W
ŁAŃCUCHU...
77
Źródło: Opracowanie własne
Source: author's own elaboration
Rys. 2.2. Schemat logistycznej struktury organizacyjnej z wyodrębnionym działem logistyki
Fig. 2.2 A draft of a decentralised logistic organisational structure with a logistic division
Rys. 2.3. Schemat logistycznej struktury organizacyjnej w analizowanym przedsiębiorstwie motoryzacyjnym
Fig. 2.3. A draft of a decentralised logistic organisational structure in the analised motorised company
Źródło: Opracowanie własne
Source: author's own elaboration
STRUKTURA ORGANIZACYJNA I SYSTEM INFORMATYCZNY W
ŁAŃCUCHU...
I. Logistyka
78
W analizowanej firmie mamy do czynienia ze strukturą organizacyjną przedsiębiorstwa
z wydzielonym działem logistyki. Aktualnie w Polsce jest to najczęściej stosowana metoda
zarządzania logistycznego.
Na płaszczyźnie organizacyjnej w firmie organizowana jest logistyka i jest to zarazem punkt
wyjścia do logistyki rozumianej jako zarządzanie łańcuchem dostaw, którego celem jest wzajemna
koordynacja funkcji poszczególnych elementów w ramach trzech funkcji zarządzania: operacyjnej,
finansowej i marketingowej.
Najważniejszą cechą płaszczyzny organizacyjnej w warunkach dynamicznego rynku jest jej
elastyczność oraz dostarczenie usługi na najwyższym możliwym poziomie. Tradycyjne organizacje
uginają się pod ciężarem kolejnych warstw kierownictwa i biurokracji, wskutek czego mają małe
szanse na utrzymanie konkurencyjności w nowych warunkach obowiązujących na rynku.
Organizacja większości firm jest zbudowana na bazie funkcji, co oznacza, że odpowiedzialność
rozkłada się na poszczególne funkcje - zaopatrzenie, produkcja, dystrybucja, zbyt. Każda
z pionowych funkcji w typowej strukturze organizacji kierowana jest zazwyczaj przez menedżerów
o długim stażu pracy, uważających podlegającą im sferę działalności za swoje własne „terytorium”,
którego strzegą. Główną barierą utrudniającą wprowadzenie koncepcji logistycznych jest organizacja
tzn. jej sztywne i głęboko zakorzenione struktury organizacyjne, którymi obciążona jest
zdecydowana większość przedsiębiorstw o wieloletnich tradycjach.
Istnieje duże prawdopodobieństwo, że firmy, które nie dostrzegają potrzeb zmian
organizacyjnych lub nie mają woli ich przeprowadzenia, nigdy nie będą w stanie uzyskać przewagi
nad konkurencją, jaką umożliwia zintegrowanie logistyki.
3. STRUKTURA INFORMACYJNA
Zarządzanie logistyczne wiąże się z wielkością funkcji, kontaktem z ogromną liczbą szczegółów
i danych. Wynikające z tego trudności pokonywane są na płaszczyźnie informacyjnej. Stanowi ona
odwzorowanie płaszczyzny organizacyjnej i przestrzennej w postaci odpowiedniej konfiguracji systemów
informacyjnych, umożliwia stosowanie metod zarządzania niezależnie od fizycznego układu przepływów
i uwarunkowań przestrzennych łańcucha dostaw. Dzięki temu, np. scentralizowana organizacja dystrybucji
może uniknąć ujemnych skutków centralizacji, a zdecentralizowana organizacja produkcji - wad
decentralizacji.
Tabela 3.1. przedstawia informacyjną rolę płaszczyzny informacyjnej. Płaszczyzna informacyjna
działająca w systemie informacyjnym uzupełnia wszystkie sfery działalności w firmie o bardzo ważną
wartość, jaką jest informacja. Wszystkie ogniwa łańcucha logistycznego zawarte w płaszczyźnie
przestrzennej uzupełniane są informacją w różnej postaci. Przepływy poleceń, jak i fizycznych zadań z
udziałem systemów informacyjnych mogą działać sprawnie i efektywniej.
Płaszczyzna informacyjna jest integralną częścią sfery organizacyjnej. Poprzez różnego rodzaju
systemy (otwarte, elastyczne, rozproszone, bazy danych) wpływa na konkurencyjność naszego
przedsiębiorstwa. Powodują one elastyczność w działaniach firmy. Wzbogacenie działalności
przedsiębiorstwa poprzez sprawne funkcjonowanie płaszczyzny informacyjnej wpływa korzystnie na
wewnętrzną organizację, jak również współpracę z dostawcami i odbiorcami. Wymiana informacji między
dostawcą a odbiorcą daje korzyści obu stronom. W wielu przypadkach uzyskane oszczędności stanowią
znaczny procent kosztów, a lepsza obsługa produkcji lub dystrybucji prowadzi do przyrostu sprzedaży.
Informacja jest jednym z wielu czynników poprawiających funkcjonowanie firmy i wpływa na
konkurencyjność na rynku w danej branży.
I. Logistyka
STRUKTURA ORGANIZACYJNA I SYSTEM INFORMATYCZNY W
ŁAŃCUCHU...
79
Tabela. 3.1. Oddziaływanie płaszczyzny informacyjnej na płaszczyznę przestrzenną i organizacyjną.
Table 3.1. Influence of the information level on the spatial and organisational level.
Źródło: Opracowanie własne
Source: author's own elaboration
4. SYSTEM INFORMATYCZNY W
ŁAŃCUCHU LOGISTYCZNYM SEKTORA
MOTORYZACYJNEGO
W synchronicznym logistycznym zarządzaniu przedsiębiorstwem motoryzacyjnym marketingowy
system informacji (MIS) jest częścią logistycznego systemu informacji (LIS), który tworzony jest przez
menedżera ds. logistyki. W przypadku zaś wyodrębnionego działu logistyki, oba systemy, zarówno LIS
jak i MIS, umiejscowione są w dwóch różnych działach, bez wspomnianej podległości jednego względem
drugiego i zarządzają nimi dwaj menedżerowie, z których każdy jest odpowiedzialny za inny system.
Ważnym zagadnieniem jest kwantyfikowanie elementów systemu logistycznego i odwzorowanie
ich w dokumentacji finansowej firmy. Dla uporządkowania wszystkich elementów bazowych
i uzupełniających według ich przydatności należy ujednolicić dane dla tworzenia dokumentacji, a także
ich archiwizacji oraz dla procesu informatyzacji.
P
łaszczyzna
przestrzenna
P
łaszczyzna
informacyjna
P
łaszczyzna
organizacyjna
Obiekty gospodarcze
Obiektowe systemy informacyjne
Łańcuch dostaw
Ponadobiektowe systemy
informacyjne
Sie
ć kanałów dystrybucji
Sie
ć informatyczna
Przep
ływ (dystrybucja) dóbr
Przep
ływ (dystrybucja) informacji
Sk
ładowanie dóbr
Sk
ładowanie informacji
(bazy danych)
Systemy (sieci) otwarte
otwarto
ść
Systemy elastyczne
elastyczno
ść
Systemy centralnego
przetwarzania
Zarz
ądzanie scentralizowane
Systemy rozproszone
Zarz
ądzanie zdecentralizowane
Bazy danych kluczowych
Kluczowa dzia
łalność logistyczna
Bazy danych pomocniczych
Pomocnicza dzia
łalność
logistyczna
STRUKTURA ORGANIZACYJNA I SYSTEM INFORMATYCZNY W
ŁAŃCUCHU...
I. Logistyka
80
Tabela. 4.1. Podział elementów systemu logistycznego na grupy
Table 4.1 The division of the element of logistic system into groups.
Elementy systemu logistycznego
Podsystem
logistyczny
Ogólno-finansowe
formalne
operacyjne
Z
A
O
P
A
T
R
Z
E
N
IE
B – ilo
ść i wartość zakupu
B – cena jednostkowa
zakupu
B – termin realizacji zakupu
B – liczba zatrudnionych
B –
źródła zakupu
U – liczba
dostawców,
kierunki dostaw
B – posta
ć ładunku
U – rodzaj
opakowania
P
R
O
D
U
K
C
J
A
B – plan produkcji,
B – wykonanie produkcji
B – rytmiczno
ść i cykle
produkcji
B – nadawanie kodów
kreskowych
B – liczba zatrudnionych
B – tworzenie partii
dostaw
U – oznakowanie i
foliowanie dostaw
U – bie
żąca
kontrola jako
ści
T
R
A
N
S
P
O
R
T
B – liczba i warto
ść środków
transportu
B – wyznaczenie stawek
przewozowych
B – koszty transportu
B – dobór
środków transportu
U – dokumentacja przewozu
B – liczba zatrudnionych
B – rozk
ład jazdy
środków transportu
M
A
G
A
Z
Y
N
O
W
A
N
IE
B – liczba i warto
ść
magazynów
B – warto
ść wyposażenia
magazynowego
B – koszty magazynowania i
obs
ługi zapasów
B – liczba zatrudnionych
U – pojemno
ść magazynu
B – obrót magazynowy w
dniach i w razach
B – sposób
rozmieszczenia
zapasów
P
R
O
C
E
S
Z
A
M
Ó
W
IE
Ń
B – koszty procesu
zamówie
ń
U– przygotowanie
dokumentacji procesu
zamówie
ń
B – liczba zatrudnionych
B – proces obs
ługi
klienta
M
A
R
K
E
T
IN
G
I
S
P
R
Z
E
D
A
Ż
B – plan sprzeda
ży w
wyrazie ilo
ściowym i
warto
ściowym
B – liczba zatrudnionych
B – monitoring
B – wielko
ść i struktura popytu
U – promocja i
reklama
U – tworzenie bazy
danych dla LIS
B - bazowe; U - uzupełniające;
Źródło: Opracowanie własne
Source: author's own elaboration
I. Logistyka
STRUKTURA ORGANIZACYJNA I SYSTEM INFORMATYCZNY W
ŁAŃCUCHU...
81
W wyniku ujednolicenia powstają trzy grupy:
·
ogólnofinansowe elementy systemu logistycznego z odzwierciedleniem w bilansie i rachunku wyników
firmy lub grupy firm w relacjach krajowych i międzynarodowych,
·
formalne elementy systemu logistycznego, takie jak: cenniki, listy przewozowe, ewidencja czasu
cyklu zamówień itp.,
·
operacyjne elementy systemu logistycznego: ewidencja źródeł zakupu, tworzenie partii dostaw,
formowanie jednostek ładunkowych, rozkład jazdy środków transportu, prognoza popytu, prognoza
sprzedaży itp.
Dokonanie takiego podziału jest niezbędne w procesie informatyzacji. Kluczowe obszary
informatyzacji określa przyporządkowanie strefom funkcjonalnym działalności przedsiębiorstwa
spójnych i wyczerpujących zbiorów danych źródłowych, niezbędnych w procesie podejmowania
decyzji gospodarczych. Dane te stanowią z kolei odwzorowanie produkcji i sprzedaży dóbr i usług,
a najczęściej są określane mianem centrów kosztów i centrów zysków. Najważniejsze centra kosztów
można wydzielić w takich podsystemach logistycznych jak: zaopatrzenie, a w nim koszt pozyskania
i dostaw surowców; produkcji, tzn. koszt jednostkowy zużycia materiałowego. Podobnie
w podsystemach transportu i magazynowania wyznacza się koszt obsługi transportowej na 1km
lub w odniesieniu do obrotu magazynowego wyrażonego ilościowo albo wartościowo. Z kolei
centrum zysków głównie wyznacza się liczbą i wartością sprzedaży produktów lub usług, biorąc
pod uwagę następujące po sobie miejsca, w których produkt zwiększa swoją wartość od momentu
ostatniego ogniwa produkcji do wydania z magazynu, a więc wyjścia z systemu.
Podział elementów systemu logistycznego na grupy przedstawia tabela nr 4.1.
Powyższe obszary powinny być objęte komputerowym systemem zarządzania logistycznego
nazywanego CALM (Computer Aided Logistical Management), aby mógł funkcjonować system
TQM (Total Quality Managament). Każda z funkcji: operacyjna, marketingowa, finansowa powinna
być objęta QMS - systemem zarządzania jakością. Suma QMS daje TQM. Drogą do osiągnięcia
tego celu jest zastosowanie Lean Production i Lean Management, a w rezultacie Lean Logistics
(odchudzanie struktur).
Po wprowadzeniu systemów informatycznych wykształciły się funkcje informacyjno-decyzyjne.
Wyróżniamy cztery takie obszary:
·
planowanie procesów logistycznych w różnych przekrojach i horyzontach czasowych: m.in.
prognozowanie popytu, planowanie potrzeb materiałowych,
·
koordynacja zdarzeń, operacji i procesów logistycznych w całym łańcuchu przepływu dóbr
materialnych i usług,
·
monitoring i kontrola przebiegu operacji logistycznych: zakupu, sprzedaży, kształtowania
zapasów itp.
·
operacyjne sterowanie procesami logistycznymi, zwłaszcza dostawami, transportem,
magazynowaniem, fizyczną dystrybucją itp.
W literaturze można spotkać się coraz częściej z informacją o komputerowo zintegrowanej
logistyce - CIL (ang. Computer Integrated Logistics).
Integracja obejmuje wszystkie ogniwa łańcucha: od źródeł pozyskania surowców, poprzez ogniwa
wytwórcze, dystrybucyjne, handlowe wraz z przewoźnikami oraz bardzo ostatnio popularnymi firmami
świadczącymi usługi logistyczne, aż po końcowego klienta. W branży motoryzacyjnej handel
samochodami powoli zdobywa swoje miejsce w Internecie także i w Polsce. Powstały już serwisy
internetowe, pełniące rolę wirtualnych salonów i komisów samochodowych. Klient na ekranie monitora
może samodzielnie skonfigurować samochód, sprawdzić jego dostępność, złożyć zapytanie ofertowe,
prowadzić negocjacje z dealerem, czy w końcu złożyć zamówienie.
STRUKTURA ORGANIZACYJNA I SYSTEM INFORMATYCZNY W
ŁAŃCUCHU...
I. Logistyka
82
Dzięki Internetowi również projektowanie, wdrożenie czy optymalizacja mogą być realizowane
przez setki konsultantów z całego świata. Nie jest problemem określenie zasad globalnego współdziałania
i opisania międzynarodowych procesów biznesowych, działających pomiędzy firmami, biorącymi udział
we wspólnym projekcie.
Istnieje jednocześnie możliwość zaprojektowania, wdrożenia i optymalizowania łańcuchów
logistycznych, obejmujących zasięgiem cały świat. Zintegrowany system informatyczny może być
wówczas zainstalowany na globalnym serwerze, do którego działający w danym łańcuchu logistycznym
będą mieli swobodny dostęp o każdej porze dnia i nocy. W takiej sytuacji producent z Tajwanu może
przyjmować zamówienia od kontrahenta z Brazylii i na tej podstawie planować wykorzystanie swoich
mocy produkcyjnych, określać wielkość pojedynczej dostawy, jej czas itp. Przestrzeń, granice, różnice
czasu przestają być barierą działań. Wszystko dzieje się wirtualnie, a dostawy są tak realizowane, aby
minimalizować czas, koszty i maksymalizować przychody.
5. WNIOSKI
Współczesna logistyka to koncepcja działania firm dotycząca zarówno ich wewnętrznej
struktury, jak i zewnętrznego rynku. Zadaniem jej jest podniesienie efektywności przedsiębiorstw
i przyspieszenie ich odpowiedzi na zapotrzebowania rynku. Dlatego w obecnej logistyce bardzo
ważny jest czynnik czasu, poprawne działanie systemu informatycznego i uporządkowanych struktur
przedsiębiorstwa. Poprawne funkcjonowanie każdej z płaszczyzn jak i udoskonalanie ich prowadzi
do rozwoju firmy i większej konkurencyjności na rynku.
LITERATURA
[1]
BEIER F.J., RUTKOWSKI K., Logistyka, SGH, Warszawa 1996.
[2]
BLAIK P., Logistyka, PWE, Warszawa 2001.
[3]
CIESIELSKI M., Logistyka w strategiach konkurencyjnych firm, Gospodarka Materiałowa & Logistyka
2000, nr 7/8.
[4]
FLOREK J., Projektowanie Zintegrowanych Systemów Informatycznych, Materiały z Instytutu
Informatyki Akademii Podlaskiej.
[5]
Kompendium wiedzy o logistyce pod redakcją Elżbiety Gołembskiej, PWN, Warszawa 2001.
[6]
Logistyka w praktyce. Studia przypadków firm polskich i obcych, pod redakcją M. Ciesielskiego,
WAE, Poznań 2002.
[7]
MAJEWSKI J., Informatyka dla logistyka, ILiM, Poznań 2002.
[8]
PERECHUDA K., Metody zarządzania przedsiębiorstwem, WAE, Wrocław 1998.
ORGANIZATION STRUCTURE AND INFORMATION SYSTEM IN LOGISTIC CHAIN
OF THE AUTOMOTIVE SECTOR
In this paper there is a description of organisation structure of a company and its information system
presented. in the organisation structure there were three drafts of logistic management of a company districted.
On the organisational level of a company there is the logistics in a company planned and this is simultaneously
the starting point for the logistics understood as a tool of the management of a suplly chain which aim is to
coordinate the functions of each element within the framework of three functions of the management:
operational, financial and marketing. there were also the need of changes presented which should be
implemented by firms in the field of their functioning. Neglecting such factors as innovations in management
leads to the situation when firms are not interesting partners for cooperation both for customers and suppliers.
Key words: logistics, logistic chain, information system, organisational structure.
Zeszyty Naukowe
83
II. ZARZ
ĄDZANIE
II. Zarz
ądzanie
WYBRANE ELEMENTY ZARZ
ĄDZANIA KRYZYSOWEGO W CZASIE POWODZI
85
1. WPROWADZENIE
Współczesnej cywilizacji nieodłącznie towarzyszą różnego typu katastrofy oraz awarie
przemysłowe i komunikacyjne. Jednak poważne, szczególnie pod względem materialnym straty
i zniszczenia powoduje powódź. Dlatego też znaczącą uwagę zwraca się na udoskonalenie obecnego
systemu ochrony przeciwpowodziowej i na wyeksponowanie go w strukturach zarządzania
kryzysowego.
Nauki dotyczące zarządzania dążą do poznania i objaśnienia rzeczywistości świata organizacji
oraz poszukują uogólnień dotyczących zasad i prawidłowości rządzących tym światem.
Zatem śmiało można przyjąć, że zarządzanie jest nauką o rozbudowanej strukturze
wewnętrznej. Jednak ze względu na obiekt badań, jej obszar zainteresowań pokrywa się z wieloma
innymi naukami społecznymi, między innymi z: ekonomią, informatyką, marketingiem, socjologią,
matematyką czy też psychologią. W tym sensie zarządzanie jest nauką interdyscyplinarną.
1
Zarządzanie jest to rodzaj kierowania, w którym władza, dająca upoważnienie do kierowania,
zasadza się głównie (choć nie wyłącznie) na własności tzw. zasobów, a chodzi tu o rzeczowe środki
działania; to pojęcie zarządzania powinno być odnoszone do tych rodzajów działalności, a więc do
Kazimierz RAW
ŁUSZKO*
WYBRANE ELEMENTY ZARZ
ĄDZANIA KRYZYSOWEGO
W CZASIE POWODZI
Artykuł niniejszy opisuje kwestie związane z zarządzaniem kryzysowym, jego istotą
i etapami, w odniesieniu do sytuacji kryzysowej, jaką jest powódź. Przedstawione zostały
cztery fazy zarządzania kryzysowego: zapobieganie, przygotowanie, reagowanie i odbudowa
w kontekście powodzi, jak miała miejsce w Polsce w 1997 r. oraz jej konsekwencji.
Słowa kluczowe: zarządzanie, zarządzanie kryzysowe, powódź.
* Dr Kazimierz RAWŁUSZKO, adiunkt Wydziału Zarządzania i Administracji Akademii Świętokrzyskiej,
Kielce.
1
KRZYŻANOWSKI L., Podstawy nauki zarządzania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1985,
s. 224.
WYBRANE ELEMENTY ZARZ
ĄDZANIA KRYZYSOWEGO W CZASIE POWODZI
II. Zarz
ądzanie
86
tych organizacji, w których maszynowe (aparaturowe) nośniki działań, potężne i kosztowne, mają
współcześnie dominujące znaczenie dla urzeczywistniania określonej działalności.
Dlatego członek społeczeństwa, który zdobył kwalifikacje w danej dziedzinie, a nie dysponuje
własną aparaturą do jej prowadzenia, aby wykonywać swój zawód i zdobywać w ten sposób środki
na utrzymanie, zmuszony jest podjąć pracę w odpowiedniej organizacji, stworzonej przez ludzi
i podporządkować się dysponentom aparatury.
2. ZARZ
ĄDZANIE KRYZYSOWE
Przedmiotem zarządzania są procesy zachodzące w organizacjach, ze szczególnym
uwzględnieniem procesów kierowania. Złożone z ludzi i zasobów organizacje rozpatrywane są
z punktu widzenia ich celowości, sprawności i efektywności, na które decydujący wpływ mają
funkcje i techniki kierowania
2
.
Powszechnie przyjęło się, że termin „zarządzanie” można stosować do wszystkich zasobów -
- zarówno osobowych jak i rzeczowych oraz do funkcjonowania organizacji nazywanych
organizacjami zarządzanymi, zwłaszcza w działalności wyższych i najwyższych szczebli w hierarchii
danej organizacji, nie tylko na ujęcie całościowe problemu, ale głównie na możliwość dysponowania
wszelkimi zasobami. W większości przypadków na najniższych szczeblach, szczególnie na poziomie
wykonawczym w uzasadniony sposób można stosować termin kierowanie.
Natomiast zarządzanie kryzysowe kojarzy się z działalnością koordynacyjną i decyzyjną
organów każdego szczebla władzy związanych z postępowaniem w określonych sytuacjach
kryzysowych.
Zarządzanie kryzysowe jest procesem zmierzającym do kompleksowego przygotowania całego
społeczeństwa do reagowania w sytuacjach kryzysowych.
Kompleksowe zarządzanie kryzysowe obejmuje:
1.
Wszystkie rodzaje zagrożeń powodowanych przez siły natury lub działalność ludzi (w tym
wojenne). Przyjmuje się, że ta sama strategia zarządzania kryzysowego może być stosowana
w przypadku wszystkich możliwych typów zagrożeń.
2.
Wszystkie poziomy zarządzania (nawiązanie do poziomów władzy) oraz sektory publiczny
i prywatny, a także obywateli; występuje tutaj ścisła kooperacja.
3.
Cztery fazy zarządzania kryzysowego: zapobieganie, przygotowanie, reagowanie i odbudowę.
Jest to naturalny cykl zarządzania kryzysowego.
Zapobieganie - działania, które eliminują lub redukują prawdopodobieństwo wystąpienia
katastrofy albo ograniczają jej skutki.
Przygotowanie - planowanie sposobu reagowania w przypadku katastrofy, a także działania
mające na celu powiększenie zasobów sił i środków niezbędnych do prowadzenia akcji ratunkowej.
Reagowanie - działania po wystąpieniu katastrofy lub klęski żywiołowej. Ich celem jest
niesienie pomocy poszkodowanym i ograniczenie wtórnych zniszczeń.
Odbudowa - działania mające na celu przywrócenie zniszczonych systemów do stanu
poprzedniego albo lepszego niż był przed katastrofą.
2
CZERMIŃSKI A., Podstawy organizacji i zarządzania, Wyższa Szkoła Administracji i Biznesu, Gdynia
2001, s. 26.
II. Zarz
ądzanie
WYBRANE ELEMENTY ZARZ
ĄDZANIA KRYZYSOWEGO W CZASIE POWODZI
87
Z godnie z nowym podziałem administracyjnym kraju wyróżnić należy cztery poziomy systemu
zarządzania kryzysowego:
·
centralny:
·
wojewódzki;
·
powiatowy;
·
gminny.
Zgodnie z ustawą z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie terytorialnym w art. 4. ust. 1 pkt 16
określa, że: „powiat wykonuje określone zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie
(…) ochrony przeciwpowodziowej, przeciwpożarowej i zapobiegania innym nadzwyczajnym
zagrożeniom życia i zdrowia ludzi i środowiska”.
W związku z cytowaną ustawą, powiat przy pomocy Powiatowego Centrum Zarządzania
Kryzysowego określa zagrożenia na swoim terenie, opracowuje powiatowy Plan Zarządzania
Kryzysowego i w razie potrzeby realizuje poszczególne fazy zarządzania kryzysowego.
3. ZAPOBIEGANIE
W każdej sytuacji państwo, urzędy wszystkich szczebli, jak i lokalna społeczność powinny dążyć
do zapobiegania katastrofie. Podstawowymi narzędziami zapobiegania są regulacje prawne
dotyczące między innymi planowania zagospodarowania przestrzennego.
Natomiast metody zapobiegania to
3
:
·
ogólne zapobieganie powstawaniu zagrożeń;
·
ograniczenie ruchu wytworzonego zagrożenia;
·
oddalenie zagrożenia od tego, co ma być chronione;
·
zapobieganie uwolnieniu zagrożenia, które już istnieje;
·
modyfikacja właściwości zagrożenia;
·
prowadzenie prac badawczych nad sposobami ograniczenia zagrożeń;
·
upowszechnienie informacji o zagrożeniach.
3
TYRAŁA P., Zarządzanie kryzysowe, Ryzyko-Bezpieczeństwo-Obronność, Adam Marszałek, Toruń 2003,
s. 225.
Rys. 1. Schemat kompleksowego zarządzania kryzysowego.
Fig. 1. A dryft of the Complex Crisis Management.
Źródło: P. Tyrała, Zarządzanie kryzysowe Ryzyko-Bezpieczeństwo-Obronność, Adam Marszałek, Toruń 2003, s. 266.
Source: P. Tyrała, Zarządzanie kryzysowe Ryzyko-Bezpieczeństwo-Obronność, Adam Marszałek, Toruń 2003, p. 266.
WYBRANE ELEMENTY ZARZ
ĄDZANIA KRYZYSOWEGO W CZASIE POWODZI
II. Zarz
ądzanie
88
Katastrofalna powódź z 1997 roku i jej konsekwencje są dobitnym powodem do wyciągnięcia
wniosków oraz dokonania poczynań w celu ochrony ludności przed jej skutkami.
Nie chodzi tylko i wyłącznie o gwałtowność i rozmiar strat materialnych, ale przede wszystkim
o pojawiające się zupełnie nowe problemy kryzysowe, do których ludzie nie byli przygotowani
i nie mieli nawet świadomości ich wystąpienia na taką skalę.
Jestem przekonany, że na podstawie obserwacji meteorologicznej oraz przeprowadzenia
symulacji komputerowej można było przewidzieć i w sposób naukowy wyjaśnić przyczyny powodzi.
To prawda, że skutków powodzi nie można zniwelować, ale można je ograniczyć. Ich
minimalizacja zależy od stanu przygotowań całej infrastruktury przeciwpowodziowej oraz od stopnia
przygotowania odpowiedzialnych służb i społeczeństwa.
Również w Polsce katastrofalne powodzie, które stanowią potencjalne zagrożenie dla ludzi
jak i całego regionu, są nieuniknione. Mogą występować nie tylko na wiosnę, gdy topnieją lody,
i w okresie letnim podczas obfitych opadów deszczu, które powodują gwałtowne wezbranie rzek.
Całkowite ich wyeliminowanie jest niemożliwe, mimo olbrzymich nakładów finansowych. Przyroda
coraz częściej wygrywa z człowiekiem, a efektem występowania powodzi nadal są ogromne straty
materialne i istnień ludzkich.
Obiecującą poprawą wpływającą na stan naszych rzek i przyległych terenów są przyjęte
programy „Odra 2006” i wdrożony program edukacyjny „Czysta Wisła”. Budowane zbiorniki
retencyjne nie są jeszcze w stanie rozwiązać problemu przeciwpowodziowego. Powoli remontowany
zły stan urządzeń przeciwpowodziowych, w tym odtwarzanie przerwanych wałów, powinien
pozwolić na bezpieczne przepływy wód w newralgicznych miejscach zagrażających wystąpieniem
ich z głównych koryt rzek.
Nastąpiła też poprawa systemu monitorowania hydrometeorologicznego oraz wznowiono
systemy sterowania urządzeniami hydrotechnicznymi uwzględniającymi interesy ochrony
przeciwpowodziowej państw sąsiednich.
Wysiłek włożony w pierwszej fazie zarządzania kryzysowego, którą jest zapobieganie, zawsze
przyniesie skuteczne działanie, może całkowicie wyeliminować groźną katastrofalną powódź lub
zmniejszyć jej skutki.
4. PRZYGOTOWANIE
W fazie przygotowania niezbędnym elementem jest poprawne opracowanie planów reagowania
kryzysowego do działania w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowych.
W tym celu niezbędne jest przeprowadzenie strategicznej oceny bezpieczeństwa,
zinwentaryzowanie i umiejscowienie ewentualnych zagrożeń wraz z określeniem wystąpienia
prawdopodobnego ryzyka.
Taka analiza zagrożenia musi być dokonana ze świadomością jego istnienia i powinna być
dostrzegana pod kątem jego uniknięcia. Tym bardziej że najczęściej sytuacje kryzysowe nie
powtarzają się, jedynie mogą być podobne. Wnioski wyciągnięte z przeszłości mogą być pomocne
w przygotowaniu realnego Planu Reagowania Kryzysowego.
W fazie przygotowania wyszczególnić należy stan sił i środków, które będą użyte
w podwyższonym, jak i alarmowym stanie zagrożenia powodziowego oraz w czasie wystąpienia
kryzysu.
Właściwe przygotowanie to wyznaczenie ludzi przygotowanych do kierowania w sytuacji
zagrożenia, jak i na czas reagowania oraz na początkowy etap fazy odbudowy. Niezmiernie ważne
II. Zarz
ądzanie
WYBRANE ELEMENTY ZARZ
ĄDZANIA KRYZYSOWEGO W CZASIE POWODZI
89
jest wyznaczenie i wyposażenie stanowiska kierowania w systemy łączności kryzysowej, systemy
alarmowania oraz ewidencja zasobów sił i środków niezbędnych do działania w czasie powodzi.
Po wykonaniu Planu Reagowania Kryzysowego zgodnego z przewidywaną sytuacją wskazane
jest przygotowanie Sztabu Kryzysowego, a w następnej kolejności sił przewidzianych do użycia
w czasie powodzi pod względem ich wyposażenia, znajomości problemu działania, łączności
i współdziałania.
Faza przygotowania jest etapem dokumentacyjnego przygotowania, opracowania procedur
i planów działania oraz szkolenia dla efektywnego działania w czasie reagowania.
5. REAGOWANIE
Zarządzanie w fazie reagowania to wszelkie działania zmierzające do zapanowania nad
kryzysem i rozpoczęciem likwidacji skutków. W czasie narastania kryzysu uruchomienie Sztabu
Kryzysowego i realizowanie ostrzegania i powiadomienia.
Zgodnie z opracowanym Planem Reagowania Kryzysowego w uzasadnionych przypadkach
przeprowadzenie ewakuacji z miejsc zagrożonych powodzią do wcześniej przygotowanych miejsc
(świetlic, szkół, noclegowni, hoteli itp.). Równolegle przeprowadzenie ewakuacji żywego
inwentarza, a czasem mienia.
W czasie samego kryzysu zarządzanie polegać powinno na ratowaniu ludzi poprzez
poszukiwanie wszystkimi dostępnymi siłami i środkami i ich ewakuację oraz udzielaniu pierwszej
pomocy medycznej. Stanowisko kierowania w zależności od rozległości sytuacji powinno być
w pobliżu prowadzonej akcji przeciwpowodziowej.
Siły przewidziane w poprzedniej fazie chronią mienie przed żywiołem, a pozostawione obiekty
i mienie muszą być chronione przed grabieżą.
W fazie tej niezmiernie ważne jest także kierowanie zespołem realizującym opiekę socjalną
w celu zapewnienia poszkodowanej ludności pomocy medycznej, a także prowadzenie wiarygodnej
ewidencji poszkodowanej ludności i nawiązanie kontaktu z jej rodzinami.
Ważnym elementem jest zorganizowanie stałych punktów kontaktowych z udzielaniem pełnej
informacji o aktualnych działaniach ratunkowych, osobach poszkodowanych i ewakuowanych.
Ocena skutków katastrofy dokonywana w tym okresie głównie służyć ma przygotowaniu informacji
dla wyższych szczebli zarządzania z prośbą o pomoc
4
.
Zarządzanie podczas tak trudnej fazy, jaką jest reagowanie nie tylko w czasie powodzi, wymaga
właściwego i profesjonalnego znajomości problemu. Także wymaga nowoczesnych i niezawodnych
środków łączności przez cały Zespół Kryzysowy oraz podwładnych sił wykonawczych celem
sprawnego działania, jak i przez Powiatowe Centrum Zarządzania Kryzysowego.
Praca Zespołu Kryzysowego uzależniona będzie od właściwego obiegu informacji, jej analizowania
i przetwarzania oraz informowania mediów i społeczeństwa o aktualnej sytuacji kryzysowej.
6. ODBUDOWA
Faza odbudowy jest to końcowy etap cyklu zarządzania kryzysowego mająca na celu
przywrócenie stanu poprzedniego (przed powodzią). Marzeniem jest takie odtworzenie
infrastruktury, która będzie mniej wrażliwa na kolejną katastrofę (powódź).
4
BEDNAREK J., Dylematy cywilizacji a szkolenie OC, Przegląd Obrony Cywilnej nr10, Warszawa 1997,
s.4.
WYBRANE ELEMENTY ZARZ
ĄDZANIA KRYZYSOWEGO W CZASIE POWODZI
II. Zarz
ądzanie
90
Odbudowę możemy podzielić na krótko- i długoterminową:
·
krótkoterminowa polega na przywróceniu niezbędnych warunków do życia oraz odtworzeniu
zdolności do reagowania systemów operacyjnych;
·
długoterminowa polega na kompleksowym odtworzeniu całego obszaru dotkniętego powodzią,
etap ten może trwać nawet kilka lat.
W tym okresie dokonuje się szacowania szkód i strat powstałych w wyniku powodzi, zapewnia
się pomoc ludności dotkniętej katastrofą, opiekę zdrowotną i rehabilitację czy poprawia się
tymczasowe warunki zakwaterowania ewakuowanej ludności.
Wszelkie zarządzenia zmierzają do podejmowania działań mających na celu odtworzenie
warunków życia na poziomie gwarantującym godne życie i bezpieczeństwo w przyszłości.W czasie
odbudowy muszą być odbudowane zerwane wały przeciwpowodziowe, uszkodzone elementy
infrastruktury technicznej, a ich funkcjonowanie powinno dać możliwość zapobiegania przyszłym
katastrofom.
7. PODSUMOWANIE
Kierowanie w czasie sytuacji kryzysowej, jaką niesie powódź, niekoniecznie musi
byćstresujące i złożone dla Sztabu Kryzysowego pod warunkiem, że pierwsza faza zarządzania
kryzysowego (zapobieganie) została zrealizowana w stopniu doskonałym. Natomiast w drugiej
fazie (przygotowanie) wszyscy uczestnicy ujęci w Planie Reagowania Kryzysowego poszczególnych
Powiatowych Centrów Zarządzania Kryzysowego doskonale znają swoje zadania i mają
przygotowane siły i środki do działania na czas reagowania i odbudowy.
Wnioski takie nasuwają się po powodzi tysiąclecia, kiedy w sytuacjach ekstremalnych,
w okresie największego zagrożenia, społeczności lokalne, umiejętnie wykorzystujące media
i sprawnie działającą łączność, niejednokrotnie potrafiły poprawnie realizować samoochronę
przeciwpowodziową.
LITERATURA
[1]
AUGUSTYN S., Praca menedżera programów kryzysowych na lokalnych szczeblach zarządzania.
Materiały sympozjum nt. Samorząd terenowy wobec nadzwyczajnych zagrożeń, Bydgoszcz 1998.
[2]
BEDNAREK J., Dylematy cywilizacji a szkolenie OC, Przegląd Obrony Cywilnej, 1997.
[3]
CZERMIŃSKI A., Podstawy organizacji i zarządzania, Wyższa Szkoła Administracji i Biznesu,
Gdynia 2001.
[4]
KRZYŻANOWSKI J., Podstawy nauki zarządzania, PWN,Warszawa 1985.
[5]
TYRAŁA P., Zarządzanie kryzysowe, Ryzyko-Bezpieczeństwo-Obronność. Adam Marszałek, Toruń
2003.
CHOSEM ELEMENTS OF THE CRISIS MANAGEMENT DURING A FLOOD
This article describes issues connected with the crisis management, its essence and stages in relation
to the crisis situation of the flood. There are four phases of crisis management prsented: prevence, preparation,
reaction and reconsctruction in the context of the flood that happened in Poland in 1997 and its consequences.
Key words: management, crisis management, flood.
II. Zarz
ądzanie
ZAPASY MATERIA
ŁOWE WOJSKA I ICH MIEJSCE W STRUKTURZE REZERW PAŃSTWOWYCH
91
UWAGI WPROWADZAJ
ĄCE
Reformy systemu politycznego, gospodarczego i obronnego wprowadziły do praktyki
gospodarczej i literatury ekonomicznej naszego państwa pojęcie „logistyka”. W. Stankiewicz
stwierdza, że „wyraz logistyka przywędrował do nas ze stronic czasopism zachodnich. Termin jest
prostą adaptacją słowa logistics używanego w języku angielskim oraz jego odpowiednika: logistique
w języku francuskim i logistik w niemieckim”
1
. Pojęcie to dziś już jest szeroko stosowane we
wszystkich krajach o gospodarce rynkowej i „…trudno wyobrazić dziś sobie (…) managera bez
znajomości tej problematyki”
2
.
Logistyka jako dziedzina wiedzy rozwinęła się na gruncie wojska, stanowiąc teorię i praktykę
działalności w zakresie zaopatrzenia, dowozu, komunikacji, administracji, konserwacji, remontów,
ewakuacji rannych i chorych, wykorzystania zasobów miejscowych, realizacji przedsięwzięć
budowlanych oraz inwestycji wojskowych
3
. Doprowadziło to do silnie rozbudowanej teorii i praktyki
systemów logistycznych
4
. Logistykę rozumie się najczęściej jako jednolity proces, na który składają
się: przedmiot zaopatrywania (urządzenia, sprzęt, materiały), czynności (określenie potrzeb, dostawa,
rozdział), a także funkcje (planowanie, organizowanie, wykonawstwo, kontrola)
5
.
Aleksander SZLACHTA*
ZAPASY MATERIA
ŁOWE WOJSKA I ICH MIEJSCE
W STRUKTURZE REZERW PA
ŃSTWOWYCH
Wraz z przeprowadzaniem coraz bardziej rozbudowanych akcji militarnych (zwłaszcza
przez USA) narodziły się nowe metody logistycznego zabezpieczenia działania wojsk.
Wynika stąd potrzeba określenia miejsca zapasów materiałowych zgromadzonych w systemie
logistycznym wojska, jak również sprecyzowania ich miejsca i zadań, jakie mają do
wypełnienia w strukturze rezerw państwowych.
Słowa kluczowe: logistyka, zapasy, zapasy materiałowe, rezerwa, rezerwa państwowa.
*
Dr inż. Aleksander SZLACHTA, Międzynarodowa Wyższa Szkoła Logistyki i transportu we Wrocławiu.
1
STANKIEWICZ W., Kilka uwag o logistyce, Przegląd Kwatermistrzowski, Warszawa 1965, nr 6, s.34.
2
BEIER J. F., RUTKOWSKI K., Logistyka, SGH, Warszawa 1997, s. 7.
3
Encyklopedia powszechna, PWN, Warszawa 1974, t. 2, s. 748.
4
ABT S., Systemy logistyczne w gospodarowaniu. Teoria i praktyka logistyki, AE, Poznań 1996, s. 11.
5
Leksykon wiedzy wojskowej, MON, Warszawa 1979, s. 187.
ZAPASY MATERIA
ŁOWE WOJSKA I ICH MIEJSCE W STRUKTURZE REZERW PAŃSTWOWYCH
II. Zarz
ądzanie
92
Różni autorzy, definiując pojęcie logistyki wojskowej, piszą, iż „jest to dziedzina nauk
wojskowych zajmująca się teorią i praktyką zasilania wojsk w czasie pokoju, kryzysu, zagrożenia
militarnego, konfliktu zbrojnego i wojny”
6
albo że „logistyka wojskowa jest działem sztuki wojennej
o planowaniu, przygotowaniu i realizacji dostaw zaopatrzenia, świadczeniu usług zapewniających
wojskom skuteczne szkolenie i prowadzenie działań bojowych”
7
. E. Nowak uważa, że „logistyka
wojskowa to dziedzina wiedzy o procesie zarządzania łańcuchem dostaw i usług dla wojsk
walczących oraz dowodzenia oddziałami (pododdziałami) logistycznymi”
8
. Według H. Kottegena,
logistyka obejmuje ponadto problemy: transportu rannych i chorych oraz ich hospitalizację, a także
łączność w sprawach logistyki oraz działalność administracyjną
9
.
Choć dotychczas nie przyjęto powszechnie jednej definicji logistyki, sądzę, iż można bez
obaw określić, że „jej istotą jest przepływ dóbr materialnych i informacji, z czym wiążą się:
kształtowanie intensywności strumieni, stopień ich ciągłości i niezawodności, sterowanie zapasami
itp.”
10
.
SYSTEM LOGISTYCZNY WOJSKA
System logistyczny Sił Zbrojnych to organizacja wojskowa, złożona z organów kierowania
oraz jednostek i urządzeń logistycznych sprzężonych ze sobą wzajemnymi relacjami. Mają
adekwatną do realizowanych procesów i posiadanych zasobów infrastrukturę, warunkującą
przemianę zasobów logistycznych w procesy logistyczne. Umożliwia ona określonym zasobom
logistycznym pokonanie czasu i przestrzeni, a co za tym idzie, realizację funkcji zabezpieczenia
logistycznego
11
.
Zadaniem systemu logistycznego zaopatrywania jest obsługa kompleksu przedsięwzięć,
związanych z zasilaniem wojsk wszystkimi rodzajami zaopatrzenia. Istota jego działania to ustalenie
potrzeb, zgromadzenie i utrzymanie, określonych normami, zapasów środków zaopatrzenia.
Odtwarzanie za ich pomocą, zużywanych na poszczególnych szczeblach organizacyjnych zapasów
oraz świadczenie niezbędnych do realizacji zadań usług, zarówno w czasie pokoju, jak i wojny.
Aby podołać tym zadaniom, system logistyczny Sił Zbrojnych RP składa się z następujących
podsystemów:
·
zaopatrywania;
·
eksploatacji;
·
infrastruktury;
·
ochrony zdrowia;
·
transportu wojskowego.
A więc jest to „celowo określony zbiór elementów o określonych właściwościach oraz relacjach
między tymi elementami i (lub) między ich właściwościami”
12
.
6
DWORECKI S. E., Logistyka w wojsku, ATKA, Warszawa 1997, s. 42.
7
Zasady funkcjonowania systemu logistycznego SZ RP, Inspektorat Logistyki SG WP, Szt. Gen. 1429/94,
Warszawa 1994, s. 50.
8
NOWAK E., Logistyka lat dziewięćdziesiątych w gospodarce narodowej i w wojsku, Przegląd
Kwatermistrzowski, Warszawa 1992, nr 2, s. 10.
9
KOTTEGEN H., Gedanken über Logistik in Theorie und Praxis, Wehrunde 1964 nr 7, s. 361.
10
SARJUSZ - WOLSKI Z., SKOWRONEK CZ., Logistyka, CIM, Warszawa 1995, s. 1.
11
FICOŃ K., Modelowanie infrastruktury wojskowych systemów logistycznych, Zeszyty Naukowe, AON,
Warszawa 2000, nr 3(40), s. 137 - 139.
12
SIENKIEWICZ P., Inżynieria systemów, MON, Warszawa 1983, s. 26.
II. Zarz
ądzanie
ZAPASY MATERIA
ŁOWE WOJSKA I ICH MIEJSCE W STRUKTURZE REZERW PAŃSTWOWYCH
93
W skład systemu zaopatrywania Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej wchodzą zarówno
organy kierowania, jak i organy wykonawcze istniejące w czasie pokoju - „P” oraz mobilizowane
na czas wojny - „W”.
Określają one koncepcję systemu zaopatrywania wojsk stacjonujących na obszarze kraju, jak
i biorących udział w misjach pokojowych, na podstawie ustaleń Szefa Logistyki Dowództwa Wojsk
Lądowych - biorąc pod uwagę aktualne i perspektywiczne zadania, a także możliwości materiałowo-
-techniczne i finansowe wojska.
W systemie logistycznym wojska prowadzi się również nadzór nad realizacją zadań w zakresie
utrzymania, przechowywania, konserwacji i rotacji zapasów środków bojowych i materiałowych
w jednostkach wojskowych, ich właściwym i racjonalnym zagospodarowaniem. Analizuje i ocenia
stan zabezpieczenia wojsk w środki bojowe i materiałowe oraz wypracowuje w tym zakresie
stosowne wnioski i propozycje dla przełożonych. Koryguje rozwój infrastruktury materiałowej na
obszarze kraju pod kątem wykorzystania istniejącego potencjału oraz opracowuje koncepcję jego
wykorzystania dla potrzeb armii w czasie wojny.
ZAPASY WOJSKA JAKO ELEMENT STRUKTURY
REZERW PA
ŃSTWOWYCH
Zgromadzone przez system logistyczny wojska zapasy mają swoje miejsce i spełniają konkretne
zadania w rezerwach państwowych. Z tego punktu widzenia gospodarowanie gromadzonymi przez
armię zapasami jest jednym z najważniejszych przedsięwzięć dla logistyki wojskowej.
W celu określenia wzajemnych relacji państwowych rezerw materiałowych i zapasów
wojskowych należy wyjaśnić znaczenie oraz interpretacje pojęć „rezerwy” i „zapasy”. Okazuje się
bowiem, że termin „rezerwy” obejmuje szeroki zakres pojęciowy.
Słownik języka polskiego
13
pod hasłem „rezerwa” (z łacińskiego reservo - zachowuję) wyjaśnia,
że pod tym pojęciem należy rozumieć:
·
w sensie ekonomicznym - zapas zrobiony w przewidywaniu jakiejś potrzeby;
·
w sensie wojskowym:
a) stan osobowy przeznaczony do uzupełnienia mobilizowanych jednostek oraz uzupełnienia
strat w już istniejących;
b) oddział siły zbrojnej pozostawiony w odwodzie.
Jak wynika z przytoczonej definicji, pojęcia te nie są tożsame. Zakres terminu „rezerwy” jest
szerszy, ale w sensie ekonomicznym oznacza - celowo utworzone zapasy, i w takim znaczeniu,
jeśli chodzi o gospodarkę materiałową, jest potocznie używany. Pamiętać przy tym należy, że „formy
językowe, nawet te niepoprawne, jeśli są powszechnie używane, wchodzą na stałe do języka
obiegowego”
14
.
W uchwale nr 168 Rady Ministrów w sprawie zasad tworzenia rezerw państwowych
i gospodarowania tymi rezerwami
15
(straciła swoją moc z chwilą wejścia ustawy o rezerwach
państwowych
16
) używa się obu pojęć zamiennie, stwierdzając w § 1, że rezerwy państwowe paliw,
13
Słownik języka polskiego, pod red. W. Doroszewskiego, PWN, Warszawa 1965, t. 7.
14
DOROSZEWSKI W., Rozmowy o języku, PZWS, Warszawa 1950, s. 14.
15
Uchwała nr 168 Rady Ministrów, w sprawie zasad tworzenia rezerw państwowych i gospodarowania
tymi rezerwami, MP z dnia 15 grudnia 1989 roku.
16
Ustawa z dnia 30 maja 1996 r. o rezerwach państwowych oraz zapasach obowiązkowych paliw, Dz. U.
1996 nr 90, poz. 1442.
ZAPASY MATERIA
ŁOWE WOJSKA I ICH MIEJSCE W STRUKTURZE REZERW PAŃSTWOWYCH
II. Zarz
ądzanie
94
surowców, materiałów, artykułów żywnościowych, maszyn i urządzeń oraz innych wyrobów, (...)
stanowią specjalne, wyodrębnione zapasy służące zapewnieniu realizacji gospodarczych i obronnych
zadań w gospodarce narodowej. W obowiązującej ustawie o rezerwach państwowych oraz zapasach
obowiązkowych paliw
17
ustawodawca określa w art. 1 zasady: w pkt 1. tworzenia i gospodarowania
rezerwami państwowymi, a w pkt 2. tworzenia, utrzymywania i finansowania zapasów
obowiązkowych paliw. Z punktu widzenia celu ich tworzenia i przeznaczenia jak również środków
materiałowych, których dotyczą - np. paliwa, można uznać, że pojęcia i tu zostały użyte zamiennie.
W Siłach Zbrojnych RP sferę gospodarki środkami zaopatrzenia regulują:
·
Decyzja nr 0-80/Log/P-4 Ministra Obrony Narodowej z dnia 3 września 2001 r. w sprawie
zasad i norm zabezpieczenia w środki zaopatrzenia potrzeb mobilizacyjnych i wojennych Sił
Zbrojnych RP
18
;
·
Rozkaz nr pf 388/Log/P-4 szefa Sztabu Generalnego WP z dnia 5 października 2001 r.
w sprawie wprowadzenia do stosowania szczegółowych zasad i norm zabezpieczenia w środki
zaopatrzenia potrzeb mobilizacyjnych i wojennych Sił Zbrojnych RP
19
.
Decyzja Ministra Obrony Narodowej określa zapasy środków zaopatrzenia w SZ RP jako -
zgromadzone w czasie pokoju na poszczególnych szczeblach organizacyjnych Sił Zbrojnych,
utrzymywane w gotowości do ich użycia przez jednostki wojskowe w określonym czasie, w celu
zachowania gotowości bojowej wojsk na wymaganym poziomie, zapasy:
·
żywności, umundurowania i technicznych środków materiałowych;
·
medycznych środków materiałowych;
·
uzbrojenia i sprzętu wojskowego oraz indywidualnego wyposażenia;
·
sprzętu dla służb materiałów pędnych i smarów, mundurowej, żywnościowej;
·
sprzętu przeładunkowego i zabezpieczenia ruchu wojsk;
·
polowego sprzętu kwaterunkowego, sprzętu technicznego i materiałów infrastruktury;
·
materiałów pędnych i smarów;
·
sprzętu pożarniczego i środków gaśniczych;
·
środków bojowych.
Decyzja MON precyzuje także pojęcie zapasów wojennych, stwierdzając, iż są to - określone
etatami, tabelami należności lub normami czasu „W” wielkości środków zaopatrzenia przeznaczone
do zabezpieczenia mobilizacyjnego rozwinięcia sił zbrojnych i potrzeb jednostek wojskowych
w początkowym okresie wojny. Zapasy te stanowią zabezpieczenie materiałowe Sił Zbrojnych
zgodnie z ustaloną wielkością zapasów wojennych środków zaopatrzenia, na pierwsze 30 dni działań
wojennych.
Są one uruchamiane po zakończeniu zgrywania bojowego wojsk i wyprowadzeniu ich do
rejonów wyjściowych do działania.
Źródłami zabezpieczającymi gromadzenie zapasów dla SZ RP (patrz schemat 1) są:
·
zapasy zgromadzone w Siłach Zbrojnych;
·
gospodarka narodowa, w tym Państwowe Rezerwy Gospodarcze;
·
dostawy realizowane zgodnie z Centralnym Programem Mobilizacji Gospodarki.
17
Ibidem, art. 1.
18
Decyzja nr 0-80/Log/P-4 Ministra Obrony Narodowej z dnia 3 września 2001r. w sprawie zasad i norm
zabezpieczenia w środki zaopatrzenia potrzeb mobilizacyjnych i wojennych SZ RP.
19
Rozkaz nr pf. 388/Log/P-4 szefa Sztabu Generalnego WP z dnia 5 października 2001 r. w sprawie
wprowadzenia do stosowania szczegółowych zasad i norm zabezpieczenia w środki zaopatrzenia potrzeb
mobilizacyjnych i wojennych SZ RP.
II. Zarz
ądzanie
ZAPASY MATERIA
ŁOWE WOJSKA I ICH MIEJSCE W STRUKTURZE REZERW PAŃSTWOWYCH
95
Na zapasy wojenne SZ RP składają się więc:
·
zapasy środków zaopatrzenia zgromadzone w Siłach Zbrojnych w czasie pokoju i stanowiące
ich własność. Są utrzymywane na poszczególnych szczeblach organizacyjnych w gotowości
do ich użycia przez wojska w określonym czasie;
·
zapasy środków zaopatrzenia zastrzeżone dla wojska i utrzymywane w czasie pokoju
w depozytach w GN i rezerwach państwowych.
Relacje zachodzące pomiędzy rezerwami państwowymi a zapasami wojennymi wojska można
określić następująco:
·
Wojsko tworzy zapasy wojenne i jest właścicielem tej ich części, która jest zgromadzona
i utrzymywana w magazynach własnych, tj. bazach i składach materiałowych; są to zapasy
zabezpieczające prowadzenie działań wojennych w ciągu pierwszych 30 dni;
·
Państwo polskie tworzy i utrzymuje rezerwy państwowe, na które składają się rezerwy
mobilizacyjne, a w części rezerw gospodarczych wyodrębnia się stany zastrzeżone dla celów
mobilizacyjnych. Ich zasadniczym przeznaczeniem jest realizowanie zadań związanych
z obronnością, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb SZ.
Schemat 1. Skład zapasów wojennych Sił Zbrojnych RP i ich relacja do rezerw państwowych
Figure 1. Military reserves of Poland's Army and its relation to state reserves.
Źródło: Opracowanie własne.
Source: author's own elaboration.
Po zużyciu (wyczerpaniu) przez SZ RP zapasów wojennych w początkowym okresie działań,
ciężar zaopatrzenia ich przejmuje państwo, zaspokajając potrzeby wojsk. Najpierw ze
zgromadzonych zapasów mobilizacyjnych, a w dalszym okresie dostawami realizowanymi zgodnie
z Centralnym Programem Mobilizacji Gospodarki.
Można stąd wyciągnąć wniosek, że zapasy materiałowe (wojenne) wojska są przedłużeniem
rezerw państwowych w ich części mobilizacyjnej, zgromadzonych i utrzymywanych przez Siły
Zbrojne.
ZAPASY MATERIA
ŁOWE WOJSKA I ICH MIEJSCE W STRUKTURZE REZERW PAŃSTWOWYCH
II. Zarz
ądzanie
96
LITERATURA
[1]
ABT S., Systemy logistyczne w gospodarowaniu. Teoria i praktyka logistyki, AE, Poznań 1996.
[2]
STANKIEWICZ W., Kilka uwag o logistyce, Przegląd Kwatermistrzowski, Warszawa 1965, nr 6.
[3]
BEIER J. F., RUTKOWSKI K., Logistyka, SGH, Warszawa 1997.
[4]
Encyklopedia powszechna, PWN, Warszawa 1974, t. 2.
[5]
Leksykon wiedzy wojskowej, MON, Warszawa 1979.
[6]
DWORECKI S. E., Logistyka w wojsku, ATKA, Warszawa 1997.
[7]
Zasady funkcjonowania systemu logistycznego SZ RP, Inspektorat Logistyki SG WP, Szt. Gen. 1429/
94, Warszawa 1994.
[8]
NOWAK E., Logistyka lat dziewięćdziesiątych w gospodarce narodowej i w wojsku, Przegląd
Kwatermistrzowski, Warszawa 1992.
[9]
KOTTEGEN H., Gedanken über Logistik in Theorie und Praxis, Wehrunde 1964 nr 7.
[10] SARJUSZ - WOLSKI Z., SKOWRONEK Cz., Logistyka, CIM, Warszawa 1995.
[11] FICOŃ K., Modelowanie infrastruktury wojskowych systemów logistycznych, Zeszyty Naukowe, AON,
Warszawa 2000, nr 3(40).
[12] SIENKIEWICZ P., Inżynieria systemów, MON, Warszawa 1983.
[13] Słownik języka polskiego, pod red. W. Doroszewskiego, PWN, Warszawa 1965.
[14] DOROSZEWSKi W., Rozmowy o języku, PZWS, Warszawa 1950.
[15] Uchwała nr 168 Rady Ministrów, w sprawie zasad tworzenia rezerw państwowych i gospodarowania
tymi rezerwami, MP z dnia 15 grudnia 1989 roku.
[16] Ustawa z dnia 30 maja 1996 r. o rezerwach państwowych oraz zapasach obowiązkowych paliw, Dz.
U. 1996 nr 90, poz. 1442.
[17] Decyzja nr 0-80/Log/P-4 Ministra Obrony Narodowej z dnia 3 września 2001r. w sprawie zasad
i norm zabezpieczenia w środki zaopatrzenia potrzeb mobilizacyjnych i wojennych SZ RP.
[18] Rozkaz nr pf. 388/Log/P-4 szefa Sztabu Generalnego WP z dnia 5 października 2001 r. w sprawie
wprowadzenia do stosowania szczegółowych zasad i norm zabezpieczenia w środki zaopatrzenia
potrzeb mobilizacyjnych i wojennych SZ RP.
MATERIAL RESERVES OF THE ARMY AND THEIR PLACE IN THE STATE RESERVES'
STRUCTURE
Together with the conducting of the more and more developed military actions (especially by USA)
new methods of logistic prevence of army's acions were implemented. As a result a need apeared of
establishment of the material reserves' place assembled in the logistic system of the army and precising its
place and functions which have to be fulfilled in the state reserves' structure.
Key words: logistics, reserves, material reserves, state reserves.
II. Zarz
ądzanie
UWAGI DO ISTOTY STRATEGII ROZWOJU I JEJ KSZTA
ŁTOWANIA W PRZEDSIĘBIORSTWIE
97
ISTOTA STRATEGII
Każde przedsiębiorstwo bez względu na rodzaj prowadzonej działalności (produkcyjna,
usługowa, handlowa) zmuszone jest przez otoczenie wewnętrzne i zewnętrzne do ciągłego
rozwiązywania wielu problemów bieżących i przyszłościowych. Rozwiązywanie problemów to
ciągły proces podejmowania decyzji, który nabiera szczególnego znaczenia w warunkach gospodarki
rynkowej, głównie z uwagi na istnienie szerokiego rynku produkcji i usług oraz konkurencyjności.
Presja m.in. tych czynników zmusza przedsiębiorstwo do walki o przetrwanie, co oznacza, że dla
utrzymania pozycji na rynku przedsiębiorstwo musi się rozwijać
1
.
Rozwój zaś wyraża się wzrostem poziomu technicznego, zwiększeniem (ilościowym
i jakościowym) produkcji, poprawą efektywności gospodarowania, powiększaniem majątku
przedsiębiorstwa. Jego płaszczyznami, które można określić mianem obszarów decyzyjnych, mogą
być m.in.: wielkości produkcji, sprzedaży, zaopatrzenia oraz postęp techniczny, zatrudnienie,
inwestycje, itp.
Warunkiem koniecznym rozwoju przedsiębiorstwa są powiązania i stosunki z otoczeniem,
które wyznaczane są m.in. przez:
·
rodzaj przedsiębiorstwa i charakter rynku, na którym ono funkcjonuje;
·
szeroko pojęte warunki działalności przedsiębiorstwa;
·
politykę ekonomiczną państwa.
Zenon ZAMIAR*
Agnieszka ZACHARZ**
UWAGI DO ISTOTY STRATEGII ROZWOJU I JEJ
KSZTA
ŁTOWANIA W PRZEDSIĘBIORSTWIE
W niniejszej publikacji autorzy przybliżają istotę strategii oraz etapy jej kształtowania
w kontekście odniesienia do poglądów uznanych teoretyków nauki o organizacji
i zarządzaniu.
Słowa kluczowe: zarządzanie, strategia, zarządzanie strategiczne, strategia rozwoju.
* Dr hab. Zenon ZAMIAR, prof. WZiA Akademii Świętokrzyskiej w Kielcach i MWSLiT we Wrocławiu.
**Mgr Agnieszka ZACHARZ, wykładowca WZiA Akademii Świętokrzyskiej w Kielcach.
1
GÓRCZAK T., KOPCZYŃSKA T., KOWALCZYK J., Finanse firmy, Międzynarodowa Szkoła
Zarządzania, Warszawa 1993, s.5.
UWAGI DO ISTOTY STRATEGII ROZWOJU I JEJ KSZTA
ŁTOWANIA W PRZEDSIĘBIORSTWIE
II. Zarz
ądzanie
98
Elementem zapewniającym rozwój przedsiębiorstwa jest bezsprzecznie właściwe planowanie,
a więc proces tworzenia tzw. strategii przedsiębiorstwa. Strategia bowiem, jak pisze K. Obój,
„ ... nadaje przedsiębiorstwu kierunek, jest kompasem wskazującym jego kurs, tak jak statek podąża
ona wśród zamieci, nocy i sztormu w wybranym kierunku...”
2
Strategia w literaturze przedmiotu definiowana jest z co najmniej dwóch punktów widzenia:
co organizacja zamierza robić oraz co rzeczywiście robi, niezależnie od tego, czy jej działania były
z góry zamierzone.
3
Strategia to przemyślana, ogólna koncepcja działania, której realizacja zapewnia
organizacji przewagę na rynku, mimo inteligentnego przeciwdziałania konkurencji.
4
Można więc stwierdzić, że strategia to decyzja o:
·
określaniu celów;
·
sposobach i metodach działania;
·
kryteriach osiągania celów;
·
gromadzeniu środków niezbędnych do realizacji celów.
Uwagi do etapów kształtowania strategii
Strategia jako swoisty proces myślowy i metoda zarządzania przedsiębiorstwem pojmowana
jest na kilka różnych sposobów, a mianowicie:
5
·
strategia-plan - akcentuje intencję przewidywania;
·
strategia-podstęp - podkreśla jej odniesienie do konkretnych sytuacji;
·
strategia-wzór - przypomina, że strategia to tylko idea;
·
strategia-pozycja - podkreśla zależność od otoczenia i współpracy;
·
strategia-perspektywa - utożsamia strategię z koncepcją, produktem wyobraźni, abstrakcją.
Uogólniając można powiedzieć, że strategia jest długoterminowa i wszechobejmująca,
określa kierunki, zakres wzrostu i rozwoju, jest więc głównym wyznacznikiem powodzenia lub
niepowodzenia przedsiębiorstwa w dłuższym okresie.
6
W dostępnej literaturze daje się zauważyć mnogość różnych typów i koncepcji podziałów
strategii. Jedną z popularniejszych koncepcji podziału strategii jawi się koncepcja podziału M.
Portera (przedstawiona w książce Strategia konkurencji), według którego istnieją trzy potencjalnie
skuteczne strategie, za pomocą których można uzyskać wyniki lepsze od innych przedsiębiorstw
w danym sektorze. Są to:
·
wiodąca pozycja pod względem kosztów całkowitych;
·
zróżnicowanie;
·
koncentracja.
Przystępując do tworzenia (kształtowania) strategii rozwoju, należy mieć świadomość, że
jest to klasyczne połączenie sztuki i wiedzy, osadzone w realiach triady: przedsiębiorstwo-
-konsument-konkurencja. W realiach i relacjach tej triady należy szukać rozwiązań dających
przewagę nad konkurencją, a więc pozwalających na budowę strategii „wygrywającej”
2
OBÓJ K., Mikroszkółka zarządzania, PWE Warszawa 1994, s.62.
3
STONER J. A. F., WANKEL C., Kierowanie, PWE Warszawa 1994, s.95.
4
OBÓJ K., Mikroszkółka..., s.63.
5
FAMIELEC J., KĘKUŚ Z., Strategie rozwoju firmy, AE Kraków 1992, s.17.
6
PIERŚCIONEK Z., Strategie rozwoju firmy, PWN Warszawa 1996, s.206.
II. Zarz
ądzanie
UWAGI DO ISTOTY STRATEGII ROZWOJU I JEJ KSZTA
ŁTOWANIA W PRZEDSIĘBIORSTWIE
99
z konkurencją. Istota takiej strategii dla dowolnego przedsiębiorstwa powinna zawierać się w prostej
i znanej prawdzie: trzeba albo być lepszym niż konkurenci, albo działać inaczej - unikając działania
w taki sam sposób i na tym samym obszarze rynku.
7
Punktem wyjścia do kształtowania strategii powinny być misja oraz cele strategiczne
przedsiębiorstwa. Po określeniu misji i celów strategicznych, przedsiębiorstwo musi dokonać
rzetelnej analizy swoich możliwości, oceniając w niej swoje silne i słabe strony, a następnie
przeanalizować otoczenie pod względem szans i zagrożeń. Innymi słowy, musi przeprowadzić
analizę SWOT (S-strengths-siły; W-weaknesses-słabości; O-oportunities-szanse, okazje; T-threats-
zagrożenia).
Za silne strony przedsiębiorstwa uważa się przede wszystkim jego unikalne zasoby,
umiejętności i inne aspekty wyróżniające je w pozytywny sposób od innych przedsiębiorstw. Silne
strony to także specyficzna przewaga nad konkurencją obejmująca m. in. lepszą technologię (nowszą
generację), markę produktów, znajomość (posiadanie) sieci dystrybucji, lokalizację, itd. Słabymi
stronami są te wszystkie aspekty funkcjonowania przedsiębiorstwa, które blokują lub mogą blokować
jego rozwój i funkcjonowanie na rynku.
Szanse przedsiębiorstwa to wszystko to, co dzieje się w jego otoczeniu i tworzy sprzyjającą
dla niego sytuację, np.: upadek konkurencji, nowe lub niezaspokojone potrzeby konsumentów, itp.
Przeciwieństwem szans są zagrożenia jako te procesy i wydarzenia, które tworzą niekorzystną dla
przedsiębiorstwa sytuację w jego otoczeniu, np.: wejście na rynek silnych konkurentów, migracja
kadry, zmiany na niekorzyść dotychczasowych przepisów prawnych, itp.
W tym miejscu należy stwierdzić, że nie ma uniwersalnej definicji (pojęcia) silnych i słabych
stron, szans i zagrożeń. Są to pojęcia, które trzeba definiować sytuacyjnie, na użytek konkretnego
przedsiębiorstwa, jego otoczenia i czasowych realiów.
Można więc na podstawie dotychczasowych rozważań i literatury pokusić się o wyodrębnienie
etapów kształtowania strategii w przedsiębiorstwie. Na ogół przyjmuje się pięć etapów
8
, w których
należy udzielić odpowiedzi na szereg pytań, m.in.:
1.
DIAGNOZOWANIE - „gdzie” jest przedsiębiorstwo, jakie jest, czym dysponuje,
jakie ma możliwości, jakie są mocne i słabe jego strony oraz szanse i zagrożenia?
2.
IDENTYFIKACJA CELÓW - dokąd przedsiębiorstwo zmierza, jakim chce być, jaką ma wizję
przyszłości i swojej misji?
3.
OKREŚLENIE SPOSOBÓW REALIZACJI CELÓW - jak przedsiębiorstwo zamierza osiągnąć
przyjęte do realizacji cele i jak zrealizować misję?
4.
KALKULACJA ŚRODKÓW NIEZBĘDNYCH DO REALIZACJI CELÓW - jakie zasoby są
niezbędne do realizacji celów, ile te środki kosztują, czy to się opłaca, z jakich źródeł zasobów
skorzystać?
5.
CONTROLLING i FEED BACK - sprawdzenie, czy udaje się realizować cele i w jakim
stopniu, a w przypadku negatywnym stwierdzenie przyczyn tego stanu rzeczy oraz
wprowadzenie koniecznych zmian.
Sens wszystkich działań podejmowanych w celu poprawy funkcjonowania przedsiębiorstwa
polega więc na realizacji decyzji, do której dochodzi się na zasadzie kolejnych przybliżeń jej wizji.
W ten sposób można stworzyć realne szanse na powodzenie przedsiębiorstwa oraz skuteczne
wypełnienie misji, bowiem jasna strategia i wizja rozwoju przedsiębiorstwa przemawia do wyobraźni
i emocji pracowników, ukierunkowuje i motywuje ich działania oraz pomaga utożsamiać się
z nim.
7
K. OBÓJ, Mikroszkółka...,s.64.
8
patrz: FAMIELEC J., KĘKUŚ Z., Strategia..., s.63.
UWAGI DO ISTOTY STRATEGII ROZWOJU I JEJ KSZTA
ŁTOWANIA W PRZEDSIĘBIORSTWIE
II. Zarz
ądzanie
100
LITERATURA
[1]
FAMIELEC J., KĘKUŚ Z., Strategia przedsiębiorstwa przemysłowego, AE Kraków 1992.
[2]
GÓRCZAK T., KOPCZYŃSKA T., KOWALCZYK J., Finanse firmy, Międzynarodowa Szkoła
Zarządzania, Warszawa 1995.
[3]
OBÓJ K., Mikroszkółka zarządzania, PWE Warszawa 1994.
[4]
OBÓJ K., Strategia i sukces firmy, Businessman Magazine nr 4 1991.
[5]
PIERŚCIONEK Z., Strategie rozwoju firmy, PWN Warszawa 1996.
[6]
PORTER M., Strategia konkurencji, PWE Warszawa 1992.
[7]
STONER J.A.F., WANKEL C., Kierowanie, PWE Warszawa 1994.
COMMENTS TO ESSENCE OF DEVELOPMENT STRATEGY AND ITS SHAPING IN A
COMPANY
In this publictaion the authors show the essential point of the strategy and stages of its creating in
relation to the opinions of well-known theorists of the organisation and management science.
Key words: management, strategy, strategic management, development strategy.
III. Kalendarium
ROK AKADEMICKI 2005/2006 - SEMESTR LETNI
101
KALENDARIUM MWSLIT WE WROC
ŁAWIU
ROK AKADEMICKI 2005/2006 - SEMESTR LETNI
I kwartał 2006 r.
Decyzja o zorganizowaniu we współpracy z 11 Lubuską Dywizją Kawalerii
Pancernej im. Króla Jana III Sobieskiego w dniach 11-12 października w Żaganiu
Konferencji "Logistyka w misjach wojskowych" pod patronatem Burmistrza
Miasta Żagania - Sławomira KOWALA.
4 stycznia 2006 r.
Uczestnictwo w Targach Edukacyjnych w Głogowie.
27 lutego 2006 r.
Wyjazd studentki Sabiny GRECH na studia do Ecole des Mines de Nancy
(Francja) w ramach programu SOCRATES-Erasmus.
marzec 2006 r.
Złożenie w ramach projektów Curriculum Development w Programie SOCRATES-
-Erasmus wniosku o stworzenie wspólnego programu nauczania na kierunku
"Zarządzanie Kryzysowe" wraz z Uniwersytetm Żylińskim w Żylinie (Słowacja)
oraz Uniwersytetem Pardubickim (Czechy).
marzec 2006 r.
Zajęcie przez MWSLiT 8 miejsca w rankingu Prywatnych Szkół Biznesu
prowadzących studia licencjackie przeprowadzonym przez czasopismo „Magazyn
Ekonomiczny HOME&MARKET”.
7-9 marca 2006 r.
Uczestnictwo w Targach Edukacyjnych w Katowicach.
8-10 marca 2006 r.
Uczestnictwo w XII Dolnośląskich Prezentacjach Edukacyjnych TARED we
Wrocławiu.
14-15 marca 2006 r.
Uczestnictwo w IV edycji Lubuskich Targów Edukacyjnych ABSOLWENT
2006.
31 marca - 3 kwietnia 2006 r.
Gościn n e wykłady pr zedstawicieli par tn er skiej Uczeln i ESIDEC
w Metz (Francja): prof. Thierrego HOUE, prof. Jean - Francois BALTER'A
oraz Renato GUIMARAES'A.
3 kwietnia 2006 r.
Spotkan ie dotyczące współpr acy Wr ocławia z r egion em Lotar yn gii.
W spotkaniu udział wzięli ze strony Uczelni: prof. ESIDEC Thierry HOUE
i Prorektor MWSLiT dr Jerzy DUDEK oraz ze strony Urzędu: Ewa GOŁĄB-
-NOWAKOWSKA - Dyrektor Biura Współpracy z Zagranicą i Janina
WOŹNA - Dyrektor Biura Rozwoju Gospodarczego.
27-28 kwietnia 2006 r.
Udział studentów MWSLiT Iwony BUCZAK, Dominika PATYKOWSKIEGO
i Macieja TYLKOWSKIEGO w Konkursie „Praktyka dla Logistyka”
organizowanym przez firmę DHL Express.
19 maja 2006 r.
Organizacja przez MWSLiT we Wrocławiu francusko-polskiego Seminarium:
„Edukacja - determinantą rozwoju firm zagranicznych w Polsce” pod
patronatem Ambasady Francji w Polsce i Prezydenta Wrocławia Rafała
DUTKIEWICZA.
30 maja 2006 r.
Pr zyzn an ie MWSLiT pr zez Akademickie Cen tr um In for macyjn e
w Poznaniu Certyfikatu „WIARYGODNA SZKOŁA” na rok 2006/2007.
31 maja 2006 r.
Decyzja Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego nr 741/DWB/P/2006
o przyznaniu środków na dofinansowanie działalności naukowo-badawczej
prowadzonej przez MWSLiT.
ROK AKADEMICKI 2005/2006 - SEMESTR LETNI
III. Kalendarium
102
czerwiec 2006 r.
Decyzja o zorganizowaniu we współpracy z Instytutem Inżynierii Lądowej
Politechn iki Wr ocławskiej Międzynarodowej Konferencji Naukowo-
-Technicznej w dniu 15 grudnia „160 lat połączenia kolejowego Wrocław-
-Berlin”. MWSLiT jest organizatorem Sesji Naukowej „Rola III Paneuropejskiego
Korytarza Transportowego w rozwoju euroregionów”.
czerwiec 2006 r.
Rozpoczęcie przez absolwentów - przedstawicieli MWSLiT Krzysztofa
CICHUTY oraz Marka BRODZIKOWSKIEGO II etapu Konkursu "Kuźnia
Talentów Wincanton" polegającego na odbyciu płatnego stażu w oddziale firmy
Wincanton.
8 czerwca 2006 r.
Spotkanie przedstawicieli MWSLiT Dziekan dr inż. Bogumiły KUŹNICKIEJ,
Rektora prof. dr hab. Stanisława KRAWCZYKA oraz Prorektora dr inż.
Jerzego DUDKA z Edgarem MEISNEREM, dyrektorem Volkswagen Motor
Polska.
13 czerwca 2006 r.
Spotkanie z prezes Stowarzyszenia France-Pologne Françoise ALLAIRE.
19 czerwca 2006 r.
Uchwała nr 5/3/2006 Senatu MWSLiT w sprawie utworzenia kierunku
„Logistyka”.
25 czerwca - 1 lipca 2006 r..
Wykłady otwarte prof. Tomasza NOWAKOWSKIEGO oraz dr inż. Jerzego
DUDKA w Ecole des Mines de Nancy (Francja) w ramach programu SOCRATES-
-Erasmus.
8-13 lipca 2006 r.
Wizyta studyjna uczestników Executive MBA z ICN Business School Nancy prof.
Renato GUIMARAES'A i prof. Stephano BOITEUX.
10-11 lipca 2006 r.
Wykłady przedstawicieli MWSLiT w ramach organizowanych przez ICN Business
School Nancy MBA - Prorektora dr inż. Jerzego DUDKA nt. Plutes-formes
logistiquas en Pologne, prof. Tomasza NOWAKOWSKIEGO nt. Reliability
engineering - measures and structures oraz Prodziekana dr Joosta PLATJE nt.
Changes in polish logistic caused by Poland's accesion to EU.
13 lipca 2006 r.
Zwycięstwo studenta MWSLiT i jednocześnie zawodnika wrocławskiego Atlasu
Ronniego JAMROŻEGO w półfinale Srebrnego Kasku w Krośnie.