Ocena miejsca wypadku [tryb zgodności]

Ocena miejsca wypadku

Złota godzina

Bezpośredni związek między czasem

Bezpośredni związek między czasem
ostatecznego (chirurgicznego) leczenia a

ostatecznego (chirurgicznego) leczenia a
przeżyciem chorych po urazach opisał dr R.

przeżyciem chorych po urazach opisał dr R.
Adams

Adams Cowley

Cowley z

z Shock

Shock--Trauma

Trauma Unit w

Unit w

Baltimore w stanie Maryland, USA.

Ocena miejsca wypadku

Złota godzina

Zauważył on, że największe szanse (ok.

Zauważył on, że największe szanse (ok.
85%) na przeżycie po ciężkim urazie mają

85%) na przeżycie po ciężkim urazie mają
chorzy, którzy trafili na salę operacyjną w

chorzy, którzy trafili na salę operacyjną w
ciągu godziny.

ciągu godziny.
Okres ten nazwano "złotą godziną".

Okres ten nazwano "złotą godziną".

Ocena miejsca wypadku

Platynowe 10 minut

W warunkach przedszpitalnych nie mówi się

W warunkach przedszpitalnych nie mówi się
o "złotej godzinie", ale raczej o platynowych

o "złotej godzinie", ale raczej o platynowych
dziesięciu minutach

dziesięciu minutach
Należy zidentyfikować żywych, podjąć

Należy zidentyfikować żywych, podjąć
decyzje terapeutyczne i rozpocząć transport

decyzje terapeutyczne i rozpocząć transport
poszkodowanych na

poszkodowanych na odpodnie

odpodnie oddziały.

oddziały.

Każda czynność musi mieć na celu ratowanie

Każda czynność musi mieć na celu ratowanie
życia.

życia.

Ocena miejsca wypadku

Platynowe 10 minut

W warunkach przedszpitalnych nie mówi się

W warunkach przedszpitalnych nie mówi się
o "złotej godzinie", ale raczej o platynowych

o "złotej godzinie", ale raczej o platynowych
dziesięciu minutach

dziesięciu minutach
Należy zidentyfikować żywych, podjąć

Należy zidentyfikować żywych, podjąć
decyzje terapeutyczne i rozpocząć transport

decyzje terapeutyczne i rozpocząć transport
poszkodowanych na

poszkodowanych na odpodnie

odpodnie oddziały.

oddziały.

Każda czynność musi mieć na celu ratowanie

Każda czynność musi mieć na celu ratowanie
życia.

życia.

Ocena miejsca wypadku

Zasady

usystematyzowane badanie "od głowy do

usystematyzowane badanie "od głowy do
stóp" gwarantuje, iż nic nie zostanie

stóp" gwarantuje, iż nic nie zostanie
pominięte

pominięte
Bardzo istotna jest współpraca wszystkich

Bardzo istotna jest współpraca wszystkich
członków zespołu ratunkowego, ponieważ

członków zespołu ratunkowego, ponieważ
wiele czynności trzeba wykonywać

wiele czynności trzeba wykonywać
równocześnie

równocześnie

Ocena miejsca wypadku

Zespół ratownictwa musi

wiedzieć, jak dbać o swoją karetkę, by była

wiedzieć, jak dbać o swoją karetkę, by była
w dobrym stanie technicznym i gotowa do

w dobrym stanie technicznym i gotowa do
wyjazdu w razie potrzeby,

wyjazdu w razie potrzeby,
znać najszybszą drogę dojazdu na miejsce

znać najszybszą drogę dojazdu na miejsce
wezwania,

wezwania,
wiedzieć, jak ocenić miejsce wypadku pod

wiedzieć, jak ocenić miejsce wypadku pod
kątem dodatkowych zagrożeń oraz

kątem dodatkowych zagrożeń oraz
mechanizmów powstania obrażeń u ofiar,

mechanizmów powstania obrażeń u ofiar,

Ocena miejsca wypadku

Zespół ratownictwa musi

wiedzieć, kiedy miejsce wypadku jest

wiedzieć, kiedy miejsce wypadku jest
bezpieczne, i co należy zrobić, jeśli nie jest,

bezpieczne, i co należy zrobić, jeśli nie jest,
wiedzieć, kiedy poradzi sobie sam, a kiedy

wiedzieć, kiedy poradzi sobie sam, a kiedy
należy wezwać pomoc,

należy wezwać pomoc,
wiedzieć, kiedy należy podejść do chorego i

wiedzieć, kiedy należy podejść do chorego i
kiedy go transportować do szpitala,

kiedy go transportować do szpitala,
znać swój sprzęt i utrzymywać go w

znać swój sprzęt i utrzymywać go w
gotowości do pracy,

gotowości do pracy,

Ocena miejsca wypadku

Zespół ratownictwa musi

wybrać właściwy dla poszkodowanego szpital

wybrać właściwy dla poszkodowanego szpital
i najlepszą drogę dojazdu do niego

i najlepszą drogę dojazdu do niego
musi również widzieć, jaka jest rola każdego

musi również widzieć, jaka jest rola każdego
członka zespołu, jakie pytania zadać, jakie

członka zespołu, jakie pytania zadać, jakie
interwencje podjąć, kiedy je podjąć oraz jak

interwencje podjąć, kiedy je podjąć oraz jak
szybko i właściwie wykonać konieczne

szybko i właściwie wykonać konieczne
czynności

czynności

Ocena miejsca zdarzenia

Obejmuje

zabezpieczenie przed kontaktem z płynami

zabezpieczenie przed kontaktem z płynami
ustrojowymi lub innymi źródłami skażenia,

ustrojowymi lub innymi źródłami skażenia,
ocenę miejsca zdarzenia pod kątem

ocenę miejsca zdarzenia pod kątem
ewentualnych zagrożeń, liczby chorych,

ewentualnych zagrożeń, liczby chorych,
sprzętu potrzebnego do udzielenia pomocy

sprzętu potrzebnego do udzielenia pomocy
oraz mechanizmów powstania obrażeń

oraz mechanizmów powstania obrażeń

Ocena miejsca zdarzenia

Obejmuje

Ocena miejsca zdarzenia właściwie zaczyna

Ocena miejsca zdarzenia właściwie zaczyna
się po zleceniu wyjazdu przez dyspozytora

się po zleceniu wyjazdu przez dyspozytora
należy wówczas przewidzieć, co się zastanie

należy wówczas przewidzieć, co się zastanie
na miejscu wypadku, jaki sprzęt będzie

na miejscu wypadku, jaki sprzęt będzie
potrzebny i czy konieczne będą inne środki

potrzebny i czy konieczne będą inne środki
(więcej jednostek, specjalistyczny sprzęt do

(więcej jednostek, specjalistyczny sprzęt do
wydobywania poszkodowanych,

wydobywania poszkodowanych,
uruchomienie protokołu wypadku masowego)

uruchomienie protokołu wypadku masowego)

Standardowe środki

bezpieczeństwa

Zasady

Ratownik jest najbardziej narażony na

Ratownik jest najbardziej narażony na
zakażenie w wyniku kontaktu z płynami

zakażenie w wyniku kontaktu z płynami
ustrojowymi lub innym materiałem

ustrojowymi lub innym materiałem
potencjalnie zakaźnym na miejscu wypadku

potencjalnie zakaźnym na miejscu wypadku

Standardowe środki

bezpieczeństwa

Zasady

Obowiązkowe jest używanie rękawiczek, a w

Obowiązkowe jest używanie rękawiczek, a w
wielu przypadkach konieczna

wielu przypadkach konieczna jestrównież

jestrównież

ochrona oczu.

ochrona oczu.
Ratownik odpowiedzialny za drożność dróg

Ratownik odpowiedzialny za drożność dróg
oddechowych powinien mieć na twarzy

oddechowych powinien mieć na twarzy
maskę lub maskę i ochraniacz na oczy

maskę lub maskę i ochraniacz na oczy

Standardowe środki

bezpieczeństwa

Zasady

W razie znacznego skażenia wskazane jest

W razie znacznego skażenia wskazane jest
stosowanie nieprzepuszczalnych fartuchów i

stosowanie nieprzepuszczalnych fartuchów i
masek lub ochraniaczy na całą twarz.

masek lub ochraniaczy na całą twarz.
Należy pamiętać o ochronie samych chorych,

Należy pamiętać o ochronie samych chorych,
czyli zmianie rękawiczek przed udzieleniem

czyli zmianie rękawiczek przed udzieleniem
pomocy kolejnemu poszkodowanemu.

pomocy kolejnemu poszkodowanemu.

Bezpieczeństwo na miejscu

zdarzenia

Zasady

Już podczas dojazdu na miejsce zdarzenia

Już podczas dojazdu na miejsce zdarzenia
należy je oceniać pod kątem ewentualnych

należy je oceniać pod kątem ewentualnych
zagrożeń

zagrożeń

Bezpieczeństwo na miejscu

zdarzenia

Zaparkowanie ambulansu

Pierwszą decyzją powinien być wybór

Pierwszą decyzją powinien być wybór
bezpiecznego miejsca na zaparkowanie

bezpiecznego miejsca na zaparkowanie
ambulansu, najlepiej zlokalizowanego jak

ambulansu, najlepiej zlokalizowanego jak
najbliżej miejsca wypadku, ale na tyle od

najbliżej miejsca wypadku, ale na tyle od
niego oddalonego, by można było

niego oddalonego, by można było
bezpiecznie dokonać oceny całego zdarzenia

bezpiecznie dokonać oceny całego zdarzenia

Bezpieczeństwo na miejscu

zdarzenia

Zaparkowanie ambulansu

Należy zaparkować karetkę tyłem do miejsca

Należy zaparkować karetkę tyłem do miejsca
zdarzenia, tak by po umieszczeniu

zdarzenia, tak by po umieszczeniu
poszkodowanego w karetce można było

poszkodowanego w karetce można było
szybko odjechać.

szybko odjechać.

astępnie

astępnie należy ocenić, czy podejście do

należy ocenić, czy podejście do

chorego (chorych) będzie bezpieczne.

Badanie chorego po urazie

Badanie pierwotne

oceń miejsce zdarzenia

oceń miejsce zdarzenia
dokonaj wstępnej oceny

dokonaj wstępnej oceny
wykonaj szybkie badanie urazowe lub

wykonaj szybkie badanie urazowe lub
badanie miejscowe

badanie miejscowe
wykonaj pilne interwencje i podejmij decyzję

wykonaj pilne interwencje i podejmij decyzję
o transporcie

o transporcie
powiadom koordynatora medycznego

powiadom koordynatora medycznego

Badanie chorego po urazie

Badanie powtórne

powtórz ocenę wstępną

powtórz ocenę wstępną
powtórz ocenę parametrów życiowych i

powtórz ocenę parametrów życiowych i
rozważ podłączenie monitorów

rozważ podłączenie monitorów
wykonaj badanie neurologiczne

wykonaj badanie neurologiczne
wykonaj badanie szczegółowe (od stóp do

wykonaj badanie szczegółowe (od stóp do
głów)

głów)

Badanie chorego po urazie

Badanie dalsze

powtórz ocenę wstępną

powtórz ocenę wstępną
powtórz ocenę parametrów życiowych i

powtórz ocenę parametrów życiowych i
sprawdź monitory

sprawdź monitory
powtórz badanie brzucha

powtórz badanie brzucha
sprawdź miejsca rozpoznanych obrażeń i

sprawdź miejsca rozpoznanych obrażeń i
wykonanych interwencji

wykonanych interwencji

Etapy oceny miejsca zdarzenia

Elementy

standardowe środki bezpieczeństwa (środki

standardowe środki bezpieczeństwa (środki
ochrony osobistej)

ochrony osobistej)
bezpieczeństwo na miejscu zdarzenia

bezpieczeństwo na miejscu zdarzenia
wstępna segregacja poszkodowanych

wstępna segregacja poszkodowanych
(określić liczbę poszkodowanych)

(określić liczbę poszkodowanych)
potrzeba pomocy lub dodatkowego sprzętu

potrzeba pomocy lub dodatkowego sprzętu
mechanizm urazu

mechanizm urazu

Ocena miejsca zdarzenia

Wypadek samochodowy

Wypadek samochodowy –

– uwaga na

uwaga na

Ogień

Ogień
substancje toksyczne

substancje toksyczne
groźbę porażenia prądem

groźbę porażenia prądem
Substancje chemiczne

Substancje chemiczne
Ryzyko mniejszego stężenia tlenu

Ryzyko mniejszego stężenia tlenu
Zawsze z liną zabezpieczającą i partnerem

Zawsze z liną zabezpieczającą i partnerem

Ocena miejsca zdarzenia

Miejsce przestępstwa

Miejsce przestępstwa –

– uwaga na

uwaga na

osoby uciekające z miejsca zdarzenia

osoby uciekające z miejsca zdarzenia
Osoby uzbrojone, próbujące się ukryć

Osoby uzbrojone, próbujące się ukryć
Groźby, niebezpieczne narzędzia

Groźby, niebezpieczne narzędzia
Ryzyko użycia broni

Ryzyko użycia broni -- Zawsze wchodzimy

Zawsze wchodzimy

przy zabezpieczeniu miejsca przez służby

przy zabezpieczeniu miejsca przez służby
porządkowe

porządkowe

Ocena miejsca zdarzenia

Świadkowie zdarzenia

Świadkowie zdarzenia–

– uwaga na

uwaga na

osoby pod wpływem narkotyków i alkoholu

osoby pod wpływem narkotyków i alkoholu
Broń

Broń
Niebezpieczne zwierzęta

Niebezpieczne zwierzęta

Ocena miejsca zdarzenia

Zagrożenia dla poszkodowanego

W przypadku zagrożenia pożarem, wodą,

W przypadku zagrożenia pożarem, wodą,
substancjami trującymi czy zawaleniem się

substancjami trującymi czy zawaleniem się
budynku poszkodowanego należy

budynku poszkodowanego należy
natychmiast wynieść z miejsca zdarzenia

natychmiast wynieść z miejsca zdarzenia

Ocena miejsca zdarzenia

Zagrożenia dla poszkodowanego

Należy wezwać odpowiednie służby,

Należy wezwać odpowiednie służby,
dysponujące specjalistycznym sprzętem

dysponujące specjalistycznym sprzętem
Trzeba się kierować zdrowym rozsądkiem

Trzeba się kierować zdrowym rozsądkiem --
ratownik powinien ratować życie, ale nie

ratownik powinien ratować życie, ale nie
kosztem własnego

kosztem własnego

Ocena miejsca zdarzenia

Liczba poszkodowanych

Należy określić liczbę poszkodowanych.

Należy określić liczbę poszkodowanych.
Jeśli przewyższa ona możliwości udzielenia

Jeśli przewyższa ona możliwości udzielenia
pomocy przez zespół ratunkowy, trzeba

pomocy przez zespół ratunkowy, trzeba
wezwać dodatkowe jednostki.

wezwać dodatkowe jednostki.

Ocena miejsca zdarzenia

Liczba poszkodowanych

Jeśli na miejscu wypadku znajduje się kilka

Jeśli na miejscu wypadku znajduje się kilka
ofiar, należy ustalić, kto dowodzi akcją

ofiar, należy ustalić, kto dowodzi akcją
ratowniczą, i wdrożyć protokół postępowania

ratowniczą, i wdrożyć protokół postępowania
w wypadku masowym.

w wypadku masowym.
Trzeba sprawdzić, czy liczba

Trzeba sprawdzić, czy liczba
poszkodowanych odpowiada scenie

poszkodowanych odpowiada scenie
zdarzenia.

zdarzenia.

Ocena miejsca zdarzenia

Inni poszkodowani

W przypadku osób nieprzytomnych należy

W przypadku osób nieprzytomnych należy
przeszukać teren w poszukiwaniu innych

przeszukać teren w poszukiwaniu innych
poszkodowanych

poszkodowanych
Zwłaszcza w przypadku ograniczonej

Zwłaszcza w przypadku ograniczonej
widoczności

widoczności

Ocena miejsca zdarzenia

Zabranie sprzętu

na miejsce wypadku należy zabrać ze sobą

na miejsce wypadku należy zabrać ze sobą
cały potrzebny sprzęt ratowniczy

cały potrzebny sprzęt ratowniczy

Ocena miejsca zdarzenia

Sprzęt w przypadku obrażeń ciała

sprzęt ochrony osobistej

sprzęt ochrony osobistej
deskę ortopedyczną z możliwością

deskę ortopedyczną z możliwością
odpowiedniego unieruchomienia chorego i

odpowiedniego unieruchomienia chorego i
ograniczenia ruchów jego głowy

ograniczenia ruchów jego głowy
odpowiednio dobrany kołnierz szyjny do

odpowiednio dobrany kołnierz szyjny do
unieruchamiania kręgosłupa szyjnego

unieruchamiania kręgosłupa szyjnego

Ocena miejsca zdarzenia

Sprzęt w przypadku obrażeń ciała

tlen ze sprzętem do zaopatrzenia dróg

tlen ze sprzętem do zaopatrzenia dróg
oddechowych (m.in. ssak i worek

oddechowych (m.in. ssak i worek
samorozprężalny z maską),

samorozprężalny z maską),
bandaże, ciśnieniomierz, stetoskop

bandaże, ciśnieniomierz, stetoskop

Ocena miejsca zdarzenia

Mechanizm urazu

Po ocenie miejsca zdarzenia pod kątem

Po ocenie miejsca zdarzenia pod kątem
bezpieczeństwa prowadzenia akcji

bezpieczeństwa prowadzenia akcji
ratowniczej należy ocenić mechanizm urazu

ratowniczej należy ocenić mechanizm urazu

Ocena miejsca zdarzenia

Mechanizm urazu

oczywisty po obejrzeniu miejsca

oczywisty po obejrzeniu miejsca
może wymagać zebrania wywiadu od

może wymagać zebrania wywiadu od
chorego lub świadków

chorego lub świadków
Zakładamy iż u chorych z wypadków o dużej

Zakładamy iż u chorych z wypadków o dużej
energii występują ciężkie obrażenia, aż do

energii występują ciężkie obrażenia, aż do
momentu ich wykluczenia

momentu ich wykluczenia

Ocena miejsca zdarzenia

Mechanizm urazu

mechanizm urazu ma charakter uogólniony

mechanizm urazu ma charakter uogólniony --
wypadek samochodowy, upadek z wysokości

wypadek samochodowy, upadek z wysokości
czy miejscowy (pchnięcie nożem w brzuch,

czy miejscowy (pchnięcie nożem w brzuch,
uderzenie w głowę)

uderzenie w głowę)

Ocena miejsca zdarzenia

Mechanizm urazu

Urazy uogólnione wymagają szybkiej oceny

Urazy uogólnione wymagają szybkiej oceny
całego ciała chorego

całego ciała chorego
Miejscowe mogą natomiast wymagać

Miejscowe mogą natomiast wymagać
szczegółowej oceny ograniczonej do danej

szczegółowej oceny ograniczonej do danej
okolicy

okolicy

Ocena miejsca zdarzenia

Należy ocenić czynniki

prędkość uderzenia,

prędkość uderzenia,
kinetyka i rozmiar ciała poszkodowanego

kinetyka i rozmiar ciała poszkodowanego
oznaki zaabsorbowania energii (tj. rozległe

oznaki zaabsorbowania energii (tj. rozległe
zniszczenie pojazdu)

zniszczenie pojazdu)

Zderzenie czołowe

Można poznać po:

zniekształcenie kierownicy

zniekształcenie kierownicy
ślady kolan na tablicy rozdzielczej

ślady kolan na tablicy rozdzielczej
pajączkowate pęknięcie na przedniej szybie

pajączkowate pęknięcie na przedniej szybie

Zderzenie czołowe

Urazy

złamanie kręgosłupa szyjnego

złamanie kręgosłupa szyjnego
wiotka klatka piersiowa

wiotka klatka piersiowa
stłuczenie serca, odma opłucnowa

stłuczenie serca, odma opłucnowa
rozerwanie aorty

rozerwanie aorty
pęknięcie śledziony lub wątroby

pęknięcie śledziony lub wątroby
tylne zwichnięcie biodra

tylne zwichnięcie biodra
zwichnięcie kolana

zwichnięcie kolana

Zderzenie boczne

Urazy

skręcenie kręgosłupa szyjnego przeciwne do

skręcenie kręgosłupa szyjnego przeciwne do
miejsca urazu

miejsca urazu
złamanie kręgosłupa szyjnego

złamanie kręgosłupa szyjnego
wiotka klatka (z boku), odma opłucnowa

wiotka klatka (z boku), odma opłucnowa
rozerwanie aorty, pęknięcie przepony

rozerwanie aorty, pęknięcie przepony
pęknięcie śledziony, wątroby lub nerki

pęknięcie śledziony, wątroby lub nerki
złamanie miednicy

złamanie miednicy

Zderzenie tylne

Urazy

złamanie kręgosłupa szyjnego

Wyrzucenie z pojazdu

Urazy

obrażenia jak w różnych typach urazów

obrażenia jak w różnych typach urazów
zwiększona śmiertelność

zwiększona śmiertelność

Potrącenie pieszego

Urazy

uraz głowy

uraz głowy
rozerwanie aorty

rozerwanie aorty
obrażenia narządów wewnętrznych w

obrażenia narządów wewnętrznych w
brzuchu

brzuchu
złamanie kończyn dolnych i miednicy

złamanie kończyn dolnych i miednicy

Mechanizm urazu

Każdy wypadek samochodowy należy

rozpatrywać jako trzy osobne

rozpatrywać jako trzy osobne
wydarzenia

wydarzenia
zderzenie pojazdu,

zderzenie pojazdu,
zderzenie ciała ofiary wypadku,

zderzenie ciała ofiary wypadku,
zderzenie narządów wewnętrznych.

zderzenie narządów wewnętrznych.

Mechanizm urazu

pierwsze prawo mechaniki Newtona

każde ciało trwa w swym stanie spoczynku

każde ciało trwa w swym stanie spoczynku
lub ruchu prostoliniowego jednostajnego,

lub ruchu prostoliniowego jednostajnego,
jeżeli siły przyłożone nie zmuszą ciała do

jeżeli siły przyłożone nie zmuszą ciała do
zmiany tego stanu

zmiany tego stanu

Mechanizm urazu

pierwsze prawo mechaniki Newtona

każde ciało trwa w swym stanie spoczynku

każde ciało trwa w swym stanie spoczynku
lub ruchu prostoliniowego jednostajnego,

lub ruchu prostoliniowego jednostajnego,
jeżeli siły przyłożone nie zmuszą ciała do

jeżeli siły przyłożone nie zmuszą ciała do
zmiany tego stanu

zmiany tego stanu

Mechanizm urazu

Energia kinetyczna

E = ½ mv

Znaczenie prędkości dużo większe niż masy

Mechanizm urazu

Należy zwrócić uwagę przy oglądaniu

miejsca wypadku na:

miejsca wypadku na:
zniekształcenie pojazdu (wskazujące na

zniekształcenie pojazdu (wskazujące na
działające siły, wymianę energii),

działające siły, wymianę energii),
zniekształcenie struktur wewnętrznych

zniekształcenie struktur wewnętrznych
pojazdu (wskazujące na miejsce, w które

pojazdu (wskazujące na miejsce, w które
uderzyła ofiara),

uderzyła ofiara),
obrażenia u chorego (wskazujące na to,

obrażenia u chorego (wskazujące na to,
którymi częściami ciała ofiara uderzyła).

którymi częściami ciała ofiara uderzyła).

Mechanizm urazu

Główne rodzaje wypadków

zderzenie czołowe,

zderzenie czołowe,
zderzenie boczne,

zderzenie boczne,
uderzenie w tył pojazdu,

uderzenie w tył pojazdu,
dachowanie,

dachowanie,
uderzenie z obróceniem pojazdu w

uderzenie z obróceniem pojazdu w
płaszczyźnie poziomej

płaszczyźnie poziomej

Zderzenie czołowe

Zasady

Wyzwala się duża energia, powodująca

Wyzwala się duża energia, powodująca
poważne obrażenia

poważne obrażenia
Obrażenia od przedniej szyby powstają, gdy

Obrażenia od przedniej szyby powstają, gdy
przy szybkiej

przy szybkiej deceleracji

deceleracji nieprzypięty pasami

nieprzypięty pasami

pasażer uderza w przednią szybę

pasażer uderza w przednią szybę
Najważniejsze jest ryzyko uszkodzenia dróg

Najważniejsze jest ryzyko uszkodzenia dróg
oddechowych i kręgosłupa szyjnego.

oddechowych i kręgosłupa szyjnego.

Zderzenie czołowe

zderzenie pojazdu: zniekształcony przód

zderzenie pojazdu: zniekształcony przód
pojazdu,

pojazdu,
zderzenie ciała: "pajączek" na stłuczonej

zderzenie ciała: "pajączek" na stłuczonej
przedniej szybie,

przedniej szybie,
zderzenie narządów: uszkodzenie mózgu

zderzenie narządów: uszkodzenie mózgu
coup

coup//contrecoup

contrecoup, uszkodzenia tkanek

, uszkodzenia tkanek

miękkich (skóra owłosiona głowy, twarz,

miękkich (skóra owłosiona głowy, twarz,
szyja), odgięcie/zgięcie kręgosłupa szyjnego

szyja), odgięcie/zgięcie kręgosłupa szyjnego

Zderzenie czołowe

Kierowca z niezapiętymi pasami przy

Kierowca z niezapiętymi pasami przy
zderzeniu czołowym uderza w kierownicę, a

zderzeniu czołowym uderza w kierownicę, a
następnie w przednią szybę.

następnie w przednią szybę.
Kierownica jest najbardziej śmiercionośną

Kierownica jest najbardziej śmiercionośną
częścią pojazdu

częścią pojazdu

Zderzenie czołowe

Jeśli kierowca nie miał zapiętych pasów oraz

Jeśli kierowca nie miał zapiętych pasów oraz
w każdym przypadku zniekształcenia

w każdym przypadku zniekształcenia
kierownicy (należy sprawdzić pod zapadniętą

kierownicy (należy sprawdzić pod zapadniętą
poduszką powietrzną),należy podejrzewać

poduszką powietrzną),należy podejrzewać
uszkodzenia

uszkodzenia

–

– twarzy,

twarzy,

–

– szyi,

szyi,

–

– klatki piersiowej

klatki piersiowej

–

– brzucha

brzucha

Zderzenie czołowe

Jeśli kierowca nie miał zapiętych pasów oraz

Jeśli kierowca nie miał zapiętych pasów oraz
w każdym przypadku zniekształcenia

w każdym przypadku zniekształcenia
kierownicy (należy sprawdzić pod zapadniętą

kierownicy (należy sprawdzić pod zapadniętą
poduszką powietrzną),należy podejrzewać

poduszką powietrzną),należy podejrzewać
uszkodzenia

uszkodzenia

–

– twarzy,

twarzy,

–

– szyi,

szyi,

–

– klatki piersiowej

klatki piersiowej

–

– brzucha

brzucha

Zderzenie czołowe

W zderzeniu czołowym większość obrażeń

W zderzeniu czołowym większość obrażeń
jest spowodowana przez

jest spowodowana przez

–

– przednią szybę,

przednią szybę,

–

– Kierownicę

Kierownicę

–

– tablicę rozdzielczą

tablicę rozdzielczą

Obrażenia ciała, do których dochodzi w

Obrażenia ciała, do których dochodzi w
wyniku zderzenia czołowego, zależą od tego,

wyniku zderzenia czołowego, zależą od tego,
którą częścią ciała kierowca uderzył w

którą częścią ciała kierowca uderzył w
kierownicę

kierownicę

Zderzenie boczne

Mechanizm zderzenia bocznego jest podobny

Mechanizm zderzenia bocznego jest podobny
do mechanizmu zderzenia czołowego, z

do mechanizmu zderzenia czołowego, z
dodatkiem bocznego przepływu energii

dodatkiem bocznego przepływu energii

Zderzenie boczne

W systemie trzech zderzeń:

–

– zderzenie pojazdu: zniekształcenia samochodu

zderzenie pojazdu: zniekształcenia samochodu
(należy sprawdzić, z której strony został

(należy sprawdzić, z której strony został
uderzony

uderzony-- od strony pasażera czy kierowcy),

od strony pasażera czy kierowcy),

–

– zderzenie ciała: stopień zniekształcenia drzwi (tj.

zderzenie ciała: stopień zniekształcenia drzwi (tj.
wgięcie oparcia na łokieć, wygięcie drzwi na

wgięcie oparcia na łokieć, wygięcie drzwi na
zewnątrz lub do wewnątrz),

zewnątrz lub do wewnątrz),

–

– zderzenie narządów: jedynie na podstawie

zderzenie narządów: jedynie na podstawie
badania "zewnętrznego" nie można przewidzieć

badania "zewnętrznego" nie można przewidzieć
obrażeń wewnętrznych; należy się spodziewać

obrażeń wewnętrznych; należy się spodziewać
uszkodzeń narządów

uszkodzeń narządów

Zderzenie boczne

Należy szukać oznak często występujących

urazów:

urazów:
Głowa: uszkodzenie typu

Głowa: uszkodzenie typu coup

coup//contrecoup

contrecoup

mózgu spowodowane przemieszczeniem

mózgu spowodowane przemieszczeniem
bocznym mózgowia

bocznym mózgowia
Szyja: od naciągnięcia mięśni szyi do

Szyja: od naciągnięcia mięśni szyi do
złamania lub

złamania lub podwichnięcia

podwichnięcia kręgosłupa z

kręgosłupa z

ubytkami neurologicznymi

Zderzenie boczne

Należy szukać oznak często występujących

urazów:

urazów:
Kończyna górna i bark: obrażenia po stronie

Kończyna górna i bark: obrażenia po stronie
uderzenia

uderzenia
Klatka piersiowa/brzuch: obrażenia

Klatka piersiowa/brzuch: obrażenia
wywołane bezpośrednim urazem przez

wywołane bezpośrednim urazem przez
wgniecione drzwi po stronie uderzenia lub

wgniecione drzwi po stronie uderzenia lub
obrażenia powstałe w wyniku wypadnięcia

obrażenia powstałe w wyniku wypadnięcia
niezapiętego pasażera z jego fotela

niezapiętego pasażera z jego fotela

Zderzenie boczne

Należy szukać oznak często występujących

urazów:

urazów:
Miednica/kończyny dolne: pasażerowie po

Miednica/kończyny dolne: pasażerowie po
stronie uderzenia mogą doznać złamania

stronie uderzenia mogą doznać złamania
miednicy, biodra lub kości udowej

miednicy, biodra lub kości udowej

Zderzenie boczne

Należy szukać oznak często występujących

urazów:

urazów:
Miednica/kończyny dolne: pasażerowie po

Miednica/kończyny dolne: pasażerowie po
stronie uderzenia mogą doznać złamania

stronie uderzenia mogą doznać złamania
miednicy, biodra lub kości udowej

miednicy, biodra lub kości udowej

Uderzenie w tył samochodu

Najczęstszy mechanizm: stojący samochód

Najczęstszy mechanizm: stojący samochód
zostaje uderzony od tyłu przez inny pojazd

zostaje uderzony od tyłu przez inny pojazd
Do zderzenia od tyłu może dojść również

Do zderzenia od tyłu może dojść również
wtedy, gdy szybko poruszający się samochód

wtedy, gdy szybko poruszający się samochód
uderza w tył pojazdu poruszającego się

uderza w tył pojazdu poruszającego się
powoli

powoli

Uderzenie w tył samochodu

Nagłe przyspieszenie uderzonego auta

Nagłe przyspieszenie uderzonego auta
powoduje względne przesunięcie pasażerów

powoduje względne przesunięcie pasażerów
do tyłu i

do tyłu i przeprost

przeprost ich kręgosłupów szyjnych,

ich kręgosłupów szyjnych,

zwłaszcza jeśli zagłówki nie są prawidłowo

zwłaszcza jeśli zagłówki nie są prawidłowo
ustawione.

ustawione.
W zderzeniu tylnym zachodzi

W zderzeniu tylnym zachodzi
prawdopodobieństwo powstania urazu szyi i

prawdopodobieństwo powstania urazu szyi i
pleców

pleców

Dachowanie pojazdu

W mechanizmie tym istnieje większe niż w

W mechanizmie tym istnieje większe niż w
innych prawdopodobieństwo uszkodzenia

innych prawdopodobieństwo uszkodzenia
kręgosłupa z powodu osiowego działania siły.

kręgosłupa z powodu osiowego działania siły.

Ratownik powinien być wyczulony na oznaki

dachowania (np. wgniecenia dachu, otarcia i

dachowania (np. wgniecenia dachu, otarcia i
zniekształcenia słupków

zniekształcenia słupków

Obrócenie pojazdu w

płaszczyźnie poziomej

Zdarza się to najczęściej, gdy samochód

Zdarza się to najczęściej, gdy samochód
zostaje uderzony z boku w tylną lub przednią

zostaje uderzony z boku w tylną lub przednią
część; jego ruch do przodu zmienia się

część; jego ruch do przodu zmienia się
wówczas w ruch obrotowy

wówczas w ruch obrotowy
Wypadek taki najłatwiej sobie wyobrazić jako

Wypadek taki najłatwiej sobie wyobrazić jako
zatrzymanie części pojazdu, podczas gdy

zatrzymanie części pojazdu, podczas gdy
reszta nadal się porusza

reszta nadal się porusza

Obrócenie pojazdu w

płaszczyźnie poziomej

Dochodzi do uszkodzeń ciała stanowiących

Dochodzi do uszkodzeń ciała stanowiących
połączenie obrażeń powstających w wyniku

połączenie obrażeń powstających w wyniku
zderzeń czołowych i bocznych

zderzeń czołowych i bocznych
Pasażerowie z zapiętymi pasami mają

Pasażerowie z zapiętymi pasami mają
znacznie większe szanse na przeżycie

znacznie większe szanse na przeżycie
wypadku, ponieważ są chronieni przed

wypadku, ponieważ są chronieni przed
uderzeniem o wewnętrzne części pojazdu

uderzeniem o wewnętrzne części pojazdu

Obrócenie pojazdu w

płaszczyźnie poziomej

Dochodzi do uszkodzeń ciała stanowiących

Dochodzi do uszkodzeń ciała stanowiących
połączenie obrażeń powstających w wyniku

połączenie obrażeń powstających w wyniku
zderzeń czołowych i bocznych

zderzeń czołowych i bocznych

Zabezpieczenia

Pasażerowie z zapiętymi pasami mają

Pasażerowie z zapiętymi pasami mają
znacznie większe szanse na przeżycie

znacznie większe szanse na przeżycie
wypadku, ponieważ są chronieni przed

wypadku, ponieważ są chronieni przed
uderzeniem o wewnętrzne części pojazdu

uderzeniem o wewnętrzne części pojazdu

Zabezpieczenia

Pas biodrowy

Jeśli kierowca jest zapięty pasem biodrowym,

Jeśli kierowca jest zapięty pasem biodrowym,
podczas zderzenia czołowego w wyniku

podczas zderzenia czołowego w wyniku
deceleracji

deceleracji do przodu ciało zgina się w pół

do przodu ciało zgina się w pół

Zabezpieczenia

Pas biodrowy

Powinien być ułożony na miednicy

Powinien być ułożony na miednicy
(grzebieniach kości biodrowych), a nie na

(grzebieniach kości biodrowych), a nie na
brzuchu

brzuchu
Mogą wystąpić obrażenia jamy brzusznej

Mogą wystąpić obrażenia jamy brzusznej
wywołane gwałtownym wzrostem ciśnienia w

wywołane gwałtownym wzrostem ciśnienia w
jamie brzusznej

jamie brzusznej

Zabezpieczenia

Pasy bezpieczeństwa trzypunktowe

Znacznie lepiej zabezpieczają ciało kierowcy

Znacznie lepiej zabezpieczają ciało kierowcy
niż sam pas biodrowy

niż sam pas biodrowy
Dzięki stabilizacji miednicy i klatki piersiowej

Dzięki stabilizacji miednicy i klatki piersiowej
znacznie rzadziej dochodzi do uszkodzeń

znacznie rzadziej dochodzi do uszkodzeń
zagrażających życiu

zagrażających życiu

Zabezpieczenia

Pasy bezpieczeństwa trzypunktowe

Znacznie lepiej zabezpieczają ciało kierowcy

Znacznie lepiej zabezpieczają ciało kierowcy
niż sam pas biodrowy

niż sam pas biodrowy
Dzięki stabilizacji miednicy i klatki piersiowej

Dzięki stabilizacji miednicy i klatki piersiowej
znacznie rzadziej dochodzi do uszkodzeń

znacznie rzadziej dochodzi do uszkodzeń
zagrażających życiu

zagrażających życiu

Zabezpieczenia

Pasy bezpieczeństwa trzypunktowe

głowa kierowcy pozostaje nieumocowana

głowa kierowcy pozostaje nieumocowana
istnieje więc możliwość powstania

istnieje więc możliwość powstania
poważnych uszkodzeń kręgosłupa szyjnego o

poważnych uszkodzeń kręgosłupa szyjnego o
charakterze złamań, przemieszczeń lub

charakterze złamań, przemieszczeń lub
uszkodzeń rdzenia kręgowego

uszkodzeń rdzenia kręgowego
złamania obojczyka w miejscu, gdzie

złamania obojczyka w miejscu, gdzie
przechodzi pas

przechodzi pas

Zasady

przy oględzinach miejsca wypadku

przy oględzinach miejsca wypadku
samochodowego należy zwrócić uwagę na

samochodowego należy zwrócić uwagę na
typ wypadku oraz oznaki uwolnienia dużych

typ wypadku oraz oznaki uwolnienia dużych
ilości energii (stopień deformacji

ilości energii (stopień deformacji
samochodu).

samochodu).

Zasady

Trzeba brać pod uwagę poważne obrażenia

Trzeba brać pod uwagę poważne obrażenia
wewnętrzne u ofiar, a co za tym idzie,

wewnętrzne u ofiar, a co za tym idzie,
ograniczyć czas akcji na miejscu wypadku do

ograniczyć czas akcji na miejscu wypadku do
minimum.

minimum.

Zasady

Informacje o mechanizmie wypadku i

Informacje o mechanizmie wypadku i
uszkodzeniach pojazdu są bardzo ważne,

uszkodzeniach pojazdu są bardzo ważne,
należy je więc przekazać na oddział, na który

należy je więc przekazać na oddział, na który
zostanie przywieziony poszkodowany.

zostanie przywieziony poszkodowany.

Motocykle

Kierowcy motocykli powinni bezwzględnie

Kierowcy motocykli powinni bezwzględnie
zakładać kaski, które chronią przed

zakładać kaski, które chronią przed
poważnymi urazami głowy

poważnymi urazami głowy
(do 75% zgonów w wypadkach

(do 75% zgonów w wypadkach
motocyklowych dochodzi w wyniku obrażeń

motocyklowych dochodzi w wyniku obrażeń
głowy).

głowy).

Motocykle

Kask nie chroni jednak przed obrażeniami

Kask nie chroni jednak przed obrażeniami
kręgosłupa.

kręgosłupa.
Sytuacja kierowcy motocykla podczas

Sytuacja kierowcy motocykla podczas
wypadku jest podobna do sytuacji kierowcy

wypadku jest podobna do sytuacji kierowcy
wyrzuconego z samochodu przy zderzeniu

wyrzuconego z samochodu przy zderzeniu

Motocykle

Ważnymi poszlakami świadczącymi o sile

Ważnymi poszlakami świadczącymi o sile
urazu są:

urazu są:

–

– zniekształcenie motocykla,

zniekształcenie motocykla,

–

– długość drogi hamowania (ślady na asfalcie)

długość drogi hamowania (ślady na asfalcie)

–

– zniekształcenia obiektów, w które motocykl

zniekształcenia obiektów, w które motocykl
uderzył.

uderzył.

Małe pojazdy terenowe

Pojazdy czterokołowe są stosunkowo

Pojazdy czterokołowe są stosunkowo
stabilne.

stabilne.
Wersja trójkołowa ma wysoko ustawiony

Wersja trójkołowa ma wysoko ustawiony
środek ciężkości i łatwo się przewraca na

środek ciężkości i łatwo się przewraca na
ostrych zakrętach.

ostrych zakrętach.

Małe pojazdy terenowe

Do najczęstszych mechanizmów urazów

Do najczęstszych mechanizmów urazów
należą

należą

–

– przewrócenie się pojazdu,

przewrócenie się pojazdu,

–

– wypadnięcie pasażera lub kierowcy,

wypadnięcie pasażera lub kierowcy,

–

– czołowe uderzenie w nieruchomy obiekt,

czołowe uderzenie w nieruchomy obiekt,

–

– uderzenie w głowę lub km1czynę kierowcy albo

uderzenie w głowę lub km1czynę kierowcy albo
pasażera podczas przejazdu zbyt blisko

pasażera podczas przejazdu zbyt blisko
nieruchomych obiektów (np. drzewa).

nieruchomych obiektów (np. drzewa).

Urazy u pieszych

pieszego potrąconego przez samochód

pieszego potrąconego przez samochód
niemal zawsze dochodzi do obrażeń

niemal zawsze dochodzi do obrażeń
wewnętrznych i złamań, nawet gdy prędkość

wewnętrznych i złamań, nawet gdy prędkość
pojazdu była niewielka

pojazdu była niewielka

Urazy u pieszych

Wyróżniono dwa mechanizmy urazu

–

– kiedy zderzak samochodu uderza ofiarę

kiedy zderzak samochodu uderza ofiarę

–

– Kiedy ciało ofiary przyspiesza z powodu

Kiedy ciało ofiary przyspiesza z powodu
przeniesienia energii kinetycznej, a następnie

przeniesienia energii kinetycznej, a następnie
uderza o ziemię lub inny obiekt

uderza o ziemię lub inny obiekt

Urazy u pieszych

Osoba dorosła doznaje zwykle złamań

Osoba dorosła doznaje zwykle złamań
kończyn dolnych (na ogół podudzi lub kolan)

kończyn dolnych (na ogół podudzi lub kolan)
oraz szeregu innych obrażeń powstałych w

oraz szeregu innych obrażeń powstałych w
wyniku uderzenia

wyniku uderzenia

Urazy u pieszych

Dzieci

Dzieci -- z racji niskiego wzrostu

z racji niskiego wzrostu -- zostają

zostają

uderzone raczej w miednicę lub klatkę

uderzone raczej w miednicę lub klatkę
piersiową

piersiową

UPADKI

dochodzi do

dochodzi do deceleracji

deceleracji pionowej

pionowej

Odnotowanie:

–

– wysokości, z jakiej spadł,

wysokości, z jakiej spadł,

–

– części ciała, którą uderzył,

części ciała, którą uderzył,

–

– powierzchni, na którą upadł

powierzchni, na którą upadł

UPADKI

Przy upadkach z wysokości dzieci najczęściej

Przy upadkach z wysokości dzieci najczęściej
doznają urazu głowy, ponieważ głowa jest

doznają urazu głowy, ponieważ głowa jest
najcięższą częścią ciała dziecka i uderza

najcięższą częścią ciała dziecka i uderza
pierwsza.

pierwsza.
u dorosłych upadki z wysokości związane są

u dorosłych upadki z wysokości związane są
zwykle z pracą, ucieczką z ośrodka

zwykle z pracą, ucieczką z ośrodka
odosobnienia czy płonącego budynku, często

odosobnienia czy płonącego budynku, często
pod wpływem alkoholu lub innych środków

pod wpływem alkoholu lub innych środków

UPADKI

Dorośli z reguły starają się lądować na

Dorośli z reguły starają się lądować na
stopach.

stopach.
Następnie przewracają się tyłu, upadając na

Następnie przewracają się tyłu, upadając na
pośladki i podpierając się wyprostowanymi

pośladki i podpierając się wyprostowanymi
kończynami górnymi.

kończynami górnymi.

UPADKI

Zwykle powoduje to następujące obrażenia:

–

– złamanie stóp/podudzi,

złamanie stóp/podudzi,

–

– uszkodzenia biodra/miednicy

uszkodzenia biodra/miednicy

–

– Złamanie kompresyjne kręgów przy upadku na

Złamanie kompresyjne kręgów przy upadku na
stopy

stopy

URAZY PRZENIKAJĄCE

Większość obiektów o dużej prędkości jest w

Większość obiektów o dużej prędkości jest w
stanie penetrować do klatki piersiowej i

stanie penetrować do klatki piersiowej i
brzucha.

brzucha.
Najbardziej pospolitymi narzędziami

Najbardziej pospolitymi narzędziami
powodującymi urazy przenikające są jednak

powodującymi urazy przenikające są jednak
noże i pociski z broni palnej

noże i pociski z broni palnej

URAZY PRZENIKAJĄCE

Ciężkość obrażeń zadanych nożem zależy od

Ciężkość obrażeń zadanych nożem zależy od
okolicy, w którą nastąpiło pchnięcie, długości

okolicy, w którą nastąpiło pchnięcie, długości
noża oraz kąta penetracji

noża oraz kąta penetracji

URAZY PRZENIKAJĄCE

Również rana klatki piersiowej poniżej IV

Również rana klatki piersiowej poniżej IV
międzyżebrza może penetrować do jamy

międzyżebrza może penetrować do jamy
brzusznej.

brzusznej.
Złota zasada w przypadku noża tkwiącego w

Złota zasada w przypadku noża tkwiącego w
ciele (ranie)

ciele (ranie) -- nie usuwaj.

nie usuwaj.

Wyjątek stanowią przedmioty wbite w

Wyjątek stanowią przedmioty wbite w
policzek oraz zaburzające drożność dróg

policzek oraz zaburzające drożność dróg
oddechowych.

oddechowych.

Balistyka rany

Pistolety i niektóre strzelby należą do broni o

Pistolety i niektóre strzelby należą do broni o
małej prędkości początkowej pocisku, <600

małej prędkości początkowej pocisku, <600
m/s.

m/s.
Obrażenia spowodowane postrzałem z takiej

Obrażenia spowodowane postrzałem z takiej
broni są znacznie mniej groźne niż szkody

broni są znacznie mniej groźne niż szkody
spowodowane pociskami wystrzelonymi z

spowodowane pociskami wystrzelonymi z
dużą prędkością początkową z takiej broni,

dużą prędkością początkową z takiej broni,
jak sztucery myśliwskie czy karabiny

jak sztucery myśliwskie czy karabiny
wojskowe

wojskowe

Balistyka rany

Wszystkie rany postrzałowe zadane z broni o

Wszystkie rany postrzałowe zadane z broni o
dużej prędkości związane są z dodatkowymi

dużej prędkości związane są z dodatkowymi
uszkodzeniami spowodowanymi przez strefę

uszkodzeniami spowodowanymi przez strefę
wysokiego ciśnienia hydrostatycznego wokół

wysokiego ciśnienia hydrostatycznego wokół
kanału pocisku

kanału pocisku

Rana wlotowa

rana wlotowa

rana wlotowa -- zwykle mniejsza niż

zwykle mniejsza niż

wylotowa, może mieć osmolone brzegi, jeśli

wylotowa, może mieć osmolone brzegi, jeśli
broń została wystrzelona z bliska

broń została wystrzelona z bliska

Rana wylotowa

nie wszystkim ranom wlotowym towarzyszy

nie wszystkim ranom wlotowym towarzyszy
rana wylotowa

rana wylotowa

Obrażenia wewnętrzne

uszkodzenia te są wynikiem

–

– fali uderzeniowej,

fali uderzeniowej,

–

– czasowej kawitacji tkanek, zachodzącej w wyniku

czasowej kawitacji tkanek, zachodzącej w wyniku
potężnego wzrostu ciśnienia na przekroju o

potężnego wzrostu ciśnienia na przekroju o
średnicy 30

średnicy 30--40 razy większej niż średnica

40 razy większej niż średnica

pocisku,

–

– drgań w obszarze kawitacji, które powodują

drgań w obszarze kawitacji, które powodują
zmiany ciśnienia w otaczających tkankach.

zmiany ciśnienia w otaczających tkankach.

Transport

Każdego chorego z raną ostrzałową głowy,

Każdego chorego z raną ostrzałową głowy,
klatki piersiowej lub brzucha należy

klatki piersiowej lub brzucha należy
natychmiast przewieźć do szpitala

natychmiast przewieźć do szpitala
U osób postrzelonych w obszar chroniony

U osób postrzelonych w obszar chroniony
kamizelką kuloodporną należy się liczyć się

kamizelką kuloodporną należy się liczyć się
trzeba z możliwością stłuczenia narządów

trzeba z możliwością stłuczenia narządów
wewnętrznych, z mięśniem sercowym

wewnętrznych, z mięśniem sercowym
włącznie

włącznie

OBRAŻENIA ODNIESIONE W

WYNIKU WYBUCHÓW

W mechanizmie tego urazu można wyróżnić

W mechanizmie tego urazu można wyróżnić
trzy fazy:

trzy fazy:
• pierwszą: fala uderzeniowa powietrza,

• pierwszą: fala uderzeniowa powietrza,
• drugą: rażenie chorego przez przedmioty

• drugą: rażenie chorego przez przedmioty
odrzucone z centrum wybuchu,

odrzucone z centrum wybuchu,
• trzecią: uderzenie ciała poszkodowanego o

• trzecią: uderzenie ciała poszkodowanego o
ziemię lub inne obiekty.

ziemię lub inne obiekty.

OBRAŻENIA ODNIESIONE W

WYNIKU WYBUCHÓW

Ze względu na używane przez terrorystów

Ze względu na używane przez terrorystów
środki wybuchowe rozpraszające materiał

środki wybuchowe rozpraszające materiał
chemiczny, biologiczny lub radiologiczny

chemiczny, biologiczny lub radiologiczny
obrażenia wywołane przez ten materiał

obrażenia wywołane przez ten materiał
nazywane są

nazywane są obrażeniami czwartorzędowymi

obrażeniami czwartorzędowymi

Fala uderzeniowa

ograniczone są w praktyce do narządów

ograniczone są w praktyce do narządów
wypełnionych powietrzem

wypełnionych powietrzem
przedziurawienie błony bębenkowej, odma

przedziurawienie błony bębenkowej, odma
opłucnowa, krwawienie z uszkodzonego

opłucnowa, krwawienie z uszkodzonego
miąższu płuc i uszkodzenie pęcherzyków

miąższu płuc i uszkodzenie pęcherzyków
płucnych

płucnych
U każdej ofiary wybuchu należy podejrzewać

U każdej ofiary wybuchu należy podejrzewać
uszkodzenie płuc.

uszkodzenie płuc.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
1 Ocena miejsca wypadku
Ocena miejsca wypadku
Ocena obciążenia psychicznego [tryb zgodności]
Ocena funkcji życiowych [tryb zgodności]
Ocena miejsca wypadku
Ocena miejsca wypadku
Ocena miejsca wypadku
1 Ocena miejsca wypadku
Monitoring i ocena [tryb zgodności]
Ocena chorego po urazie [tryb zgodności]
Monitoring i ocena [tryb zgodności]
2012 KU W5 tryb dzienny moodle tryb zgodnosci
(W7a Stale do kszta t na zimno cz I [tryb zgodno ci])
2 Sieci komputerowe 09 03 2013 [tryb zgodności]
Microsoft PowerPoint IP5 klasyfikacje tryb zgodnosci
Microsoft PowerPoint IP tryb zgodnosci
PA2 opis matematyczny [tryb zgodności]

więcej podobnych podstron