POZAPŁACOWE SYSTEMY MOTYWACJI
PRACOWNIKÓW W PRZEDSIĘBIORSTWACH

dr Joanna Fryca

Seminarium współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach

Europejskiego Funduszu Społecznego

Człowiek - najlepsza inwestycja!



motywacja a zaangażowanie pracowników



skuteczność motywowania pracowników w przedsiębiorstwie



miejsce bodźców pozapłacowych wśród narzędzi motywowania



istota pozapłacowych systemów motywacyjnych



świadczenia niematerialne



świadczenia rzeczowe jako uzupełniające bodźce materialne



najbardziej popularne benefity przyznawane w polskich przedsiębiorstwach



wskazówki pomocne w procesie tworzenia systemów świadczeń pozapłacowych
w MSP

Agenda seminarium

Motywacja a zaangażowanie pracowników



istnieje duża różnica pomiędzy pracownikiem zadowolonym a zaangażowanym



choć obie cechy często idą w parze, wysoki poziom satysfakcji nie zawsze oznacza,
że dany pracownik będzie równocześnie zaangażowany



pracownik zaangażowany to osoba, która czuje się motywowana przez
przedsiębiorstwo do podjęcia dodatkowych starań, aby podmiot ten odniósł sukces



to osoba, która utożsamia sukces organizacji ze swoim własnym sukcesem i wie co
należy robić, ponieważ rozumie cele i strategię przedsiębiorstwa

Droga od satysfakcji do zaangażowania
pracownika

satysfakcja

deklaracja

zaangażowanie

Jak bardzo chcę
i w rzeczywistości

działam,

aby

poprawić
wyniki pracy?

Jak bardzo

chcę

tutaj być?

Jak bardzo

lubię

tutaj być?

Po

zy

ty

w

na

k

orela

cja

z

w

yni

ka

m

i

bi

zne

so

w

ym

i firm

y

Badania pracownicze – rozwój w czasie



zaangażowany pracownik
pozytywnie wypowiada się
na temat pracodawcy



jest lojalny w stosunku do
pracodawcy



wyniki badań potwierdzają,
że wysokim wynikom
biznesowym znacznie częściej
towarzyszy wysoki poziom
zaangażowania, niż jedynie
poziom samej satysfakcji
z pracy

Źródło: Raport z badania Najlepsi Pracodawcy 2011, AON Hewitt

Skuteczność motywowania pracowników
w przedsiębiorstwie

skuteczność

motywowania

cele osiągane przez

przedsiębiorstwo

możliwe środki

motywowania

spełniane oczekiwania

pracowników

potrzeby

pracowników

Klasyfikacja narzędzi motywowania

Źródło: Z. Sekuła, Motywowanie do pracy. Teorie i instrumenty, PWE, Warszawa 2008.

narzędzia motywowania

dyscyplina

pracy

bodźce

organizacja

i efekty pracy

Układy zbiorowe, umowy, katalogi, kodeksy, metody, techniki, wytyczne,

zarządzenia, regulaminy, instrukcje, zalecenia, polecenia itp.

instytucje zewnętrzne

wewnątrz przedsiębiorstwa

narzędzia przymusu

narzędzia perswazji

narzędzia zachęty

Miejsce opracowania

Obszar regulacji

Postać narzędzi

Sposób oddziaływania
na pracownika

Klasyfikacja bodźców według wymierności

Źródło: Z. Sekuła, Motywowanie do pracy. Teorie i instrumenty, PWE, Warszawa 2008.

wymierność bodźców

materialne

niematerialne

finansowe

zewnętrzne

wewnętrzne

rzeczowe

stałe

ruchome

uzupełniające

Istota pozapłacowego systemu motywacyjnego



to celowo stworzony w przedsiębiorstwie układ, będący kompozycją różnych
instrumentów motywacyjnych o charakterze pozapłacowym stanowiących spójną
całość



instrumenty pozapłacowe to:



świadczenia niematerialne



świadczenia rzeczowe

Świadczenia niematerialne - przykłady



pewność zatrudnienia i stabilizacja
zawodowa



awanse i kariera zawodowa



samodzielność w pracy



możliwość podejmowania decyzji



władza



możliwość wykorzystania w pracy
posiadanego potencjału zawodowego



możliwość eksperymentowania
i tolerowanie prób



sprawiedliwa ocena wkładu i dorobku
pracownika



uznanie ze strony przełożonego
i zwierzchników



osiąganie sukcesów



nagrody i odznaczenia w formie
obowiązujących symboli



publiczne prezentowanie dorobku
i osiągnięć



szacunek i duma z własnej pracy



poczucie fachowości i dobrego
wykonywania pracy



prestiż



partycypacja we współzarządzaniu



swoboda wyboru pracy lub grupy



rozwój ogólny i zawodowy



satysfakcja z pracy



komfort materialnego środowiska pracy



przyjazna atmosfera pracy



korzystna dla pracownika organizacja pracy
i elastyczny czas pracy



wsparcie i pomoc ze strony kierownictwa
i współpracowników



wzbogacanie treści pracy



dostęp pracownika do informacji o pracy
i działalności organizacji, ważny do
uchwycenia związku jego pracy z celami
organizacji



ułatwienia wykonywania pracy

Świadczenia rzeczowe
(benefity i kafeterie) - przykłady



samochód służbowy



laptop



telefon komórkowy



opłacanie garażu



opieka medyczna



ubezpieczenie na życie



diety



staże zagraniczne



stypendia



finansowanie szkoleń



finansowanie wycieczek i urlopów
w kraju i zagranicą



bezpieczeństwo zatrudnienia



bony towarowe



darmowe posiłki w zakładzie



bony na wyposażenie dzieci do szkół



bony na zakupy preferencyjne
towarów firmy



pikniki rekreacyjne



karnety na pływalnię, siłownię
i do ośrodków odnowy biologicznej



finansowanie sekcji sportowych
(np. jeździeckich, żeglarskich)



finansowanie imprez artystycznych
i sportowych oraz wycieczek na grzyby



pracownicze programy emerytalne



nisko oprocentowane pożyczki
mieszkaniowe, na remont i budowę
domu



opłacanie mieszkania i hotelu



służbowa karta kredytowa

Najbardziej popularne benefity

(różne szczeble zarządzania)

Źródło: XIX Ogólnobranżowy raport płacowy, Sedlak & Sedlak, 2010



największą popularnością na wszystkich szczeblach zarządzania (około 90% badanych)
cieszą się szkolenia zawodowe



pracownicy zatrudnieni na niższym szczeblu zarządzania mają znacznie uboższy pakiet
świadczeń dodatkowych

Najbardziej popularne benefity

(specjaliści)

Źródło: XIX Ogólnobranżowy raport płacowy, Sedlak & Sedlak, 2010

specjaliści

samochód służbowy

20%

ryczałt na paliwo

10%

telefon komórkowy

35%

szkolenia zawodowe

92%

szkolenia językowe

66%

dopłata do nauki

35%

dodatkowa opieka medyczna

57%

ubezpieczenie NNW

50%

bony towarowe

32%

preferencyjne pożyczki pieniężne

37%

dopłaty do wyżywienia/ stołówka

16%

zajęcia sportowo - rekreacyjne

43%

dodatkowy płatny urlop

4%

program emerytalny

36%

polisa na życie

29%



największą popularnością
cieszą się szkolenia zawodowe
– korzysta z nich 92%
specjalistów



pracodawcy chętnie oferują
również takie świadczenia,
jak szkolenia językowe czy
dodatkowa opieka medyczna



co piąta osoba na stanowisku
specjalistycznym ma
do dyspozycji samochód
służbowy, a połowa objęta
jest ubezpieczeniem
od nieszczęśliwych wypadków

Najbardziej popularne benefity

(wybrane stanowiska na szczeblu starszych specjalistów)

Źródło: XIX Ogólnobranżowy raport płacowy, Sedlak & Sedlak, 2010

najpopularniejszym świadczeniem

wśród pracowników tego szczebla
są szkolenia zawodowe, z których
korzysta ponad 90% osób
zatrudnionych na analizowanych
stanowiskach

Najbardziej popularne benefity

(pracownicy szeregowi)

Źródło: XIX Ogólnobranżowy raport płacowy, Sedlak & Sedlak, 2010

pracownicy szeregowi

samochód służbowy

1%

ryczałt na paliwo

1%

telefon komórkowy

11%

szkolenia zawodowe

88%

szkolenia językowe

58%

dopłata do nauki

40%

dodatkowa opieka medyczna

32%

ubezpieczenie NNW

48%

bony towarowe

25%

preferencyjne pożyczki pieniężne

27%

dopłaty do wyżywienia/ stołówka

11%

zajęcia sportowo - rekreacyjne

46%

dodatkowy płatny urlop

8%

program emerytalny

42%

polisa na życie

39%



najczęściej pracodawcy
oferują szeregowym
pracownikom szkolenia
zawodowe (88%) oraz
szkolenia językowe (58%)



popularne są również
ubezpieczenia NNW (48%)
oraz zajęcia sportowo-
rekreacyjne (46%)



zdecydowanie rzadziej osoby
na tych stanowiskach są
uprawnione do korzystania
z dodatkowej opieki
medycznej

Satysfakcja z pracy a satysfakcja ze świadczeń
pozapłacowych



pracownicy, którzy są bardziej zadowoleni z pracy chętniej przedłużają umowy
i są bardziej lojalni



na satysfakcję z pracy wpływa poziom zadowolenia z oferowanych przez
przedsiębiorstwo świadczeń pozapłacowych



jednak zadowolenie z pracy i benefitów zależy również od wielu innych czynników



w sektorze MSP świadczenia pozapłacowe nie należą do powszechnych



w polskich małych przedsiębiorstwach poziom zadowolenia z otrzymywanych
benefitów jest również o wiele mniejszy niż w dużych podmiotach

Odsetek pracowników w przedsiębiorstwach
różnej wielkości zadowolonych z otrzymywanych
świadczeń pozapłacowych

24%

27%

43%

50%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

2-49

50-99

100-499 500 i więcej

Źródło: Building A Better Benefits Program Without Breaking The Budget. Five Practical
Steps Every Small Business Should Consider, Metlife, 2010.



podobne wniosek wynika
z amerykańskich badań



w małych przedsiębiorstwach
poziom zadowolenia
z otrzymywanych benefitów jest
nawet o połowę mniejszy niż
w dużych podmiotach

Czy można to zmienić?

MSP jako pracodawca



rozpoczynające się ożywienie gospodarcze to szczególe wyzwanie zwłaszcza dla
małych przedsiębiorstw



recesja sprawiła, że pracodawcy zmuszeni byli wymagać więcej od mniejszej
ilości pracowników, a w wielu podmiotach sytuacja ta się nie zmieniła



zatrudnieni często zwiększają swoją produktywność, jednak płacą
za to zwiększoną dawkę stresu i napięcia



szczególnie silnie ta presja daje się we znaki w małych przedsiębiorstwach,
które balansując na granicy płynności finansowej oczekują właściwie od każdego
pracownika działań ponad przeciętną

Wskazówki pomocne w procesie tworzenia
systemów świadczeń pozapłacowych w MSP



wykorzystaj zalety elastyczności małego przedsiębiorstwa do zwiększania
lojalności pracowników



zadbaj o zdrowie zatrudnionych po to, by zwiększyć produktywność
i zmniejszyć liczbę odejść



uprość proces informowania o świadczeniach i zadbaj o prawidłowe ich
zrozumienie

Procedura wprowadzania pozapłacowych
systemów motywacji

analiza elastyczności nagród rzeczowych

uzgadnianie ze stronami wielkości środków

na świadczenia rzeczowe

ustalenie grup pracowników, dla których

będą stosowane świadczenia rzeczowe

świadczenia elastyczne - kafeterie

świadczenia sztywne - benefity

propozycje świadczeń rzeczowych

zbieranie opinii i sugestii pracowników o rodzajach świadczeń rzeczowych i ich stosowaniu

opracowanie świadczeń rzeczowych

w postaci menu kafeteryjnego

pogrupowanych wg wartości

opracowanie ostatecznego zbioru

benefitów

określenie zasad korzystania ze świadczeń rzeczowych

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!

Seminarium współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach

Europejskiego Funduszu Społecznego

Człowiek - najlepsza inwestycja!