plik


ÿþEkonomia pracy Anna Ruzik-SierdziDska aruzik@sgh.waw.pl Katedra Ekonomii I 1 Ekonomia pracy  cele wykBadu nðWprowadzenie podstawowych kategorii analizy rynku pracy nðZapoznanie uczestników ze: nð wspóBczesnymi modelami rynku pracy nð empirycznymi strategiami analizowania tego rynku nð najwa|niejszymi wynikami badaD empirycznych 2 1 Dlaczego analizowa rynek pracy? nð Ekonomia rynku pracy zajmuje si badaniem ró|nych aspektów [wiadczenia pracy za wynagrodzenie nð Wiele obszarów, m.in.: aktywno[ ekonomiczna, liczba godzin pracy, zatrudnienie, bezrobocie, koszty pracy i inne uwarunkowania popytu na prac, poziom kapitaBu ludzkiego, ochrona przed ubóstwem, bezpieczeDstwo pracy, reprezentacje pracowników, pracodawców i bezrobotnych, dyskryminacja, poda| pracy w krótkim (wakacje) i dBugim (emerytura) okresie& 3 Dlaczego analizowa rynek pracy, c.d. nð Wa|ny rynek, bo: nð Praca jest specyficznym czynnikiem produkcji nð W krajach rozwinitych dochody z pracy stanowi znaczc wikszo[ dochodów ludno[ci nð Znaczna cz[ gospodarstw domowych ma dochody z pracy, cho odsetek osób utrzymujcych si gBównie z pracy jest ró|ny w ró|nych krajach 4 2 Historia analiz rynku pracy nð Teoria handlu A. Smitha (XVIII w.) oparta na zaBo|eniu doskonale konkurencyjnego rynku pracy, na którym pBace odzwierciedlaj równowag midzy popytam a poda| nð A. Marshall (XIX w.), wpByw siBy przetargowej pracodawców i pracowników, ró|nice midzy pracownikami (np. w poziomie kwalifikacji), heterogeniczna siBa robocza nð Kryzys 1929, podwa|enie zaufania w optymalne dostosowania na doskonale konkurencyjnym rynku pracy, rozwój ró|nych podej[ wyja[niajcych ksztaBtowanie si zjawisk na rynku pracy nð Sytuacja po II wojnie [wiatowej, krzywa Phillipsa, naturalna stopa bezrobocia nð Lata 1970. i pózniej nð Podej[cia teoretyczne i wyniki prac empirycznych 5 Teorie wyja[niania zmian na rynku pracy nðPrzyczyny wzrostu stopy bezrobocia i ró|nic midzy krajami: nð Szoki zwizane z kryzysami naftowymi, spadek tempa wzrostu produktywno[ci - lata 1970. nð Lata 1980. - trwaBo[ bezrobocia i histereza, rola insiderów w negocjacjach wynagrodzeD nð Lata 1990.  instytucje rynku pracy (ochrona zatrudnienia, ubezpieczenie od bezrobocia) nð Ostatni okres: waga odpowiednio szoków, instytucji i interakcji midzy nimi? 6 3 1970. - szoki nð Szoki naftowe 1973-74 i 1979-80 nð Zwolnienie tempa wzrostu produktywno[ci, co powinno wywoBa spadek pBac i zapobiec wzrostowi bezrobocia nð Jednoczesne zdarzenia polityczno-spoBeczne wzmacniajce pózniejsz presj na wzrost wynagrodzeD nð Ró|ne krajowe realne i nominalne sztywno[ci wynagrodzeD oraz systemy negocjacji zbiorowych èðwzrost bezrobocia (ró|ny w ró|nych krajach) 7 1980.  trwaBo[ bezrobocia nðPrzyczyny dBugotrwaBego wpBywu pocztkowych szoków na bezrobocie: nð Akumulacja kapitaBu nð Rola polityki monetarnej nð Teoria insider-outsider nðHistereza na rynku pracy  bezrobocie nie wraca do swojej naturalnej stopy ale zale|y od caBej historii szoków 8 4 Od 1990. - instytucje nðWci| wysoka stopa bezrobocia w niektórych krajach, jej spadek w innych nðOECD (1994) Job Study  instytucje rynku pracy (ró|nice midzy krajami): nð Ochrona zatrudnienia nð Ubezpieczenie od bezrobocia nðKlin podatkowy (zmiany bezrobocia w czasie) nðRozwój metodologii opartej na analizie przepBywów, dopasowaD, negocjacji. Wykorzystanie coraz szerzej dostpnych danych panelowych. 9 PrzeBom wieków nðInne rodzaje szoków, instytucji i interakcji midzy nimi (SBTC) nðRozwój alternatywnych form zatrudnienia nðGlobalizacja nðEkonomia polityczna reform rynku pracy Olivier Blanchard (2005), European Unemployment: The Evolution of Facts and Ideas, NBER WP 11750. 10 5 "Are Europeans Lazy? Or Americans Crazy?" - przyczyny ró|nic midzy UE a USA nðPrzewrotny tytuB konferencji Fondazione Debenedetti z 2006 r. nðFakty: nð Europejczycy pracuj dzi[ znacznie mniej ni| Amerykanie (cho w latach 60. XX w. pracowali wicej). nð Europejczycy wicej czasu ni| Amerykanie po[wicaj na czas wolny i prac w domu. nð Przecitne bezrobocie w Europie  przed kryzysem - wy|sze ni| w USA (ale du|e zró|nicowanie midzy krajami) 11 Przyczyny ró|nic, debaty nð Przyczyn s podatki i efekt substytucji pracy czasem wolnym nð Podatki wa|ne tylko w wypadku poda|y pracy kobiet, wa|niejsze instytucje rynku pracy  zwizki zawodowe, regulacje, systemy zabezpieczenia spoBecznego nð Ró|ne funkcje u|yteczno[ci UE i USA, przewaga efektu dochodowego w Europie po wzro[cie zarobków wywoBanych wzrostem produktywno[ci nð Praca w domu zastpuje prac rynkow w Europie 12 6 PODA{ PRACY 13 Decyzje o poda|y pracy  model klasyczny nð Jednookresowy model, nð Ka|dy dysponuje okre[lon ilo[ci czasu wolnego wymienialnego na dochód i podejmuje decyzje jedynie o poda|y pracy, czyli ilo[ci czasu wolnego, z którego zrezygnuje dla otrzymania okre[lonego dochodu. nð Konsument zwiksza swój wysiBek do punktu, w którym kraDcowa przykro[ z pracy zrównuje si z kraDcow u|yteczno[ci z dochodu. nð Z zasady maksymalizacji u|yteczno[ci wynika implikacja dla nachylenia krzywej poda|y pracy. nð Maksymalizowana u|yteczno[ jest funkcj czasu wolnego i dochodu, przy ograniczeniu dotyczcym dostpnej liczby godzin, które mog by po[wicone na prac lub czas wolny. 14 7 Decyzje o poda|y pracy  model klasyczny nð Nachylenie krzywych obojtno[ci - preferencje c konsumenta. nð Przesuwanie si po krzywej - kombinacje dochodu i kierunek wzrostu u|yteczno[ci A czasu wolnego dajce t sam u|yteczno[ nð Odc. AB to ograniczenie 1 R I bud|etowe, wynikajce S I0 z liczby dostpnych godzin w cigu dnia. Nachylenie L B zale|y od wysoko[ci realnego wynagrodzenia za godzin pracy. 15 Decyzje o poda|y pracy  model klasyczny nð Dochód determinuje bie|c konsumpcj (w najprostszym modelu nie przewiduje si odkBadania konsumpcji w czasie, czyli oszczdzania). nð Oznaczajc przez L czas wolny w godzinach, przez T caBy zasób czasu wolnego w cigu dnia, a przez C - konsumpcj determinowan zarobionymi pienidzmi, ograniczenie bud|etowe ma posta: C =C0 + w(T  L) gdzie: w - wynagrodzenie za godzin pracy, C0 - pocztkowe zasoby 16 8 Decyzje o poda|y pracy  efekty dochodowy i substytucyjny nð Wzrost wynagrodzenia za jednostk czasu po[wicon na prac zmienia nachylenie prostej ograniczenia bud|etowego i daje mo|liwo[ zwikszenia konsumpcji bez rezygnowania z wolnego czasu. Oznacza to przesuwanie si na wy|sz krzyw obojtno[ci i znane jest pod pojciem efektu dochodowego. nð Zmiany pBacy wpBywaj tak|e na kraDcowy produkt pracy zwikszajc go, co wywoBuje efekt substytucyjny. Efekt substytucyjny wpBywa na zmian ilo[ci konsumowanego dobra, wynikajc ze zmiany relacji cen dwóch dóbr. Substytucja na rzecz dóbr, które staj si taDsze powoduje wzrost konsumpcji kosztem czasu wolnego, czyli przesunicie po krzywej obojtno[ci. nð Efekt dochodowy wzrostu wynagrodzeD zmniejsza poda| pracy. nð Efekt substytucyjny wzrostu wynagrodzeD zwiksza poda| pracy. nð Efekty dochodowy i substytucyjny dziaBaj w odwrotnych kierunkach! 17 Decyzje o poda|y pracy  efekt dochodowy i substytucyjny Wzrost wynagrodzenia  silny efekt Wzrost wynagrodzenia  silny efekt dochodowy, spadek poda|y pracy substytucyjny, wzrost poda|y pracy c c c 2 c 2 C B c 1 c 1 A A l l l l l 1 2 1 l2 18 9 Indywidualna i makroekonomiczna (zagregowana) krzywa LS nð Kombinacja efektu dochodowego i substytucyjnego prowadzi do niemonotonicznego zwizku midzy pBacami a indywidualn poda|y pracy. nð Poziom wynagrodzenia za godzin pracy, powy|ej którego efekt dochodowy przewy|sza efekt substytucyjny jest ró|ny dla ró|nych konsumentów i zale|y od nachylenia indywidualnych krzywych u|yteczno[ci. nð Zagregowana krzywa poda|y pracy LS  jako suma indywidualnych krzywych heterogenicznych uczestników rynku pracy  zawsze ro[nie ze wzrostem pBacy. w/p w/p s w/p* L LS 19 L L Poda| pracy w cyklu |ycia nð W dynamicznych wielookresowych modelach u|yteczno[ konsumenta zale|y od konsumpcji oraz od liczby godzin pracy w cigu caBego |ycia. nð Ograniczenie bud|etowe uwzgldnia dochody i wydatki w ró|nych okresach oraz mo|liwo[ realokacji konsumpcji w czasie przez zaciganie po|yczek lub oszczdzanie. nð Konsumpcja oraz poda| pracy w okre[lonym wieku zale| zatem od (przeszBych, bie|cych I przewidywanych) cen, pBac, stóp procentowych i preferencji, za[ funkcja u|yteczno[ci oraz ograniczenie bud|etowe s okre[lone przy uwzgldnieniu wielu okresów. 20 10 Poda| pracy w cyklu |ycia nð Osoba z okre[lonymi w ka|dym momencie t charakterystykami At (takimi jak wiek, pBe, rasa, itp.) ma funkcj u|yteczno[ci okre[lon na wielko[ci konsumpcji c i liczbie godzin pracy h odpowiednio dla ka|dego momentu t: T -ðt U = åð(1-ð bð ) Ut (ct, ht; At, eðt) t =ð0 nð Wielko[ci eðt okre[laj indywidualne preferencje, lecz tak|e np. mo|liwo[ci  produkcji dóbr i usBug w domu . S one nieobserwowalne dla badacza (odmiennie ni| At). nð Beta jest stop preferencji okresowej pokazujc, jak u|yteczno[ w obecnej chwili preferowana jest do u|yteczno[ci uzyskiwanej w przyszBo[ci, za[ T jest maksymaln przewidywan przez jednostk dBugo[ci jej |ycia. 21 Poda| pracy w cyklu |ycia nð Za godzin pracy w okresie t otrzymuje si stawk wt, co daje wynagrodzenie równe wt*ht i oznacza, |e przecitne wynagrodzenie równe jest wynagrodzeniu kraDcowemu. nð Je[li pt oznacza staB jednostkow cen wizki dóbr xt, to ograniczenie bud|etowe dla caBego |ycia opisane jest jako: T T -ðt (1-ð r) (1-ð r)-ðt pt xt = (wt ht + yt) åð åð t =ð0 t =ð0 nð gdzie r jest jednookresow stop dyskontow. nð Rozwizaniem problemu  przy zaBo|eniu, |e takowe istnieje  jest optymalna [cie|ka poda|y pracy w cigu caBego |ycia. 22 11 PODA{ PRACY  badania empiryczne nð Badania empiryczne poda|y pracy rozwinBy si w ostatnich dekadach. nð Rozwój metod ekonometrycznych nð Rozwój baz danych (lepsze dla poda|y pracy ni| dla badania popytu na prac) nð Opis podej[ do ekonometrycznego badania poda|y pracy  Cahuc, Zylberberg (2004), rozdz. 2. 23 12

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Eko pracy 9 www czw
Eko pracy 7 www
Eko pracy 5 www
Eko pracy 3 www
Eko pracy www
Eko pracy www
Eko pracy 6 www
Eko pracy 2 www
Eko pracy 4 www
Eko pracy 9 www
Eko pracy www
Eko pracy 8 www

więcej podobnych podstron