AKTYWNA POLITYKA RYNKU PRACY
(Active Labor Market Policy)
1
1
1
Polityka rynku pracy
Aktywna polityka rynku pracy (ALMP, APRP)
działania, finansowane głównie ze środków
publicznych, ułatwiające osobom powrót do
zatrudnienia lub znalezienie pierwszej pracy
Pasywna polityka rynku pracy (PLMP):
zapewnianie osobom bez pracy dochodu
2
Cele ALMP
Poprawa funkcjonowania rynku pracy poprzez
zwiększenie mobilności i dostosowań bezrobotnych
i wakatów (krzywa Beveridge a).
Powinna przeciwdziałać skutkom zmniejszania
podaży pracy związanym ze szczodrymi zasiłkami
dla bezrobotnych i świadczeniami socjalnymi.
ALMP a świadczenia społeczne
ALMP przeciwdziała negatywnemu wpływowi zasiłków na
skłonność do szukania/ akceptowania zatrudnienia przez
bezrobotnych/ biernych.
Skutek uboczny zasiłków - większe prawdopodobieństwo
popadnięcia w jedną z pułapek (OECD 2005, Employment
Outlook):
Pułapka bezrobocia  zasiłek wysoki w relacji do wynagrodzeń,
co zwiększa minimalną płacę wymagalną do podjęcia pracy
Pułapka bierności  inne zasiłki niż dla bezrobotnych powodują
podobny efekt
Pułapka ubóstwa (niskich płac)  brak motywacji do zwiększania
liczby godzin pracy albo przechodzenia do lepiej płatnej pracy,
gdyż to wiązałoby się z utratą prawa do świadczeń zależnych od
dochodu
Główne instrumenty APRP
Szkolenia:
Dla bezrobotnych
Dla zagrożonych utratą pracy
Dla pracujących, którzy chcą zmienić pracę
Subsydiowane zatrudnienie
Bezpośrednie tworzenie miejsc pracy np. w sektorze
publicznym
Dopłaty do tworzonych miejsc pracy dla pewnych grup osób
Pożyczki na rozpoczęcie własnej działalności
Główne instrumenty APRP, c.d.
Publiczne służby zatrudnienia
Doradztwo zawodowe
Szkolenia z metod poszukiwania pracy,
przygotowania CV, itp.
Aktywizowanie bezrobotnych
Monitorowanie wysiłków wkładanych w poszukiwanie pracy
Specjalne programy aktywizujące
Historia
Odpowiedz
na wzrost bezrobocia w krajach rozwiniętych w
latach 1970., który zaowocował dużym odsetkiem osób
bezrobotnych oraz wzrostem wskaz
ników bezrobocia
długotrwałego do wysokiego poziomu w latach 1990.
Pierwsze dokumenty międzynarodowe:
OECD (1994) Jobs Study, ALMP powinna być szerzej wykorzystywana,
zwrócenie uwagi na ocenę skuteczności działań
EU Employment Guidelines, wprowadzane od 1997.
Opracowywanie w krajach UE strategii narodowych w obszarze
zatrudnienia i integracji społecznej.
Ocena zaleceń w 2006, OECD   odpowiednio zaprojektowane
programy mogą mieć pozytywny wpływ ale wiele z istniejących
instrumentów aktywizacyjnych nie jest skutecznych
Porównanie między krajami
Wydatki na aktywną politykę rynku pracy jako
odsetek PKB w 2008 r. :
w UE od 0,035 % (Estonia) do 0,979% PKB,
Polska 0,469% PKB.
Odsetek bezrobotnych i poszukujących pracy, którzy
są objęci programami APRP, 2007 r.
średnio w UE-27 34%
Polska - ok. 12,6%
Skuteczność APRP
Efekt brutto i efekt netto wydatków na APRP
Efekt netto powinien brać pod uwagę trzy efekty:
substytucji - zastępowania jednych pracowników tymi
subsydiowanymi,
jałowego biegu  bez subsydiów i tak część miejsc pracy byłaby
utworzona,
zastępowania  efekt netto jakiegoś programu jest mniejszy niż
efekt brutto ponieważ spowodował zakłócenia na rynku pracy (np.
subsydiowane zatrudnienie, dające jednemu pracodawcy przewagę
konkurencyjną)
Co działa i dla kogo?
Narzędzie Skuteczne Nieskuteczne Uwagi
Szkolenia Kobiety Mężczyz
ni w Bardziej skuteczne są szkolenia na
ponownie wieku ok. 25- mniejszą skalę.
wchodzące 50 lat i starsi
na rynek pracownicy o
pracy niskich
kwalifikacjach
Szkolenia u Kobiety Mężczyz
ni w Organizowane przy współpracy
pracodawcy, ponownie prime-age z pracodawcą i dające najbardziej
przyuczenie wchodzące potrzebne umiejętności.
do pracy na rynek
pracy; Możliwy efekt zastępowania.
samotne
matki
y
ródlo: Martin i Grubb (2001).
Co działa i dla kogo?
Narzędzie Skuteczne Nieskuteczne Uwagi
Pomoc w Większość Powinno być połączone z
poszukiwaniu bezrobotnych, monitorowaniem wysiłków
pracy głównie kobiety bezrobotnego w poszukiwaniu
i samotne pracy.
matki
Programy dla Absolwenci Bezrobotni o Powinny łączyć kształcenie
młodych/ bez pracy i szczególnie ogólne i specyficzne dla
absolwentów młodzi niskich zawodu oraz usługi
bezrobotni kwalifikacjach wspomagające dla młodych
osób i ich rodzin.
Zatrudnienie Długotrwale Wymaga dokładnego doboru
subsydiowane bezrobotni, uczestników i kontroli.
kobiety
ponownie
wchodzące na
rynek pracy
y
ródlo: Martin i Grubb (2001).
Co działa i dla kogo?
Narzędzie Skuteczne Nieskuteczne Uwagi
Pomoc w Mężczyz
ni Skuteczne dla małego odsetka
założeniu do 40 lat, populacji.
własnej firmy relatywnie
lepiej
wykształceni
Bezpośrednie Większość Niewiele pozytywnych skutków
tworzenie dorosłych i w długim okresie, zwykle tworzy
miejsc pracy młodych miejsca pracy o niskiej
w sektorze bezrobotnych produktywności.
publicznym
y
ródlo: Martin i Grubb (2001).
Polska
Ustawa z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy
(Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z póz
n. zm.):
Dodatek aktywizacyjny ,
Refundowanie wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego
bezrobotnego
Prace interwencyjne
Prace społecznie użyteczne
Przyznanie bezrobotnemu środków na podjęcie działalności gospodarczej, na
założenie lub przystąpienie do spółdzielni socjalnej
Roboty publiczne
Staż
Przygotowanie zawodowe dorosłych
Refundacja kosztów opieki nad dzieckiem
Refundacja kosztów poniesionych z tytułu opłaconych składek na ubezpieczenia
społeczne w związku z zatrudnieniem skierowanego bezrobotnego
Stypendia w okresie kontynuowania nauki
Zwrot kosztów przejazdu i zakwaterowania
Flexicurity
Flexicurity = flexibility + security
Elastyczny rynek pracy i bezpieczeństwo socjalne
Podejście duńskie,  złoty trójkąt elastyczność rynku
pracy, ALMP, kształcenie ustawiczne
Założenia modelu
1. Zmiany w życiu zawodowym są płynne. Przejście do innego
zakładu pracy traktowane jest w kategoriach rozwoju
zawodowego.
2. Elastyczna organizacja pracy pozwala na godzenie pracy
z życiem zawodowym.
3. W przypadku utraty pracy pracownik ma poczucie
bezpieczeństwa: uzyskuje pomoc w uzyskaniu nowych
kwalifikacji i znalezieniu pracy.
4. Wszyscy pracownicy mają możliwość szkoleń i podnoszenia
kwalifikacji w ramach kształcenia ustawicznego (life-long
learning).
Elementy flexicurity
Elastyczne i przewidywalne warunki umów (z perspektywy pracownika,
pracodawcy i osób szukających pracy) osiągane dzięki nowoczesnemu
prawu pracy, układom zbiorowym i organizacji pracy.
Kompleksowe strategie uczenia się przez całe życie, zapewniające
zdolność pracowników, szczególnie osób z najsłabszych grup
społecznych, do dostosowywania się i do bycia zatrudnionym.
Skuteczna ALMP, pomagająca w radzeniu sobie ze zmianami,
umożliwiająca skrócenie okresów bezrobocia i ułatwiająca zmianę
pracy.
Nowoczesne systemy zabezpieczenia społecznego, zapewniające
odpowiednie wsparcie dochodów, sprzyjające zatrudnieniu i ułatwiające
mobilność na rynku pracy.
Za: www.mpips.gov.pl