Gry i zabawy ruchowe w nauczani Nieznany

Wyższa Szkoła Edukacja w Sporcie

w Warszawie

Łucka Marcin

GRY I ZABAWY

RUCHOWE W NAUCZANIU PIŁKI

NOŻNEJ

Praca dyplomowa

kurs trenerski II klasy

Warszawa 2007

1. Wstęp......................................................................................... -4-

1.1Organizacja zabaw i gier ruchowych z elementami piłki nożnej -4-
1.2 Znaczenie gier i zabaw............................................................ -5-

2. Gry i zabawy stosowane w rozgrzewce......................................

-6-

2.1Gry i zabawy bieżne i orientacyjne.........................................

-6-

3. Gry i zabawy kształtujące sprawność fizyczną.......................... -10-

3.1 Gry i zabawy z akcentem na szybkość.................................. -10-
3.2 Gry i zabawy z akcentem siłę............................................... -15-
3.3 Gry i zabawy z akcentem wytrzymałość................................ -19-
3.4 Gry i zabawy z akcentem koordynacji ruchowej.................... -23-

4. Gry i zabawy uspakajające....................................................... -27-

5. Podsumowanie i wnioski.......................................................... -31-
6. Bibliografia.................................................................................-32-

STRESZCZENIE

Praca przedstawia gry i zabawy ruchowe stosowane w zajęciach piłki
nożnej.
Zawiera przykłady gier i zabaw podzielonych na kształtowanie
poszczególnych cech motorycznych, które mogą być pomocne w
treningu z zawodnikami na etapach początkowym, wstępnym ja i
również w późniejszych etapach szkolenia.
Praca składa się z trzech części: wprowadzającej, głównej i
podsumowania.
Pokazane w części głównej przykłady, przedstawiają rysunki i opisy
gier i zabaw stosowanych w nauczaniu piłki nożnej.
Gry i zabawy ruchowe zostały podzielone na dwa rozdziały, pierwszy
opisuje gry i zabawy stosowane w rozgrzewce i drugi kształtujące
sprawność fizyczną.
W pracy przedstawione są jedynie gry i zabawy stosowane w nauczaniu
piłki nożnej. Celowo jest pominięty nauczanie i doskonalenie
poszczególnych elementów techniki i taktyki w formie ścisłej.
Część końcowa zawiera podsumowanie i wnioski.

1. WSTĘP

Trening sportowy, oparty na naukowych podstawach, wymaga
stosowania wielorakich metod, środków i form. Wśród stosowanych
środków treningowych ważne , ale często niedoceniane znaczenie mają
gry i zabawy. Forma nauczania przez gry i zabawy, ze względu na dużą
przystępność i wszechstronność, jest bardzo przydatna w treningu
piłkarskim.

1.1 Znaczenie gier i zabaw ruchowych

Gry i zabawy, stosowane dla grup młodzieżowych przyczyniaj się do
rozwijania u zawodników cech motorycznych: szybkość, zręczność,
wytrzymałość jak i wielu wartościowych cech wolicjonalno -
psychicznych jak : koleżeństwo, samodzielność zdyscyplinowanie,
spostrzegawczość, odwaga,.
Prowadzenie zajęć w tej formie pomaga w kształtowaniu nawyków
ruchowych, eliminuje w dużym stopniu „sztywność”, ułatwia rozwój
koordynacji ruchowej. Ruchy wykonywane w czasie gier i zabaw są
bardziej naturalne, u ćwiczących wzrasta aktywność i zainteresowanie
zajęciami

Gry i zabawy oparte są na formie współzawodnictwa. Rywalizujące
grupy czy drużyny wspólnie realizują założenia i przepisy, ściśle
obowiązujące wszystkich członków zespołu. Daje to ćwiczącym
poczucie obowiązku, oraz odpowiedzialności za całokształt przyjętych
na siebie zadań.

Forma zabawowa mobilizuje zawodników do pracy, zmusza do stałej
koncentracji uwagi i błyskawicznej oceny sytuacji, wprowadza dobry
nastrój wśród ćwiczących i uatrakcyjnia trening. Uczestniczący w
treningu prowadzonym w formie zabawowej zawodnicy, zwłaszcza
młodzi, szybciej uczą się podstawowych elementów technicznych, a
także taktycznych. Starają się dokładnie wykonać podane elementy
techniczne i taktyczne unikając błędów, mających decydujący wpływ
na wynik rywalizacji.

1.2 Organizacja gier i zabaw ruchowych

Aby przygotować się do prowadzenia zajęć z gier i zabaw ruchowych
należy w przemyślany sposób przygotować konspekt zajęć.
Zorganizowanie i przygotowanie zabawy lub gry ruchowej nie jest
trudne. Przewidując czas na zrealizowanie określonych zadań w danej
zabawie lub grze, powinniśmy go w optymalny sposób wykorzystać.
Dlatego trener powinien się następująco przygotować:

-wybrać miejsce gdzie będą się odbywać zajęcia
-wybrać sprzęt potrzebny do realizacji ćwiczeń
-być przygotowanym na każda liczbę ćwiczących, aby nikogo
nie eliminować ( mieć warianty ilościowe)

Podczas gier i zabaw ruchowych należy zapoznać ćwiczących z treścią
gry i zabaw, dbać o przestrzeganie przepisów, czuwać nad przebiegiem
zabawy, korygować błędy w wykonywaniu zadań, ogłosić wynik
rywalizacji i ocenić czy zosta ł osiągnięte cele założone w danej grze czy
zabawie.

2. Gry i zabawy ruchowe stosowane w rozgrzewce.

Aby przygotować zawodnika do wysiłku, meczowego lub treningu
nieodzowne jest przeprowadzenie rozgrzewki, która ułatwi nam
realizację programu zajęć podczas jednostki treningowej. Celem
rozgrzewki jest przygotowanie i przyspieszenie procesów adaptacyjnych
organizmu do czekającego go wysiłku treningowego lub meczowego, za
pomocą odpowiednich ćwiczeń fizycznych.
W grupach dziecięcych i młodzieżowych bardzo często stosowaną
formą rozgrzewki są gry i zabawy. Prowadząc rozgrzewkę tym
sposobem należy pamiętać aby intensywność zabawy w tej części zajęć
nie była zbyt duża. Ćwiczący dopiero rozpoczyna zajęcia i jego
organizm zaczyna się adoptować do wysiłku, nie należy, więc ponaglać
do zbyt szybkich startów, zrywów, zwrotów, gdyż w tej części zajęć
szybko o kontuzję. Zabawy należy przeprowadzać w umiarkowanej
formie a z narastająca intensywnością pod koniec rozgrzewki.
W tej części zajęć do rozgrzewki zaliczamy gry i zabawy bieżne oraz
orientacyjne.

2.1.1 Berek Lawina
Przybory i pole zabawy: znacznik, pole 15x30m
Uczestnicy: berek i pozostali zawodnicy
Organizacja i przebieg zabawy:
Zawodnicy w rozsypce na polu uciekają przed berkiem. Berek stara się
złapać uciekających graczy, po złapaniu pierwszego chwyta kolegę za
rękę i razem gonią następnych, złapany dołącza do berków. Zabawa
trwa do czasu jak wszyscy zostaną złapani. Ostatni nie schwytany
zostanie berkiem w następnej zabawie.

2.1.2 Berek na czas
Przybory i pole zabawy: znacznik, pole 15x30m
Uczestnicy: 2 berków 8 uciekających
Organizacja i przebieg zabawy:
ustawienie jak w zabawie 2.1. Dwóch berków stara się w określonym
czasie złapać wszystkich uciekających. złapany staje w rozkroku,
Przywrócić go może zawodnik nie złapany po przez przejście między
nogami złapanego. Po określonym czasie następuje zmiana berków.
Wygrywa para która w najkrótszym czasie złapie jak najwięcej
zawodników

2.1.3 Berek z piłką
Przybory i pole zabawy :piłki w zależności od ilości berków 1-3
znacznik, pole 15x30m
Uczestnicy: 1-3 berków 5-15 uciekających
Organizacja i przebieg zabawy:

zawodnicy ustawienie w rozsypce na polu. Wyznaczamy 1-3 berków,

którzy mają za zadanie dotknąć ręką uciekających zawodników bez
piłki. Berek może dotknąć uciekającego tylko wtedy gdy posiada piłkę
przy nodze. Złapany przez berka przyjmuje od niego piłkę i staje się
berkiem
Odmiana:
-Berek kozłuje piłkę, berek trzyma piłkę w rękach

2.1.4 Berek „bez piłki”
Przybory i pole zabawy: piłki 3-5, znacznik, pole 15x30m
Uczestnicy: 1 berek ze znacznikiem, 8-15 uciekających
Organizacja i przebieg zabawy:
zawodnicy w rozsypce na wyznaczonym polu. Berek ma za zadanie
złapać klepnąć uciekającego. Uciekający maja 3-5 piłek, które podają
między sobą w taki sposób, aby ten, który ma być złapany przez berka
w tym momencie posiadał piłkę przy nodze, czyli berek może złapać
tylko tego, który nie posiada piłki
Odmiana:
-podanie piłki ręką

2.1.5 Berek „walka o piłkę”
Przybory i pole zabawy: piłki, znacznik, pole 15x20m
Uczestnicy: 1-2 berków , 8-14 uciekających
Organizacja i przebieg zabawy:
zawodnicy w rozsypce na wyznaczonym polu. Berek ze znacznikiem ma
za zadanie odebrać piłkę uciekającym. Uciekający może przez 3-5
sekund zasłaniać piłkę w taki sposób, aby berek jej nie odebrał. Jeżeli
berkowi uda się piłkę odebrać, przekazuje znacznik temu który ją
stracił. Gdy uciekający nie pozwala sobie odebrać piłki, wtedy berek
musi próbować odebrać piłkę innemu zawodnikowi

2.1.6 Skuwany
Przybory i pole zabawy: piłki 10-12, znaczniki, pole 20x20m,
Uczestnicy: dwa zespoły o równej ilości zawodników 6-8
Organizacja i przebieg zabawy:
Na obwodzie kwadratu ustawiamy piłki 10-20. Zespół A w określonym
czasie stara się skuć ja najwięcej zawodników drużyny przeciwnej B.
Zawodnicy A podają do siebie piłkę rękoma, jeżeli nie trafia nią w
zawodnika zespołu B, a piłka opuści pole zabawy, wówczas biorą piłkę
leżącą na obwodzie i kują dalej. Kto z zawodników drużyny skuwanej
opuści pole gry uważany jest za trafionego. Po 2 minutach następuje
zmiana czynności zespołów.
Odmiana:
-można próbować kuć uciekających uderzeniem piłki nogą do
wysokości pasa.

2.1.7 „Kto szybciej „zberkuje”
Przybory i pole zabawy: 2 piłki, dwa kolory znaczników, pole 15x20m,
Uczestnicy: dwa zespoły o równej ilości zawodników 6-8
Organizacja i przebieg zabawy:

Każdy zespół posiada piłkę i berka, który goni zespół przeciwny.

Klepnięty przez berka zatrzymuje się w miejscu. Przed zberkowaniem
chroni go otrzymana przez współpartnera piłkę. Lecz gdy jest klepnięty
piła go nie wyzwala. Wygrywa zespół, z którego berek wszystkich
zatrzyma. Jeżeli zabawa się przedłuża trener zatrzymuje zabawę i
wygrywa ten zespół, który ma najmniej stojących zawodników

2.1.8 Król w chronieniu piłki
Przybory i pole zabawy: piłki dla każdego, pole 15x20m,
Uczestnicy: dowolna ilość
Organizacja i przebieg zabawy:
Na wyznaczonym polu zawodnicy prowadza piłkę. Prowadzący chroni
ją przed wypchnięciem przez przeciwnika. Sami zaś starają się innemu
piłkę wypchnąć. Za każde wypchnięcie przeciwnikowi dodajemy sobie
punkt 1. Za to gdy ktoś nam wypchnie piłkę otrzymujemy –1. komu
zostanie wypchnięta piłka wraca poi nią i kontynuuje zabawę, zabawa
na czas np.3minuty. Wygrywa ten kto ma najwięcej punktów
dodatnich.

2.1.9„Raz dwa trzy baba jaga patrzy”
Przybory i pole zabawy: piłki dla każdego ,pole 15x30m
Uczestnicy: dowolna ilość
Organizacja i przebieg zabawy:

Jeden ćwiczący na linii końcowej wyznaczonego pola pozostali po

przeciwnej stronie. Na sygnał trenera stojący tyłem mówi: „Raz dwa
trzy baba jaga patrzy” . W trakcie wypowiadania tej formuły ćwiczący
prowadzący piłkę przemieszczają się na przeciwną stronę boiska. W
momencie wypowiadanego ostatniego słowa, baba jaga odwraca się i
wszyscy muszą stać na jednej nodze, a drugą trzymać piłkę. Kto jest w
innej pozycji wraca na linie startu. Gdy komuś z ćwiczących uda się
pokonać linię, na której stoi baba jaga , zamienia się z nią. Wygrywa
ten który szybciej dotrze do baby jagi.

2.1.10 „Kto bez piłki”
Przybory i pole zabawy: piłki tenisowe i nożne ,pole 20x20m
Uczestnicy: dowolna ilość
Organizacja i przebieg zabawy:

Każdy ćwiczący ma piłkę tenisową, która prowadzi w dowolnym biegu

na wyznaczonym polu. Na polu rozrzucone są piłki w liczbie o 2
mniejszej od ilości zawodników. Na sygnał każdy zatrzymuje piłkę
tenisowa podeszwa, chwyta ja do rąk i stara się usiąść na jednej z
dużych piłek, dwóch zostaje bez piłki.

2.1.11”Zdobyć piłkę”
Przybory i pole zabawy: piłki nożne dla każdego ,pole 20x20m
Uczestnicy: dowolna ilość
Organizacja i przebieg zabawy:
Na jednej z linii wyznaczonego pola stają zawodnicy z piłkami tyłem do
trenera. Na sygnał wszyscy podrzucają piłkę trzymaną w rękach do
góry i uderzają prostym podbiciem tak aby przeleciała nad głową, za
plecy. Po tym szybko się odwracają i biegną za piłkami. W tym czasie
trener zabiera 1-2 piłki .Ci ,ćwiczący którzy nie złapią dowolnej piłki
wykonują dodatkowe ćwiczenie np: 5 przysiadów.

2.1.12 „Walcz ,kiwaj się”
Przybory i pole zabawy: piłki nożne dla każdego ,pole 20x20m
Uczestnicy: dowolna ilość
Organizacja i przebieg zabawy: Na określonym polu gry ćwiczący
prowadzą piłkę. Dwóch piłki nie posiadają starają się ją zdobyć w grze
1x1 z dowolnym ćwiczącym. Kto straci piłkę atakuje innego i tez w grze
1x1 stara się ją zdobyć. Czas zabawy dowolny do 5minut.

3. 1Gry i zabawy ruchowe z akcentem szybkości

Szybkość jest cechą motoryczną która uwarunkowana jest genetycznie.
Znaczy to że na drodze treningu ulega poprawie w małym stopniu.
Wszelkie możliwości optymalnego kształtowania szybkości występują w
okresie do 15 roku życia.. akcent szybkości powinien znaleźć swoje
miejsce w każdej jednostce treningowej. W zależności od etapu
nauczania szybkości powinniśmy się posługiwać różnymi formami i
środkami nauczania tej cechy.

W przygotowaniu wstępnym powinniśmy stosować formę zabawową, a

środkami powinny być gry i zabawy bieżne, sztafety oraz różne wyścigi.
W etapie nauczania podstawowego korzystamy w nauczaniu szybkości
podobnie jak w okresie poprzednim z formy zabawowej oraz z formy
ścisłej, a środkami są biegi z różnych pozycji wyjściowych, szybka
praca rąk i nóg w miejscu i w biegu, biegi po wykonaniu jakiegoś
ćwiczenia gimnastycznego
W etapie doskonalenia stosujemy podobne formy zabawowe i środki
jak w poprzednich okresach oraz w tym etapie stosyjemy więcej
ćwiczeń szybkościowych z piłką, zmiany kierunku prowadzenia piłki,
starty do piłki.

3.1.1 Wyścig slalomem
Przybory i pole zabawy: 8-14 pachołów, pole wyznaczają pachołki
Uczestnicy: dowolna ilość, parzysta
Organizacja i przebieg zabawy:
Ćwiczący podzieleni na 2-4 zespoły w zależności od liczby uczestników.
W zespołach ustawiają się w rzędzie w stronę 4 palików oddalonych w
rzędzie od siebie 3metry (ustawienie forma slalomu). Na sygnał trenera
pierwsi z rządów startują slalomem między pachołkami wracają obok
pachołków. Rywalizujemy do 5 powtórzeń.

Ustawienie jednego rzędu

3.1.2 Wyścig z elementem oswajającym z piłką
Przybory i pole zabawy: 8 pachołów, pole wyznaczają pachołki
Uczestnicy: dowolna ilość, parzysta
Organizacja i przebieg zabawy:
Ćwiczący podzieleni na 2-4 zespoły w zależności od liczby uczestników.
W zespołach ustawiają się w rzędzie przed pachołkiem. Na sygnał
pierwsi z rzędu startują da znacznika oddalonego o 8m, po
dobiegnięciu chwytają piłkę w ręce podrzucają ją i uderzają prostym
podbiciem. Uderzoną piłkę chwytają do rąk, ustawiają na podłożu i
szybko wracają, dając sygnał następnemu do startu. Odmiany
-uderzenie piłki głową

3.1.3 Zabawa „Bieg łączony”
Przybory i pole zabawy: 9 pachołów, pole 20x30m
Uczestnicy: dowolna ilość, parzysta w grupach
Organizacja i przebieg zabawy:

Na sygnał trenera pierwsi startują po krótszym boku cwałem prawym

bokiem, na dłuższym boku przodem, dalej cwałem lewym bokiem. Po
minięciu ostatniego palika uderzają dłonią następnego, dla którego jest
to sygnał do startu. Wygrywa zespół który pierwszy ukończy zabawę. W
następnym powtórzeniu boki pokonywane sa przeplatanką

3.1.4 Zabawa ze zmianą piłek
Przybory i pole zabawy: 12 pachołów,6 -12 piłek pole 10x20m
Uczestnicy: dowolna ilość, parzysta w grupach 2-3
Organizacja i przebieg zabawy:
Na sygnał pierwsi startują do palika zabierają leżąca tam piłkę,
wracają do pierwszego zamieniają tam piłki, biegną dalej zamieniają
piłki leżące przy trzecim paliku, obiegają pali stojący na półmetku i
wracają sprintem na linie startu. Potem startuje drugi itd. Zwycięża
zespół którego gracz ostatni wróci na miejsce startu.

3.1.5 Zabawa „sztafeta szybkościowo-zwinnościowa”
Przybory i pole zabawy: 12 pachołów, pole 20x30m
Uczestnicy: dowolna ilość, parzysta w grupach 2-3
Organizacja i przebieg zabawy:

Na sygnał trenera startują pierwsi z zespołów, wykonują na drodze do

pierwszego palika przewrót w przód od pierwszego do drugiego potem
do trzeciego, bieg krokiem dostawnym jednym i drugim bokiem, a
potem między trzecim a czwartym, wracają na pozycje wyjściową
sprintem. Dalej startują następni. Zwycięża zespół którego gracz
dobiega pierwszy do linii startu. Pachołki oddalone od siebie 5m

3.1.6 Zabawa „Pogoń za prowadzącym”
Przybory i pole zabawy: znaczniki, piłki, ¼ boiska
Uczestnicy: dowolna ilość parzysta w parach jeden z piłką
Organizacja i przebieg zabawy:
Zawodnicy posiadający piłkę prowadza ja w polu zabawy w różnych
kierunkach. Za n im, 3 m zawodnicy bez piłki. Na sygnał trenera starty
w różnych kierunkach min. 15m. Gracz bez piłki stara się dogonić
prowadzącego, odebrać lub wybić mu piłkę. Zwycięża gracz, który w
określonej liczbie powtórzeń zdobędzie więcej punktów przysługujących
utrzymującemu się przy piłce.

3.1.7 Gra startowa duża
Przybory i pole zabawy: 6 piłek ,znaczniki, 2 bramki piłki, pole gry
20x40m
Uczestnicy: 6 zawodników 2 bramkarzy 2 zespoły
Organizacja i przebieg zabawy:

Na sygnał trenera zawodnicy stratują do piłek leżących na środku i

ten, który zdobył piłkę atakuje bramkę przeciwnika. Zwycięża zespół
który w określonej ilości powtórzeń uzyska więcej bramek.

3.1.8 Gra „szybkość i dokładność uderzenia”
Przybory i pole zabawy: piłki, paliki 5 , połowa boiska
Uczestnicy: dwa zespoły o równej liczbie graczy
Organizacja i przebieg zabawy:
Na sygnał trenera, start pierwszego gracza jednego z zespołów,
prowadzenie piłki wzdłuż pola karnego, do palika ustawionego na
wysokości środka bramki po minięciu go strzał do bramki. Potem
pierwszy gracz drugiego zespołu i kolejni na przemian. Punktacja za
trafienie w jedną z bocznych bramek 2 punkty, za trafienie bramkarza
1 punkt, zaś strzał obok minus 1 punkt, za strzał nad bramkę minus
2. Zwycięża zespół który w 4 powtórzeniach uzyska większą liczbę
punktów.

3.2

Siła

Siła jest to zdolność do pokonywania oporów zewnętrznych lub
przeciwdziałania im kosztem wysiłku mięśniowego.
W treningu piłkarskim w obciążeniach startowych przeważają wysiłki o
charakterze szybkościowo –sił owym, czyli rozwijamy maksymalna siłę
w jak najkrótszym czasie.
Kształtować siłę należy do 13 roku życia w formie zabawowej.
Najważniejsze środki ogólnorozwojowe to zabawy z mocowaniem, na
czworakach, skocznościowe , uginanie rąk w podporze, zmiany rytmu i
kierunku biegu, starty z różnych pozycji wyjściowych
Na kolejnym etapie kształtowania siły czyli etapie doskonalenia
wymienione wyżej środki możemy stosować z dodatkowym obciążeniem
piłki lekarskie, hantle. Na etapie trenowania w którym aparat kostny
jest już przygotowany do tego, aby można stosować obciążenia 30-40%
masy ciała.

3.2.1 Pokonanie dystansu z oporem
Przybory i pole zabawy: pole o wymiarach 20x20
Uczestnicy: parami
Organizacja i przebieg zabawy:
Ćwiczący ustawieni w parach jeden za drugim na linii końcowej.
Znajdujący się z tyłu opera dłonie o łopatki współćwiczącego i pchając
go pokonuje dystans 15-20m. Znajdujący się przodem stawia lekki
opór. Pchający unosi w biegu wysoko olana. W drodze powrotnej
zmiana ról ćwiczących

3.2.2 Walka w korytarzu
Przybory i pole zabawy: korytarz wyznaczony przez pachołki 5x10m
Uczestnicy: pary o podobnych warunkach fizycznych
Organizacja i przebieg zabawy: Ćwiczący podzielenie na dwa zespoły.
Każdy zespół dobiera się parami, biorąc pod uwagę wzrost, które będą
rywalizować między sobą. Punkt będzie można otrzymać gdy jednemu z
ćwiczących uda się wypchnąć współpartnera z korytarza. W korytarzu
zawodnicy walczą zgodnie z przepisami piłki nożnej czyli bark w bark.

3.2.3 Walka o piłkę w trójkach
Przybory i pole zabawy: piłka , pachołki, pole 20x20
Uczestnicy: trójkami dowolna ilość
Organizacja i przebieg zabawy:
Każda trójka ma piłkę, Jeden z trójki podaje piłkę zza pleców
pozostałej parze ćwiczących, która walczy barkiem w bark o
opanowanie piłki. Nie wolno wygrywać pojedynku biegiem, bez walki

3.2.4 Zabawa „Łapki”
Przybory i pole zabawy: zbędne
Uczestnicy: 2 drużyny o równej liczbie uczestników
Organizacja i przebieg zabawy:
W podporze przodem twarzą do siebie ćwiczący starają się jak
najwięcej razy uderzyć przeciwnik a w dłonie, które znajdują się na
podłożu. Podłoże można dotykać tylko stopami i dłońmi. Chcąc
uniknąć uderzenia w dłonie należy jak najszybciej odsunąć dłoń przed
trafieniem dłonią przeciwnika. Czas trwania ćwiczenia 15-30 sekund w
zależności od przygotowania siłowego zawodników. Zwycięża zespół
który w określonym czasie uderzy w dłonie przeciwników więcej razy.

3.3.5 Walka o utrzymanie równowagi
Przybory i pole zabawy: pole gry 9x 18 m
Uczestnicy: 2 drużyny równej ilości zawodników
Organizacja i przebieg zabawy:

W rozsypce zawodnicy ustawiają się parami naprzeciw siebie w

odległości 2,3 kroków. Na sygnał prowadzącego ćwiczący, skacząc na
jednej nodze, starają się wytrącić z równowagi przeciwnika za pomocą
uderzeń w jego dłonie. Wygrywa drużyna której ćwiczący zdobędą
więcej indywidualnych zwycięstw w określonym czasie.

3.3.6 Gra „Rak”
Przybory i pole zabawy: pole 20x10m, 4 pachołki, 2 bramki
Uczestnicy: dwa zespoły o równej liczbie graczy
Organizacja i przebieg zabawy:
Wszyscy gracze oprócz bramkarzy muszą się poruszać po boisku w
podporze tyłem. Dla zawodników z pola gra ręka jest zabroniona.
Dłonie muszą mieć kontakt z podłożem. W przypadku poruszania się
innym sposobem, trener zarządza rzut wolny. Bramkarz może grać
klęcząc i bronić rękoma. Drużyna atakująca stara się zdobyć bramkę
uderzając piłkę w podporze. Czas gry do 5 minut, następnie ćwiczenia
rozluźniające.

3.3.7 Sztafeta na barana
Przybory i pole zabawy: pole 10x15m, 4 pachołki
Uczestnicy: dwa zespoły o równej liczbie graczy
Organizacja i przebieg zabawy:
Na sygnał trenera pierwsze pary obu zespołów z partnerem na plecach
biegną na drugą stronę 12m do linii współpartnerów, potem startują
pierwsze pary z drugich podgrup. Po zakończeniu przenoszenia przez
wszystkie pary, z powrotem przenoszą partnerów Ci, którzy uprzednio
siedzieli za plecami. Zwycięża zespół, którego wszystkie pary
przemieściły się szybciej na pozycje wyjściowe.

3.3.8 Wyścig skokami przez pachołki

Przybory i pole zabawy: pole 15x15m, 21 pachołków

Uczestnicy: zespoły od 2-4 o równej ilości graczy
Organizacja i przebieg zabawy:
odległość od linii startu do 4 pachołka
Opis ćwiczenia:
Paliki pw-bieg przodem
1-2 krok dostawny lewym bokiem
2 trzy przeskoki nad pachołkiem przodem
2-3 bieg tyłem
3-4 bieg krokiem dostawnym prawym bokiem
3

trzy przeskoki nad pachołkiem obunóż

4-5 bieg przodem
6 trzy przeskoki jednonóż nad pachołkiem
7 bieg przodem na pozycję wyjściową
Wygrywa zespół który szybciej i prawidłowo wykona zadanie w wyścigu
i którego ostatni ćwiczący pierwszy wróci na pozycję wyjściową

111

3.3.9 Pajacyk
Przybory i pole zabawy: pole 20x20
Uczestnicy: dowolna ilość
Organizacja i przebieg zabawy:

Zawodnicy podzieleni na grupy 5 osobowe. Ustawienie dowolne w

grupach. Na sygnał trenera wszyscy rozpoczynają skoki z klaśnięciem
nad głową nogi szeroko. Trener zwraca na dokładne wykonanie
ćwiczenia , na koniec po 30s pokazuje która grupa najwięcej i
najdokładniej wykonała ćwiczenie

3.4 Gry i zabawy ruchowe z akcentem wytrzymałości

Wytrzymałość jest to zdolność do wykonywania długotrwałego wysiłku
bez obniżania możliwości organizmu do jego kontynuowania na stałym
poziomie.
Wytrzymałość kształtować można u dzieci w wieku 8-18 lat.
Wytrzymałość tlenową najlepiej kształtuje się w okresie pomiędzy 8-
14 rokiem życia, a beztlenową między 14-18 rokiem życia.
Na etapie przygotowanie wstępnego wytrzymałość ogólną możemy
kształtować za pomocą zabaw i gier o wysiłku ciągłym ze zmiennym
lub jednostajnym charakterze pracy. Najskuteczniejsze są tutaj
masowe zabawy bieżne.
Na etapie nauczania podstawowego organizacja lekcji treningowej
powinna być zbliżona do tej na etapie poprzednim. Dodatkowo
stosować możemy , wycieczki piesze, rowerowe, kajakowe, na nartach
tory przeszkód, marszobiegi.
Etap doskonalenia jest etapem gdzie stosujemy już środki , gdzie
wysiłek ma charakter zmiennych obciążeń. Od etapu trenowania
wytrzymałość trenujemy zgodnie z cyklami szkolenia.

3.4.1 Sztafeta gwiezdna
Przybory i pole zabawy: pole 10x10, pole 15 palików
Uczestnicy: dwa lub trzy zespoły 4-6 osobowe
Organizacja i przebieg zabawy:
Zespoły ustawione przy pierwszym paliku ustawione w okręgu. Na
sygnał pierwsi startują w sposób pokazany na rysunku

Linia biegu tworzy gwiazdę. Wracający kończy swój bieg zawsze z lewej

strony palika będący pozycją wyjściową zespołu uderzając swą dłonią
następnego, który biegnie jak wyżej. Zwycięża zespół, którego ostatni
gracz jako pierwszy dobiegnie do punktu startu

111

3.4.2 Sztafeta okrężna
Przybory i pole zabawy: 4 pachołki, boisko 20x20m
Uczestnicy: cztery zespoły o równej ilości graczy 4-6
Organizacja i przebieg zabawy:

Na sygnał pierwsi gracze z zespołów startują obiegając wszystkie paliki

i wracają na swoje miejsce, dając do tym samym prawo do biegu
następnego, a sami ustawiają się na końcu swojego rzędu. Gdy
wszyscy obiegną swoją trasę, kończy się sztafeta. Wygrywa zespół,
który pierwszy znajdzie się na pozycjach wyjściowych.

111

3.4.3 Kto prędzej dookoła- wyścig numerów
Przybory i pole zabawy: 4 pachołki, boisko 20x20m
Uczestnicy: cztery zespoły o równej ilości graczy 4-6
Organizacja i przebieg zabawy:
Kolejny z graczy otrzymuje numer. Na sygnał trenera wywołującego
dany numer zawodnika rozpoczyna się wyścig dookoła wyznaczonej
trasy biegu, a kończy w miejsce startu. Gracz, który przybiegnie
pierwszy otrzymuje punkt dla zespołu. Wygrywa zespół który zdobędzie
więcej punktów.
Odmiana: wyścig ja wyżej z piłką, która w momencie startu leży przy
pachołku. Należy pokonać trasę prowadząc piłkę lub kozłując

111

3.3.4 Wyścig drużynowy po obwodzie boiska
Przybory i pole zabawy: pachołki, boisko do piłki nożnej
Uczestnicy: równa ilość graczy w zespole
Organizacja i przebieg zabawy:
Celem wyścigu jest ja najszybsze prowadzenie piłki wokół boiska.
Gracze pokonują wyznaczone odcinki wokół boiska i przekazują pikę
określonym sposobem partnerowi. Wygrywa zespół który, szybciej
wykona zadanie.
Wyścig może odbywać się z piłka lub bez niej, starty mogą być z
różnych pozycji wyjściowych

3.4 Koordynacja ruchowa
Koordynacja ruchowa jest to zdolność do wykonywania złożonych
względem siebie czynności ruchowych, z umiejętnym, płynnym
przechodzeniem jednej czynności w drugie.
Koordynacyjne zdolności motoryczne decydują o poziomie sprawności
motorycznej . Bardzo ważną rolę odgrywają koordynacyjne zdolności
motoryczne, gdyż właśnie one mają wpływ na rozwiązywanie zadań
techniczno-taktycznych.
Na etapie wstępnego przygotowania koordynację ruchową możemy
kształtować przy pomocy następujących środków:
-wszelkie odmiany berka
-różne ćwiczenia równoważne na ławeczkach,
-zabawy z elementami tańca, biegi z pokonywaniem przeszkód
-wszelkie rzuty i kopnięcia piłki do celu
Na etapie podstawowego nauczania po za środkami powyżej możemy
stosować:
-soki z miejsca, skoki z rozbiegu, skoki z obrotami
Na etapie doskonalenia łączymy wyżej wymienione środki z elementami
techniki tzn. przewrót w przód po którym następuje uderzenie piłki. Po
za tym możemy stosować skoki na trampolinie, batucie.
Na etapie trenowania staramy się dążyć do jak najszybszego
wykonywania ćwiczeń koordynacji ruchowej. Po zapoznaniu się
wcześniejszym przez zawodnika ruchów koordynacyjnych ćwiczeń , te
ćwiczenia wykonujemy w utrudnionych warunkach zewnętrznych
(piasek, woda, śnieg).

3.4.1 Zabawa starty z różnych pozycji wyjściowych
Przybory i pole zabawy: zbędne
Uczestnicy: dowolna
Organizacja i przebieg zabawy:
-z leżenia tyłem, bokiem, przodem, z siadu skrzyżnego , z innych
pozycji Na sygnał wzrokowy trenera wykonuje ruch ręką lub opuszcza
piłkę w celu rozpoczęcia wyścigu przez ćwiczących. Ćwiczący dobiegają
do wyznaczonej linii mety oddalonej o 10 metrów.
Odmiana: wykonanie w zabawie kilku zadań ruchowych następujących
po sobie. Np. leżenie przodem wykonać przewrót w przód i dobiec do
linii mety.

3.4.2 Zabawa „lustro”
Przybory i pole zabawy: zbędne
Uczestnicy: dowolna
Organizacja i przebieg zabawy:
Na sygnał trenera następuje zmiana czynności ruchowej
RR trenera w dole –skip A
RR trenera w bok- skip B
LR trenera w bok – podskoki na przemian skrzyżne NN w miejscu
RR trenera splecione nad głową – naprzemiennie podskokiem wykonać
rozkrok i wykrok

3.4.3 Zabawa „Król żonglerki”
Przybory i pole zabawy: zbędne, piłkami
Uczestnicy: dowolna z piłkami każdy
Organizacja i przebieg zabawy:
Na sygnał trenera zawodnicy w rozsypce żonglują piłką:
Naprzemiennie stopami, stopa-udo, stopa- udo-głowa.
Zwycięża ćwiczący, który w określonym czasie, odbije najwięcej razy
piłkę. Każdy ma do dyspozycji trzy próby.

3.4.4 Zabawa „Żonglera piłka w zespołach”
Przybory i pole zabawy: zbędne, piłkami
Uczestnicy: dowolna trójkami
Organizacja i przebieg zabawy:
Na sygnał trenera ćwiczący ustawieni w zespołach kilku osobowych (3-
ami) odbijają piłkę między sobą, tak aby nie upadła na ziemię.
Ustawienie w dwóch podgrupach naprzeciw siebie.
Uderzamy piłkę: głowa, nogą, głowa i nogą. Piłkę można odbić
maksymalnie 3 razy i dalej należy podać piłkę partnerowi. Celem
zabawy jest jak największa ilość odbić piłki w zespole.

3.4.5 Gra piłą do rugby
Przybory i pole zabawy: plaża, gra na śniegi pole30x30m
Uczestnicy: dowolna 2 drużyny
Organizacja i przebieg zabawy:
na sygnał trenera gra piłką do rugby na trudnej nawierzchni. Celem
jest wkopanie piłki za linię obrony przeciwnika która wyznaczamy
przed początkiem zabawy. Czas do 7 minut

3.4.6 Zabawy „Tam i z powrotem”
Przybory i pole zabawy: piłki, pole30x30m
Uczestnicy: dowolna 2
Organizacja i przebieg zabawy:

Na linii końcowej poruszamy się do przodu:

Różne sposoby prowadzenia piłki z ćwiczeniami dodatkowymi, np.:
prowadzenie piłki podeszwą prawej nogi, oraz podrzucanie rękoma
piłki przed sobą, prowadzenie piłki, przetoczenia ją pod płotkiem i
przeskok nad nim lub obiegniecie go, prowadzenie dwóch piłek nogami
lub jedną piłką-prowadzenie ,a druga kozłowanie.

3.4.7 Gra na otwarte bramki
Przybory i pole zabawy: piłka,8 pachołków, znaczniki pole30x30m
Uczestnicy: dowolna ,2 zespoły
Organizacja i przebieg zabawy:
gra dowolna piłką do 4 bramek która drużyna jest w posiadaniu piłki
atakuje na 4 bramki, broniąca drużyna broni tych czterech bramek po
przejściu piłki sytuacja staje się odwrotna. Bramkę zdobywa się po
przez uderzenie piłki między palikami i przyjęciu jej przez partnera z
drugiej strony.

3.4.8 Zabawa „Berek Żuraw”
Przybory i pole zabawy: znacznik, 20x20m
Uczestnicy: dowolna
Organizacja i przebieg zabawy:
Na sygnał trenera berek oznaczony znacznikiem

stara się dotknąć uciekających. Wybawieniem jest przyjście pozycji

równoważnej na jednej nodze, pod drugą nogę przekładamy rękę i
chwytamy się za nos. Jeżeli taką pozycję przyjmiemy przez 3-4
sekundy wtedy berek musi łapać innych uciekających. Złapany przez
berka staje się berkiem.

3.4.9 Zabawa „Żonglerka z ćwiczeniem dodatkowym”
Przybory i pole zabawy: piłki dla każdego, 20x20m
Uczestnicy: dowolna
Organizacja i przebieg zabawy:
Zawodnicy, w rozsypce, wykonują żonglerkę piłką nogą lub głową,
wykonując przy tym zadane ćwiczenie( obrót o 360 stopni, przysiad
podparty, siad prosty). Ćwiczący, który najwięcej razy wykona
prawidłowo ćwiczenie wygrywa. Czas ćwiczenia wynosi 1min.

3.4.10 Zabawa „Zwierciadło”
Przybory i pole zabawy: 20x20m
Uczestnicy: dowolna
Organizacja i przebieg zabawy:
Reagowanie na sygnały wzrokowe,. Ustawienie w grupie w rozsypce
przed trenerem, wykonywanie zadań przez prowadzącego na przykład:
poruszanie się w przód i tył, lewą i prawą stronę, na nisko ugiętych
nogach z szybką pracą nóg, jak wyżej w skipie A, jak wyżej
przekładanką, w lewą stronę podskoki na lewej nodze, w prawą na
prawej, w przód i w tył obunóż.

4. Gry i zabawy uspokajające

Zabawy i gry o charakterze uspokajającym tworzą grupę, znajdującą
zastosowanie

różnych

zorganizowanych

formach

aktywności

ruchowej człowieka. Wykorzystując duże walory odprężające
i wychowawcze swobodę form, radość płynącą z uczestnictwa
w zabawie oraz duże możliwości kształcące, można w krótkim okresie
po intensywnym wysiłku doprowadzić organizm człowieka do stanu
normy spoczynkowej.
Zabawy o charakterze uspokajającym zgrupowano w trzech zespołach:

1) zabawy i gry o charakterze orientacyjno-porządkowym,
2) zabawy ze śpiewem i przy muzyce,
3) zabawy i gry z elementami korektywy.

Podstawową grupę zabaw i gier o charakterze uspokajającym stanowią
zabawy
i gry o charakterze orientacyjno-porządkowym. Prezentowane zabawy i
gry
o niedużej intensywności, oprócz doprowadzenia organizmu do stanu
normy spoczynkowej, kształtują szybkość reakcji, spostrzegawczość,
orientację na bodźce słuchowe i wzrokowe, rozwijają koordynację
wzrokowo-ruchową. Zabawy te, dają również możliwość zaznajomienia
się z podstawowymi prawami i zasadami rządzącymi aktywnością
ruchową.
Część zabaw ze śpiewem i przy muzyce może być również traktowana
jako uspokajająca. Do grupy tej należą: proste zabawy rytmiczne,
nieskomplikowane zabawy inscenizacyjne oraz wymagające małego
zaangażowania fizycznego zabawy taneczne i ze śpiewem. Zabawy te
wpływają głównie na rozwój wrażliwości muzycznej, poczucia rytmu,
umiejętności zharmonizowania rytmu
z

ruchem

ciała,

rozwijają

aktywność

twórczą,

dają

również

kompendium wiedzy o różnych rodzajach rytmów i tańców.
Zabawy i gry korektywne, podobnie jak ćwiczenia korekcyjne, w
przeważającej swojej liczbie są bardzo intensywne. Do grupy zabaw i
gier o charakterze uspokajającym wybrano te, w przebiegu których
występują elementy angażujące nieduże grupy mięśniowe, takie jak np.
przeciw płaskostopiu. Zabawy te mają na celu zapobieganie
powstawania wad postawy ciała oraz korekcję wad już powstałych.

4.1 Inicjator ruchu
Uczestnicy zabawy siedzą w siadzie skrzyżnym na obwodzie koła.
Jedno dziecko wychodzi na zewnątrz koła i odwraca się tyłem do
uczestników. Spośród siedzących wyznaczamy jedno dziecko, które
zapoczątkuje

ruch,

pozostali

naśladują

ruchy

inicjatora.

rozpoczęciu zabawy wraca dziecko stojące na zewnątrz. Zadaniem jego
jest odnalezienie inicjatora, który co jakiś czas powinien zmieniać
rodzaj ruchu. Po prawidłowym odgadnięciu na zewnątrz wychodzi
dziecko, które było inicjatorem. Szukające dziecko ma tylko trzy próby
po których musi nastąpić zmiana ról.

4.2 Minuta
Na sygnał prowadzącego wszyscy uczestnicy zabawy maszerują w
dowolnych kierunkach zachowując maksymalną ciszę. W czasie
marszu starają się określić czas jednej minuty. W chwili, gdy
poszczególni uczestnicy uznają, że okres jednej minuty upłynał,
wykonują siad prosty. Zwycięża dziecko, które będzie najbliższe
prawdy. Prowadzący odmierza czas i wskazuje zwycięzcę.

4.3 Alfabet
Wszystkich uczestników dzielimy na 6-10-osobowe zespoły. Na sygnał
prowadzącego każdy zespół wykonuje literę alfabetu podaną wcześniej
przez prowadzącego. Litery budowane są ze wszystkich członków
zespołu. Zwycięża zespół, który ułoży literę szybciej i dokładniej.

4.4 Złośliwa piłka
Uczestnicy zabawy ustawiają się na obwodzie koła co 1-2 m. od siebie,
mając ręce złączone z tyłu. W środku znajduje się z piłką zawodnik
podający.
W dowolnym momencie podaje piłkę do jednego ze stojących na
obwodzie koła, który ją powinien chwycić. Podający może wykonywać
podania zwodzone i oszukiwać. Uczestnik odpada z zabawy jeżeli: piłki
nie złapie lub rozłączy ręce przy podaniu zwodzonym. Zwyciężają dwaj
trzej-zawodnicy, pozostający
w zabawie.

4.5 Traf piłką
Uczestnicy podzieleni na dwa zespoły. Każdy zespół w siadzie
skrzyżnym tworzy odrębne koło. W środku koła stoi piłka, którą stara
się kopnąć wyznaczony przez zespół uczestnik, mający zasłonięte oczy.
Na sygnał prowadzącego stojący w środku wykonują trzy obroty w
miejscu i starają się
w jak najkrótszym czasie kopnąć piłkę. Zawodnika naprowadza głosem
cały zespół. Zwycięża zespół, którego zawodnik szybciej kopnie piłkę.

4.6 Wywoływanka
Wszyscy uczestnicy zabawy siedzą w siadzie skrzyżnym na obwodzie
koła, realizując rytm 4/4 w następujący sposób: 1-uderzenie prawą
ręką o prawe udo, 2-uderzenie lewą ręką o lewe udo, 3-„skrzydełko”
prawą ręką, 7-„skrzydełko” lewą ręką. Wskazane dziecko rozpoczyna
zabawę wypowiadając na „3” swoje imię, na „4” imię drugiego
uczestnika. Po wykonaniu tego zadania dziecko pozostawia ramiona w
pozycji „skrzydełek” do końca zabawy. Przy powtórzeniu zabawy
rozpoczyna dziecko wywołane jako ostatnie, a wywołanie imion odbywa
się w odwrotnej kolejności.

4.7 Lampa , nos, podłoga
Wszyscy uczestnicy w leżeniu przodem na podłodze, na obwodzie koła
twarzą do środka lub w rozsypce. Na sygnał wykonują lekki skłon
tułowia, ułożenie ramion w pozycji skrzydełek. Utrzymując taką
pozycję dzieci muszą prawidłowo wskazywać przedmioty lub części
ciała wymieniane przez nauczyciela, który może również zapytać o
wyniki dodawania lub mnożenia pokazywane przez dzieci na palcach.
Za niewykonanie zadania dziecko otrzymuje punkt ujemny, zwycięży
dziecko, które otrzyma najmniej punktów ujemnych. Urozmaicenie
stanowią wszelkie ruchy ramion, jak: wystukiwanie narzuconego przez
nauczyciela rytmu pięścią o podłogę, z boku przy barkach lub tzw. „lot
samolotów krótko i długoskrzydłowych”.

4.8 Kto celniej
Każdy uczestnik zabawy posiada trzy woreczki. Ustawienie na
obwodzie koła
o średnicy 3-5 m, na środku koła ustawiony kosz, wiaderko lub inny
przedmiot, do którego można wrzucać woreczki. Na sygnał wszystkie
dzieci jednocześnie chwytają palcami stopy woreczek leżący na
podłodze i starają się nogą wrzucić go do kosza. Za każdy celny rzut
uczestnik otrzymuje jeden punkt.
Uwaga: kosz można zastąpić tarczą narysowaną na podłodze, wówczas
liczy się suma punktów uzyskanych w trzech rzutach. Zabawę tę
można przekształcić
w grę sumując punkty

5. Podsumowanie i wnioski

W celu zapewnienia optymalnego rozwoju motorycznego piłkarza,
koniecznym i bardzo atrakcyjnym dla trenujących jest stosowanie gier i
zabaw ruchowych które jednocześnie służą jako środek w nauczaniu
elementów techniki i taktyki piłki nożnej.
Stosowane w tej formie gry i zabawy ruchowe powinny spełniać
następujące zadania:
-oddziaływać na kształtowanie cech charakteru zawodnika
-wprowadzać do zajęć pozytywne stany emocjonalne, radość z gier i
zabaw
-przyspieszać opanowanie podstawowych elementów techniki
-pełnić rolę ogólnego przygotowania fizycznego
-uczyć wygrywać i przegrywać
-uczyć koleżeństwa w zespole
Bardzo ważną sprawą jest uświadomienie sobie, że cel szkoleniowy,
jaki zakładamy podejmując pracę z dziećmi czy młodzieżą, jest bardzo
oddalony w czasie i może nie przynieść oczekiwanego efektu w postaci
wychowania sportowca, ale powinien przynieść przynajmniej w okresie
wkraczania w dorosłość człowieka ukształtowanego pod względem
wartości moralno-estetycznych. Także zachowywanie przyjaznych
stosunków młodymi ludźmi, owocować będzie wzajemnym
zrozumieniem, zaufaniem dla szkolącego, co zawsze daje solidne
podstawy dla postępów sportowych. Na etapie kształtowania
charakterów niezbędne są wszystkie wyniki rozgrywek meczowych.
Zawodnicy muszą się nauczyć, że nie zawsze się wygrywa, a trzeba
umieć też przyjmować porażki. Muszą się też nauczyć ze z porażek
trzeba wyciągnąć odpowiednie wnioski na przyszłość. Dążność do
zwycięstwa za wszelką cenę jest niepoprawne pedagogicznie. Stresy z
tym związane wpływają niekorzystnie na postawy szkolonych podczas
współzawodnictwa. Najlepiej jest, gdy zwyciężanie jest efektem
zaangażowania i umiejętności. Właśnie częste stosowanie formy gier i
zabaw ruchowych jest doskonałą okazją do kształtowania w
początkach nauczania piłki nożnej tych nawyków.

Bibliografia

1. Kapera R. - Piłka Nożna

1999 Warszawa

2. Kapera R. – Piłka Nożna Trening Dzieci

1997 Warszawa

3. Bondarowicz M. – Wielka księga gier i zbaw ruchowych

2003 Wrocław

4. Talaga J. – A-Z sprawności fizycznej atlas ćwiczeń

1995 Warszawa

5. Gołaszewski J. – Piłka Nożna

2003 Poznań

6. Chmielec M, Hariasz Z. – Konspekty zajęć treningowych w

nauczaniu wstępnym

2003 Mielec

7. Bischop K – Rozgrzewka i ćwiczenia rozluźniając - uspakajające

1999 Wrocław

8. Biuletyny szkoleniowe Mazowieckiego Związku Piłki Nożnej
9. Trener – Czasopismo fachowe Polskiego Związku Piłki Nożnej