Społeczna odpowiedzialność

firmy, etyka działania

Społeczna odpowiedzialność firmy (SOF,

CSR) - definicje

• Bezpośrednia zależność i wzajemność firmy i

społeczeństwa

• Programy firm mające na celu realizację celów

społecznych w stopniu wyższym niż wymagany
przez prawo

• Sposób zarządzania reputacją i tworzenia

relacji z sektorem społecznym

Argumenty „przeciw”

• Cel firm = maksymalizacja zysków
• Różnorodność celów i oczekiwań
• Wysokie koszty
• Biznes jest wystarczająco wpływowy, aby nie

musiał angażować się w kwestie społeczne

• Brak umiejętności / kwalifikacji „społecznych”

biznesu

Argumenty „za”

• Zmiana wymagań i oczekiwań
• Moralny obowiązek
• Ograniczone zasoby
• Zyski długoterminowe
• Ograniczenie regulacji państwowych
• Wizerunek publiczny
• Zapobieganie jest lepsze niż „leczenie”
• Równowaga między odpowiedzialnością a władzą

(wpływem)

CSR i pokrewne programy

• Działalność charytatywna
• Social marketing (caused related marketing) –

przekazywanie części zysku ze sprzedaży na
cele społeczne

Potencjalne korzyści i zagrożenia związane ze

społeczną odpowiedzialnością - firmy

• budowanie silnej kultury

organizacyjnej

• pozytywny wizerunek (reputacja i

zaufanie) firmy wśród
pracowników i w otoczeniu

• szansa na przyciąganie ludzi

otwartych i działających etycznie

• zwiększanie zaangażowania

pracowników

• zwiększanie lojalności części

konsumentów

• lepsze relacje z władzami

lokalnymi

• brak widocznych efektów w

krótkim czasie, co powoduje opór
akcjonariuszy i pracowników
wobec angażowania się w sprawy
społeczne

• konieczność odpowiadania na

prośby o pomoc finansową

• oskarżenia o to, że firma de facto

realizuje swoje partykularne
interesy

Potencjalne korzyści i zagrożenia związane ze

społeczną odpowiedzialnością - otoczenie

• aktywne uczestniczenie w

rozwiązywaniu ważnych
problemów społecznych

• doskonalenie jakości pracy
• inwestowanie w kapitał

ludzki

• ochrona środowiska

naturalnego

• używanie sof jako celu PR, a

nie narzędzia rozwiązywania
problemów

• brak efektywnych systemów

monitoringu działań
społecznych

• brak badań nad sof i

narzędzi jej
upowszechniania

Integrowanie kwestii biznesowych i

społecznych

• Zidentyfikować punkty wspólne.

• Wybrać kwestie społeczne, ważne z punktu widzenia działań organizacji.

– problemy ogólne, które nie wpływają na długookresową konkurencyjność firmy, ani

nie są widocznie związane z jej działalnością podstawową,

– problemy ściśle związane z łańcuchem wartości firmy, tj. z jej codzienną zwykłą

działalnością (patrz: perspektywa od wewnątrz na zewnątrz),

– problemy społeczne w otoczeniu firmy, które w sposób znaczący mogą wpływać na

konkurencyjność firmy w poszczególnych lokalizacjach (patrz: perspektywa z
zewnątrz do wewnątrz)

• Stworzyć program.
• Zintegrować podejście z zewnątrz do wewnątrz i od wewnątrz na zewnątrz.

• Przenieść wymiar społeczny do wartości firmy.

Perspektywa z zewnątrz do wewnątrz –

społeczny wpływ na konkurencyjność

Otoczenie

dla realizacji

strategii

i rywalizacji

Unikalne zasoby

dostępne

dla firmy

Branże powiązane

z działalnością

firmy

Lokalny popyt

• dostępność lokalnych dostawców
• dostęp do firm działających w podobnych
obszarach
• istnienie klasterów (clusters) zamiast
odizolowanych branż i rynków

• zasoby ludzkie
• dostęp do uniwersytetów i
instytucji badawczych
• efektywna infrastruktura
• transfer wiedzy
• dostęp do kapitału
• dostęp do zasobów naturalnych

• czysta i otwarta konkurencja na rynku
lokalnym
• ochrona własności intelektualnej
• przejrzystość reguł (np. brak korupcji)
• sprzyjające prawo
• brak dyskryminacji

• wyrafinowanie lokalnego popytu
•standardy wymagań na rynku
lokalnym
• nietypowe potrzeby lokalnych
konsumentów

Perspektywa od wewnątrz na zewnątrz – wpływ łańcucha

wartości na kwestie społeczne

Struktura

Zarządzanie zasobami ludzkimi

Rozwój technologii

Zakupy

Logistyka działań
wewnętrznych

Wytwarzanie

Logistyka działań
zewnętrznych

Marketing i
sprzedaż

Usługi
posprzedażowe

• transport (np.
przeciążenie dróg,
emisja spalin)

• zużycie wody i
energii
• bezpieczeństwo
pracy
• odpady

• pakowanie
• transport

• marketing i reklama
(prawda przekazu, reklama
kierowana do dzieci)
• polityka cen
• informacje dla konsumenta

• pozbywanie się
przestarzałych
produktów

• polityka zakupów
(np.
wykorzystywanie
pracy dzieci,
łapówki)
• wykorzystanie
zasobów
naturalnych

• relacje z uniwersytetami
• bezpieczeństwo produktów
• etyczne praktyki badawcze (np.
brak testów na
zwierzętach)
•recykling

• edukacja, szkolenia
• różnorodność, brak
dyskryminacji
• warunki pracy,
ochrona zdrowia
• polityka zwolnień

• nadzór
korporacyjny
• przejrzystość
• lobbing
• raporty finansowe

Narzędzia CSR

• Kodeksy postępowania – kodeksy dobrych praktyk

– The World Business Council for Sustainable Development
– OECD
– The Commision form European Communities
– GlobeScan

• Systemy zarządzania

– ISO 9000, 14000
– Health and Safety Management System – OHSA 18000

• Sposoby raportowania i benchmarking – budowanie

przejrzystości firmy

• Pozostałe – nagradzanie, motywowanie

Weryfikacja i ewaluacja efektywności CSR

• Emocjonalna
• Racjonalna

– Zgodność działania z przyjętymi zasadami (audyty)
– Efekty

Ograniczenia społecznej

odpowiedzialności firmy

• Wysokie priorytety ekonomiczne
• „najpierw obowiązek”

Standardy zachowań etycznych

• Uczciwa komunikacja – w ocenach pracowników, reklamie etc.
• Sprawiedliwe traktowanie – płace, relacje z dostawcami i

odbiorcami

• Uczciwa konkurencja – unikanie tajnych porozumień,

„dogadywania się pod stołem” etc.

• Odpowiedzialność wobec celów firmy – unikanie strat i

nieefektywności

• CSR – społeczność lokalna, ochrona środowiska naturalnego,

bezpieczeństwo pracy

• Przestrzeganie prawa – podatki, prawo pracy, brak korupcji

Dyskryminacja

•

Zasady niedyskryminacji - kodeks pracy – art.11 – jakakolwiek dyskryminacja w

zatrudnieniu, bezpośrednia lub pośrednia, jest niedopuszczalna

•

Obowiązek równego traktowania dotyczy szczególnie nawiązywania i

rozwiązywania stosunku pracy, warunków zatrudniania, awansu oraz dostępu do

szkoleń

•

Kryteria dyskryminacyjne:

– Płeć
– Wiek
– Stan cywilny
– Wygląd
– Niepełnosprawność,
– Religia, wyznanie
– Narodowość, rasa, pochodzenie etniczne
– Przekonania polityczne
– Orientacja seksualna
– Zatrudnienie na czas określony i nieokreślony lub w pełnym i niepełnym wymiarze

godzin

Linia obrony przed zarzutami

• Wskazanie kierowania się obiektywnymi i

sprawiedliwymi powodami, np.

– Stosowanie programów mających na celu wyrównywanie

szans

– Różnicowanie wynagrodzeń pracowników wykonujących tę

samą pracę ze względu na inne niż dyskryminacyjne
kryteria np. staż pracy, mobilność, dyspozycyjność

– Ew. przyczyny dyskryminacyjne są rzeczywistym

wymaganiem wynikającym z charakteru pracy

– Stosowanie kryterium stażu pracy przy ustalaniu kryteriów

zatrudnienia i wynagradzania