Prewencja udaru mózgu u chorych po
udarze niedokrwiennym lub napadzie
przemijającego niedokrwienia mózgu
Aktualne (2012)
·ð Palenie tytoniu
·ð IstniejÄ… przekonujÄ…ce dane, które wskazujÄ…, że palenie papierosów jest ważnym
niezależnym czynnikiem ryzyka niedokrwiennego udaru mózgu - zwiększa to ryzyko 2-
krotnie, w porównaniu z osobami niepalącymi, i to we wszystkich grupach wiekowych, u obu
płci i w różnych grupach etnicznych.
Zalecenia
·ð Wszyscy pracownicy opieki zdrowotnej powinni zdecydowanie nakÅ‚aniać każdego pacjenta
po udarze mózgu lub TIA, który pali tytoń, do zaprzestania palenia, a jeśli już to zrobił - do
wytrwania w abstynencji [I/C].
·ð Zaleca siÄ™ unikania biernego narażenia na dym tytoniowy [IIa/C].
·ð Zaprzestanie palenia tytoniu uÅ‚atwiajÄ… takie interwencje jak poradnictwo oraz stosowanie
nikotynowych preparatów zastępczych lub innych leków (np. bupropionu; p. Med. Prakt.
4/2002, supl. - przyp. red.) [IIa/B].
Nadmierne spożycie alkoholu
·ð WpÅ‚yw alkoholu na ryzyko udaru mózgu jest potwierdzony. IstniejÄ… mocne dowody na to,
że przewlekły alkoholizm stanowi czynnik ryzyka wystąpienia udaru. W porównaniu z
osobami niepijącymi alkoholu ryzyko udaru mózgu u osób wypijających więcej niż 3 drinków
dziennie jest zwiększone o 100 %, natomiast picie mniej niż 1 drinka dziennie wiąże się ze
zmniejszeniem tego ryzyka do 20%, (1 drink to 100 ml wina, 420 ml piwa lub ok. 30 ml 40%
wódki).
Zalecenia
·ð Chorzy po udarze niedokrwiennym lub TIA pijÄ…cy alkohol w dużych iloÅ›ciach powinni
całkowicie zaprzestać picia lub je ograniczyć [I/A].
·ð Nie picie alkoholu może mieć bardzo korzystny wpÅ‚yw na ryzyko udaru mózgu [IIb/C].
Otyłość
·ð OtyÅ‚ość (wskaz
nik masy ciała [BMI] >30 kg/m2) jest niezależnym czynnikiem ryzyka
choroby wieńcowej i przedwczesnego zgonu. Związek otyłości i przyrostu masy ciała u osób
dorosłych z występowaniem udaru mózgu jest złożony. Otyłość jest silnie związana z
wieloma dużymi czynnikami ryzyka, w tym z nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą i
dyslipidemiÄ….
·ð W żadnym z badaÅ„ nie stwierdzono, by zmniejszenie masy ciaÅ‚a wiÄ…zaÅ‚o siÄ™ ze
zmniejszeniem ryzyka udaru. Redukcja masy ciała ma natomiast znamienny korzystny wpływ
na ciśnienie krwi, glikemię na czczo, profil lipidowy osocza oraz wydolność fizyczną.
·ð Ponieważ otyÅ‚ość ma udziaÅ‚ w innych czynnikach ryzyka zwiÄ…zanych z ponownym udarem,
dążenie do trwałego zmniejszenia masy ciała jest ważnym zadaniem. Dieta bogata w owoce i
warzywa (np. śródziemnomorska) może ułatwić schudnięcie; ponadto wykazano, że
zmniejsza ryzyko udaru, zawału serca i zgonu.
Zalecenie
·ð U wszystkich otyÅ‚ych chorych po udarze niedokrwiennym lub TIA można rozważyć
zmniejszenie masy ciała do BMI 18,5-24,9 kg/m2 i obwodu w talii <102 cm u mężczyzn i <88
cm u kobiet [IIb/C].
Mała aktywność fizyczna
·ð Liczne dane wskazujÄ…, że aktywność fizyczna ma korzystny wpÅ‚yw na wiele czynników
ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, w tym także udaru mózgu. Umiarkowana lub
intensywna aktywność fizyczna wiąże się z mniejszym ryzykiem udaru mózgu lub zgonu niż
mała aktywność. Wysiłek fizyczny może zmniejszyć zapotrzebowanie na bardziej intensywne
leczenie farmakologiczne lub zwiększyć jego skuteczność.
Zalecenie
·ð U osób po udarze niedokrwiennym lub TIA, zdolnych do aktywnoÅ›ci fizycznej, można
zalecać co najmniej 30-minutowe umiarkowane lub intensywne ćwiczenia fizyczne przez
większość dni w tygodniu, w celu zmniejszenia nasilenia czynników ryzyka i chorób
współistniejących, które zwiększają prawdopodobieństwo ponownego udaru [IIb/C]. U
chorych niesprawnych po udarze niedokrwiennym zaleca się nadzorowane ćwiczenia
fizyczne.